ηνηρεία εμέιημεο θαη ζπζηεκαηηθήο ησλ Σεηξαπόδωλ

ηνηρεία εμέιημεο θαη ζπζηεκαηηθήο ησλ Σεηξαπόδωλ καδί κε Κξηηήξηα θαη πξαθηηθνύο ηξόπνπο αλαγλώξηζήο ηνπο Πέηξνο Λπκπεξάθεο Μνπζείν Φπζηθήο Ηζηνξίαο Κξήηεο Παλεπηζηήκην Κξήηεο

O ρώξνο θαη ν ρξόλνο

ΕΩΖ

Υξόλνο θαη πνηθηιόηεηα - Δμαθαλίζεηο

Δκθαλίζεηο κεγάισλ νκάδσλ

Σαπηόρξνλα αιιάδεη θαη ν Χ Ω Ρ Ο

ΑΛΛΑΓΖ αληί ΣΑΘΔΡΟΣΖΣΑ Από ηελ εμέιημε ζπλεηδεηνπνηήζακε όηη θαλόλαο είλαη ε αιιαγή θαη όρη ε ζηάζε Κάζε πξάγκα πνπ βιέπνκε γύξσ καο είλαη ε ζηηγκηαία απνηύπσζε δηαδηθαζηώλ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ αληί ΠΡΑΓΜΑ

Οκαδνπνηήζεηο Ο Άλζξσπνο νξγαλώλεη ηελ πιεξνθνξία Δπηζηήκε = νλνκαηνδνζία Ο ηξόπνο νξγάλσζεο ηεο πιεξνθνξίαο νλνκαηνδνζία είλαη ππνθεηκεληθά (;) Κόθθηλεο, κπιε, πξάζηλεο... θαίξεο, θύβνη, ππξακίδεο...

Ολόκαηα - θαηάηαμε - ηεξαρία Βαζίιεην Εώα Φπηά Bacteria Φύιν Υνξδσηά Division Anthophyta Proteobacteria πλνκνηαμία Θειαζηηθά Σάμε αξθνθάγα Solanales Vibrionales Οηθνγέλεηα Felidae Solanaceae Vibrionaceae Γέλνο Panthera Nicotiana Vibrio Δίδνο P. leo N. tabacum V. cholerae Κνηλό όλνκα ιηνληάξη θαπλόο ρνιέξα

Ολνκαηνινγία The International Code of Phylogenetic Nomenclature, known as the PhyloCode for short, is a developing draft for a formal set of rules governing phylogenetic nomenclature. Its current version is specifically designed to regulate the naming of clades, leaving the governance of species names up to the rank-based codes ( ICN, ICZN, ICNB). ε απιά ειιεληθά ε πξνζέγγηζε ηνπ Φπινθώδηθα δίλεη πξνηεξαηόηεηα ζηε δηάθξηζε κνλνθπιεηηθώλ νκάδσλ θαη αδηαθνξεί γηα ηελ ηεξαξρία Γέληξν ηεο Εσήο http://tolweb.org/terrestrial_vertebrates/14952

Βαζκνί ζπγγέλεηαο Θειαζηηθά Δξπεηά Πνπιηά Ακθίβηα

Βαζκνί ζπγγέλεηαο Αξηίγνλα Μνξθνινγία Αξηίγνλα + εμαθαληζκέλα Μνξθνινγία Αξηίγνλα DNA Αιιά θαη κε κεηάζεζε Aves - Testudines Μειεηώληαο ην ιάζνο δέληξν... Ακθίβηα Δξπεηά Πνπιηά Θειαζηηθά

Ακθίβηα 1. πζηεκαηηθή ηαμηλόκεζε http://www.amphibiaweb.org/amphibian/speciesnums.html http://research.amnh.org/herpetology/amphibia/index.php Οκνηαμία: Ακθίβηα 7104 Δίδε Σάμε: Άλνπξα 6265 είδε (88%) Σάμε: Οπξνδειή 647 είδε (9%) Σάμε: Γπκλνθίνλα (ή Άπνδα) 192 είδε (3%) Γεληθά γηα ηα ειιεληθά είδε Ακθηβίωλ - Εξπεηώλ: www.herpetofauna.gr

Πνηθηιόηεηα ακθηβίσλ ζηνλ θόζκν http://www.amphibiaweb.org/declines/declines.html

2. Γεληθά ραξαθηεξηζηηθά Ακθηβίσλ Η Δκθαλίζηεθαλ θαηά ηε Γεβόλην πεξίνδν(~400 Δθ. έηε). Σα αξηίγνλα Ακθίβηα δηακνξθώζεθαλ θαηά ηνλ Καηλνδσηθό αηώλα (>65 Δθ. έηε). Δίλαη ε πξώηε νκάδα ζπνλδπισηώλ πνπ δηακόξθσζε ην ρεηξίδην θαη απόθηεζε έηζη ηθαλόηεηα ζηήξημεο - βάδηζεο. ηα Ακθίβηα δηακνξθώλνληαη ηέζζεξα άθξα, δύν εκπξόο κε ηέζζεξα δάθηπια θαη δύν πίζσ κε πέληε δάρηπια. Τπάξρνπλ κνξθέο, όπσο ηα Sirenidae, πνπ έρνπλ κόλν ηα δύν εκπξόο άθξα ή κνξθέο, όπσο ηα Γπκλνθίνλα, πνπ ζηεξνύληαη άθξσλ. ε κεξηθέο νκάδεο ππάξρεη λεθηηθή κεκβξάλε κεηαμύ ησλ δαθηύισλ. Ζ αλαπλνή ζηηο πξνλύκθεο γίλεηαη απνθιεηζηηθά κε βξάγρηα, ελώ ζηα ελήιηθα γίλεηαη θπξίωο κε πλεύκνλεο θαη κε ην δέξκα. ηηο ππνηάμεηο Sirenidae θαη Proteidae ηα ελήιηθα άηνκα θέξνπλ ηαπηόρξνλα βξάγρηα θαη πλεύκνλεο. Τπάξρνπλ θαη πεξηπηώζεηο (Caudata: Plethodontidae) πνπ δελ έρνπλ πλεύκνλεο.

2. Γεληθά ραξαθηεξηζηηθά Ακθηβίσλ ΗΗ Ζ θαξδηά ζηηο πξνλύκθεο είλαη δίρωξε κε έλα θόιπν, κηα θνηιηά, όπσο ζηα ςάξηα, ελώ ζηα ελήιηθα άηνκα είλαη ηξίρωξε κε δύν θόιπνπο θαη κία θνηιηά. Δίλαη πνηθηιόζεξκα δώα. Σν δέξκα θέξεη πνιινύο αδέλεο πνπ εθθξίλνπλ βιέλλα απαξαίηεηε γηα ηε καιαθόηεηα ηνπ δέξκαηνο θαη θαη' επέθηαζε ηε δεξκαηηθή αλαπλνή. Δπίζεο ππάξρνπλ δειεηεξηώδεηο θαη δύζνζκνη αδέλεο γηα ηελ αληηκεηώπηζε ησλ ζεξεπηώλ. ηε ζηνκαηηθή θνηιόηεηα ππάξρνπλ δόληηα, θαζώο θαη γιώζζα πνπ κπνξεί λα εθηηλάζζεηαη θαη λα ζπιιακβάλεη ηε ιεία. Κπξίσο είλαη γνλνρωξηζηηθά. ε κεξηθά είδε παξαηεξείηαη πεξηζηαζηαθόο εξκαθξνδηηηζκόο. πλήζσο γελλνύλ απγά θαηά ζεηξέο ή ζσξνύο.

2. Γεληθά ραξαθηεξηζηηθά Ακθηβίσλ ΗΗΗ Ζ πξνλύκθε θαιείηαη γπξίλνο. Μεξηθά είλαη ωνδωνηόθα θαη ειάρηζηα δωνηόθα. πρλά παξαηεξείηαη θπιεηηθόο δηκνξθηζκόο, κόληκνο ή πεξηνδηθόο θαηά ηελ επνρή ηεο γνληκνπνίεζεο. Σξέθνληαη θπξίσο κε θηλνύκελα κηθξά δώα, όπσο έληνκα, ηζόπνδα ζθνπιήθηα θαη κηθξά καιάθηα. Σα πδξόβηα ηξέθνληαη θαη κε κηθξά ςάξηα. Πνιιέο θνξέο παξαηεξείηαη θαληβαιηζκόο. Οη πξνλύκθεο ησλ Άλνπξσλ είλαη θπξίσο θπηνθάγεο. Ενπλ θπξίσο ζε εύθξαηεο, πγξέο πεξηνρέο. Μεξηθά δνπλ ζε ηξνπηθέο θαη ειάρηζηα ζε εξήκνπο. Έλα είδνο βαηξάρνπ θηάλεη κέρξη ηνλ αξθηηθό θύθιν. Ο βηνινγηθόο ηνπο θύθινο ηππηθά ζπλδέεηαη κε ηα γιπθά λεξά. Τπάξρνπλ είδε πξνζαξκνζκέλα ζε πθάικπξα λεξά. Σα πεξηζζόηεξα είδε ρξεζηκνπνηνύλ πεξηνδηθά ην πδξόβην πεξηβάιινλ γηα αλαπαξαγσγή ή ηξνθή. Τπάξρνπλ είδε πνπ είλαη απνθιεηζηηθά πδξόβηα (πρ νηθνγέλεηεο Proteidae, Sirenidae) ελώ ππάξρνπλ είδε πνπ αλεμαξηεηνπνηνύληαη (θαηλνκεληθά) από ην λεξό.

3. Γηαθξίλνληαο κεηαμύ Σάμεσλ Σάμε: Άλνπξα: Σα ελήιηθα άηνκα δελ έρνπλ νπξά. Σα δύν πίζσ άθξα είλαη καθξύηεξα θαη ηζρπξόηεξα από ηα πξόζζηα. Ζ γνληκνπνίεζε είλαη εμσηεξηθή. Δίλαη δώα απνθιεηζηηθά σνηόθα. Ζ πξνλύκθε νλνκάδεηαη γπξίλνο θαη θέξεη νπξά θαη βξάγρηα. Καηά ηε κεηακόξθσζε εκθαλίδνληαη πξώηα ηα πίζσ άθξα. Σάμε Οπξνδειή: ώκα επίκεθεο κε επδηάθξηηε θεθαιή, θνξκό θαη νπξά. Σα ηέζζεξα άθξα είλαη ζπλήζσο ίζα. Οη πξνλύκθεο κνηάδνπλ κε ηα ελήιηθα, θέξνπλ βξάγρηα θαη εκθαλίδνπλ πξώηα ηα εκπξόο άθξα. Σάμε Γπκλνθίνλα:Έρνπλ ζθσιεθόκνξθν ζώκα ρσξίο άθξα θαη σκηθή ή ππειηθή δώλε. Έρνπλ πνιπάξηζκνπο ζπόλδπινπο κε πιεπξέο. Ζ γνληκνπνίεζε είλαη εζσηεξηθή θαη είλαη σνηόθα, σνδσνηόθα ή δσνηόθα. Βξίζθνληαη ζηηο ηξνπηθέο πεξηνρέο.

4. Γηαθξίλνληαο εληόο ησλ Σάμεσλ Η Άλνπξα-1 Οηθνγέλεηα Bombinatoridae: Έρνπλ δέξκα κε άθζνλα θπκάηηα. Ζ θάησ επηθάλεηά ηνπο είλαη θίηξηλε κε γθξίδεο θειίδεο. Υαξαθηεξηζηηθή, θαξδηόζρεκε θόξε καηηνύ. Οηθνγέλεηα Pelobatidae: Γελ έρεη νξαηή ηπκπαληθή κεκβξάλε. Ζ θόξε ησλ καηηώλ είλαη θάζεηε. Παξαδείγκαηα ζρήκαηνο θόξεο καηηνύ ζε δηάθνξα ακθίβηα

4. Γηαθξίλνληαο εληόο ησλ Σάμεσλ Η Άλνπξα-2 Οηθνγέλεηα Bufonidae (θξύλνη). Δπκεγέζεηο παξώηηνη αδέλεο θαη πνιιά θπκάηηα πνπ θαιύπηνπλ ην δέξκα ηνπο. Οηθνγέλεηα Hylidae. Δίλαη δελδξόβηα ακθίβηα. Υαξαθηεξηζηηθό ηνπο νη πξνζθνιιεηηθέο βεληνύδεο πνπ έρνπλ ζηα άθξα ησλ δαθηύισλ ηνπο. Ζ ξαρηαία επηθάλεηα είλαη ιεία.

4. Γηαθξίλνληαο εληόο ησλ Σάμεσλ Η Άλνπξα-3 Οηθνγέλεηα Ranidae Σα ελήιηθα άηνκα έρνπλ αξζξσηηθέο πξνεμνρέο ζηελ θάησ επηθάλεηα ησλ δαρηύισλ. Σπκπαληθή κεκβξάλε αλεπηπγκέλε. Σν δέξκα ηνπο είλαη ζρεηηθά ιείν. Γέλνο: Rana. «Μάζθα» θαιύπηεη ηα κάηηα κέρξη ηελ ηπκπαληθή κεκβξάλε. Βαζηθό ρξώκα θαθέ. Κπξίσο ζε ξένληα λεξά Γέλνο: Pelophylax. Όπσο πξηλ όκσο ρσξίο κάζθα θαη κε βαζηθό ρξώκα πξάζηλν. Πξνηίκεζε ζηα πην ζηάζηκα λεξά.

Παηδνκνξθηζκόο - Νενηελία Παηδνκνξθηζκόο: Φαηλόκελν θαηά ην νπνίν ηα αλαπαξαγσγηθά όξγαλα σξηκάδνπλ λσξίηεξα από ην «θπζηνινγηθό» κε απνηέιαζκα πξνλύκθεο ή λεαξά άηνκα κε ηθαλόηεηα αλαπαξαγσγήο Νενηελία: Γηαηήξεζε θάπνησλ (όρη ίδησλ ζε όιεο ηηο πεξηπηώζεηο) πξνλπκθηθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ ζε ώξηκα άηνκα.

4. Γηαθξίλνληαο εληόο ησλ Σάμεσλ ΗΗ Οπξνδειή -1 Οηθνγέλεηα Sirenidae: Γελ έρνπλ ππειηθή δώλε θαη πίζσ άθξα. Οηθνγέλεηα Proteidae: Σν είδνο Ρroteus anguinus δεη ζηα ζπήιαηα ηεο Γαικαηίαο. Γελ έρεη ρξώκα νύηε κάηηα. Έρεη παξαηεξεζεί άηνκν πνπ έδεζε κέρξη θαη εθηά ρξόληα ρσξίο ηξνθή. Οηθνγέλεηα Ambystomatidae: Σν είδνο Αmbystoma mexicanum ζην Μεμηθό παξνπζηάδεη ην θαηλόκελν ηεο λενηελίαο.

4. Γηαθξίλνληαο εληόο ησλ Σάμεσλ ΗΗ Οπξνδειή -1 Οηθνγέλεηα Salamandridae. Ζ γνληκνπνίεζε είλαη εζσηεξηθή. Γέλνο Salamandra. Οη παξώηηνη αδέλεο είλαη θαιά αλαπηπγκέλνη. Ζ νπξά ζε εγθάξζηα ηνκή είλαη θπθιηθή Μεξηθά είλαη σνδσνηόθα. Γέλνο Triturus. Ζ νπξά ζε εγθάξζηα ηνκή είλαη αηξαθηνεηδήο

ύλνςε Ακθίβηα (κε έκθαζε ζελ Διιάδα) Σάμε: Άλνπξα: Σα ελήιηθα άηνκα δελ έρνπλ νπξά Bombinatoridae: Γέξκα κε άθζνλα θπκάηηα, θαξδηόζρεκε θόξε καηηνύ. Pelobatidae: Κόξε ησλ καηηώλ θάζεηε. Bufonidae (θξύλνη). Δπκεγέζεηο παξώηηνη αδέλεο θαη πνιιά θπκάηηα Hylidae. Πξνζθνιιεηηθέο βεληνύδεο ζηα άθξα ησλ δαθηύισλ ηνπο. Ραρηαία επηθάλεηα ιεία. Ranidae. Σπκπαληθή κεκβξάλε αλεπηπγκέλε. Γέλνο: Rana. «Μάζθα» θαιύπηεη ηα κάηηα κέρξη ηελ ηπκπαληθή κεκβξάλε. Βαζηθό ρξώκα θαθέ. Κπξίσο ζε ξένληα λεξά Γέλνο: Pelophylax. Όπσο πξηλ όκσο ρσξίο κάζθα θαη κε βαζηθό ρξώκα πξάζηλν. Πξνηίκεζε ζηα πην ζηάζηκα λεξά. Σάμε Οπξνδειή: Σέζζεξα άθξα ίζα θαη νπξά Salamandridae. Γέλνο Salamandra. Παξώηηνη αδέλεο αλαπηπγκέλνη. H oπξά ζε εγθάξζηα ηνκή θπθιηθή. Γέλνο Triturus. Ζ νπξά ζε εγθάξζηα ηνκή αηξαθηνεηδήο

Βαζκνί ζπγγέλεηαο Θειαζηηθά Δξπεηά Πνπιηά Ακθίβηα πλεπώο ηα Δξπεηά δελ απνηεινύλ κνλνθπιεηηθή νκάδα θαη ε παξνπζηαδόκελε θαηάηαμε ρξεζηκνπνηείηαη ζπκβαηηθά

Δξπεηά:πζηεκαηηθή ηαμηλόκεζε. «Οκνηαμία» - Εξπεηά. 1. «Τθνκνηαμία»: Αλαςηδσηά Σάμε: Υειώληα, 327 είδε Τπόηαμε:Πιεπξόδεηξα Τπόηαμε:Κξππηόδεηξα 2. «Τθνκνηαμία»: Λεπηδνζαύξηα Σάμε: Ρπγρνθέθαια 2 είδε Σάμε: Φνιηδσηά Τπόηαμε: απξνεηδή, 5634 είδε. Τπόηαμε : Ακθηζβαίληα 181 είδε Τπόηαμε: Οθίδηα, 3378 είδε 3. «Τθνκνηαμία»: Αξρνζαύξηα Σάμε : Κξνθνδείιηα, 25 είδε

Υαξαθηεξηζηηθά ησλ Δξπεηώλ Είναι θ πρώτθ ομάδα Σπονδυλωτών που θ διαβίωςι τουσ ανεξαρτθτοποιείται από το υδρόβιο περιβάλλον. Η γονιμοποίθςθ είναι πάντοτε εςωτερικι. Είναι γονοχωριςτικά, ωοτόκα κυρίωσ ι ωοηωοτόκα. Τα αυγά προςτατεφονται με αςβεςτολικικό ι μεμβρανώδεσ κάλυμμα. Τα ζμβρυο περιβάλλεται από μεμβράνθ (άμνιο). Όλα τα, είδθ, ακόμθ και τα υδρόβια, γεννοφν ςτθν ξθρά. Το δζρμα είναι ξθρό και περιβάλλεται από κεράτινεσ φολίδεσ ι πλάκεσ. Φζρει, ςε αντίκεςθ με τα Αμφίβια, ελάχιςτουσ αδζνεσ. Τυπικά ζχουν δυο ζευγάρια άκρα με 5 δάχτυλα ςε κάθε άκρο Ζουν κυρίωσ ςτθ ξθρά, αλλά υπάρχουν μορφζσ που ηουν ςτα γλυκά νερά και ςτθ κάλαςςα. Όλα αναπνζουν με πνεφμονεσ. Η καρδιά είναι τρίχωρη. Υπάρχουν δυο κόλποι και μια κοιλία που μιςοδιαχωρίηεται. Στα κροκοδείλια όμωσ θ καρδιά είναι τετράχωρη. Είναι ποικιλόκερμα. Προτιμοφν τισ ηεςτζσ, υγρζσ περιοχζσ. Έχουν δόντια, εκτόσ από τισ χελώνεσ, που τα δόντια τουσ καλφπτονται από κεράτινο κάλυμμα.

Γηαθξίλνληαο κεηαμύ Σάμεσλ Δξπεηώλ Η Σάμε: Υειώληα Σάμε: Ρπγρνθέθαια Σάμε: Φνιηδσηά Σάμε : Κξνθνδείιηα

Γηαθξίλνληαο κεηαμύ Σάμεσλ Δξπεηώλ ΗΗ Σάμε: Υειώληα: Κύξην ραξαθηεξηζηηθό ην ρέιπν (θαβνύθη ή όζηξαθν). Γελ ππάξρνπλ δόληηα, αιιά έλα είδνο θεξαηηλνπνηεκέλνπ "ξάκθνπο" Σάμε: Ρπγρνθέθαια. κόλνλ έλα είδνο (Tuatara) πνύ έρεη ζαπξόκνξθε εκθάληζε, πξσηόγνλε νξγάλσζε θαη δνύζε ζηε κνξθή πνπ δεη ζήκεξα θαη θαηά ηνλ Μεζνδσηθό. Ζωληαλό απνιίζωκα Σάμε: Φνιηδσηά. Σν ζώκα ηνπο θαιύπηεηαη από θεξάηηλεο θνιίδεο. Αξζεληθά κε δηπιό πένο. Σάμε : Κξνθνδείιηα: Γέξκα πνπ θαιύπηεηαη κε θεξάηηλεο πιάθεο.

Γηαθξίλνληαο Δληόο ησλ Σάμεσλ. 1. Υειώλεο Γιπθό λεξό: ρέιπν πηεζκέλν λσηνθνηιηαθά, Άθξα κε δηαθξηηά δάθηπια Χέξζνο: Υέιπν «ζθαηξηθό», Άθξα κε δηαθξηηά δάθηπια Δηάθξηζε εληόο ηωλ νκάδωλ: Αξηζκόο θαη ζέζε πιαθώλ ζην ρέιπν θαη πιάζηξν Θάιαζζα: ρέιπν πηεζκέλν λσηνθνηιηαθά, Άθξα δηακνξθσκέλα ζαλ θνππηά

Γηαθξίλνληαο Δληόο ησλ Σάμεσλ. 2. Φνιηδσηά αύξεο, πλήζωο: Πνιιέο ζεηξέο πιαθώλ θνηιηαθά Αθνπζηηθόο πόξνο Κηλεηά βιέθαξα Ακθηζβαίληα: Φνιίδεο ζε εγθάξζηνπο δαθηύιηνπο Φίδηα, πλήζωο: Μνλή ζεηξά πιαθώλ θνηιηαθά ΟΥΗ Αθνπζηηθόο πόξνο Αθηλεηά βιέθαξα

Ζ αλαγλώξηζε ησλ απξώλ 1 Υηκαηξηθή ζαύξα κε ζεκεησκέλα ηα θύξηα ζηνηρεία ηαμηλνκηθήο Μηθξέο αζύκκεηξεο πιάθεο ζην θεθάιη Παξνπζία (αξηζηεξά) θαη απνπζία (δεμηά) θνιιάξνπ Μεγάιεο - ζπκκεηξηθέο πιάθεο ζην θεθάιη

Ζ αλαγλώξηζε ησλ απξώλ 2 Αθνξά ζηνλ Διιεληθό Υώξν Οηθνγέλεηα Gekkonidae. Μηθξέο ιεπηνθακσκέλεο ζαύξεο. Αθίλεηα βιέθαξα. Μηθξέο θαη αζύκκεηξεο θνιίδεο ζην θεθάιη. πρλά ηα άθξα ησλ δαθηύισλ είλαη πεπιαηπζκέλα. Οηθνγέλεηα Chamaeleonidae. Δίλαη δώα πηεζκέλα πιεπξηθά. Σα δάθηπια ζηα πόδηα αλά δύν ή αλά ηξία αληηηαθηά, γηα λα δηεπθνιύλνπλ ην ζθαξθάισκα. Οηθνγέλεηα Agamidae. αύξεο κε ζηηβαξή θαηαζθεπή. Μηθξέο θαη αζύκκεηξεο θνιίδεο ζην θεθάιη.

Ζ αλαγλώξηζε ησλ απξώλ 3 Αθνξά ζηνλ Διιεληθό Υώξν Οηθνγέλεηα Lacertidae. αύξεο κε δπλαηά άθξα θαη θσληθό θεθάιη. Δκθαλέο θνιιάξν. Μεγάιεο ζπκκεηξηθέο πιάθεο ζην θεθάιη. Οηθνγέλεηα Scincidae. αύξεο γεληθά ιείεο θαη γπαιηζηεξέο, κε ζρεηηθά κηθξά σο ππνπιαζκέλα πόδηα. Μεγάιεο ζπκκεηξηθέο πιάθεο ζην θεθάιη. Υσξίο θνιιάξν. Οηθνγέλεηα Αnguidae. Άπνδεο θηδόκνξθεο ζαύξεο. Μεγάιεο ζπκκεηξηθέο πιάθεο ζην θεθάιη.

ύλνςε απξώλ ε παξέλζεζε αξηζκόο εηδώλ ζηελ Διιάδα Gekkonidae (3) Αθίλεηα βιέθαξα. Μηθξέο θαη αζύκκεηξεο θνιίδεο ζην θεθάιη. Agamidae (1) Μηθξέο θαη αζύκκεηξεο θνιίδεο ζην θεθάιη. Chamaeleonidae (2) Zώα πηεζκέλα πιεπξηθά. Lacertidae (18) Δκθαλέο θνιιάξν. Μεγάιεο ζπκκεηξηθέο πιάθεο ζην θεθάιη. Scincidae (4) Γπαιηζηεξέο, ππνπιαζκέλα πόδηα. Μεγάιεο ζπκκεηξηθέο πιάθεο ζην θεθάιη. Υσξίο θνιιάξν. Αnguidae (3) Άπνδεο θηδόκνξθεο ζαύξεο. Μεγάιεο ζπκκεηξηθέο πιάθεο ζην θεθάιη.

Ζ αλαγλώξηζε ησλ Φηδηώλ 1 ε παξέλζεζε αξηζκόο εηδώλ ζηελ Διιάδα Boidae (1) «Κνινβό» ηελέο θνιίδεο θνηιηάο Typhlopidae (1) θσιεθόκνξθν T B C V Colubridae (16) Μεγάιεο ζπκκεηξηθέο πιάθεο ζην θεθάιη. Γηπιή εδξηθή πιάθα Viperidae (5) Μηθξέο αζύκκεηξεο πιάθεο ζην θεθάιη, θάζεηε θόξε καηηνύ

Ζ αλαγλώξηζε ησλ Φηδηώλ 2 Αλαθέξζεθαλ ήδε: ρήκα θόξεο καηηνύ, κηθξέο αζύκκεηξεο έλαληη κεγάισλ ζπκκεηξηθώλ πιαθώλ ζην θεθάιη, Μνλή έλαληη δηπιήο εδξηθήο θνιίδαο. Δπηιένλ: Αξηζκόο ξαρηαίσλ θνιίδσλ. Μεηξώληαη ζην κέζν πεξίπνπ ηνπ ζώκαηνο Λείεο έλαληη ηξνπηδσηώλ θνιίδσλ