ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Ενότητα 1η: BUSINESS PLAN ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Η κατανόηση της σημασίας ενός business plan για την επιχείρηση. Η κατανόηση των κύριων μερών ενός business plan. Η εμπέδωση των στοιχείων που συνθέτουν ένα επιτυχημένο business plan. 4
Περιεχόμενα ενότητας Ορισμός του Business Plan. Αναγνώστες του Business Plan. Σκοπός και λοιπές λειτουργίες ενός Business Plan. Δομή ενός Business Plan. Κανόνες αποφυγής λαθών. Δέκα βήματα για ένα επιτυχημένο Business Plan. 5
BUSINESS PLAN 1/7 ΟΡΙΣΜΟΣ. Το επιχειρηματικό σχέδιο είναι μια περίληψη των κινήσεων και δραστηριοτήτων του ιδιοκτήτη, του διευθυντή ή ενός επιχειρηματία μιας επιχείρησης με σκοπό την οργανωμένη και ενδελεχή πρόβλεψη όλων των πιθανών παραμέτρων. Είναι ένα γραπτό σχέδιο του μοντέλου που η επιχείρηση προβλέπεται να ακολουθήσει. 6
BUSINESS PLAN 2/7 Το business plan δίνει απαντήσεις στα τρία ζωτικά για κάθε επιχείρηση ερωτήματα: Πού βρισκόμαστε τώρα;. Πού θέλουμε να βρεθούμε;. Πώς θα καταφέρουμε να βρεθούμε εκεί;. 7
BUSINESS PLAN 3/7 Χαρτογραφεί την πορεία και τον προορισμό μίας επιχείρησης σε συγκεκριμένους όρους για τους πρώτους δώδεκα μήνες και σε γενικούς όρους για τον δεύτεροι και τρίτο χρόνο των εργασιών της επιχείρησης. Είναι μία γραπτή περιγραφή της επιχείρησης, των στόχων της και των αναγκαίων βημάτων για την επίτευξή τους. 8
BUSINESS PLAN 4/7 Είναι ένα γραπτό ντοκουμέντο που βοηθάει μία επιχείρηση να κοιτάει μπροστά, να κατανέμει τους πόρους της, να επικεντρωθεί στην επίτευξη των στόχων της και να προετοιμαστεί για προβλήματα και ευκαιρίες. 9
BUSINESS PLAN 5/7 ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΚΑΘΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ. Αποτελεί γραπτή περίληψη και αποτίμηση της επιχειρηματικής ιδέας. Αποτελεί αρκετές φορές την μόνη χειροπιαστή άποψη μιας επιχειρηματικής ιδέας, όταν η επιχείρηση βρίσκεται στα πρώτα στάδια. Συμβάλλει στην εύρεση τυχόν κενών της διοίκησης και προτάσσει ιδέες κάλυψης αυτών. 10
BUSINESS PLAN 6/7 ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΚΑΘΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ. Αποτελεί εργαλείο ελέγχου των διαφόρων πτυχών της επιχείρησης και εξέτασης των στρατηγικών σχετικών με το marketing, το ανθρώπινο δυναμικό και τους οικονομικούς πόρους. Επιβάλλει τη λήψη μιας σειράς αποφάσεων τις οποίες ο επιχειρηματίας καλείται να ακολουθήσει με εστιασμένη προσέγγιση. 11
BUSINESS PLAN 7/7 ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΚΑΘΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ. Είναι «άσκηση καλού σχεδιασμού». Αποκαλύπτει τα δυνατά και αδύνατα σημεία της επιχείρησης με αντικειμενικό τρόπο και συγκεκριμενοποιεί τις ανάγκες της επιχείρησης. Προσδιορίζει πιθανούς πελάτες- στόχους και θέτει το απαιτούμενο όγκο πωλήσεων ώστε η επιχείρηση να είναι μελλοντικά βιώσιμη. Αποτελεί σημείο αναφοράς και επικοινωνίας μεταξύ πιθανών μελλοντικών συνεταίρων και την βάση υλοποίησης μιας επιχειρηματικής πρότασης. 12
ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ BUSINESS PLAN 1/3 Μέσω του επιχειρηματικού σχεδίου προβάλλεται η σημερινή θέση της επιχείρησης, οι σημερινές της ανάγκες και οι μελλοντικές προσδοκίες. Συνεπώς, το business plan οφείλει να δίνει έμφαση στα θετικά στοιχεία της επιχείρησης παρουσιάζοντας πάντα με ρεαλιστικό τρόπο τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και τους πιθανούς τρόπους επίλυσης αυτών. 13
ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ BUSINESS PLAN 2/3 ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΕΝΟΣ BUSINESS PLAN. ΤΡΑΠΕΖΕΣ. Κάθε δανειστής θέλει να ξέρει: Το ποσό που επιθυμεί να δανειστεί η επιχείρηση. Για ποιό λόγο ζητείται η χρηματοδότηση. Πότε προβλέπεται η αποπληρωμή του δανείου. Ποια η δυνατότητα πληρωμής των τόκων. Ποιες εγγυήσεις πρέπει να υπάρχουν. 14
ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ BUSINESS PLAN ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ. 3/3 Είναι οι κύριοι αναγνώστες του business plan. Μέσω αυτού εξετάζουν την πορεία της επιχείρησης, της διοίκησης της αγοράς ενώ αξιολογούν κατά πόσο είναι αντικειμενικές και αξιόλογες οι προβλέψεις. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΕΝΟΣ BUSINESS PLAN. Αποτελεί καίριο εργαλείο της διοίκησης, εκτός από το κύριο εργαλείο εύρεσης χρηματοδότησης. Βοηθά την διοίκηση να προγραμματίσει την ανάπτυξη της εταιρίας και να προβλέψει τις αλλαγές που μπορεί να χρειαστούν. 15
ΚΥΡΙΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΕΝΟΣ BUSINESS PLAN 1/2 Ένα επιχειρηματικό σχέδιο χρησιμοποιείται κυρίως σαν προωθητικό υλικό. Ο επιχειρηματίας, αφού εμπνευστεί την ιδέα για την ανάπτυξη μιας καινούριας δραστηριότητας και σχηματίσει την απαραίτητη ομάδα που θα τον πλαισιώσει και μετά από έρευνες και συζητήσεις, φτάνει στο στάδιο της αναζήτησης του απαιτούμενου κεφαλαίου. Αν το κεφάλαιο αυτό δεν μπορεί να καλυφθεί με δικά του χρήματα, ή από συγγενής και φίλους, θα πρέπει να απευθυνθεί σε πιθανούς χρηματοδότες νέων δραστηριοτήτων στην αγορά. 16
ΚΥΡΙΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΕΝΟΣ BUSINESS PLAN 2/2 Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προσέλκυση των επενδυτών. Στους ενδεχόμενους επενδυτές θα πρέπει να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη πρόταση, παραθέτοντας οικονομικά στοιχεία και προβλέψεις, η οποία θα καλύπτει όλα τα κρίσιμα ζητήματα, για τα οποία αυτοί ενδιαφέρονται και θέλουν να εξετάσουν πριν προβούν σε οποιαδήποτε μορφή χρηματοδότησης. Προσφέρει στους επενδυτές αναλυτικές πληροφορίες για όλες τις πτυχές των προηγούμενων, τρεχουσών και μελλοντικών δραστηριοτήτων της εταιρίας. 17
ΛΟΙΠΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΝΟΣ BUSINESS PLAN 1/2 Το επιχειρηματικό σχέδιο δεν είναι όμως απαραίτητο μόνο για την προώθηση της επιχειρηματικής πρότασης. Είναι αναγκαίο για κάθε νεοσύστατη επιχείρηση και σε κάθε νέα επιχειρηματική δραστηριότητα. Λειτουργεί ως οδηγός για την επιχείρηση καθώς αυτή αναπτύσσεται. Επιπλέον, ένα επιχειρηματικό σχέδιο είναι και ένα εργαλείο ανακεφαλαίωσης παρακολούθησης. Είναι ένα μέσο για να μετράτε την απόδοση της επιχειρηματικής δραστηριότητας που έχετε αναπτύξει. 18
ΛΟΙΠΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΝΟΣ BUSINESS PLAN 2/2 Συνεπώς ένα επιχειρηματικό σχέδιο δεν αποτελεί μόνο ένα εργαλείο χρηματοδότησης αλλά συμβάλλει και στην ανάπτυξη της επιχείρησης μακροπρόθεσμα. Χρησιμεύει ως εγχειρίδιο για την επιχείρηση και ως σημείο αναφοράς για τους επενδυτές και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. 19
ΔΟΜΗ ΤΟΥ BUSINESS PLAN 1/5 Γενική εισαγωγή: i. Εξώφυλλο. ii. Εισαγωγική σελίδα. iii. Περιεχόμενα. iv. Διοικητική σύνοψη (Executive summary). 1. Εσωτερική ανάλυση. 1.1. Περιγραφή της επιχείρησης. 1.2. Προϊόντα & Υπηρεσίες. 1.3. Τοποθεσία. 1.4. Ανθρώπινο δυναμικό. 20
ΔΟΜΗ ΤΟΥ BUSINESS PLAN 2/5 2. Εξωτερική ανάλυση. 2.1. Ανάλυση καταναλωτή. 2.2. Ανάλυση ανταγωνισμού. 2.3. Ανάλυση Αγοράς. Μέγεθος αγοράς. Ορίζοντες ανάπτυξης (growth prospects). Κερδοφορία αγοράς. Διάρθρωση κόστους (cost structure). Κανάλια διανομής (Distribution channels). Τάσεις. Παράγοντες επιτυχίας (key success factors). 21
ΔΟΜΗ ΤΟΥ BUSINESS PLAN 3/5 2.4 Ανάλυση περιβάλλοντος. Τεχνολογία. Κράτος. Οικονομία. Κουλτούρα Πολιτισμός. Δημογραφικά στοιχεία. 22
ΔΟΜΗ ΤΟΥ BUSINESS PLAN 4/5 3. Επιλογή, προσδιορισμός και υλοποίηση στρατηγικής. 3.1 Στρατηγική Προϊόντων (Product Strategy). 3.2 Πλάνο Marketing (Marketing Plan). Συμπεριφορά καταναλωτή. Προϊόν. Τιμή. Διανομή. Προώθηση. Σύνοψη. 3.3 Πωλήσεις. 3.4 Διοικητικό πλάνο (Management Plan). 23
ΔΟΜΗ ΤΟΥ BUSINESS PLAN 5/5 4.Οικονομικό πλάνο. Ισολογισμός. Ανάλυση χρηματορροών. Κατάρτιση αποτελεσμάτων χρήσης. Break even Analysis. 24
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1/4 ΕΞΩΦΥΛΛΟ. Το εξώφυλλο ενός επιχειρηματικού σχεδίου οφείλει:. Να είναι καλαίσθητο. Να καθιστά σαφές πως πρόκειται για business plan. Να περιέχει το λογότυπο της εταιρίας καθώς και την πλήρη επωνυμία αυτής. 25
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2/4 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ. Στην εισαγωγική σελίδα πρέπει να εμπεριέχονται τα ακόλουθα: Λίγα λόγια για την επιχείρηση. Τηλέφωνα επικοινωνίας. Ταχυδρομική σύσταση. Διεύθυνση ιστοσελίδας. Λογότυπο. Περιγραφή και περίληψη των προϊόντων της. Φωτογραφίες των προϊόντων. Τον σκοπό του επιχειρηματικού πλάνου. 26
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3/4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρέπει να είναι καλά δομημένα, περιλαμβάνοντας τις κύριες κατηγορίες και υποκατηγορίες αυτών, αποτρέποντας ταυτοχρόνων περιπτώσεις σύγχυσης των αναγνωστών. 27
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4/4 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ (Executive summary). Περιλαμβάνεται σχεδόν όλο το περιεχόμενο του επιχειρηματικού σχεδίου, συμπιεσμένο σε μερικά συμπεράσματα, πληροφορίες, επιδιώξεις και στόχους της επιχείρησης και του πλάνου. Μία τυπική έκταση του executive summary είναι δύο με τρείς σελίδες. Θα πρέπει να παραθέτει με τρόπο κατανοητό όλες τις βασικές πτυχές της επιχειρηματικής δραστηριότητας και κυρίως τα στοιχεία εκείνα που θα προσφέρουν το αναμενόμενο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τον επιχειρηματία και την εταιρία του, αλλά και τις απαιτούμενες αποδόσεις στους πιθανούς επενδυτές. 28
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 1/5 Στο συγκριμένο τμήμα του επιχειρηματικού σχεδίου γίνεται λεπτομερής περιγραφή της επιχείρησης στην παρούσα φάση αλλά και της αναμενόμενης μελλοντικής κατάστασης αυτής. 29
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 2/5 Η ανάλυση θα επιτευχθεί με τη παράθεση των ακόλουθων θεμάτων: Ιστορική αναδρομή και όραμα για μελλοντική ανάπτυξη. Σύντομη και περιεκτική αναφορά για την πορεία της εταιρίας κατά τα προηγούμενα έτη. Αναφορά στη νομική μορφή της επιχείρησης και σε πιθανές αλλαγές που συντελέστηκαν σε αυτή πρόσφατα. Το όραμα του επιχειρηματία για το μέλλον. 30
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 3/5 Μοναδικές ικανότητες. Ικανότητες και πόροι που συμβάλλουν στην απόκτηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και αποφέρουν την πολυπόθητη κερδοφορία. Επιχειρηματικό πεδίο. Επακριβής ορισμός της αγοράς- στόχου. Αναφορές και πιστοποιητικά. 31
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 4/5 Στόχοι ανάπτυξης. Ποιοι οι στόχοι ανάπτυξης σχετικά με τις παρακάτω κατηγορίες: Εικόνα της επιχείρησης. Προϊόντα και υπηρεσίες που θα προσφέρει η επιχείρηση. Επιλογή τοποθεσίας της επιχείρησης και παράγοντές επιλογής τοποθεσίας. Ανθρώπινο δυναμικό. 32
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 5/5 Περιγραφή της επιχείρησης. Σε γενικές γραμμές περιγράφονται: Νομιμοποίηση τύπος επιχείρησης. Είδος επιχείρησης: εμπορία, κατασκευή, υπηρεσίες κλπ. Αν είναι νέα, ανεξάρτητη επιχείρηση, υποκατάστημα, επέκταση, franchise κλπ. Πως και γιατί είναι η επιχείρηση κερδοφόρα. Ποιες ευκαιρίες για ανάπτυξη παρουσιάζονται;. Πότε θα λειτουργεί η επιχείρηση. Ότι άλλο είναι γνωστό για τους εξωτερικούς πόρους της επιχείρησης. Προϊόντα και υπηρεσίες. Τοποθεσία. Ανθρώπινο δυναμικό. 33
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 1/3 Ανάλυση καταναλωτή. Η τμηματοποίηση της αγοράς. Τα κίνητρα. Οι ανεκπλήρωτες ανάγκες ή επιθυμίες του καταναλωτή. Ανάλυση ανταγωνισμού. Απόδοση. Εικόνα & Προσωπικότητα όπως την αντιλαμβάνονται οι πελάτες. Στόχοι. Υπάρχουσα και προηγούμενες στρατηγικές. Διάρθρωση κόστους (cost structure). Δυνατά και αδύνατα σημεία (SWOT Analysis). Πως τα προϊόντα τους διαφέρουν από τα υπόλοιπα. 34
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 2/3 Ανάλυση αγοράς Μέγεθος αγοράς. Ορίζοντες ανάπτυξης (growth prospects). Κερδοφορία αγοράς. Διάρθρωση κόστους (cost structure). Κανάλια διανομής (distribution channels). Τάσεις. Παράγοντες επιτυχίας (key success factors). 35
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 3/3 Δυναμική της σχετικής αγοράς και εμπόδια εισόδου. Ζήτηση για το προϊόν υπηρεσία, κύκλος ζωής προϊόντων. Τρέχουσα θέση και μερίδιο αγοράς, θέση των βασικών ανταγωνιστών. Ανταγωνιστικότητα προϊόντος. Ανάλυση περιβάλλοντος: Τεχνολογία. Κράτος. Οικονομία. Κουλτούρα Πολιτισμός. Δημογραφικά στοιχεία. 36
ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΛΑΘΩΝ 1/2 Τι πρέπει να αποφύγετε κατά τη σύνταξη ενός business plan: Περιττές λεπτομέρειες. Υπερβολικά μεγάλο κείμενο. Γραμματικά και συντακτικά λάθη. Πανάκριβες εκδόσεις. 37
ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΛΑΘΩΝ 2/2 Τι δεν πρέπει να παραλείψετε: Καθαρογραμμένο και ευανάγνωστο κείμενο. Χρήση της γλώσσας. Χρήση παραρτημάτων. Εξωτερικός έλεγχος και επιβεβαίωση αναγνωσιμότητας. Χρήση γραφημάτων και διαγραμμάτων. Δόμηση με επικεφαλίδες και υποενότητες. Βαθιά γνώση του επιχειρηματικού σχεδίου πριν την παρουσίαση σε πιθανούς επενδυτές. 38
10 ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΟ BUSINESS PLAN Σχήμα 1: 10 ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΟ BUSINESS PLAN, πηγή: Διδάσκων (2014). 39
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ. «ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2015. 41
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 42
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 43