RETHΥMNO IN THE RHΥTHM OF YOUR DREAMS

ΡΕΘΥΜΝΟ RETHΥMNO

ΡΕΘΥΜΝΟ ΣΤΟ ΡΥΘΜΟ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ ΣΑΣ RETHΥMNO IN THE RHΥTHM OF YOUR DREAMS Έκδοση της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Ρεθύμνου An edition of the Tourism Promotion Committee of Rethymnon Prefecture Επιμέλεια Έκδοσης Βαγγέλης Παπιομύτογλου Editing Vangelis Papiomitoglou Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται κυρίως από το αρχείο της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Ρεθύμνου και των εκδόσεων MEDITERRANEO (Λεπτ. σελ. 80) ISBN 960-8227-47-Χ Νομαρχιακή Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Ρεθύμνου Δημοκρατίας 1, 74100 Ρέθυμνο Tourism Promotion Committee of Rethymnon Prefecture 1, Democratias str. 74100, Rethymnon, Crete, Greece, e-mail: info@rethymnon.gr www.rethymnon.gr

ΣΤΟ ΡΥΘΜΟ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ ΣΑΣ IN THE RHYTHM OF YOUR DREAMS

ΡΕΘΥΜΝΟ... «Μία εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις». Γι αυτό η Νομαρχιακή Επιτροπή Τουριστικής Προβολής Ρεθύμνου, επέλεξε εικόνες που αντανακλούν χαρακτηριστικές σκηνές από τη ζωή και τη φύση του ευλογημένου αυτού τόπου. Τούτη η έκδοση απευθύνεται σε όσους πιστεύουν, όπως εμείς, στην ανάπτυξη ενός τουρισμού βασισμένου στον πολιτισμό και το περιβάλλον μας. Απευθύνεται ακόμα σε όλους εκείνους, που μας επισκέπτονται ξανά και ξανά, γιατί εκτός από την όμορφη φύση ανακάλυψαν εδώ και την ψυχή, το χαρακτήρα και το ταμπεραμέντο του περήφανου Κρητικού, βιώνοντας έτσι μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Με τις φωτογραφίες τα κείμενα περιττεύουν και όσα υπάρχουν έχουν καθαρά επεξηγηματικό ρόλο. Οι εικόνες δίνουν τη δυνατότητα σ εκείνον που ξεφυλλίζει το λεύκωμα να σκεφθεί, ν αναπολήσει, να ζηλέψει, να επιθυμήσει, να χαρεί, να στοχασθεί, ν αφεθεί στην ανάμνηση και την προσμονή. Γιατί πίσω απ αυτές υπάρχει η φιλοξενία, η ασφάλεια, οι γεύσεις, το ξεφάντωμα, η λύρα και η τσικουδιά, οι χαρές, οι γιορτές, τα πανηγύρια, η απλότητα και η απλοχεριά, η πεζοπορία, οι περίπατοι, η παλιά πόλη και το καρναβάλι, η ιστορία και ο πολιτισμός, η φύση και η εμπειρία, οι ταβέρνες και τα καφενεία, οι βοσκοί και οι ψαράδες, ο πεντοζάλης και ο συρτός, οι φίλοι μας... οι φίλοι σας. Με τις φωτογραφίες καταγράφεται ένας τόπος, όπου η αρμονία των αντιθέσεων δίνει ρυθμό στα όνειρά μας και δικαιώνει τα λόγια του ποιητή ότι «Το Ρέθυμνο δεν είναι απλά ο τόπος που πηγαίνεις αλλά ο τόπος που επιστρέφεις». Αυτή η έκδοση προσφέρεται ως δώρο σ όλους εκείνους που αγαπούν την Κρήτη, το Ρέθυμνο, το νομό μας, την πόλη και τους Ρεθυμνιώτες. Στους φίλους μας... Γιώργης Παπαδάκης Νομάρχης Ρεθύμνου Πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Ρεθύμνου

RETHYMNON... One picture is worth a thousand words. For this reason, the Prefectural Committee for the Promotion of Tourism in Rethymnon has selected images that depict typical scenes from the life and natural environment of this blessed place. This album is directed at those who believe, as we do, in the development of a type of tourism based on our culture and environment. It is also addressed to those who visit us again and again, since in addition to the wonderful natural environment, they have also discovered here the soul, character and temperament of the proud Cretan; they have lived a complete experience. Words are superfluous with such pictures as these; where they do exist, they merely fulfill an explanatory role. The pictures give those who browse through the pages the opportunity to muse and recollect. They awaken feelings of envy, desire, and joy. They give cause to reflect and lose oneself amidst memories and expectations which have as their very background hospitality, security, culinary delights, revelry, the lyra and tsikoudia, pleasures, feasts, celebrations, homeliness and generosity, walking tours, strolls, the old city and carnival, the history and culture, Nature and experience, the tavernas and the cafés, shepherds and fishermen, the pentozalis and syrtos dances, our friends... your friends. These photographs describe a place where the harmony of contrasts gives rhythm to our dreams, and bear out the words of the poet who declared that Rethymnon is not just a place you go to it is a place of return. This album is offered as a gift to all those who love Crete, Rethymnon, our city and our people - to our friends... George Papadakis Prefect of Rethymnon President of the Tourism Promotion Committee of Rethymnon Prefecture

ΡΟΝ

ΟΣ

Ο χάλκινος γίγαντας Τάλως. The bronze giant, Talos. Το Ιδαίον Άντρον. The Idaian Cave. Aυτός ο τόπος έχει το προνόμιο να φιλοξενεί το Ιδαίον Άντρον, τη σπηλιά που ανατράφηκε ο Κρηταγενής Δίας. Οι βοσκοί στον Ψηλορείτη ορκίζονται ακόμα στο όνομά του. This place is privileged; the Idaian Cave, where Cretanborn Zeus was nurtured, is located here. The shepherds of Psiloritis still swear by his name. Silene antri jovis (η σιληνή του σπηλαίου του Δία) Πάνω δεξιά: Silene antri jovis (η σιληνή του σπηλαίου του Δία) Top right: Μικρογραφία του Ρεθύμνιου καλλιγράφου Άγγελου Βεργίκιου. Απεικονίζεται η Κρήτη με το Ιδαίον Άντρον, το νεογέννητο Δία, τη Ρέα και τους Κουρήτες. 15ος αι. Miniature by the Rethymniot calligrapher Angelos Vergikios. It shows Crete with the Idaian Cave, thenew-born Zeus, Rhea, and the Curetes. 15th century. 8 9

Η νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας στην Ελεύθερνα. Τhe ancient cemetery of Orthi Petra, Eleftherna. Το υστερομινωικό Νεκροταφείο των Αρμένων. The Late Minoan cemetery at Armeni Μικρό ελεφαντοστέινο κεφάλι από την Ελεύθερνα. Small ivory head from Eleftherna. Μαρμάρινη επιτύμβια στήλη του 5ου αι. π.χ. με ανάγλυφη παράσταση νεαρού κυνηγού. Marble funerary stele of the 5th century with sculpted relief of a young hunter. Ο μεγάλος πολιτισμός της Κρήτης και ολόκληρης της Μεσογείου, ο Μινωικός, ανιχνεύεται στους 220 θαλαμωτούς τάφους του υστερομινωικού νεκροταφείου Αρμένων. Πληθώρα εντυπωσιακών ευρημάτων και από άλλες περιοχές όπως η Ελεύθερνα και ο Σταυρωμένος μαρτυρούν το λαμπρό πολιτισμικό επίπεδο του νομού σ όλη τη διάρκεια του αρχαίου κόσμου. The great Cretan and Mediterranean civilization of the Minoans is represented in 220 chambered tombs at the Late Minoan cemetery of Armeni. A multitude of impressive finds from other places such as Eleftherna and Stavromenos also attests to the excellent level of culture in the Prefecture throughout all antiquity. 10 11

Μωσαϊκό από την παλαιοχριστιανική βασιλική της Ελεύθερνας. Ελεύθερνα. Η ανασκαφή στη θέση Κατσιβέλος. Eleftherna. Excavations in the locality of Katsivelos. Ανασκαφικές έρευνες μέσα σε ελαιώνες ή σε δύσβατους ορεινούς τόπους έφεραν στο φως σπουδαίες πόλεις, οικιστικά συγκροτήματα, παλάτια όλων των εποχών: Ελεύθερνα, Μοναστηράκι, Αποδούλου Λείψανα των τειχών της αρχαίας Αξού. Η αρχαία Ζώμινθος. Ancient Zominthos. Excavations in olive groves or at inaccessible mountainous locations have brought to light important cities, settlement complexes, and palaces of all periods: Eleftherna, Monastiraki, Apodoulou Πάνω δεξιά: Η ανασκαφή στο Μοναστηράκι Αμαρίου. Top right: Excavations at Monastiraki in the Amari. 12 13

Ο Άγιος Ιωάννης στο Κάτω Βαρσαμόνερο. 14ος αι. Church og Ayios Ioannis (St. John) at Kato Varsamonero. 14th c. Η Παλαιοχριστιανική Βασιλική στο Βυζάρι. The Early Christian basilica at Vyzari. Παλαιοχριστιανικές βασιλικές, γραφικά ξωκλήσια, μονόχωρες και σταυροειδείς με τρούλο εκκλησίες διακοσμημένες με εξαίρετες τοιχογραφίες κοσμούν τη ρεθεμνιώτικη ύπαιθρο. Διάσπαρτα μικρά στολίδια που συμπυκνώνουν την αρχιτεκτονική κομψότητα και τη διάχυτη θρησκευτικότητα της βυζαντινής εποχής. H Αγία Παρασκευή στo Aμάρι.13ος αι. Church of Ayia Paraskevi at Amari. 13th c. O Άγιος Ιωάννης στην Επισκοπή Μυλοποτάμου. 14ος αι. Church og Ayios Ioannis (St. John) at Episkopi Mylopotamos. 14th c. Early Christian basilicas, picturesque country churches, singleaisled and cruciform chapels with a dome and decorated with superb frescoes, embellish the countryside of the Prefecture of Rethymnon. Scattered little gems which compress into one the architectural elegance and the diffusion of religiosity of the Byzantine period. Πάνω δεξιά: Τοιχογραφία από την εκκλησία της Παναγίας στον Κισσό. Top right: Wall-painting from the church of Panayia, Kissos. 14 15

Η πρόσφατα αναστηλωμένη Μονή Χαλέπας. The recently restored Monastery of Halepa. Το Αρκάδι. Μετά το Ολοκαύτωμα του 1866 έγινε σύμβολο ηρωισμού και ελευθερίας. Arkadi, which became a symbol of heroism and freedom after the holocaust of 1866. Η Μονή Αγίας Ειρήνης. Monastery of Ayia Irini. Η Μονή Πρέβελη. Preveli Monastery. Τα παλιά Μοναστήρια ανακαινίζονται, τα λουλούδια στις αυλές ξανανθίζουν ομορφαίνοντας τη μοναξιά των αναχωρητών. The old monasteries are being restored, and the flowers in the courtyards are blooming once again, to add beauty to the solitude of the reclusive. Πάνω δεξιά: Η πρόσφατα αναστηλωμένη Μονή Βωσάκου. Top right: The recently restored Monastery of Vosakos. 16 17

1 18 19 2 3 4 5 6 7 8 Λεπτομέρεια θυρώματος στην οδό Νικηφόρου Φωκά. Detail of a doorway in Nikiforos Fokas Street. H Φορτέτζα / The Fortetsa Το Ρέθυμνο πέρασε στα χέρια των Βενετών στις αρχές του 13ου αι. Κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας τους οικοδομήθηκαν τα τείχη και η Φορτέτζα, καθώς και πολλά δημόσια κτίρια. Η κρήνη Rimonti. The Rimonti Fountain. Ερωτιδέας σε θύρωμα της οδού Κλειδή. Cupid on a doorway in Kleidi Street. Rethymnon passed into the hands of the Venetians at the beginning of the 13th century. During their domination the walls were constructed, as well as the Fortetsa and many public buildings. Πάνω δεξιά: Η εκκλησία στης Αγίας Αικατερίνης και το τέμενος Σουλτάν Ιμπραήμ στην Φορτέτζα Top right: The Fortetsa 18 19

ΟΠΟ

Σ

Το θύρωμα της εκκλησίας της Santa Maria (Τζαμί Νερατζέ). Σήμερα φιλοξενεί το δημοτικό Ωδείο του Ρεθύμνου. The doorway of the church of Santa Maria (Nerantzé mosque). Today, the building houses the public Odeion (music school) of Rethymnon. Το βενετσιάνικο λιμάνι. The Venetian harbou Η παλιά πόλη του Ρεθύμνου αποτελεί μια από τις πιο καλοδιατηρημένες αναγεννησιακές πόλεις της Μεσογείου. Ο πολεοδομικός της ιστός παραμένει αναλλοίωτος, η Φορτέτζα, το λιμάνι, ο Άγιος Φραγκίσκος, οι ιδιωτικές κατοικίες είναι σε καλή κατάσταση ή αναστηλώνονται. Το Ρέθυμνο, με την συνδρομή πάνω απ όλα των Ρεθεμνιωτών, έχει λαμπρό μέλλον. Το θύρωμα της αστικής κατοικίας των Clodio στην οδό Βερνάρδου. The doorway of the city residence of Clodius in Vernardou Street. O Άγιος Φραγκίσκος St. Francis The old city of Rethymnon constitutes one of the best-preserved Renaissance cities in the Mediterranean. Its urban fabric has remained unchanged; the Fortetsa, the harbour, Ayios Fransiskos, and the private houses are either in good condition or are undergoing renovation. Rethymnon, above all due to the contribution of its people, has a brilliant future. Το Ρέθυμνο της Αναγέννησης σε πίνακα ανωνύμου ζωγράφου. Rethymnon during the Renaissance, picture by an unknown artist. 22 23

Παραδοσιακό καφενείο στ Ανώγεια. Traditional café at Anoyeia. Οι κρήνες με τις λεοντοκεφαλές στο Σπήλι. The springs with the lions heads, at Spili. H Αγία Γαλήνη Ayia Galini Μικρές πρωτεύουσες. Μια σειρά από περιποιημένες κωμοπόλεις, το Σπήλι, τ Ανώγεια, η Επισκοπή, το Γαράζο, το Πέραμα, το Αμάρι, ο Πλακιάς η Αγία Γαλήνη... όλες αποτελούν σημείο αναφοράς για κάθε περιοχή που διαφεντεύουν. Καμπαναριό στο Αμάρι στη θέση παλαιού ενετικού πύργου. A belltower in Amari in the place of an old venetian tower. 24 25

Το Γενουάτικο φρούριο στο Μονοπάρι. Η γραφική τοποθεσία Πέντε Παρθένες στην Αργυρούπολη όπου έχουν ανασκαφεί πλήθος ρωμαϊκοί τάφοι. Τούρκικα πυργόσπιτα στον Μαρουλά. Turkish tower-dwelling in Maroyla. Βενετσιάνικο θύρωμα στην Αμνάτο. A Venetian doorway at Amnatos. Ίχνη άλλων εποχών είναι διάσπαρτα σε όλο το νομό. Ρωμαίοι, Γενουάτες Βενετσιάνοι, Τούρκοι, όλοι άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους που σιγά σιγά αφομοιώθηκαν από τους ανθρώπους ή απ τη φύση και έγιναν όλα ένα! Πάνω κέντρο: Εγκαταστάσεις ελαιοτριβείου στον εγκαταλελειμένο οικισμό Νησί κοντά στο Μούντρος. 26 27

Αναστηλωμένος βενετσιάνικος πύργος στο Αστέρι. Εσωτερική αυλή χωριάτικου σπιτιού. Η Λαγκά, ένα από τα όμορφα χωριά του Μυλοποτάμου. Λουλουδιασμένο εικονοστάσι. Καθαρά χωριά, φιλόξενοι άνθρωποι, νοικοκυρεμένες αυλές. Μια κλεφτή ματιά στο εσωτερικό του σπιτιού δίνει όλη την εικόνα. Καλώς ορίσατε στο σπιτικό μας. Πάνω δεξιά: Ο Πίκρης, ένα όμορφο χωριο με σημαντικά βενετσιάνικα αρχιτεκτονικά στοιχεία. 28 29

Ούτε βήμα πιο πέρα απ τη μαμά. Staying close to mama. Η κοιλάδα του Αμαρίου Μαζεύοντας χόρτα. Gathering wild greens. Αμπελάκι με χαρακτηριστικές πεζούλες στην Καλοείδαινα. A vineyard with characteristic terracing, at Kaloeidaina. Ένας τόπος όπου κάθε σπιθαμή γης είναι πολύτιμη. Η κτηνοτροφία και η καλλιέργεια της ελιάς είναι οι πιο βασικές ασχολίες των κατοίκων της υπαίθρου. A place in which every inch of land is precious. Animal-keeping and the cultivation of the olive are the most basic occupations of the people of the countryside. Πάνω δεξιά: Χαλιά από ανεμώνες στον ανοιξιάτικο ελαιώνα. 30 31

H τρυφεράδα του βοσκού, όπως εκφράζεται σε γλυπτό του Γιάννη Νεονάκη στους Αποστόλους. The tenderness of the shepherd, as expressed in a sculpture by Yiannis Neonakis at Apostoloi. Αρχιτεκτονική στα βουνά, το μιτάτο. Architecture of the mountains, the mitato. Παλιό γεφύρι στο Αμάρι Γεφύρι στον Μέγα Ποταμό (Πρέβελη). Σε ένα ορεινό τόπο η πέτρα είναι το βασικό συστατικό του λαϊκού αρχιτέκτονα. Μ αυτήν θα χτίσει το σπίτι, το γεφύρι, το μιτάτο. Κι ακόμα σ αυτήν θα σκαλίσει μορφές και φόρμες που θα διακοσμήσουν τα αρχιτεκτονήματά του. Ένα ανάγλυφο με χαρακτηριστική μορφή κρητικού στο υπέρθυρο χωριάτικου σπιτιού. 32 33

ΥΣΗ

To φαράγγι στην έξοδο του Μέγα Ποταμού. H Λίμνη του Πρέβελη. The mouths of the streams at Preveli. O κρητικός φοίνικας (Phoenix theophrasti). Κατηφορίζοντας στον Μέγα Ποταμό (Πρέβελη). Ο Πρέβελης ή Μέγας Ποταμός είναι μια περιοχή εξαιρετικού φυσικού κάλλους. Το μικρό φοινικόδασος με Phoenix theophrasti αποτελεί μετά το Βάι τον πιο σημαντικό βιότοπο αυτού του ενδημικού είδους. Οι δυο Μονές που υπάρχουν στην περιοχή προσθέτουν μια πνευματικότητα στον πανέμορφο αυτό τόπο. Preveli or Megas Potamos is an area of superb natural beauty. The little palm forest of Phoenix theophrasti located here constitutes, after Vai, the most important biotope of this endemic species. The two monasteries in the vicinity imbue this very beautiful place with a spirituality. 36 37

Μικρά γεφύρια, συχνά χαμένα στη βλάστηση, σήμερα πια ξεχασμένα. Στη δροσιά των νερών της Αργυρούπολης. The refreshing coolness of the waters of Argyroupolis. Η παραλία στις εκβολές του Γεροπόταμου. The beach at the mouth of the Yeropotamos. Οι καταρράκτες του Κουρταλιώτη. The waterfalls of Kourtaliotis. Πλήθος μικρά ποτάμια και χείμαροι διασχίζουν το νομό με κάποια από αυτά να εκβάλουν στο Κρητικό και κάποια άλλα στο Λυβικό πέλαγος. Το νερό, αν και δεν αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία του Ρεθύμνου, έκανε πάντα αισθητή την παρουσία του. Πάνω κέντρο: H λίμνη του φράγματος των ποταμών. Top center: The lake at the Potami Dam. 38 39

Στο Ρέθυμνο υπάρχουν πολλά μικρά φαράγγια, όπως αυτά των Μύλων (πάνω) και του Αρκαδίου. There are many little gorges in the Prefecture, such as those at Myli (above) and Arkadi. Το φαράγγι των Πρασσών, το μεγαλύτερο στο Ρέθυμνο. The Prasses Gorge, the largest in the Prefecture of Rethymnon. Βαθιά φαράγγια, άγρια βουνά, μεγάλα σπήλαια και ακόμη το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που διασχίζει το Νομό απ άκρο σ άκρο, προσφέρουν πολλές ευκαιρίες για άλλου τύπου αποδράσεις από τις καθιερωμένες μορφές τουρισμού. To καταφύγιο Τουμπωτός Πρίνος στον Ψηλορείτη Το φαράγγι της Πατσού. The Patsos Gorge. Deep gorges, wild mountains, great caves and also European walking path E4 which crosses the Prefecture from end to end, offer many opportunities for another type of escape from the usual forms of tourism. Πάνω κέντρο: Το σπήλαιο Σφεντόνη στα Ζωνιανά. Top center: The cave of Sfentoni at Zoniana. 40 41

Λευκόγεια. Σε πολλές κορυφές είναι χτισμένα εκκλησάκια αφιερωμένα στον Τίμιο Σταυρό. Ποταμοί. Μικροί λόφοι και βουνά περικλείουν το φράγμα. Μια σειρά από βουνά απλώνονται κατά μήκος της νότιας ακτής. Ένας τόπος όλο βουνά, ο Ψηλορείτης, ο Κουλούκουνας, το Κέδρος, η Βουβάλα, ο Σιδέρωτας, ο Κρυονερίτης, ο Βρύσινας A place which is all mountain Psiloritis, Kouloukounas, Kedros, Vouvala, Siderotas, Kryoneritis, Vrysinas Πάνω δεξιά: Το Κέντρος. Top right: Kedros mountain. 42 43

Ανηφορίζοντας στο βουνό. O Ψηλορείτης χιονισμένος O Ψηλορείτης με τον τεράστιο όγκο του διαφεντεύει το μεγαλύτερο μέρος του Νομού. Και κει ψηλά στη Νίδα και τα Πετραδολάκια, όπου ο ήχος των κοπαδιών ακούγεται σαν βροντόλυρα, περιμένεις μια φωνή σαν πέτρα ν αρχίσει να τραγουδά... Κόσμε χρυσέ, κόσμε αργυρέ, κόσμε μαλαματένιε... Η σκάρα (Gyps fulvus). Grifon vulture (Gyps fulvus). Πάνω από τις Κουρούτες With its huge bulk, Psiloritis dominates the greater part of the Prefecture. There, high up at Nida and at Petradolakia, where the sound of the flocks is like thunderous music, you expect a voice, rock-like, to begin singing Golden world, silver world, world made of gold... Πάνω δεξιά: To οροπέδιο της Νίδας Top right: The Nida high plateau 44 45

Η ενδημική τουλίπα (Tulipa doerphleri). To οροπέδιο Γιούς Κάμπος είναι ο μεγαλύτερος βιότοπός της. the endemic tulip (Tulipa doerphleri). The mountain plateau of Yious Kampos constitutes its most extensive biotope. Γιούς Κάμπος Yious Kampos Με περισσότερα από 1800 είδη από τα οποία περίπου το 10% είναι ενδημικά, η χλωρίδα της Κρήτης θεωρείται μια απ τις πλουσιότερες του κόσμου σε σχέση με την επιφάνεια του νησιού. Η Αγγλία για παράδειγμα έχει λιγότερα είδη και κανένα ενδημικό. With more than 1800 species of which about 10% are endemic, the flora of Crete is considered amongst the richest in the world in proportion to the area of the island. The United Kingdom, for example, boasts fewer species of which none are endemic. Η σπάνια Viola fragrans, ενδημική της Κρήτης. Πάνω κέντρο: H όμορφη ορχιδέα Orchids papilionaceae είναι κοινή στο Ρέθυμνο. O κρόκος των κρητικών βουνών (Crocus oreocreticus). Απαντάται στο Kέδρος και στον Ψηλορείτη. The Cretan mountain crocus (Crocus oreocreticus). It is found on Kedros and Psiloritis. Πάνω δεξιά: Το πανέμορφο αγριογαρύφαλλο του Κέδρους (Dianthus pulvniformis) δεν απαντάται πουθενά αλλού στον κόσμο. Top right: The exquisite wild pink of Kedros (Dianthus pulviniformis) is found nowhere else in the world. 46 47

ΑΛΑ

ΣΣΑ

Οι τέλειες καλοκαιρινές διακοπές! Ποδηλατάδα και ψάρεμα στο μόλο του Ρεθύμνου. The perfect summer holidays! Bicycles and fishing from the mole of Rethymnon. To Ρέθυμνο τη νύχτα. Rethymno by night. Η μαρίνα, νέο απόκτημα του Ρεθεμνιώτικου λιμανιού. Μέχρι και τον Bill Gates έχει φιλοξενήσει. The marina, a new acquisition for the harbour of Rethymnon. It has even hosted Bill Gates! O φάρος. The lighthouse. Το μικρό λιμάνι, το μεγάλο λιμάνι, η μαρίνα. Και όλα αυτά μαζί ένα λιμάνι. Κι ακόμα μια αμμουδιά κι αυτή μέσα στο λιμάνι... Αλήθεια, θυμάται κανείς την προκυμαία; Little harbour, big harbour, marina all together in one. There is even a sandy beach inside the harbour really, does anyone remember the waterfront? 50 51

Οι θαλάσσιες χελώνες Careta careta γενούν τ αυγά τους στις προστατευόμενες παραλίες της βόρειας ακτής. The sea turtle careta careta lays its eggs on the protected beaches of the northern shore. Απέραντο γαλάζιο στη μεγάλη αμμουδιά ανατολικά της πόλης. Δυο μεγάλες αμμώδεις ακτές, μήκους πάνω από 15 χλμ. η κάθε μια, στολίζουν τις βόρειες ακτές του Ρεθύμνου. Η μια η ανατολική, ξεκινά καταμεσίς της πόλης και φτάνει μέχρι την Σκαλέτα. Κατά μήκος της υπάρχουν τα μεγαλύτερα ξενοδοχειακά συγκροτήματα του Νομού. Η άλλη, η δυτική, ξεκινά από τις εκβολές του ποταμού Πετρέ και φτάνει μέχρι την Γεωργιούπολη. Ήρεμη αδράνεια στην παραλία. Tranquil inactivity on the beach. Καλοκαιρινά χρώματα. Summer colors. Two large sandy beaches, each more than 15 kms long, extend along the northern shore of the Prefecture of Rethymnon. One of these, running eastwards, begins within the city and reaches as far as Skaleta. The largest hotel complexes in the Prefecture are to be found along it. The other, western beach, begins from the mouth of the river Petre and runs as far as Yeoryioupolis. Οι θαλάσσιες σπηλιές στην Σκαλέτα. Sea caves at Skaleta. 52 53

Θαλάσσια σπόρ στα καταγάλανα νερά. Sea sports in azure blue waters. Πάνορμο / Panormo Λίγο πέρα από τη Σκαλέτα στις εκβολές του Γεροπόταμου συνυπάρχουν οι εγκαταστάσεις μεγάλων συγκροτημάτων με μικρές δυσδιάκριτες παραλίες. Πιο ανατολικά το Πάνορμο και ακόμα πιο ανατολικά το Μπαλί έχουν εξελιχθεί σε σημαντικά τουριστικά θέρετρα. Δεκάδες ξενοδοχειακές μονάδες, γραφικά ταβερνάκια και παραλίες δίνουν ένα ιδιαίτερο χρώμα. Μικρές οργανωμένες παραλίες, ιδανικές για ριλάξ. Small, cared-for beaches, ideal for relaxation. Στο λιμανάκι του Πανόρμου. Ιn the little harbour at Panormos. A little beyond Skaleta on the mouth of the Yeropotamos there are large complexes alongside one another, with small, imperceptible beaches. Further to the east Panormos, formerly an unimportant fishing village, and the still older Castel Mylopotamo, exhibit important tourist development. Still further to the east, Bali has developed into an important tourist resort. Dozens of hotel complexes, picturesque little taverns and beaches provide special colour there. Το Μπαλί από ανατολικά. Bali from east. 54 55

Βράδιασε κι ακόμα στη θάλασσα Η παραλία του Πλακιά. Μικρές, κρυμμένες στα βράχια παραλίες μα και μεγάλες κοσμοπολίτικες αμμουδιές. Διακριτικός γυμνισμός μα και οικογενειακός τουρισμός. Ο Κόρακας, η Σούδα, ο Πλακιάς, το Δαμνόνι στα πεντακάθαρα νερά του Λιβυκού έχουν τους δικούς τους μόνιμους επισκέπτες. Μικρές, σχεδόν ατομικές παραλίες. Small, almost personal beaches. Το Αμμουδάκι, για όποιον προλάβει Little sandy coves hidden between the rocks and large cosmopolitan beaches. Unobtrusive nudity, but also family tourism. Korakas, Souda, Plakias, and Damnoni on the pristine clean waters of the Libyan Sea welcome their own regular visitors. Πάνω δεξιά: Παιχνίδια και γυμνισμός στο Αμμούδι. 56 57

Οι γεωλογικοί σχηματισμοί στον Άγ. Παύλο. Ανατολικά του Πρέβελη, αγριολούλουδα, άμμος, θάλλασα και μοναξια. Ανατολικά του Πρέβελη και μέχρι την Αγία Γαλήνη απότομα βράχια καταλήγουν στη θάλασσα. Σ όλο αυτό το μήκος το ανάγλυφο της ακτογραμμής έχει δημιουργήσει μικρούς όρμους μα και μεγάλες αμμουδιές που ελκύουν τους δικούς τους φανατικούς θαυμαστές. Ταβερνάκια στην αύρα της θάλασσας. Kayaks on the calm waters. Καγιάκ στα ήσυχα νερά. Along the coast eastwards of Preveli and towards Ayia Galini steep cliffs descend to the sea. The sculpting of the coastline has given rise to little coves all along its length, as well as great sandy bays which attract their own dedicated admirers. Πάνω δεξιά: Παιχνίδια με την άμμο στα Κεραμέ. Top right: Games with the sand at Keramé. 58 59

Παιχνίδια στον βυθό. Games in the depths. Η Αγία Γαλήνη και ο χιονισμένος Ψηλορείτης καθρεφτίζονται στα ήσυχα νερά του λιμανιού. Ayia Galini and the snow-capped Psiloritis reflected in the quiet waters of the harbour. Τα Παξιμάδια. Εκεί που το ποτάμι συναντά την θάλασσα. Η Αγία Γαλήνη είναι το λιμάνι του Ρεθύμνου στο Λιβυκό. Χτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά προσφέρει μια πολύ χαρακτηριστική εικόνα. Αποτελεί σπουδαίο τουριστικό θέρετρο. Ayia Galini is Rethymnon s harbour on the Libyan Sea. Built amphitheatre-like on the slopes, it presents a very particular picture. It is a main tourist resort. Πάνω κέντρο: Ο κεκλιμένος Άη Γιώργης. Top center: 60 61

ωή

Μαύρο πουκάμισο, κεφαλομάντηλο, τσιγκελωτό μουστάκι και καθαρό βλέμμα, η επιτομή του Κρητικού. A black shirt, headcloth, turned-up moustache, and a clear gaze the epitome of the Cretan. Καλλιεργεί τα χωράφια του ή προσέχει τα ζώα. Το βουργιάλι κρεμασμένο στη συκιά τον περιμένει. Το περιεχόμενό του, ντάκος, τυρί, ελιές, κρασί. He cultivates his fields or watches over his animals. The bag hanging in the fig tree is waiting for him. Its contents? Dakos, cheese, olives, and wine. Μπορεί στην πόλη η ζωή να έχει βρει άλλους ρυθμούς, ωστόσο οι άνθρωποι της υπαίθρου συνεχίζουν με τον ίδιο κι απαράλλαχτο τρόπο να διαφεντεύουν την καθημερινότητά τους. Ο τρύγος. The wine-harvest; Με τον ίδιο τρόπο δεν οργώνανε και πριν εκατοντάδες, να μην πω χιλιάδες, χρόνια; Were they not organized in the same manner hundreds, or even thousands, of years ago? In the city, life may have found another pace, but people in the countryside continue in their own, unparalleled way to master their everyday existence. Πάνω δεξιά: Ένα λιόφυτο, λίγα πρόβατα και τα καταφέρνουμε... Top right: A thicket of olive trees, a few sheep, and we made it... 64 65

Με το βελονάκι πλέκουν την δαντέλα της εγγονής. Περνά κι η ώρα Η πατανία δε λείπει από κανένα σπίτι. Τέχνες που πάνε από πατέρα σε γιο. Τέχνες που αντιπαλεύουν τη μονοτονία του μαζικού. Η κατασκευή της λύρας, η αγγειοπλαστική, η υφαντική, η ξυλογλυπτική, τέχνες τόσο δυνατές που λες πως θ αντέξουν για πάντα. Με το χέρι. By hand. Όσο ανθεί η κρητική μουσική θα φτιάχνονται και λύρες. As long as Cretan music flourishes, lyres will be made. Crafts which are passed on from father to son; crafts which combat the monotony of mass production. The making of the lyra, pottery, weaving, wood-carving; crafts which are so strong that you could say they will last forever. Πάνω δεξιά! Υφαντική, μια ζωντανή τέχνη! 66 67

Μέλι απ τον παραγωγό. Honey from the producer. Ελιά, ο ευλογημένος καρπός! Η κρητική κουζίνα. Η φήμη της έχει πάρει μυθικές διαστάσεις έχοντας γίνει συνώνυμο της μακροζωίας. Το μυστικό; Ρίξε κι άλλο λάδι στη σαλάτα. Είναι φρέσκο το ψαράκι; Is the fish fresh? Πιταράκια με μέλι, μμμμ! Little pies with honey-m mm! Cretan cookery. Its fame has taken on mythical proportions, and it has become synonymous with longevity. The secret? Put some more olive oil on the salad. Πάνω δεξιά! H καλύτερη σαλάτα του κόσμου, τελεία και παύλα! Top right: The best salad in the world full stop! 68 69

Η απόσταξη της τσικουδιάς του παραδοσιακού ποτού της Κρήτης. The distillation of tsikoudia, the traditional drink of Crete. Eπιτάφιος. Θλίψη μα και προσμονή, γιατί αύριο ανασταίνουμε! The Epitafios (Good Friday procession). Grief and yet expectation, for tomorrow we are risen again! Ευκαιρία για γιορτή. Η κουρά, τα καζάνια, οι θρησκευτικές γιορτές αποτελούν αφορμή να μαζευτούν οι φίλοι και γνωστοί, να στηθεί τραπέζι και χορός με την τσικουδιά να ρέει άφθονη. An opportunity for a feast. Shearing, distilling, religious feasts all are an excuse for friends and acquaintances to gather together, set out a table, and then dance while the tsikoudia flows copiously. Η κουρά. Όλοι μαζί να βοηθήσουμε. Shearing. Let s all help together. Πάνω δεξιά! H λύρα δε λείπει από καμιά γιορτή. Top right: Η σούστα, ο συρτός, ο πεντοζάλης, χοροί με το κεφάλι ψηλά. The sousta, syrtos and pentozalis, dances in which the head is held high. 70 71

Θέατρο δρόμου στην κρήνη Ριμόντι. Street theatre at the Rimonti Fountain. Το Ρεθεμνιώτικο καρναβάλι είναι από τα σημαντικότερα της Ελλάδας και συγκεντρώνει πάνω από 10.000 καρναβαλιστές. Το Καρναβάλι του Ρεθύμνου, το μεγαλύτερο της Κρήτης αποτελεί αναμφισβήτητα την πιο μαζική γιορτή. Ωστόσο το Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου είναι αυτό που κάθε καλοκαίρι φέρνει το Ρέθυμνο στην κορυφή των πολιτιστικών εκδηλώσεων ανά την Ελλάδα. Στη μέθεξη του καρναβαλιού. The intoxication of carnival. Νυχτερινή λειτπυργία στα Υακίνθεια, το φεστιβάλ του Ψηλορείτη The Carnival of Rethymnon, which is the largest on Crete, is undoubtedly the festival of the masses. Similarly, the Renaissance Festival of Rethymnon is that which every summer places Rethymnon at the head of the list where cultural venues throughout Greece are concerned. Πάνω δεξιά! Οι Madredeus στο Αναγεννησιακό Φεστιβάλ. Top right: 72 73

Η νέα μεγάλη πλατεία στο κέντρο της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου με το σπίτι του πολιτισμού σε πρώτο πλάνο. Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου. The University Library. Έργο του Ρεθύμνιου ζωγράφου Λευτέρη Κανακάκη. A work by Rethymnian painter Lefteris Kanakakis. Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Ρεθύμνου σε σκίτσο του Δημ. Χαντζόπουλου. The Rethymnon Public Library in a sketch by Dim. Hantzopoulos. Η πανεπιστημιούπολη των 6000 φοιτητών αποτελεί πνευματικό κόσμημα και ένεση ζωντάνιας για την πόλη. Μαζί με την βιβλιοθήκη, το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης και πολλούς άλλους πνευματικούς φορείς προβάλλουν το πολιτιστικό πρόσωπο του Ρεθύμνου. The university campus with 6,000 undergraduate students constitutes an intellectual embellishment and an injection of liveliness for the city. Together with the library, the Centre of Modern Art and many other intellectual institutions project the cultural face of Rethymnon. 74 75

Τα μεγάλα ξενοδοχεία διαθέτουν mini club και προγράμματα για παιδιά. The large hotels offer a mini club and programmes for children. Παιχνίδια στην πισίνα. Games in the pool. Με πάνω από 250 ξενοδοχειακές μονάδες, πολλές από τις οποίες λουξ και πρώτης κατηγορίας σε συνδυασμό με τις συνεδριακές του υποδομές, το Ρέθυμνο αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας. Όλα τα μεγάλα ξενοδοχεία διαθέτουν οργανωμένες παραλίες με θαλάσσια σπορ. Δείπνο για δύο και μετά ρομαντικός περίπατος στην ακτή. Dinner for two, and then a romantic stroll along the beach. With more than 250 hotel units, many of which are of the luxury and first-class categories and together with its conference facilities, Rethymnon constitutes one of the most important tourist destinations in Greece. Πάνω δεξιά: Διαμονή Α κατηγορίας. Top right: A-class accommodation. 76 77

Συμμετέχοντας στις εργασίες του αγροκτήματος. Ποδηλασία στην εξοχή. Αναζητώντας ορχιδέες. Searching for orchids. Η εκδρομή τελειώνει αλλά όλοι είναι ξεκούραστοι! Το υπέροχο φυσικό περιβάλλον, η ήρεμη ενδοχώρα και η φιλόξενη διάθεση των ρεθεμνιωτών είναι οι βασικοί παράγοντες ανάπτυξης μια άλλης, πολύ πιο ήπιας, μορφής τουρισμού. Όμορφες βίλλες, ξενώνες και αγροτουριστικά καταλύματα είναι η βάση για μια πιο ουσιαστική γνωριμία με αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο, το Ρέθυμνο. Πάνω δεξιά: Πολλά παλιά κτίσματα στην πόλη και τα χωριά έχουν ανακαινιστεί και προσφέρουν σύγχρονες ανέσεις. Top right: Many old mansions in the city and the villages have been renovated and offer all modern comforts.