ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Μάθηµα 4ο: α. To Περιβάλλον της Επιχείρησης β. Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Το Περιβάλλον της Επιχείρησης q Οι οικονοµικοί οργανισµοί βρίσκονται µέσα σε ένα περιβάλλον που επηρεάζει τον τρόπο µε τον οποίο αυτοί λειτουργούν q Οι παράγοντες µπορεί να είναι: 1. Εξωτερικοί: Έξω από την επιχείρηση 2. Εσωτερικοί: Μέσα στην επιχείρηση 2 1
Γενικό (Μάκρο-) Περιβάλλον Έµµεσο Περιβάλλον Κλαδικό ή Άµεσο Περιβάλλον Επιχείρηση Ø H προσαρµογή µιας σύγχρονης επιχείρησης στις µεταβολές του εξωτερικού περιβάλλοντος προϋποθέτει την µελέτη, ανάλυση και αντιµετώπιση των Ø πολιτικών, οικονοµικών κοινωνικών και τεχνολογικών παραγόντων (Μάκρο Περιβάλλον) Ø Ειδικών παραγόντων που επηρεάζουν συγκεκριµένα την εκάστοτε επιχείρηση (Έµµεσο και Άµεσο ή Κλαδικό Περιβάλλον) Ø Οι εξωτερικοί παράγοντες: ü Αλληλοεπηρεάζονται ü είναι δυναµικοί, ü µεταβάλλονται συνεχώς, και ü η διοίκηση πρέπει να προσαρµόζεται σε αυτούς 4 2
Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων 5 I. Πολιτικό - Νοµοθετικό Περιβάλλον Οι νόµοι που επηρεάζουν γενικά τις επιχ/σεις, τον κλάδο, τον ανταγωνισµό κ.α. Πολιτική της κυβέρνησης απένταντι στη λειτουργία των επιχ/σεων (π.χ αγορανοµικές διατάξεις, ρύθµιση αγορών) Πολιτική σταθερότητα / πολιτικό σύστηµα Εµπορικές συµφωνίες, σχέσεις µε άλλες χώρες II. Οικονοµικό Περιβάλλον Οικονοµική κατάσταση της χώρας (πληθωρισµός, επιτόκια, ανεργία). Φάση στον οικονοµικό κύκλο (ανάπτυξη, ύφεση, κρίση) Βιοτικό επίπεδο χώρας (κατά κεφαλήν ΑΕΠ) Επίπεδα ρευστότητας στην οικονοµία 6 3
III.Κοινωνικό Περιβάλλον: Δηµογραφική κατάσταση και τάσεις Τάσεις στο εργατικό δυναµικό Τάσεις στις καταναλωτικές προτιµήσεις Τάσεις στον τρόπο ζωής Εργασιακή ηθική & προσωπικές αξίες Σηµασία Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης IV. Τεχνολογικό Περιβάλλον Εξελίξεις στην επιστήµη & τεχνολογία Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) και Επίπεδο Καινοτοµίας στη χώρα Νέες τεχνολογίες στον κλάδο Η επιχείρηση πρέπει να προβλέπει τις εξελίξεις για να προσαρµοστεί πιο έυκολα 7 Β. Ειδικό Περιβάλλον q Άµεσο ή Κλαδικό περιβάλλον: v Οι πελάτες καταναλωτές: Οι πελάτες αποκαλούνται αγορά στόχος v Ο ανταγωνισµός επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων από τη διοίκηση µιας επιχείρησης v Προµηθευτές - π.χ. να εξασφαλίζεται σταθερή και σίγουρη προµήθεια πρώτων υλών v Κανάλια Διανοµής: έµποροι που διαθέτουν τα προϊόντα της επιχείρησης (χονδρέµποροι & λιανέµποροι) 8 4
q Έµµεσο περιβάλλον: Ειδικό Περιβάλλον (συνέχεια) v Η οικονοµική κοινότητα (χρηµατοδότες, τράπεζες) v Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας (εκτός από µέσο διαφήµισης, λειτουργούν και ως διαµορφωτές γνώµης) v Κράτος & κρατικοί οργανισµοί v Εργατικές ενώσεις και συνδικάτα v Η τοπική κοινωνία και v Οι ειδικές οµάδες πίεσης (πχ. οικολογικές οργανώσεις) 9 ΙΙ. Το Εσωτερικό Περιβάλλον της Επιχείρησης Ø Τα στοιχεία που χρησιµοποιεί η επιχείρηση για την εκπλήρωση των στόχων της ονοµάζονται επιχειρησιακοί πόροι Ø Το εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης αποτελείται από i. χρηµατοοικονοµικούς, ii. φυσικούς, iii.ανθρώπινους, iv. τεχνολογικούς πόρους Ø Αν και αυτοί οι πόροι µοιάζουν µε εκείνους του εξωτερικού περιβάλλοντος υπάρχουν σηµαντικές διαφορές µεταξύ τους. 10 5
ΙΙ. Το Εσωτερικό Περιβάλλον της Επιχείρησης i. Χρηµατοδοτικοί Πόροι Παρακρατηθέντα κέρδη: ο φθηνότερος τρόπος για τη χρηµατοδότηση της ανάπτυξης της επιχείρησης Δανειακό κεφάλαιο: δάνεια και τόκοι Μετοχικό κεφάλαιο: µετοχές Εύρεση πηγών χρηµατοδότησης και σωστή κατανοµή των κεφαλαίων στις διάφορες λειτουργίες της επιχείρησης. ii. Φυσικοί Πόροι Περιλαµβάνουν τις εγκαταστάσεις, τον εξοπλισµό, το µηχανισµό διανοµής, τα αποθέµατα πρώτων υλών Η διοίκηση εκτιµά περιοδικά τον τρόπο µε τον οποίο αποκτώνται και χρησιµοποιούνται οι φυσικοί πόροι της επιχείρησης προκειµένου να µεγιστοποιήσει τα κέρδη. 11 ΙΙ. Το Εσωτερικό Περιβάλλον της Επιχείρησης iii. Ανθρώπινοι Πόροι: Τέσσερα κύρια καθήκοντα: Απόκτηση των εργαζοµένων που είναι αναγκαίοι Τοποθέτηση σωστών εργαζοµένων στη σωστή θέση Παροχή κινήτρων για αποτελεσµατική ανθρώπινη απόδοση (αύξηση παραγωγικότητας εργασίας) Υπολογισµός της απόδοσης των εργαζοµένων iv. Τεχνολογικοί Πόροι: Το επίπεδο τεχνολογίας στην επιχείρηση εξαρτάται από: Τους στόχους της επιχείρησης Επίπεδο ικανότητας των ανθρωπίνων πόρων (ζήτηµα µετεκπαίδευσης) 12 6
Βασικές Λειτουργίες των Επιχειρήσεων Κατά την διάρκεια µετασχηµατισµού των εισροών σε εκροές που λαµβάνει χώρα στα πλαίσια µια επιχείρησης λαµβάνουν χώρα ορισµένες συντονισµένες λειτουργίες χωρίς τις οποίες η επιχείρηση δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει. Η λειτουργία ορίζεται ως µια εξειδικευµένη διαδικασία Πέντε βασικές λειτουργίες των επιχ/σεων: Ø Προµήθειες Ø Παραγωγή Ø Μάρκετινγκ Ø Χρηµατοοικονοµικές Υπηρεσίες Ø Ανθρώπινο Δυναµικό 13 Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Υπάρχουν δύο βασικές προσεγγίσεις κοινωνικής ευθύνης: Ø Προσέγγιση της κοινωνικής υποχρέωσης: οι µόνες υποχρεώσεις της επιχείρησης είναι αυτές που επιβάλλονται από τη σχετική νοµοθεσία. Ø Προσέγγιση κοινωνικής ευθύνης: µια επιχείρηση έχει οικονοµικές & κοινωνικές ευθύνες και υποχρεώσεις. Τα προβλήµατα επιχειρηµατικής ηθικής δηµιουργούνται από τη σύγκρουση των επιχειρηµατικών στόχων και των ηθικών αρχών: Η επιχείρηση έχει την ευθύνη του καλύτερου οικονοµικού αποτελέσµατος και ταυτόχρονα ως µέλος της κοινωνίας έχει και κοινωνικές ευθύνες. Η κοινωνική ευθύνη µιας επιχείρησης εξαρτάρται από την κοινωνική υπευθυνότητα των διοικητικών της στελεχών. 14 7
Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη v Επιχειρήµατα κατά της κοινωνικής ευθύνης: Ø Ø Ø Ø Η κοινωνική ευθύνη είναι βασική λειτουργία του κράτους. Υπάρχει εγγενής σύγκρουση µεταξύ του τρόπου λειτουργίας µιας επιχείρησης και του τρόπου λειτουργίας των κοινωνικών προγραµµάτων. Βασικός στόχος της επιχείρησης η µεγιστοποίηση των κερδών Το κόστος των κοινωνικών προγραµµάτων θα µετακυλήσει στους τελικούς καταναλωτές µέσω της αύξησης των τιµών. v Επιχειρήµατα υπέρ της κοινωνικής ευθύνης: ü Η κοινωνική ευθύνη είναι ζήτηµα ηθικό. ü Βελτίωση δηµοσίων σχέσεων της επιχείρησης. ü Είναι προς το συµφέρον της επιχείρησης να βελτιώνει την κοινότητα στην οποία είναι εγκατεστηµένη. ü Τα προγράµµατα κοινωνικής ευθύνης εµποδίζουν τα µικρά προβλήµατα να γίνουν µεγάλα. 15 8