ΗΚΑΡΗΑ S.O.S: ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΑ ΕΖΣΖΜΑΣΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ.ΚΗΡΥΚΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ ΤΑΞΗ Β1 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΗΚΑΡΗΑ S.O.S: ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΑ ΕΖΣΖΜΑΣΑ Τπεύζπλε θαζεγήηξηα: Κνύηξα Αξεηή (ΠΔ06) ΗΚΑΡΗΑ, 2014

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ Κεθάιαην 1 Δηζαγσγή 2 1.1 Γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ην λεζί ηεο Ηθαξίαο 2 1.2 Ο ζθνπφο ηεο έξεπλαο 3 1.3 Δξεπλεηηθά εξσηήκαηα 3 1.4 Πεξίγξακκα ηεο εξγαζίαο 4 Κεθάιαην 2 2.1 Γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ην Γάζνο ηνπ Ράληε 6 2.2 Οη Απεηιέο γηα ην Γάζνο ηνπ Ράληε ζήκεξα 7 2.3 Ση πξέπεη λα γίλεη γηα ηε ζσηεξία ηνπ Γάζνπο; 9 2.4 Φνξείο πνπ πξέπεη λα ελδηαθεξζνχλ γηα ηελ δηάζσζε ηνπ Γάζνπο 10 Κεθάιαην 3 3.1 Ζ παιαηά θαη ε ζχγρξνλε ππεξβφζθεζε 11 3.2 Σα αίηηα ηνπ πξνβιήκαηνο 12 3.3 Οη ζπλέπεηεο ηεο ππεξβφζθεζεο 13 3.4 Σξφπνη αληηκεηψπηζεο ηνπ θαηλνκέλνπ 14 Κεθάιαην 4 4.1 Σν πξφβιεκα ησλ απνξξηκκάησλ ζηελ Ηθαξία 14 4.2 Οη ζπλέπεηεο ησλ απνξξηκκάησλ ζηελ πγεία θαη ην πεξηβάιινλ 17 4.3 Δλαιιαθηηθνί ηξφπνη αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο 20 Κεθάιαην 5 5.1 Ση είλαη ηα βαξειφζθπια; 23 5.2 Σα αίηηα ηνπ θαηλνκέλνπ 24 5.3 Οη ζπλέπεηεο ηνπ θαηλνκέλνπ 24 5.4 Σξφπνη αληηκεηψπηζεο ηνπ θαηλνκέλνπ 25 Δπίινγνο 29 Βηβιηνγξαθία 31 Παξάξηεκα 1 33 Παξάξηεκα 2 35 1

Κεθάιαην 1 Δηζαγσγή 1.1 Γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ην λεζί ηεο Ηθαξίαο Ζ Ηθαξία είλαη έλα απφ ηα κεγαιχηεξα λεζηά ηνπ βνξεηναλαηνιηθνχ Αηγαίνπ, κε πξσηεχνπζα ηνλ Άγην Κήξπθν θαη βξίζθεηαη ζην λνκφ άκνπ. Ο πιεζπζκφο ηεο μεπεξλάεη ηνπο 7.000 θαηνίθνπο θαη ε έθηαζε ηεο είλαη πεξίπνπ 102 ρηιηφκεηξα. ρεηηθά κε ηελ ηνπνγξαθία ηεο παξνπζηάδεη αληίζεζε θαζψο εκθαλίδεη θαηαπξάζηλεο πιαγηέο αιιά,θαη απφηνκνπο βξάρνπο. Σν λεζί είλαη θπξίσο νξεηλφ θαη δηαζρίδεηαη απφ ηελ νξνζεηξά ηνπ Αζέξα (1.040 κ. -ε ςειφηεξε θνξπθή Πξάκλνο).ηηο θαηαπξάζηλεο πιαγηέο ππάξρεη κεγάιε πνηθηιία βιάζηεζεο, φπσο θνπκαξηέο, πξίλνη θαη πεπθνδάζε. Αθφκα εληνπίδεηαη έλα ζπάλην είδνο δψνπ, ε ζαχξα ''θνξθφθπιαο'', αιιά θαη ζπλεζηζκέλα δψα, φπσο αηγνπξφβαηα. Ζ ζέζε ησλ ρσξηψλ βξίζθεηαη θνληά ζε θνηιάδεο, ζηηο αθηέο θαη φρη ηφζν ζηα βνπλά. Όζνλ αθνξά ηελ παξαγσγή ηνπ λεζηνχ θεκίδεηαη γηα ην δπλαηφ θφθθηλν θξαζί ηνπ. Σν θιίκα ηνπ λεζηνχ ζεσξείηαη ήπην ιφγν ηεο γεσγξαθηθήο ηνπ ζέζεο θαη ηεο επίδξαζεο ηεο ζάιαζζαο. Έηζη ν ρεηκψλαο ραξαθηεξίδεηαη ήπηνο, ελψ ην θαινθαίξη μεξφ θαη ζεξκφ. Σέινο, νη επηθξαηνχληεο άλεκνη είλαη θπξίσο βνξεηναλαηνιηθνί, πνπ παξαηεξνχληαη πεξηζζφηεξν ην ρεηκψλα. Αλαιπηηθφηεξα γηα ην πεξηβάιινλ ηεο Ηθαξίαο, ππάξρεη ην δάζνο ηνπ Ράληε, έλα απφ ηα ζπαληφηεξα κεζνγεηαθά πξντζηνξηθά δάζε θαζψο θαη αθζνλία λεξνχ. Οη θάηνηθνη αζρνινχληαη θπξίσο κε ηελ λαπηηιία ή κε ηνπηθά επαγγέικαηα, έρνπλ πνιχ θαιέο ζρέζεηο θαη θεκίδνληαη γηα ηνπο αξγνχο ηνπο ξπζκνχο θαη ηα πεξίεξγα σξάξηα ηνπο. Έρνπλ επίζεο ηα 2

δηθά ηνπο έζηκα θαη ην δηθφ ηνπο παξαδνζηαθφ ρνξφ, ηνλ Ηθαξηψηηθν, ν νπνίνο ρνξεχεηαη θπξίσο ζηα παλεγχξηα. 1.2 Ο ζθνπόο ηεο έξεπλαο Ο ζθνπφο ηεο παξνχζαο έξεπλαο είλαη λα παξνπζηάζνπκε δηάθνξα πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ ην λεζί ηεο Ηθαξίαο θαη λα δηεπξχλνπκε ηηο γλψζεηο καο ζρεηηθά κε απηά. Έηζη,ζα πξνζπαζήζνπκε λα ζίμνπκε ζέκαηα φπσο ε ζεκαζία ηνπ Γάζνπο ηνπ Ράληε, ην πξφβιεκα ηεο ππεξβφζθεζεο, ηα ζθνππίδηα θαη ηα βαξειφζθπια. Δπηπιένλ, ζα εμεηάζνπκε ηηο αηηίεο ησλ πξνβιεκάησλ θαη ηηο ζπλέπεηεο ηνπο ζην πεξηβάιινλ. Σέινο, ζα πξνηείλνπκε ηα απαξαίηεηα κέηξα θαη ηηο ιχζεηο αληηκεηψπηζήο ηνπο. 1.3 Δξεπλεηηθά εξσηήκαηα Δθφζνλ ν ζθνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα αλαδείμνπκε ηα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα ηεο Ηθαξίαο νθείινπκε λα αλαιχζνπκε ηα επηκέξνπο εξεπλεηηθά εξσηήκαηα πνπ αθνξνχλ ζην θάζε δήηεκα μερσξηζηά. Η ζεκαζία ηνπ Γάζνπο ηνπ Ράληε 1. Γηαηί έρεη κεγάιε ζεκαζία ε χπαξμε ηνπ Γάζνπο ηνπ Ράληε; 2. Πνηνη παξάγνληεο ζέηνπλ ην Γάζνο ζε θίλδπλν; 3. Πσο κπνξνχκε λα πξνζηαηέςνπκε ην Γάζνο ηνπ Ράληε; Υπεξβόζθεζε 1. Πψο άιιαμε ε κνξθή ηεο ππεξβφζθεζεο ζηελ Ηθαξία ζε ζρέζε κε ην παξειζφλ; Πνηα απφ ηηο δχν είλαη πξνζηηή ζην πεξηβάιινλ; 2. Πνηα είλαη ηα αίηηα ηεο ππεξβφζθεζεο; 3. Πνηεο είλαη νη επηπηψζεηο ηεο ππεξβφζθεζεο ζην νηθνζχζηεκα; 3

4. Με πνηνπο ηξφπνπο κπνξεί λα αληηκεησπηζηεί ην πξφβιεκα; Σθνππίδηα 1. Ση πξφβιεκα ππήξμε κε ηα ζθνππίδηα ζηελ Ηθαξία; 2. Πνηεο είλαη νη ζπλέπεηεο ζηελ πγεία θαη ην πεξηβάιινλ; 3. Πνηνη είλαη νη πην απνηειεζκαηηθνί ηξφπνη αληηκεηψπηζεο; Τα Βαξειόζθπια 1. Ση είλαη ηα βαξειφζθπια; 2. Πνηα είλαη ηα αίηηα ηεο χπαξμεο ησλ βαξειφζθπισλ; 3. Πνηεο είλαη νη ζπλέπεηεο ηνπ θαηλνκέλνπ ηφζν ζηα δψα φζν θαη ζηνπο θαηνίθνπο ηεο Ηθαξίαο; 4. Με πνηνπο ηξφπνπο κπνξεί λα αληηκεησπηζηεί ην πξφβιεκα; Μεηά απφ εθηελή βηβιηνγξαθηθή έξεπλα θαζψο θαη ηελ ρξήζε άιισλ εξεπλεηηθψλ εξγαιείσλ φπσο ην εξσηεκαηνιφγην θαη ηε ζπλέληεπμε, νη νκάδεο εξγαζίεο πξνζπάζεζαλ λα δψζνπλ απαληήζεηο ζηα παξαπάλσ εξεπλεηηθά εξσηήκαηα. 1.4 Πεξίγξακκα ηεο εξγαζίαο Ζ παξνχζα εξεπλεηηθή εξγαζία ρσξίδεηαη ζε ηέζζεξα επηκέξνπο θεθάιαηα: Σν Κεθάιαην 2 πεξηγξάθεη ηε ζεκαζία ηνπ Γάζνπο ηνπ Ράληε θαη ηδηαίηεξα, ηελ αμία ηνπ δέληξνπ ηεο Αξηάο. Δπηπιένλ, παξνπζηάδεη ηνπο θηλδχλνπο πνπ ειινρεχνπλ θαη απεηινχλ ηελ βησζηκφηεηα ηνπ Γάζνπο φπσο είλαη ε ππξθαγηά, ε ππεξβφζθεζε θα ε πινηνκία. Σέινο, πξνηείλνληαη ηξφπνη πξνζηαζίαο ηνπ Γάζνπο. 4

Σν Κεθάιαην 3 πεξηγξάθεη ην θαηλφκελν ηεο ππεξβφζθεζεο ηφζν ηεο παιηάο φζν θαη ηεο λέαο. Δπίζεο, αλαθέξεη ηα αίηηα ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηηο ζπλέπεηεο πνπ επηθέξεη ζην πεξηβάιινλ. Σέινο, πξνηείλνληαη ηξφπνη αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη επαηζζεηνπνίεζεο ησλ θαηνίθσλ. Σν Κεθάιαην 4 πεξηγξάθεη ην πξφβιεκα ησλ ζθνππηδηψλ φπσο είρε δηακνξθσζεί ην 2011-2012 ζηελ Ηθαξία. Δπηπξνζζέησο, αλαιχνληαη ηα αίηηα ηεο κε ζπγθνκηδήο ησλ απνξξηκκάησλ θαζψο θαη νη ζπλέπεηεο ηφζν ζην πεξηβάιινλ φζν ζηελ πγεία ησλ θαηνίθσλ. Σέινο, παξνπζηάδνληαη νη ελαιιαθηηθνί ηξφπνη ζπγθνκηδήο ησλ ζθνππηδηψλ. Σν Κεθάιαην 5 παξνπζηάδεη ην θαηλφκελν ησλ βαξειφζθπισλ. Αλαιχνληαη ηα αίηηα ηνπ θαηλνκέλνπ θαη νη ζπλέπεηεο ζηα δψα θαη ηελ θαζεκεξηλφηεηα ησλ θαηνίθσλ. Πξνηείλνληαη ηξφπνη αληηκεηψπηζεο ηνπ θαηλνκέλνπ. 5

ΟΜΑΓΑ ΔΡΓΑΗΑ Α Αλδξεαδάθε Μαξία Γιαξνύ Ησάλλα Κέθαινο Δπξππίδεο Κεθάιαην 2 Ζ ζεκαζία ηνπ Γάζνπο ηνπ Ράληε (Δηθφλα 1, Σν Γάζνο ηνπ Ράληε) 2.1 Γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ην δάζνο ηνπ Ράληε Σν δάζνο ηνπ Ράληε (Δηθ.1) ή Γαίαο ή Κήπσλ φπσο αιιηψο ιέγεηαη, βξίζθεηαη πεξίπνπ ζηελ κέζε ηνπ λεζηνχ ηεο Ηθαξίαο θαη ζην λφηην ηκήκα. Ζ έθηαζε ηνπ είλαη 16 ηεηξαγσληθά ρικ. θαη εθηείλεηαη ζε πςφκεηξν 200-800 κέηξα. Κχξην ππξήλα ηνπ έρεη ηνλ Άξην ή Αξηά πνπ θαιχπηεη έθηαζε 5190 ζηξέκκαηα. Δπίζεο, ην δάζνο ηνπ Ράληε απνηειεί έλα ψξηκν δάζνο πνπ έρεη βνηαληθή, νηθνινγηθή, αηζζεηηθή θαη ηζηνξηθή αμία. Ζ πνιχ κεγάιε αμία ηνπ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη αληηπξνζσπεχεη έλα νηθνζχζηεκα πνπ είλαη ζπάλην ζηελ ιεθάλε ηεο Αλαηνιηθήο 6

Μεζνγείνπ θαη γεληθά ζηνλ λεζησηηθφ ρψξν ηνπ Αηγαίνπ. πγθεθξηκέλα, ην δάζνο, είλαη έλα αξθεηά ψξηκν δάζνο ην νπνίν απνηειείηαη απφ ππεξαησλφβηα δέληξα κε απνηέιεζκα λα έρεη θηάζεη ζην ηειεπηαίν ζηάδην δηαδνρήο. ηνλ ειιαδηθφ ρψξν ε Αξηά απνηειεί πξνζηαηεπφκελν είδνο. πγθεθξηκέλα ζηελ πεξηνρή ηνπ Αηγαίνπ, ε εκθάληζε ηνπ δέληξνπ απηνχ είλαη ζπάληα. Αληίζεηα, ζην δάζνο ηνπ Ράληε ε Αξηά έρεη παξνπζηάζεη εμαηξεηηθή πξνζαξκνγή θαη παίδεη φρη κφλν δνκηθφ ξφιν ζηε πινχζηα ζχλζεζε ησλ θπηφ-θνηλνηήησλ άιια θαη επεξεάδεη ηηο κηθξφ-θιηκαηηθέο ζπλζήθεο. ε κεγάιεο ρψξεο φπσο είλαη ε Γαιιία, ε Ηηαιία θαη ην Μαξφθν, ε Αξηά έρεη γίλεη αληηθείκελν κειέηεο γηα ηελ εμάπισζε ηεο. ηελ Διιάδα ε πξνζηαζία απηνχ ηνπ δάζνπο θξίλεηαη απαξαίηεηε αθνχ ιφγσ ηεο αξραηφηεηαο ηνπ έρεη ζεζαπξνθπιάθην ην νπνίν παξέρεη πνιχηηκεο πιεξνθνξίεο. Όπσο είλαη γλσζηφ ε κειέηε δσληαλψλ θαη λεθξψλ δέληξσλ κπνξεί λα δψζεη ζηνηρεία γηα θιηκαηηθέο αιιαγέο θαη θπζηθέο θαηαζηξνθέο πνπ ππέζηε ε πεξηνρή, αθφκα θαη γηα αλζξσπνγελείο επεκβάζεηο ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ. 2.1 Οη Απεηιέο γηα ην Γάζνο ηνπ Ράληε ζήκεξα Τπάξρνπλ θάπνηα ζεκαληηθά πξνβιήκαηα ηα νπνία ζέηνπλ ζε θίλδπλν ηελ χπαξμε ηνπ πινχηνπ ηνπ δάζνπο ζηε ζεκεξηλή επνρή. Ο θίλδπλνο ηεο ππξθαγηάο Ο θίλδπλνο ηεο ππξθαγηάο απνηειεί έλαλ ζεκαληηθφ θίλδπλν ζε αξθεηά 7

Μεζνγεηαθά νηθνζπζηήκαηα. Οη ππξθαγηέο εμαπιψλνληαη ζε κέξε πνπ δελ θαζαξίδνληαη θαη ζε κέξε φπνπ ππάξρεη κεγάιε πνζφηεηα λεθξήο βηνκάδαο φπσο είλαη ηα μεξά θχιια ησλ δέληξσλ θαη νη πεζκέλνη θνξκνί. Αθφκε, ζε πεξίπησζε ππξθαγηάο δελ ππάξρεη θακία πξφιεςε γηα ηελ αληηκεηψπηζε απηνχ ηνπ πξνβιήκαηνο (θπξίσο ηνπο ζεξκνχο κήλεο) φπνπ απεηιεί ηελ νξηζηηθή θαη ακεηάθιεηε εμαθάληζε ηνπ Αξηνδάζνπο. Έρεη απνδεηρζεί φηη ε Αξηά κεηά ηελ θνπή ε ηελ θσηηά είλαη πνιχ δχζθνιν λα δεκηνπξγεζεί μαλά ιφγσ ηεο ππεξβφζθεζεο θαη ηεο ακεξνιεςίαο ησλ ππξνζβεζηψλ. Η ππεξβόζθεζε Ζ Ηθαξία είλαη έλα λεζί φπνπ ππάξρνπλ πνιινί θηελνηξφθνη. Οη άλζξσπνη απηνί εθηξέθνπλ ηα δψα ηνπο θαη εθκεηαιιεχνληαη ην δάζνο πξνο φθεινο ηνπο κε απνηέιεζκα ζηγά ζηγά λα νδεγήζνπλ ην δάζνο ζηελ νιέζξηα θαηαζηξνθή. ην δάζνο ηνπ Ράληε φπσο πξναλαθέξακε ππάξρεη έλα ζπάλην δέληξν, ε Αξηά, ηεο νπνίαο νη θαξπνί είλαη πνιχ θαιή ηξνθή γηα ηα δψα. Οη θηελνηξφθνη εθκεηαιιεχνληαη απηφ ην γεγνλφο θαη αθήλνπλ αλεμέιεγθηα ηα δψα ηνπο λα βφζθνπλ ακέξηκλα ζηηο πιαγηέο ηνπ δάζνπο. Ζ θαηάζηαζε απηή επηδεηλψλεη ηελ δηάβξσζε ηνπ εδάθνπο θαη νη πεξηζζφηεξεο πεξηνρέο έρνπλ θαηαζηξαθεί δηαπαληφο. Σέινο, νη δπλαηνί άλεκνη πνπ πλένπλ ζην λεζί αθαηξνχλ θάζε ρξφλν ηα επηθαλεηαθά ρψκαηα φπνπ ηα κεηαθέξεη ρηιηφκεηξα καθξηά. 8

Η μύιεπζε Δθηφο απφ ηηο θαηαζηξνθηθέο ζπλέπεηεο ηεο ππεξβφζθεζεο, νη ληφπηνη ρξεζηκνπνηνχλ ηελ μπιεία ηνπ δάζνπο γηα πξνζσπηθφ ηνπο φθεινο. Απηφ έρεη σο ζπλέπεηα λα κεηψλνληαη ηα δέληξα ηνπ δάζνπο θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ θαηαζηξνθή ησλ λέσλ δέληξσλ απφ ηα θαηζίθηα, ην δάζνο λα θηάλεη ζηνλ έζραην θίλδπλν. 2.3 Ση πξέπεη λα γίλεη γηα ηε ζσηεξία ηνπ δάζνπο; Σν δάζνο ηνπ Ράληε είλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα ηελ θνηλσλία ηεο Ηθαξίαο. Απηφ ζεκαίλεη φηη πξέπεη λα ην ζψζνπκε απφ ηελ παξαζηηηθή θηελνηξνθία, πνπ αθνχ έρεη εμαθαλίζεη πνιιά είδε θπηψλ ηψξα έρεη αξρίζεη λα θαηαζηξέθεη θαη ηα δέληξα ηνπ δάζνπο. Άξα γηα λα ζσζεί ην δάζνο, πξέπεη λα δξάζνπλ νη θάηνηθνη ηνπ λεζηνχ θαη λα απνκαθξχλνπλ ηα δψα απφ ηελ πεξηνρή ηνπ θαη λα πάςνπλ λα θαηαζηξέθνπλ ηα δέληξα θφβνληαο ηα. Αθφκε κηα πξφηαζε δηαρείξηζεο ηνπ δάζνπο είλαη ν δηαρσξηζκφο ζε δψλεο, «απιήο πξνζηαζίαο» φπνπ ζα επηηξέπνληαη θάπνηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο, θαη «απφιπηεο πξνζηαζίαο» φπνπ ζα έρεη πξφζβαζε κφλν εηδηθεπκέλν θαη επηζηεκνληθφ πξνζσπηθφ. Απφ ηα παξαπάλσ ζπκπεξαίλνπκε φηη ην δάζνο πξέπεη λα πξνζηαηεπζεί θαη λα αθεζεί ην νηθνζχζηεκα ζε απζφξκεηε ιεηηνπξγία, γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ αλαγέλλεζε ησλ παξαγφλησλ ηνπ. 9

2.4 Φνξείο πνπ πξέπεη λα ελδηαθεξζνύλ γηα ηε δηάζσζε ηνπ Γάζνπο. Γηα λα ζπλερίζεη λα ππάξρεη απηφ ην δάζνο θαη λα επηβηψλεη κέζα ζηα ρξφληα ζε πξαγκαηηθά πνιχ δχζθνιν θαηξφ πξέπεη κεξηθνί άλζξσπνη λα δξάζνπλ θαη λα δξνπλ ζπλέρεηα κέζα ζε απηά ηα ρξφληα. Όπσο καο ηφληζε άιισζηε ν θχξηνο Φνπληνχιεο Υξπζφζηνκνο ζηε ζπλέληεπμε πνπ καο παξαρψξεζε ζα κπνξνχζε ν Γήκνο λα πξσηνζηαηήζεη ψζηε λα δεκηνπξγεζεί έλαο Φνξέαο Γηαρείξηζεο ηεο Ηθαξηαθήο νξνζεηξάο, πνπ λα πεξηιακβάλεη ηηο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο NATURA 2000 θαζψο θαη ην Γάζνο ηνπ Ράληε. Δπηπιένλ, ζίγνπξα πξέπεη ην Ννκαξρηαθφ πκβνχιην άκνπ θαη ην Δπαξρηαθφ πκβνχιην Ηθαξίαο λα επαηζζεηνπνηεζεί θαη κάιηζηα ζχληνκα. Αθφκε ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο φπσο γηα παξάδεηγκα νη εθεκεξίδεο θαη νη Ραδηνηειενπηηθνί ζηαζκνί φπσο ην ΚΑ'Η' ζα ήηαλ θαιφ λα αλαθέξνπλ κεξηθέο θνξέο ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ ηέηνηνπ είδνπο δάζε. Δπίζεο νη πεξηβαιινληηθέο νξγαλψζεηο WWF Διιάο, ΑΡΥΗΠΔΛΑΓΟ θαη ην ειεθηξνληθφ πεξηνδηθφ ΔΤΠΛΟΗΑ ηνπ Γηθηχνπ Οηθνινγηθψλ Οξγαλψζεσλ Αηγαίνπ νθείινπλ λα δξάζνπλ. Σέινο, αλ νη παξαπάλσ θνξείο δελ θάλνπλ ηίπνηα, νη ληφπηνη θαιφ ζα ήηαλ λα αζρνιεζνχλ πξνζσπηθά κε ην δάζνο θαη λα πάξνπλ ηελ θαηάζηαζε ζηα ρέξηα ηνπο γηα ηελ δηαθχιαμε ηνπ πνπ πξαγκαηηθά είλαη έλαο ηεξάζηηνο ζεζαπξφο παλίδαο θαη ρισξίδαο γηα ην λεζί. 10

ΟΜΑΓΑ ΔΡΓΑΗΑ Β Αλδξεαδάθε Αξγπξώ Γαγιία Αιεμία Εελειάη Δκηιηάλν Κεθάιαην 3 Τπεξβόζθεζε (Δηθφλα 2, πλέπεηεο ππεξβφζθεζεο) 3.1 Ζ παιαηά θαη ε ζύγρξνλε ππεξβόζθεζε Σν ζέκα ηεο ππεξβφζθεζεο ζην λεζί καο έρεη ζπδεηεζεί πάξα πνιχ θαη έρεη κειεηεζεί απφ φιεο ηηο πιεπξέο ηνπ πνιχ ζνβαξά. Όινη νη θάηνηθνη ηεο Ηθαξίαο, αθφκα θαη ην θξάηνο, παξαδέρνληαη ην κεγάιν απηφ πξφβιεκα, θαζψο θαη ηηο ζπλέπεηεο ηνπ. Παξφια απηά απφ θαλέλαλ δελ έρνπλ ιεθζεί κέηξα θαη δελ έρνπλ δηεμαρζεί πξνζπάζεηεο γηα επίιπζε ή βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο απηήο. Αο εμεηάζνπκε, φκσο, ηελ θηελνηξνθία απφ ηα παιηά ρξφληα. ε εθείλα ηα ρξφληα, ε θηελνηξνθία ιεηηνπξγνχζε ζσζηά, ηζνξξνπεκέλα θαη έηζη ην βαζηθφ νηθνζχζηεκα ηεο Ηθαξίαο δελ θηλδχλεπε. 11

πγθεθξηκέλα νη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο ζπλέβαηλε απηφ ήηαλ αξθεηνί φπσο καο ελεκέξσζε ζε ζρεηηθή ζπλέληεπμε ν θχξηνο Φνπληνχιεο Υξπζφζηνκνο. Κάπνηνη απφ απηνχο είλαη φηη ρψξηδαλ ηνπο βνζθφηνπνπο 1 ζε δχν κέξε: ηελ κηα ρξνληά έβνζθαλ ηα δψα ζηελ κηα πιεπξά θαη, ζπγρξφλσο, θαιιηεξγνχζαλ θαη έζπεξλαλ ηελ άιιε. Απηφ γηλφηαλ ελαιιάμ θάζε ρξφλν, κε απνηέιεζκα λα βνεζνχλ θαη ηελ βιάζηεζε, γηα λα αλαπηπρζεί, θαη λα ηξέθνπλ ηα δψα ηνπο, ηα νπνία ηνπο εμαζθάιηδαλ ην θξέαο, ην γάια θαη ην ηπξί. Δπίζεο, ν αξηζκφο ησλ αηγνπξνβάησλ ήηαλ κηθξφο θαη σο εθ ηνχηνπ δελ επηβάξπλε ην πεξηβάιινλ. ήκεξα, φκσο, νχηε απηή ε πξαθηηθή ηζρχεη, νχηε ν αξηζκφο ησλ αηγνπξνβάησλ είλαη ν ίδηνο, θαζψο έρεη απμεζεί θαηά πνιχ θαη, ζπγθεθξηκέλα, έρνπλ θηάζεη ζηνλ αξηζκφ ησλ 30.000 (ίζσο πνιχ πεξηζζφηεξα, αθνχ ππάξρνπλ θαη πνιιά αδήισηα δψα). Έηζη ε θηελνηξνθία δελ ιεηηνπξγεί θαηάιιεια θαη απνηειεζκαηηθά, κε απνηέιεζκα λα βγεη εθηφο ειέγρνπ. 3.2 Σα αίηηα ηνπ πξνβιήκαηνο Οη ιφγνη πνπ νδήγεζαλ ζε απηή ηελ δπζάξεζηε θαηάζηαζε είλαη πνιινί. Αξρηθά ν αξηζκφο ησλ αηγνπξνβάησλ απμήζεθε ξαγδαία, θαζψο φζν πεξηζζφηεξα δψα θαηέρεη θάζε θηελνηξφθνο, ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ε επηδφηεζε πνπ παίξλεη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Έηζη, παχνπλ λα ελδηαθέξνληαη γηα ηελ παξαγσγή πνπ ζα ηνπο εμαζθάιηδαλ ηα δψα θαη ελδηαθέξνληαη κφλν γηα ηα ρξήκαηα πνπ ηνπο απνθέξνπλ απηά. Δπίζεο 12

έλαο άιινο ιφγνο είλαη ην είδνο ηεο ζεκεξηλήο θηελνηξνθίαο, δειαδή απνίκελε θαη αλεμέιεγθηε, αθνχ δελ πεξηνξίδνπλ ηα δψα ζε ζηάλεο, αιιά ηα αθήλνπλ ειεχζεξα λα θηλνχληαη νπνπδήπνηε. Ζ θαηάζηαζε απηή νθείιεηαη θαη ζην είδνο ηεο ηξνθήο κε ην νπνίν ηξέθνπλ ηα δψα: παξαζθεπάζκαηα, κείγκαηα θαη, θπξίσο, βηνκεραληθά απφβιεηα, ηα νπνία, σο πξσηετλνχρεο ηξνθέο, δεκηνπξγνχλ ηελ αλάγθε ζηα δψα γηα ζπκπιεξσκαηηθή ηξνθή κε ρισξή ηξνθή. Έηζη θαηαβξνρζίδνπλ θάζε πξάζηλν πνπ ππάξρεη ζηα βνπλά επηβαξχλνληαο αθφκα πεξηζζφηεξν ην νηθνζχζηεκα ηεο Ηθαξίαο. Απηφ είλαη πνιχ δπζάξεζην θαη απαξάδεθην, δηφηη ζε απηφ ην πξάζηλν πνπ θαηαβξνρζίδνπλ ηα δψα αλήθνπλ θαη πνιιά κνλαδηθά είδε θπηψλ, πνπ δελ ππάξρνπλ πνπζελά αιινχ ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν. Σέηνηα είλαη ε Παηψληα, ε Γαθηπιίηηδα, ε Ρφξηπα, ην χκθπην, ην Ηberis Runemarkii θαη πνιιά άιια. Καηαιαβαίλνπκε, ινηπφλ, φηη θαηαζηξέθνπκε ηνλ πινχην ηνπ ίδηνπ καο ηνπ λεζηνχ. 3.3 Οη ζπλέπεηεο ηεο ππεξβόζθεζεο Αο εμεηάζνπκε φκσο αλαιπηηθφηεξα ηηο ζπλέπεηεο ηνπ πξνβιήκαηνο. Ζ ππεξβφζθεζε (Δηθ.2) αιινηψλεη ζε κεγάιν βαζκφ ην πεξηβάιινλ, ην έρεη ππνβαζκίζεη δξαζηηθά θαη επηπιένλ έρεη παξαηεξεζεί έληνλα ζε θάπνηεο πεξηνρέο ην θαηλφκελν ηεο δηάβξσζεο, ηεο ιεηςπδξίαο θαη ηεο εξεκνπνίεζεο. Καη απηφ ζα ζπλερηζηεί θαη ζην κέιινλ, κε πεξηζζφηεξεο 13

θαη ζνβαξφηεξεο επηπηψζεηο, εάλ δελ ιεθζνχλ θάπνηα κέηξα αληηκεηψπηζεο ηνπ. Δπίζεο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο δελ παξαηεξνχληαη κφλν ζην πεξηβάιινλ, αιιά θαη ζε θάζε άιιε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα. Γηα παξάδεηγκα, ν ηνκέαο ηεο γεσξγίαο ππνβαζκίδεηαη, θαζψο φιν θαη ιηγνζηεχεη ην ρψκα, πνπ είλαη απαξαίηεην, γηα λα αλαπηπρζεί ε βιάζηεζε θαη ε θαιιηέξγεηα. Δπηπιένλ είλαη ζπρλέο νη δεκηέο θαη νη θαηαζηξνθέο πνπ πξνθαινχλ ηα αλεπηηήξεηα δψα ζηηο θαιιηέξγεηεο. Αλάινγα πξνβιήκαηα αληηκεησπίδεη θαη ε κειηζζνθνκία, ε νπνία βαζίδεηαη ζηελ πνηθηιία ηεο ρισξίδαο. 3.4 Σξόπνη αληηκεηώπηζεο ηνπ θαηλνκέλνπ Δθφζνλ, ινηπφλ, ην πξφβιεκα είλαη κεγάιν έρνπλ πξνηαζεί απφ κία νκάδα θαηνίθσλ ηεο Ηθαξίαο ηα αθφινπζα κέηξα γηα ηελ άκβιπλζε ηνπ: 1. Σελ άκεζε απνκάθξπλζε φισλ ησλ δψσλ απφ ηηο ππεξβνζθεκέλεο πεξηνρέο ηεο Ηθαξίαο. 2. Σελ δξαζηηθή κείσζε ηνπ πιεζπζκνχ ησλ δψσλ ζηα βνπλά ηεο. 3. Ο αξηζκφο ησλ δψσλ λα είλαη αλάινγνο κε ηελ βνζθντθαλφηεηα 2 ηνπ λεζηνχ, φπσο ηελ έρνπλ πξνζδηνξίζεη νη εηδηθνί επηζηήκνλεο κε κειέηεο. 4. Σελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ιεηηνπξγεί ε θηελνηξνθία, δειαδή ε κεηαηξνπή ηεο απνίκελεο ζε πνηκελφκελε- ειεγρφκελε. 14

5. Ζ εθαξκνγή θαη ηήξεζε φισλ ησλ απαγνξεπηηθψλ δηαηάμεσλ βνζθήο θαη απνκάθξπλζε ησλ δψσλ απφ ηηο πεξηνρέο, ζηηο νπνίεο ηζρχνπλ. 6. Ζ ζπγθξφηεζε ζπλεξγείνπ ζχιιεςεο ησλ αδέζπνησλαλεπηηήξεησλ δψσλ. 7. Ζ δεκηνπξγία πξνζηαηεπκέλσλ- πεξηθξαγκέλσλ πεξηνρψλ, νη νπνίεο ζα ιεηηνπξγνχλ σο δεμακελέο ζπφξσλ. Γειαδή εθεί ζα αλαπηχζζεηαη ν πξάζηλνο ζεζαπξφο ηεο Ηθαξίαο. 8. Ζ ελνηθίαζε βνζθνηφπσλ απφ ηνπο θηελνηξφθνπο κε ηελ ππνρξέσζε ηήξεζεο θάπνησλ φξσλ θαη ππνρξεψζεσλ, πνπ ζηελ πεξίπησζε κε ηήξεζεο ηνπο, δελ ζα έρνπλ δηθαίσκα γηα επαλελνηθίαζε. 9. Ζ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ θπζηθήο θαη ηερλεηήο αλαδάζσζεο. 10. Ζ δεκηνπξγία κεραληζκνχ γηα ηελ εθαξκνγή ησλ Γεκνηηθψλ απνθάζεσλ. Σέινο, ζθνπφο φισλ ησλ θαηνίθσλ ζα έπξεπε λα είλαη ε αμηνπνίεζε ηνπ πινχηνπ ηεο Ηθαξίαο, κε παξάιιειν φκσο ζεβαζκφ ηνπ πεξηβάιινληνο θαη απνκάθξπλζε απφ ηνλ χςηζην θίλδπλν ηεο εξεκνπνίεζεο. Μπνξνχλ λα ζπκβηψζνπλ ζε απηήλ θαη ηα δψα θαη ην πεξηβάιινλ αξθεί λα ππάξμεη ζσζηή θαη θαηάιιειε ιεηηνπξγία. Έρνπλ ρξένο θαη ππνρξέσζε φινη νη θάηνηθνη ηεο Ηθαξίαο λα παξαδψζνπλ έλα φκνξθν θαη δσληαλφ πεξηβάιινλ ζηα παηδηά ηνπο, 15

φπσο ην παξέιαβαλ απηνί απφ ηνπο γνλείο ηνπο. πλεπψο θαηαιαβαίλνπκε, φηη ην κφλν πνπ ρξεηάδεηαη λα θάλνπλ είλαη λα επαηζζεηνπνηεζνχλ θαη λα δξάζνπλ αλάινγα αθνινπζψληαο ηα παξαπάλσ κέηξα. εκείσζεηο 1.Βνζθόηνπνο: Έθηαζε, ζηελ νπνία αλαπηύζζεηαη βιάζηεζε κε ζακλώδε κνξθή θαη ε νπνία απνηειεί ηξνθή γηα νηθόζηηα θαη άγξηα δώα, αθόκε θη αλ ππάξρνπλ κέζα ζε απηόλ δέληξα δηάζπαξηα. 2.Βνζθνϊθαλόηεηα: Η ηθαλόηεηα ελόο βνζθόηνπνπ λα εμαζθαιίδεη επαξθή ηξνθή ζε νξηζκέλν αξηζκό δώωλ γηα νξηζκέλν ρξνληθό δηάζηεκα ρωξίο λα θαηαζηξέθεηαη απηή ε ηθαλόηεηα. 16

ΟΜΑΓΑ ΔΡΓΑΗΑ Γ Γηάθνο Νηθόιανο Κνπινπκπήο Αιέμαλδξνο Λαξδά Βαζηιηθή Κεθάιαην 4 Σα θνππίδηα (Δηθφλα 3, Υψξνο Σαθήο Απνξξηκκάησλ) 4.1 Σν πξόβιεκα ησλ απνξξηκάησλ ζηελ Ηθαξία Γηα ην κεγάιν πξφβιεκα πνπ αληηκεηψπηζε ε Ηθαξία πξηλ απφ έλα ρξφλν κε ηα ζθνππίδηα (Δηθ.3) καο κίιεζε έλαο θάηνηθνο ηνπ Καηαθπγίνπ. ην Καηαθχγη βξηζθφηαλ ε ράδα φιεο ηεο Ηθαξίαο. Έηζη δεκηνπξγνχζε κεγάιν πξφβιεκα θαη ζην ρσξηφ αιιά θαη ζηνπο θαηνίθνπο. Ζ αηκφζθαηξα ήηαλ κνιπζκέλε δεκηνπξγψληαο πξνβιήκαηα πγείαο θαζψο θαη κηα κεγάιε έθηαζε κε ειηέο πνπ βξηζθφηαλ θνληά ζηελ ράδα ήηαλ γεκάηε κε ηνμίλεο. Έηζη νη θάηνηθνη δελ κπνξνχζαλ λα ηηο καδέςνπλ θαη αθφκα δελ κπνξνχζαλ λα αθήζνπλ ειεχζεξα ηα δψα ηνπο λα βνζθίζνπλ γηαηί φια ήηαλ κνιπζκέλα. Απηφ είρε σο απνηέιεζκα λα κελ κπνξέζνπλ ηα δψα λα βνζθήζνπλ αιιά θαη νη ηδηνθηήηεο λα κελ κπνξνχλ λα ηα πνπιήζνπλ. 17

Οη θάηνηθνη κεηά απφ επαλεηιεκκέλεο δηακαξηπξίεο θαη αλψθειεο πξνζπάζεηεο θαζψο πιεζίαδε ην θαινθαίξη απνθάζηζαλ λα θάλνπλ κηα θαηάιεςε ψζηε λα αθνπζηνχλ αθνχ ππήξρε ηφζν κεγάιν πξφβιεκα κε ηα ζθνππίδηα. Γελ ήηαλ ηπραία ε επηινγή ηεο επνρήο γηα ηελ θαηάιεςε γηαηί ην πξφβιεκα ζα ήηαλ πην έληνλν αθνχ ε ζπζζψξεπζε ησλ ζθνππηδηψλ ζα ήηαλ κεγαιχηεξε θαη έηζη ην απνηέιεζκα ζα ήηαλ ν δήκνο λα δψζεη κηα ξηδηθή ιχζε ζην πξφβιεκα γηα λα κελ έρεη επηπηψζεηο ζηνλ ηνπξηζκφ. Με ηελ θαηάιεςε απηή θαηάθεξαλ θαη έθιεηζαλ ηελ ράδα θαη θχηεςαλ δηάθνξα δέληξα ψζηε ε αηκφζθαηξα λα θαζαξίζεη θαη ην έδαθνο λα μαλαγίλεη γφληκν. 4.2 Οη ζπλέπεηεο ησλ απνξξηκκάησλ ζηελ πγεία θαη ην πεξηβάιινλ ηηο κέξεο καο, θχξηνο παξάγνληαο δεκηνπξγίαο απνξξηκκάησλ είλαη νη ίδηνη νη άλζξσπνη. Ο ιφγνο είλαη φηη νη άλζξσπνη ηνπ λεζηνχ απνηεινχζαλ αλέθαζελ ηνλ παξάδεηζν ησλ θαηαλαισηηθψλ αγαζψλ θαη αγφξαδαλ θαζεκεξηλψο έλα κεγάιν αξηζκφ αγαζψλ απφ ηξφθηκα θαη ξνχρα κέρξη παηρλίδηα θαη πξντφληα ςπραγσγίαο. Παξφια απηά κφλν ηα 2\3 απφ απηά ηα αγαζά πνπ αγνξάδνπλ, θαηαλαιψλνληαη ή ρξεζηκνπνηνχληαη.σα ππφινηπα απφ απηά γίλνληαη ζθνππίδηα. Απηά ηα «ππόινηπα» καδεχνληαη θαη ζηνηβάδνληαη πξφρεηξα ζηνπο δξφκνπο, κέζα ή αθφκα θαη έμσ απφ ηνπο θάδνπο απνξξηκκάησλ. Απηέο νη ζηνηβάδεο 18

ζθνππηδηψλ απνηεινχλ ζεκαληηθέο εζηίεο κφιπλζεο γηα ηνλ άλζξσπν, ηα δψα, ην λεξφ θαη ην πεξηβάιινλ. Καη απηφ εμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη πάξα πνιιά αδέζπνηα δψα αιιά θαη πνληίθηα ηα νπνία ςάρλνπλ γηα ηξνθή, έξρνληαη ζε επαθή κε ηα ζθνππίδηα ζε θαζεκεξηλή βάζε. Ωο απνηέιεζκα φκσο λα γίλνληαη ηα ίδηα θνξείο κηθξνβίσλ θαη πνιιψλ αξξσζηηψλ, νη νπνίεο κπνξνχλ λα απνδεηρζνχλ ζαλαηεθφξεο θαη γηα ηνλ άλζξσπν. Καηά θαηξνχο ζην παξειζφλ πνιιέο αξξψζηηεο φπσο «ε ρνιέξα», «ε παλνύθια» θαη «ε ιύζζα» έρνπλ κεηαθεξζεί απφ κνιπζκέλα αδέζπνηα δψα ζηνλ άλζξσπν κε δξακαηηθά απνηειέζκαηα γηα ηελ αλζξσπφηεηα. Απηνί νη πξφρεηξα ζηνηβαγκέλνη ζσξνί απφ ζθνππίδηα κεηαθέξνληαη κεηά απφ θάπνηεο κέξεο παξακνλήο ηνπο ζηηο ρσκαηεξέο ψζηε λα θαηαζηξαθνχλ. Όκσο θαη εθεί νη ζπλζήθεο απνζήθεπζεο ηνπο είλαη άζιηεο θαη κπνξνχλ εχθνια λα έξζνπλ ζε επαθή κε απηά ρηιηάδεο δψα αιιά αθφκα θαη άλζξσπνη πνπ αλαδεηνχλ ηξνθή. Γη απηφ ην ιφγν απνηεινχλ ζεκαληηθέο εζηίεο κφιπλζεο. Δπηπιένλ, νη ππεχζπλνη δελ ελδηαθέξνληαη λα μερσξίζνπλ ηα επηθίλδπλα απφ ηα αθίλδπλα αληηθείκελα θαη ηα κεηαθέξνπλ φια ζηνηβαγκέλα καδί γηα λα θαηαζηξαθνχλ. χκθσλα κε ηελ ζπλέληεπμε ελφο θαηνίθνπ ηνπ Καηαθπγίνπ γηα λα ηα θαηαζηξέςνπλ θαηαθεχγνπλ ζηελ πην απιή, νηθνλνκηθή θαη εχθνιε ιχζε, ηε θσηηά. Απηφο ν ηξφπνο φκσο είλαη επηβιαβήο γηα ην πεξηβάιινλ δηφηη θαηά ηε δηαδηθαζία ηνπ «θαςίκαηνο», θάπνηα αληηθείκελα φπσο «ηα ζπξέη, ηα πιαζηηθά κπνπθάιηα, ηα 19

πεξηηπιίγκαηα ηξνθίκωλ» απειεπζεξψλνπλ θάπνηα αέξηα θαη νπζίεο φπσο νη ριωξνθζνξάλζξαθεο, ην κνλνμείδην ηνπ Άλζξαθα θαη ηνπ Θείνπ, ην δηνμείδην ηνπ Άλζξαθα, ηα νπνία είλαη ππεχζπλα γηα πνιιά λνζήκαηα ηνπ αλαπλεπζηηθνχ αιιά θαη γηα λνζήκαηα άιισλ ζπζηεκάησλ πνπ απνδίδνληαη ζηελ ζπζζσξεπηηθή ζπλερή επίδξαζε ζηελ πγεία ηνπ αλζξψπνπ θαη γηα ηε κείσζε ηνπ ζηξώκαηνο ηνπ Όδνληνο ζηελ αηκφζθαηξα καο. Ζ κείσζε ηνπ πνιπηηκφηαηνπ απηνχ ζηξψκαηνο ζηελ αηκφζθαηξά καο έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ ειεχζεξε είζνδν ησλ ππεξησδψλ αθηίλσλ ηνπ ειίνπ ζηελ αηκφζθαηξα. Οη ππεξηψδεηο απηέο αθηίλεο ηνπ ειίνπ είλαη ππεχζπλεο γηα κηα κνξθή θαξθίλνπ ηνλ θαξθίλν ηνπ δέξκαηνο κε απνηέιεζκα λα κπαίλεη ζε θίλδπλν ε δσή ησλ θαηνίθσλ ηνπ λεζηνχ. 4.3 Δλαιιαθηηθνί ηξόπνη αληηκεηώπηζεο (Δηθφλα 4, Ο θχθινο ηεο αλαθχθισζεο) Ζ δξάζε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο αξρίδεη απφ ην ζπίηη. Κάλνληαο κεξηθέο κηθξέο αιιαγέο ζηηο θαζεκεξηλέο καο ζπλήζεηεο, βνεζάκε ην πεξηβάιινλ, αιιά θάλνπκε θαη νηθνλνκία ζηηο δαπάλεο καο. Πην ζπγθεθξηκέλα, κπνξεί θάζε πνιίηεο λα βνεζά ζην ηξφπν δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ κε ηα εμήο απιά πξάγκαηα: 20

Να πξνζπαζεί λα αγνξάδεη ηηο απαξαίηεηεο πνζφηεηεο πξντφλησλ θαη φρη πεξηηηέο ή ππεξβνιηθέο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, απφ ηε κηα πξνζηαηεχνπκε ηνπο θπζηθνχο πφξνπο θαη απφ ηελ άιιε κεηψλνπκε ηηο πνζφηεηεο παξαγσγήο απνξξηκκάησλ. Να πξνηηκά πξντφληα πνιιαπιψλ ρξήζεσλ απφ απηά κίαο ρξήζεο ή λα πξνηηκά πιηθά ηα νπνία κπνξνχλ λα αλαθπθισζνχλ εχθνια. Μηα ηέηνηα δηαρείξηζε πνπ ζα δηαθπιάηηεη ην πεξηβάιινλ απφ δπζκελείο επηπηψζεηο ζα δηαζθαιίδεη ηελ πγεία ησλ πνιηηψλ θαη ζα δηαηεξεί ηνπο θπζηθνχο πφξνπο (λεξφ, δέληξα, νξπθηά, θιπ.) έηζη ψζηε θαη νη κειινληηθέο γεληέο λα κπνξνχλ λα ηνπο απνιαχζνπλ. Έλαο άιινο ελαιιαθηηθφο ηξφπνο κείσζεο ησλ απνξξηκκάησλ είλαη ε αλαθχθισζε (Δηθ.4). Ωο αλαθχθισζε απνξξηκκάησλ νξίδεηαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία επαλαρξεζηκνπνηείηαη ελ κέξεη ή νιηθά νηηδήπνηε απνηειεί έκκεζα ή άκεζα απνηέιεζκα ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο θαη ην νπνίν ζηελ κνξθή πνπ είλαη δελ απνηειεί πιένλ αγαζφ γηα ηνλ άλζξσπν. ηελ δηαδηθαζία απηή ζπλήζσο ηα απνξξίκκαηα κεηαηξέπνληαη ζε πξψηεο χιεο απφ ηηο νπνίεο παξάγνληαη λέα αγαζά. Μέξνο ηεο δηαδηθαζίαο ηεο αλαθχθισζεο είλαη θαη ε κεηαηξνπή βιαβεξψλ γηα ην πεξηβάιινλ πιηθψλ ζε ιηγφηεξν ή θαη θαζφινπ βιαβεξά. Γηα παξάδεηγκα ην ραξηί, ην γπαιί, ην αινπκίλην, ην πιαζηηθφ, ηα κέηαιια θαη ην μχιν νθείινπλ λα αμηνπνηεζνχλ κε ηελ αλαθχθισζε θαη λα γίλεη ε ρξήζε ηνπο ζε λέεο εθαξκνγέο. Σα νθέιε ηεο αλαθχθισζεο γηα ην πεξηβάιινλ είλαη ηα εμήο: 1. Μεηψλνληαη ηα απνξξίκκαηα θαη ηα πξνβιήκαηα δηαρείξηζήο ηνπο. 21

2. Δμνηθνλνκνχληαη ελέξγεηα θαη θπζηθνί πφξνη, πνπ ιακβάλνληαη ζπλερψο απφ ηε θχζε. 3. Μεηψλεηαη ε ξχπαλζε ηεο αηκφζθαηξαο, ηνπ εδάθνπο θαη ησλ ππφγεησλ πδάησλ (ειαθξχλεηαη, έηζη, ε επηβάξπλζε ηνπ πεξηβάιινληνο). 4. Δμνηθνλνκείηαη ε ελέξγεηα πνπ απαηηείηαη γηα ηελ θαηαζθεπή φισλ ησλ πξναλαθεξζέλησλ αληηθεηκέλσλ. 5. ψδεηαη ε πγεία φισλ ησλ θαηνίθσλ ηνπ πιαλήηε θαη δηαζθαιίδεηαη ην θαιχηεξν κέιινλ ησλ παηδηψλ. Με βάζε ηα απνηειέζκαηα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ κπνξεί θαλείο λα ζπκπεξάλεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ είλαη ελεκεξσκέλε ζρεηηθά κε ηελ ζεκαζία ηεο αλαθχθισζεο. Ηδηαίηεξα, ρξήζηκα πιηθά φπσο ραξηί, γπαιί, αινπκίλην θαη πιαζηηθφ, αλαθπθιψλνληαη απφ αξθεηνχο καζεηέο, ψζηε λα κπνξνχλ λα επαλαρξεζηκνπνηεζνχλ. Αλ ε αλαθχθισζε γίλεη ηξφπνο δσήο θαη ησλ πεξηζζφηεξσλ θαηνίθσλ ηνπ λεζηνχ ηφηε ίζσο ε Ηθαξία λα κελ αληηκεησπίζεη παξφκνηεο θαηαζηάζεηο κε απηέο ηνπ 2011-2012. 22

ΟΜΑΓΑ ΔΡΓΑΗΑ Γ Γιαξνύ Γήκεηξα Κάλδηαο πκέσλ Καληνύλε Ησάλλα Κεθάιαην 5 Σα Βαξειόζθπια (Δηθφλα 5, Έλα Βαξειφζθπιν) 5.1 Ση είλαη ηα Βαξειόζθπια; Σα βαξειφζθπια (Δηθ.5) είλαη κία θαηεγνξία δπζηπρηζκέλσλ δψσλ, πνπ δέλνληαη ζε βαξέιηα θαη παίδνπλ δηάθνξνπο ξφινπο άιινηε ηνπ θχιαθα, άιινηε ηνπ θπλεγφζθπινπ ζε δηαζεζηκφηεηα, άιινηε ηνπ «θαηζηθναπσζεηηθνχ» άιινηε ηνπ νηηδήπνηε εμππεξεηεί ηα έλζηηθηα θπξηαξρίαο ησλ ηδηνθηεηψλ ηνπο. Αθφκα ζηελ πιεηνλφηεηα ησλ πεξηπηψζεσλ είλαη αλεκβνιίαζηα ζπρλά ρσξίο ηξνθή θαη θαζαξφ λεξφ. Απηά ηα ζθπιηά ππνθέξνπλ απφ αζζέλεηεο, θαηάγκαηα θαη ζπρλά βξίζθνπλ ην ζάλαην δεκέλα ζην βαξέιη ηνπο. Γελ ζα ήηαλ ππεξβνιή λα ηζρπξηζηεί θαλείο φηη θάζε έιιελαο 23

πνιίηεο έρεη ζπλαληήζεη ηνπιάρηζηνλ έλα βαξειφζθπιν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ, δηάζπαξηα ζε δηάθνξα ζεκεία ηεο ειιεληθήο επαξρίαο. Αλ θαη ηα βαξειφζθπια κπνξεί λα ηα ζπλαληήζεη θαλείο ζε θάζε γσληά ηεο Διιάδαο, νξηζκέλα αθξηηηθά λεζηά εκθάληδαλ εδψ θαη δεθαεηίεο έμαξζε ηνπ θαηλνκέλνπ, κε θπξηφηεξα ηελ Ηθαξία, ηελ θχξν, ηελ βφξεηα Λέζβν θαη νξηζκέλεο πεξηνρέο ηεο Κξήηεο. Σα βαξειφζθπια ηεο Ηθαξίαο, ηα νπνία έιαβαλ ηελ νλνκαζία ηνπο ράξε ζηα ζθνπξηαζκέλα βαξέιηα ζηα νπνία δνπλ αιπζνδεκέλα, ηαξάδνπλ θάζε ινγηθά ζθεπηφκελν άλζξσπν θαη εηδηθά γηα εθείλνπο, πνπ πξαγκαηηθά θαη νπζηαζηηθά αγαπνχλ ηα δψα. Οη ηζρπξηζκνί φηη ε Ηθαξία είλαη πιένλ έλα λεζί, ην νπνίν δελ έρεη βαξειφζθπια είλαη δπζηπρψο ςεπδήο. 5.2 Σα αίηηα ηνπ θαηλνκέλνπ Σα αίηηα ηνπ θαηλνκέλνπ ζηελ Ηθαξία φπσο καο ελεκέξσζε ν θχξηνο Αξηζηνηέιεο Αλδξεαδάθεο, πνπ είλαη βνζθφο, έρνπλ ηηο ξίδεο ηνπο ζην παξειζφλ. Σα βαξειφζθπια ζηελ Ηθαξία πξσηνεκθαλίζηεθαλ απφ ηφηε πνπ δεκηνπξγήζεθε ην αεξνδξφκην, επεηδή δελ ππήξραλ πιένλ πνξηέο θαη αλαγθαζηηθά έδεζαλ ηα ζθπιηά γηα λα θπιάζζνπλ ηα δψα απφ ην λα πεγαίλνπλ ζηα μέλα ρσξάθηα θαη λα πξνθαινχλ δεκηέο. Αθφκα καο πιεξνθφξεζε φηη πξηλ ιίγα ρξφληα είραλ γίλεη κελχζεηο ζηνπο ηδηνθηήηεο ησλ ζθπιηψλ αιιά ρσξίο ηδηαίηεξεο ζπλέπεηεο αθνχ φηαλ ελεκεξψζεθαλ 24

γηα ηηο θαηαγγειίεο πνπ ηνπο είραλ γίλεη πήξαλ ηνπο ζθχινπο απφ ηνπο δξφκνπο ρσξίο θακία πνηλή.σέινο, έρεη παξαηεξεζεί κείσζε ηνπ θαηλνκέλνπ ζην Νφηην κέξνο ηνπ λεζηνχ αιιά δπζηπρψο ππάξρνπλ αθφκα ηέηνηα ζθπιηά ζην Βφξεην κέξνο ηνπ λεζηνχ. ηηο κέξεο καο γίλνληαη πξνζπάζεηεο λα πάςνπλ λα ππάξρνπλ ηέηνηα ζθπιηά. 5.3 Οη ζπλέπεηεο ηνπ θαηλνκέλνπ Καζψο ε Ηθαξία απνηειεί δεκνθηιή θαινθαηξηλφ πξννξηζκφ, φζνη επηζθέπηνληαη ην λεζί παξαηεξψληαο απηφ ην θαηλφκελν δπζαλαζρεηνχλ θαη ιππνχληαη κε απνηέιεζκα λα επηιέμνπλ θάπνηνλ άιιν πξννξηζκφ γηα ηηο δηαθνπέο ηνπο. 5.4 Σξόπνη αληηκεηώπηζεο ηνπ θαηλνκέλνπ Μέηξα Φηινδωηθώλ Οξγαλώζεωλ Οη θηινδσηθέο νκάδεο είλαη πξφζπκεο λα βνεζήζνπλ ηελ Ηθαξία ζην λα γίλεη έλα «θηιηθφ πξνο ηα δψα» λεζί. Αθφκα πξέπεη λα ππάξμεη ζπλεξγαζία κε φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο φπσο ηνπο θηελνηξφθνπο, ηηο δεκνηηθέο αξρέο θαη ηελ ηνπηθή θνηλσλία. Δμαηηίαο ηεο δξάζεο ησλ θηινδσηθψλ νξγαλψζεσλ έρνπλ επηβιεζεί θπξψζεηο, πξφζηηκα θαη πνηλέο θπιάθηζεο ζε ηδηνθηήηεο βαξειφζθπισλ επεηδή παξαλνκνχζαλ θαη βαζάληδαλ ηα ζθπιηά. Πξηλ απφ 18 κήλεο μεθίλεζε κηα θακπάληα κε ζηφρν ηε θαηαγξαθή φισλ ησλ βαξειφζθπισλ ηνπ λεζηνχ, ηελ 25

επαηζζεηνπνίεζε ησλ θαηνίθσλ θαη ηελ θηλεηνπνίεζε λνκηθψλ κεραληζκψλ γηα ηελ ηηκσξία ησλ ππεπζχλσλ. Αζηπλνκία θαη Ννκνζεζία Ζ Αζηπλνκία παίξλεη πιένλ ζηα ζνβαξά ηηο θαηαγγειίεο πνπ γίλνληαη γηα απηά ηα εγθιήκαηα θαη εμαηηίαο ησλ πνιιψλ πηέζεσλ πνπ ηεο έρνπλ αζθεζεί. Αιιά δπζηπρψο απηφ δελ αξθεί. Ζ Δηζαγγειία Πξσηνδηθψλ άκνπ κε νδεγία ηελ νπνία έζηεηιε ζηνλ Αζηπλνκηθφ Γηεπζπληή ηεο Αζηπλνκηθήο Γηεχζπλζεο άκνπ, ηνπ δεηά λα δηαηάμεη ηηο αζηπλνκηθέο αξρέο ηεο Ηθαξίαο λα θάλνπλ θάπνηνπο ειέγρνπο, ζην πιαίζην ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο, γηα ηελ δηαπίζησζε παξαβάζεσλ πνπ πξνβιέπνληαη απφ ην λφκν 1197/1981 «πεξί πξνζηαζίαο ησλ δψσλ». χκθσλα κε ην Άξζξν 1 απηνχ ηνπ λφκνπ : 1.Σα δψα, ζπληξνθηάο, ζπλεξγαζίαο θαη ησλ εθηξνθψλ, δένλ λα ηπγράλνπλ εθ κέξνπο ησλ θαηφρσλ ησλ ηεο δενχζεο ζηνξγήο θαη κεηαρεηξήζεσο εθδεινπκέλσλ, δηα : α) Υνξεγήζεσο θαηαιιήινπ θαη επαξθνχο δηα ην είδνο ηεο ηξνθήο θαη χδαηνο. β) Δμαζθαιίζεσο αλέηνπ, πγηεηλνχ θαη πξνζεξκνζκέλνπ εηο ηνλ θπζηθφλ ηξφπνλ δηαβηψζεψο ησλ, θαηαιχκαηνο. 26

2. Όζηηο θνλεχεη, βαζαλίδεη, θαθνπνίεη δψα πεξί σλ ν παξψλ λφκνο ή εγθαηαιείπεη ηαχηα έθζεηα ή αδέζπνηα ηηκσξείηαη δηα ησλ ελ άξζξ.8 ηνπ παξφληνο πνηλψλ. Αθφκα γηα λα κεησζεί απηφ ην πξφβιεκα πξέπεη ε Αζηπλνκία λα επέκβεη πην δπλακηθά κε λφκνπο θαη λα γίλεη πην απζηεξή κε απηήλ ηελ άζιηα αληηκεηψπηζε ησλ αλζξψπσλ ζηα δψα. Δλεκέξωζε θαη Δθπαίδεπζε Αμίδεη λα ηνλίζνπκε ηελ ζεκαζία ηεο ζσζηήο εθπαίδεπζεο ησλ παηδηψλ απφ κηθξή ειηθία ψζηε λα έρνπλ θηινδσηθή ζπλείδεζε. Έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο πνπ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εθπαίδεπζε ησλ παηδηψλ, είλαη ην ζρνιείν, ην νπνίν ζα κπνξνχζε λα βνεζήζεη ηελ θαηάζηαζε. Δπίζεο, ζχκθσλα κε κία έξεπλα πνπ έγηλε ζηελ Ηθαξία ηα παηδηά έρνπλ απμεκέλε δσνθηιηθή ζπλείδεζε ζε ζρέζε κε ηνπο ελήιηθεο θαη δηαπηζηψζεθε φηη έλα ζηα ηξία παηδηά έρεη θαηνηθίδην δψν ηα νπνία ηα ζεσξνχλ κέιε ηελ νηθνγέλεηαο ηνπο. χκθσλα κε έλα εξσηεκαηνιφγην πνπ δηαλείκακε ζηνπο καζεηέο ηνπ ζρνιείνπ καο ειηθίαο 13 κε 18 ρξνλψλ ην 80 % έρεη αθνχζεη γηα ηα βαξειφζθπια. Σν 60 % έρεη ζπλαληήζεη ηέηνην ζθχιν θαη ην 70% αηζζάλζεθε ιχπε βιέπνληαο ηα. Σν 90% δηαθσλεί κε απηήλ ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ αλζξψπσλ ζηα δψα. Αθφκα ην 70% γλσξίδεη φηη απηή 27

ε πξάμε είλαη αληίζεηε ηνπ λφκνπ. Σέινο ην 20% πηζηεχεη φηη απηφ ην πξφβιεκα ζα αληηκεησπηζηεί δηθαζηηθά δειαδή κε λφκνπο θαη ην 10% λνκίδεη φηη ζα ήηαλ θαιφ λα άιιαδαλ ζπλείδεζε ζηνπο θαηνίθνπο απφ κηθξή ειηθία. 28

ΔΠΗΛΟΓΟ Θέινληαο λα ζίμνπκε θαίξηα πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα ηνπ λεζηνχ ηεο Ηθαξίαο εξεπλήζακε ζπγθεθξηκέλα ζέκαηα πνπ απαζρνινχλ ηφζν εκάο σο καζεηέο φζν θαη ηνπο θαηνίθνπο ηεο πεξηνρήο. Μέζσ ηεο εξγαζίαο καο εκπινπηίζακε ηηο γλψζεηο καο ζρεηηθά κε επηκέξνπο ζέκαηα φπσο ην Γάζνο ηνπ Ράληε, ηα βαξειφζθπια, ην θαηλφκελν ηεο ππεξβφζθεζεο θαη ηελ ζπγθνκηδή ή κείσζε ησλ ζθνππηδηψλ. ηφρνο καο δελ ήηαλ κφλν ε αλάδεημε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ δεηεκάησλ αιιά ε ελεκέξσζε θαη ε επαηζζεηνπνίεζε ηεο ζρνιηθήο θνηλφηεηαο θαη ησλ αξκφδησλ θνξέσλ απέλαληη ζε επίθαηξα πξνβιήκαηα κέζσ ηεο δεκνζίεπζεο ηεο εξγαζίαο καο θαη ζην δηαδηθηπαθφ ηφπν ηνπ Γεληθνχ Λπθείνπ ηνπ Αγίνπ Κεξχθνπ. πγθεθξηκέλα, εμεηάζακε ηα δεηήκαηα φπσο αθνινπζνχλ: ην θεθάιαην 2 αλαιχζακε ην ζέκα κε ην δάζνο ηνπ Ράληε θαη εξεπλήζακε ηα πξνβιήκαηα πνπ ππάξρνπλ ζε απηφ. Αλαθαιχςακε φηη γηα λα αληηκεησπηζηεί ην θαηλφκελν πξέπεη λα δξάζνπλ νη θάηνηθνη ηνπ λεζηνχ, λα απνκαθξχλνπλ ηα δψα απφ ην δάζνο θαη λα πάςνπλ λα θαηαζηξέθνπλ ηα δέληξα θφβνληάο ηα. Αθφκε ε πεξηνρή λα δηαρσξηζηεί ζε δψλεο «απιήο πξνζηαζίαο» φπνπ ζα επηηξέπνληαη θάπνηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο,θαη «απφιπηεο πξνζηαζίαο» φπνπ ζα έρεη πξφζβαζε κφλν εηδηθεπκέλν θαη επηζηεκνληθφ πξφηππν. ην θεθάιαην 3 εμεηάζακε ην ζέκα γηα ηελ ππεξβφζθεζε θαη αλαθαιχςακε ηηο αηηίεο ηνπ πξνβιήκαηνο. πκπεξάλακε φηη γηα λα εθιείςεη απηφ ην θαηλφκελν πξέπεη λα γίλεη άκεζε απνκάθξπλζε δψσλ απφ ηηο ππεξβνζθεκέλεο πεξηνρέο, δξαζηηθή κείσζε πιεζπζκνχ δψσλ ζηα βνπλά θαη ν αξηζκφο ησλ δψσλ λα είλαη αλάινγνο κε ηελ βνζθντθαλφηεηα ηνπ λεζηνχ. Αθφκε ε θηελνηξνθία λα είλαη ειεγρφκελε, λα γίλεη ηήξεζε λφκσλ θαη απνκάθξπλζε ησλ δψσλ απφ ηηο πεξηνρέο ζηηο 29

νπνίεο ηζρχνπλ νη δψλεο, λα ζπγθξνηεζεί ζπλεξγείν ζχιιεςεο ησλ αδέζπνησλ δψσλ θαη λα δεκηνπξγεζνχλ πεξηθξαγκέλεο πεξηνρεο. Σέινο, λα γίλεη ελνηθίαζε βνζθνηφπσλ απφ ηνπο θηελνηξφθνπο κε ηελ ππνρξέσζε ηήξεζεο θάπνησλ φξσλ, λα εθαξκνζηνχλ πξνγξακκάηα θπζηθήο θαη ηερλεηήο αλάδνζεο θαη λα δεκηνπξγεζεί κεραληζκφο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ Γεκνηηθψλ απνθάζεσλ. ην θεθάιαην 4 αλαιχζακε ην πξφβιεκα ησλ απνξξηκκάησλ φπσο δηακνξθψζεθε ηελ ρξνληθή πεξίνδν 2011-2012. Δηδηθφηεξα, ρξεζηκνπνηψληαο ηηο καξηπξίεο ησλ θαηνίθσλ εμεηάζακε ηηο αηηίεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηηο ζπλέπεηεο ηνπ ζην πεξηβάιινλ. Σέινο, πξνηείλακε ελαιιαθηηθνχο ηξφπνπο κείσζεο ησλ νηθηαθψλ απνξξηκκάησλ κέζσ ηεο αλαθχθισζεο. ην θεθάιαην 5 αλαιχζακε ην ζέκα κε ηα βαξειφζθπια θαη αλαθαιχςακε ηηο αηηίεο ηνπ πξνβιήκαηνο. πκπεξάλακε φηη γηα λα αληηκεησπηζηεί πξέπεη λα δξάζνπλ ε αζηπλνκία, νη θηινδσηθέο νξγαλψζεηο θαη λα γίλεη ελεκέξσζε ζηα ζρνιεία. 30

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Αγαπεηίδεο, Η., Γθνχηε, Κ., "Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη Γηαρείξηζε Απνξξηκκάησλ", ζην ΒΗΒΛΗΟ ΒΗΟΛΟΓΗΑ Γ ΓΤΜΝΑΗΟΤ Βηνκεραλία - Πεξηβάιινλ, Σεχρνο 6, Ηνχιηνο 1995 Βφγθαο Π. (1995) "Αλαθχθισζε θαη Καζαξφηεξε Παξαγσγή", Γηεζλήο Οξγάλσζε Βηνπνιηηηθήο, Γηακαληφπνπινο, Δ., Ακπαηδφπνπινο, Κ., (1995), "Ζ Κνηλσληθή Αληίιεςε ρεηηθά κε ηε Γηαρείξηζε ησλ Απνξξηκκάησλ", ζην Γηάζηαζε, Μάξηεο-Απξίιεο-Μάεο 1995 ΔΓΚΝΑ, Αζήλα, επηέκβξηνο 1993 Πεξηβαιινληηθή εξγαζία ηεο Β ηάμεο Γπκλαζίνπ Αγίνπ Κεξχθνπ, Ηθαξία (2001) ΠΔΡΗΟΓΗΚΟ ΟΗΚΟ (2006) «Μείσζε θνππηδηψλ»,σδτυο 53 ΠΔΡΗΟΓΗΚΟ ΟΗΚΟ (2006) «Έμππλα Οηθνινγηθά Αληηθείκελα», ΣΔΤΥΟ 47 ΠΔΡΗΟΓΗΚΟ ΟΗΚΟ (2007), ΣΔΤΥΟ 55 Aquino J.(1995) "Recycling Handbook", Lewis Publishers, USA, 1995 Bagchi A.(1990) "Design, Construction & Monitoring of Sanitary Landfill", Wiley-Interscience, New York Bonomo L., Higginson A.(1988) "International Overview on Solid Waste Management", Academic Press, London Christensen T., Cossu A., Stegmann R.(1989) "Sanitary Landfilling: Process, Technology and Environmental Impact", Academic Press Inc., UK Lester R. Brown.(2011) Ο πιαλήηεο καο ζηα όξηα ηνπ, κεηάθξαζεεπηκέιεηα, Υξπζφζηνκνο Φνπληνχιεο. 31

Pfeffer J.(1992) "Solid WasteManagement Engineering", Prentice Hall Inc., USA Reidy R. (1996) "Solid Waste Recycling. Municipal Solid Waste Recycling in Western Europe to 1996", Elsevier Science Publishers, England Suess M. (1985) "Solid Waste Management Selected Topics", WHO Tchobanoglous G., Theisen H., Vigil S. (1993) "Integrated Solid Waste Management: Engineering Principles and Management Issues", McGRAW-HILL International Editions, USA Warmer Bulletin, World Resource Foundation Υξήζηκεο Ηζηνζειίδεο http:// www.ikariamag.gr / Ηζηνζειίδα γηα ηελ Ηθαξία θαη πιεξνθνξίεο γηα ηελ ππεξβφζθεζε. http://wildlife-archipelago.gr/wordpress/trees-and-shrubs http://www.ikariamag.gr /Ηζηνζειίδα γηα ηελ Ηθαξία θαη πιεξνθνξίεο γηα ηηο θηλεηνπνηήζεηο ησλ θαηνίθσλ ζρεηηθά κε ηα ζθνππίδηα. http://www.nikaria.gr / Ηζηνζειίδα γηα ηελ Ηθαξία θαη πιεξνθνξίεο γηα ηηο θηλεηνπνηήζεηο ησλ θαηνίθσλ ζρεηηθά κε ηα ζθνππίδηα. http://www.lemnos.gr/ Πιεξνθνξίεο γηα ηηο θηλεηνπνηήζεηο ησλ θαηνίθσλ ζρεηηθά κε ηα ζθνππίδηα. www.axortagos.gr/ikaria-apeginan-ola-afta-vareloskila.html. http://www.phorum.gr/viewtopic.php?f=67&t=213842&sid=a5703 http://katoikidiolover.blogspot.gr/2010/12/blog-post_26.html http://www.tovima.gr/society/article/?aid=412794 http://www.econews.gr/tag/βαξεινζθπια 32

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Η ΔΡΩΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ (ΚΟΤΠΗΓΗΑ) 1. Γλσξίδεηο ηη είλαη αλαθύθισζε; ΝΑΗ ΟΥΗ Αλ λαη, γξάςε ιίγα ιόγηα γηα ην ηη είλαη: 2. Γηα πνηό ιόγν γίλεηαη; 3. Δζύ θάλεηο αλαθύθισζε ζην ζπίηη ζνπ; ΝΑΗ ΟΥΗ 4. Πηζηεύεηο όηη είλαη θαιό λα θάλνπκε αλαθύθισζε ζηνλ ηόπν καο; ΝΑΗ ΟΥΗ Αλ λαη, γηαηί; 5. Πηζηεύεηο όηη πξέπεη λα ππάξρνπλ ρσκαηεξέο ζην λεζί καο; 33

ΔΡΩΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ (ΒΑΡΔΛΟΚΤΛΑ) 1)Δρεηο αθνύζεη γηα ηα βαξειόζθπια? ΝΑΗ ΟΥΗ 2)Δρεηο ζπλαληήζεη πνηέ ηέηνην ζθύιν? ΝΑΗ ΟΥΗ 3)Αλ λαη πσο αηζζάλζεθεο? α) ιχπε β)ραξά γ)αδηαθνξία δ)ζπκφ 4)πκθσλείο κε ηηο ζπλζήθεο δηαβίσζεο απηώλ ησλ ζθπιηώλ? ΝΑΗ ΟΥΗ 5) Γλσξίδεηο όηη απηό είλαη αληίζεην ηνπ λόκνπ? ΝΑΗ ΟΥΗ 6) Πηζηεύεηο όηη απηή ε θαηάζηαζε ζα αιιάμεη? ΝΑΗ ΟΥΗ 7)Αλ λαη κε πνην ηξόπν: α)με θηινδσηθέο νξγαλψζεηο? β)με λφκν (δηθαζηηθά)? γ)αλαιακβάλνληαο νη θάηνηθνη ηεο πεξηνρήο? δ)αιιάδνληαο ζπλεηδήζεηο απφ κηθξή ειηθία Δπέιεμε θάπνην από ηα παξαπάλσ. 34

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΗΗ ΤΝΔΝΣΔΤΞΖ κε ηνλ θχξην Αλδξεαδάθε Ησάλλε γηα ην πξόβιεκα ηεο ππεξβόζθεζεο. Πόζν θαηξό αζρνιείζηε κε ην επάγγεικα ηεο θηελνηξνθίαο; Από ηελ ειηθία ηωλ 20 εηώλ. Λεηηνπξγείηε κε ηελ πνηκελόκελε ή ηελ απνίκελε θηελνηξνθία; Λεηηνπξγώ κε ηελ πνηκελόκελε θηελνηξνθία. Θεσξείηε πσο ε απνίκελε θηελνηξνθία είλαη πξόβιεκα; Αλ λαη, ηί κέηξα πξνηείλεηε; Πηζηεύω πωο είλαη πξόβιεκα, γηαηί ππνθέξνπκε θαη εκείο από ηελ αλεμέιεγθηε ππεξβόζθεζε. Τν κέηξν πνπ ζα κπνξνύζα λα πξνηείλω είλαη λα κελ ππάξρνπλ άγξηα δώα. Δζείο εθκεηαιιεύεζηε ηα δώα γηα ηα ρξήκαηα πνπ ζαο εμαζθαιίδνπλ ή γηα ηε παξαγσγή ηνπο; Τα αλαηξέθω γηα ηελ παξαγωγή ηνπο αιιά θαη γηαηί κνπ αξέζεη λα αζρνινύκαη κε απηά. Γελ ην θάλω γηα ηα ρξήκαηα. Πηζηεύεηε πσο ζα ζπλερηζηεί ην πξόβιεκα ηεο ππεξβόζθεζεο; Ναη, γηαηί αλ δελ ινγηθεπηνύλ νξηζκέλνη ηα πξάγκαηα ζα ρεηξνηεξεύζνπλ. 35

ΤΝΔΝΣΔΤΞΖ κε ηνλ θχξην Φνπληνχιε Υξπζφζηνκν (θηελίαηξν) γηα ην πξόβιεκα ηεο ππεξβόζθεζεο. Γλσξίδεηε ην πξόβιεκα ηεο ππεξβόζθεζεο ; Πξηλ μεθηλήζνπκε θαιφ ζα ήηαλ λα πνχκε δχν ιφγηα γηα ηε βφζθεζε. Απφ ηα πξψηα δψα πνπ εμεκέξσζε ν άλζξσπνο ήηαλ ηα κεξπθαζηηθά, δειαδή δψα κε ηέζζεξα ζηνκάρηα, πνπ κπνξνχζαλ λα βφζθνπλ, λα καδεχνπλ ρφξηα, ηελ εκέξα θαη λα ηα επεμεξγάδνληαη, λα κεξπθάδνπλ, λα αλακαζάλε ην βξάδπ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ν άλζξσπνο ζπκβίσζε κε ηελ θαηζίθα, ην πξφβαην θαη ην βφδη ζε κηα λνκαδηθή πεξηπιαλψκελε εθηαηηθή, φρη εληαηηθή θηελνηξνθία. Σα δψα ζπλέιεγαλ ρφξηα πνπ δελ κπνξνχζε λα ηα θάεη ν άλζξσπνο θαη ηα κεηέηξεπαλ ζε ρξήζηκα πξντφληα δσηθήο πξνέιεπζεο, γάια, καιιί, θξέαο δέξκα θιπ. Αιιά θαη ηα δψα θαζψο κεηαθηλνχληαλ έβνζθαλ δηαδνρηθά ζε δηάθνξεο πεξηνρέο θαη βξηζθφηαλ ζε κηα αξκνληθή ζπκβίσζε κε ηε ρισξίδα, ηα θπηά ησλ βνζθνηφπσλ. Σα δψα έηξσγαλ θάπνηα ηκήκαηα ηνπ θπηνχ, πνιιέο θνξέο καδί κε ηνπο ζπφξνπο, αλάινγα κε ηελ επνρή ηνπ έηνπο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν κεηέθεξαλ ηνπο ζπφξνπο ζε άιιεο πεξηνρέο θαη βνεζνχζαλ ζηε επηβίσζε θαη ζηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ θπηψλ. Παξάιιεια εθεί πνπ έβνζθαλ νπξνχζαλ θαη θφπξηδαλ κε απνηέιεζκα λα εκπινπηίδνπλ ηνλ βνζθφηνπν ψζηε λα είλαη παξαγσγηθφο θαη ηελ άιιε ρξνληά ηελ ίδηα επνρή πνπ ηα δψα ζα βξηζθφηαλ μαλά ζην ίδην κέξνο. Μηα άιιε επλντθή επίδξαζε πνπ είρε ε βφζθεζε ζηνπο βνζθφηνπνπο ήηαλ φηη ηα δψα έηξσγαλ ηα ρφξηα θαη δελ καδεπφηαλ ρξφλν κε ην ρξφλν μεξά ρφξηα πνπ ην θαινθαίξη ππήξρε θίλδπλνο λα πάξνπλ θσηηά. ηελ Διιάδα ην ζχζηεκα ηελ κεηαθηλνχκελεο θηελνηξνθίαο είλαη πάξα πνιχ παιηφ, ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ ηα θνπάδηα αλέβαηλαλ ζηα βνπλά θαη ηνπ Αγίνπ Γεκεηξίνπ θαηέβαηλαλ ζηα ρεηκαδηά ζηνπο θάκπνπο γηα λα μερεηκσληάζνπλ. 36

ηελ Ηθαξία πέξα απφ ηηο κεηαθηλήζεηο ππήξραλ νη θξάρηεο θαη νη πνξηέο πνπ έθιεηλαλ κεγάιεο πεξηνρέο θαη κέζα ζε απηέο ππήξρε έλαο κηθξφο αξηζκφο δψσλ, ειεγρφηαλ απφ ηνπο παξαγσγνχο ψζηε λα κελ απμεζνχλ ηα δψα ππεξβνιηθά θαη εμαληιήζνπλ ηελ παξαγσγηθή ηθαλφηεηα ηνπ βνζθφηνπνπ. Γελ κπνξψ λα ππνινγίζσ πφζα δψα έβνζθαλ ζε απηνχο ηνπο θιεηζηνχο βνζθφηνπνπο αιιά πηζηεχσ φηη παξαδείγκαηνο ράξε ζε εθαηφ ζηξέκκαηα ππήξραλ είθνζη ή ηξηάληα δψα φιν ηνλ ρξφλν κε ηα αληίζηνηρα θαηζηθάθηα πνπ γελληφηαλ ζην ηέινο ηνπ ρεηκψλα λα βφζθνπλ γηα ιίγν ηελ άλνημε θαη λα θαηαλαιψλνληαη ην Πάζρα. Βέβαηα ππήξρε πάληνηε θαη ε νηθφζηηε, ε ζπηηηθή θηελνηξνθία, θάζε λνηθνθπξηφ είρε δχν ηξεηο θαηζίθεο πξνβαηίλεο ή αγειάδεο ηηο νπνίεο πήγαηλε γηα βνζθή ζηα θηήκαηα γχξσ απφ ην ρσξηφ, πάιη κε ηα ίδηα πιενλεθηήκαηα θαη ηε βειηίσζε πνπ δίλεη ην δψν ζηελ πεξηνρή πνπ βφζθεη. Δδψ πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη ε Ηθαξία ήηαλ έλα πξάζηλν λεζί γηαηί γηα αηψλεο ππήξρε κηα αξκνληθή ζπκβίσζε ησλ αλζξψπσλ θαη ησλ δψσλ κε ηνπο βνζθφηνπνπο. Παξάιιεια ππήξραλ πξαθηηθέο ιχζεηο πνπ ππνζηήξηδαλ απηνχ ηνπ είδνπο ηελ θηελνηξνθία, ππήξραλ πεξηνρέο πνπ έβνζθαλ κφλν ηα λενγέλλεηα, ππήξραλ πεξηνρέο πνπ δελ έκπαηλε πνηέ δψν δελ επηηξεπφηαλ νχηε λα πεξάζεη. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ηα δψα ηα ηάηδαλ κε θιαδί θνπκαξηέο, ειηέο, κνπξηέο, ζπθφθπιια ππξήλα απφ ηα ιηνηξίβηα θιπ. Σέινο φια ηα λνηθνθπξηά είραλ γηα απηφ ηνλ ζθνπφ θαη κεξηθέο ραξνππηέο ή θνπληνπξηδηέο. Αλ ππνζέζνπκε φηη κηα πεξηνρή έρεη ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξέπεη λα έρεη έλαο βνζθφηνπνο. Γειαδή έρεη ζρεηηθά νκαιφ αλάγιπθν εδάθνπο, έρεη ζρεηηθά θαιήο πνηφηεηαο έδαθνο θαη ηθαλνπνηεηηθφ βάζνο, έρεη θαιφ πξνζαλαηνιηζκφ είλαη πξνζήιην, λνηηλφ, δέρεηαη αξθεηέο βξνρέο, έρεη πεγή ή δεμακελή γηα λεξφ θαη θάπνηα δέληξα κε ζθηά γηα λα ζηαιίδνπλ ηα δψα. Δπηπιένλ έρεη κεγάιε πνηθηιία θπηψλ ηα νπνία 37

κεγαιψλνπλ αλάινγα κε ηελ επνρή θαη δελ έρεη ηνμηθά θπηά πνπ πηζαλφλ λα βιάςνπλ ηα δψα. Πάληα πξέπεη λα έρνπκε ππ φςε φηη νη βνζθφηνπνη είλαη ζπλήζσο θησρά εδάθε πνπ δελ κπνξνχλ λα θαιιηεξγεζνχλ κε άιιν ηξφπν. Έλαο ηέηνηνο βνζθφηνπνο πρ. δέθα ζηξεκκάησλ, φηαλ είλαη ζε ζρεηηθά θαιή θαηάζηαζε κπνξεί λα ππνζηεξίμεη παξαγσγηθά δχν κε ηξία θαηζίθηα, κε ηα θαηζηθάθηα ηνπο γηα έλα κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα. Με ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα ηεξεζεί έλα ειάρηζην πξφγξακκα δηαρείξηζεο ηεο βφζθεζεο θαη πξνζηαζίαο ηνπ βνζθνηφπνπ. Ο βνζθφηνπνο πξέπεη λα ρσξηζηεί ζε πεξηνρέο, ηα δψα λα βφζθνπλ δηαδνρηθά ηηο πεξηνρέο έηζη ψζηε ηα θπηά λα πξνιαβαίλνπλ λα κεγαιψζνπλ θαη πάιη. Όηαλ απηή ε αξκνληθή ζπκβίσζε ησλ δψσλ πνπ βφζθνπλ ζε κηα πεξηνρή δηαηαξαρζεί ηφηε έρνπκε λα αληηκεησπίζνπκε ην πξφβιεκα ή ηα πξνβιήκαηα ηεο ππεξβφζθεζεο. Τπεξβφζθεζε έρνπκε φηαλ πξνζπαζεί θάπνηνο λα παξάγεη πνιιά δψα απφ κηα κηθξή ζρεηηθά πεξηνρή βφζθεζεο. Πρ. λα βάιεη δέθα θαηζίθηα ζε δέθα ζηξέκκαηα θαλνληθνχ βνζθφηνπνπ ή λα βάιεη ηξία θαηζίθηα ζε δέθα ζηξέκκαηα ζε κηα πεξηνρή πνπ έρεη πνιχ ιίγα ρφξηα. Δπίζεο, φηαλ ν θαηξφο είλαη μεξφο ρσξίο βξνρέο θαη ζηνλ βνζθφηνπν δελ έρνπλ κεγαιψζεη ρφξηα ηφηε δελ κπνξνχκε λα βάινπκε νχηε δχν θαηζίθηα ζηα δέθα ζηξέκκαηα. Όηαλ έρεη γίλεη ππεξβνιηθή βφζθεζε, έρνπλ εμαθαληζηεί ηα θπηά εάλ βξέμεη πνιχ, ηφηε ην ρψκα θεχγεη πξνο ηε ζάιαζζα θαη κέλνπλ νη πέηξεο, ηφηε ε πεξηνρή απηή δελ κπνξεί λα ζεσξείηαη βνζθφηνπνο αιιά εξεκνπνηεκέλε πεξηνρή ε νπνία ζέιεη πνιχ θαηξφ θαη κεγάιε πξνζπάζεηα γηα λα επαλέιζεη. 38

Πσο ην θξίλεηε; Γπζηπρψο ε ππεξβφζθεζε είλαη έλα πνιχπινθν πξφβιεκα κε πνιινχο παξάγνληεο θαη κε δχζθνιε ιχζε. Έλα ηφζν κεγάιν πξφβιεκα δελ κπνξείο λα ην θξίλεηο. Πξέπεη λα ζθχςεηο επάλσ ηνπ κε ελδηαθέξνλ, λα πξνζπαζήζεηο λα ην θαηαιάβεηο, λα ην κειεηήζεηο θαη λα ην ιχζεηο, λα ην ζεξαπεχζεηο. Πνηνο θαηά ηε γλώκε ζαο είλαη ππεύζπλνο γηα απηό ην πξόβιεκα; Ζ ππεξβφζθεζε είλαη έλα παγθφζκην πξφβιεκα πνπ εκθαλίδεηαη θαη ζηελ Ηθαξία. Έλαο ππεχζπλνο δελ ππάξρεη. Οη θνηλσληθέο αιιαγέο θαη ε πξφνδνο πνπ ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο πξέπεη λα κπεη ζε εηζαγσγηθά κπνξεί λα ζεσξεζεί ππεχζπλε. Απφ ην ηέινο ηνπ Γεχηεξνπ Παγθνζκίνπ πνιέκνπ κέρξη ηηο εκέξεο καο έγηλαλ ηξνκεξέο αιιαγέο ζηνλ ηξφπν δσήο, ε χπαηζξνο εγθαηαιείθζεθε, νη άλζξσπνη έθπγαλ απφ ηα ρσξηά ηνπο θαη άθεζαλ ηελ γε πνπ ηελ θαιιηεξγνχζαλ νη πξφγνλνη ηνπο γηα αηψλεο. Πνιιά επαγγέικαηα ράζεθαλ, θπζηθά δεκηνπξγήζεθαλ θαη πνιιά λέα. Όκσο ε βφζθεζε πξνυπνζέηεη ηελ παξνπζία βνζθνχ θαη ζήκεξα βνζθνί κε ηελ πξαγκαηηθή ζεκαζία ηνπ επαγγέικαηνο δελ ππάξρνπλ. Πνηεο πηζηεύεηε όηη είλαη νη ζπλέπεηεο; Πνιχ θνβάκαη φηη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ε θαηάζηαζε έρεη μεπεξάζεη ην ζεκείν πνπ ζα κπνξνχζε ε ίδηα ε θχζε λα ζεξαπεχζεη ηηο πιεγέο ηεο. Μηα πεξηνρή φηαλ έρεη ππεξβνζθεζεί, δελ έρεη κείλεη θαλέλα θπηφ θαη έρνπλ αθνινπζήζεη βξνρνπηψζεηο κε απνηέιεζκα ην ρψκα λα θαηαιήμεη ζηε ζάιαζζα. Δπίζεο είλαη πνιχ δχζθνιν λα μαλαπξαζηλίζεη θαη λα απνθαηαζηαζεί. 39

Ση κέηξα πξνηείλεηε γηα ηελ άκβιπλζε ηνπ; Πξέπεη νη άκεζα ελδηαθεξφκελνη θηελνηξφθνη λα αληηκεησπίζνπλ ηα πξνβιήκαηα. Ζ θηελνηξνθία ζήκεξα είλαη απαξαίηεηε ηφζν γηα ηελ Ηθαξία φζν γηα ηελ Δζληθή νηθνλνκία. Τπάξρνπλ νη γλψζεηο θαη ηα κέζα έηζη ψζηε νη άλζξσπνη πνπ αζρνινχληαη κε ηελ θηελνηξνθία λα θαηαζηξψζνπλ ζρέδην ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζήο ηνπο πνπ κε ιηγφηεξα δψα ζα έρνπλ θαιχηεξεο απνδφζεηο, κεγαιχηεξα θέξδε θαη ζα πξνθαινχλ κηθξφηεξεο επηβαξχλζεηο ζην πεξηβάιινλ. Σα πξνηεηλφκελα κέηξα μεθεχγνπλ απφ ην πιαίζην απηήο ηεο ζπδήηεζεο, αιιά ζα κπνξνχζαλ λα είλαη κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ δψσλ θαη θαζηέξσζε κηαο αλαινγίαο πρ. Γπν θαηζίθηα γηα θάζε δέθα ζηξέκκαηα, θαζνξηζκφο ησλ βνζθνηφπσλ, πξνγξακκαηηζκφο ηεο βφζθεζεο ζε δηάθνξεο πεξηνρέο θαη επνρέο. Δπίζεο δεκηνπξγία κνλάδσλ θνκπνζηνπνίεζεο θαη κεηαθνξά ησλ νξγαληθψλ απηψλ ιηπαζκάησλ θαη ηεο θνπξηάο απφ ηα αηγνπξφβαηα ζε πεξηνρέο πνπ κπνξεί λα ζσζνχλ απφ ηελ εξεκνπνίεζε. Να θαζνξηζηνχλ δψλεο κε βφζθεζεο γηα κεγάια ρξνληθά δηαζηήκαηα θαη λα γίλεη πξφγξακκα θαιιηέξγεηαο ηεο ραξνππηάο θαη άιισλ θηελνηξνθηθψλ θπηψλ. Οη παξαγσγνί πνπ ζα αθνινπζήζνπλ εζεινληηθά έλα ζχζηεκα πηζηνπνίεζεο γηα ηε ζσζηή εθκεηάιιεπζε ησλ βνζθνηφπσλ λα έρνπλ δηθαίσκα λα δηαζέηνπλ ηα ζθάγηα ηνπο ζηα παλεγχξηα θαη φζνη αξλνχληαη λα πξνζαξκνζηνχλ λα απνθιείνληαη. Πσο πηζηεύεηε όηη ζα είλαη ε θαηάζηαζε ζην κέιινλ; Πηζηεχσ φηη ήδε έρεη γίλεη κεγάιε δεκηά ζην πεξηβάιινλ απφ ηελ ππεξβνιηθή βφζθεζε. Αλ ζπλερίζνπκε κε απηνχο ηνπο ξπζκνχο έλα είλαη ζίγνπξν, φηη ζε κεξηθά ρξφληα δελ ζα ππαξρεη πάλσ ζηελ Ηθαξία νχηε έλα θαηζίθη νχηε έλα δέληξν. Όηαλ εγψ ήκνπλ καζεηήο ζην Γπκλάζην ηνπ Αγίνπ Κεξχθνπ ππήξραλ ζηελ Ηθαξία θάπνηα κηθξά βννεηδή, 40

βξαρπθεξαηηθή θπιή, πξνζαξκνζκέλα γηα αηψλεο ζην θιίκα θαη ζην πεξηβάιινλ ηεο. ήκεξα απηά ηα δψα δελ ππάξρνπλ, έρνπλ εμαθαληζηεί θαη γίλακε έηζη πνιχ πην θησρνί πνπ ράζακε απηά ηα γνλίδηα. Σν ίδην ζπκβαίλεη κε ην πξφβαην ηεο θπιήο ηνπ Δπδήινπ, πνπ ράζεθε θαη απηφ. Πξέπεη ινηπφλ λα δνχκε ηελ πξννπηηθή, πψο ζα είλαη ε Ηθαξία ην 2050 θαη αλ ππάξρνπλ ηα θαηζίθηα ή ηα ξαζθά. Πηζηεχσ φηη πξέπεη λα θάλνπκε νηηδήπνηε είλαη δπλαηφ θαη λα θξνληίζνπκε απηά ηα δψα λα ππάξρνπλ θαη ζην κέιινλ. Ο κφλνο ηξφπνο είλαη λα δξάζνπκε ζήκεξα. Θεσξψ φηη νη ζεκεξηλνί θηελνηξφθνη γλσξίδνπλ ηα πξνβιήκαηα θαιχηεξα απφ ηνλ θάζε έλα απφ εκάο θαη ζα βνεζήζνπλ ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπο. 41

ΤΝΔΝΣΔΤΞΖ κε ηνλ θχξην Φνπληνχιε Υξπζφζηνκν(θηελίαηξν) γηα ην Γάζνο ηνπ Ράληε. 1) Πηζηεύεηαη όηη ην δάζνο ηνπ Ράληε είλαη ζεκαληηθό γηα ηελ Ηθαξία; Απφ άπνςε δαζηθήο βιάζηεζεο είλαη ίζσο ην ζεκαληηθφηεξν δαζηθφ νηθνζχζηεκα ζε φιν ην Αηγαίν θαη απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ζηελ Διιάδα. 2) Οη ληόπηνη ην εθκεηαιιεύνληαη ζσζηά ε ππεξβαίλνπλ ηα όξηα; Σν Γάζνο ηνπ Ράληε ρξεηάδεηαη ζσζηή δηαρείξηζε (θαη φρη εθκεηάιιεπζε). Δπεηδή βφζθεηαη, δελ θπηξψλνπλ λέα δέληξα θαη ην δάζνο δελ αλαγελλάηαη. Απηφ πξέπεη λα είλαη ην πξψην πνπ πξέπεη λα θξνληίζνπκε. 3) Έρεηε πάεη πνηέ εθεί; Ναη 4) Αλ λαη ηη ζαο έθαλε εληύπσζε; Ζ ππθλή βιάζηεζε θαη ην πινχζην ζε νξγαληθή χιε έδαθνο. Δπίζεο, είλαη κνλαδηθή ε αίζζεζε λα βξίζθεζαη κέζα ζε έλα ζπάλην δάζνο, έλα πεξηβάιινλ πνπ δελ βξίζθεηαη αιινχ. 5) Καηά ηελ γλώκε ζαο,πσο κπνξνύκε λα ην πξνζηαηέςνπκε; Να κελ επηηξέςνπκε λα εγθαηαζηαζεί νχηε κηα αλεκνγελλήηξηα ζην βνπλφ ηεο Ηθαξίαο, θαη αθφκε πεξηζζφηεξν ζην Γάζνο ηνπ Ράληε. Ο Γήκνο λα πξσηνζηαηήζεη ψζηε λα γίλεη Φνξέαο Γηαρείξηζεο ηεο Ηθαξηαθήο νξνζεηξάο, πνπ λα πεξηιακβάλεη ηηο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο NATURA 2000 θαη ην Γάζνο ηνπ Ράληε. ηε ζπλέρεηα ρξεηάδεηαη κειέηε 42

δηαρείξηζεο, φπνπ επηζηεκνληθά πξέπεη λα θαζνξηζηνχλ ηα κέηξα πξνζηαζίαο ηνπ αιιά θαη δηαρείξηζήο ηνπ. 6) Πηζηεύεηαη όηη είλαη έλαο ιόγνο πνπ νη ηνπξίζηεο επηζθέπηνληαη ην λεζί καο; Φπζηθά. Τπάξρνπλ πνιινί πεξηπαηεηέο απφ ην Φζηλφπσξν κέρξη ηελ Άλνημε πνπ πεγαίλνπλ εθεί. Αιιά θαη ην Καινθαίξη ππάξρεη κεγάιε θίλεζε απφ θπζηνιάηξεο. 7) Ση είδνπο παλίδα θαη ρισξίδα ππάξρεη ζην δάζνο; Σν θπξίαξρν δαζηθφ είδνο είλαη Αξηά (Quercusilex). Σα είδε ηνπ γέλνπο Quercus αλήθνπλ ζηελ νηθνγέλεηα Fagaceae. Τπάξρνπλ 600 δηαθνξεηηθά είδε ζην γέλνο θαη απαληψληαη θπξίσο ζην βφξεην εκηζθαίξην. Μπνξνχλ αθφκα λα βξεζνχλ ζηελ Πνιπλεζία (1). Παξφκνηα είδε κε ην Q. ilex είλαη ηα Q. coccifera θαη Q. rotundifolia, ελψ κε ην ηειεπηαίν κπνξεί θαη λα δηαζηαπξσζεί (2). Ζ αξηά κπνξεί λα βξεζεί ζαλ ζάκλνο ή ζαλ κηθξφ δέλδξν, αιιά κπνξεί επίζεο λα αλαπηπρζεί ζε κεγάιν δέλδξν κε χςνο 15-27 κέηξα (2). Σα θχιια ηεο έρνπλ ρξψκα ζθνχξν πξάζηλν ζηελ πάλσ επηθάλεηα θαη γθξηδνπξάζηλν ζηελ θάησ. Πνηθίιινπλ πνιχ ζε κέγεζνο θαη ζρήκα, ζπρλά αθφκα θαη ζην ίδην δέλδξν. Δίλαη θαλνληθά άξηηα ή νδνλησηά. Σα βειαλίδηα είλαη σνεηδή θαη ζπγθξαηνχληαη ζε έλα θχπειιν απφ αιιεινεπηθαιππηψκελα κέξε (3) 43

ΤΝΔΝΣΔΤΞΖ γηα ην πξόβιεκα κε ηα βαξειόζθπια. 1)Σα αίηηα ηεο εκθάληζεο ηνπ θαηλνκέλνπ κε ηα βαξειφζθπια ζηελ Ηθαξία? 2)ε πνηεο πεξηνρέο ζπλαληψληαη ηέηνηα ζθπιηά? 3)Γλσξίδεηαη γηα ηηο πνηλέο πνπ είραλ επηβάιεη ζην λεζί καο πξηλ απφ νξηζκέλα ρξφληα ζε θαηφρνπο βαξειφζθπισλ? 4)Απφ ηφηε πνπ έιαβαλ δξάζε νη θηινδσηθέο νξγαλψζεηο παξαηεξείηαη κείσζε ηνπ θαηλνκέλνπ? 44

ΤΝΔΝΣΔΤΞΖ κε έλαλ θάηνηθν ηνπ Καηαθπγίνπ γηα ην πξόβιεκα κε ηα ζθνππίδηα. ην Καηαθχγη βξηζθφηαλ ε ράδα φιεο ηηο Ηθαξίαο έηζη δεκηνπξγνχζε κεγάιν πξφβιεκα θαη ζην ρσξηφ αιιά θαη ζηνπο θαηνίθνπο αηκφζθαηξα ήηαλ κνιπζκέλε δεκηνπξγψληαο πξνβιήκαηα πγείαο θαζψο θαη κηα κεγάιε έθηαζεο κε ειηέο πνπ βξηζθφηαλ θνληά ζηελ ράδα ήηαλ γεκάηεο κε ηνμίλεο, έηζη νη θάηνηθνη δελ κπνξνχζαλ λα ηηο καδέςνπλ αθφκα δελ κπνξνχζαλ λα αθήζνπλ ειεχζεξα ηα δψα ηνπο λα βνζθίζνπλ γηαηί φια ήηαλ κνιπζκέλα κε απνηέιεζκα λα κελ κπνξέζνπλ λα ηα θάλε αιιά νχηε λα ηα πνπιήζνπλ. Οη θάηνηθνη κεηά απφ επαλεηιεκκέλεο δηακαξηπξίεο θαη αλψθειεο πξνζπάζεηεο θαζψο πιεζίαδε ην θαινθαίξη απνθάζηζαλ λα θάλνπλ κηα θαηάιεςε ψζηε λα αθνπζηνχλ αθνχ ππήξρε ηφζν κεγάιν πξφβιεκα κε ηα ζθνππίδηα. Γελ ήηαλ ηπραία ε επηινγή ηεο επνρήο γηα ηελ θαηάιεςε γηαηί ην πξφβιεκα ζα ήηαλ πην έληνλν αθνχ ε ζπζζψξεπζε ησλ ζθνππηδηψλ ζα ήηαλ κεγαιχηεξε θαη έηζη ην απνηέιεζκα ζα ήηαλ ν δήκνο λα δψζεη κηα ξηδηθή ιχζε ζην πξφβιεκα γηα λα κελ έρεη επηπηψζεηο ζηνλ ηνπξηζκφ Με ηελ θαηάιεςε απηή θαηάθεξαλ θαη έθιεηζαλ ηελ ράδα θαη θχηεςαλ δηάθνξα δέληξα ψζηε ε αηκφζθαηξα λα θαζαξίζεη θαη ην έδαθνο λα μαλαγίλεη γφληκν. 45

46