ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΜΑ : ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΧΑΛΥΨ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε. ΚΑΙ ΕΤ ΜΠΕΤΟΝ Α.Ε. ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2010 ΚΑΒΑΛΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Κα. Ελευθεριάδου Γεσθημανή ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: Αργύρη Ιωάννα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 1.1 Αναφορά στις Χρηματοοικονομικές καταστάσεις... 3 1.1.1 Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης... 3 1.1.2 Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων...6 1.1.3 Ισολογισμός... 7 1.1.3.1 Ενεργητικό Ισολογισμού... 8 1.1.3.2 Παθητικό Ισολογισμού... 11 1.1.3.3 Είδη Ισολογισμών... 14 1.1.3.4 Ισότητα Ισολογισμού... 16 1.1.4 Προσάρτημα Ισολογισμού και Αποτελεσμάτων Χρήσης... 17 1.1.5 Κατάσταση Ταμειακών Ροών... 20 1.1.6 Πλεονεκτήματα Οικονομικής Πληροφόρησης των Λογιστικών Καταστάσεων... 22 1.2 Έννοια- Στόχος Ανάλυσης Οικονομικών Καταστάσεων... 23 1.3 Ρόλος Οικονομικού Αναλυτή... 25 1.4 Χρήστες Οικονομικών Καταστάσεων... 27 1.5 Είδη Ανάλυσης Οικονομικών Καταστάσεων... 30 1.5.1 Εσωτερική Ανάλυση... 30 1.5.2 Εξωτερική Ανάλυση... 31 1.5.3 Τυπική Ανάλυση... 33 1.5.4 Ουσιαστική Ανάλυση... 34 1.5.5 Χρονικές Συγκρίσεις... 34 1.5.6 Επιχειρησιακές Συγκρίσεις... 35 1.6 Μέθοδοι Ανάλυσης Οικονομικών Καταστάσεων... 35 1.6.1 Οριζόντια Μέθοδος Ανάλυσης... 36 1.6.2 Κάθετη Μέθοδος Ανάλυσης... 37 1.6.3 Μέθοδος Ανάλυσης Χρονολογικών Σειρών με Δείκτες Τάσης... 38 2

1.7 Αριθμοδείκτες... 39 1.7.1 Χαρακτηριστικά Αριθμοδεικτών... 40 1.7.2 Χρησιμότητα Αριθμοδεικτών... 40 1.7.3 Πρότυπα Σύγκρισης Αριθμοδεικτών... 41 1.7.4 Κατηγορίες Αριθμοδεικτών... 42 1.8 Αριθμοδείκτες Ρευστότητας... 44 1.8.1 Γενικής Ρευστότητας... 46 1.8.2 Ειδικής Ρευστότητας... 49 1.8.3 Ταμειακής Ρευστότητας... 51 1.8.4 Αμυντικού Χρονικού Διαστήματος... 52 1.9 Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας... 54 1.9.1 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Είσπραξης Απαιτήσεων... 56 1.9.2 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Αποθεμάτων... 59 1.9.3 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Εξόφλησης Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων... 62 1.9.4 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Καθαρού Κεφαλαίου Κίνησης... 65 1.9.5 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Ιδίων Κεφαλαίων... 66 1.10 Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας... 68 1.10.1 Αριθμοδείκτης Περιθωρίου Μικτού Κέρδους... 70 1.10.2 Αριθμοδείκτης Περιθωρίου Καθαρού Κέρδους... 73 1.10.3 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων... 75 1.10.4 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού... 77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΑΛΥΨ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε. 2.1 Ιστορικά Στοιχεία Επιχείρησης... 79 2.2 Ανάλυση Ρευστότητας Χαλύψ Α.Ε... 81 2.2.1 Ανάλυση Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας... 81 2.2.2 Ανάλυση Ειδικής Ρευστότητας... 83 2.2.3 Ανάλυση Ταμειακής Ρευστότητας... 84 2.2.4 Ανάλυση Αμυντικού Χρονικού Διαστήματος... 86 2.3 Ανάλυση Δραστηριότητας Χαλύψ Α.Ε... 88 3

2.3.1 Ανάλυση Ταχύτητας Είσπραξης Απαιτήσεων... 88 2.3.2 Ανάλυση Ταχύτητας Κυκλοφορίας Αποθεμάτων... 90 2.3.3 Ανάλυση Ταχύτητας Εξόφλησης Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων... 92 2.3.4 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Καθαρού Κεφαλαίου Κίνησης... 94 2.3.5 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Ιδίων Κεφαλαίων... 95 2.4 Ανάλυση Αποδοτικότητας Χαλύψ Α.Ε... 96 2.4.1 Ανάλυση Περιθωρίου Μικτού Κέρδους... 97 2.4.2 Ανάλυση Περιθωρίου Καθαρού Κέρδους... 99 2.4.3 Ανάλυση Αποδοτικότητας Ενεργητικού... 100 2.4.4 Ανάλυση Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων... 101 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΤ ΜΠΕΤΟΝ Α.Ε. ΚΟΝΙΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ 3.1 Ιστορικά Στοιχεία Επιχείρησης... 103 3.2 Ανάλυση Ρευστότητας ΕΤ Μπετόν Α.Ε... 104 3.2.1 Ανάλυση Γενικής Ρευστότητας... 104 3.2.2 Ανάλυση Ειδικής Ρευστότητας... 106 3.2.3 Ανάλυση Ταμειακής Ρευστότητας... 107 3.2.4 Ανάλυση Αμυντικού Χρονικού Διαστήματος... 108 3.3 Ανάλυση Δραστηριότητας ΕΤ Μπετόν Α.Ε... 109 3.3.1 Ανάλυση Ταχύτητας Είσπραξης Απαιτήσεων... 110 3.3.2 Ανάλυση Ταχύτητας Κυκλοφορίας Αποθεμάτων...111 3.3.3 Ανάλυση Ταχύτητας Εξόφλησης Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων... 112 3.3.4 Ανάλυση Ταχύτητας Καθαρού Κεφαλαίου Κίνησης... 114 3.3.5 Ανάλυση Ταχύτητας Ιδίων Κεφαλαίων... 115 3.4 Ανάλυση Αποδοτικότητας ΕΤ Μπετόν Α.Ε... 117 3.4.1 Ανάλυση Περιθωρίου Μικτού Κέρδους... 117 3.4.2 Ανάλυση Περιθωρίου Καθαρού Κέρδους... 119 3.4.3 Ανάλυση Αποδοτικότητας Ενεργητικού... 120 3.4.4 Ανάλυση Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων... 121 4

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 124 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...127 ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ...129 5

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΑΛΥΨ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε. Πίνακας 1:Μεταβολή Κυκλοφορούν Ενεργητικό και Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων... 81 Πίνακας 2: Υπολογισμός Δείκτη Γενικής Ρευστότητας... 82 Πίνακας 3: Υπολογισμός Δείκτη Ειδικής Ρευστότητας... 83 Πίνακας 4: Μεταβολή Χρηματικών Διαθεσίμων... 85 Πίνακας 5: Υπολογισμός Ταμειακής Ρευστότητας... 86 Πίνακας 6: Υπολογισμός Δείκτη Βιωσιμότητας... 87 Πίνακας 7: Μεταβολή Πωλήσεων και Απαιτήσεων... 88 Πίνακας 8: Υπολογισμός Ταχύτητας Είσπραξης Απαιτήσεων... 89 Πίνακας 9: Μεταβολή Ποσοτήτων Αποθεμάτων... 91 Πίνακας 10: Υπολογισμός Ταχύτητας Κυκλοφορίας Αποθεμάτων... 91 Πίνακας 11: Υπολογισμός Ταχύτητας Εξόφλησης Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων... 93 Πίνακας 12: Υπολογισμός Κυκλοφορίας Καθαρού Κεφαλαίου Κίνησης... 94 Πίνακας 13: Μεταβολή Ιδίων Κεφαλαίων και Πωλήσεων... 95 Πίνακας 14: Υπολογισμός Κυκλοφορίας Ιδίων Κεφαλαίων... 95 Πίνακας 15: Μεταβολή Μικτών Κερδών και Πωλήσεων... 97 Πίνακας 16: Υπολογισμός Περιθωρίου Μικτού Κέρδους... 97 Πίνακας 17: Υπολογισμός Περιθωρίου Καθαρού Κέρδους... 99 Πίνακας 18: Υπολογισμός Αποδοτικότητας Ενεργητικού... 100 Πίνακας 19: Υπολογισμός Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων... 101 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΤ ΜΠΕΤΟΝ Α.Ε. Πίνακας 1: Μεταβολή Ενεργητικού και Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων... 105 Πίνακας 2: Υπολογισμός Δείκτη Γενικής Ρευστότητας... 105 Πίνακας 3: Υπολογισμός Δείκτη Ειδικής Ρευστότητας... 106 Πίνακας 4: Μεταβολή Χρηματικών Διαθεσίμων... 107 6

Πίνακας 5: Υπολογισμός Ταμειακής Ρευστότητας... 108 Πίνακας 6: Υπολογισμός Αμυντικού Χρονικού Διαστήματος... 109 Πίνακας 7: Μεταβολή Πωλήσεων και Απαιτήσεων... 110 Πίνακας 8: Υπολογισμός Είσπραξης Απαιτήσεων... 110 Πίνακας 9: Υπολογισμός Ταχύτητας Κυκλοφορίας Αποθεμάτων... 112 Πίνακας 10: Υπολογισμός Ταχύτητας Εξόφλησης Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων... 113 Πίνακας 11: Υπολογισμός Ταχύτητας Κεφαλαίου Κίνησης... 114 Πίνακας 12: Μεταβολή Ιδίων Κεφαλαίων και Πωλήσεων... 116 Πίνακας 13: Υπολογισμός Κυκλοφορίας Ιδίων Κεφαλαίων... 116 Πίνακας 14: Μεταβολή Μικτών Κερδών και Πωλήσεων... 117 Πίνακας 15: Υπολογισμός Περιθωρίου Μικτού Κέρδους... 118 Πίνακας 16: Μεταβολή Καθαρών Κερδών... 119 Πίνακας 17: Υπολογισμός Περιθωρίου Καθαρού Κέρδους... 119 Πίνακας 18: Υπολογισμός Αποδοτικότητας Ενεργητικού... 121 Πίνακας 19: Μεταβολή Ιδίων Κεφαλαίων... 122 Πίνακας 20: Υπολογισμός Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων... 122 7

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η μέθοδος της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μιας οικονομικής μονάδας αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά τμήματα της Διοικητικής Λογιστικής. Η εφαρμογή της παρέχει κάθε είδους πληροφορίες τόσο στον οικονομικό οργανισμό που την εφαρμόζει όσο και στον υπόλοιπο επιχειρηματικό κόσμο. Θα λέγαμε πως αποτελεί την εξωτερική εικόνα μιας επιχείρησης αφού χάρη στην εφαρμογή της δίνει το κίνητρο για επενδύσεις, επιβεβαίωση και προσοχή στα αδύνατα σημεία της και ένδειξη για την εξέλιξη της στο μέλλον. Η σωστή και συνεπής εφαρμογή της είναι σε θέση να δώσει χρήσιμες πληροφορίες για την οικονομική κατάσταση του οργανισμού και να διαφωτίσει τυχόν αδυναμίες της. Είναι σημαντική για κάθε οικονομική μονάδα, ανεξαρτήτου μεγέθους, νομικής μορφής που την διέπει ή αντικείμενο εργασιών της. Χρησιμοποιείται από εξωτερικούς αναλυτές εστιάζοντας την προσοχή τους σε σημεία που αφορούν το μελλοντική της πορεία, την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και την γενική της εικόνα της προς τρίτα άτομα. Από πλευράς διοίκησης της μονάδας, παρέχει πληροφορίες σχετικά με την διαχείριση των οικονομικών της πόρων, τις ελλείψεις της και τα σθεναρά σημεία της. Γιαυτό λοιπόν, η ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων μου κέντρισε το ενδιαφέρον να την μελετήσω εφαρμόζοντας της σε δύο οικονομικούς οργανισμούς. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω την επιβλέπων καθηγήτρια κα. Ελευθεριάδου Γεσθημανή που με τις γνώσεις της με καθοδήγησε να ολοκληρώσω την πτυχιακή μου εργασία. Ένα ευχαριστώ στην οικογένεια μου και στους φίλους μου που με στήριξαν σε όλη αυτή την προσπάθεια μου με τον δικό τους τρόπο ο καθένας και που μου έδωσαν δύναμη για την εκπλήρωση αυτής ως το τέλος. 8

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η τεχνική της ανάλυσης των οικονομικών καταστάσεων αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά κεφάλαια της Διοικητικής Λογιστικής καθώς οι πληροφορίες που απορρέουν από αυτήν συμβάλλουν στη λήψη αποφάσεων Διοικητικού χαρακτήρα. Η τεχνική αυτή αξιοποιεί κάθε είδους λογιστικές πληροφορίες από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της οικονομικής μονάδας, δημοσιευμένες και μη, βάση των οποίων οι διευθύνοντες της Διοίκησης λαμβάνουν επιχειρησιακές αποφάσεις και χρησιμεύουν ως μέσα άσκησης ελέγχου και διεύθυνσης τους. Η Διοίκηση μιας οικονομικής μονάδας ανεξάρτητα από το μέγεθος αυτής και τους στόχους που έχει θέση, την φύση της και την νομική μορφή που την διέπει έρχεται καθημερινά αντιμέτωπη με διάφορα προβλήματα πάσης φύσεως εμποδίζοντας την να φέρει εις πέρας τους στόχους που έχει θέση. Γι αυτό λοιπόν τον λόγο η ανάλυση αυτή θεωρείται πολύ σημαντική και τοποθετείται στην κορυφή της πυραμίδας των χρηματοοικονομικών καθηκόντων μιας επιχείρησης1. Η σωστή ανάλυση και μελέτη των οικονομικών στοιχείων περιέχονται τόσο στις οικονομικές καταστάσεις που είναι υποχρεωμένη η επιχείρηση να δημοσιεύσει βοηθώντας έτσι τον εξωτερικό οικονομικό αναλυτή για τυχόν συναλλαγές που επιθυμεί να κάνει με την επιχείρηση όσο και στις μη υποχρεωτικά δημοσιευμένες καταστάσεις, στοιχεία απαραίτητα και προσιτά για τον εσωτερικό αναλυτή. Η παρούσα εργασία εστιάζει λοιπόν στην ανάλυση των οικονομικών στοιχείων που είναι τόσο σημαντικά για την λειτουργία μιας επιχείρησης και αξιοποιώντας τα είναι σε θέση να εκπληρώσει τους στόχους της. Καθώς για μια οικονομική μονάδα είναι απαραίτητη όχι μόνο η επιβίωση της αλλά και η προβολή και η επιτυχία της κοινωνικοοικονομικής της πλευράς. 1 1Μπαλτσής, Κ., (2003), Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Καβάλα, σελ. 18 9

Οι βασικότεροι στόχοι της εργασίας είναι: > Να προσδιορίσουμε τις οικονομικές καταστάσεις στις οποίες γίνεται η ανάλυση. > Να δώσουμε τον όρο της ανάλυσης των οικονομικών καταστάσεων με την χρήση των αριθμοδεικτών. > Να εμβαθύνουμε στον τρόπο ανάλυσης που διενεργείται, τα είδη και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται. > Να κατανοήσουμε σε βάθος μέσα από την σύγκριση ομοειδών επιχειρήσεων την ανάλυση των οικονομικών δεικτών. Όλοι οι παραπάνω στόχοι της εργασίας αναλύονται σε τρία κεφάλαια εκ των οποίων το πρώτο κεφάλαιο κάνει μια θεωρητική προσέγγιση στο θέμα της ανάλυσης των δεικτών ενώ το δεύτερο και τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την σύγκριση των οικονομικών επιχειρήσεων στο κλάδο των δομικών υλικών, του μπετόν και του έτοιμου σκυροδέματος. Αναλυτικά, το πρώτο κεφάλαιο αναφέρει λεπτομερειακά τις δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις, δημοσιευμένες, που εμφανίζει η οικονομική μονάδα μετά το τέλος της διαχειριστικής περιόδου που συνήθως ορίζεται ως η χρονική περίοδος από 1/1 έως 31/12. Παρουσιάζονται τα είδη και τις μεθόδους της ανάλυσης που μπορεί να ακολουθήσει ο αναλυτής προκειμένου να φτάσει σε συμπεράσματα ασφαλή και με αξιοπιστία. Στο δεύτερο και τρίτο κεφάλαιο της εργασίας αντιπαρατίθεται η ανάλυση με την μέθοδο των αριθμοδεικτών κατά κύριο λόγο των οικονομικών επιχειρήσεων που δρουν στον χώρο των δομικών υλικών και σκυροδέματος. Πρόκειται για τις επιχειρήσεις «ΧΑΛΥΨ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε.» και «ΕΤ. ΜΠΕΤΟΝ Α.Ε.» που αναπτύσσουν τις δραστηριότητες τους στον ελληνικό χώρο εδώ και αρκετές δεκαετίες. Τέλος, ακολουθούν σε ξεχωριστό κεφάλαιο τα συμπεράσματα όλων όσων έχουν αναφερθεί στα προηγούμενα μέρη της εργασίας. 10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 1.1 Αναφορά στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις Η ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων μια επιχείρησης όπως αναφέραμε κ στην εισαγωγή βασίζεται στις οικονομικές καταστάσεις που καταρτίζει η μονάδα στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου. Άλλες από αυτές τις καταστάσεις είναι υποχρεωτικές να τις δημοσιεύει στο κοινό και άλλες όχι. Παρακάτω θα αναφέρουμε τις υποχρεωτικά δημοσιευμένες καταστάσεις με την σειρά κατάρτισης τους και αυτό γιατί το αποτέλεσμα μιας οικονομικής κατάστασης χρειάζεται για την συμπλήρωση ή και την κατάρτιση της άλλης. Έτσι, οι πέντε υποχρεωτικά καταρτιζόμενες καταστάσεις είναι: > Κατάσταση Λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσης (Income Statement or Statement of Earnings). > Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων (Appropriations of Profit). > Ισολογισμός (Balance Sheet). > Κατάσταση Ταμειακών Ροών (Statement Cash Flow). > Προσάρτημα (Appendix) Του Ισολογισμού Και Αποτελεσμάτων Χρήσης. 1.1.1 Κατάσταση Λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσης (Income Statement or Statement of Earnings) Η κατάσταση του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης είναι η οικονομική κατάσταση που εμφανίζει τα συνολικά καθαρά αποτελέσματα της δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας που πραγματοποιεί μέσα στην χρήση που κλείνει, στις 31 12. Πρόκειται για την όγδοη ομάδα του Λογιστικού Σχεδίου που περιλαμβάνει τους 11

λογαριασμούς αποτελέσματος κ συγκεκριμένα τον λογαριασμό 86 «Αποτελέσματα Χρήσεως». Ο λογαριασμός χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης για τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων, κερδών ή ζημιών και καταρτίζεται υποχρεωτικά μαζί με τον ισολογισμό στο τέλος κάθε κλειόμενης χρήσης. Αποτελεί συνεπώς λογαριασμό «συγκεντρώσεως ή συνθέσεως». Καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών αμέσως μετά τον ισολογισμό. Το συνολικό αποτέλεσμά της χρήσεως προκύπτει από την διαφορά των καθαρών θέσεων των ισολογισμών έναρξης και λήξης της χρήσης. Στον λογαριασμό των αποτελεσμάτων χρήσεως, για την ανάλυση του αποτελέσματος περιέχονται περιληπτικά τα μεγέθη των εσόδων και των εξόδων, καθώς και τα οργανικά και έκτακτα κέρδη και ζημιές, τα έσοδα και τα έξοδα προηγούμενων χρήσεων2. Ο καθορισμός του καθαρού αποτελέσματος χρήσης, πριν την αφαίρεση των φόρων, προκύπτει από: > Το αποτέλεσμα εκμεταλλεύσεως, και τα έσοδα από παρεπόμενες δραστηριότητες, > Τα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα (έσοδα-έξοδα), > Τα έξοδα των λειτουργιών: έξοδα διοίκησης, έρευνας και ανάπτυξης, διαθέσεως και χρηματοοικονομικής τα οποία δεν είναι διαμορφωτικά του μικτού αποτελέσματος, > Τα έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα (έσοδα, κέρδη, έξοδα, ζημιές), 2 2 Σακέλλη. Ε., (2003), Το ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Γ' Τόμος, Αθήνα. 12

> Τα έσοδα και έξοδα προηγούμενων χρήσεων που πραγματοποιήθηκαν μέσα στη ΧΡήση, > Τις προβλέψεις για ζημιές και έξοδα εξαιρετικού χαρακτήρα, > Τις μη ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος αποσβέσεις πάγιων στοιχείων. Τα παραπάνω αποτελέσματα μεταφέρονται στους υπολογαριασμούς του 86 με την κατάλληλη ανάλυση, ώστε με βάση τα δεδομένα αυτά να είναι δυνατή η κατάρτιση της κατάστασης του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης σύμφωνα πάντα με το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο3. Σύμφωνα με το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, μετά την μεταφορά των υπολογαριασμών στο λογαριασμό 86 «Αποτελέσματα Χρήσεως» θα πρέπει να γίνει χρεωπίστωση του πρωτοβάθμιου λογαριασμού 86 με ταυτόχρονη χρέωση όλων των υπολογαριασμών που παρουσιάζουν πιστωτικό υπόλοιπο και αντίστροφα πίστωση εκείνων που παρουσιάζουν χρεωστικό υπόλοιπο. Η διαφορά καταχωρείται στον υπολογαριασμό 86.99 «Καθαρά Αποτελέσματα Χρήσεως», η οποία αν έχει χρεωστικό υπόλοιπο η χρήση κλείνει με ζημία ενώ αν είναι πιστωτικό κλείνει με κέρδος4. 3 3 Σακέλλη. Ε., (2003), Το ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Γ' Τόμος, Αθήνα., σελ.1991. 4 Σακέλλη. Ε., (2003), Το ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Γ' Τόμος, Αθήνα., σελ. 1993. 13

1.1.2 Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων (Appropriations of Profit) Ο Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων είναι η οικονομική κατάσταση που εμφανίζει τον τρόπο διάθεσης των καθαρών αποτελεσμάτων της κλειόμενης χρήσης μιας μονάδας στους μετόχους της και όχι μόνο από τον σύνολο των δραστηριοτήτων της. Αναλυτικότερα, πρόκειται για λογαριασμό συγκεντρώσεως κ διάθεσης των αποτελεσμάτων της κλειόμενης χρήσης αλλά και προηγούμενων χρήσεων και ταυτόχρονα παρουσιάζει τις μεταβολές στους λογαριασμούς της καθαρής θέσης της επιχείρησης μέσα στην χρήση που επήλθαν. Στην τελευταία εξαιρούνται οι μεταβολές που επήλθαν από αύξηση ή μείωση του μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου ή λόγω αναπροσαρμογής της αξίας στοιχείων του ενεργητικού της οικονομικής μονάδας4. Καταρτίζεται υποχρεωτικά στο τέλος της χρήσης όταν έχουμε διάθεση κερδών μαζί με τις υπόλοιπες οικονομικές καταστάσεις. Καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών μετά τον Ισολογισμό και την Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. ο λογαριασμός «Αποτελέσματα προς Διάθεση» ανήκει στην όγδοη ομάδα και είναι ο 88 μαζί με τους υπολογαριασμούς που έχει. Στον λογαριασμό 88 «Αποτελέσματα προς Διάθεση» συμπεριλαμβάνονται όλα τα 4 παρακάτω στοιχεία : > Τα καθαρά αποτελέσματα, κέρδη ή ζημιές, της χρήσεως, > Το υπόλοιπο των κερδών της προηγούμενης χρήσεως, 4 4 Σακέλλη. Ε., (2003), Το ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Γ' Τόμος, Αθήνα., σελ. 2009. 14

> Οι ζημιές της προηγούμενης ή των προηγούμενων χρήσεων όταν πρόκειται να καλυφτούν με κέρδη της κλειόμενης χρήσης ή με αποθεματικά, > Οι διαφορές φορολογικού ελέγχου προηγούμενων χρήσεων, > Οι μη ενσωματωμένοι στο λειτουργικό κόστος φόροι, > Τα αποθεματικά των οποίων αποφασίζεται η διάθεση για διανομή μερισμάτων ή για αύξηση κεφαλαίων ή για κάλυψη ζημιών. Ο λογαριασμός 88 «Αποτελέσματα προς Διάθεση» χρεώνεται με το φόρο εισοδήματος επί των κερδών της χρήσεως, ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν ή όχι κέρδη προς διάθεση. Επίσης, χρεώνεται με τα διατιθέμενα κέρδη για μερίσματα, ποσοστά Διοικητικού Συμβουλίου, αποθεματικά και άλλα.. Αντίθετα αν η κλειόμενη χρήση κλείνει με ζημία και δεν έχει κέρδη προς διάθεση, το χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού 88 μεταφέρεται σε χρέωση του λογαριασμού 42.01 «Υπόλοιπό Ζημιών Χρήσεως εις Νέο» και εμφανίζεται με τον ομώνυμο τίτλο στον Ισολογισμό (αναφερόμενος στην καθαρή θέση)5 6. 1.1.3 Ισολογισμός (Balance Sheet) Ο Ισολογισμός είναι μία λογιστική κατάσταση η οποία παρουσιάζει όλα τα περιουσιακά στοιχεία, τις υποχρεώσεις και την οικονομική θέση ενός οικονομικού οργανισμού συνοπτικά, κατά είδος και αξία, σε μία ορισμένη χρονική στιγμή και σε 6 ενιαίο νόμισμα. 5 5 Σακέλλη. Ε., (2003), Το ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Γ' Τόμος, Αθήνα., σελ. 2009. 6 Ρεβανόγλου, Α. και Γεωργοπούλου, Ι., (2003), Γενική Λογιστική με Ε.Γ.Λ.Σ, Εκδόσεις Interbooks, Έκδοση 3η, Αθήνα, σελ. 56. 15

Μπορεί να θεωρηθεί το πιο σημαντικό έγγραφο από τις υπόλοιπες υποχρεωτικά καταρτιζόμενες καταστάσεις από άποψη οικονομικής πληροφόρησης και γι αυτό ακόμη κ σήμερα έχει επικρατήσει με τον όρο «Ισολογισμό» να αναφερόμαστε στο σύνολο και των τεσσάρων μαζί εγγράφων (Κατάσταση Λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσης, Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων, Ισολογισμός και Προσάρτημα Ισολογισμού και Αποτελεσμάτων Χρήσης). Ακόμη, από την νομοθεσία επιβάλλεται η δημοσιοποίηση του και αποτελεί το παλαιότερο έγγραφο σε σχέση με τα υπόλοιπα7. Πρόκειται για τον λογαριασμό 89 «Ισολογισμός» της όγδοης ομάδας του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου που χρησιμοποιείται στο τέλος της χρήσης για τις εγγραφές κλεισίματος οπότε και δημοσιεύεται από την οικονομική μονάδα και στην έναρξη της νέας χρήσης για τις εγγραφές ανοίγματος των λογαριασμών του ισολογισμού. Η καταχώρηση του γίνεται στο βιβλίο Απογραφών και Ισολογισμών και καταχωρίζεται μετά την απογραφή που διενεργείται στην επιχείρηση. Ο Ισολογισμός περιλαμβάνει δύο βασικά μέρη από τα οποία αντλεί ο κάθε ενδιαφερόμενος πληροφορίες και βάση των οποίων γίνεται η κατάταξη των στοιχείων, το Ενεργητικό και το Παθητικό. 1.1.3.1 Ενεργητικό Ισολογισμού Το Ενεργητικό (Assets) περιλαμβάνει όλα εκείνα τα περιουσιακά στοιχεία της οικονομικής μονάδας με βάση τον ρυθμό ρευστοποίησης τους και τον βαθμό κινητικότητας τους. Αρχικά είναι τα βραδέως ρευστοποιήσιμα στοιχεία που ανήκουν στο Πάγιο Ενεργητικό, στοιχεία που δεν προτίθεται η επιχείρηση να ρευστοποιήσει πριν από ένα έτος και ακολουθούν τα ευκολότερα ρευστοποιήσιμα στοιχεία αποτελώντας το Κυκλοφορούν Ενεργητικό. 6 7 Μπαλτσής, Κ., (2003), Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Καβάλα, σελ. 27. 16

Ομάδες του Ελληνικού Σχεδίου που κατατάσσονται στο Ενεργητικό είναι οι ομάδες 1 έως 3. Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει τους λογαριασμούς των εδαφικών εκτάσεων, μηχανημάτων, μεταφορικών μέσων, ενσώματες και ασώματες ακινητοποιήσεις και οτιδήποτε άλλο στοιχείο που μπορεί να θεωρηθεί ως πάγιο της οικονομικής μονάδας. Η δεύτερη ομάδα περιέχει τους λογαριασμούς των αποθεμάτων σε εμπορεύματα και των εμπορευμάτων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Τις πρώτες και βοηθητικές ύλες, τα αναλώσιμα υλικά και τα είδη συσκευασίας. Στην τελευταία ομάδα ανήκουν κατά βάση οι πελάτες, τα γραμμάτια εισπρακτέα, μετοχές, ομολογίες, χρεώστες διάφοροι και τα χρηματικά διαθέσιμα, λογαριασμοί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού δείχνουν τον βαθμό ρευστότητας της επιχείρησης8. Τα στοιχεία που απαρτίζουν το Ενεργητικό για να ενταχθούν μέσα σε αυτό πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις9: > Όλα τα στοιχεία της πρέπει να ανήκουν κατά κυριότητα στην λογιστική μονάδα. > Να έχουν περιέλθει στην κυριότητα και κατοχή της οικονομικής μονάδας ύστερα από αγορά αυτών που να δικαιολογείται με τα αντίστοιχα παραστατικά, συνεπώς έχουν αντικειμενικά προσδιορισμένη τιμή. > Να είναι σε θέση να διατίθενται ή να χρησιμοποιούνται για την επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών της οικονομικής μονάδας. 7 8 Ρεβανόγλου, Α. και Γεωργοπούλου, Ι., (2003), Γενική Λογιστική με Ε.Γ.Λ.Σ, Εκδόσεις Interbooks, Έκδοση 3η, Αθήνα, σελ. 57-58. 9 Ξανθάκης, Μ. και Αλεξάκης, Χ., (2006), Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων, Εκδόσεις Σταμούλη Α.Ε., Αθήνα, σελ. 122. 17

Σε πολλές περιπτώσεις, ο καθορισμός του αποτελέσματος μιας χρήσης από την αντιπαράθεση των εσόδων που πραγματοποιήθηκαν μέσα στην χρήση με τα έξοδα που αντιστοιχούν στα έσοδα αυτά περιλαμβάνει και πράξεις που δεν έχουν ολοκληρωθεί μέσα στην χρήση. Αυτές οι πράξεις επιφέρουν μεταβολή στα έσοδα ή έξοδα της επιχείρησης και αφορούν την προσεχή ή προσεχείς χρήσεις. Για τους λόγους αυτούς, στο τέλος της χρήσης κατά την προσαρμογή των λογαριασμών προς τα πραγματικά δεδομένα δημιουργούμε τους αποκαλούμενους μεταβατικούς λογαριασμούς ή όπως επίσης λέγονται λογαριασμοί οριοθέτησης των χρήσεων10. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ, «οι μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού και παθητικού δημιουργούνται, κατά κανόνα, στο τέλος κάθε χρήσεως με σκοπό την χρονική τακτοποίηση των εξόδων και εσόδων, έτσι ώστε στα αποτελέσματα της να περιλαμβάνονται μόνο τα έσοδα και τα έξοδα που πράγματι αφορούν τη συγκεκριμένη αυτή χρήση. Με την τακτοποίηση αυτήν πραγματοποιείται ταυτόχρονα η αναμόρφωση των λογαριασμών του ισολογισμού στο πραγματικό μέγεθος τους κατά την ημερομηνία λήξεως της χρήσεως»11. Έτσι λοιπόν οι μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού εμφανίζονται χωριστά, κάτω από το σύνολο του Ενεργητικού και παρουσιάζουν12: > Τα έξοδα που πληρώθηκαν μέσα στην κλειόμενη χρήση, αλλά αφορούν την επόμενη ή τις επόμενες χρήσεις (έξοδα προπληρωμένα) 8 10 Σακέλλη, Ε., (2003), Το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Β' Τόμος, Αθήνα, σελ. 964-965. 11 Σακέλλη, Ε., (2003), Το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Β' Τόμος, Αθήνα, σελ.965. 12 Σακέλλη, Ε., (2003), Το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Β' Τόμος, Αθήνα, σελ.965 18

> Τα έσοδα που αφορούν την κλειόμενη χρήση, αλλά δεν εισπράχθηκαν ή δεν επιτρέπεται η καταχώρησης τους στη χρέωση προσωπικών λογαριασμών απαιτήσεων, επειδή δεν είναι ακόμη απαιτητά. Γενικά λοιπόν, το Ενεργητικό ενός Ισολογισμού αποτελείται από: > Οφειλόμενο Κεφάλαιο, > Έξοδα Εγκατάστασης, > Πάγιο Ενεργητικό, > Ασώματες Ακινητοποιήσεις, > Ενσώματες Ακινητοποιήσεις, > Συμμετοχές και άλλες μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές απαιτήσεις, > Κυκλοφορούν Ενεργητικό, > Αποθέματα, > Απαιτήσεις, > Χρεόγραφα, > Διαθέσιμα, > Μεταβατικοί λογαριασμοί Ενεργητικού. Θα λέγαμε λοιπόν ότι το Ενεργητικό τμήμα της μονάδας αποτελεί τα μέσα δράσης της επιχείρησης, τους πόρους με τους οποίους ασκεί την δραστηριότητα της για την επίτευξη των στόχων της, δηλαδή το μέγιστο κέρδος της. Ότι έχει στην κατοχή της και αποκτήσει (έχουν ορισμένη διάρκεια ζωής) συμβάλλει στην λειτουργία της. 1.1.3.2 Παθητικό Ισολογισμού Το δεύτερο και εξίσου σημαντικό σκέλος ενός Ισολογισμού είναι το Παθητικό (Liabilities) όπου εμφανίζονται οι βραχυπρόθεσμες και οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της οικονομικής μονάδας, η καθαρής της θέση και τα κεφάλαια που έχει στην διαθεσιμότητα της. Παρουσιάζει την ληκτότητα και τον χρόνο αποπληρωμής 19

των υποχρεώσεων της σε τρίτους και φορείς της ίδιας μονάδας13. Περιλαμβάνει τις ομάδες 4 και 5 από το Λογιστικό Σχέδιο με τους επιμέρους λογαριασμούς τους. Η τέταρτη ομάδα παρουσιάζει τα ίδια και αποθεματικά κεφάλαια της οικονομικής μονάδας, τις προβλέψεις για τυχόν κινδύνους στο μέλλον και τις υποχρεώσεις της σε τραπεζικά συστήματα, άλλες συνδεδεμένες επιχειρήσεις και αφορούν χρονικό διάστημα εντός τριών έως πέντε ετών. Η τελευταία και πέμπτη ομάδα εμπεριέχει τις υποχρεώσεις της στο άμεσο μέλλον της εντός ενός χρόνου και συνήθως αυτές αφορούν προμηθευτές, γραμμάτια πληρωτέα, ασφαλιστικά ταμεία, έμμεσους και άμεσους φόρους. Ακολουθούν οι μεταβατικοί λογαριασμοί του Παθητικού, οι οποίοι όπως και οι λογαριασμοί Ενεργητικού «εξυπηρετούν το σκοπό της αναμόρφωσης των λογαριασμών του ισολογισμού στο πραγματικό μέγεθος τους κατά την ημερομηνία λήξης της χρήσεως». Χρησιμοποιούνται στο τέλος της χρήσεως και μπορεί κανείς να τους βρει κάτω από το σύνολο των στοιχείων του Παθητικού14. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ., οι μεταβατικοί λογαριασμοί του Παθητικού περιλαμβάνουν ξεχωριστά πάντα15: > Τα έσοδα που εισπράχτηκαν μέσα στην κλειόμενη χρήση αλλά αφορούν την επόμενη ή τις επόμενες χρήσεις. 9 13 Ρεβανόγλου, Α. και Γεωργοπούλου, Ι., (2003), Γενική Λογιστική με Ε.Γ.Λ.Σ, Εκδόσεις Interbooks, Έκδοση 3η, Αθήνα, σελ. 59. 14 Σακέλλη, Ε., (2003), Το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Β ' Τόμος, Αθήνα, σελ. 1518. 15 Σακέλλη, Ε., (2003), Το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, Εκδόσεις Ε. Σακέλλη, 2η Έκδοση, Β ' Τόμος, Αθήνα, σελ. 1518. 20

> Τα έξοδα που έγιναν και αφορούν την κλειόμενη χρήση, αλλά δεν πληρώθηκαν ή δεν πιστώθηκαν σε προσωπικούς λογαριασμούς μέσα σ' αυτήν και δεν είναι δυνατή η πίστωση τους σε τέτοιους λογαριασμούς επειδή δεν είναι απαιτητά στο τέλος της χρονιάς. Συμπερασματικά λοιπόν, το Παθητικό ενός Ισολογισμού περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: > Κεφάλαιο, > Προβλέψεις για κινδύνους και έξοδα, > Υποχρεώσεις, > Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις > Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις > Μεταβατικοί λογαριασμοί Παθητικού. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθούμε και στους λογαριασμούς τάξεως που εμφανίζονται κάτω από το σύνολο του Ενεργητικού και Παθητικού αντίστοιχα. Οι λογαριασμοί τάξεως δίνουν πρόσθετες χρήσιμες πληροφορίες για τα στοιχεία της επιχείρησης. Διακρίνονται σε λογαριασμούς τάξεως χρεωστικούς και πιστωτικούς. Οι χρεωστικοί λογαριασμοί μπορεί να αφορούν αλλότρια περιουσιακά στοιχεία, απαιτήσεις από αμφοτεροβαρείς συμβάσεις, χρεωστικοί λογαριασμοί εγγυήσεων και άλλα. Αντίστοιχα οι πιστωτικοί λογαριασμοί περιλαμβάνουν πιστωτικούς λογαριασμούς εγγυήσεων και εμπράγματων ασφαλειών, υποχρεώσεις από αμφότερες συμβάσεις, δικαιούχοι αλλότριων περιουσιακών στοιχείων και άλλα16. 10 10 16 Ρεβανόγλου, Α. και Γεωργοπούλου, Ι., (2003), Γενική Λογιστική με Ε.Γ.Λ.Σ, Εκδόσεις Interbooks, Έκδοση 3η, Αθήνα, σελ. 59-60. 21

1.1.3.3 Είδη Ισολογισμών Ο Ισολογισμός μιας οικονομικής οντότητας μπορεί να χαρακτηριστεί βάση κάποιων βασικών γνωρισμάτων που έχουν σχέση με το χρόνο, τον σκοπό που εξυπηρετεί, την σπουδαιότητα του και από την σκοπιά της ίδιας της οντότητας. Αναλυτικά για το καθένα ακολουθεί παρακάτω17: > Ανάλογα με την χρονική στιγμή κατάρτισης του ένας Ισολογισμός μπορεί να χαρακτηριστεί τακτικός, προσωρινός και έκτακτος. Τακτικός είναι ο Ισολογισμός που καταρτίζεται στο τέλος ενός ημερολογιακού έτους, δηλαδή τα στοιχεία του αφορούν το διάστημα 1/1 έως 31/12 και αποκαλείται αλλιώς Ισολογισμός Εκμεταλλεύσεως ή Τέλους Χρήσης. Προσωρινός είναι ο Ισολογισμός που καταρτίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και έχει συνήθως εσωτερική χρήση. Καθορίζεται από την ίδια την επιχείρηση ο χρόνος κατάρτισης (ανά δίμηνο, τρίμηνο κ.τ.λ.) ενώ οι πληροφορίες του είναι πολύ σημαντικές για στελέχη της Διοίκησης. Έκτακτος είναι ο Ισολογισμός που καταρτίζεται έκτακτα και σε ιδιαίτερες συνήθως περιπτώσεις, όπως Ισολογισμός διάλυσης όταν πρόκειται για διάλυση της εταιρίας, Ισολογισμός συγχώνευσης με κάποια άλλη οικονομική μονάδα και ούτω κάθε εξής. > Ανάλογα με τον σκοπό και τις διαδικασίες κατάρτισης του έχουμε ισολογισμό φορολογικό που συνήθως ρυθμίζεται από την αντίστοιχη φορολογική νομοθεσία, ισολογισμό εμπορικό και ισολογισμό ενοποιημένο. Ο τελευταίος ετοιμάζεται όταν έχουμε όμιλο επιχειρήσεων και αποτελεί σύνοψη των ισολογισμών των εκάστοτε οικονομικών μονάδων ενός ομίλου. 1 11 17 Ρεβανόγλου, Α. και Γεωργοπούλου, Ι., (2003), Γενική Λογιστική με Ε.Γ.Λ.Σ, Εκδόσεις Interbooks, Έκδοση 3η, Αθήνα, σελ. 60-61-62. 22

> Ανάλογα με την σπουδαιότητα κ σημασία που έχει ο ισολογισμός σε χρηματοοικονομικό επίπεδο και σε επίπεδο κινήσεων ή μεταβολών. Για παράδειγμα, αν περιλαμβάνει τις κινήσεις μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου μέσα στην χρήση. > Ανάλογα με την σκοπιά της οικονομικής των επιχειρήσεων ο ισολογισμός μπορεί να είναι στατικός, δυναμικός, ονομαστικός και οργανικός. Στατικός είναι όταν για την προετοιμασία του ισολογισμού λαμβάνονται υπόψη τόσο η εμπορική όσο και φορολογική νομοθεσία που ισχύει κάθε φορά και το αποτέλεσμα αυτού προσδιορίζεται από την σύγκριση δύο διαδοχικών ισολογισμών. Δυναμικός είναι όταν η αξία της οικονομικής μονάδας σαν σύνολο δεν συμπίπτει με το αλγεβρικό άθροισμα της αξίας των επιμέρους στοιχείων της. Το μέγεθος της εξαρτάται αποκλειστικά από την αποδοτικότητα της μέσα στο περιβάλλον που δραστηριοποιείται και δρα. Επιχείρηση δηλαδή που δεν έχει πωλήσεις στην αγορά δεν έχει αξία. Ονομαστικός είναι ο ισολογισμός όπου το πραγματικό αποτέλεσμα της επιχείρησης μετριέται στο τέλος κατά την διάλυση της, συγκρίνοντας το αρχικό ποσό εισφοράς με το τελικό ποσό που αποκομίζει ύστερα από την δραστηριότητα της. Συνέπεια αυτού είναι ότι ο ισολογισμός καταφεύγει στο τρόπο να μετρήσει σε νομισματικές μονάδες κάποια χρονική στιγμή με ακρίβεια την μεταβολή που έχει επέλθει στην περιουσία της οικονομικής μονάδας. Ο ονομαστικός δηλαδή έχει περισσότερο την μορφή χρήμα-πράγμα-χρήμα. Τέλος, ο οργανικός είναι διαφορετικός από τις τρεις προηγούμενες μορφές και υποστηρίζει πως το κύκλωμα της κυκλοφορίας έχει την μορφή πράγμα-χρήμαπράγμα. Το αποτέλεσμα καθορίζεται ως η διαφορά του αντίτιμου πώλησης από την αντικατάσταση των πωληθέντων κατά της στιγμή της πώλησης. 23

1.1.3.4 Ισότητα του Ισολογισμού Τα περιουσιακά στοιχεία που συγκροτούν την οικονομική μονάδα διατυπώνονται στην παρακάτω ισότητα που απαρτίζει και τον Ισολογισμό Ε = Π Ε = ΠΠ + ΚΠ Όπου έχουμε Ε : Ενεργητικό (Assets) της μονάδας, Π : Παθητικό ΠΠ : Πραγματικό Παθητικό (Liabilities) και ΚΠ : Καθαρή Περιουσία (Ownership or Net Worth ) Το Ενεργητικό αποτελείται από τα στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω και βάση των οποίων στηρίζεται η παραγωγική της διαδικασία κατά βάση, τα μέσα δράσης που έχει στην κατοχή της. Το Πραγματικό Παθητικό περιλαμβάνει όλες τις υποχρεώσεις της οικονομικής μονάδας, μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες και η Καθαρή Περιουσία αποτελεί τα κεφάλαια που έχει στην διάθεση της με στόχο την πραγματοποίηση επενδύσεων. Οι μορφές που μπορεί να πάρει ένας Ισολογισμός ως προς την Καθαρή Περιουσία είναι τρείς, θετικός, αρνητικός και ουδέτερος. Φυσικά λόγω της μεταβολής της δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας μεταβάλλεται κάθε φορά και η περιουσιακή της συγκρότηση (πραγματοποιούνται έσοδα, νέες υποχρεώσεις, υφίσταται ζημιές και άλλες). Συνέπεια αυτής της μεταβολής είναι ότι ο ισολογισμός κάθε φορά θα παρουσιάζει και διαφορετικό αποτέλεσμα, θα μεταπέσει στις άλλες δύο μορφές (θετικός, ουδέτερος, αρνητικός)18. 12 12 18 Ρεβανόγλου, Α. και Γεωργοπούλου, Ι., (2003), Γενική Λογιστική με Ε.Γ.Λ.Σ, Εκδόσεις Interbooks, Έκδοση 3η, Αθήνα, σελ. 64. 24

> Θετικός Ισολογισμός : Στον θετικό ισολογισμό σύμφωνα πάντα με την παραπάνω ισότητα το Ε θα πρέπει να προκύπτει μεγαλύτερο από το ΠΠ, οπότε προκύπτει πως η ΚΠ είναι θετική. Αυτό δείχνει πως η μονάδα όχι μόνο είναι σε θέση να εξοφλεί τις διάφορες υποχρεώσεις που έχει προς τρίτους αλλά είναι σε θέση να τοποθετεί ένα ορισμένο χρηματικό ποσό σαν αποθεματικό κεφάλαιο στο τέλος της κλειόμενης χρήσης. > Αρνητικός Ισολογισμός : Όταν έχουμε αρνητικό ή παθητικό ισολογισμό σημαίνει ότι το Ε είναι μικρότερο από το ΠΠ, κάτι που δείχνει πως η επιχείρηση δεν είναι σε θέση να πληρώσει ούτε τις οφειλές που έχει προς τρίτους. Στην περίπτωση αυτή λέμε ότι η επιχείρηση παρουσιάζει έλλειμμα ή αλλιώς ζημία. Η ΚΠ είναι αρνητική και δεν αποταμιεύει κανένα χρηματικό ποσό. > Ουδέτερος Ισολογισμός : Στον ουδέτερο ισολογισμό, καταλήγουμε στην ισότητα Ε = ΠΠ, όπου συμπεραίνουμε ότι η ΚΠ είναι μηδενική. Κάτι τέτοιο δείχνει πως ότι περιουσιακά στοιχεία έχει η επιχείρηση τα οφείλει σε τρίτους, η χρήσης τους εξυπηρετεί στο να εξοφλεί τις διάφορες υποχρεώσεις της χωρίς να έχει περιθώριο συγκέντρωσης αποθεματικού κεφαλαίου. 1.1.4 Προσάρτημα Ισολογισμού και Αποτελεσμάτων Χρήσης Το Προσάρτημα Ισολογισμού και Αποτελεσμάτων χρήσης είναι μια επιπρόσθετη οικονομική κατάσταση, απαραίτητη για το συμπλήρωμα των υπόλοιπων καταστάσεων, η οποία παρέχει πρόσθετες ή επεξηγηματικές πληροφορίες των στοιχείων που απαρτίζουν τον Ισολογισμό και τον λογαριασμό Αποτελεσμάτων Χρήσης19. 13 19 Μπαλτσής, Κ., (2003), Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Καβάλα, σελ.33. 25

Σκοπός της πρόσθετης αυτής πληροφόρησης είναι η διευκόλυνση όσων ενδιαφερομένων μελετούν τις οικονομικές καταστάσεις, η κατανόηση των περιεχομένων τους με επιπλέον στοιχεία, ο προσδιορισμός της πραγματικής οικονομικής θέσης στην οποία βρίσκεται η επιχείρηση και τα ακριβή αποτελέσματα, κέρδη ή ζημία, που έχει από την άσκηση της δραστηριότητας της. Το Προσάρτημα χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος κάθε χρήσης και καταρτίζεται υποχρεωτικά στο μητρώο εταιριών και Εταιριών Περιορισμένης Ευθύνης του Υπουργείου Εμπορίου, σε αντίθεση με τις άλλες οικονομικές καταστάσεις που δημοσιεύονται υποχρεωτικά στις οικονομικές εφημερίδες. Το περιεχόμενο ενός προσαρτήματος είναι απαραίτητο και εξίσου σημαντικό με εκείνο των υπόλοιπων καταστάσεων. Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται σε ένα Προσάρτημα Ισολογισμού και Αποτελεσμάτων Χρήσης είναι οι παρακάτω20: > Οι μέθοδοι που εφαρμόστηκαν για την αποτίμηση, τον υπολογισμό των διορθώσεων αξιών στοιχείων του ενεργητικού (προβλέψεις και αποσβέσεις ) και τον υπολογισμό των αναπροσαρμοσμένων αξιών των στοιχείων του Ενεργητικού, > Πρόσθετες αποσβέσεις που τυχόν έγιναν σε πάγια στοιχεία του Ενεργητικού, > Συμμετοχές της οικονομικής μονάδας με ποσοστό μεγαλύτερο του 10% σε άλλους οικονομικούς οργανισμούς, > Ο αριθμός και η ονομαστική αξία των νέων μετοχών της εταιρείας, για τις οποίες έχει γίνει εγγραφή μέσα στην χρήση, 14 20 Μπαλτσής, Κ., (2003), Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Καβάλα, σελ.33-34. 26

> Οι υποχρεώσεις της επιχείρησης, για τις οποίες η προθεσμία εξόφλησης τους ξεπερνούν τα πέντε χρόνια από την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού και οι υποχρεώσεις που καλύπτονται με εμπράγματες ασφάλειες, αναφερόμενοι στην φύση και την μορφή που έχουν, > Οι καθαρές πωλήσεις της επιχείρησης ανά κατηγορίες δραστηριότητας και ανά γεωγραφική περιοχή που διενεργούνται, όταν μάλιστα η διαφορά μεταξύ της κατηγορίας και γεωγραφικής περιοχής διαφέρει σημαντικά, > Ο μέσος αριθμός του εργατικού δυναμικού που απασχολήθηκε κατά την διάρκεια της χρήσης, με αναφορά αναλυτικά ανά κατηγορίες στις αποδοχές (μισθούς, ημερομίσθια ) και τις κοινωνικές επιβαρύνσεις, > Οι κάθε μορφής εγγυήσεις της οικονομικής μονάδας που δεν εμφανίζονται στο παθητικό ανά κατηγορίες. Σε περίπτωση που οι εγγυήσεις εμφανίζονται στους λογαριασμούς τάξεως γίνεται ανάλυση των λογαριασμών αυτών, > Οι μεταβολές στα πάγια περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης, με τέτοιο τρόπο ώστε σε κάθε πρωτοβάθμιο λογαριασμό να αντιστοιχούν η αξία κτήσεως (κόστος αγοράς του παγίου), οι αγορές της χρήσεως (προσθήκες, βελτιώσεις παγίων στοιχείων), οι εξαγωγές δηλαδή πωλήσεις αυτών, οι αποσβέσεις της χρήσεως, οι συνολικές αποσβέσεις μέχρι την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού και η αναπόσβεστη αξία κατά το τέλος της χρήσεως του ισολογισμού. > Τα ποσά των φόρων που οφείλονται καθώς και εκείνα που αναμένεται να προκύψουν από την κλειόμενη αλλά και από προηγούμενες χρήσεις με τη προϋπόθεση ότι τα ποσά αυτά είναι σημαντικά και δεν εμφανίζονται στις υποχρεώσεις της οικονομικής μονάδας. 27

Όπως γίνεται αντιληπτό, οι επεξηγηματικές αυτές πληροφορίες αποτελούν σημαντικό κομμάτι διότι παρέχουν επιπλέον πληροφόρηση απαραίτητη στο άμεσα ενδιαφερόμενο κοινό της λογιστικής επιστήμης και όχι μόνο. Εξυπηρετούν τον κοινωνικό σκοπό της λογιστικής, αφού ακόμη η κατάρτιση και η δημοσίευση του κοινωνικού ισολογισμού δεν έχει καθιερωθεί νομοθετικά στην χώρα μας, περιέχοντας αρκετά κοινωνικοοικονομικά δεδομένα. 1.1.5 Κατάσταση Ταμειακών Ροών Η τελευταία οικονομική κατάσταση που καταρτίζει η οικονομική μονάδα είναι η Κατάσταση Ταμειακών Ροών, κατάσταση που βασίζεται και είναι αλληλένδετη με τον Ισολογισμό και την Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης. Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης μαζί με την Κατάσταση Ταμειακών Ροών αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ δύο διαδοχικών ισολογισμών και επεξηγεί τις μεταβολές που έχουν επέλθει στα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης μέσα σε ορισμένη χρονική περίοδο. Και οι δύο καταστάσεις μαζί καλύπτουν όλα τα γεγονότα που έγιναν μέσα στην χρήση, που στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου αποτυπώνονται στην κατάσταση του Ισολογισμού και δείχνουν πως τα κέρδη από την άσκηση της δραστηριότητας της επιχείρησης επηρεάζουν την χρηματοοικονομική της κατάσταση. Παρ'όλα αυτά η κατάσταση Α.Χ. δεν ερμηνεύει και δεν αναφέρεται λεπτομερειακά για τυχόν μεταβολές που έχουν πραγματοποιηθεί στα έσοδα και έξοδα της επιχείρησης κατά την διάρκεια της χρήσης και που είναι σε θέση να επηρεάζουν τα καθαρά κέρδη της ίδιας. Τέτοιου είδους μεταβολές είναι η συνολική μεταβολή σε παρακρατούμενα κέρδη ή μια μεταβολή στα στοιχεία της καθαρής θέσης, όπως μία αύξηση κεφαλαίου με έκδοση νέων μετοχών κατά την διάρκεια της χρήσης. 28

Αυτές οι μεταβολές στην καθαρή θέση περιέχονται στην κατάσταση ταμειακών ροών, η οποία παρουσιάζει τις ταμειακές εισροές και εκροές της επιχείρησης σε ορισμένο χρονικό διάστημα και ταυτόχρονα ερμηνεύει τις όποιες αλλαγές στα επιμέρους στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού21. Η κατάσταση Ταμειακών Ροών συνδέεται με την ρευστότητα της επιχείρησης και παρέχει πληροφορίες για τις συναλλακτικές, επενδυτικές και χρηματοοικονομικές της κινήσεις που πραγματοποίησε την ίδια περίοδο. Μία τέτοια ενημέρωση των κινήσεων της μονάδας είναι δύσκολο να γίνει από την κατάσταση Α.Χ., εκτός εάν αυτή γίνεται με την μορφή υποσημειώσεων. Γιαυτό έχει καταστεί απαραίτητη η κατάρτιση της κατάστασης ταμειακών ροών, προκειμένου να υπάρξει συνολική εικόνα των ταμειακών ροών σε μία λογιστική χρήση, ροές που προέρχονται από τις κύριες ή δευτερεύουσες δραστηριότητες της επιχείρησης ή από δραστηριότητες επενδυτικής φύσεως22. Όσον αφορά την μορφή που έχουν οι καταστάσεις ταμειακών ροών δεν υπάρχει συγκεκριμένος τύπος, αρκεί τα διάφορα στοιχεία να είναι ταξινομημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να εμφανίζουν τις διαφορές κεφαλαίων από τις δραστηριότητες της επιχείρησης σε δεδομένη χρονική περίοδο, συνήθως κατά τη λογιστική χρήση. Η κύρια διαφορά των δύο καταστάσεων είναι ότι η μεν πρώτη κατάσταση (Α.Χ.) περιλαμβάνει μόνο τις συναλλαγές που προσδιορίζουν τα έσοδα και έξοδα της μονάδας (το οικονομικό της αποτέλεσμα) ενώ η δεύτερη περιλαμβάνει και συναλλαγές που επιφέρουν μεταβολές στα μέσα δράσης και τις υποχρεώσεις της επιχείρησης. 15 21 Ξανθάκης, Μ. και Αλεξάκης, Χ., (2006), Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων, Εκδόσεις Σταμούλη Α.Ε., Αθήνα, σελ.129. 22 Ξανθάκης, Μ. και Αλεξάκης, Χ., (2006), Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων, Εκδόσεις Σταμούλη Α.Ε., Αθήνα, σελ.130. 29

Η κατάρτιση των ταμειακών ροών γίνεται λοιπόν σύμφωνα με την πηγή δραστηριότητας της επιχείρησης, τα στοιχεία είναι όλα μαζί και ομαδοποιημένα. Η ταξινόμηση γίνεται σε τρεις επιμέρους κατηγορίες ταμειακών ροών, ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες, από επενδυτικές δραστηριότητες και ροές από χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. > Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητας: Πρόκειται για τις εισροές και εκροές που προέρχονται από τις εργασίες της επιχείρησης, όλες της τις εισπράξεις, τις πληρωμές για το κόστος των πωληθέντων καθώς και άλλες δαπάνες κατά την διάρκεια της χρήσης. Η κατάσταση ταμειακών ροών εδώ μοιάζει πολύ με την κατάσταση Α.Χ. και δείχνει τις ροές κεφαλαίου που προήλθαν μόνο από τις δραστηριότητες της. > Ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες: Οι ροές αυτές αφορούν την απόκτηση και διάθεση μακροπρόθεσμων στοιχείων του ενεργητικού και άλλων επενδύσεων που δεν αφορούν συμπεριλαμβάνονται σε καμία περίπτωση στα ταμειακά ισοδύναμα. > Ταμειακές ροές από χρηματοοικονομικές δραστηριότητες: Οι δραστηριότητες που καταλήγουν σε μεταβολές στο μέγεθος και στη συγκρότηση των ιδίων κεφαλαίων και του δανεισμού της επιχείρησης. 1.1.6 Πλεονεκτήματα της οικονομικής πληροφόρησης λογιστικών καταστάσεων Από την κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων όπως είναι φυσικό απορρέουν κάποια οφέλη και πλεονεκτήματα κυρίως για τον εξωτερικό κοινό που τις παρακολουθεί και αποτελούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις μεταξύ τους συναλλαγές. 30

Μία τέτοιου είδους πηγή πληροφόρησης για τους ενδιαφερόμενους σχετικά με την πορεία των οικονομικών οργανισμών απαιτεί χαμηλό κόστος εφόσον καταρτίζονται από τις εταιρείες και έχουν στην διάθεση τους τις λογιστικές καταστάσεις αυτών. Αποτελούν αναμφισβήτητα την πιο αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης αφού πριν την δημοσίευση τους στο ευρύ κοινό ελέγχονται λεπτομερώς από ορκωτούς ελεγκτές. Αυτό το γεγονός κάνει τους συναλλασσομένους να δείχνουν εμπιστοσύνη προς την εταιρεία και να είναι σε θέση να αποφασίζουν με μεγαλύτερη σιγουριά, χωρίς τον φόβο μίας κάποιας αποτυχημένης επένδυσης. Αποτελούν δηλαδή την αξιόπιστη εικόνα μια μονάδας για τον υπόλοιπο επιχειρησιακό κόσμο και όχι μόνο. Οι λογιστικές καταστάσεις δημοσιεύονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, κάνοντας τις πληροφορίες των καταστάσεων πιο έγκαιρες και αξιόπιστες σε σχέση με άλλες που μπορεί να κυκλοφορούν στον χώρο των επενδύσεων. Ενημερώνουν σε μικρό χρονικό διάστημα τις όποιες μεταβολές έχουν επέλθει στα στοιχεία της επιχείρησης. Ένα επιπλέον όφελος αποτελεί το γεγονός ότι οι πληροφορίες των οικονομικών καταστάσεων είναι οι πλέον σχετικές και συναφή με το αντικείμενο της μελέτης για την λήψη αποφάσεων οικονομικής φύσης. Είναι οι πλέον βασικές στις οποίες μπορεί να στηριχτεί ο ενδιαφερόμενος για την πραγματοποίηση επένδυσης ή συνεργασίας με την επιθυμητή οικονομική μονάδα. 1.2 Έννοια - Στόχος της Ανάλυσης Οικονομικών Καταστάσεων Παραπάνω αναφέρθηκαν οι οικονομικές καταστάσεις που καταρτίζονται από τις οικονομικές μονάδες με σκοπό την ανάλυση τους, προκειμένου να εξαχθούν τα απαραίτητα συμπεράσματα για την πορεία της επιχείρησης. 31

Με τον όρο ανάλυση οικονομικών καταστάσεων εννοούμε την σύγκριση κατά αξία διαφόρων ομαδοποιημένων στοιχείων που περιέχουν προς το σύνολο τους ή προς την αξία ορισμένης ομάδας στοιχείων και ακόμη προς τα στοιχεία άλλου ή άλλων ισολογισμών της ίδιας ή ομοειδούς οικονομικής μονάδας με σκοπό την μελέτη της οικονομικής κατάστασης της. Μέσα από την ανάλυση αξιολογείται η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης, η δυνατότητα να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της στο παρόν και μέλλον, στις πληρωμές των μερισμάτων της και κατά πόσο είναι σε θέση να εκμεταλλεύεται τυχόν ευκαιρίες για την εξέλιξη της. Εκτιμάται η βιωσιμότητα της, να μπορεί να ορθοποδήσει στα δικά της στοιχεία σε περίπτωση έλλειψης εσόδων της από πωλήσεις, ο βαθμός αποδοτικότητας της σε καιρούς όπου ανατρέπονται εξωτερικά δεδομένα που επηρεάζουν σημαντικά την λειτουργία της μονάδας και την τάση βελτίωσης στα σημεία όπου αδυνατεί να ανταπεξέλθει και που αποτελούν για κείνη τροχοπέδη στην δραστηριότητα της. Περιληπτικά μπορούμε να αναφέρουμε τα τρία κύρια σημεία που στοχεύει η ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων. Πρόκειται για : > Ρευστότητα της μονάδας, με την ρευστότητα εννοούμε την δυνατότητα της μονάδας να μπορεί με την χρήση των κυκλοφορούντων στοιχείων να εξοφλεί τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της. Να προσδιορίζεται η πραγματική αξία των περιουσιακών της στοιχείων, το μέγεθος και η φύση των υποχρεώσεων της προς τους δανειστές και τους κεφαλαιούχους. 16 16 23 Μπαλτσής, Κ., (2003), Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Καβάλα, σελ. 18. 32

> Σταθερότητα της μονάδας, ίσως το πιο σημαντικό γνώρισμα της μονάδας να μπορεί να κρατάει στα ίδια επίπεδα τον κύκλο εργασιών της σε κάθε χρήση και να καλύπτει τις δαπάνες, τους τόκους και τα μερίσματα προς τους μετόχους από το μικτό κέρδος που πραγματοποιεί. > Αποδοτικότητα της μονάδας, είναι η τάση που έχει η μονάδα να σταθεροποιεί και να εξελίσσει τα καθαρά της κέρδη και την καθαρή θέση της κάθε ημερολογιακό έτος. Τα καθαρά της κέρδη να αυξάνονται και να προσδιορίζονται ως προς την φύση και το μέγεθος τους. 1.3 Ρόλος του Οικονομικού Αναλυτή Τα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων αποτελούν την σημαντικότερη πληροφορία αφού σ αυτά θα βασιστεί ο οικονομικός αναλυτής για να μπορέσει να αναλύσει την παρελθούσα πορεία και την παρούσα κατάσταση της εταιρείας και να εξαγάγει συμπεράσματα για την μελλοντική της πορεία. Η σωστή μελέτη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων θα βοηθήσει στη λήψη ορθολογικότερων αποφάσεων από πλευράς διοίκησης μιας μονάδας για το μέλλον της ίδιας24 Οι οικονομικοί αναλυτές με την ανάλυση αυτή εστιάζουν σε καίρια σημεία, σημαντικά και απαραίτητα για την μονάδα. Μερικοί από τους στόχους που περιλαμβάνονται κατά την διάρκεια της ανάλυσης είναι οι παρακάτω: > Ανάλυση, παρατήρηση και εκτίμηση της περιουσιακής και κεφαλαιακής δομή της επιχείρησης. Εξετάζουν τα περιουσιακά στοιχεία που έχει στην κατοχή της και τις δυνατότητες τους, το κεφάλαιο που εισφέρουν τυχόν οι μέτοχοι της ή τυχόν αυξάνεται με κάποιο ποσοστό των κερδών των προηγούμενων χρήσεων. 17 24 Ξανθάκης, Μ. και Αλεξάκης, Χ., (2006), Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων, Εκδόσεις Σταμούλη Α.Ε., Αθήνα, σελ. 135. 33

> Ανάλυση της αποδοτικότητας της επιχείρησης των ιδίων κεφαλαίων, του συνολικού κεφαλαίου και του κεφαλαίου εκμετάλλευσης προς τα κέρδη. Με τι ποσοστό από τα καθαρά κέρδη της χρήσεως απορροφώνται και μπορεί να δοθεί στα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης, ώστε να είναι σε θέση να κάνει επιχειρηματικές κινήσεις, όπως αγορές ή εξαγορές. > Ανάλυση της ρευστότητας της επιχείρησης. Αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς στόχους των αναλυτών αφού στην ρευστότητα της βασίζεται το μεγαλύτερο σύνολο των κινήσεων της μονάδας. Καθορίζεται η εξόφληση όλων των οφειλών της και η κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα χρηματικά διαθέσιμα για την αποπληρωμή των υποχρεώσεων της. > Ανάλυση της δανειακής επιβάρυνσης (σχετικά με τον κύκλο εργασιών). Καθοριστικό ρόλο παίζουν κατά την διάρκεια της χρήσεως τα έσοδα που αποκομίζει και ακόμη περισσότερο τα καθαρά κέρδη που της απομένουν καθώς προσδιορίζουν την ανάγκη της για σύναψη κάποιου δανείου ή όχι για την καλύτερη απόδοση της σε όλους τους τομείς (εργασιακά θέματα, αγορές εμπορευμάτων, ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις και άλλα). > Ανάλυση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων (ταχύτητα κυκλοφορίας ιδίου, συνολικού κεφαλαίου, πάγιου ενεργητικού) > Ανάλυση επενδύσεων και αποσβέσεων των επιχειρήσεων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους αναλυτές αποτελούν οι επενδύσεις που έχει πραγματοποιήσει η επιχείρηση, τα μέσα και τον τρόπο με τον οποίο έχουν γίνει. Όπως επίσης οι μέθοδοι των αποσβέσεων που ακολουθεί στα πάγια στοιχεία της, την διάρκεια ζωής τους. > Ανάλυση της σύνθεσης των δαπανών και των εσόδων των επιχειρήσεων. Το πρώτο ίσως βήμα που ακολουθούν οι ελεγκτές είναι ο έλεγχος των εσόδων και εξόδων που πραγματοποιεί η επιχείρηση από την άσκηση της δραστηριότητας της. Στοιχείο πολύ βασικό για την ομαλή λειτουργία της με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες. Εξετάζει τις εκροές της, τα ποσά και τις αιτίες που έγιναν όπως και τις εισροές που σημειώθηκαν. Είναι απαραίτητη να γίνει διάκριση των εσόδων όταν αυτά 34

προέρχονται από διαφορετικές δραστηριότητες της επιχείρησης για να έχουν μια καλύτερη εικόνα των όσων δαπανήθηκαν σε σχέση με τα ποσά των εσόδων που εισπράχθηκαν σε καθεμία ξεχωριστά. > Ανάλυση των κερδών και των τρόπων διάθεσης τους. Οι αναλυτές στο τελευταίο στάδιο της ανάλυσης τους ελέγχουν την διαδικασία προσδιορισμού των καθαρών κερδών χρήσης από το σύνολο των ακαθάριστων που πραγματοποίησε μέσα στο ημερολογιακό έτος (1/1 έως 31/12) και τον τρόπο διανομής τους στους μετόχους ξεχωριστά ανάλογα πάντα με το ποσοστό συμμετοχής τους σε αυτήν. Ακόμη, το ποσοστό που ορίζεται από την ισχύουσα νομοθεσία και συγκαταλέγεται στο τακτικό αποθεματικό και σε άλλους επιμέρους λογαριασμούς της εταιρείας. 1.4 Χρήστες των Οικονομικών Καταστάσεων Οι οικονομικές καταστάσεις έχουν τεράστια απήχηση σε πολλές ομάδες ενδιαφερομένων τόσο μέσα από την ίδια την μονάδα όσο και από άτομα εξωτερικού περιβάλλοντος. Παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού η ανάλυση τους απεικονίζει την πραγματική εικόνα της επιχείρησης. Με την ανάλυση των καταστάσεων λαμβάνονται αποφάσεις διοικητικού χαρακτήρα που αφορούν την αποτελεσματικότερη λειτουργία της μονάδας25. Όπως γίνεται κατανοητό, οι χρήστες των καταστάσεων θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον βασικές γνώσεις λογιστικής ώστε να αντιλαμβάνονται το περιεχόμενο των οικονομικών καταστάσεων και να κατανοούν τις σημειώσεις ή γνώμη των ορκωτών ελεγκτών που ακολουθούν κάτω από τον Ισολογισμό μετά τον απαραίτητο έλεγχο που γίνεται (ανακτήθηκε). 18 18 25 Μπαλτσής, Κ., (2003), Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Καβάλα, σελ.19. 35

Μία πρώτη ομάδα που ασχολείται και μελετά αναλυτικά τις οικονομικές καταστάσεις είναι η διοίκηση της επιχείρησης, οι μέτοχοι που την απαρτίζουν και διάφοροι επενδυτές. Η σωστή ανάλυση των στοιχείων θα βοηθήσει πολύ τα διοικητικά στελέχη να κατανοήσουν σε πια κατάσταση βρίσκεται η μονάδα, ποια είναι τα σημεία,,, 26 της που απαιτούν προσοχή και ενισχύσεις. Κάτι τέτοιο θα τους ωθήσει στην λήψη απαραίτητων αποφάσεων, που θα βοηθήσει την επιχείρηση να ανακάμψει και να την οδηγήσει πιο κοντά στον στόχο της. Καθορίζει τις επόμενες επιχειρηματικές επενδύσεις που σκοπεύουν να κάνουν οι μέτοχοι, πώς να κινηθούν στην αγορά και τι δυνατότητες έχουν. Αντίστοιχα, καθορίζει και τις κινήσεις των επενδυτών. Μελετούν προσεκτικά την οικονομική θέση μιας μονάδας για τον αν αξίζει μια επιχειρηματική συνεργασία μαζί της ή όχι. Όπως είναι φυσικό τα αποτελέσματα της ανάλυσης των καταστάσεων δείχνουν πως μεταβάλλονται τα καθαρά της κέρδη από χρήση σε χρήση, ποια είναι η καθαρή θέση της μονάδας και πως γίνονται τα μερίσματα στους μετόχους ή εταίρους. Χρήστες των οικονομικών καταστάσεων είναι τα πιστωτικά ιδρύματα και στελέχη τραπεζών για την χορήγηση κάποιου δανείου, καθώς ελέγχουν αν ο οικονομικός οργανισμός είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στην αποπληρωμή του ύψους του δανείου που θα του χορηγηθεί. Γ ενικότερα, οι δανειστές κοιτούν την εξοφλητική δυνατότητα της μονάδας σε τακτά χρονικά διαστήματα. 19 2627 26. http://www.iraj.gr/iraj/financial_statements_analysis_on_iraj.pdf, 27 Garrison, N., (2005), Διοικητική Λογιστική, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα, σελ.799. 36