ΕΙΚΟΝΙΚΗ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ Ε ΗΜΟΤΙΚΟΥ Κεφάλαιο 5 «Τα µαθηµατικά της Μουσικής» ΙΑΡΚΕΙΑ: Μια διδακτική ώρα
ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΕΣΑ (Για τον Καθηγητή) CD player Μελωδικό πολυφωνικό όργανο
ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΕΣΑ (Για τους µαθητές) Μεµβρανόφωνα. Μεταλόφωνα. Ξυλόφωνα. Φλογέρες.
Ηχητικά παραδείγµατα Από τα σχολικά C D Εµβατήριο ( παρέλαση σε τσίρκο) CD 1 Ε ηµοτικού Νο 13 Ωδή στη χαρά. (Από την 9η Συµφωνία του L.V.Beethoven.) Νο 14 Γουλιέλµος Τέλλος. (Από την οµώνυµη όπερατουt.rossini.) Νο 15 Αλα Τούρκα. (ΑπότησονάταγιαπιάνοτουMozart.) (
Η σχέση της Μουσικής µε τα Μαθηµατικά είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Οι Σουµέριοι, οι Ινδοί, οι Κινέζοι, οι Άραβες, οι Αιγύπτιοι και οι Έλληνες, ο κάθε λαός µε τη δική του φιλοσοφία πίστευε και δικαιολόγησε τη σχέση της Μουσικής µε τα Μαθηµατικά. Με την εκµάθηση της θεωρίας της Μουσικής οι µαθητές θα καταλάβουν καλλίτερα την σχέση των δυο επιστηµών.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙ ΙΑ: αξία-διάρκεια-παύσεις-φθογγόσηµα. Μέθοδος διδασκαλίας: Θα προσπαθήσουµε να προσεγγίσουµε τουςµαθητές για την κατανόηση της αξίας των φθόγγων και των παύσεων, καθώς και την σχέση µεταξύ των αξιών, τον παρεστηγµένο φθόγγο, µέσα από ασκήσεις βιωµατικής εµπέδωσης, ατοµικών εργασιών και δραστηριότητες οµαδικής συνεργασίας.
Οι στόχοι µας είναι: - Η κατανόηση της έννοιας της υποδιαίρεσης των αξιών. - Κατανόηση του παρεστηγµένου φθόγγου. - Ησύνδεσητηςβιωµατικής γνώσης του ρυθµού µε την θεωρία. - Ηεφαρµογή των θεωρητικών γνώσεων πάνω σε δικές τους δηµιουργίες, όσο αυτό είναι δυνατόν.
ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (Πορεία διδασκαλίας) 15 Αφόρµηση: Αρχίζουµε την διαδικασία της διδασκαλίας ζητώντας από τους µαθητές - αφού πρώτα δουν τους πίνακες των αξιών, των παύσεων και των παρεστηγµένων φθόγγων- να αναγνωρίσουν τα σύµβολα και να τα ξαναθυµηθούν αφού γίνει σύντοµα µια µικρή επανάληψη.
Μετά ακριβώς από την επανάληψη των αξιών είναι ευκαιρία να ασχοληθούµε µε την άσκηση του τετραδίου εργασιών Νο 1 (Μουσικός γρίφος για ποδοσφαιρόφιλους.) Άλλη µια άσκηση παιχνίδι που µπορούµε να κάνουµε είναιναµοιράσουµε καρτέλεςµε φθόγγους διαφορετικών αξιών και να ζητήσουµε απότους µαθητές µας να εντοπίσουν διάφορους συνδυασµούς που ταιριάζουν οι αξίες τους.
Ρυθµική αγωγή 5 Επιλέγουµε για ακρόαση ένα χαρακτηριστικό κοµµάτι σε 4/4 ρυθµό εµβατηρίου «από παρέλαση σε τσίρκο» προτρέποντας τους µαθητές να κρατούν τον ρυθµό µε µεµβρανόφωνα όργανα ή χτυπώντας παλαµάκια στα τέταρτα. Στη συνέχεια προχωράµε στηνάσκησητου βιβλίου σελ. 15 απαγγέλλοντας µαζί µε τα παιδιά τα ρυθµικά ονόµατα των αξιών µε τη σειρά που παρουσιάζονται στον πίνακα του βιβλίου. τα τι-τι τι-τιρι τιρι-τι τιρι-τιρι τρί-ο-λα
Παρεστηγµένος φθόγγος 5 Για τον Παρεστηγµένο φθόγγο µπορούµε να αφιερώσουµε λίγο χρόνο εξηγώντας ποιο ρόλο ακριβώς παίζει η τελεία στα δεξιά του φθόγγου. Μετά από αυτό µαζί µε τουςµαθητές απαντάµε στην άσκηση του βιβλίου σελ. 15 στον τελευταίο πίνακα.
Άσκηση Νο Τετράδιο εργασιών Νο 2 «Κρυµµένοι Κρυµµένοι θησαυροί θησαυροί» 10 Σκοπός της δραστηριότητας είναι να εισαχθούν οι µαθητές εµπειρικά στην έννοια του ρυθµικού µοτίβου µέσααπόαπόταεξής στάδια. - ανάγνωση και απαγγελία του ρυθµικού µοτίβου. - αναγνώριση του ρυθµικού µοτίβου µέσα από ηχητικό ερέθισµα.
Πριν ακούσουµε τατρίαµουσικά αποσπάσµατα, οι µαθητές θα πρέπει να απαγγέλλουν µε άνεση τα ρυθµικά σχήµατα που βρίσκονται στον πίνακα σελ. 13 και στη συνέχεια θα προχωρήσουν στη διαδικασία της Αντιστοίχησης. Α) «Ωδή στη χαρά» β) «Γουλιέλµος Τέλλος» γ) «Αλα Τούρκα»
Τετράδιο εργασιών Άσκηση Νο 3 «Ρυθµική σκυταλοδροµία» 10 Ηάσκησηαυτήοµοιάζει µε το«σπασµένο τηλέφωνο» ένα παιχνίδι που παίζαµε όταν ήµασταν µικρά παιδιά. Εδώ καλούµαστε να δώσουµε µια χαρακτηριστική σύντοµη µουσική φράση στους αρχηγούς τριών ή τεσσάρων οµάδων ψιθυριστά και στη συνέχεια οι αρχηγοί θα συνεχίσουν την διαδικασία της άσκησης που οφείλουµε να κάνουµε γνωστήστουςµαθητές.
Με αυτή την άσκηση (παιχνίδι) σκοπό έχουµε να ασκήσουµε τιςδεξιότητεςγραφής (κωδικοποίηση),ανάγνωσης(αποκωδικοποίηση), ρυθµικής υπαγόρευσης (ηχητική αναπαράσταση) και να αναπτύξουµε τον συντονισµό καιτηνάµυλα των µαθητών. Αν υπάρχει χρόνος προχωράµε καιστην τελευταία άσκηση που θα εξαρτηθεί από το επίπεδο των µαθητών µας.
Προτείνετε στο τέλος κάθε µαθήµατος να φροντίζουµε πάντα να διαθέτουµε έναµικρό χρόνο για την ανάγνωση µουσικών φθόγγων µέσα και έξω από το πεντάγραµµο. Τα τετράδια εργασιών τα µαζεύουµε για να τα διορθώσουµε έτσι ώστε στο επόµενο µάθηµα τα παιδιά να τα βλέπουν διορθωµένα. Καλό είναι να µην δίνουµε εργασίες για το σπίτι. Καλή επιτυχία.
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΝΕΟ ΙΟΡΙΣΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-2010 ΠΕΚ.ΛΑΜΙΑΣ ηµήτρης Φλώρος Σχολικός Σύµβουλος ΠΕ16 e-mail:dfloros2@sch.gr κιν:6973967178