ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΟΥ ΑΧΛΑΔΑΣ ΑΕ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΟΥ ΑΧΛΑΔΑΣ ΑΕ ΚΑΥΚΑΛΟΥΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΛΙΔΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: κ. ΤΣΟΥΚΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΣΕΡΡΕΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2013

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2012 2013 ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Τίτλος Εργασίας: ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ «ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΟ ΑΧΛΑΔΑΣ ΑΕ» Περιγραφή: Πτυχιακή εργασία Θέματα / Λέξεις-κλειδιά: Ανάλυση οικονομικών καταστάσεων, αριθμοδείκτες ρευστότητας, αριθμοδείκτες δραστηριότητας, αριθμοδείκτες αποδοτικότητας, αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργίας, αριθμοδείκτες επενδύσεων Συντάκτες: Καυκαλούδης Δημήτριος Αριθμός Μητρώου: 9592 Τσελίδης Λάζαρος Αριθμός Μητρώου: 9641 Εισηγητής: Κ. Τσούκας Βασίλειος «Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Τσούκα Βασίλειο που η βοήθεια του ήταν καταληκτική για την δημιουργία αυτής της εργασίας, καθώς επίσης και τον κύριο που μας έδωσε πληροφορίες και τους Ισολογισμούς της επιχείρησης ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΟ ΑΧΛΑΔΑΣ ΑΕ.» Σέρρες Μάρτιος 2013 1

Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ. 6 ΜΕΡΟΣ Α : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ 1.1 Ορισμός της λογιστικής.. 9 1.2 Σκοπός της λογιστικής... 9 1.3 Σχέση λογιστικής με άλλους επιστημονικούς κλάδους.. 10 1.4 Διακρίσεις λογιστικής 10 1.5 Ορισμός ισολογισμού. 10 1.5.1 Τι απεικονίζει ο Ισολογισμός. 11 1.5.2 Είδη Ισολογισμού... 12 1.6 Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης.. 13 1.7 Χρηματοοικονομική ανάλυση 14 1.7.1 Η κάθετη ή διαστρωματική μέθοδος.. 15 1.7.2 Η οριζόντια μέθοδος... 16 1.7.3 Η μέθοδος με την χρήση αριθμοδεικτών τάσης. 16 1.7.4 Η μέθοδος με την χρήση αριθμοδεικτών 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ Α.Ε. 2.1 Πράξεις κατά το ιδρυτικό στάδιο. 19 2.2 Ευθύνη ιδρυτών Α.Ε... 20 2.3 Λιγνιτωρυχείο Αχλάδας Α.Ε... 21 2.4 Η γέννηση του λιγνίτη 21 2.5 Ατυχήματα και μέτρα προφύλαξης...... 22 2.6 Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εξόρυξη και την καύση του λιγνίτη... 23 Σέρρες Μάρτιος 2013 2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 3.1 Βασικά χαρακτηριστικά αριθμοδεικτών.. 24 3.2 Κατηγορίες αριθμοδεικτών.. 26 3.3 Προβλήματα κατά τον υπολογισμό των χρηματοοικονομικών αριθμοδεικτών.. 28 3.4 Η επιλογή των κατάλληλων αριθμοδεικτών και ο βασικός σκοπός τους... 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 4.1 Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας 34 4.2 Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας 35 4.3 Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας... 36 4.4 Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος... 36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 5.1 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Εισπράξεως Απαιτήσεων.. 38 5.2 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων.. 39 5.3 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων. 41 5.4 Αριθμοδείκτης ταχύτητας καθαρού κεφαλαίου κίνησης 42 5.5 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού.. 42 5.6 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων.. 43 5.7 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων.. 43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 6.1 Αριθμοδείκτης μεικτού περιθωρίου ή μεικτού κέρδους 44 6.2 Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους. 44 6.3 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού 46 6.4 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων 46 Σέρρες Μάρτιος 2013 3

ΜΕΡΟΣ Β : ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 7.1 Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας.. 49 7.2 Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας.. 52 7.3 Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας. 55 7.4 Αριθμοδείκτης κεφαλαίου κίνησης 58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 8.1 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού 62 8.2 Αριθμοδείκτης ταχύτητας καθαρού κεφαλαίου κινήσεως. 65 8.3 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων 68 8.4 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων 71 8.5 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων 74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 9.1 Αριθμοδείκτης μεικτού περιθωρίου ή μεικτού κέρδους. 79 9.2 Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους.. 82 9.3 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού.. 85 9.4 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων.. 88 9.5 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας απασχολούμενων κεφαλαίων.. 91 9.6 Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης.. 94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 10.1 Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια... 102 10.2 Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς ξένα κεφάλαια... 105 10.3 Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια. 108 10.4 Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις.. 111 Σέρρες Μάρτιος 2013 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 11.1 Αριθμοδείκτης λειτουργικών εξόδων. 114 11.2 Αριθμοδείκτης λειτουργικών εξόδων προς πωλήσεις 117 ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.. 119 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 124 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ.. 125 Σέρρες Μάρτιος 2013 5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το θέμα αυτής της πτυχιακής εργασίας είναι η ανάλυση οικονομικών καταστάσεων με εφαρμογή σε επιχείρηση που τηρεί βιβλία Γ κατηγορίας. Ο σκοπός της εργασίας μας είναι η πληροφόρηση της διοίκησης της επιχείρησης για την σωστή και κερδοφόρα διαχείριση μέσω της συγκέντρωσης, καταγραφής, ταξινόμησης και μελέτης των οικονομικών γεγονότων που συνθέτουν την δραστηριότητα τους όπως επίσης και η πληροφόρηση των επενδυτών που ενδιαφέρονται για αυτήν. Η χρηματοοικονομική ανάλυση της εξεταζόμενης εταιρείας θα επιτευχτεί με την ανάλυση των αριθμοδεικτών. Η επιχείρηση που θα εξετάσουμε δραστηριοποιείται στον κλάδο της Αγροκτηνοτροφικής Παραγωγής, Αλιείας & Ορυχείων (μεταλλευτικές επιχειρήσεις) και είναι το λιγνιτωρυχείο Αχλάδας. Ο σκοπός της ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων είναι η ερμηνεία και η αξιολόγηση των δεδομένων που περιέχονται στις λογιστικές καταστάσεις και απαιτεί μια εξοικείωση με τις πιο βασικές μεθόδους χρηματοοικονομικής ανάλυσης. Εννοείτε πως το είδος της μεθόδου της χρηματοοικονομικής ανάλυσης ορίζετε από (μέτοχους, επενδυτές, διοίκηση, κρατικές υπηρεσίες, εργαζόμενους κ.λπ.) καθώς το ενδιαφέρον και τι προσδοκίες έχουν από την εφαρμογή στην πράξη της χρηματοοικονομικής ανάλυσης. Επομένως, μπορεί να ακολουθείται οποιαδήποτε μέθοδος χρηματοοικονομικής ανάλυσης ανάλογα με το σκοπό που επιδιώκει η επιχείρηση, και δίνει και περισσότερο έμφαση στα δεδομένα που περιέχονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Για παράδειγμα οι βραχυπρόθεσμοι πιστωτές κυρίως οι τράπεζες (δάνεια που έχει πάρει η επιχείρηση από την τράπεζα) που υπάρχουν σε μια εταιρεία νοιάζονται πιο πολύ για το βαθμό της επιχείρησης να έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Και αυτό συμβάλλει οι τράπεζες να ενδιαφέρονται και να ρίχνουν όλο το βάρος στην εξασφάλιση της καταβολής της επιχείρησης προς αυτές,συμπεριλαμβανόμενου δηλαδή όσων αφορά τους τόκους όσο και τη επιστροφή δανειακών κεφαλαίων που έχει εξασφαλίσει. Αντίθετα οι μακροπρόθεσμοι δανειστές δίνουν όλο τους το βάρος σε μακροπρόθεσμους χρηματοοικονομικούς αριθμοδείκτες στις επιχειρήσεις όπως είναι οι αριθμοδείκτες : 1.κεφαλαιακής διάρθρωσης, 2. Τρέχοντα και μελλοντικά Σέρρες Μάρτιος 2013 6

κέρδη και 3. Μεταβολές της χρηματοοικονομικής θέσης. Με απλά λόγια ο σκοπός ανάλυσης των οικονομικών λογιστικών καταστάσεων ορίζεται από κάποιους κλάδους μέσα στο εσωτερικό μιας επιχείρησης που αποτρέπουν τις προσδοκίες που έχουν από την εφαρμογή στην πράξη της χρηματοοικονομικής ανάλυσης. Ωστόσο ο κάθε κλάδος χρησιμοποιεί η ενδιαφέρεται για συγκεκριμένους αριθμοδείκτες χρηματοοικονομικής ανάλυσης ανάλογα με τις προσδοκίες που έχει ο κάθε κλάδος. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε είναι αρχικά η επεξήγηση του θεωρητικού μέρους του θέματος με αναφορά στις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις που καταρτίζονται σε κάθε επιχείρηση που τηρεί βιβλία Γ κατηγορίας, τον σκοπό, τα επίπεδα, τα είδη καθώς και τα μέσα αναλύσεως που μπορεί να παρατηρηθούν σε μία επιχείρηση. Στη συνέχεια γίνεται αναλυτική παρουσίαση των αριθμοδεικτών που παρακολουθούνται στις επιχειρήσεις για την απεικόνιση της καταστάσεώς τους. Τέλος, γίνεται εφαρμογή των αριθμοδεικτών στην επιχείρηση και ακολουθεί ανάλυση και συμπεράσματα αυτών. Σέρρες Μάρτιος 2013 7

Α ΜΕΡΟΣ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Σέρρες Μάρτιος 2013 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΑ 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Ως λογιστική ορίζεται η τεχνική της καταχώρισης, ταξινόμησης, συνοπτικής παρουσίασης συναλλαγών και γεγονότων που έχουν χρηματοοικονομικό χαρακτήρα. Η λογιστική έχει να κάνει με την διατύπωση γενικών αρχών και την ανάλυση εννοιών, όρων και μεθόδων όπως επίσης και με την καταγραφή συναλλακτικών πράξεων ώστε να έχουμε την επιθυμητή πληροφόρηση που είναι άλλωστε ο σκοπός της λογιστικής. Η λογιστική είναι λοιπόν, ο κλάδος που παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την αποτελεσματική λειτουργία και την εκτίμηση της αποδοτικότητας της επιχείρησης. 1.2 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Σκοπός της λογιστικής είναι: η πληροφόρηση των ενδιαφερόμενων (διοίκηση, διευθυντικά στελέχη, μέτοχους, δυνητικούς επενδυτές, αναλυτές επενδύσεων, χρηματοοικονομικούς οργανισμούς, προμηθευτές, εργαζόμενους...) σχετικά με τα οικονομικά στοιχειά μιας οικονομικής οντότητας. Η υποβοήθηση της διοίκησης για την λήψη ορθολογικών αποφάσεων υπό συνθήκες σχεδόν βεβαιότητας Και η μείωση οικονομικού κίνδυνου σε συναλλαγές και άλλες οικονομικές πράξεις. Σέρρες Μάρτιος 2013 9

1.3 ΣΧΕΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥΣ ΚΛΑΔΟΥΣ Η λογιστική έχει πολύ μεγάλη σχέση με: Διοίκηση επιχειρήσεων Οικονομική επιστήμη Δίκαιο Μαθηματικά επιχειρησιακή ερευνά Πληροφορική 1.4 ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Η Λογιστική διακρίνεται σε: Χρηματοοικονομική λογιστική Διοικητική λογιστική Λογιστική κόστους Ελεγκτική λογιστική Διεθνής λογιστική Φορολογική λογιστική Λογιστική εταιριών 1.5 ΟΡΙΣΜΟΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Ισολογισμός είναι η οικονομική κατάσταση η οποία εμφανίζει συνοπτικά αλλά με σαφήνεια και ακρίβεια την περιουσιακή κατάσταση μιας επιχείρησης σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή (01/01/ΧΧ 31/12/ΧΧ). Στον ισολογισμό εμφανίζονται, από την πλευρά του ενεργητικού, όλα τα περιουσιακά στοιχειά, πάγια και κυκλοφοριακά, το συνολικό μέγεθος και τη σύνθεση των επενδύσεων που έχουν πραγματοποιηθεί στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο και από την πλευρά του παθητικού, το συνολικό μέγεθος των κεφαλαίων και πηγών (ιδίων και ξένων), από τις οποίες αντληθήκαν τα κεφάλαια αυτά τα οποία χρησιμοποιήθηκαν την συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Επομένως οι δυο αυτές πλευρές του ισολογισμού μας εμφανίζουν το ίδιο αποτέλεσμα και για αυτό πρέπει να είναι ίσες. Σέρρες Μάρτιος 2013 10

ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΞΙΣΩΣΗ: Ενεργητικό = Παθητικό + Καθαρά Περιουσία 1.5.1 ΤΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΙ Ο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ο Ισολογισμός απεικονίζει: Όλα τα περιουσιακά στοιχειά που κατέχει η επιχείρηση τη δεδομένη χρονική στιγμή (μετρητά, αποθέματα, μηχανήματα, κτίρια, απαιτήσεις, κτλ,). Η άξια των περιουσιακών στοιχείων αποτελεί το Ενεργητικό του Ισολογισμού. Τις πηγές προέλευσης των κεφαλαίων που δημιούργησαν τα περιουσιακά στοιχειά(ίδια κεφάλαια, μετοχές, δάνεια από τράπεζες, βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, κτλ) Οι πηγές άντλησης των κεφαλαίων που απασχολεί η επιχείρηση συνιστούν το Παθητικό του Ισολογισμού. Εξ ορισμού τα σύνολα του Ενεργητικού και τα σύνολα του Παθητικού είναι ΙΣΑ. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Έξοδα εγκατάστασης Έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκατάστασης Τόκοι δανείων κατασκευαστικής περιόδου Λοιπά έξοδα εγκατάστασης Πάγια στοιχεία Ασώματες ακινητοποιήσεις: φήμη και πελατεία, εμπορικά σήματα,κτλ. Ενσώματες ακινητοποιήσεις: οικόπεδα, κτίρια, μηχανήματα, εργαλεία, κτλ. Συμμέτοχες (επενδύσεις-μακροπρόθεσμες δανειοδοτήσεις) θυγατρικών και συνεργαζομένων επιχειρήσεων. Κυκλοφορούν στοιχεία Αποθέματα: εμπορεύματα, πρώτες ύλες, ανταλλακτικά, κτλ. Απαιτήσεις :πελάτες, επιταγές, χρεώστες διάφοροι Χρεόγραφα: μετοχές και ομόλογα χρηματιστηρίου Διαθέσιμα: ταμείο, καταθέσεις όψεως και προθεσμίας Σέρρες Μάρτιος 2013 11

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ Ίδια κεφάλαια Ονομαστική αξία κοινών- προνομιούχων μετοχών(καταβεβλημένο κεφάλαιο). Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο Διαφορά από αναπροσαρμογές επιχορηγήσεις επενδύσεων Αποθεματικά κεφάλαια από τα αδιανέμητα κέρδη: τακτικό, έκτακτο, ειδικά, αφορολόγητα. Αποτελέσματα εις νέο: υπόλοιπα κερδών χρήσης εις νέο Ξένα κεφάλαια Μακροπρόθεσμα δάνεια : τράπεζες, ομολογιακά Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις: πιστώσεις προμηθευτών, γραμμάτια, βραχυπρόθεσμα δάνεια, ασφαλιστικές εισφορές, οφειλές μερισμάτων και τόκων, επιταγές πληρωτέες, κτλ. 1.5.2 ΕΙΔΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Τα είδη ισολογισμού είναι: Χρήσεως ή τακτικός ισολογισμός, είναι ο ισολογισμός ο οποίος συντάσσεται μια φορά το χρόνο κάθε τέλος της χρήσης. Ισολογισμός εκκαθαρίσεως και ρευστοποιήσεως ή διαλύσεως, ο ισολογισμός αυτός συντάσσεται στην λύση εταιρίας εφόσον έχει προηγηθεί η εκκαθάριση και η ρευστοποίηση. Ισολογισμός συγχωνεύσεως ή εξαγοράσεως, είναι αυτός που συντάσσεται όταν μια επιχείρηση συγχωνεύεται η εξαγοράζεται με/από κάποια άλλη επιχείρηση. Ενοποιημένος ισολογισμός είναι αυτός ο οποίος περιλαμβάνει θυγατρικές εταιρίες και παραρτήματα της επιχειρήσεως. Κλαδικός ισολογισμός είναι εκείνος ο οποίος περιλαμβάνει μια ξεχωριστή εμπορική ή βιομηχανική μονάδα η οποία όμως είναι εξαρτημένη οικονομικά και νομικά από μια άλλη επιχείρηση. Περιοδικός ή Ενδιάμεσος ισολογισμός, είναι αυτός ο οποίος συντάσσεται για χρονική περίοδο μικρότερη του έτους. Σέρρες Μάρτιος 2013 12

Ισολογισμός δανειοδοτήσεως, είναι ο ισολογισμός που συντάσσεται με σκοπό να δηχθεί στην τράπεζα για χορήγηση δάνειου. Προβλεπόμενος ισολογισμός, είναι ο ισολογισμός της επόμενης χρονιάς όπως περιμένουμε να διαμορφωθεί. Φορολογικός ισολογισμός, είναι αυτός ο οποίος συντάσσεται συμφώνα με τις διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας και των εμπορικών νομών. 1.6 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Ορισμός Η κατάσταση αποτελεσμάτων περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την οικονομική απόδοση, τον έλεγχο και την αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, συνήθως ανά τρίμηνο. Η αποτελεσματικότητα καθορίζεται από τον όγκο των πωλήσεων που πραγματοποιεί η επιχείρηση σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, κατά την οποία το ύψος των εξόδων καθορίζει την έννοια του ελέγχου και τα παραγόμενα από την διαδικασία αυτή κέρδη ορίζουν την οικονομική απόδοση της επιχείρησης. Ειδικότερα η κατάσταση αποτελεσμάτων περιλαμβάνει θέσεις στοιχείων για: Τα έσοδα Τα αποτελέσματα εκμετάλλευσης Το μερίδιο κερδών ή ζημιών από συμμετοχές, θυγατρικές ή συγγενής επιχειρήσεις Τις δαπάνες φόρου Το κέρδος ή ζημία από συνήθεις δραστηριότητες Τα έκτακτα στοιχεία Τα δικαιώματα μειοψηφίας Τα καθαρά κέρδη ή ζημίες χρήσεως Χρησιμότητα Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης χρησιμεύει για τον προσδιορισμό των συνολικών καθαρών αποτελεσμάτων που πραγματοποιούνται σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Σέρρες Μάρτιος 2013 13

Περιεχόμενο Συμφώνα με τον νόμο 2190/1920 και το Ε.Γ.Λ.Σ η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης καταρτίζεται σε κάθετη διάταξη και το αποτέλεσμα προσδιορίζεται σε βαθμίδες ως εξής: Μεικτά αποτελέσματα (κέρδη ή ζημίες) εκμετάλλευσης Μερικά αποτελέσματα (κέρδη ή ζημίες) εκμετάλλευσης Ολικά αποτελέσματα (κέρδη ή ζημίες) εκμετάλλευσης Οργανικά και έκτακτα αποτελέσματα (κέρδη ή ζημίες) Καθαρά αποτελέσματα (κέρδη ή ζημίες) χρήσης προ φόρων 1.7 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Η ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων διαθέτει μια σειρά από μεθόδους, από τις οποίες ο αναλυτής μπορεί να επιλέξει όποια εξυπηρετεί καλύτερα τον επιδιωκόμενο σκοπό του. Στην παρούσα ενότητα, παρουσιάζουμε τις πιο κάτω βασικές μεθόδους ανάλυσης: Κάθετη ανάλυση ή Καταστάσεις κοινών μεγεθών. Οριζόντια ανάλυση ή Συγκριτικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Ανάλυση με αριθμοδείκτες τάσης ή Χρηματοοικονομικές καταστάσεις τάσης. Ανάλυση με αριθμοδείκτες Κάθε μέθοδος ανάλυσης έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, γι αυτό οι αναλυτές συχνά επιλέγουν ένα μέσο ανάλυσης ως κύριο, ενώ παράλληλα, χρησιμοποιούν επικουρικά και κάποιο άλλο. Γενικά, οι αναλυτές δίνουν ένα σχετικό προβάδισμα στην τεχνική της ανάλυσης με αριθμοδείκτες, γιατί αναγνωρίζουν ότι η τεχνική αυτή προσφέρεται περισσότερο από τις άλλες μεθόδους στην ερμηνεία χρηματοοικονομικών δεδομένων. Πριν κλείσουμε την παράγραφο αυτή, να σημειώσουμε ακόμα ότι οποιαδήποτε ανάλυση περιλαμβάνει τα εξής τρία στάδια: α) Την κατανόηση του επιδιωκόμενου σκοπού, την επιλογή μεθόδου και τον προσδιορισμό χρήσιμων σχέσεων από τα λογιστικά στοιχεία των καταστάσεων. Σέρρες Μάρτιος 2013 14

β) Την ταξινόμηση των καταστάσεων, με τρόπο ώστε να μπορούν να υπολογιστούν οι μεταξύ τους σημαντικές σχέσεις. γ) Την αξιολόγηση, μελέτη και ερμηνεία των πιο πάνω σχέσεων. ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΝΑΛΥΟΝΤΑΙ ΟΙ 4 ΜΕΘΟΔΟΙ: 1.7.1 Η ΚΑΘΕΤΗ Η ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Πρόκειται για μια μέθοδο ανάλυσης, κατά την οποία ένα σημαντικό μέγεθος ή στοιχείο μιας συγκεκριμένης οικονομικής κατάστασης (π.χ. για τον ισολογισμό το άθροισμά του, για τα αποτελέσματα χρήσης οι πωλήσεις), χρησιμοποιείται ως βάση υπολογισμού και όλα τα άλλα στοιχεία της οικονομικής κατάστασης συγκρίνονται προς αυτό. Αποτέλεσμα της σύγκρισης αυτής, είναι ότι όλα τα στοιχεία της χρηματοοικονομικής κατάστασης εκφράζονται πλέον ως ποσοστά του ποσού του μεγέθους που λήφθηκε ως βάση υπολογισμού και το οποίο παριστάνεται με το 100 %. Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις που παρουσιάζουν τα στοιχεία τους σε απόλυτους αριθμούς και σε ποσοστά ή μόνο σε ποσοστά, λέγονται, είτε καταστάσεις «κοινού μεγέθους», γιατί τα ποσοστά υπολογίζονται πάνω σε κοινή βάση, είτε καταστάσεις του «100%», είτε ακόμα και καταστάσεις «συστατικού ποσοστού», γιατί κάθε κατάσταση ανάγεται στο σύνολο του 100 και κάθε στοιχείο της εκφράζεται ως ποσοστό στο σύνολο του 100. Η κάθετη ανάλυση ή οι καταστάσεις «κοινού μεγέθους» μπορούν να περιγραφούν ως μέσα ανάλυσης της εσωτερικής δομής των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Η μέθοδος αυτή (κάθετη ανάλυση), οφείλει την ονομασία της στο γεγονός ότι εφαρμόζεται σε οικονομικές καταστάσεις κάθετης παράθεσης (μορφής) και η μελέτη, συνεπώς, των ποσοστών που εμφανίζονται σ αυτές γίνεται κατά κάθετο τρόπο. Σέρρες Μάρτιος 2013 15

1.7.2 Η ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ Πρόκειται για μια μέθοδο ανάλυσης, κατά την οποία συγκρίνονται και αξιολογούνται οι μεταβολές των διαφόρων ομάδων - στοιχείων των λογιστικών καταστάσεων και των μεταβολών της χρηματοοικονομικής θέσης μιας επιχείρησης, δύο ή περισσοτέρων ετών. Σ αυτήν, αντιπαρατίθενται τα κονδύλια διαδοχικών ισολογισμών ή αποτελεσμάτων χρήσης, δύο ή περισσοτέρων χρήσεων και παρακολουθείται και μελετάται η διαχρονική εξέλιξή τους, διότι έτσι οι πληροφορίες που προκύπτουν απ αυτές είναι πιο αποκαλυπτικές για τον αναλυτή. Η ονομασία της οφείλεται στο ότι προσδιορίζονται και μελετώνται οι οριζόντιες μεταβολές στα στοιχεία των διαδοχικών χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Οι διαδοχικές δε αυτές καταστάσεις, λέγονται συγκριτικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις (comperative statements). Έτσι, ετήσια, εξαμηνιαία, τριμηνιαία ή και μηνιαία στοιχεία, μπορούν εύκολα να συγκριθούν με τα αντίστοιχα προηγουμένων χρήσεων και να οδηγήσουν σε συμπεράσματα, σχετικά με την τάση και το ρυθμό τους διαχρονικά. Οι συγκριτικές αυτές καταστάσεις λοιπόν πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις: Ομοιόμορφη ταξινόμηση των στοιχείων σε όλες τις περιόδους, στις οποίες αναφέρονται. Τα στοιχεία να είναι ενταγμένα στις ίδιες επί μέρους ομάδες. Να τηρούνται οι λογιστικές αρχές. Κάθε αλλαγή των αρχών αυτών, θα πρέπει να σημειώνεται, ώστε να λαμβάνεται υπόψη από τον αναλυτή. Να σημειώνονται επίσης τυχόν μεταβολές στις συνθήκες ή στη φύση των στοιχείων. 1.7.3 Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΤΑΣΗΣ Πρόκειται για μια μέθοδο ανάλυσης, κατά την οποία επιλέγεται ένα έτος (ή κάποιο άλλο χρονικό σημείο) ως βάση των υπολογισμών, γνωστό ως έτος βάσης και στη συνέχεια, τα ποσά των επιλεγμένων στοιχείων των επόμενων ετών υπολογίζονται ως ποσοστά πάνω στο ποσό του έτους βάσης (το έτος βάσης είναι ίσο με 100% ή απλά με το 100). Σέρρες Μάρτιος 2013 16

Για τον υπολογισμό της σειράς των αριθμοδεικτών τάσης ενός οικονομικού στοιχείου, για καθένα από τα επόμενα έτη της υπό εξέταση χρονικής περιόδου, χρησιμοποιείται ο τύπος: Αριθμοδείκτης τάσης έτους (ν) = Αξία μεγέθους έτους (ν) x 100 Αξία μεγέθους έτους βάσης Το έτος βάσης αποτελεί την αφετηρία για όλους τους υπολογισμούς και όλες τις μετέπειτα συγκρίσεις για αυτό θα πρέπει να αντιπροσωπεύει την καλούμενη «τυπική» ή «ομαλή» δραστηριότητα της επιχείρησης. Γενικά, κατά την ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων με αριθμοδείκτες τάσης, ως έτος βάσης λαμβάνεται το πρώτο έτος της χρονικής περιόδου που καλύπτει η ανάλυση, εκτός και αν το έτος αυτό δεν εκπληρώνει τις πιο πάνω προϋποθέσεις του έτους βάσης, οπότε θα πρέπει να επιλεγεί από τον αναλυτή ένα άλλο, πιο αντιπροσωπευτικό έτος. 1.7.4 Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ Αυτή η μέθοδος είναι η πιο διαδεδομένη και ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος στην χρηματοοικονομική ανάλυση. Οι αριθμοδείκτες είναι τα εργαλεία για να μας προσφέρουν την χρηματοοικονομική ανάλυση σε βάθος, τα όποια εκφράζουν το μαθηματικό συσχετισμό ανάμεσα σε δυο μεγέθη. Η χρηματοοικονομική ανάλυση εκτελείται από επαγγελματίες, οι όποιοι αποτιμούν την κερδοφορία, την οικονομική ευρωστία, την ρευστότητα και την σταθερότητα μιας επιχείρησης στην αγορά που δραστηριοποιείται. Αν και η χρηματοοικονομική ανάλυση μέσω των αριθμοδεικτών είναι η συνηθέστερη μέθοδος ανάλυσης, απαιτείται προσοχή από τους επαγγελματίες αναλυτές προς αποφυγή λαθών. Η χρησιμοποίηση των αριθμοδεικτών απαιτεί πληροφορίες, οι οποίες αντλούνται από τον ισολογισμό μιας επιχείρησης. Οι αναφορές που βγαίνουν, χρησιμοποιούνται για την λήψη σημαντικών αποφάσεων για την εταιρεία. Οι χρηματοοικονομικοί αναλυτές αποτιμούν την κερδοφορία και την οικονομική ευρωστία της, την ρευστότητα της και την σταθερότητα της στην αγορά. Σέρρες Μάρτιος 2013 17

Η κερδοφορία μιας επιχείρησης έγκειται στην ικανότητα της να παράγει κέρδος, και να διατηρεί την ανάπτυξη της βραχυπρόθεσμα. Ο βαθμός της κερδοφορίας είναι συνήθως βασισμένος στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης. Η οικονομική ευρωστία μια εταιρείας εξετάζεται για την αξιολόγηση της ικανότητας της να φέρει εις πέρας τις υποχρεώσεις της στους δανειστές και γενικότερα σε τρίτα μέρη μακροπρόθεσμα. Η ρευστότητα είναι η ικανότητα μιας εταιρείας να ικανοποιεί βραχυπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Η σταθερότητα της επιχείρησης έγκειται στη ικανότητα της να παραμείνει στην αγορά μακροπρόθεσμα. Με την μέθοδο χρήσης αριθμοδεικτών και τάσης αυτόν θα ασχοληθούμε στην παρούσα εργασία. Σέρρες Μάρτιος 2013 18

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ Α.Ε. 2.1 ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΙΔΡΥΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ Α. Ιδρυτές της Α.Ε. είναι το φυσικό η νομικό πρόσωπο η τα φυσικά η νομικά πρόσωπα, που υπέγραψαν το καταστατικό της Α.Ε. και όχι κάθε πρόσωπο που αναλαμβάνει μετοχές μετά την ίδρυση της. Β. Η Α.Ε. κατά το στάδιο της ίδρυσης της, έχει μόνο περιορισμένη ικανότητα δικαίου και μπορεί να επιχειρεί εκείνες τις δικαιοπραξίες που κατατείνουν στην συγκρότηση και στην προετοιμασία της μέλλουσας λειτουργίας της. Τις δικαιοπραξίες αυτές τις επιχειρούν οι ιδρυτές υπέρ της υπό ίδρυσης Α.Ε. χωρίς να υπόκεινται στις ποινικές κυρώσεις του αρθρ.54 1 ν. 2190. Γ. Κατά το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την σύνταξη του καταστατικού, δηλαδή του υπογραφή του συστατικού συμβολαίου, μέχρι την συντέλεση των διατυπώσεων δημοσιότητας με τις οποίες η εταιρία αποκτά νομική προσωπικότητα, δηλαδή την καταχώριση στο οικείο ΜΑΕ της ιδρυτικής πράξης με το καταστατικό μαζί με την διοικητική απόφαση για τη σύσταση της εταιρίας και την έγκριση του καταστατικού της, όπου απαιτείται, δεν υπάρχει ακόμη εταιρία, αλλά η Α.Ε είναι υπό ίδρυση. Δ. Εν τούτοις, στο στάδιο αυτό μπορούν ν αναληφτούν εγκύρως με σύμβαση υποχρεώσεις από τους ιδρυτές η από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο στ ονομα της υπό ίδρυση εταιρίας. Το ζήτημα των υποχρεώσεων αυτών, που αναλήφτηκαν κατά το ιδρυτικό στάδιο της Α.Ε. επιλύει, πλέον, το αρθρ. 7Δ ν. 2190, όπως ισχύει. Ε. Έτσι, πρόσωπα που έχουν ενεργήσει στ ονομα υπό ίδρυσης εταιρίας ευθύνονται για τις πράξεις αυτές απεριόριστα και σε ολόκληρο. Ευθύνεται, όμως, μόνο η εταιρία για τις πράξεις που έγιναν ρητά στ ονομα της κατά το ιδρυτικό στάδιο, αν, μέσα σε τρεις μήνες από την απόκτηση της νομικής προσωπικότητας ανέλαβε τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτές τις πράξεις. Σέρρες Μάρτιος 2013 19

ΣΤ. Δηλαδή από την διάταξη του αρθρ. 7Δ ν. 2190 προκύπτει ότι το φυσικό η νομικό πρόσωπο η τα φυσικά η νομικά πρόσωπα, που κατάρτισαν σύμβαση στο όνομα της υπό ίδρυσης Α.Ε με την όποια αναλήφθηκαν απέναντι στον αντισυμβαλλόμενο υποχρεώσεις, ευθύνονται απεριόριστα με την νομική τους περιουσία και σε ολόκληρο για αυτές τις υποχρεώσεις. Ζ. Επομένως προϋπόθεση για την ευθύνη αυτών των πρόσωπων είναι η κατά το χρόνο της σύναψης της σύμβασης η Α.Ε. να βρίσκεται το ιδρυτικό στάδιο δηλαδή να έχει υπογράφει το συμβόλαιο σύσταση της εταιρίας αλλά να μην έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία απόκτησης της νομικής προσωπικότητας. Η. Αν, όμως, κατά το χρόνο της σύμβασης δεν έχει καταρτιστεί το καταστατικό της Α.Ε. δεν έχει εφαρμογή η διάταξη του αρθρ. 7Δ ν. 2190 και δεν θεμελιώνεται ευθύνη του συμβληθέντος της εταιρίας. 2.2 ΕΥΘΥΝΗ ΙΔΡΥΤΩΝ Α.Ε. Οι ιδρυτές της Α.Ε. πρέπει να δείχνουν επιμέλεια κατά τη σύνταξη του καταστατικού, έτσι ώστε να παραληφτούν οι υποχρεωτικές διατάξεις του νομού και να μην περιέχονται ανακριβείς πληροφορίες, καθώς και κατά την επικοινωνία τους με τρίτους, μέτοχους η μη. Ειδικότερα: Οι ιδρυτές είναι υπεύθυνοι για την αποκατάσταση της ζημιάς που υπέστη η εταιρία ή οι καλόπιστοι τρίτοι, μέτοχοι ή μη, από τυχόν παράληψη υποχρεωτικής διάταξης του καταστατικού ή ανακριβείς πληροφορίες που δόθηκαν κατά την εγγραφή στο κεφάλαιο ή περιλήφθησαν στο καταστατικό από την ίδρυση των διατάξεων που αφορούν την εκτίμηση και την καταβολή των εισφορών, καθώς και από την τυχόν κήρυξη της ακυρότητας της εταιρίας, αν γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν οι σχετικές πλημμέλειες. Αυτή η αξίωση αποζημίωσης παραγράφεται μετά την παρέλευση πέντε ετών από την ίδρυση της εταιρίας. Σέρρες Μάρτιος 2013 20

2.3 ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΟ ΑΧΛΑΔΑΣ Α.Ε. To λιγνιτωρυχείο Αχλάδας ανήκει στον δήμο της Φλώρινας και βρίσκεται λίγο πιο έξω από την πόλη Φλώρινα, στην περιοχή της Αχλάδας. Είναι το πρώτο ορυχείο λιγνίτη το οποίο ανήκει στο Δημόσιο και παραχωρείται σε ιδιώτη. Αποτελεί μία από τις δύο πηγές προμήθειας καυσίμου (μαζί με το Βεύης) για τον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Μελίτης της ΔΕΗ. Όπως είναι γνωστό, η ΔΕΗ αποφάσισε να παρατείνει τη συμφωνία με την οικογένεια Ρόζα, που είναι ιδιοκτήτρια, για περίπου 15 χρόνια και με τίμημα 20% υψηλότερο του ισχύοντος με σκοπό να αντλήσει 2 εκατομμύρια τόνους τον χρόνο από το συγκεκριμένο λιγνιτωρυχείο. Η σημασία του λιγνιτωρυχείου Αχλάδας της Φλώρινας (με αποθέματα περίπου 90 εκατομμυρίων τόνων λιγνίτη) είναι μεγάλη για τις επενδυτικές εξελίξεις στον χώρο. 2.4 Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΛΙΓΝΙΤΗ Τι είναι ο λιγνίτης, πως δημιουργήθηκε; Πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια σε πολλά μέρη της γης, που σήμερα είναι σχετικά ψυχρά, το κλίμα ήταν υγρό και θερμό όπως είναι το τροπικό κλίμα. Υπήρχαν πολλές βαλτώδεις περιοχές με διάφορα δέντρα και τεράστιες φτέρες. Μέσα στο νερό των βάλτων συσσωρεύτηκαν μεγάλες ποσότητες νεκρής φυτικής ύλης και σκεπάστηκαν από διάφορα υλικά ιζηματογενούς προέλευσης. Η πίεση και θερμοκρασία προξένησαν χημικές μεταβολές στα φυτικά υλικά που ήταν βυθισμένα στη γη. Αυτή η διαδικασία λέγεται απανθράκωση. Από τη βαθμιαία απανθράκωση των φυτικών υλικών που έγινε και εξακολουθεί να γίνεται στο εσωτερικό της γης προέρχονται οι ΓΑΙΑΝΘΡΑΚΕΣ. Σέρρες Μάρτιος 2013 21

Στο σχηματισμό των γαιανθράκων συνετέλεσαν οι υψηλές θερμοκρασίες, η πίεση και διάφοροι μικροοργανισμοί. Τα βασικά χημικά στοιχεία των γαιανθράκων είναι ο ΑΝΘΡΑΚΑΣ(C). Τα μέρη από τα οποία εξάγονται οι γαιάνθρακες λέγονται ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΑ και ανάλογα με το ποσό του άνθρακα που περιέχουν οι γαιάνθρακες διακρίνονται σε διάφορα είδη. Ο ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ περιέχει το μεγαλύτερο ποσό άνθρακα (93-99%) και έχει τη μεγαλύτερη θερμαντική αξία από όλους τους γαιάνθρακες. Ο ΛΙΘΑΝΘΡΑΚΑΣ περιέχει 75-90% άνθρακα και όταν καεί αφήνει ένα υπόλειμμα που το λένε ΚΟΚ. Αυτό χρησιμοποιείται στη μεταλλουργία. Ο ΛΙΓΝΙΤΗΣ μοιάζει με το ξύλο από το οποίο προήλθε και είναι προϊόν των νεότερων γεωλογικών περιόδων. Ο λιγνίτης όταν καίγεται παράγει ενέργεια. Από την καύση του λιγνίτη και άλλων ξύλων ή ορυκτών καυσίμων στα οποία περιέχεται άνθρακας που, όταν καίγεται ενώνεται με το οξυγόνο του αέρα και σχηματίζεται το διοξείδιο. Η καύση του λιγνίτη χρησιμοποιείται για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και για οικιακή χρήση. Αν δεν υπήρχε ο λιγνίτης στον τόπο μας θα αναγκαζόμαστε να εισάγουμε από άλλες χώρες καύσιμα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων κρατικών εξόδων. 2.5 ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ Τα ατυχήματα που γίνονταν στο λιγνιτωρυχείο ήταν πολλά και έπρεπε να πάρουν κάποια μέτρα ασφάλειας. Ένα γνωστό μέτρο προφύλαξης ήταν τα καναρίνια. Τα καναρίνια βρίσκονταν πάντα μέσα στο λιγνιτωρυχείο. Όταν ο εργάτης έβλεπε πως το καναρίνι λιποθυμούσε, σήμαινε ότι υπήρχε μονοξείδιο. Το έπαιρνε κι έτρεχε στον επικεφαλής. Αυτό σήμαινε ότι μέσα σε διάστημα δέκα λεπτών έπρεπε να εκκενώσουν γρήγορα το χώρο. Άλλο σοβαρό ατύχημα ήταν αυτό στα πόδια των εργατών. Κάποιες φορές βαριά πράγματα έπεφταν στα πόδια των εργατών. Για αυτό θα έπρεπε να φοράνε μπότες. Οι μπότες αυτές ήταν ειδική παραγγελία και είχαν μπροστά ένα σίδερο για να προστατεύουνε τα πόδια των εργατών. Υπήρχαν και άλλα πιο σοβαρά ατυχήματα. Όπως οι εκρήξεις. Στις εκρήξεις πολλά άτομα σκοτώνονταν και για αυτό οι εργαζόμενοι έπρεπε να πάρουν κάποια μέτρα ασφάλειας. Σέρρες Μάρτιος 2013 22

Πάντα οι εργαζόμενοι μέσα στο λιγνιτωρυχείο έπρεπε να προσέχουν. Ότι αφορούσε τον αερισμό την ώρα που δούλευαν. Απαγορεύονταν οι θόρυβοι, τα πειράγματα και πάνω από όλα το κάπνισμα ή η χρήση άλλου εύφλεκτου υλικού. Δεν επιτρεπόταν να μπαίνουν μέσα στο χώρο του λιγνιτωρυχείου μεθυσμένοι ή ζαλισμένοι. Οι μπαζαδόροι έπρεπε να ήταν πολύ προσεκτικοί στα εργαλεία που κουβαλούσαν. Έπρεπε να τα μεταφέρουν χαμηλά και όχι στους ώμους. Έπρεπε επίσης να προσέχουν όταν σκάβουν για να μην βρουν κανένα δυναμίτη και γίνει ατύχημα. 2.6 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΡΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΥΣΗ ΤΟΥ ΛΙΓΝΙΤΗ Πως η βιομηχανία επηρεάζει μια περιοχή Οι βιομηχανίες εξόρυξης, όπως ορυχεία, νταμάρια κτλ. μπορούν να αλλάξουν τελείως τη μορφή μιας περιοχής. Πριν την εξόρυξη υπήρχαν σ αυτήν την περιοχή πολλές δουλειές για τους ανθρώπους, τα χωράφια ήταν εύφορα και υπήρχαν πολλά είδη ζώων. Αυτή η περιοχή παλιά ήταν πολύ όμορφη και γεμάτη ζωή. Αλλά τώρα όλα έχουν αλλάξει. Πολλά δέντρα κόπηκαν και πολλά χωράφια δόθηκαν στη ΔΕΗ. Με τις αλλαγές αυτές τα ζώα της περιοχής έφυγαν. Με την καύση του λιγνίτη έχουν δημιουργηθεί πολλά προβλήματα τόσο στο περιβάλλον όσο και στον άνθρωπο. Με την καύση του λιγνίτη παράγουμε το διοξείδιο του άνθρακα. Κάθε χρόνο με την καύση των ορυκτών καυσίμων ελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα 6 δισεκατομμύρια τόνοι από αυτό το αέριο, δηλαδή αναλογεί παραγωγή 1000 κιλών διοξειδίου του άνθρακα στον κάθε κάτοικο της γης κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα φτάνουν τα 100 εκατομμύρια τόνους το χρόνο. Το διοξείδιο του άνθρακα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ρύπους και είναι το αέριο με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην εμφάνιση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Σέρρες Μάρτιος 2013 23

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 3.1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ Οι αριθμοδείκτες εκφράζουν μία μαθηματική σχέση μεταξύ ενός ποσού, το οποίο περιέχεται στον αριθμητή, και ενός άλλου, το οποίο περιέχεται στον παρονομαστή του αριθμοδείκτη. Ένας αριθμοδείκτης είναι σημαντικός, εάν η σχέση μεταξύ των δύο ποσών μπορεί να ερμηνευθεί, είναι δηλαδή μία λογική και κατανοητή σχέση, και εάν μπορεί να επηρεάσει τη λήψη κάποιων χρηματοοικονομικών αποφάσεων. Η λήψη χρηματοοικονομικών αποφάσεων με τη βοήθεια αριθμοδεικτών γίνεται συνήθως μετά από διαχρονικές ή διαστρωματικές συγκρίσεις. Στις διαχρονικές συγκρίσεις ο αριθμοδείκτης ενός έτους συγκρίνεται με τις μετρήσεις του ίδιου αριθμοδείκτη παρελθόντων ετών και εξετάζεται η τάση και η διακύμανση του αριθμοδείκτη. Η τάση ενός αριθμοδείκτη μπορεί να εξεταστεί με την επιλογή ενός έτους ως βάσης και τη διαίρεση των μετρήσεων μεταγενέστερων ετών με τη μέτρηση του έτους βάσης, δηλαδή με μία διαδικασία ανάλογη αυτής η οποία εξετάζει την τάση των διαφόρων λογαριασμών στις καταστάσεις κοινών μεγεθών. Η διακύμανση μπορεί να εξεταστεί είτε με τη μέτρηση της τυπικής απόκλισης του αριθμοδείκτη είτε με τη μέτρηση της διαφοράς μεταξύ της μέγιστης και της ελάχιστης τιμής του αριθμοδείκτη εκφρασμένης ως ποσοστό της μέσης τιμής του. Στις διαστρωματικές συγκρίσεις ο αριθμοδείκτης μιας επιχείρησης συγκρίνεται με αυτόν μιας άλλης από τον ίδιο κλάδο ή με κάποια μέτρηση η οποία θεωρείται αντιπροσωπευτική του κλάδου, όπως με το μέσο όρο ή με τη διάμεσο της κατανομής του αριθμοδείκτη για τον κλάδο. Οι αναλυτές, οι οποίοι εργάζονται για ορισμένες χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα τράπεζες, έχουν με βάση την εμπειρία τους σχηματίσει αποδεκτά διαστήματα διακύμανσης των διαφόρων αριθμοδεικτών κατά κλάδο, δηλαδή διαστήματα μέσα στα οποία πρέπει να βρίσκεται η μέτρηση ενός αριθμοδείκτη μιας επιχείρησης από κάποιο συγκεκριμένο κλάδο. Θα πρέπει να σημειωθεί, όμως, ότι δεν υπάρχουν θεωρητικά αποδεκτές μετρήσεις ή διαστήματα διακύμανσης των διαφόρων δεικτών και για αυτό το λόγο καταφεύγει κανείς στη διενέργεια συγκρίσεων για τη διαμόρφωση γνώμης σχετικά με το ύψος του αριθμοδείκτη και την έννοια που εκπροσωπεί. Σέρρες Μάρτιος 2013 24

Συνεπώς, οι αριθμοδείκτες είναι πολύτιμοι, γιατί είναι ο μόνος τρόπος που επιτρέπει: Α) τον έλεγχο της οικονομικότητας σ όλες τις εκφράσεις που παίρνει, τόσο στην επιχειρηματική περιουσιακή συγκρότηση, όσο και στην επιχειρηματική δράση. Β) τη σύγκριση της οικονομικότητας στις διάφορες μορφές της, τόσο ανάμεσα σε διαφορετικές (συγκρίσιμες πάντως) επιχειρήσεις στο ίδιο χρονικό σημείο και αποδείχνει έτσι τη σχετική θέση της καθεμιάς, όσο και στην ίδια επιχείρηση σε διαφορετικά χρονικά σημεία και αποδείχνει την εξέλιξη της οικονομικότητας στις διάφορες μορφές της, διαχρονικά. Το σπουδαιότερο ζήτημα στην ανάλυση ειδικά με τους αριθμοδείκτες, αλλά και γενικά με οποιοδήποτε άλλο μέσο, αποτελεί η ερμηνεία των δεικτών και η εξαγωγή συμπερασμάτων. Με βάση τα συμπεράσματα που εξάγονται η διοίκηση μιας επιχείρησης μπορεί να αναλάβει κάποιες ενέργειες οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν τα μελλοντικά επίπεδα των αριθμοδεικτών. Ο αναλυτής θα πρέπει να προβλέψει την επίδραση των διαφόρων ενεργειών της διοίκησης στα μελλοντικά επίπεδα των δεικτών και να εξάγει τα κατάλληλα συμπεράσματα, γεγονός το οποίο αποτελεί το σπουδαιότερο βήμα στην ανάλυση λογιστικών καταστάσεων. Ένας αριθμοδείκτης είναι σημαντικός εάν η σχέση μεταξύ αριθμητή και παρανομαστή μπορεί να ερμηνευθεί δηλαδή, εάν είναι μια λογική και κατανοητή σχέση η οποία μπορεί να επηρεάσει τη λήψη χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Για αυτό λοιπόν είναι απαραίτητο να συγκρίνουμε έναν αριθμοδείκτη με: Ίδιο αριθμοδείκτη προηγούμενων ετών της ίδιας εταιρίας, Ίδιο αριθμοδείκτη, ιδίου έτους αλλά με άλλης επιχείρησης, Με ένα πρότυπο αριθμοδείκτη εντός και εκτός εταιρίας. Κατ αυτό τον τρόπο υπολογίζοντας τους αριθμοδείκτες μπορούμε να βρούμε και διαφορετικά αποτελέσματα για παράδειγμα: Εάν ο αριθμοδείκτης έχει ανοδική η καθοδική πορεία και Έτσι βλέπουμε την θέση της επιχείρησης σχετικά με τον υπόλοιπο κλάδο. Σέρρες Μάρτιος 2013 25

3.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 1. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας περιγράφουν την τρέχουσα οικονομική κατάσταση της επιχείρησης, κατάσταση η όποια ενδιαφέρει αφενός τη διοίκηση και αφετέρου τρίτους όπως πιστωτές, προμηθευτές και μετόχους. Ειδικότερα για τη διοίκηση, η οικογένεια των αριθμοδεικτών ρευστότητας δείχνει τον τρόπο με τον οποίον απασχολούνται τα κεφάλαια κινήσεως, αν τα κεφάλαια είναι επαρκή σε σχέση με τις εργασίες της, ή αν υπολείπονται από τα κανονικά όποτε υπάρχει πρόβλημα μετρητών. Επίσης, η διαχρονική παρακολούθηση τους μας βοηθάει να διαπιστώσουμε αν υπάρχει βελτίωση ή όχι της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης. Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας είναι οι εξής: Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας Αριθμοδείκτης κεφαλαίου κίνησης προς πωλήσεις 2. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Χρησιμοποιούνται προκειμένου να μετρηθεί ο βαθμός αποτελεσματικότητας μιας επιχείρησης στη χρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων. Δείχνουν πόσο εντατικά βοηθάνε τα εξεταζόμενα στοιχειά (αποθέματα, ενεργητικό, απαιτήσεις, βραχυχρόνιες υποχρεώσεις, ίδια κεφάλαια) στην επίτευξη των πωλήσεων. Οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας είναι οι εξής: Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων Σέρρες Μάρτιος 2013 26

Αριθμοδείκτης μέσης περιόδου είσπραξης απαιτήσεων Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων 3. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας εκφράζουν την ικανότητα της επιχείρησης να δημιουργεί κέρδος και την ικανότητα διοικήσεώς της, έτσι μετριέται ο βαθμός επιτυχίας ή αποτυχίας μιας επιχείρησης στην δεδομένη στιγμή. Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας είναι οι εξής: Αριθμοδείκτης μεικτού περιθωρίου ή μεικτού κέρδους Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας απασχολουμένων κεφαλαίων 4. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ & ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Με τους αριθμοδείκτες διαρθρώσεως κεφαλαίων και βιωσιμότητας εκτιμάται η μακροχρόνια ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της και φυσικά ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της. Οι αριθμοδείκτες διάρθρωσης κεφαλαίων είναι οι εξής: Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφαλαία Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς ξένα κεφαλαία Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς παγία Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Αριθμοδείκτης καλύψεως τόκων Σέρρες Μάρτιος 2013 27

5. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Ή ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ Οι αριθμοδείκτες επενδύσεων συσχετίζουν τον αριθμό των μετοχών μιας επιχειρήσεως και τη χρηματιστηριακή τους τιμή με τα κέρδη, τα μερίσματα και τα αλλά περιουσιακά της στοιχειά. Οι αριθμοδείκτες επενδύσεων είναι οι εξής: Μερισματική Απόδοση Ποσοστό Διανεμόμενων Κερδών Εσωτερική Αξία Μετοχής Ταμειακή Ροή κατά Μετοχή Απόσβεση κατά Μετοχή 3.3 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ Εκτός από τα υπέρ της χρησιμοποίησης της ανάλυσης των αριθμοδεικτών σε μια επιχείρηση μπορεί να αντιμετωπίσουμε και προβλήματα όπως: Προβλήματα που προέρχονται από την καθυστέρηση του υπολογισμού τον αριθμοδεικτών. Όταν μια επιχείρηση καθυστερεί στον υπολογισμό των οικονομικών καταστάσεων, των αποτελεσμάτων χρήσης και του ισολογισμού, τότε θα υπάρξει καθυστέρηση και στον υπολογισμό των χρηματοοικονομικών δεικτών, εφόσον η ανάλυση χρηματοοικονομικών δεικτών βασίζεται στις οικονομικές καταστάσεις αυτές. Επόμενος μια τέτοια καθυστέρηση ίσως έχει σοβαρές συνέπειες για την επιχείρηση και πιο έντονο το πρόβλημα παρουσιάζεται για εκείνες τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν χρηματοοικονομικά προβλήματα, διότι αν υπήρχε έγκυρη διαπίστωση ίσως τους βοηθούσε στο να λάβουν πιο έγκυρα και πιο αποτελεσματικά μετρά για την αντιμετώπιση τους. Άλλο ένα βασικό πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπίζει μια επιχείρηση κατά το υπολογισμό των χρηματοοικονομικών αριθμοδεικτών είναι τα προβλήματα που Σέρρες Μάρτιος 2013 28

προκύπτουν κατά την ερμηνεία των χρηματοοικονομικών δεικτών και αυτό γιατί ένας μεμονωμένος αριθμοδείκτης όχι μόνο δεν αποδίδει σωστά και ορθά, αλλά κάποιες φορές μπορεί να μας οδηγήσει σε εσφαλμένα συμπεράσματα για την οικονομική κατάσταση για την επιχείρηση που μελετάμε. Επόμενος για αυτό το λόγο, πρέπει να αναλύουμε ένα αριθμοδείκτη με άλλους αριθμοδείκτες της ίδιας επιχείρησης. Το κύριο όμως πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπίζει μια επιχείρηση κατά τον υπολογισμό των αριθμοδεικτών είναι η επιφύλαξη προς τις πρακτικές και λογιστικές μεθόδους που εφαρμόζει η επιχείρηση σε κάποιους λογαριασμούς. Αν και η λογιστική έχει αιώνες που αναπτύχτηκε και εφαρμόστηκε στην καθημερινότητα μας παρόλα αυτά για ορισμένα λογιστικά θέματα διατηρούν ακόμα και τώρα κάποιες επιφυλάξεις όπως είναι η μέθοδος αποτίμησης αποθεμάτων, η μέθοδος υπολογισμού αποσβέσεων και τα λοιπά. Και αυτό προκύπτει καθώς δεν έχουν αναπτυχτεί ενιαίοι τρόποι αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών. Επιπλέον μπορούμε να δούμε πως κάθε επιχείρηση μπορεί να χρησιμοποιεί διαφορετικές μεθόδους αποτίμησης αποθεμάτων ή υπολογισμού αποσβέσεων. Σε πολλές περιπτώσεις όμως έχουμε δει πως κάποιες επιχείρησης που είναι σε δυσμενή χρηματοοικονομική κατάσταση, καταχράζονται τα προβλήματα αυτά προς όφελος τους και με την βοήθεια των λογιστών τους χρησιμοποιούν λογιστικά τεχνάσματα, να μαγειρέψουν δηλαδή να παραποιήσουν κάποιους λογαριασμούς της επιχείρησης έτσι ώστε να παρουσιάσουν μια πιο ικανοποιητική εικόνα για την επιχείρηση. Μια άλλη εξίσου δυσκολία που παρουσιάζεται κατά την ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε κάποιες εταιρείες είναι τα προβλήματα του πληθωρισμού. Δηλαδή η μέθοδος αναπροσαρμογής των περιουσιακών στοιχείων σε μια επιχείρηση. Σέρρες Μάρτιος 2013 29

3.4 Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΚΑΙ Ο ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ Η επιλογή των κατάλληλων αριθμοδεικτών και η χρησιμοποίηση τους σε μια επιχείρηση είναι το πιο δύσκολο, διότι η σωστή επιλογή και χρησιμοποίηση των κατάλληλων αριθμοδεικτών είναι σημαντικό μέσο ερμηνείας και αξιολόγησης της χρηματοοικονομικής ανάλυσης που πραγματοποιείται σε μια επιχείρηση. Άλλος ένας ιδιαίτερος λόγος που η επιλογή των αριθμοδεικτών θεωρείται σημαντική είναι ότι οι αριθμοδείκτες αποτελούν τα μέσα τα όποια διευκολύνουν τον χρηματοοικονομικό αναλυτή στη κατανόηση των ενδείξεων και συμπτωμάτων που υπάρχουν στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων. Ο σκοπός αυτός επιτυγχάνεται με την ελάττωση του μεγάλου αριθμού των στοιχείων που περιέχονται στις χρηματοοικονομικές κατάστασης σε ένα σχετικά μικρό αριθμοδείκτη. Επιπλέον, η σωστή επιλογή των αριθμοδεικτών μας διευκολύνει να φτάσουμε σε ένα αντικειμενικό σκοπό ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων αφού δεν θα υπάρχει πλέον το πρόβλημα μεγάλου αριθμού στοιχείων που περιέχονται από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις, δίνοντας έτσι την δυνατότητα στους χρηματοοικονομικούς αναλυτές τη σύγκριση των χρηματοοικονομικών δεδομένων με μια επιχείρηση διαχρονικά. Το επόμενο βήμα που επακολουθεί είναι η ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων της εταιρείας «Λιγνιτωρυχείο Αχλάδας Α.Ε.» για τα οικονομικά έτη 2007 έως 2011 και τα απαραίτητα οικονομικά στοιχειά που χρειαζόμαστε για την ανάλυση της εταιρείας, θα τα αντλήσουμε από τους ισολογισμούς και τα αποτελέσματα χρήσης τα όποια μας δόθηκαν από τη εταιρεία και αυτό το γεγονός θα επιτευχτεί με την χρήση των καταλλήλων αριθμοδεικτών βάση των χρηματοοικονομικών στόχων της επιχείρησης. Η μέθοδος εφαρμογής των κατάλληλων αριθμοδεικτών για την πραγματοποίηση μιας χρηματοοικονομικής ανάλυσης σε μια επιχείρηση, προβλέπεται να δώσει τα προβλεπόμενα από την διοίκηση αποτελέσματα για την επίτευξη των στόχων της διοίκησης της επιχείρησης που εξετάζουμε. Σέρρες Μάρτιος 2013 30

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας περιγράφουν την τρέχουσα οικονομική κατάσταση της επιχείρησης, κατάσταση η όποια ενδιαφέρει αφενός τη διοίκηση και αφετέρου τρίτους όπως πιστωτές, προμηθευτές και μέτοχους. Ειδικά όμως για τη διοίκηση, η οικογένεια των αριθμοδεικτών ρευστότητας αποκαλύπτει τον τρόπο με τον όποιον απασχολούνται τα κεφάλαια κινήσεως της, αν τα κεφάλαια είναι επαρκή σε σχέση με τις εργασίες της, ή αν υπολείπονται από τα κανονικά όποτε υπάρχει πρόβλημα μετρητών. Επίσης, η διαχρονική παρακολούθηση επιτρέπει να διαπιστωθεί αν υπάρχει βελτίωση ή όχι της τρέχουσας οικονομικής της κατάστασης. Το να κατέχει μετρητά διαθέσιμα μια οικονομική μονάδα είναι πολύ σημαντικό για τη βραχυχρόνια επιβίωση της, αφού σε ομαλές και υγιείς οικονομικά συνθήκες, θα πρέπει το κυκλοφορούν ενεργητικό της επιχείρησης να καλύπτει τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της ή τα χρήματα που της οφείλουν οι πελάτες της να είναι περισσότερα από αυτά που οφείλει η ίδια σε τρίτους και προμηθευτές. Ενώ η τοποθέτηση κεφαλαίων σε κυκλοφοριακά στοιχεία δεν αποτελεί κατά κανόνα παραγωγική επένδυση και ως εκ τούτου η διατήρηση υπερβολικά υψηλών κυκλοφοριακών στοιχείων ενδέχεται να μειώσει την κερδοφόρα δυναμικότητα της επιχειρήσεως. Στο ίδιο αποτέλεσμα όμως μπορεί να οδηγήσει και η ανεπάρκεια κυκλοφοριακών στοιχείων, διότι η αδυναμία εκπληρώσεως των υποχρεώσεων καταλήγει σε οικονομικό κλονισμό με καταστρεπτικές συνέπειες για την επιχείρηση. Για κάθε επιχείρηση υπάρχει ένα άριστο ύψος κυκλοφοριακών στοιχείων και τρεχουσών υποχρεώσεων. Κατά την ανάλυση των οικονομικών καταστάσεως μιας επιχειρήσεως δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με τη ρευστότητα και την ικανότητα της επιχείρησης να εκπληρώνει τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της. Σε αυτά τα ερωτήματα απαντούν οι αριθμοδείκτες ρευστότητας. Ποιο συγκεκριμένα τα ερωτήματα αυτά αναφέρονται: i. Στην ύπαρξη επαρκών κυκλοφοριακών στοιχείων και συνέπειας στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων της. ii. Στην ύπαρξη επαρκών διαθεσίμων για την ομαλή λειτουργία της και την εκμετάλλευση τυχόν παρουσιαζομένων ευκαιριών. iii. Στην ύπαρξη υπερβολικών αποθεματοποιήσεων. Σέρρες Μάρτιος 2013 31

iv. Στο αν χορηγούνται μεγάλες πιστώσεις στους πελάτες της. v. Στο αν οι απαιτήσεις της είναι υπέρογκες. Τα παραπάνω ερωτήματα είναι δυνατόν να απαντηθούν με τη λεπτομερή ανάλυση των οικονομικών στοιχείων μιας επιχειρήσεως χρησιμοποιώντας τους αριθμοδείκτες ρευστότητας. Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας αναφέρονται στο μέγεθος και στις σχέσεις των βραχυχρόνιων υποχρεώσεων και των κυκλοφοριακών στοιχείων μιας επιχειρήσεως, τα οποία αποτελούν τις πηγές καλύψεως αυτών των υποχρεώσεων. Η οικονομική κατάσταση μιας επιχειρήσεως μπορεί να θεωρηθεί καλή μόνον αν αυτή έχει επαρκή ρευστότητα. Έτσι, οι αριθμοδείκτες ρευστότητας παρουσιάζουν την εικόνα της τρέχουσας οικονομικής καταστάσεως μιας επιχειρήσεως και η μελέτη για τον υπολογισμό των κεφαλαίων κινήσεως ενδιαφέρει όλους όσους σχετίζονται κατά οποιονδήποτε τρόπο με την επιχείρηση, αφενός μεν γιατί συνδέονται με τις καθημερινές λειτουργίες της, αφετέρου δε, γιατί η ανεπάρκεια κεφαλαίων κινήσεως ή η κακή διαχείριση τους αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες αιτίες πτωχεύσεως. Όπως γίνεται κατανοητό, κάθε επιχείρηση καλείται να εφαρμόζει αυτή την πελατειακή πολιτική πιστώσεων που θα της εξασφαλίσει ένα ελάχιστο ποσό ρευστότητας κάθε μήνα, που θα είναι όμως ικανό να καλύψει τα τρέχοντα έξοδα της επιχείρησης π.χ. (μισθούς, ΔΕΗ, ενοίκια κτλ.). Ιδιαίτερα όμως, ο υπολογισμός των αριθμοδεικτών ρευστότητας αποτελεί πολύτιμη βοήθεια για την διοίκηση της, γιατί επιτρέπει τον έλεγχο του κατά ποιο τρόπο απασχολούνται μέσα στην επιχείρηση τα κεφάλαια κινήσεως της. Έτσι, είναι δυνατό να δοθούν απαντήσεις στα ερωτήματα που σχετίζονται με τη δυνατότητα της επιχειρήσεως να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Πέρα από αυτό ελέγχεται αν και κατά πόσο γίνεται η κατάλληλη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων κινήσεως της επιχειρήσεως, αν τα κεφάλαια αυτά είναι επαρκή σε σύγκριση με τις εργασίες της, ή αν υπολείπονται από τα κανονικά, οπότε υπάρχει πρόβλημα ρευστών. Τέλος, η παρακολούθηση των αριθμοδεικτών ρευστότητας, διαχρονικά, παρέχει τη δυνατότητα να διαπιστωθεί αν υπάρχει βελτίωση ή όχι της τρέχουσας οικονομικής καταστάσεως της επιχειρήσεως. Σέρρες Μάρτιος 2013 32

Σε γενικές γραμμές, για να θεωρηθεί ότι μια επιχείρηση βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση, από απόψεως κεφαλαίων κίνησης, θα πρέπει να πληρεί τις παρακάτω προϋποθέσεις: 1. Να μπορεί να ανταποκριθεί στις καθημερινές απαιτήσεις των βραχυχρόνιων δανειστών της και να είναι σε θέση να εξοφλεί τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις. 2. Να μπορεί να εκτελεί απρόσκοπτα τις εργασίες της και να μπορεί να εκμεταλλεύεται τυχόν παρουσιαζόμενες ευκαιρίες. 3. Να μπορεί να ανταποκρίνεται στην εξόφληση των απαιτητών τόκων και μερισμάτων των μετόχων της. Καλή οικονομική κατάσταση για την επιχειρήσει υπάρχει όταν οι τρέχουσες δραστηριότητες της χρηματοδοτούνται και από τους βραχυχρόνιους πιστωτές. Έτσι αν αγοράζονται προϊόντα με πίστωση και στη συνέχεια ρευστοποιούνται μέσα στα χρονικά όρια των πιστώσεων, τότε η επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί με τις διευκολύνσεις των πιστωτών της. Επομένως, τίθεται στην κρίση και στις επιλογές κάθε αποτελεσματικής διοίκησης να εξασφαλίσει ένα ελάχιστο ταμειακών εισροών σε μηνιαία βάση, προκειμένου το επίπεδο ρευστότητας που διαθέτει η επιχείρηση να καλύπτει τις τρέχουσες ταμειακές της υποχρεώσεις. Σέρρες Μάρτιος 2013 33

4.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας είναι ο πλέον χρησιμοποιούμενος δείκτης και βρίσκεται αν διαιρέσουμε το σύνολο των κυκλοφοριακών στοιχείων μιας επιχείρησης με το σύνολο των υποχρεώσεων της, όπως φαίνεται από τον παρακάτω τύπο: Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας = Διαθέσιμα + Απαιτήσεις + Αποθέματα Βραχυπρόθεσμοι υποχρεώσεις Οι κυριότερες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στον αριθμητή του κλάσματος είναι τα διαθέσιμα(μετρητά, αμέσως ρευστοποιήσιμα χρεόγραφα), οι απαιτήσεις, τα αποθέματα και όχι οι προκαταβολές σε προμηθευτές και γενικά οι προκαταβολές. Οι κυριότερες κατηγορίες βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, που περιλαμβάνονται στον παρανομαστή του κλάσματος, είναι οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (πιστώσεις προμηθευτών, μερίσματα πληρωτέα,, φόροι πληρωτέοι,βραχυπρόθεσμα δάνεια τραπεζών και όχι οι προκαταβολές πελατών και λοιπές προκαταβολές. Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας δεν δείχνει μόνο το μετρό της ρευστότητας μια επιχείρησης,αλλά και το περιθώριο ασφάλειας, που διατηρεί η διοίκηση της για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μια κάποια ανεπιθύμητη εξέλιξη στην ροή των κεφαλαίων κινήσεως. Αν η ροη των κεφαλαίων στην επιχείρηση είναι ομαλή και συνεχής και υπάρχει ακριβής αντιστοιχία μεταξύ των εισερχόμενων κεφαλαίων και εξοφλουμένων υποχρεώσεων τότε η επιχείρηση δεν χρειάζεται να διατηρεί υψηλό περιθώριο ασφάλειας σε κεφάλαια κινήσεως. Στην πραγματικότητα όμως, αυτό συμβαίνει σπάνια, γιατί μια επιχείρηση πρέπει να διατηρεί επαρκή κυκλοφοριακά στοιχειά, για να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της, όταν καταστούν ληξιπρόθεσμες. Όποτε μπορούμε να πούμε πως όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας τόσο το καλύτερο, από άποψη ρευστότητας,είναι η θέση κάθε επιχείρησης. Σέρρες Μάρτιος 2013 34