Πρόγραμμα Πολιτιστικών Θεμάτων ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ 6/Θ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΑΤΩ ΤΡΙΤΟΥΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ: ΣΩΤΗΡΧΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝ ΘΕΜΑ: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΣΤΟ ΚΑΤΩ ΤΡΙΤΟΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2007-08 1
Το πρόγραμμα Των Πολιτιστικών Θεμάτων με θέμα : «Ο Καραγκιόζης στο Κάτω Τρίτος», διήρκησε από τις 20.11.2007 ως τις 30.5.2008. Συμμετέχοντες μαθητές και μαθήτριες της Α τάξης: 1. Αναγνώστου Ευστράτιος 2. Δελόγκου Μαρία 3. Κατσούρη Ειρήνη 4. Λόγκου Παναγιώτα 5. Λούπου Μαρία 6. Παρλιάρου Ανθίππη 7. Πολύμος Νικόλαος 8. Σαβέλλου Ευστρατία 9. Σαμαράς Δημήτρης 10.Φωτεινός Νικόλαος 2
ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΜΑΤΟΣ Η αφορμή για την ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα δόθηκε από την παρότρυνση του σχολικού βιβλίου της γλώσσας. Να οργανώσουμε δηλαδή σειρά διαθεματικών δραστηριοτήτων με θέμα τον Καραγκιόζη που μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε με την παράλληλη επεξεργασία των ανάλογων κεφαλαίων του βιβλίου. Μέσα από τις δραστηριότητες για τον Καραγκιόζη διαπίστωσα πως ο Καραγκιόζης και η παρέα του ήταν ένας από τα πιο αγαπημένους τους τηλεοπτικούς ήρωες. Ο Καραγκιόζης, είναι ένας ήρωας που έχει άμεση σχέση με τη λαϊκή μας παράδοση. Το θέατρο Σκιών ψυχαγώγησε και διαπαιδαγώγησε γενιές Ελλήνων. Έτσι καταλήξαμε στην επιλογή του ως θέμα για το πρόγραμμα Πολιτιστικών Θεμάτων. Μάλιστα δώσαμε τον τίτλο «Ο Καραγκιόζης στο Κάτω Τρίτος». Ο Καραγκιόζης έχει τη δυνατότητα να ενεργοποιήσει τα παιδιά και να προωθήσει τη δημιουργικότητά τους: το παιδί ζωγραφίζει, μιμείται, φτιάχνει αυθόρμητους διαλόγους, εμπνέεται και μεταδίδει τα δικά του μηνύματα, σκηνοθετεί, γίνεται σκηνογράφος και ηθοποιός, τραγουδάει, δίνοντας ζωή με την κίνηση του στις φιγούρες, παίζει και αυτοσχεδιάζει και δημιουργεί πολλές φορές τις δικές του ιστορίες. Το πρόγραμμα αρχικά είχε προγραμματιστεί να διαρκέσει 2 μήνες. Επειδή όμως τα παιδιά έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρων για όσα σχετίζονταν με το Θέατρο Σκιών επιμηκύναμε το χρόνο του προγράμματος σε 6 μήνες. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος Project λόγω των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει: - Επιτρέπει πρωτοβουλίες αναφορικά με το σχεδιασμό, την πορεία και τον τρόπο δουλειάς. - Προσφέρει ίσες ευκαιρίες ενεργού συμμετοχής στους μαθητές, άσχετα από τις επιδόσεις τους. - Δίνει την ευκαιρία για ομαδική και βιωματική μάθηση, με την παράλληλη σύσφιξη των σχέσεων ανάμεσα στους μαθητές. 3
Γλώσσα Παραγωγή προφορικού λόγου Παραγωγή γραπτού λόγου Αισθητική Αγωγή Ζωγραφική Κατασκευές Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΣΤΟ ΚΑΤΩ ΤΡΙΤΟΣ Μαθηματικά Προβλήματα και πράξεις με τον Καραγκιόζη και την Ιστορία Η καταγωγή και ιστορία του Καραγκιόζη Μουσική Γνωριμία με μουσικά μοτίβα εισόδου ηρώων 4
ΣΚΟΠΟΙ Να γνωρίσουν οι μαθητές το Θέατρο Σκιών, μέσω του Καραγκιόζη. Να ασκηθεί το παιδί στη χρήση του προφορικού και γραπτού λόγου, μέσω της επεξεργασίας των πληροφοριών και των κειμένων, αλλά και μέσω των ασκήσεων υποκριτικής και άλλων δραστηριοτήτων στις οποίες παίρνει μέρος. Να γνωρίσει το παιδί ότι το Θέατρο Σκιών όχι μόνο ως θέαμα, αλλά να έρθει σε άμεση επαφή με την παιδαγωγική, αισθητική, καλλιτεχνική, ψυχαγωγική και ψυχοθεραπευτική διάστασή του. ΣΤΟΧΟΙ Να ευαισθητοποιηθεί το παιδί στα χαρακτηριστικά, στην προέλευση και την πορεία του Θεάτρου Σκιών στην Ελλάδα. Να γνωρίσουν τους ήρωες του Καραγκιόζη. Να γνωρίσουν τον μπερντέ και το πολύπλευρο ρόλο του καραγκιοζοπαίχτη. Να ασκηθούν τα παιδιά στη δημιουργία γραπτού κειμένου. Να καλλιεργήσουν τον προφορικό λόγο και τη διαλογική συζήτηση. Να εξοικειωθούν με τη διαδικασία έρευνας και άντλησης στοιχείων και πληροφοριών, καθώς και με τον τρόπο αξιοποίησης αυτών. Να εκφραστούν τα παιδιά από εικαστικές δραστηριότητες, ζωγραφική, σχεδίαση, κατασκευές, κόψιμο φιγούρων. Να γνωρίσουν ότι το φως δημιουργεί τη σκιά. Να γνωρίσουν τους παραδοσιακούς δημοτικούς χορούς που χορεύουν οι ήρωες του Καραγκιόζη. 5
Να προσεγγίσουν τα μαθήματα της γλώσσας, των μαθηματικών της μουσικής και της ιστορίας με πρωταγωνιστή τον Καραγκιόζη και την παρέα του. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ o Όπως ήταν φυσικό η πρώτη επαφή με τον Καραγκιόζη ήταν η γνωριμία της τάξεως με το Θέατρο Σκιών και το βασικό του εκπρόσωπο τον Καραγκιόζη και τους συγγενείς του καθώς και φίλους. o Στη συνέχεια βρήκαμε και παρουσιάσαμε πληροφορίες για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ηρώων του Καραγκιόζη. Ειδικότερα αναφερθήκαμε στο ίδιο τον Καραγκιόζη και τη ζωή του, στη γυναίκα του την Αγλαΐα, τη Βεζυροπούλα τη κόρη του πασά. Το Χατζηαβάτη που γνωρίζοντας καλύτερα τον κόσμο προσπαθεί πάντα να διορθώνει τον φίλο του ή να τον δασκαλεύει. 6
Τον Μπέη που αντιπροσωπεύει τον εύπορο αστό και γενικά τον άνθρωπο της ανώτερης κοινωνικής τάξης. Τον Διονύσιο που σατυρίζει τον τύπο του ξεπεσμένου αριστοκράτη από την Ζάκυνθο. Ειναι καλοντυμένος, φορά ψηλό καπέλο και παρασύρεται εύκολα στις κατεργαριές του φίλου του, Καραγκιόζη. Τον Μορφονιό που ονομάζεται και Ζαχαρίας, είναι νάνος με πελώριο κεφάλι και μακριά μύτη γι'αυτό μιλάει και μ'αυτή. Είναι καλοαναθρεμμένος και πολύ λιγόψυχος, έτσι, όταν τον φοβερίζει ο Καραγκιόζης λιποθυμάει. 7
Τον Μπαρμπα Γιώργο που εκπροσωπεί τον βουνίσιο Έλληνα, τον γνήσιο Ρουμελιώτη που ο χαρακτήρας του παρέμεινε αδιάφθορος μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Είναι τύπος αγαθός, ηθικός και δυνατός. Καμαρώνει που είναι θείος του Καραγκιόζη και γι'αυτό του προσφέρει στοργικά την προστασία του. Τον Σταύρακα που έχει θεωρία παλικαρά αλλά συνέχεια τρώει ξύλο. Είναι ψεύτης, καυχησιάρης και ονομάζεται Σταυράκης Τζίμης από τον Περαία. Τον Πασά που είναι ο εκπρόσωπος της τούρκικης εξουσίας και την επισημότητά του την εκδηλώνει με το σοβαρό, αυστηρό ύφος του και με τον στόμφο της ομιλίας του. Είναι επιβλητικός, με πλούσιο ντύσιμο και δεν τραγουδάει ποτέ όπως τα άλλα πρόσωπα του θιάσου επειδή θεωρείται αξιοσέβαστος. 8
Εξετάσαμε τον Βεληγκέκα. Αυτός αντιπροσωπεύει την εκτελεστική εξουσία της δημόσιας τάξης. Είναι Τουρκαλβανός στην καταγωγή, κουτός, απολίτιστος, λιγόλογος και μιλά άσχημα τα ελληνικά με ανάμικτες αρβανίτικες και τούρκικες εκφράσεις. Στο τέλος γνωρίσαμε τα παιδιά του Καραγκιόζη και της Αγλαΐας τα περίφημα Κολλητήρια. Κολλητίρης: Είναι το μεγάλο παιδί του Καραγκιόζη. 'Έξυπνος και εφευρετικός σαν τον πατέρα του. 'Ένας Καραγκιόζης υπό κατασκευή και εξέλιξη. Κοπρίτης: Είναι το μεσαίο παιδί του Καραγκιόζη και όλη η οικογένεια απορεί πως παχαίνει χωρίς να τρώει. Μπιρικόκος: Είναι το μικρότερο παιδί του Καραγκιόζη. Μιλάει μπεμπεκίστικα με το "λ". 9
o Στο μάθημα της γλώσσας επεξεργαστήκαμε την ενότητα μαθημάτων με τίτλο «Μια Παράσταση Στην Πλατεία» με επιμέρους κεφάλαια 1. Θέατρο Σκιών 2. Μύτη σαν σαλάμι και 3. Μήλα και καμήλα και 4. Γάτα και παπαγάλος o Αφού γνωρίσαμε όλους τις φιγούρες του Θεάτρου Σκιών και μάθαμε για τη ζωή τους και τη σχέση τους με τον Καραγκιόζη προχωρήσαμε στη κατασκευή όλων των φιγούρων στο μάθημα της Αισθητικής Αγωγής. Ο ενθουσιασμός των παιδιών ήταν πολύ μεγάλος. o Στα μαθηματικά λύσαμε προβλήματα (πρόσθεσης και αφαίρεσης) παρμένα από τη ζωή του Καραγκιόζη. 10
o Στο μάθημα της μουσικής ακούσαμε μουσικά μοτίβα της παραδοσιακής μουσικής που συνοδεύουν την είσοδο του Καραγκιόζη στη σκηνή. Δημοτικά τραγούδια που συνοδεύουν την είσοδο στη σκηνή του Μπάρμπα-Γιώργου. Τραγούδια από τα Ιόνια νησιά που συνοδεύουν την είσοδο ρου Σιορ-Νιόνιου, λαϊκά που συνοδεύουν την είσοδο του Σταύρακα κ.ά. o Κατά την διάρκεια της γελοιογραφίες με χρονιάς διαβάσαμε θεατρικά έργα και θέμα τον Καραγκιόζη. 11
o Ακούσαμε απ το cd player cd με αυθεντικά θεατρικά έργα του Ευγένιου Σπαθάρη όπως ηχογραφήθηκαν από παραστάσεις που δόθηκαν. o o Παρακολουθήσαμε αρκετές θεατρικές παραστάσεις από DVD στην αίθουσα πολλαπλών εκδηλώσεων του σχολείου μας. o Παρακολουθήσαμε (όλο το σχολείο) θεατρική παράσταση Καραγκιόζη στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης στις 1.4.2008. 12
o Δημιουργία αφίσας με όλες τις φιγούρες του Θεάτρου Σκιών. o Δημιουργία αφίσας με όλες τις φιγούρες του Καραγκιόζη και των φίλων του. 13
o Επίσκεψη στο εργαστήρι πληροφορικής του σχολείου μας και «σερφάρισμα» σε ιστοσελίδες που αφορούν τον Καραγκιόζη. (περιέχονται παρακάτω οι δικτυακοί τόποι) 14
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Κάνοντας απολογισμό του προγράμματος από το σχεδιασμό του μέχρι και τις φάσεις διεξαγωγής του θα μπορούσαμε να πούμε ότι επιτεύχθηκαν οι στόχοι που είχαμε ορίσει αρχικά και το σημαντικότερο όλων τα παιδιά το διασκέδασαν. Ο Καραγκιόζης είναι μέρος της λαϊκής μας κληρονομιάς και οφείλουμε να τον κρατήσουμε ζωντανό μέσα στις πολλές σύγχρονες φιγούρες ηρώων και προτύπων που βομβαρδίζουν τα παιδιά μας. 15
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ «Εεε, Κολλητήρια! Παίζουμε; Θέατρο Σκιών Σπαθάρη Εκδόσεις Ακρίτας «Ο Μαγικός Κόσμος του Καραγκιόζη» ειδική έκδοση της εφημερίδας Ε.Τ. «Ο Καραγκιόζης του Γιάννη Νταγιάκου» εκδ. Ωρίων «Θέατρο Σκιών και κουκλοθέατρο στο σχολείο» Χρ. Πατσάλη, εκδ. Δήμου Αμαρουσίου «Ο Καραγκιόζης και η παρέα του» Θ. Σπυρόπουλου εκδ. Ντόπαλη ΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ (Ιnternet) http://www.pischools.gr/download/programs/euzin/books/tel_od_pol_bib_gymn.pdf http://www.karagkiozis.net/ http://11dim-veroias.ima.sch.gr/karagiozis_ez.htm http://www.geocities.com/karagiozis2003gr/arxiki.htm http://www.karagiozismuseum.gr/ http://www.theatroedu.gr/karaghiozis.pdf http://www.greeklibrary.agrino.org/projects/karagiozis/ http://www.karagiozis.gr/products6.php?wh=1&lang=1&the1id=1&theid=1& open1=1&open2=21 http://www.karagkiozis.com/ http://www.karagkiozis.gr/formula.html http://www.kostasmakris.gr/istoria.html http://oistros-reportaz1.blogspot.com/2006/08/blogpost_115646322051025271.html 16