ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Αγροτικι - Κοινοτικι Ανάπτυξθ Ενότθτα 1 θ : Ειςαγωγι Πλγα Ιακωβίδου, Μαρία Ραρταλίδου, Ελζνθ Δθμθτριάδου
Άδειεσ Χριςθσ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2
Χρθματοδότθςθ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Ρανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Ρρογράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Ειςαγωγι 1 ο μάκθμα
Η ζννοια τθσ ανάπτυξθσ (1) Κοινωνικι Οικονομικι Βιοτεχνικι Τοπικι Ρολιτιςτικι Αγροτικι Ιςόρροπθ Τουριςτικι Κοινοτικι Αειφορικι Βιϊςιμθ Ρράςινθ Ρεριφερειακι Γαλάηια Αγροτικι Κοινοτικι Ανάπτυξθ Τίτλοσ Μακιματοσ 5
Η ζννοια τθσ ανάπτυξθσ (2) Ζνασ πολφ δθμοφιλισ όροσ Ζπαψε να είναι αποκλειςτικό πεδίο τθσ οικονομικισ επιςτιμθσ Στα αναπτυξιακά προγράμματα εμπλζκονται επιςτιμονεσ διαφόρων ειδικοτιτων 6
Διάκριςθ μεταξφ αγροτικισ και γεωργικισ ανάπτυξθσ Γεωργικι ανάπτυξθ βελτίωςθ οικονομικϊν επιδόςεων πρωτoγενι τομζα χωρίσ ενεργθτικι ςυμμετοχι των κατοίκων ςτο περιεχόμενο τθσ αναπτυξιακισ διαδικαςίασ Αγροτικι ανάπτυξθ προςπάκειεσ βελτίωςθσ αγροτικϊν περιοχϊν ςε όλουσ τουσ τομείσ δράςθσ χωρίσ ςυμμετοχι του πλθκυςμοφ ςτθν αναπτυξιακι διαδικαςία 7
Δφο όροι ιςοδφναμοι Προςοχι: κα πρζπει να αποφεφγεται θ ςφγχυςθ με τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ/ Κοινότθτα δεν αφορά μόνο τισ Κοινότθτεσ (μικρζσ αυτοδιοικθτικζσ ενότθτεσ) οι αρχζσ ιςχφουν ςε αγροτικζσ και ςε αςτικζσ περιοχζσ (γειτονιά, ςυνοικία) Τοπικι Ενδογενισ Ανάπτυξθ Αγροτικι Αγροτικι Κοινοτικι Ανάπτυξθ Τίτλοσ Μακιματοσ 8
Τοπικι Ανάπτυξθ Ρροςπάκειεσ ομάδων ςε μια ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ για τθ βελτίωςθ των ςυνκθκϊν διαβίωςθσ και εργαςίασ, που βαςίηονται ςτισ δικζσ τουσ δυνάμεισ για το ςχεδιαςμό και τθν υλοποίθςθ Ενεργόσ ςυμμετοχι πολιτϊν Οι ίδιοι κακορίηουν το περιεχόμενό τθσ Αφορά όλουσ τουσ τομείσ Ζχει ανκρϊπινθ διάςταςθ 9
Οριςμόσ τθσ Κοινότθτασ (Community) Ζνα ςφνολο ατόμων *το πιο ςθμαντικό τμιμα τθσ κοινότθτασ είναι οι άνκρωποι+ ςε ςυγκεκριμζνα γεωγραφικά όρια *όχι ςτο χάρτθ+ με ςυνεχι κοινωνικι αλλθλεπίδραςθ *κεςμοί, αξίεσ, πεποικιςεισ+ με αναπτυγμζνο το αίςκθμα του δεςμοφ που τουσ ενϊνει με τον τόπο και τουσ ανκρϊπουσ 10
Αρχζσ Τοπικισ Ανάπτυξθσ Είναι ςυμμετοχικι Είναι ολοκλθρωμζνθ Ζχει ανκρϊπινεσ διαςτάςεισ και χαρακτιρα Ρροάγει τθν αλλθλεγγφθ Είναι αειφορικι-ενδογενισ 11
Επεξθγιςεισ οριςμοφ Είναι μια διαδικαςία (διαδοχικι ςειρά αλλαγϊν) Είναι μια μζκοδοσ (για τθν επίτευξθ ςυγκεκριμζνου- αντικειμενικοφ ςκοποφ) Ρεριλαμβάνει ζνα πρόγραμμα ίςωσ τυποποιθμζνο (μζκοδο και περιεχόμενο) Είναι ζνα κίνθμα (οι άνκρωποι αφιερϊνονται ολόψυχα) 12
Γεωπόνο Γεωργικισ-Αγροτικισ Ανάπτυξθσ/ Εφαρμογϊν Κοινωνικό Λειτουργό Εκπαιδευτικοφσ όλων των βακμίδων Πολεοδόμο Σε ποιουσ απευκφνεται; (ευρφ φάςμα επιςτθμονικϊν πεδίων) Ειδικό ςε κζματα υγείασ Κρατικοφσ Λειτουργοφσ και ιδιαίτερα ςτα επιτελικά ςτελζχθ τθσ Δθμόςιασ Διοίκθςθσ 13
Οι ρίηεσ τθσ Τοπικισ Ανάπτυξθσ (1) Στθν Αρχαιότθτα Ωσ αντικείμενο ακαδθμαϊκισ εναςχόλθςθσ ςτισ ΘΡΑ (για αντιμετϊπιςθ προβλθμάτων που δθμιουργεί θ ειςαγωγι ςχεδιαςμζνων αλλαγϊν ςε μικρζσ τοπικζσ κοινωνίεσ) Μεγάλθ θ ζφεςθ των Αμερικανϊν πολιτϊν να δθμιουργοφν εκελοντικζσ οργανϊςεισ προϊκθςθσ κοινϊν ενδιαφερόντων (Τοκβίλ, 1832) 14
http://upload.wikimedia.org/wikipedi a/commons/a/aa/alexis_de_tocquevi lle.jpg Απόςπαςμα από το ζργο του Alexis de Tocqueville «Η Δθμοκρατία ςτθν Αμερικι» Alexis de Tocqueville, Γάλλοσ ιςτορικόσςτοχαςτισ «Βλζπω ζνα μζγα πλικοσ ανκρώπων ομοίων και ίςων που ςτριφογυρίηουν αδιάκοπα εισ αναηιτθςιν ταπεινών και χυδαίων θδονών. Ο καθζνασ τουσ ςτη γωνιά του αδιαφορεί για τη μοίρα των άλλων. Τα παιδιά του και οι ςτενοί του φίλοι είναι γι αυτόν όλθ θ ανκρωπότθτα. Τουσ διπλανοφσ του ςυμπολίτεσ οφτε καν τουσ βλζπει. Τουσ αγγίηει και δεν τουσ νιώκει. Ζει για τον εαυτό του και μόνο. Του μζνει ακόμα θ οικογζνεια αλλά πατρίδα δεν ζχει». 15
Οι ρίηεσ τθσ Τοπικισ Ανάπτυξθσ (2) Μεγάλθ ϊκθςθ ζδωςε ο Αμερικανόσ Ρρόεδροσ Φραγκλίνοσ οφηβελτ το 1908: Συγκρότθςε τθν Επιτροπή για τη Ζωή τησ Υπαίθρου: επεςιμανε οργανωτικζσ αδυναμίεσ ςτισ Αμερικάνικεσ αγροτικζσ κοινότθτεσ Από τότε αρχίηουν τα Αμερικάνικα Ρανεπιςτιμια να προςλαμβάνουν Αγροτοκοινωνιολόγουσ και να οργανϊνουν ςπουδζσ για κζματα τθσ Υπαίκρου 16
Οι ρίηεσ τθσ Τοπικισ Ανάπτυξθσ (3) Community Development: Making the Small Town a Better Place to Live and a Better Place in Which to Do Business, Frank Farinngton (1915): πρϊτο Βιβλίο Τοπικισ Ανάπτυξθσ Στο διεκνι χϊρο ο Ινδόσ ποιθτισ, δάςκαλοσ και ςυγγραφζασ Tagore καλοφςε από το 1908 τουσ νζουσ να ςυνεργαςτοφν για τθν προϊκθςθ τθσ ευθμερίασ τθσ Ινδικισ υπαίκρου Θ Μεγάλθ Βρετανία προϊκθςε τθν Τοπικι Ανάπτυξθ ςτισ αποικίεσ τθσ 17
Οι ρίηεσ τθσ Τοπικισ Ανάπτυξθσ (4) Saul Alinsky: 1940 ομάδεσ πολιτϊν που ςτεροφνταν δφναμθσ να αυξιςουν τθν επιρροι τουσ μζςα από οργανωμζνεσ προςπάκειεσ Σε Ρανεπιςτθμιακό επίπεδο θ διδαςκαλία αρχίηει το 1947 ςτο κολζγιο Earlham τθσ Indiana Στθν Ελλάδα το 1985 ςτο Γεωπονίασ 1970: ιδρφεται ςτισ ΘΡΑ θ Community Development Society που εκδίδει το περιοδικό Journal of the Community Development Society 18
Community Development Society Η ιςτοςελίδα τθσ Community Development Society Ρθγι: http://www.comm-dev.org/ Το περιοδικό τθσ Community Development Society Ρθγι: http://www.associationsites.com/mainpub.cfm?usr=commdev http://www.tandfonline.com/toc/rcod20/current#.usv9nlsod0x 19
Οι ρίηεσ τθσ Τοπικισ Ανάπτυξθσ (4) 1. Saul Alinsky: 1940 ομάδεσ πολιτϊν που ςτεροφνταν δφναμθσ να αυξιςουν τθν επιρροι τουσ μζςα από οργανωμζνεσ προςπάκειεσ 2. Σε Ρανεπιςτθμιακό επίπεδο θ διδαςκαλία αρχίηει το 1947 ςτο κολζγιο Earlham τθσ Indiana 3. Στθν Ελλάδα το 1985 ςτο Γεωπονίασ 4. 1970: ιδρφεται ςτισ ΘΡΑ θ Community Development Society που εκδίδει το περιοδικό Journal of the Community Development Society 20
1 θ Περίλθψθ Κεφ. 1ο *ςελ. 27-34]: ειςαγωγι ςτθν ΤΟΡΙΚΘ ΑΝΑΡΤΥΞΘ Κεφ. 2ο *ςελ. 45-53]: επεξθγιςεισ οριςμοφ ΤΟΡΙΚΘ ΑΝΑΡΤΥΞΘ Κεφ. 4ο *ςελ. 71-76]: βαςικά ςτοιχεία του οριςμοφ τθσ ΚΟΙΝΟΤΘΤΑΣ 21
Βιβλιογραφία Δαουτόπουλοσ, Γ. (2005). Τοπικι Ανάπτυξθ. Ε Ζκδοςθ, Εκδόςεισ ΗΥΓΟΣ *ΚΩΔ. 3929+ Επιπρόςκετεσ πθγζσ για μελζτθ: 1. Εφρεςθ ςτατιςτικϊν δεδομζνων: www.statistics.gr, www.eurostat.eu 2. Ερευνθτικά άρκρα από ελλθνικά και διεκνι επιςτθμονικά περιοδικά πρακτικά ςυνεδρίων τα οποία ανανεϊνονται ςε ετιςια βάςθ και αναρτϊνται ςτο http://rurallab.agro.auth.gr/309y.htm 22
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Τζλοσ Ενότθτασ Επεξεργαςία: Μαρία Αλεμπάκθ Θεςςαλονίκθ, Ιανουάριοσ 2014