Πολιτική Συμπράξεων για Συνοχή

Πολιτική Συμπράξεων για Συνοχή Υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου προς τους κοινωνικούς εταίρους κατά την περίοδο 2007-2013 1. Εισαγωγή Η συσσώρευση αποδείξεων αποδεικνύει ότι ένα σύστημα διαπραγμάτευσης και συντονισμού αντιπροσωπευτικών παραγόντων με μεγάλη πυκνότητα, το οποίο καλύπτει μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων και των υπαλλήλων συμβάλλει στις οικονομικές και κοινωνικές επιδόσεις. Επιπλέον, η συμμετοχή ενδιαφερομένων από το χώρο των βιομηχανικών σχέσεων στον πολιτικό και θεσμικό διάλογο προσφέρει ένα αποφασιστικό μέσο βελτίωσης του περιβάλλοντος που απαιτείται για την ανάπτυξη εάν οι εμπλεκόμενοι στην κοινωνική διακυβέρνηση δουν το συντονισμό και την εταιρική σχέση ως ένα κοινό καλό. 1 Ο κοινωνικός διάλογος μπορεί να παίξει θετικό ρόλο σε εταιρικό, κλαδικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Στρατηγική της Λισσαβόνας βασίζεται σε μια προσέγγιση εταιρικής σχέσης για την επιτυχημένη υλοποίησή της και, στην Εαρινή Σύνοδο Κορυφής του 2006, οι Αρχηγοί Κρατών τόνισαν ότι «μια αποτελεσματική ανανεωμένη Συνεργασία για την ανάπτυξη και την απασχόληση θα απαιτεί την ενεργό συμβολή και υπευθυνότητα των κοινωνικών εταίρων». Η σημείωση αυτή έχει ως στόχο να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση των σχετικών ενδιαφερομένων σε όλα τα επίπεδα, αναφορικά με τη σημασία της εταιρικής σχέσης για την αντιμετώπιση των πολύπλοκων και πολύπλευρων θεμάτων που προκύπτουν από τις σημερινές πολιτικές απασχόλησης, κοινωνικής ένταξης και ανθρώπινου κεφαλαίου. Το νομοθετικό πλαίσιο για την Πολιτική Συνοχής, που έχει θεσπιστεί για την περίοδο 2007-2013, ενισχύει τόσο τη σημασία όσο και την ευθύνη των κοινωνικών εταίρων στην επίτευξη των στόχων της πολιτικής Συνοχής. Δεδομένης της σημασίας του ρόλου των κοινωνικών εταίρων στην πολιτική Συνοχής και στην υλοποίηση των Διαρθρωτικών Ταμείων, και ειδικότερα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), η Επιτροπή έχει συντάξει τρία δελτία 2 τα οποία καλύπτουν τα εξής διαφορετικά αλλά αλληλοσυνδεόμενα θέματα: Πολιτική Συμπράξεων για Συνοχή Οι Κοινωνικοί Εταίροι ως δικαιούχοι του ΕΚΤ Συμπληρωματικότητα και συνέπεια εντός των άλλων κοινοτικών χρηματοοικονομικών μέσων. 2. Πλαίσιο πολιτικής Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι κοινωνικοί εταίροι, με την ενεργό υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχουν βάλει τα θεμέλια του ευρωπαϊκού κοινωνικού διαλόγου, ενώ οι διμερείς και τριμερείς διαστάσεις του έχουν αναπτυχθεί 1. Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2006) Βιομηχανικές Σχέσεις στην Ευρώπη 2. Τα δελτία έχουν καταρτιστεί σε συνεργασία με τις μονάδες της ΓΔ Απασχόλησης που είναι αρμόδιες για τον Κοινωνικό Διάλογο, τη μονάδα Βιομηχανικών Σχέσεων, και το PROGRESS. Έχει ληφθεί υπόψη και η άποψη των κοινωνικών εταίρων της ΕΕ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή

2 με δυναμικό και καινοτόμο τρόπο. Σύμφωνα με τα Άρθρα 138 και 139 της Συνθήκης, η Επιτροπή συμβουλεύεται τους Ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους πριν υποβάλλει οποιαδήποτε πρόταση στους τομείς της απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής. Αυτό σημαίνει ότι οι κοινωνικοί εταίροι έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην τελική ποιότητα και, κατά συνέπεια, την προστιθέμενη αξία των κοινοτικών δράσεων. Έχουν επίσης τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε διμερείς διαπραγματεύσεις για το θέμα αυτό. Τα τελευταία χρόνια, οι κοινωνικοί εταίροι έχουν επιδιώξει έναν πιο αυτόνομο διάλογο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και υιοθετούν μια ποικιλία από πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένου ενός αυξανόμενου αριθμού κοινών εγγράφων «νέας γενιάς», στα οποία αναλαμβάνουν ορισμένες δεσμεύσεις ή κάνουν συστάσεις στα εθνικά μέλη τους, και προσπαθούν ενεργά να επαναλαμβάνουν το κείμενο και σε εθνικό επίπεδο. Αυτό απαιτεί μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων, καθώς και αποτελεσματικά συστήματα βιομηχανικών σχέσεων και ικανότητες κοινωνικών εταίρων σε εθνικό επίπεδο. Οι εταιρικές σχέσεις έχουν αποδειχθεί κρίσιμος παράγοντας για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής συνοχής στο πλαίσιο της Ατζέντας της Λισσαβόνας ενισχύοντας την οικονομική και κοινωνική πολιτική με τη βελτίωση της απασχόλησης και των ευκαιριών εργασίας. Οι υφιστάμενες κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση τονίζουν το βασικό ρόλο που καλούνται να παίξουν οι κοινωνικοί εταίροι στην επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής της Λισσαβόνας, και ο ρόλος τους αναφέρεται ρητά στις κατευθυντήριες οδηγίες 21 και 22 3. Προς υποστήριξη αυτής της προσέγγισης, ο κανονισμός του ΕΚΤ για την περίοδο 2007-2013 ορίζει ότι το Ταμείο θα υποστηρίζει δράσεις σε συνάρτηση με τις κατευθυντήριες γραμμές και τις συστάσεις που έχουν υιοθετηθεί στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Απασχόληση (ΕΣΑ). 3. Εφαρμογή της αρχής της εταιρικής σχέσης Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι βασικές αρχές της πολιτικής συνοχής της ΕΕ προγραμματισμός, εταιρική σχέση, συγχρηματοδότηση και αξιολόγηση συνεχίζουν να ισχύουν και για την προγραμματική περίοδο 2007-2013. H αρχή της εταιρικής σχέσης έχει ζωτική σημασία για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής. Υποδηλώνει τη στενή συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των αρχών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο στα κράτη μέλη και άλλων κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων και φορέων κατά τα διάφορα στάδια του κύκλου υλοποίησης των Διαρθρωτικών Ταμείων. Οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της Κοινότητας για τη συνοχή 4 (CSG) αναγνωρίζουν τη σημασία της συμμετοχής περιφερειακών και τοπικών ενδιαφερομένων και κοινωνικών εταίρων, ειδικότερα σε τομείς όπου απαιτείται μεγαλύτερη εγγύτητα, όπως η καινοτομία, η οικονομία της γνώσης και οι νέες τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνίας, η απασχόληση, το ανθρώπινο κεφάλαιο, η επιχειρηματικότητα, η υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και η πρόσβαση σε χρηματοδότηση κεφαλαιουχικών αναγκών. Αυτή η αρχή της εταιρικής σχέσης εμπεριέχεται στις άρθρα της νομοθεσίας για την προγραμματική περίοδο 2007-2013 5 : Άρθρο 11 1. Η επίτευξη των στόχων των Ταμείων επιδιώκεται στο πλαίσιο της στενής συνεργασίας (εφεξής «εταιρική σχέση») μεταξύ της Επιτροπής και του κράτους μέλους. Το κράτος μέλος διοργανώνει, εφόσον συντρέχει λόγος και σύμφωνα με τους ισχύοντες εθνικούς κανόνες και πρακτικές, εταιρική σχέση με τις αρχές και τους φορείς όπως: (α) τις αρμόδιες περιφερειακές και τοπικές αρχές, τις αρχές αστικών περιοχών και άλλες δημόσιες αρχές (β) τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους (γ) οποιοδήποτε άλλο κατάλληλο φορέα που εκπροσωπεί την κοινωνία των πολιτών, περιβαλλοντικούς 3. http://ec.europa.eu/employment_social/employment_strategy/prop_2005/adopted_guidelines_2005_en.htm 4. http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/2007/osc/l_29120061021en00110032.pdf 5. Άρθρο 11 του Γενικού Κανονισμού υπ αρ. 1083/2006

3 εταίρους, μη κυβερνητικές οργανώσεις, και φορείς αρμόδιους για την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Κάθε κράτος μέλος ορίζει τους πιο αντιπροσωπευτικούς εταίρους σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο καθώς και στον οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό ή άλλο τομέα (εφεξής «εταίροι»), σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες και πρακτικές, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη προαγωγής της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω της ενσωμάτωσης των απαιτήσεων για την προστασία και τη βελτίωση του περιβάλλοντος. 2. Η εταιρική σχέση υλοποιείται σε πλήρη συμφωνία με τις αντίστοιχες θεσμικές, νομικές και δημοσιονομικές εξουσίες κάθε κατηγορίας εταίρων όπως ορίζεται στην παράγραφο 1. 3. Η εταιρική σχέση καλύπτει την εκπόνηση, την υλοποίηση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Τα κράτη μέλη εμπλέκουν, εφόσον ενδείκνυται, καθέναν από τους συναφείς εταίρους, και ιδίως τις περιφέρειες, στα διάφορα στάδια προγραμματισμού εντός των χρονικών ορίων που καθορίζονται για κάθε στάδιο. 4. Κάθε χρόνο, η Επιτροπή διαβουλεύεται με τις οργανώσεις που εκπροσωπούν τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τη συνδρομή των Ταμείων. Οι διατάξεις του Άρθρου 11 του Γενικού Κανονισμού (ΓΚ) απαιτούν από τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν την αρχή της εταιρικής σχέσης από την έναρξη της προετοιμασίας των παρεμβάσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων και να εμπλέκουν τους πιο αντιπροσωπευτικούς εταίρους σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο καθώς και στον οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό ή άλλο τομέα. Αυτό προϋποθέτει μια ενεργό, ευρεία, ισορροπημένη και διάφανη συμμετοχή των σχετικών εταίρων στη διαδικασία. Εταιρική σχέση στην προετοιμασία Τα σημαντικότερα καθήκοντα της εταιρικής σχέσης κατά την προετοιμασία για την περίοδο 2007-2013 είναι: να συμβάλλει στην εκπόνηση του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (NSRF) μέσω της ενεργού συμμετοχής στη διαδικασία διαβούλευσης (Αρθ. 27 ΓΚ) να συμβάλλει στην εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ), μέσω της συνεργασίας με τους καθορισμένους φορείς για την κατάρτιση του ΕΠ (Αρθ. 32 ΓΚ) Έτσι, κατά την αξιολόγηση του NSRF και των ΟΡ, η Επιτροπή επιβεβαιώνει την προσέγγιση της εταιρικής σχέσης: τους επιμέρους εταίρους και τους άλλους ενδιαφερόμενους που έχουν εμπλακεί, τις ευθύνες των ενδιαφερομένων και τον καθορισμό του αντικειμένου της συμμετοχής τους πώς η ταυτοποίηση των σχετικών εταίρων έχει τηρήσει την αρχή της διαφάνειας και έχει γίνει ευρύτερα γνωστή τις ενέργειες που έχουν αναληφθεί για τη διευκόλυνση μιας ευρείας ενασχόλησης και ενεργού συμμετοχής. Εταιρική σχέση στην υλοποίηση Η αρχή της εταιρικής σχέσης συνδέεται με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία υποδηλώνει ότι οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται στο επίπεδο που είναι πιο αρμόδιο για να τις εκτελέσει, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου συνεργατικού δικτύου που χρησιμοποιεί από κοινού τους πόρους και τις εμπειρίες. Επί παραδείγματι, στην Αυστρία, οι ευθύνες της διαχείρισης των Διαρθρωτικών Ταμείων κατανέμονται μεταξύ των ομοσπονδιακών και των περιφερειακών αρχών. Κατά συνέπεια, οι μηχανισμοί απόδοσης των Διαρθρωτικών Ταμείων συνέβαλαν στη δημιουργία διαφόρων δομών συντονισμού (π.χ. ÖROK Αυστριακή Διάσκεψη για το Χωροταξικό Σχεδιασμό) και δικτύων συνεργασίας μέσω της εισαγωγής της αρχής της εταιρικής σχέσης σε όλα τα στάδια της διαδικασίας διαχείρισης προγραμμάτων.

4 Τα τελευταία χρόνια, διάφορες εκτιμήσεις για τον αντίκτυπο των εταιρικών σχέσεων στα Διαρθρωτικά Ταμεία έχουν επιστήσει την προσοχή στα θετικά οφέλη και την προστιθέμενη αξία που μπορεί να επιφέρει η εταιρική σχέση στην υλοποίηση της πολιτικής συνοχής μέσω της ενίσχυσης της νομιμότητας, του καλύτερου συντονισμού, της εγγυημένης διαφάνειας και της καλύτερης απορρόφησης των ταμείων μέσω μιας βελτιωμένης επιλογής έργων και με τη διάδοση πληροφοριών σε δυνητικούς υπεύθυνους προώθησης έργων 6. Η κοινή αντίληψη ότι η κοινωνική ένταξη και η ποιοτική απασχόληση είναι πολύπλοκες και πολυδιάστατες προκλήσεις σημαίνει στην πράξη ότι μπορούν να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά εάν η διαχείριση των έργων διέπεται από την εταιρική σχέση και δε γίνεται από έναν και μόνο οργανισμό. Εταιρική Σχέση στις Επιτροπές Παρακολούθησης Κατά την τρέχουσα περίοδο, η συμμετοχή των εταίρων σε Επιτροπές Παρακολούθησης είναι μία από τις πιο ορατές πτυχές της εφαρμογής της αρχής εταιρικής σχέσης στα Διαρθρωτικά Ταμεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κοινωνικοί εταίροι έχουν τα ίδια δικαιώματα συμμετοχής ή ψήφου με τα άλλα μέλη των Επιτροπών Παρακολούθησης. Ένα καλό παράδειγμα λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα, όπου η εταιρική σχέση που λειτουργεί στις Επιτροπές Παρακολούθησης έχει διασφαλίσει τη διάδοση πληροφοριών που αφορούν τα προγράμματα και τα έργα των Διαρθρωτικών Ταμείων και με αυτό τον τρόπο έχει συμβάλλει στην ενίσχυση της συμμετοχής από τους ενδιαφερόμενους 7. Σύμφωνα με τον Κανονισμό για το 2007-2013, οι επιτροπές παρακολούθησης (ΕΠ) εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα και δικαιοδοσία των κρατών μελών (Άρθρο 63 και 64 ΓΚ). Η σύνθεση των ΕΠ θα πρέπει να αντανακλά τις αρχές της εταιρικής σχέσης και της ισότητας των φύλων (Άρθρο 11 παρ. 2 και Άρθρο 16 ΓΚ), και να παίρνει μαθήματα από τις χρηστές πρακτικές των προηγούμενων περιόδων. 4. Χρηστή Διακυβέρνηση στο ΕΚΤ Εταιρική σχέση στην πράξη Η αειφόρος ανάπτυξη και η αποφυγή συγκρούσεων απαιτούν μια εταιρική σχέση μεταξύ διαφορετικών συμφερόντων, που να βασίζεται σε αμοιβαία εμπιστοσύνη και κοινές αξίες. Θα πρέπει να αντιμετωπιστούν διάφορα θέματα εάν πρόκειται η κυβέρνηση, ο ιδιωτικός τομέας και η κοινωνία των πολιτών να εργαστούν αποτελεσματικά για τη βελτίωση της παροχής υπηρεσιών. Τα θέματα και οι προκλήσεις που αφορούν την ανάπτυξη έχουν γίνει ιδιαίτερα πολύπλοκα και αλληλοεξαρτώμενα και οι χρηματοοικονομικοί και διαχειριστικοί πόροι για την αντιμετώπισή τους έχουν γίνει πολύ σπάνιοι για να μπορεί ένας μόνο θεσμός, δημόσιος ή ιδιωτικός να ανταποκριθεί αποτελεσματικά σε όλες αυτές τις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις. Η αποδοτική και αποτελεσματική υλοποίηση δράσεων που υποστηρίζονται από το ΕΚΤ εξαρτάται από την καλή διακυβέρνηση και την εταιρική σχέση ανάμεσα σε όλους τους αντίστοιχους εδαφικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, και ειδικότερα τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους ενδιαφερόμενους, συμπεριλαμβανομένων και αυτών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Οι κοινωνικοί εταίροι παίζουν κεντρικό ρόλο στην ευρύτερη σύμπραξη για την αλλαγή, και η δέσμευσή τους στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής με τη βελτίωση της απασχόλησης και των ευκαιριών εργασίας είναι απαραίτητη. Η ίδια η Επιτροπή του ΕΚΤ 8 αντανακλά τη σημασία της συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων στην υλοποίηση του ΕΚΤ. Από την ίδρυσή της πρόκειται για μια τριμερή Επιτροπή με ίση αντιπροσώπευση των κοινωνικών εταίρων και των κυβερνήσεων. 6. The thematic evaluation of the partnership principle: final synthesis report, Tavistock Institute, 1999, A Study on the Efficiency of the Implementation Methods for Structural Funds, ÖIR σε συνεργασία με τα LRDP και IDOM, 2003. «Γνωμοδότηση περί της Εταιρικής Σχέσης στην Υλοποίηση των Διαρθρωτικών Ταμείων», Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, 2003, και The EU partnership principle : still a sustainable governance device across multiple administrative arenas?, Michael W. Bauer, 2002. 7. Εταιρική σχέση κατά την προγραμματική περίοδο 2000-2006 Ανάλυση της υλοποίησης της αρχής εταιρικής σχέσης Έγγραφο συζήτησης DG REGIO - Νοε 2005 8. Άρθρο 147 της Συνθήκης

5 Αυτό επιτρέπει στους κοινωνικούς εταίρους να συμμετέχουν ενεργά στη λειτουργία του ΕΚΤ σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και στα Κράτη Μέλη. Η αρχή αυτή αποκτά νομική ισχύ μέσω του άρθρου 5 του Κανονισμού 1081/2006 του ΕΚΤ, σύμφωνα με το οποίο «τα κράτη μέλη μεριμνούν για τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων». Η συμμετοχή αυτή θα υπάρχει, στο βαθμό του δυνατού, σε όλα τα στάδια προγραμματισμού: προετοιμασία, υλοποίηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Άρθρο 5 1. Το ΕΚΤ προωθεί τη χρηστή διακυβέρνηση και την εταιρική σχέση. Η στήριξη που παρέχει σχεδιάζεται και εφαρμόζεται στο κατάλληλο γεωγραφικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη το εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, σύμφωνα με τις ιδιαίτερες θεσμικές ρυθμίσεις κάθε κράτους μέλους. 2. Τα κράτη μέλη μεριμνούν για τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, τις δέουσες διαβουλεύσεις με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς και τη δέουσα συμμετοχή τους στο κατάλληλο γεωγραφικό επίπεδο, στους τομείς της προετοιμασίας, της υλοποίησης και της παρακολούθησης της στήριξης του ΕΚΤ. Από αυτή την άποψη, οι Κοινωνικοί Εταίροι θεωρούνται προνομιούχοι εταίροι του ΕΚΤ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν τη χρηστή διακυβέρνηση καθιερώνοντας μια ευρεία σύμπραξη για την αλλαγή και με τη συμμετοχή κοινοβουλευτικών οργάνων, των κοινωνικών εταίρων και των ενδιαφερόμενων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Επί παραδείγματι, στη Δανία, όπου η εταιρική σχέση είναι ένα αποδεκτό κομμάτι της υλοποίησης των προγραμμάτων των Διαρθρωτικών Ταμείων, η εκπόνηση εθνικών προγραμμάτων βασίζεται σε μια διαδικασία από τη βάση ως την κορυφή, με μια ευρύτατη εταιρική σχέση. Η εκπόνηση και υλοποίηση προγραμμάτων είναι αποκεντρωμένη, και το βασικό ρόλο παίζουν οι τοπικές αρχές και οι φορείς. Ομοίως, στη Γερμανία μια μεγάλη σειρά από κοινωνικοοικονομικούς εταίρους και εξωτερικούς εμπειρογνώμονες συμμετέχει από τη φάση ανάπτυξης των προγραμμάτων και εξής. Η ενσωμάτωση της διάστασης της ισότητας των φύλων και η προώθηση της ισότητας των φύλων θα πρέπει να διασφαλίζεται σε κάθε ενέργεια, καθώς οι ίσες ευκαιρίες και η καταπολέμηση των διακρίσεων παίζουν ζωτικό ρόλο στην πρόοδο. Οι κοινωνικοί εταίροι έχουν κεντρικό ρόλο στην ευρεία σύμπραξη για την αλλαγή, και η δέσμευσή τους στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής με τη βελτίωση της απασχόλησης και των ευκαιριών εργασίας είναι άκρως απαραίτητη. 5. Σχετικές αναφορές http://ec.europa.eu/employment_social/social_dialogue/dialogue_en.htm ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Σύμπραξη για την αλλαγή σε μια διευρυμένη Ευρώπη Ενίσχυση του ρόλου του ευρωπαϊκού κοινωνικού διαλόγου http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/site/el/com/2004/com2004_0557el01.pdf Οδηγός της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας EQUAL για τις Αναπτυξιακές Συμπράξεις Διδάγματα από την εμπειρία των συμπράξεων που εντάσσονται στην πρωτοβουλία EQUAL http://ec.europa.eu/employment_social/equal/data/document/partnerguide_el.pdf

6 Κιτ Εργαλείων Ανάπτυξης Συμπράξεων Ένας οδηγός σχεδιασμού, παρακολούθησης και αξιολόγησης με γνώμονα τις συμπράξεις, για διαμεσολαβητές Αναπτυξιακών και Διεθνικών Συμπράξεων που εντάσσονται στην Πρωτοβουλία EQUAL http://ec.europa.eu/employment_social/equal/data/document/pdtoolkit_en.pdf Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας: Κοινωνικός διάλογος στη διευρυμένη ΕΕ http://www.eurofound.eu.int/areas/industrialrelations/socialdialogue.htm http://www.ilo.org/ The thematic evaluation of the partnership principle: final synthesis report, Tavistock Institute, 1999, A Study on the Efficiency of the Implementation Methods for Structural Funds, ÖIR σε συνεργασία με τα LRDP και IDOM, 2003. «Γνωμοδότηση περί της Εταιρικής Σχέσης στην Υλοποίηση των Διαρθρωτικών Ταμείων», Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, 2003, και The EU partnership principle : still a sustainable governance device across multiple administrative arenas?, Michael W. Bauer, 2002. Εταιρική σχέση κατά την προγραμματική περίοδο 2000-2006 Ανάλυση της υλοποίησης της αρχής εταιρικής σχέσης Έγγραφο συζήτησης DG REGIO - Νοε 2005 Το παραπάνω κείμενο είναι διαθέσιμο: http://ec.europa.eu/employment_social/esf/fields/partnership_el.htm Βλέπε επίσης τη διεύθυνση: Υπηρεσία Πληροφόρησης της ΓΔ Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων & Ισότητας Ευκαιριών Τμήμα Επικοινωνίας BE-1049 Βρυξέλλες Φαξ: +32 (0)2 296 23 93 Ηλεκτρονική διεύθυνση: empl-info@ec.europa.eu http://ec.europa.eu/esf