Τα πάντα για το αλκοόλ Το καλοκαίρι έφτασε και μαζί του έφερε ζέστη αλλά και ανεβασμένη διάθεση. Στις εξόδους μας όλοι θέλουμε κάτι δροσιστικό και συνήθως καταφεύγουμε σε κάποιο αλκοολούχο ποτό. Ας δούμε όμως τι είναι το αλκοόλ και πως πρέπει να το χειριζόμαστε. Το αλκοόλ είναι ένα θρεπτικό συστατικό το οποίο παρέχει 7 θερμίδες/g σε σύγκριση με την πρωτεΐνη και τον υδατάνθρακα που αποδίδουν 4 θερμίδες/g και τα λιπαρά που αποδίδουν 9 θερμίδες/g. Άλλα συστατικά των αλκοολούχων ποτών όπως η ζάχαρη ή οι χυμοί φρούτων ή τα αναψυκτικά προσθέτουν επιπλέον θερμίδες στο ποτό μας. Οι συστάσεις των διάφορων Ευρωπαϊκών και Παγκόσμιων οργανισμών υγείας, καρδιολογίας και διαιτολόγων συστήνουν την κατανάλωση 1-2 μονάδων (10-20g) για τις γυναίκες και 2-3 μονάδων (20-30g) για τους άντρες ανά ημέρα. Μια μονάδα αντιστοιχεί σε 1 ποτήρι~90ml κρασί ή 200 ml μπύρα ή 25ml υψηλόβαθμου ποτού. Αυτή η κατανάλωση όμως δεν αθροίζεται. Δηλαδή δεν σημαίνει πως αν δεν πιούμε όλη την εβδομάδα μπορούμε να πιούμε όσα ποτά μας αναλογούν το Σάββατο. Από μελέτες έχει φανεί πως η χαμηλή προς μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία και μάλιστα μπορεί να μειώσει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Αυτό δεν σημαίνει πως συστήνεται σε κάποιον που δεν καταναλώνει αλκοόλ να αρχίσει την κατανάλωση, αλλά ότι σε κάποιον που καταναλώνει να περιοριστεί στις συνιστώμενες μερίδες. Θετικές επιδράσεις χαμηλής προς μέτριας πρόσληψης αλκοόλ: Μειώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Μειώνει τη συχνότητα θανάτου από καρδιακά προβλήματα Μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη. Πάντα η σύσταση για την κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να γίνεται από το γιατρό ή το διαιτολόγο. Αρνητικές επιδράσεις αλκοόλ: Το αλκοόλ είναι ρυθμιστής της όρεξης και μπορεί να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση φαγητού ακόμα και την επόμενη ημέρα. Τα αλκοολούχα ποτά δεν περιέχουν απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες γι αυτό αν το αλκοόλ παρέχει τις περισσότερες θερμίδες της δίαιτας υπάρχει κίνδυνος διατροφικών ελλείψεων. Σύμφωνα με μελέτες φαίνεται πως η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί σε αύξηση της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης και κατ επέκταση σε αύξηση του σωματικού βάρους. Επιπλέον, η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ που συνεισφέρει πάνω από το 30% των ημερήσιων θερμίδων έχει φανεί ότι σχετίζεται με υποβάθμιση της ποιότητας της διατροφής και κυρίως μειωμένη πρόσληψη πρωτεΐνης, λίπους και βιταμινών Α, C και θειαμίνης. Ακόμα, φαίνεται πως τα άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ μπορεί να οδηγηθούν σε κακή θρέψη ενώ είναι υπέρβαροι. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω α) ακανόνιστων γευμάτων, β) μεγάλης πρόσληψης θερμίδων από το αλκοόλ που δεν προσδίδουν παράλληλα άλλα θρεπτικά συστατικά (κενές θερμίδες) και γ) μη αποδοτικής χρησιμοποίησης της αιθανόλης. Τέλος το αλκοόλ είναι διουρητικό το οποίο σημαίνει πως το σώμα μας χάνει περισσότερα υγρά απ ότι συνήθως με κίνδυνο αφυδάτωσης. Γι αυτό πάντα η κατανάλωση αλκοόλ θα πρέπει να συνοδεύεται από νερό.
Το 2014 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε πως το αλκοόλ προκάλεσε πάνω από 200 ασθένειες και προβλήματα υγείας. Το 2010 παγκοσμίως, η κατάχρηση αλκοόλ ήταν ο πέμπτος παράγοντας κινδύνου για πρόωρο θάνατο και διάφορες δυσλειτουργίες. Στις ηλικίες 15-49 ήταν ο πρώτος ενώ στις ηλικίες 20-39 περίπου το 25% των θανάτων ήταν αλκοολικής αιτιολογίας. Κατάχρηση αλκοόλ ορίζεται ως χρόνια λήψη σημαντικής ποσότητας οινοπνεύματος, δηλαδή 60g αλκοόλ(=1200ml μπύρα ή 500ml κρασί ή 150ml ποτό όπως ουίσκι ή βότκα δηλαδή 2-3 ποτά) για τους άντρες και 40g αλκοόλ (= 800ml μπύρα ή 350ml κρασί ή 100ml ποτό ουίσκι ή βότκα δηλαδή 1-2 ποτά) για τις γυναίκες, όπου δεν υπάρχει σωματική εξάρτηση. Ο αλκοολισμός είναι μια χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από κατανάλωση οποιουδήποτε αλκοολούχου ποτού χωρίς κορεσμό, προοδευτική ανοχή στην οξεία τοξικότητα του οινοπνεύματος και σύνδρομο στέρησης με τη διακοπή του οινοπνεύματος. Συνέπειες υπερκατανάλωσης αλκοόλ: Αλλαγή διάθεσης και συμπεριφοράς, αδυναμία καθαρής σκέψης Καρδιομυοπάθεια Αρρυθμία Έμφραγμα Υψηλή αρτηριακή πίεση Υπερτιγλυκεριδαιμία Στεάτωση ή λιπώδες ήπαρ Αλκοολική ηπατίτιδα Ίνωση Κίρρωση Παγκρεατίτιδα Φλεγμονή Καρκίνος στόματος, οισοφάγου, λάρυγγα, ήπατος, στήθους Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα Τρόμοι μείωσης πρόσληψης αλκοόλ: Ορίστε στον εαυτό σας ένα όριο για το πόσο θα πιείτε σε μια νύχτα ή ορίσετε ένα προϋπολογισμό για τα πόσα χρήματα θα ξοδέψετε. Αφήστε τους φίλους και την οικογένειά σας να γνωρίζουν ότι προσπαθείτε να μειώσετε την κατανάλωση αλκοόλ, ώστε να μπορούν να σας υποστηρίξουν. Πάντα προσπαθήστε να φάτε πριν αρχίσετε να πίνετε. Φάτε πριν βγείτε έξω για το βράδυ ή κάντε ένα γεύμα ενώ βρίσκεστε έξω. Μην πίνετε αλκοόλ εάν διψάτε. Αποφύγετε τα αλμυρά σνακ όπως τα πατατάκια και τα αλατισμένα καρύδια, επειδή αυτά σας κάνουν να διψάτε (αλλά και να καταναλώνετε περισσότερα λιπαρά και αλάτι). Επιλέξτε ποτά με μικρή ποσότητα αλκοόλ ή μη αλκοολούχα.
Πάντα να έχετε ένα ποτήρι ή ένα μπουκάλι ή μια κανάτα νερό μαζί με το αλκοολούχο ποτό σας. Πιείτε το ποτό σας αργά για να διαρκεί περισσότερο. Μην γεμίζετε ξανά το ποτό σας πριν τελειώσει, ώστε η ποσότητα που καταναλώνετε να μπορεί να παρακολουθείται με μεγαλύτερη ακρίβεια. Αντικαταστήστε τα πρόσθετα υψηλής θερμιδικής αξίας με πρόσθετα με λιγότερες θερμίδες. π.χ. προτιμήστε σόδα από αναψυκτικά τύπου cola. Χρησιμοποιήστε ένα μικρότερο ποτήρι, μικρή μεζούρα ποτού. Αλκοόλ και hangover Συχνά ακούμε από φίλους και γνωστούς διάφορες πρακτικές για να μην μας χτυπήσει το ποτό, να μην μεθύσουμε και να μην μας ενοχλεί το κεφάλι ή το στομάχι μας την επόμενη ημέρα. Μια συχνή πρόταση είναι η κατανάλωση γάλακτος. Δυστυχώς δεν ισχύει πλήρως. Αν μη τι άλλο, επιβραδύνει την κένωση του στομάχου. Το 80% του αλκοόλ απορροφάται στο έντερο. Δοκίμασε ένα μεγάλο τηγανιτό αυγό για πρωινό λένε πολλοί. Τα αυγά μπορεί να είναι ωφέλιμα αλλά στην τηγανιτή μορφή τους είναι πλούσια σε κορεσμένο λίπος (κακό λίπος), άρα δεν αποτελούν και την καλύτερη επιλογή. Πιες καφέ για να ξυπνήσεις, για να ξεσουρώσεις. Η καφεΐνη προκαλεί εγρήγορση αλλά δεν επηρεάζει τη ζαλάδα ή τον πονοκέφαλο. Η ανάμειξη αλκοόλ με καφεϊνούχα ροφήματα σε μια νύχτα αυξάνει τον κίνδυνο τραυματισμών. Πιες νερό πριν κοιμηθείς για να καθαρίσει το μυαλό σου. Το νερό θα καταπολεμήσει την αφυδάτωση και θα μειώσει το αίσθημα στεγνότητας του στόματος. Όμως δεν θα ωφελήσει τον πονοκέφαλο. Συμπερασματικά: Για να μειώσεις την πιθανότητα μέθης ή των παρενεργειών της την επόμενη ημέρα, κατανάλωσε το ποτό σου πιο αργά και μην το ξαναγεμίζεις πριν τελειώσει. Προτίμησε ποτά με λιγότερους αλκοολικούς βαθμούς, και χρησιμοποίησε πάντα νερό είτε για να ξεδιψάσεις είτε για να προσθέσεις στο ποτό σου και να έχεις σωστή ενυδάτωση. Στην υγεία σας!
Ποτό Θερμίδες (kcal) (κατά προσέγγιση) Mπύρα (330ml) 110-130 Oυίσκι, Τζίν, Βότκα σκέτα (1 μερίδα) 150 Oυίσκι, Τζίν, Βότκα 170-220 με χυμό ή αναψυκτικό (1 μερίδα) Mojito (1 μερίδα) 150 Μαργαρίτα (1 μερίδα) 150 Daquiri (1 μερίδα) 170 Ούζο (1 μερίδα) 120-150 Κρασί (500ml) / Κρασί ( 1 κρασοπότηρο) 420-500 / 80-100 Τσίπουρο (50ml) 120-150
Οι αρχαίοι Έλληνες για το αλκοόλ Η ποσότητα που επιτρεπόταν να καταναλώνει κάποιος ήταν τόση ώστε να μπορεί να περπατήσει μόνος του και χωρίς τη βοήθεια των δούλων για να επιστρέψει σπίτι του. Εξαίρεση αποτελούσαν οι γηραιότεροι της παρέας. Προϋπόθεση για αποδοχή στο συμπόσιο ήταν η καλή και αγαθή σκέψη, ακόμα και όταν κανείς είχε πιεί λίγο παραπάνω. Δειπνοσοφιστές, Αθήναιου Ναυκρατίτη «Μέχρι δεκαοκτώ ετών να μη δοκιμάζουν καθόλου κρασί διότι δεν πρέπει να χύνει κάποιος φωτιά στη φωτιά, μέτρια ποσότητα κρασιού να γεύονται ως τα τριάντα χρόνια τους. Όταν φτάσει ο άνθρωπος στα σαράντα χρόνια του, γλεντώντας στα συμπόσια να κάνει επίκληση στους άλλους θεούς και μάλιστα να προσκαλέσει το Διόνυσο στη τελετή και στη χαρά των γερόντων για το δώρο που χάρισε στους ανθρώπους, σαν βοήθεια το κρασί στη δυσκολία των γερατειών δηλαδή σαν φάρμακο το κρασί, ώστε να ξανανιώνουμε και να ξεχνούμε τη δυσθυμία μας.» Πλάτωνας, Πολιτεία Βιβλιογραφία: British Dietetic Association: https://www.bda.uk.com/foodfacts/alcohol-facts National Institute on Alcohol abuse and alcoholism : https://www.niaaa.nih.gov/alcoholhealth/overview-alcohol-consumption/alcohol-facts-and-statistics