ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 1 ο μάθημα Διδάσκουσα Δήμητρα Ιορδάνογλου
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Η εξελικτική πορεία της νοημοσύνης. Από το IQ στο EQ και στο SQ. Από τον Δαρβίνο στο ανερχόμενο πεδίο των κοινωνικών νευροεπιστημών Από την ψυχολογία του ενός στην ψυχολογία των δύο
ΘΕΜΑΤΑ - ΕΝΝΟΙΕΣ νοημοσύνη κοινωνική νοημοσύνη πολλαπλές νοημοσύνες συναισθηματική νοημοσύνη ενσυναίσθηση επιτυχία μακιαβελλική νοημοσύνη νευροεπιστήμες Ηθικό μυαλό εξέλιξη κοινωνικός εγκέφαλος συνεργασία στρες ευτυχία ανταγωνισμός
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Βιωματική προσέγγιση Θεωρητικό μέρος Πρακτικό μέρος (ερωτηματολόγια, ασκήσεις, case studies)
ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Μικρές ομαδικές εργασίες στα μαθήματα (20%) Προφορικές παρουσιάσεις (10%) Γραπτή εξέταση (70%)
Η ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ
ΔΕΙΚΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ IQ = διανοητική ηλικία χρονολογική ηλικία Χ 100 Κλίμακα Stanford Binet Κλίμακα Raven
ΔΕΙΚΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ
ΤΑ ΤΕΣΤ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ Η χρήση των τεστ νοημοσύνης έγινε κυρίως για να λύσει πρακτικά προβλήματα κι όχι για θεωρητικούς λόγους. Παραδείγματα τέτοιων χρήσεων ήταν: η ανίχνευση ιδιαίτερα προικισμένων μαθητών, η ανίχνευση μικρόνοων μαθητών, δηλ, μαθητών με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης η ανίχνευση στρατιωτών με ηγετικές ικανότητες (Hale & Green 1999)
ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ - ΟΡΙΣΜΟΙ Σε μία έρευνα ζητήθηκε από 1020 ειδικούς να αξιολογήσουν 13 χαρακτηριστικά συμπεριφοράς που θα μπορούσαν να χαρακτηρίζουν τη νοημοσύνη. Τα αποτελέσματα έδειξαν αξιοσημείωτη συμφωνία (96%) των ειδικών μόνο σε τρία χαρακτηριστικά: αφηρημένη λογική σκέψη δυνατότητα απόκτησης γνώσης ικανότητα επίλυσης προβλημάτων Snyderman & Rothman (1987)
ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ - ΟΡΙΣΜΟΙ Μία γενικά αδιαφοροποίητη πνευματική ικανότητα ανεξάρτητη σχολικών ή περιβαλλοντικών γνώσεων (Binet & Simon) Ένα σύνολο ικανοτήτων που βοηθούνε ένα άτομο να δρα με στόχο, να σκέφτεται λογικά και να αλληλεπιδρά αποτελεσματικά με το περιβάλλον του (Wechsler 1958)
Ρευστή ή γενική ευφυϊα (g) Η ικανότητα επίλυσης ενός προβλήματος που βλέπετε για πρώτη φορά
RAVEN S TEST (PROGRESSIVE MATRICES)
ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Κληρονομικότητα ή περιβάλλον; Το γονίδια εξηγούν τουλάχιστον το 40% της ατομικής μεταβλητότητας στην γενική ευφυία. Το προγεννητικό περιβάλλον εξηγεί περίπου το 20%. Επιδράσεις περιβάλλοντος (εκπαίδευση, διατροφή, οικογένεια, έκθεση σε τοξίνες). Σε αρνητικό περιβάλλον η επίδραση των γονιδίων πέφτει κάτω από το 10%
ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Κληρονομικότητα ή περιβάλλον; Μελετώντας τις συνολικές διακυμάνσεις του IQ ανά τον κόσμο, φάνηκε ότι παντού η τελευταία γενιά παρουσιάζει αύξηση από 9 έως 20 βαθμούς του δείκτη IQ σε σχέση με την παλαιότερη Όσοι έχουν γενετική προδιάθεση σε ένα συγκεκριμένο τομέα καταφέρνουν σχεδόν πάντα να ενταχθούν σε περιβάλλοντα που ευνοούν αυτή τους την προδιάθεση (Dickens 2000)
ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Δείκτης νοημοσύνης IQ (Binet 1901, Stern, 1912 ) Μη γνωστικές παράμετροι νοημοσύνης (Weschler 1943) Κοινωνική νοημοσύνη (Thorndike 1920, Chance & Mead 1953, Humphrey 1976) Θεωρία πολλαπλής νοημοσύνης (Gardner 1983, 1999) Συναισθηματική νοημοσύνη (Salovey & Mayer 1990) Κοινωνικές νευροεπιστήμες (Cacciopo & Bernston 1990 )
Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ (Gardner 1983, 1999) Γλωσσική Λογικo - Μαθηματική Oπτικοχωρική Μουσική Σωματο- Κιναισθητική Ενδοπροσωπική Διαπροσωπική Νατουραλιστική (SUMIT Schools Using Mutliple Intelligence Theory)
Ο Mr. Starbuks Χάουαρντ Σουλτς «Συχνά διακρίνω πράγματα που οι άλλοι δεν βλέπουν. Με αυτόν τον τρόπο μπορώ και δημιουργώ ένα όραμα για το μέλλον της εταιρίας. Μου λένε επίσης ότι είμαι πολύ καλός στην επικοινωνία. Προ καιρού άκουσα τη διάλεξη ενός φίλου, του Τομ Φρίντμαν από τους New York Times. Μίλησε για το πόσο υπερεκτιμούμε το IQ, τον Δείκτη Νοημοσύνης και πόσο λίγη αξία δίνουμε στο PQ και στο CQ. Ούτε εγώ ούτε κανείς άλλος από το κοινό είχαμε την παραμικρή ιδέα για το τι ήτανε αυτοί οι δείκτες. PQ σημαίνει Passion Quotient (Δείκτης Πάθους) και CQ σημαίνει Curiosity Quotient (Δείκτης Περιέργειας). Δεν έχω ιδιαίτερα υψηλό IQ αλλά δεν νομίζω ότι κανείς μπορεί να ξεπεράσει το πάθος και την περιέργειά μου.»
ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ Sternberg (1997, 2003) Η ικανότητα ενός ατόμου να επιτύχει στη ζωή του σύμφωνα με τον προσωπική αντίληψη της επιτυχίας σε ένα δεδομένο κοινωνικό περιβάλλον. Ακαδημαϊκή νοημοσύνη (ΙQ, λογική σκέψη, ανάλυση, αξιολόγηση, απομνημόνευση) Πρακτική νοημοσύνη (επίλυση προβλημάτων, εμπειρική γνώση, προσαρμογή ή αλλαγή περιβάλλοντος) Δημιουργική νοημοσύνη (απόφαση να είσαι δημιουργικός λογικά ρίσκα, αισιοδοξία)
ΔΕΙΚΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ Τo IQ παίζει μικρό ρόλο στην εργασιακή επιτυχία (ΜcClelland 1973) Μπορεί να προβλέψει - 25% της διακύμανσης στην εργασιακή απόδοση (Hunter & Hunter 19-10% (Sternberg 1996) - 7% (Hee Woo 1998) Berkeley (1950) - 80 διδακτορικοί φοιτητές 40 χρόνια μετά (Feist & Barron, 1996) Οι συναισθηματικές και κοινωνικές ικανότητες ήταν 4 φορές πιο σημαντικές από το IQ στην πρόβλεψη της επαγγελματικής επιτυχίας και του κύρους ΕQ και εργασιακή απόδοση υψηλή συσχέτιση (.52) (Hee Woo 1998)