ΥΑΟΛΙΑ Γεκήηρες Κωζηίηζες, Γεωπόλος Δπηζηήκες & Σετλοιογίας Σροθίκωλ, Δπηβιέπωλ ηες Οκάδας Φαζοιοπαραγωγώλ Πρεζπώλ ηες Δ.Α.. ΦΛΩΡΙΝΑ. 1. ΕΙΑΓΩΓΗ Κάποτε αποτέλεσε το κρέας του φτωχού, αποτελώντας πηγή πρωτεΐνης στο διαιτολόγιο του Έλληνα σε δύσκολους καιρούς ανέχειας. τη Υλώρινα και ειδικά στην περιοχή των Πρεσπών, αποτελεί παραδοσιακά καλλιεργούμενο φυτικό είδος. Σαξιδιωτικά κείμενα που ανάγονται στη δεκαετία του `30 και του `40, βεβαιώνουν πως η καλλιέργεια του φασολιού στη περιοχή των Πρεσπών ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένη από τότε. (Λάδαροσ Βαθεηάδε, «Η Πρέζπα θαη οη οκορθηές ηες», Αζήλα 1940) ήμερα, και καθώς έχουν ξεσπάσει αλλεπάλληλα διατροφικά σκάνδαλα με αντικείμενο το κρέας, το φασόλι αναδεικνύεται σε μια εξαιρετική εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης για το διαιτολόγιό μας. ε σύγκριση δε με τον καρπό της σόγιας που, λόγω πολιτικής των χωρών που την παράγουν, κατέχει το διατροφικό μονοπώλιο σε ότι αφορά τη φυτική πρωτεΐνη, το φασόλι έχει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Καθώς π.χ. δε χρειάζεται καμία θερμική επεξεργασία για καταστροφή τοξικών για τον άνθρωπο ουσιών σε αντίθεση με τη σόγια στην οποία κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο. 2. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ & ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ Η εξέλιξη της ελληνικής παραγωγής φαίνεται πως, ενώ τις προηγούμενες τρεις δεκαετίες ακολουθούσε φθίνουσα πορεία, την τελευταία δεκαετία σταθεροποιήθηκε στους 20.000 τόνους περίπου ετησίως. Καθώς δε η κατανάλωση έχει παραμείνει στο επίπεδο των 25.000 τόνων, η Ελληνική αγορά έχει καταστεί ελλειμματική. (Τπ. Γεωργίας, Γ/λζε αγροηηθής ποιηηηθής & ηεθκερίωζες) 3. ΑΠΑΙΣΗΕΙ ΥΤΣΟΤ Η φασολιά για να καλλιεργηθεί δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις. Α) ΕΔΑΥΟ: ε ότι αφορά το έδαφος, μπορεί να εγκλιματιστεί σε διάφορα περιβάλλοντα, αρκεί να εξασφαλίζεται καλή στράγγιση χωρίς νεροκρατήματα, καθώς είναι ζωτικής σημασίας ο καλός αερισμός της ρίζας. Ο λόγος για αυτό είναι αφ ενός μεν το ότι το ριζικό σύστημα του φυτού δεν αντέχει σε ασφυκτικές συνθήκες, αφ ετέρου δε ότι για να λειτουργήσουν τα αζωτοβακτήρια που συμβιούν στη ρίζα, χρειάζονται επαρκή εφοδιασμό σε οξυγόνο και σε άζωτο. Από το ρη του εδάφους, δεν υπάρχει πρόβλημα, καθώς ενώ αρέσκεται σε ουδέτερης αντίδρασης εδάφη, εν τούτοις σε ρη 5,5 δεν υπάρχει το παραμικρό πρόβλημα. Ακόμη δε και στα εδάφη του κάμπου Καρυών Μικρολίμνης, όπου το ρη είναι ισχυρά όξινο (πολλές φορές 4,5 5), εάν αποκλειστεί η αμμωνιακή λίπανση πριν τη σπορά, πάλι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Δημήτρης Κωστίτσης 8-ΦΑΟΛΙΑ11 ελ.1 από 9
Β) ΝΕΡΟ: ε ότι αφορά το νερό, είναι σημαντική η εξασφάλιση σταθερής υγρασίας στο έδαφος. Μεγάλες διακυμάνσεις της εδαφικής υγρασίας πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης όπως προαναφέρθηκε ειδική μέριμνα πρέπει να λαμβάνεται ώστε να αποφεύγονται νεροκρατήματα. Γ) ΚΛΙΜΑ: Από το κλίμα της περιοχής, ο καθοριστικότερος παράγοντας για υψηλής ποιότητας προϊόν, είναι η χαμηλή νυκτερινή θερμοκρασία. ημαντικότατο ρόλο σε αυτό παίζουν οι υδάτινοι όγκοι των λιμνών, που εξασφαλίζουν συνθήκες κλιματισμού στην περιοχή. Ακόμη και σε συνθήκες καύσωνα, η νυκτερινή θερμοκρασία διατηρείται στο επίπεδο των 20 0 C. Παράδειγμα θερμοκρασιών αέρα για τις 18,19,20,21,22,23,24 και 25/07/2005, που περιλαμβάνουν και πολύ θερμές ημέρες. Θερμοκραζία Μέγιστη Μέση 18/07 19/07 20/07 21/07 22/07 23/07 24/07 25/07 32.8 C 35.9 C 31.9 C 27.4 C 29.2 C 28.6 C 28.1 C 29.6 C 23.8 C 25.9 C 23.8 C 21.8 C 21.9 C 21.3 C 20.9 C 22.1 C Ελάχιστη 14.7 C 15.8 C 15.7 C 16.2 C 14.4 C 14.0 C 13.7 C 14.6 C (Από την ηλεκτρονική διεύθυνση της «BASF Agro Hellas») Αυτό είναι σημαντικότατο, για το λόγο ότι δεν αναγκάζεται το φυτό να καταναλώνει μεγάλα ποσά ενέργειας για τη διαπνοή κατά τη νύχτα. Κατά συνέπεια οι αμυλόκοκοι, που συντίθενται την ημέρα που το ενεργειακό ισοζύγιο του φυτού είναι θετικό, παραμένουν σχεδόν άθικτοι. Σο αποτέλεσμα που προκύπτει είναι εύκολα ενυδατώσιμοι αμυλόκοκοι, δηλαδή «βραστερό φασόλι», και χαρακτηριστικά γλυκό και εύγευστο. Αυτός είναι και ο ένας λόγος (ο άλλος λόγος είναι πιθανόν γενετική πληροφορία που διερευνάται) που η χημική ανάλυση των φασολιών Πρεσπών παρουσιάζει απόκλιση από το μέσο όρο, προς τα άνω όσον αφορά την περιεκτικότητα του καρπού σε άμυλο, και ελαφρά προς τα κάτω σε όλες τις άλλες κατηγορίες θρεπτικών συστατικών. Αυτό φαίνεται σε δείγματα των δύο κατηγοριών φασολιών που παράγονται στην περιοχή Πρεσπών. ΑΝΑΛΤΗ ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΘΡΕΠΣΙΚΩΝ ΣΟΙΦΕΙΩΝ ΥΑΟΛΙΩΝ ΠΡΕΠΩΝ Γίγανηες Ελέθανηες Πλακέ Μεγαλόζπερμα Βάρος 1000 κόκκων 2684 gr 692 gr Τέθρα 3,8 % 4,3 % Λιπαρά 1,8 % 1,7 % Πρωηεΐνες 27,7 % 26,7 % Υδαηάνθρακες 61,2 % 61,1 % Ινώδεις οσζίες 5,5 % 6,2 % (Γ/λζε Υεκηθώλ Τπερεζηώλ Φιώρηλας, 14-5-1997) Δημήτρης Κωστίτσης 8-ΦΑΟΛΙΑ11 ελ.2 από 9
3. ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΙΚΗ ΠΡΑΚΣΙΚΗ την περιοχή των Πρεσπών, η καλλιεργητική τεχνική που εφαρμόζεται, ελάχιστα έχει διαφοροποιηθεί κατά τη διάρκεια των ετών που υπάρχει η καλλιέργεια του φασολιού, και μόνον σε δευτερεύουσας σημασίας στοιχεία της. υνεπώς μπορεί να χαρακτηριστεί παραδοσιακή. ε αδρές γραμμές δε έχει ως εξής: Α: ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΟΤ ΕΔΑΥΟΤ. (σαν αρχή θεωρούμε το διάστημα αμέσως μετά τη συγκομιδή). Α. τελεχοκοπή - ενσωμάτωση: Μικροτεμαχισμός στελεχών των φυτών που μένουν στο χωράφι μετά την συγκομιδή και ακολούθως παράχωμα σε βάθος 20 με 25 cm. Με τον τρόπο αυτό εμπλουτίζεται το έδαφος σε οργανική ουσία. Σα μηχανήματα τα οποία χρησιμοποιούμε είναι τα εξής: Περιστροφικός στελεχοκόπτης, στελεχοκόπτης καταστροφέας ή δισκοσβάρνα σε ανοικτή ρύθμιση. Β. κάλισμα - Αυλάκωμα - Σσάπισμα - Βοτάνισμα: Σο σκάλισμα γίνεται μεταφυτρωτικά στο στάδιο της πρώτης ανάπτυξης της καλλιέργειας. Οι στόχοι αυτής της πρακτικής είναι οι εξής: Η καταστροφή των πρωτοεμφανιζόμενων ζιζανίων. Σο σπάσιμο της εδαφικής κρούστας. Ο καλύτερος αερισμός του χωραφιού, η απώλεια της περιττής υγρασίας και τελικά η αποφυγή ασφυκτικών συνθηκών στη ριζόσφαιρα και εμφάνισης σηψιρριζιών. Δημιουργία χαλαρής εδαφικής δομής για μεγαλύτερη ευχέρεια στο καλάμωμα. Η αύξηση της αποτελεσματικότητας του ποτίσματος. Σο σκάλισμα γίνεται με το φρεζοσκαλιστήρι μεταξύ των γραμμών σποράς, σε βάθος 5-6 cm και όχι βαθύτερα, διότι στην περίπτωση αυτή θα μεταφέραμε στην επιφάνεια σπόρους ζιζανίων που δεν θα φύτρωναν. Σο τσάπισμα εξυπηρετεί τους ίδιους σκοπούς με το σκάλισμα, αλλά γίνεται με την τσάπα και πάνω στη γραμμή σποράς. Σο βοτάνισμα είναι η χειρωνακτική εκρίζωση των ζιζανίων. Λόγω της εκτατικής μορφής της καλλιέργειας και του υψηλού κόστους των εργατικών, η πρακτική αυτή εφαρμόζεται μόνο εντοπισμένα και συμπληρωματικά. Γ. Καλάμωμα - Δέσιμο: Καλάμια ύψους 2,5m περίπου, καρφώνονται στο έδαφος σε βάθος 20cm περίπου. Κατόπιν, δύο συνεχόμενα μιας σειράς και τα αντίστοιχα δύο της διπλανής, δένονται σε ύψος 2m ανά 4, σε σχήμα πυραμίδας, ώστε να στηρίξουν σωστά το βάρος των φυτών και των προσδοκώμενων καρπών. Δ. Κοπή - Αλωνισμός: Μετά την ολοκλήρωση της ωρίμανσης των καρπών, τα φυτά κόβονται και αφήνονται να ξεραθούν. Μετά από 10 ως 15 ημέρες, γίνεται αλωνισμός, με ειδικές προς τούτο μετατρεμμένες αλωνιστικές μηχανές. Επίσης η εφαρμογή προγράμματος αμειψισποράς συμβάλλει στη μείωση του πληθυσμού των παθογόνων, αύξηση της οργανικής ουσίας, διατήρηση της γονιμότητας και μειωμένη μηχανική κατεργασία του εδάφους. Δημήτρης Κωστίτσης 8-ΦΑΟΛΙΑ11 ελ.3 από 9
Β: ΠΟΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ. Οι χρησιμοποιούμενοι σπόροι ανήκουν στις ποικιλίες : Υασόλια Γίγαντες- Ελέφαντες Πρεσπών με σχήμα νεφροειδές, χρώμα λευκό και βάρος 1000 σπόρων από 1200 γραμμάρια και πάνω, με αποστάσεις φύτευσης 1m x 1m κατά μέσο όρο και Υασόλια Πλακέ-Μεγαλόσπερμα Πρεσπών με σχήμα νεφροειδές, χρώμα λευκό και βάρος 1000 σπόρων τα 450-500 γραμμάρια, με αποστάσεις φύτευσης 75cm x 75cm κατά μέσο όρο. Οι παραγωγοί επιλέγουν το σπόρο από υγιή φυτά, υψηλής παραγωγικότητας, από το καλλίτερο αγρόκτημα στο οποίο δεν υπήρξε προσβολή από μυζητικά έντομα κατά τη διάρκεια της προηγούμενης καλλιεργητικής περιόδου. Από τα συγκεκριμένα αγροκτήματα κατά την επιλογή των φυτών, αποκλείονται φυτά που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 15m από τα όρια του κτήματος. Από τα φυτά που θα επιλεγούν, επιλέγουμε τους πιο εύσχημους καρπούς. Η επιλογή γίνεται σε συνεργασία και καθ υπόδειξη Γεωτεχνικού. Η συγκομιδή του σπόρου γίνεται με το χέρι, και μετά τον καθαρισμό τοποθετείται σε ιούτινα (καννάβινα) σακιά, τα οποία μαρκάρονται με τον κωδικό αγροτεμαχίου προέλευσης. Κατόπιν ο σπόρος αποθηκεύεται σε προστατευμένο, ξηρό, καλά αεριζόμενο και σκιερό χώρο. Ακολουθεί απολύμανση με εγκεκριμένα απολυμαντικά πριν τη σπορά. Δημήτρης Κωστίτσης 8-ΦΑΟΛΙΑ11 ελ.4 από 9
Γ: ΑΡΔΕΤΕΙ. Σο νερό, όσο και αν είναι άφθονο και ανανεώσιμο στην περιοχή μας, είναι ένα πολύτιμο αγαθό που πρέπει να οργανώσουμε την ορθολογική χρήση του διότι οι ανάγκες για γεωργική και αστική χρήση αυξάνονται (π.χ. ύδρευση Δήμου), παρατηρούνται περιοδικά φαινόμενα πολύ χαμηλών βροχοπτώσεων, αλλά και ο κίνδυνος μόλυνσης των υδάτων των λιμνών είναι υπαρκτός στη περιοχή μας από την έντονη γεωργική δραστηριότητα. Η ορθολογική χρήση του συμβάλει σημαντικά και στην ποιότητα του φασολιού (μέγεθος, χρώμα, κλπ.) και στην υγεία του οικοσυστήματος. την κατεύθυνση αυτή προωθούνται συστηματικά και ανάλογα με τις ιδιομορφίες του κάθε αγροκτήματος τα παρακάτω μέτρα: καλή ισοπέδωση του κτήματος πριν τη σπορά, όπου θα εφαρμοσθεί πότισμα με κατάκλιση. υπολογισμό των απαιτήσεων του κάθε αγροκτήματος σε νερό. μείωση των επιφανειακών απορροών με ρύθμιση της παροχής και του χρόνου άρδευσης. μείωση της βαθιάς διήθησης με ρύθμιση του χρόνου και της παροχής νερού. προσθήκη οργανικής ουσίας στο έδαφος για καλλίτερη συγκράτηση της υγρασίας. έγκαιρα το πρώτο πότισμα σε χρονιές με μικρό ύψος βροχόπτωσης. παρακολούθηση της μετεωρολογικής πρόβλεψης της ΕΜΤ για τον προγραμματισμό της άρδευσης. Σελικά μάλλον είναι σκόπιμο, για διάφορους λόγους να καταβληθεί προσπάθεια να δημιουργηθούν οι υποδομές μεταφοράς νερού σε κλειστούς αγωγούς υπό πίεση, για εφαρμογή της άρδευσης με σταγόνα. (ηότος ηες Οκάδας) Δ: ΛΙΠΑΝΕΙ. Γενικά παίρνουμε υπόψη, ότι τα εδάφη της περιοχής Πρεσπών, συνήθως έχουν μικρό ποσοστό αργίλου, και αντίστοιχα μεγάλο ποσοστό άμμου. Τπάρχει και κάποιο μικρό ποσοστό που έχει αργιλώδη μηχανική σύσταση. Γενική παρατήρηση είναι το ότι η οργανική ουσία είναι πολύ χαμηλή. Όλα είναι πτωχά σε ασβέστιο (εκτός της περιοχής της Πύλης) και πλούσια σε μαγνήσιο, σίδηρο και κάλιο. την περιοχή της Πύλης τα εδάφη είναι αλκαλικής αντίδρασης, με αρκετό έως πολύ ασβέστιο. την περιοχή Καρυών, Οξιάς και Μικρολίμνης, τα εδάφη είναι από ισχυρά έως υπερβολικά όξινα (ph 5,5 4,3). Επίσης προσπαθούμε να αποφύγουμε ασβέστωση εδάφους. Άζωτο (Ν) ΒΑΙΚΗ: Γενικά αποφεύγουμε άζωτο στη βασική λίπανση. Όταν και όπου όμως κρίνεται απαραίτητο, εφαρμόζουμε μέχρι 6 μονάδες. ΕΠΙΥΑΝΕΙΑΚΗ: Εφαρμόζουμε σε 2-4 ισόποσες δόσεις 4-8 μονάδες νιτρικού αζώτου ως εξής: Πρώτη δόση: Εάν δεν έχουμε βάλει άζωτο στη βασική λίπανση, η πρώτη δόση μόλις η φασολιά Δημήτρης Κωστίτσης 8-ΦΑΟΛΙΑ11 ελ.5 από 9
αρχίσει να εκπτύσσει τους πρώτους αναρριχόμενους βλαστούς (κλωστές). ε αυτό το στάδιο, κάνουμε αυλάκωμα, διαμορφώνουμε τη διαδρομή του αρδευτικού νερού και αμέσως ακολουθεί το καλάμωμα. Εάν έχουμε βάλει άζωτο στη βασική λίπανση, η πρώτη δόση εφαρμόζεται με την εμφάνιση του πρώτου άνθους. Ενδιάμεσες δόσεις: Κατανέμονται ισόχρονα μεταξύ πρώτης και τελευταίας δόσης. Σελευταία δόση: Λίγο μετά το στάδιο της πλήρους ανθοφορίας. ΕΝΔΕΙΚΝΤΣΑΙ ΣΟ ΕΠΙΥΑΝΕΙΑΚΟ ΑΖΩΣΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ε ΜΟΡΥΗ ΒΡΑΔΕΙΑ ΑΠΟΔΕΜΕΤΗ. ε αυτή την περίπτωση δεν επιτρέπεται η βραδεία αποδέσμευση να προκύπτει από αδρανοποιητές μικροχλωρίδας στο λίπασμα, αλλά από άλλες τεχνολογίες. Αποφεύγουμε τη χρήση ασβεστούχων επιφανειακών λιπασμάτων. Υαίνεται πως η χρήση τους συνδέεται με προβλήματα στο μαγείρεμα, καθώς κάνουν τα φασόλια χοντρόφλουδα και με προβλήματα στο βράσιμο. Είναι δυνατόν η επιφανειακή λίπανση να αντικατασταθεί εν μέρει ή εξ ολοκλήρου, από ειδικά διαφυλλικά λιπάσματα που περιέχουν άζωτο βραδείας αποδέσμευσης. Υαίνεται πως τα συγκεκριμένα φυλλοληπτικά σκευάσματα, εάν περιέχουν οργανικά σύμπλοκα χαλκού, έχουμε ικανοποιητικό έλεγχο και του φουζάριου. Υώσφορος (P) τη βασική λίπανση παρέχουμε 5-12 μονάδες ανάλογα με τις απαιτήσεις του εδάφους. Μεριμνούμε, ο φώσφορος να είναι σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο ποσοστό υδατοδιαλυτός. Κάλιο(Κ) υνήθως χρειαζόμαστε ισχυρή καλιούχο λίπανση, διότι πέρα από τις απαιτήσεις της καλλιέργειας του φασολιού που είναι ιδιαίτερα καλιόφιλο, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και ιδιαίτερα υψηλή συγκέντρωση Mg. ε πρόσφατες αναλύσεις εδάφους, σε πολλές περιπτώσεις η σχέση K/Mg είναι μέχρι και 1/4. υνεπώς εμφανίζονται προβλήματα στην απορρόφηση καλίου. Γιαυτό πρέπει να τοποθετούνται τουλάχιστον 10-12 μονάδες καλίου στη βασική λίπανση με μορφή θειικού καλίου. υμπληρωματικά μπορεί να προστεθεί και σε συνδυασμό με επιφανειακή αζωτούχο λίπανση με μορφή νιτρικού καλίου. ΑΠΑΓΟΡΕΤΕΣΑΙ η χρήση χλωριούχου καλίου. Μαγνήσιο Αποφεύγεται η χρήση του γιατί συνήθως υπάρχει σε υπερβολικό ποσοστό και δημιουργεί προβλήματα καθώς ανταγωνίζεται το Ασβέστιο και το Κάλιο. ε ορισμένες περιπτώσεις όμως, όπου διαπιστωθεί έλλειψή του, λαμβάνεται μέριμνα ώστε να συμπληρωθεί σε συνδυασμό με κάλιο, με τη μορφή του θειικού καλιομαγνήσιου. Δημήτρης Κωστίτσης 8-ΦΑΟΛΙΑ11 ελ.6 από 9
Ασβέστιο τις περιοχές με πολύ όξινα εδάφη (κάμπος Καρυών, Μικρολίμνης, Οξιάς) μπορεί να γίνει διόρθωση οξύτητας με προσθήκη ανθρακικού ασβεστίου. ε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση απαγορεύεται η χρήση του. Μολυβδαίνιο τις περιοχές με πολύ όξινα εδάφη (κάμπος Καρυών, Μικρολίμνης, Οξιάς), και σε περίπτωση χρήσης στη βασική λίπανση αμμωνιακού ή αμιδικού αζώτου, ενδεχομένως να εμφανιστεί τοξικότητα νιτρικών λόγω έλλειψης μολυβδαινίου. Αντιμετωπίζεται καλά με διαφυλλική εφαρμογή κατάλληλων σκευασμάτων. Καλύτερη ανταπόκριση της φασολιάς έχει παρατηρηθεί σε διαφυλλική εφαρμογή σκευασμάτων που περιέχουν σύμπλοκα φωσφόρου μολυβδαινίου. Λοιπά Ιχνοστοιχεία (Βόριο, Ψευδάργυρος, ίδηρος, Μαγγάνιο) Λίπανση από εδάφους με ιχνοστοιχεία γίνεται σε περιπτώσεις διαπιστωμένων τροφοπενιών. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην καλή συγκέντρωση του Βορίου στο έδαφος. Πιθανή λύση των προβλημάτων όταν εμφανισθούν, ακόμη και μόνο με διαφυλλικές εφαρμογές. Σροφοπενίες σιδήρου δεν έχουν παρατηρηθεί, και αν αποφευχθούν υπερβολές σε πιθανή ασβέστωση, δεν είναι πιθανό να παρατηρηθούν. τα πλαίσια του συστήματος «Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Παραγωγής» που εφαρμόζει η «Ομάδα Παραγωγών», τα προγράμματα λίπανσης εκπονούνται για κάθε αγροτεμάχιο ξεχωριστά. Βασίζονται σε ανάλυση εδάφους και σχεδιάζονται σε συνεννόηση με τον ενδιαφερόμενο παραγωγό. Ε: ΥΤΣΟΠΡΟΣΑΙΑ. Κυριότερους εχθρούς και ασθένειες-στόχους στην περιοχή μας θεωρούμε κατά σειρά επικινδυνότητας τους παρακάτω, για τους οποίους και περιγράφονται οι βασικές αρχές αντιμετώπισής τους [κατά σειρά εχθροί (Ε) ασθένειες (Α) ζιζάνια Ζ)] : Ε1. Αφίδες : Αντιμετώπιση κατά περίπτωση με κατάλληλα σκευάσματα. Ε2. Τετράνυχοι : Η προστασία των φυσικών εχθρών τους, είναι κύριο μέλημα ώστε να περιορίζονται οι πληθυσμοί των τετρανύχων. Βέβαια, με συχνές παρατηρήσεις, δεν επιτρέπουμε την έξαρση των πληθυσμών (πάνω από 2 άτομα ανά φύλλο), επεμβαίνοντας έγκαιρα με εκλεκτικά ακαρεοκτόνα Ε3. Φυλλοφάγες προνύμφες λεπιδοπτέρων (κυρίως αγρότιδες και σποδόπτερα) : Επεμβαίνουμε, με εκλεκτικά εντομοκτόνα, όταν διαπιστωθούν οι πρώτες προσβολές. Ε4. Φυτοφάγοι θρίπες : υνήθως αντιμετωπίζονται με τις εφαρμογές κατά των αφίδων, χωρίς να χρειάζονται επιπλέον εφαρμογές φυτοπροστατευτικών. Εάν βέβαια χρειαστεί, επεμβαίνουμε κατά περίπτωση με κατάλληλα σκευάσματα. Σα τελευταία 4 χρόνια παρατηρείται έξαρση πληθυσμών του θρίπα Frankliniella occidentalis που είναι πολύ δύσκολο να Δημήτρης Κωστίτσης 8-ΦΑΟΛΙΑ11 ελ.7 από 9
αντιμετωπιστεί και προξενεί σημαντικές καταστροφές στη φυλλική επιφάνεια της φασολιάς. Ε5. Έντομα αποθηκών κυρίως βρούχος : Η αντιμετώπισή τους αφορά την αποθήκη, ή το συσκευαστήριο. υνήθως κάνουμε υποκαπνισμό με εντομοκτόνα αέρια τα οποία είναι πολύ επικίνδυνα. Ως εκ τούτου εφαρμόζονται σε ειδικούς προς τούτο σχεδιασμένους χώρους. Βέβαια αν έχει γίνει σωστή καταπολέμηση εντόμων, δεν είναι πιθανόν να εμφανιστεί βρούχος στην αποθήκη. Ε6. Έντομα εδάφους κυρίως υλέμυια : Επένδυση σπόρου σποράς με κατάλληλο σκεύασμα. Ε7. Αλευρώδεις : Επί του παρόντος δεν φαίνεται να προβληματίζουν ιδιαίτερα την περιοχή. Α1. Σκωρίαση : Uromyces appendicylatus (τέως phaseoli) Πρόκειται για τη σημαντικότερη ασθένεια με βάση την οποία σχεδιάζουμε το πρόγραμμα φυτοπροστασίας του φασολιού. Επεμβαίνουμε με ψεκασμούς προστασίας από την έναρξη σχεδόν της βλάστησης, εναλλάσσοντας διάφορα κατάλληλα σκευάσματα, για αποφυγή πρόκλησης εθισμού του παθογόνου στα φυτοπροστατευτικά. ημαντικό ρόλο στην επιτυχή αντιμετώπιση του παθογόνου, παίζει ο καλός αερισμός της φυτείας. πάνια και αν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν, υπερβολική υγρασία και μέτρια θερμοκρασία νωρίς στη βλαστική περίοδο, μπορεί να εμφανιστεί Phacopsora sp. (μάλλον πρόκειται για τη σκωρίαση της σόγιας Phacopsora pachyrhizi, και η εμφάνισή της εντοπίστηκε πρώτη φορά το 2006). Αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά αρχίζοντας το πρόγραμμα για τη σκωρίαση ενωρίτερα. ε κάθε περίπτωση όμως η συγκεκριμένη σκωρίαση, δεν φαίνεται να προξενεί αξιόλογο πρόβλημα. Α2. Περονόσπορος : Πρόκειται για το δεύτερο παθογόνο για το οποίο είναι απαραίτητο πρόγραμμα πρόληψης. Μπορεί να γίνεται συνδυασμένη προληπτική καταπολέμηση με τη σκωρίαση. Α3. Αδρομυκώσεις κυρίως Φουζάριο : Πρόκειται για το σημαντικότερο μόλυσμα από τους μύκητες εδάφους. Προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε με υγρή απολύμανση σπόρων σποράς, και με την εφαρμογή φυλλοληπτικών σκευασμάτων οργανικού χαλκού. Α4. Βακτηριώσεις : Αν οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές για το παθογόνο, ενδέχεται να αντιμετωπίσουμε το βακτήριο Pseudomonas phaseolicola. Η αντιμετώπισή του είναι εύκολη, αρκεί να εντοπιστεί έγκαιρα. πάνια και αν η εξέλιξη του καιρού ευνοεί, εμφανίζεται και Xanthomonas campestris, χωρίς να προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα. Ζ1. Ετήσια πλατύφυλλα ζιζάνια : Καταπολέμηση με εφαρμογή κατάλληλων ζιζανιοκτόνων σκευασμάτων. Σα σημαντικότερα πλατύφυλλα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι: την αρχή Solanum nigrum, Xanthium strumarium, Amaranthus retroflexus και Chenopodium album που αντιμετωπίζονται επιτυχώς με τις προσπαρτικές ζιζανιοκτονίες. Αργότερα προβλήματα εμφανίζονται κυρίως από Galinsoga parviflora. Αυτή αντιμετωπίζεται με εφαρμογή καθολικών ζιζανιοκτόνων σκευασμάτων, με κατευθυνόμενο ψεκασμό μεταξύ των γραμμών. Δημήτρης Κωστίτσης 8-ΦΑΟΛΙΑ11 ελ.8 από 9
Ζ2. Ετήσια αγροστώδη ζιζάνια : Μέχρι σήμερα, δεν φαίνεται να αποτελούν σημαντικό πρόβλημα. Εάν όμως κριθεί απαραίτητο, γίνεται αντιμετώπιση κατά περίπτωση με εγκεκριμένα αγροστωδοκτόνα. Ζ3. Πολυετή ζιζάνια : Επί του παρόντος δεν υπάρχουν τέτοια προβλήματα, εκτός από μια εντοπισμένη, πρόσφατα εμφανισθείσα κηλίδα στην περιοχή Οξιάς με Cyperus rotundus, η οποία καταβάλλεται προσπάθεια αφ ενός μεν να μην εξαπλωθεί, αφ ετέρου δε να εξοντωθεί. Επί του παρόντος οι προσπάθειες αντιμετώπισης φαίνεται να είναι επιτυχείς. Ειδική μέριμνα πρέπει να λαμβάνεται για την προστασία του αρπακτικού θρίπα Scolothrips sexmaculatus ο οποίος φαίνεται να ενδημεί στην περιοχή. Επίσης εμφανίσθηκε και το άκαρι Metaseiulus persimilis. Πρόσφατα εντοπίστηκε παρουσία ατόμων Orius spp. Αν αυτά τα αρπακτικά αφεθούν να δράσουν ανενόχλητα, τα αποτελέσματα στον έλεγχο του τετράνυχου είναι θεαματικά. Δευτερεύουσας σημασίας εχθροί, ασθένειες και ζιζάνια αντιμετωπίζονται κατά περίπτωση. 4. ΦΟΛΙΑ ε επίπεδο διαχείρισης της γονιμότητας του εδάφους, φαίνεται πως το σύστημα «ΟΔΠ» (ολοκληρωμένης διαχείρισης της παραγωγής) είναι επιτυχές. ε συνάρτηση δε με το γεγονός ότι το προϊόν απολαμβάνει ευρύτερης αναγνώρισης για την εξαίρετη ποιότητά του, και με το γεγονός ότι από 14ετίας η Ένωση Αγροτικών υνεταιρισμών Υλώρινας φρόντισε να αναγνωριστεί σαν προϊόν «ΠΓΕ» (προστατευμένης γεωγραφικής ένδειξης) έχουμε δύο σημαντικά εμπορικά πλεονεκτήματα για τα Υασόλια Πρεσπών. Εναπόκειται στους Αγροτικούς υνεταιρισμούς να οργανώσουν την σωστή εμπορική αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων που έχει το προϊόν, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και διαμορφώνοντας τις κατάλληλες συνεργασίες.- --ΥΛΩΡΙΝΑ 22-06-2011-- Δημήτρης Κωστίτσης 8-ΦΑΟΛΙΑ11 ελ.9 από 9