ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΕΛΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ 06-07. α.. β. 3. γ. 4. δ. 5. α. Λάθος. β. Σωστό. γ. Σωστό. δ. Λάθος. ε. Σωστό. Θέμα ο Θέμα ο. Σωστή απάντηση είναι η γ. Εφόσον το σημείο Κ είναι αρχικά κοιλία, ικανοποιείται η σχέση: x. Αλλάζοντας τη συχνότητα δεν αλλάζει η ταχύτητα διάδοσης των αρχικών κυμάτων. Επομένως: f f Ταυτόχρονα, δεν αλλάζει και η θέση του σημείου Κ. Το νέο πλάτος ταλάντωσης του σημείου Κ είναι: x A K A A A Από τη σχέση αυτή προκύπτει: Για Ν = 0, Ακ = Α. Για Ν =, Ακ = 0 Για Ν =, Ακ = Α. Δηλαδή το σημείο Κ μετά την αλλαγή της συχνότητας θα είναι είτε κοιλία είτε δεσμός. Σχόλιο: Για να ξέραμε με ακρίβεια αν το σημείο Κ γίνεται δεσμός ή κοιλία θα έπρεπε να γνωρίζουμε ακριβώς τη θεση του σημείου Κ, πληροφορία που εδώ δεν μας δίνεται καθώς αναφέρεται ότι το σημείο Κ είναι γενικά μια κοιλία του στάσιμου κύματος.. Σωστή απάντηση είναι η α.
Tαλάντωση Σ: Tο σώμα ισορροπεί με την επίδραση μόνο της δύναμης του ελατηρίου και του βάρους. Επομένως ισχύει: mg 0 mg L mg L Επειδή το σώμα έρχεται στη θέση φυσικού μήκους και αφήνεται στη συνέχεια ελεύθερο θα ισχύει: A = ΔL Η γωνιακή συχνότητα της ταλάντωσης του Σ είναι: Η μέγιστη ταχύτητα της ταλάντωσης του Σ είναι: m mg mg max, max, () m Tαλάντωση Σ, Σ: Το σύστημα ξεκινάει την ταλάντωσή του από ακραία θέση. Για τη νέα θέση ισορροπίας της ταλάντωσης του συστήματος θα ισχύει: 4mg 0 (m 3m)g L 4mg L Tο πλάτος ταλάντωσης του συστήματος, όπως φαίνεται και από το παρακάτω σχήμα, είναι: 4mg mg mg A = ΔL Α = Η γωνιακή συχνότητα της ταλάντωσης του συστηματος είναι: Η μέγιστη ταχύτητα της ταλάντωσης του συστήματος είναι: 4m mg mg max, max, () 4m Από τις σχέσεις () και () προκύπτει: max, max, 3. Σωστή απάντηση είναι η γ. Λόγω της ελαστικής κρούσης, οι ταχύτητες που αποκτούν τα δύο σώματα μετά την κρουση είναι ίσες με:
m m m και m m m m Επειδή m < m το σώμα m μετά την κρούση κινείται προς τα αριστερά. Πάμε να δούμε τώρα τη συχνότητα που «αντιλαμβάνεται» το σώμα m λόγω της ανάκλασης από τον τοίχο. η φάση: Ο τοίχος λειτουργεί ως ακίνητος παρατηρητής που «αντιλαμβάνεται» ήχο συχνότητας fφ από την πηγή, που τον πλησιάζει κινούμενη με ταχύτητα υ, και για τον οποίο ισχύει: f fs η φάση: Μετά την ανάκλαση του ήχου στον τοίχο, ο τοίχος λειτουργεί ως ακίνητη πηγή που εκπέμπει ήχο συχνότητας fφ προς παρατηρητή που απομακρύνεται με ταχύτητα υ. Η συχνότητα που «αντιλαμβάνεται» ο παρατηρητής είναι: fa f fs fa fs Όμως η συχνότητα που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής είναι ίση με fs, οπότε από την παραπάνω σχέση προκύπτει υ = υ (κατά μέτρο). Άρα για τον ζητούμενο λόγο των μαζών θα προκύψει: m m m m m m m m m m m m 3 Θέμα 3ο α. Ο όγκος της κυλινδρικής δεξαμενής είναι ίσος με: 3 3 V A H R H 3 m m Ο χρόνος Δt γεμίσματος της δεξαμενής υπολογίζεται από τον ορισμό της παροχής. Είναι: 3 V V m t Δt =.000 s t 6 0 m / s 3 3 β. Για ένα τυχαίο σημείο Α εντός του υγρού, που απέχει απόσταση y από τον πυθμένα της δεξαμενής, η υδροστατική πίεση θα δίνεται από τη σχέση: p g(h y) 000 0 3 y p 30.000 0.000y (S.I.) Η ζητούμενη γραφική παράσταση απεικονίζεται στο διπλανό διάγραμμα.
γ. Η τάπα ισορροπεί με την επίδραση των δυνάμεων, και. Ισχύει: 0 Διαιρώντας με το εμβαδόν Α της τάπας προκύπτει: p p Για την πίεση στην πλευρά της τάπας που είναι σε επαφή με το υγρό ισχύει: p p g(h y ) () Από τις σχέσεις () και () προκύπτει το μέτρο της ζητούμενης δύναμης. Είναι: p g(h y ) p Ag(H y ) () 4 3 0 0 0 3, 3,6 N δ. Εφόσον η στάθμη του νερού μέσα στη δεξαμενή μένει σταθερή, θα πρέπει η παροχή εισόδου και η παροχή εξόδου να είναι ίσες. Δηλαδή: ή Αρκεί να βρούμε την ταχύτητα υγ εκροής του ρευστού στο σημείο Γ. Εφαμόζουμε εξίσωση Bernoulli για τα σημεία Γ και ένα σημείο της επιφάνειας του νερού στη δεξαμενή. Είναι: pa g(h y ) A p 0 patm g(h y ) 0 patm 0 g(h y ) 0 (3,) m/s 6 m/s Επομένως η παροχή της βρύσης είναι: 0 6 m /s 0 m /s 4 3 4 3 ε. Η φλέβα κάνει οριζόντια βολή. Σύμφωνα με την αρχή ανεξαρτησίας των κινήσεων η χρονική διάρκεια της πτώσης, Δt, εξαρτάται από το ύψος εκτόξευσης, d = y + h =,8 m. Το νερό θα φτάσει στο έδαφος στο σημείο Δ, μετά από χρονικό διάστημα Δt για το οποίο ισχύει: d,8 g 0 d gt t t 0,6 s Το βεληνεκές της φλέβας του νερού είναι: x t 6 0,6 m x 3,6 m max Το εμβαδόν της φλέβας του νερού στο σημείο Δ θα βρεθεί από την εξίσωση της συνέχειας για τα σημεία Γ και Δ. Είναι: () Η ταχύτητα της φλέβας του νερού στο σημείο Δ είναι: max
x y (gt) 6 (0,6 0) m /s 6 m /s Αντικαθιστώντας στη σχέση () προκύπτει το ζητούμενο εμβαδόν. 0 4 4 m 0 m 6 Θέμα 4ο α. Στον τροχό εκτός από τη δύναμη στον άξονα της κίνησης ασκείται η στατική τριβή T. (Ο σχεδιασμός της στατικής τριβής γίνεται με κριτήριο την εξασφάλιση της επιταχυνόμενης στροφικής κίνησης του τροχού αφού ο τροχός κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει). Οι δυνάμεις αυτές φαίνονται στο παρακάτω σχήμα. Εφαρμόζουμε τους νόμους για κάθε κίνηση. Σ = Mα cm T στ = Μα cm () R cm R MR M cm() Αφαιρώντας κατά μέλη τις σχέσεις () και () προκύπτει: = Τστ T 5 x (S.I.) Ποιες όμως τιμές πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για τον άξονα x; O τροχός θα κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει μέχρι που η στατική τριβή αποκτήσει τη μέγιστη τιμή της. Δηλαδή μέχρι: 3,max mg 40 N 5 N 8 Επομένως ο τροχός κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει μέχρι: 5 N 5 x 5 x 5 m Η ζητούμενη γραφική παράσταση απεικονίζεται στο διπλανό διάγραμμα. () β. Για τη χρονική διάρκεια από 0 ως t ο τροχός κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει, άρα σύμφωνα με τη συνθήκη κύλισης xcm = RΔθ, για τη γωνία στροφής θα ισχύει:
x R 5m 0,5 m cm xcm R 0 rad O ζητούμενος αριθμός περιστροφών θα είναι: 0 5 N έ γ. Σε όλη της διάρκεια της κύλισης χωρίς ολίσθηση του τροχού, η επιτάχυνση του κέντρου μάζας αλλά και η γωνιακή επιτάχυνση δεν είναι σταθερές. Επομένως δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τύπου κίνησης (και κατά συνέπεια δεν μπορεί να βρεθεί και η χρονική στιγμή t ). O υπολογισμός της γωνιακής ταχύτητας του τροχού θα υπολογιστεί με το θέωρημα μεταβολής της κινητικής ενέργειας μέχρι τη χρονική στιγμή t. Είναι: ΘΜΚΕ: ΔΚ = ΣW Kτελ Καρχ = W + WTστ () M MR M M Όπου: cm cm cm Kαρχ = 0 (ο τροχός αρχικά ακίνητος) WTστ = 0 (λόγω κύλισης χωρίς ολίσθηση) Για το έργο της δύναμης εφόσον είναι μεταβλητή, κατασκευάζουμε το διάγραμμα δύναμης-μετατόπισης και υπολογίζουμε το εμβαδόν από x = 0 ως x = 5 m. Είναι: 0 30 E W 5 J W 00 J Οπότε με αντικατάσταση στο θεώρημα μεταβολής της κινητικής ενέργειας θα προκύψει: () M 0 00 4 00 5 m/s cm cm cm δ. Όταν το κέντρο μάζας του τροχού μετατοπιστεί κατά 6 m > 5 m, ο τροχός πλέον δεν κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει, οπότε στον τροχό δεν ασκείται η στατική τριβή αλλά η τριβή ολίσθησης για την οποία ισχύει: Toλ = μν = 5 Ν. Τι είδους κινήσεις θα κάνει τώρα ο τροχός;;; Λόγω της ύπαρξης της μεταβλητής δύναμης η κίνηση του τροχού μεταφορικά θα εξακολουθεί να είναι επιταχυνόμενη (αλλά όχι ομαλά). Αντίθετα όμως η στροφική κίνηση είναι επιταχυνόμενη αλλά πλέον ομαλά αφού η τριβή ολίσθησης που θα ασκείται στον τροχό θα είναι σταθερή. Έτσι για το ρυθμό μεταβολής της στροφορμής του τροχού θα ισχύει:
L L R 5 N 0,5 m 7,5 N m t t ε. Και ενώ για την κύλιση χωρίς ολίσθηση δεν μπορούσαμε να βρούμε ή να χρησιμοποιήσουμε χρόνο, τα πράγματα τώρα αλλάζουν. Για την ομαλά επιταχυνόμενη στροφική κίνηση θα είναι: 5 R MR rad / s 7,5 rad / s MR 40,5 Τη χρονική στιγμή t η γωνιακή ταχύτητα του τροχού είναι: cm 5 cm or o rad / s o 0 rad / s R 0,5 Επομένως τη χρονική στιγμή t + s, η γωνιακή ταχύτητα του τροχού είναι: o t 0 7,5 rad / s 5 rad / s Και κατά συνέπεια και η ζητούμενη στροφορμή του τροχού θα έχει μέτρο ίσο με: L = Iω = ΜR ω = 40,5 5 g m / s L 5 g m / s Επιμέλεια Νεκτάριος Πρωτοπαπάς nprotopapas@avgouleaschool.gr