ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ
Τα Ανδρικά Ορµονικά Προφίλ Η διαδικασία της γήρανσης είναι φυσιολογική και αναπότρεπτη. Εν τούτοις η αποκατάσταση της χαµένης ζωτικότητας των ανδρών είναι τώρα εφικτή. Οι υπεύθυνες ορµόνες για την αποκατάσταση µπορούν τώρα να µετρηθούν οµαδικά σε ένα ορµονικό σιαλικό προφίλ, χρησιµοποιώντας το Βασικό και εκτεταµένο Ανδρογονικό Προφίλ (MHP & emhp). Τα κλινικά προβλήµατα που απασχολούν τους άνδρες µε την πάροδο της ηλικίας µπορούν να ταξινοµηθούν σε τρεις µεγάλες κατηγορίες (Πίνακας 1): Η «Ανδρική Εµµηνόπαυση»/ «Ανδρόπαυση»/ «Ανδρογονόπαυση» Οι σύγχρονοι δραστήριοι άνδρες, όχι µόνο επιθυµούν, αλλά προσδοκούν να έχουν µεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τις προηγούµενες γενιές. Προσδοκούν ταυτοχρόνως να παραµένουν ενεργητικοί και αρρενωποί ακόµα και σε προχωρηµένη ηλικία. Πολλοί όµως από τους άνδρες θα απογοητευτούν, αφού εξαιτίας επιλογών του τρόπου της ζωής τους και άλλων παραγόντων, τα επίπεδα παραγωγής των ανδρικών ορµονών σιγά σιγά µειώνονται. Γύρω στην εφηβεία, η σπουδαιότερη ανδρική ορµόνη, η Τεστοστερόνη φτάνει στα επίπεδα του ενηλίκου. Για πολλά χρόνια υπήρχε η αντίληψη ότι οι άνδρες διατηρούσαν επαρκή επίπεδα τεστοστερόνης στη διάρκεια όλης της ζωής τους. Αρκετοί άνδρες όµως γύρω στην 2
ηλικία των 50 ή αργότερα, βιώνουν προοδευτική µείωση της ενέργειας, της ζωτικότητας, της σεξουαλικής τους απόδοσης και της πνευµατικής τους διαύγειας. Αυτή η σταδιακή έκπτωση ονοµάστηκε «Ανδρική Εµµηνόπαυση» / «Ανδρόπαυση». Αιτίες του φαινοµένου φαίνεται να είναι η µείωση της Τεστοστερόνης και άλλων Ανδρογόνων. Μετά την ηλικία των 30 ετών, οι όρχεις παρουσιάζουν προοδευτική ετήσια µείωση της έκκρισης Τεστοστερόνης σε ποσοστό 1-1,5%. Επιπλέον, µε την πάροδο της ηλικίας έχει διαπιστωθεί µείωση του ελεύθερου κλάσµατος της Τεστοστερόνης κατά 1-2% ετησίως και προοδευτική ετήσια αύξηση κατά 1-2% της Θυλακιοτρόπου (FSH) και της Ωχρινοτρόπου (LH) Ορµόνης. Οι κλινικές εκδηλώσεις της «Ανδρικής Εµµηνόπαυσης» / «Ανδρόπαυσης», συνήθως εµφανίζονται 10 µε 12 χρόνια µετά την έναρξη της ορµονικής έκπτωσης και στατιστικά εµφανίζεται τουλάχιστον στο 40% των ανδρών ηλικίας 55-65 ετών, και σχεδόν στο 80% µετά την ηλικία των 65 ετών. Ξέροντας τα επίπεδα 6-8 ορµονών του Ανδρικού Ορµονικού προφίλ µπορούµε να διαµορφώσουµε ένα αποτελεσµατικό πλάνο για την ανακούφιση των «Ανδροπαυσιακών» συµπτωµάτων. Βασικό ανδρικό ορµονικό προφίλ (MHP) Πριν από µερικά χρόνια από τα κεντρικά εργαστήρια µας στις ΗΠΑ παρουσιάσαµε το πρώτο βασικό ανδρικό ορµονικό προφίλ (MHP) που ανιχνευόταν στο σάλιο, το οποίο αξιολογεί την ανδρογονική οδό µετρώντας τα ελευθέρα κλάσµατα 6 ορµονών όπως παρουσιάζονται παρακάτω. 3
1. Η Προγεστερόνη είναι πρόδροµη ουσία για όλα τα ανδρογόνα και παίζει ρόλο στη ρύθµιση της παραγωγής DHT. 2. Η DHEA & DHEA-S, είναι τα κύρια επινεφριδιακά ανδρογόνα. Αποτελούν πρόδροµες ορµόνες τόσο για την Τεστοστερόνη όσο και για την Οιστραδιόλη και όταν µειώνονται περιορίζεται και η παραγωγή των δεύτερων όπως σε καταστάσεις stress. 3. Η Ανδροστενδιόνη είναι ένα ακόµα επινεφριδιακό ανδρογόνο και πρόδροµη της Οιστρόνης, αλληλοµετατρέπτεται ελεύθερα µε την Τεστοστερόνη. 4. Η Οιστρόνη είναι το κύριο οιστρογόνο στους άρρενες και αποτελεί το προϊόν της περιφερικής αρωµατοποίησης της Ανδροστενδιόνης στο λιπώδη και µυϊκό ιστό. 5. & 6. Η Τεστοστερόνη, το κυρίαρχο ανδρογόνο των όρχεων, είναι πρόδροµη της 5- Διϋδρόξυ-τεστοστερόνης (DHT). Το ανδρογονικό αποτέλεσµα σε αρκετούς ιστούς δεν προκαλείται από την Τεστοστερόνη, αλλά από την τοπική µετατροπή της σε DHT. Εκτεταµένο ανδρικό ορµονικό προφίλ (emhp) Το προφίλ αυτό περιλαµβάνει όλες τις 6 ορµόνες του βασικού ανδρικού προφίλ (MHP), καθώς και της Θυλακιοτρόπου (FSH), και Ωχρινοτρόπου (LH). Η µέτρηση των FSH και LH στη σίελο αποτελεί µια τεχνολογική καινοτοµία η οποία ξεχωρίζει το εργαστήριο µας από τα υπόλοιπα εργαστήρια µιµητές. Η Τεστοστερόνη και η παραγωγή σπέρµατος στους άνδρες είναι ανάλογα των Οιστρογόνων και της Ωοθυλακιορρηξίας στις γυναίκες. Οι Υποφυσιακές ορµόνες FSH και LH, διεγείρουν και ρυθµίζουν τη σπερµατογένεση και την παραγωγή Τεστοστερόνης αντίστοιχα. Πρώϊµη ανίχνευση αυξηµένων επιπέδων FSH και LH είναι ενδεικτική προοδευτικής έκπτωσης της ανδρικής σεξουαλικότητας και λειτουργικότητας. Η κλινική χρησιµότητα των προφίλ των ανδρικών ορµονικών φαίνεται στον Πίνακα 2. 4
5! Ορµονοθεραπεία στους Άνδρες Θεραπευτικά Πλεονεκτήµατα Μετά τα αποτελέσµατα από των MHP και emhp, τα θεραπευτικά σχήµατα µε ορµόνες οι οποίες αποκαθιστούν και εξισορροπούν την ενδογενή παραγωγή, συνήθως προάγουν πολλά θετικά αποτελέσµατα: Βελτίωση της φυσικής κατάστασης και της αίσθησης καλής υγείας Μείωση του σωµατικού λίπους µε αύξηση της ισχνής σωµατικής µάζας Επίλυση ορµονοεξαρτώµενων προβληµάτων σεξουαλικότητας Πρόληψη για την λέπτυνση των τριχών Αύξηση του αιµατοκρίτη και των Ερυθρών Αιµοσφαιρίων Mµετρίαση της Οστεοπόρωσης και ενεργοποίηση σχηµατισµού οστού Μείωση της ολικής χοληστερόλης, αύξηση της HDL. 5
Σηµείωση: µη ελεγχόµενη θεραπεία ορµονικής υποκατάστασης στους άνδρες µπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές από τον προστάτη, καρκίνο του ήπατος και επιτάχυνση της αθηροσκλήρυνσης. «Συνήθεις πλάνες» 1. Η παραγωγή DHEA από τα επινεφρίδια, φυσιολογικά µειώνεται µε την πάροδο της ηλικίας. Πραγµατικότητα: τα επίπεδα DHEA σε υγιείς ενηλίκους είναι συγκρίσιµες σε όλες τις ηλικίες και µειώνονται µόνο σε «εξάντληση» των επινεφριδίων, εξαρτώµενη από stress. 2. Η Τεστοστερόνη µετριέται µόνο µε RIA. Πραγµατικότητα: το ελεύθερο κλάσµα της Τεστοστερόνης αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2% της συνολικής Τεστοστερόνης. Στα επίπεδα αυτά, τάξεως Pico-gram, η RIA αποτυγχάνει στην µέτρηση της τεστοστερόνης µε ακρίβεια, και οδηγεί σε υπο-εκτίµηση της συνολικής βιοδιαθέσιµης ορµόνης. Αυτό ισχύει για τη µέτρηση του ελεύθερου κλάσµατος µε RIA τόσο στον ορό του αίµατος, όσο και στη σίελο. 3. Η συµπλήρωση µε τεστοστερόνη, είναι καταστροφική για το ήπαρ και το λιπιδαιµικό προφίλ. Πραγµατικότητα: Αυτό είναι αλήθεια µόνο για την συνθετική Τεστοστερόνη σε υπερβάλλουσες ποσότητες, η οποία προάγει υπέρ-φυσιολογική ανδρογονική δράση. Ελέγχοντας και προσαρµόζοντας την δοσολογία της χορηγούµενης φυσικής Τεστοστερόνης, για να διατηρηθούν τα φυσιολογικά επίπεδα, στην πραγµατικότητα βελτιώνει το λιπιδαιµικό προφίλ και δεν υπάρχει αύξηση της LDL, ή βλαπτική δράση στο ήπαρ. 4. Ένεση Τεστοστερόνης προτιµάται στην θεραπεία υποκατάστασης στους άνδρες. Πραγµατικότητα: ενδοµυϊκή χορήγηση Τεστοστερόνης καταργεί τον κιρκάδιο ρυθµό και προκαλεί επιθετική συµπεριφορά. Η ταχεία και ανεξέλεγκτη απορρόφησή της ορµόνης προκαλεί σηµαντικές µεταβολές στη διάθεση και τη σεξουαλική συµπεριφορά. Η χορήγηση περισσότερης Τεστοστερόνης δεν διορθώνει τέτοιες διαταραχές. 6
! ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ 1) Το νέο εκτεταµένο Ορµονικό Προφίλ (emhp) περιλαµβάνει FSH & LH. 2) Οι άνδρες διέρχονται µια ετήσια προοδευτική απώλεια παραγωγής τεστοστερόνης κατά 1-2%. 3) Θεραπείες βασισµένες σε εργαστηριακά αποτελέσµατα βοηθούν να αποφευχθούν πολλές παρενέργειες των ανδρογονικών συµπληρωµάτων. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνίστε µαζι µας: Medical ID Ltd., Βασιλίσσης Σοφίας 117, Αθήνα 11521 τηλ: 210-6454201 email:info@medicalid.gr 7
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Feldman HA et al. J Clin Endocrinol Metab 2002; 87(2): 589-98 2. Petak SM et al Endocr Pract. 2002; 8(6): 439-456 3. Ostanikova D et al. BMC Pediatrics 2002; 2:5 4. Matsumoto AM. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2002 Feb; 57(2): M76-99 5. Vermeulen A. J Clin Endocrinol Metab 2001; 86(6): 2380-2390 6. Morales A et al. J Urology 2000; 163: 705-712 7. Moffat SD et al. Neuropsychology 2000; 14(1): 71-81 8. Corradi G et al. Orv Hetil 1998; 139(34): 2021-4 9. Dabbs JM Physiol Behav 1990; 48(1):83-6 10. Read GF et al. Intl J Androl 1981; 4: 623-627 11. Southern AL et al. J Steroid Biochem 1975; 6: 809-813 12. Matsumoto AM. WJM 1993; 159(5): 618-620 13. Tallon DF et al. Clin Chem 1984; 30(9): 1507-1511 14. Walker RF et al. Intl J Androl 1980; 3: 105-120 15.Griffiths K et al. Steroids 1980; 36(2): 219-228 8