Διάγνωση της νευροπάθειας Οδηγίες-πρόληψη Δημ. Σκούτας
Πόσα κλινικά σημεία χρειάζονται για την διάγνωση της περιφερικής διαβητικής Α: 2 Β: 3 Γ :4 Δ: 5 νευροπάθειας? Ε: 3 σημεία και ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος
ΕΔΕ 2017 Διάγνωση Διαβητικής Νευροπάθειας Η διαπίστωση 2 παθολογικών σημείων και αφού αποκλεισθεί η πιθανότητα ύπαρξης άλλης αιτιολογίας νευροπάθειας, θέτει τη διάγνωση Δ.Ν. Ο ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος δεν συνιστάται για τη διάγνωση της ΔΝ, αλλά μπορεί να είναι χρήσιμος σε περιπτώσεις όπου οι διαταραχές που διαπιστώνονται με τις απλές κλινικές δοκιμασίες δεν έχουν συμμετρική κατανομή στα δύο άκρα (Ε) Η συνύπαρξη διαταραχής της αίσθησης της πίεσης (μονοινίδιο) και της εν τω βάθει αισθητικότητας (διαπασών) έχει προγνωστική αξία για την εμφάνιση έλκους
Η κλινική εξέταση των κάτω άκρων για διάγνωση διαβητικής περιφερικής νευροπάθειας πρέπει να γίνεται: Α) Μηνιαίως Β) Σε κάθε κλινική επίσκεψη (τρίμηνο) Γ) Ετησίως
Διαβητική νευροπάθεια: Screening και αγωγή ADA 2017 Οι διαβητικοί τύπου 1, 5 χρόνια μετά την διάγνωση και οι διαβητικοί τύπου 2 ευθύς μετά την διάγνωση θα πρέπει με απλές κλινικές δοκιμασίες να ελέγχονται για την ύπαρξη Δ. Ν. Επανεξέταση τουλάχιστον ετησίως (Β) Ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος σπάνια ενδείκνυται και μόνο σε καταστάσεις με άτυπα κλινικά κριτήρια (Ε) Screening για καρδιαγγειακή αυτόνομη νευροπάθεια θα πρέπει επίσης να γίνεται στη διάγνωση του ΣΔ 2 και 5 χρόνια μετά την διάγνωση του ΣΔ1. Σπάνια ενδείκνυται ειδικές δοκιμασίες ελέγχου ΚΑΝ που μπορεί και να μην επηρεάζουν την αγωγή ή τις εκβάσεις (Ε) Αγωγές που βελτιώνουν την συμπτωματολογία της επώδυνης Δ.Ν. Και της αυτόνομης νευροπάθειας ενδείκνυνται επειδή βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών (Ε) Diabetes Care 2017;suppl1
Διαβητικό πόδι: Κατευθυντήριες οδηγίες ADA 2017 Τουλάχιστον ετησίως εξέταση ποδιών η οποία θα περιλαμβάνει: Επισκόπηση, έλεγχο σφυγμών και αγγείων των ποδιών, έλεγχο για απώλεια αισθητικότητας κάτω άκρων (10g. Μονοινίδια, βιοθεσιόμετρο, αχίλλεια, αντανακλαστικά, κ.λ.π. (Β) Μετά τη διάγνωση της άπω συμμετρικής πολυνευροπάθειας χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στη φροντίδα των ποδιών που έχουν μειωμένη αισθητικότητα προκειμένου να ελαττωθεί ο κίνδυνος ακρωτηριασμού. Σε πόδια που έχουν μειωμένη αισθητικότητα πρέπει να γίνεται έλεγχος κάθε έξι μήνες. Το αρχικό screening για περιφερική αγγειακή νόσο θα πρέπει να περιλαμβάνει λήψη ιστορικού για χωλότητα, εκτίμηση αγγείων κάτω άκρων και μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη (ΑΒΙ) ( C Σε όλα τα άτομα με ΣΔ θα πρέπει να γίνεται εκπαίδευση για την αυτοφροντίδα των ποδιών τους (Β) Διαβητικοί που καπνίζουν, έχουν απώλεια προστατευτικής αισθητικότητας, δομικές διαταραχές ή έχουν ιστορικό επιπλοκών κάτω άκρων θα πρέπει να παραπέμπονται σε ειδικούς φροντίδας κάτω άκρων (ποδοθεραπευτές, ποδίατροι) (C) Diabetes Care 2017;suppl1
Αντιμετώπιση της περιφερικής νευροπάθειας Πρόληψη Αιτιολογική θεραπεία Συμπτώματα Πρόληψη των απώτερων επιπλοκών-διαβητικό πόδι εξελκώσεις, αρθροπάθεια Charcot, ακρωτηριασμοί
Παρατήρηση των ποδιών για πληγές, ερυθρότητα σκασίματα. κ.α. Καθημερινή επισκόπηση
Καθημερινή επισκόπηση Ελέγχουμε τα πόδια κάθε βράδυ για μικρά τραύματα ιδίως στα πέλματα ή στα διαστήματα ανάμεσα στα δάχτυλα. Εάν δε μπορούμε να φτάσουμε τα πόδια μας οι ίδιοι, χρησιμοποιούμε καθρέφτη για να μπορέσουμε να δούμε τα πέλματα ή ζητάμε τη βοήθεια ενός συγγενή ή ενός φίλου. Ψάχνουμε για: αλλαγές του συνηθισμένου χρώματος στο δέρμα, ασυνήθιστο πρήξιμο, πληγές, κοψίματα, φουσκάλες, γρατζουνιές, φουσκάλες ή υγρό ή αίμα κάτω από κάλους.
Που θα πρέπει να στρέφεται η προσοχή μας Στην πελματιαία επιφάνεια σημεία κινδύνου εξέλκωσης είναι: Η περιοχή των κεφαλών των μεταταρσίων Η πελματιαία επιφάνεια του μεγάλου δακτύλου Η περιοχή της πτέρνας Στο μέσο του πέλματος και στο έσω χείλος ( αρθροπάθεια Charcot)
Που θα πρέπει να στρέφεται η προσοχή Τα σημεία κινδύνου εξέλκωσης στην ραχιαία και πλάγια επιφάνεια των δακτύλων ή στις κεφαλές τους λόγω δυσμορφιών όπως: βλαισός μέγας δάκτυλος εφίππευση δακτύλων γαμψοδακτυλία σφυροδακτυλία μας
Πως θα γίνεται η φροντίδα Καθημερινό ποδόλουτρο 3-4 λεπτά με μαλακό ουδέτερο σαπούνι και νερό που η θερμοκρασία του ελέγχεται με προσοχή(όχι στην χρήση αντισηπτικών και betadine). Το χλιαρό νερό, θερμοκρασίας 37 ο C, είναι το καταλληλότερο. Καλό στέγνωμα μεσοδακτυλίων διαστημάτων, για την μη εμφάνιση μυκήτων
Καθημερινή προσοχή Αποφεύγουμε να τοποθετούμε τα πόδια μας πολύ κοντά σε φωτιά και θερμαντικά σώματα και δεν τα αφήνουμε πολύ ώρα στον ήλιο (υπάρχει κίνδυνος σοβαρών εγκαυμάτων).
Καθημερινή προσοχή Δεν περπατάμε ξυπόλητοι ή μόνο με τις κάλτσες, ακόμα και μέσα στο σπίτι. Στην παραλία ή στη θάλασσα φοράμε παπούτσια θαλάσσης.
Η ξηροδερμία ΑΙΤΙΑ Απώλεια των διακυτταρικών λιπιδίων της κερατίνης στοιβάδας απώλεια της συνέχειας της ή και ελαττωμένη εφίδρωση ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Περιεκτικότητα σε υγρασία της κερατίνης στοιβάδας να πέσει κάτω από το 10%. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Τραχύτητα της επιδερμίδας Απολέπιση Απώλεια ελαστικότητας Ελαττωμένη ταχύτητα αναπαραγωγής των κερατινοκυττάρων ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ
Και η αντιμετωπισή της Καταπολεμούμε τη ξηρότητα του δέρματος των ποδιών κυρίως με ειδικούς αφρούς ή ενυδατικές κρέμες (περιέχουν ουρία), που συνιστούν εξειδικευμένοι γιατροί ή νοσηλευτές και ποδολόγοι-ποδοθεραπευτές. Το ξηρό δέρμα μπορεί να σκιστεί και να οδηγήσει στη δημιουργία πληγών. Η βαζελίνη είναι ακατάλληλη.
Υπερκερατώσεις- τύλοι ΑΙΤΙΑ Λόγω της Περιφερικής Νευροπάθειας έχουμε τροποποίηση της δομής των ιστών της περιοχής του πέλματος. Προαγωγή της σκλήρυνσης της πελματιαίας απονεύρωσης. Περιορισμό στης κάμψης του μεγάλου δακτύλου Μείωση του πάχους του προστατευτικού λιπώδους ιστού στην πελματιαία επιφάνεια κεφαλές μεταταρσίων Ξηροδερμία σκληρότητα και ανελαστικότητα της επιδερμίδας. ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΕΩΝ ΤΥΛΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΥΞΗΜΕΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ.
Και η αντιμετώπιση τους Δεν αφαιρούμε τους κάλους με ξυραφάκι ή με αυτοκόλλητα του εμπορίου. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ελαφρόπετρα. Προτιμούμε η περιποίηση των κάλων να γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό (ποδολόγος-ποδοθεραπευτής, εξειδικευμένος γιατρός) ΠΡΙΝ META
Παθήσεις ονύχων Ονυχομυκητίαση Ονυχογρύπωση Είσφρυση όνυχος Ψωρίαση ΠΡΙΝ ΜΕΤΑ
Ιδιαίτερη προσοχή στην κοπή τους Η κοπή των ονύχων πρέπει να γίνεται σε ευθεία γραμμή με το δέρμα. Είναι πιο ασφαλής η χρήση λίμας για την κοπή τους από ότι με νυχοκόπτη ή ψαλιδάκι. Δεν κόβουμε ποτέ νύχια που εισφρύουν στο δέρμα ή είναι υπερκερατωμένα. Προτιμότερη η περιποίηση των νυχιών από εξειδικευμένο ποδολόγο - ποδοθεραπευτή.
Πρακτικές συμβουλές Δεν φοράμε σφιχτές κάλτσες. Προτιμούμε κάλτσες χωρίς εσωτερικές ραφές, μάλλινες ή ειδικές κάλτσες κυρίως λευκού χρώματος που μας προτείνει εξειδικευμένος γιατρός ή ποδολόγος.
Ελεγχος υποδημάτων Ελέγχουμε κάθε βράδυ τα παπούτσια για τυχόν μικροαντικείμενα στο εσωτερικό τους (π.χ. πετραδάκια, κέρματα, καρφιά, κ.λ.π.) ή για χαλασμένες ραφές και πάτους.
Ακατάλληλο υπόδημα Οι επιπλοκές από σακχαρώδη διαβήτη οδηγούν την αρχιτεκτονική των ποδιών σε αλλαγές με αποτέλεσμα τα κοινά υποδήματα να κρίνονται ακατάλληλα προς χρήση. Συνεπακόλουθα οι ασθενείς είναι αναγκαίο να καταφεύγουν σε κατασκευή ιατρικών υποδημάτων που θα τηρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις και τα ανάλογα χαρακτηριστικά.
Ποιο το κατάλληλο υπόδημα Το κατάλληλο (θεραπευτικό ) υπόδημα έχει : Λείες εσωτερικές ραφές και κορδόνια, που το κρατούν σταθερό στο πόδι. Προτιμούμε τα αθλητικά παπούτσια ή ειδικά παπούτσια με χοντρή και σχετικά άκαμπτη σόλα. Ευρύ και βαθύ πέλμα ώστε να έχουν την απαραίτητη χωρητικότητα για την προσθήκη ειδικού ορθωτικού πέλματος για την αποφόρτιση των κεφαλών των μεταταρσίων. Αρκετό μήκος και ύψος στο εμπρόσθιο τμήμα κατασκευασμένο από μαλακό δέρμα ή ελαστικό ώστε να είναι άνετο στα δάκτυλα και να μην τραυματίζουν σε περιπτώσεις γαμψοδακτυλίας ή σφυροδακτυλίας. Αρκετό πλάτος στην περιοχή των μεταταρσίων. Παπούτσια χωρίς τακούνια. Προτιμούμε να αγοράζουμε καινούργια παπούτσια στο τέλος της ημέρας και όχι πρωινές ώρες (τα πόδια, το απόγευμα είναι πιο πρησμένα από ότι το πρωί).
Κατασκευή ειδικής σόλας μετά από πελματογράφημα
Κατάλληλο ορθωτικό Πελματογράφημα καταγραφή δυσμορφιών του άκρου ποδός ( κοιλοποιδία πλατυποδία) Αποφόρτιση ορθωτικά πέλματα Διαχωριστικά σιλικόνης (προελκωτικές καταστάσεις)
Ορθοτικά Πριν Μετά
Κάπνισμα δυσλιπιδαιμία Σακχαρώδης Διαβήτης Περιφερική Αρτηριοπάθεια Νευροϊσχαιμικό Πόδι σε κίνδυνο. Αισθητικοκινητική νευροπάθεια Απώλεια μεσοστέων μυών Παραμορφώσεις Ελαττ αίσθηση πόνου & ιδιοδεκτική αίσθηση Περιορισμένη κινητικότητα αρθρώσεων Αυξημένες Πιέσεις στο πόδι Τραύμα Νευροπάθεια Αυτονόμου ΝΣ Ελαττωμένη εφίδρωση Ξηρό δέρμα Κάλος Νευροπαθητικό Πόδι σε κίνδυνο Μεταβολές αιματ. ροής Διάταση φλεβών Θερμό πόδι Ισχαιμικό Έλκος Νευροϊσχαιμικό Έλκος Ψυχοκοινωνικά προβλήματα Προβλήματα συμπεριφοράς Νευροπαθητικό Έλκος
Όχι στην αυτοθεραπεία Αν ανακαλύψουμε οτιδήποτε που δεν είναι φυσιολογικό στο πόδι μας δεν προσπαθούμε να το θεραπεύσουμε μόνοι μας. Ενημερώνουμε το Διαβητολόγο μας ή το Διαβητολογικό Κέντρο που μας παρακολουθεί.
Η εκπαίδευση των ασθενών ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Κοινωνικό - οικονομικό επίπεδο Σωματική ψυχική κατάσταση Μορφωτικό επίπεδο Βιοτικό επίπεδο Προηγούμενη εμπειρία
Παράγοντες που οδηγούν στην εξέλκωση Νευροπάθεια 92% Ανατομική δυσμορφία 63,1% Τύλος -υπερκεράτωση 60,2% Αυξημένες πιέσεις 52,4% ΠΑΝ 23,3% Υπόδημα 19,4% Τραύμα 10,7% Lavery Int Wound J 2008
Ανατομική δυσμορφία παραμόρφωση κάτω άκρων ΓΑΜΨΟΔΑΚΤΥΛΙΑ ΠΡΟΠΕΤΕΙΑ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΩΝ ΤΩΝ ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΩΝ
Εφίππευση δακτύλων
Αρθροπάθεια Charcot
Βλαισός μέγας δάκτυλος
Σφυροδακτυλία
Διαβητική νευροπάθεια Θεραπεία Συμπτωματική Φαρμακευτική Φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά Αντιεπιληπτικά Φυσικά μέτρα Καψαϊσίνη / κλονιδίνη βελονισμός Παρεμβολή φυσικής πορείας Φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης α-λιποϊκό οξύ Γάμμα-λινολενικό οξύ Αναστολείς ρεδουκτάσης αλδόζης αμεα Νευροτροφικοί παράγοντες
Βοήθεια Υποφέρουμε φροντίστε μας!!! Οι επιπλοκές στα πόδια μπορούν να αποφευχθούν με τη κατάλληλη φροντίδα. Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ