Επιδηµιολογία HIV. Γεώργιος Νικολόπουλος Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσηµάτων

Επιδηµιολογία HIV Γεώργιος Νικολόπουλος Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσηµάτων

Επιδηµιολογία Επιδηµιολογία: Η µελέτη των νοσηµάτων και των παραγόντων που καθορίζουν τη συχνότητά τους στον πληθυσµό

Επιδηµιολογικές µελέτες Ποιος Που Πότε περιγραφική υπόθεση Γιατί αναλυτική πληθυσµός άτοµο παρατήρησης πειραµατικές οικολογική συγχρονική Προοπτική Ασθενών-µαρτύρων

Εργαλεία ελέγχου των µεταδοτικών νοσηµάτων Αποµόνωση (Isolation) Θεραπεία (Treatment) Εµβολιασµός (Vaccination) Χορήγηση προφύλαξης (Prophylaxis) Απολύµανση (Disinfection) Καραντίνα (Quarantine) Επιτήρηση (Surveillance)

Η Επιτήρηση ως κυκλική διαδικασία Σύστηµα παροχής υγείας Αρχές Δηµόσιας Υγείας Συµβάν Αναµενόµενες αλλαγές Δήλωση Ανίχνευση Ανάλυση και ερµηνεία Δεδοµένα Παρέµβαση Διάχυση Πληροφορία

Στόχοι της Επιτήρησης Καταγραφή των προβληµάτων δηµόσιας υγείας (καταγραφή τάσεων και ανίχνευση επιδηµικών εκρήξεων) Διαµόρφωση προτεραιοτήτων Αξιολόγηση προγραµµάτων δηµόσιας υγείας Τα δεδοµένα που συλλέγονται οδηγούν σε επιστηµονική έρευνα ή την πληροφορούν όταν έχει ξεκινήσει

HIV επιτήρηση

Δεύτερης γενιάς επιτήρηση για τον HIV

HIV Επιτήρηση

HIV Επιτήρηση Βιολογική: Για παράδειγµα, µελέτες εκτίµησης του επιπολασµού σε οµάδες υψηλού κινδύνου όπως οι ενέσιµοι χρήστες ουσιών, ο έλεγχος των µονάδων αίµατος κτλ Συµπεριφορική: Συγχρονικές µελέτες στον γενικό πληθυσµό ή σε υπο-πληθυσµούς µε ερωτηµατολόγια και ερωτήσεις σχετικές µε σεξουαλική συµπεριφορά ή την ενέσιµη χρήση (πχ..χρησιµοποίησες προφυλακτικό την τελευταία φορές που έκανες σεξ;) Άλλες πηγές πληροφοριών: Σύστηµα υποχρεωτικής δήλωσης όλων των περιστατικών από τους γιατρούς στην κεντρική υπηρεσία δηµόσιας υγείας

Κατηγοριοποίηση επιδηµιών HIV Χαµηλού επιπέδου (low level HIV epidemic) Ο HIV κυκλοφορεί για χρόνια κυρίως σε άτοµα µε συµπεριφορές υψηλού κινδύνου όπως ενέσιµοι χρήστες ναρκωτικών, εκδιδόµενα άτοµα κτλ Ωστόσο δεν έχει εξαπλωθεί σηµαντικά σε αυτές τις υποοµάδες του πληθυσµού Ο επιπολασµός της νόσου δεν ξεπερνά το 5% σε καµία πληθυσµιακή υπο-οµάδα

Κατηγοριοποίηση επιδηµιών HIV Μεσαίου επιπέδου (concentrated HIV epidemic) Ο HIV δεν έχει εγκατασταθεί στο γενικό πληθυσµό Ωστόσο µεταδίδεται µε υψηλούς ρυθµούς σε πληθυσµιακές υποοµάδες Υπάρχουν δηλαδή ενεργά δίκτυα κινδύνου σε οµοφυλόφιλους άνδρες, ενέσιµους χρήστες ναρκωτικών κτλ Ο επιπολασµός της νόσου ξεπερνά το 5% σε τουλάχιστον µία πληθυσµιακή υπο-οµάδα Ο επιπολασµός δεν ξεπερνά το 1% στο γενικό πληθυσµό Η µελλοντική πορεία της νόσου εξαρτάται από το είδος και τη συχνότητα των επαφών µεταξύ υπο-οµάδων και γενικού πληθυσµού

Κατηγοριοποίηση επιδηµιών HIV Γενικευµένη επιδηµία (generalized HIV epidemic) Ο HIV έχει εγκατασταθεί στο γενικό πληθυσµό Ωστόσο µπορεί να µεταδίδεται µε υψηλότερους ρυθµούς σε πληθυσµιακές υπο-οµάδες Τα υπάρχοντα σεξουαλικά δίκτυα µπορούν να διατηρούν την επιδηµία ανεξάρτητα από την εξέλιξη στις πληθυσµιακές υποοµάδες µε συµπεριφορές υψηλού κινδύνου Ο επιπολασµός ξεπερνά το 1% στο γενικό πληθυσµό

Low level HIV Συστάσεις για επιδηµιολογική επιτήρηση Διεξαγωγή συγχρονικών µελετών συµπεριφοράς σε υποοµάδες υψηλού κινδύνου Επιτήρηση των σεξουαλικώς µεταδιδόµενων νοσηµάτων Επιτήρηση του HIV σε υπο-οµάδες υψηλού κινδύνου Καταγραφή διαγνώσεων HIV και AIDS Παρακολούθηση και καταγραφή των µολύνσεων στις µονάδες αίµατος

Concentrated HIV epidemic Συστάσεις για επιδηµιολογική επιτήρηση Περιλαµβάνει ότι ισχύει για τη χαµηλού επιπέδου επιδηµία Εστιάζει όµως σε υπο-πληθυσµούς γέφυρες µε τον γενικό πληθυσµό Εποµένως χρειάζεται µέτρηση επιπολασµού HIV και καταγραφή συµπεριφοράς σε οµάδες γέφυρες (για παράδειγµα πελάτες εκδιδόµενων ατόµων, µη ενέσιµοι χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών) Διεξαγωγή συγχρονικών µελετών συµπεριφοράς στο γενικό πληθυσµό

Γενικευµένη HIV επιδηµία Συστάσεις για επιδηµιολογική επιτήρηση Επιτήρηση του HIV σε εγκύους Διεξαγωγή συγχρονικών µελετών συµπεριφοράς στο γενικό πληθυσµό Διεξαγωγή συγχρονικών µελετών συµπεριφοράς στον νεανικό πληθυσµό Επιτήρηση του HIV και της συµπεριφοράς σε πληθυσµιακές υπο-οµάδες µε συµπεριφορές υψηλού κινδύνου Συγκέντρωση δεδοµένων νοσηρότητας και θνησιµότητας από HIV/AIDS στον πληθυσµό

Second generation HIV surveillance Επιπολασµός και συµπεριφορές σε οµοφυλόφιλους άνδρες

Second generation HIV surveillance Επιπολασµός και συµπεριφορές σε οµοφυλόφιλους άνδρες

Second generation HIV surveillance Επιπολασµός σε χρήστες ναρκωτικών - Ελλάδα

Second generation HIV surveillance Επιπολασµός σε εγκύους αντανακλά τον επιπολασµό στο γενικό πληθυσµό

Επιδηµιολογία HIV - UNAIDS

Εκτιµήσεις UNAIDS/WHO Ο ακριβής αριθµός των νέων µολύνσεων ή των ανθρώπων που ζουν µε HIV δεν είναι γνωστός Οι εκτιµήσεις του UNAIDS/WHO βασίζονται σε όλα τα διαθέσιµα δεδοµένα Μελέτες σε εγκύους (antenatal clinics- ANC) Mελέτες στο γενικό πληθυσµό (σε επίπεδο νοικοκυριού) Μελέτες επιπολασµού σε οµάδες υψηλού κινδύνου Συστήµατα υποχρεωτικής δήλωσης Άλλες πηγές

Εκτιµήσεις UNAIDS/WHO

Επιπολασµός και επίπτωση HIV 2012

Επιπολασµός HIV 2012

Επιπολασµός HIV τάσεις

Επίπτωση HIV τάσεις

Θάνατοι από AIDS τάσεις

HIV στην Ευρώπη ECDC/WHO

ECDC/WHO 2012

ECDC/WHO επιτήρηση περιστατικών Βοηθάει στην ανίχνευση τάσεων Χρήσιµη στην ανίχνευση επιδηµικών εκρήξεων Αποτυπώνει τον αντίκτυπο του νοσήµατος στον πληθυσµό αλλά Εξαρτάται από τη συχνότητα και τον αριθµό των διαγνωστικών ελέγχων και το πρότυπο δήλωσης Δεν περιλαµβάνει περιστατικά που δεν έχουν διαγνωσθεί Δεν εκτιµά την επίπτωση αλλά τη συχνότητα δήλωσης ή διάγνωσης Για αρκετά περιστατικά, ο τρόπος µετάδοσης δεν έχει καθοριστεί

Προβλήµατα υποχρεωτικής δήλωσης Αλλαγές στο σύστηµα

Μέθοδοι εκτίµησης της επίπτωσης µε προσδιορισµό των πρόσφατων µολύνσεων Υπάρχει µεγάλο ενδιαφέρον για την περίοδο της πρόσφατης φάσης της HIV λοίµωξης: Στην επιδηµιολογία, ο αριθµός των πρόσφατων µολύνσεων µεταξύ των ατόµων που έχουν διαγνωθεί, µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τον υπολογισµό της επίπτωσης του HIV

Αρχικά στάδια µόλυνσης από τον HIV

Τεχνικές για ανίχνευση πρόσφατης µόλυνσης Μικρότερης ευαισθησίας (Less sensitive - detuned) Ανίχνευση ποσοστού IgG αντισωµάτων κατά του HIV (Proportional, BED-CEIA) Χηµικής συνάφειας (Avidity assays)

Επιδηµιολογικά δεδοµένα Ελλάδα

Σύστηµα υποχρεωτικής δήλωσης HIV/AIDS Περιπτώσεις HIV ανά 100.000 πληθυσµού

Σύστηµα υποχρεωτικής δήλωσης HIV/AIDS Περιπτώσεις HIV Κατά φύλο

Σύστηµα υποχρεωτικής δήλωσης HIV/AIDS Περιπτώσεις HIV Κατηγορία µετάδοσης

Σύστηµα υποχρεωτικής δήλωσης HIV/AIDS Περιπτώσεις HIV Κατηγορία µετάδοσης

ΧΕΝ 2011-2013 Ν= 1083 (357 πριν το 2011) Άντρες= 911 (84.1%) Αλλοδαποί= 264 (24.4%) 25-34 ετών= 555 (51.3%) Έναρξη θεραπείας= ~50%

ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ - ΕΚΤΕΠΝ

ΜΟΡΙΑΚΗ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

ΜΟΡΙΑΚΗ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Kοινωνικο-οικονοµικές αλλαγές Ρωσία Συρρίκνωση της οικονοµίας

Kοινωνικο-οικονοµικές αλλαγές Ρωσία Επιδηµία HIV

Recession and income inequality are associated with large increases in rates of reported HIV infections among people who inject drugs in Europe A. Fotiou, G. Nikolopoulos, E. Kanavou, C. Richardson, A. Pharris, J. Suk, J. Semenza, C. Costa-Storti, D. Paraskevis, M.-M. Malliori, S.R. Friedman, A. Hatzakis

Αποτελέσµατα

Univariable analyses 2 year lags

Results Multivariable analyses 1 year lag GDP growth rate: 0.80 (95% CI: 0.64-1.00) Gini: 1.40 (95% CI: 1.01 1.95) 2 year lag GDP growth rate: 0.65 (95% CI: 0.48-0.86) Gini: 1.49 (95% CI: 1.00 2.22) 3 year lag GDP growth rate: 0.82 (95% CI: 0.65-1.05) Gini: 1.43 (95% CI: 1.00 2.03)

Περιστατικά AIDS στην Ελλάδα

Θάνατοι σε άτοµα µε AIDS

Ν=1083 Νοσηρότητα και Θάνατοι σε ΧΕΝ 2011-2013 Περιστατικά AIDS: Ø 76 (7%) Θάνατοι: Ø 49 (4.5%)

Θνητότητα (Mortality rate) σε άτοµα υπό αγωγή HIV άτοµα που έχουν ξεκινήσει αγωγή µε κωδικό θεραπείας ΚΕΕΛΠΝΟ και µε στοιχεία για την ηµεροµηνία θανάτου Περίοδος: 1987 5/2014 Ν=9638 Άνδρες=8012 (83%) Κατηγορίες µετάδοσης: ΜSM 5364 (55%), XEN 872 (9%) και HET 2450 (25%)

Θνητότητα Period Deaths PY Rate 95% LL 95% UL 85-90 23 119.48 19.25 12.79 28.97 90-95 391 2745.4 14.24 12.90 15.73 95-00 525 7802.5 6.73 6.18 7.33 00-05 303 14970 2.02 1.81 2.27 05-10 314 21228 1.48 1.32 1.65 10-14 355 27953 1.27 1.15 1.41

Θνητότητα ανά κατηγορία µετάδοσης Period Rate - MSM Rate - IDU Rate - HET 90-95 16.9 (14.8-19.2) 8.7 (4.9-15.3) 11.9 (9.1-15.6) 95-00 7.4 (6.6-8.2) 6.3 (4.1-9.7) 4.3 (3.5-5.4) 00-05 1.9 (1.6-2.2) 3.2 (2.0-4.9) 2.0 (1.6-2.5) 05-10 1.3 (1.1-1.5) 1.7 (1.0-2.9) 1.7 (1.4-2.0) 10-14 1.2 (1.1-1.4) 1.9 (1.4-2.7) 1.1 (0.9-1.4)

Σύστηµα υποχρεωτικής δήλωσης HIV/AIDS Περιπτώσεις HIV Α εξάµηνο 2010-2014 600 500 524 466 462 400 300 200 316 373 100 0 2010 2011 2012 2013 2014

Σύστηµα υποχρεωτικής δήλωσης HIV/AIDS Μετάδοση Α εξάµηνο 2010-2014 250 200 150 100 50 0 193 191 181 190 154 152 154 113 116 83 89 78 72 81 67 65 49 49 54 6 2010 2011 2012 2013 2014 MSM IDU HET UNK

Μείωση πραγµατική;

Μείωση πραγµατική; Μείωση επιπολασµού σε RDS µελέτη

Μείωση πραγµατική;

Μείωση πραγµατική; Μείωση επίπτωσης σε RDS µελέτη (Αριστοτέλης) Time interval Events Time at risk (yrs) Incidence (/100 pyrs) 95% CI Aug-Dec2012 14 180 7.76 (4.60, 13.4) Dec2012-Apr2013 18 306 5.88 (3.70, 9.33) Apr-Aug2013 10 344 2.91 (1.57, 5.41) Aug-Dec2013 3 175 1.71 (0.55, 5.31) 78% decrease

Μείωση-γιατί; Ενηµέρωση-αλλαγή συµπεριφοράς

Μείωση-γιατί; Προγράµµατα υποκατάστασης στην Ελλάδα Number of persons receiving OST, N 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 3596 3950 Number of persons receiving OST OST coverage (% of estimated PDU who receive OST) 19 20 5045 5360 25 22 6264 28 6783 33 9821 48 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 Coverage, % 0 2005 (19151) 2006 (20146) 2007 (20516) 2008 (20181) 2009 (24097) 2010 (22515) 2011 (20473) 2012 (20429) 0 Source: REITOX Focal Point of the EMCDDA - Greece.

Μείωση-γιατί; Σύνδεση και παραµονή HIV ΧΕΝ σε φροντίδα και θεραπεία 100 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Δηλωθείσες περιπτώσεις 71 Σύνδεση με ΜΛ ή ΕΙ 49 Έναρξη ART 44 Συνέχιση ART 31/12/2013

Μείωση-γιατί; Βελόνες/Σύριγγες στην Ελλάδα 420,000 Number of syringes exchanged/distributed 404124 200 Syringes distributed/exchanged, N 360,000 300,000 240,000 180,000 120,000 60,000 0 29782 34809 64958 55109 68579 61516 3 4 7 7 6 7 2005 (9416) NSP coverage (syringes per current injector per year) 2006 (9729) 2007 (9916) 2008 (8148) 2009 (10658) 119397 2010 (61516) 15 2011 (7847) 53 2012 (7651) 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Syringes per current injector, N Source: REITOX Focal Point of the EMCDDA - Greece.

Βελόνες/Σύριγγες στη Νέα Υόρκη

Επιδηµία HIV σε ΧΕΝ στη Νέα Υόρκη

Τι πρέπει να προσέξουµε Σεξουαλική µετάδοση

Τι πρέπει να προσέξουµε- Σεξουαλική µετάδοση

Τι πρέπει να προσέξουµε- Σεξουαλική µετάδοση

Τι πρέπει να προσέξουµε- Νέες µολύνσεις µέσω ενέσιµης χρήσης

Τι πρέπει να προσέξουµε- Νέες µολύνσεις µέσω ενέσιµης χρήσης

Τι πρέπει να προσέξουµε- Νέες µολύνσεις µέσω ενέσιµης χρήσης

Τι πρέπει να προσέξουµε- MSM

Τι πρέπει να προσέξουµε- MSM

Προτάσεις Διανοµή αποστειρωµένου ενέσιµου υλικού διατήρηση σε υψηλά επίπεδα Μελέτες επιπολασµού και συµπεριφοράς σε MSM και XEN, µία φορά το χρόνο Μελέτες επιπολασµού και συµπεριφοράς σε οµάδες που µπορεί να λειτουργήσουν ως γέφυρα µετάδοσης Χρήση σύγχρονων τεχνικών άµεσης ανίχνευσης επιδηµικών εκρήξεων (µοριακή επιδηµιολογία) Χρήση τεχνικών εκτίµησης της επίπτωσης (τεχνικές ανίχνευσης πρόσφατης µόλυνσης κτλ)