Α ΡΓΟ Ν Α Υ ΤΗ Σ ΤΡΙΜ Η Ν ΙΑΙΟ ΔΗ Μ Ο ΣΙΟ ΓΡΑΦ ΙΚΟ Ο ΡΓΑΝ Ο ΤΗ Σ ΕΥΞΕΙΝ Ο Υ ΛΕΣΧΗ Σ ΒΕΡΟ ΙΑΣ. Σελίδα 9

Transcript

1 Ταχ. Γραφεί ΒΕΡΟΙΑΣ Áñéèìüò Áäåéáò SS PO S RE X+7 ΤΡΙΜ Η Ν ΙΑΙΟ ΔΗ Μ Ο ΣΙΟ ΓΡΑΦ ΙΚΟ Ο ΡΓΑΝ Ο Α Ρ. ΦΥ Λ Λ ΟΥ ΤΗ Σ ΕΥΞΕΙΝ Ο Υ ΛΕΣΧΗ Σ ΒΕΡΟ ΙΑΣ ΕΤΟΣ 2 9 T ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ P Α ΡΓΟ Ν Α Υ ΤΗ Σ ÅËÔÁ Hellenic Post Με λαμπρότητα γιρτάστηκε η Παναγία Συμελά στην Καστανιά Ημαθίας Ο ΚΤΩ ΒΡΙΟ Σ Ν Ο ΕΜ ΒΡΙΟ Σ Δ ΕΚΕΜ ΒΡΙΟ Σ ( ΤΡΥΓΟ Μ Η Ν Α Σ Α ΕΡΓΙΤΕΣ Χ ΡΙΣΤΙΑ Ν Α ΡΤΣ ) Δεν έγινε ύτε και φέτς Πατριαρχική Θεία Λειτυργία, στην Παναγία Συμελά, στη Ματσύκα τυ Πόντυ Δεν έγινε ύτε και φέτς η Πατριαρχική Θεία Λειτυργία στν Πόντ, σύμφωνα με επίσημη ανακίνωση τυ Οικυμενικύ Πατριαρχείυ Κωνσταντινυπόλεως, αλλά τελέσθηκε Θεία Λειτυργία στις 23 Αυγύστυ 2017 στην Αρτάκη Κυζίκυ. Σελίδα 9 2 Φεστιβάλ Παραδσιακών χρών Δήμυ Βέριας ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Τ Δ.Σ. της ΕΛΒ σας πρσκαλεί στν ετήσι χρό πυ θα πραγματπιήσει στ κέντρ Γκαντίδης τ Σάββατ 25 Νεμβρίυ 2017, στις 20:30 με τυς Μιχάλη Καλιντζίδη & Γιώργ Σφιανίδη Ετιμάζεται και σύντμα θα κυκλφρήσει τ νέ πλυσέλιδ ημερλόγι τυ 2018 με θέμα Τιμή πρόσκλησης 15 ευρώ (πλήρες μενύ και πτό) Διάθεση πρσκλήσεων και κρατήσεις: Σαρημιχαηλίδης Παύλς: Γραμματεία Λέσχης: Η γυναίκα στν Πόντ Σελίδα 6 Εκδρμή της ΕΛΒ σε Στερεά Ελλάδα & Πελλπόνησ Διαβάστε επίσης... Η νέα σύνθεση τυ ΔΣ τυ ΣΠΟΣ σελίδα 4 Κερασύντα σελίδα 8 Αγία Σφία Τραπεζύντας σελίδα 12 Η πντιακή διάλεκτς σελίδα 10 Παναγίες τυ Πόντυ σελίδα 12 Τα αηδόνια τυ Πόντυ πυ έφυγαν νωρίς Σελίδα 6 Κωστίκας Τσακαλίδης Θόδωρς Παυλίδης Σελίδα 3 Επισκεφθείτε την ιστσελίδα μας

2 2Α ΡΓΟ Ν Α ΥΤΗ Σ ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΥΞΕΙΝΟΥ ΛΕΣΧΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΤΗΣ ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΛΕΣΧΗ ΒΕΡΟΙΑΣ Λάμπ. Πρφύρα 1 Πανόραμα Βέριας Τηλ.: Fax: Βέρια Τ.Κ info@elverias.gr Ιδρυτής + ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΛΕΤΙΔΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΙΩΣΗΦΙΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ iossifidu@gmail.com Τηλ: ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΥΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΠΟΥΡΤΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΟΥΜΠΟΥΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΟΥΜΠΟΥΛΙΔΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΜΑΡΙΑ ΣΑΛΟΝΙΚΙΔΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΛΕΣΧΗ ΒΕΡΟΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΚΑΡΑΜΑΝΛΙΔΗΣ Ν. & ΣΙΑ Ο.Ε. ΝΕΑ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑ ΤΗΛ ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ 10,00 ευρώ ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ Λ. Πρφύρα ΒΕΡΟΙΑ ΗΜΑΘΙΑΣ Κωδικός Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΣΧΗΣ Λειτυργεί καθημερινά πλην Παρασκευής και Σαββάτυ από τις 17:00 έως τις 21:00. ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ e-pontos.gr pontostv.gr verianet.gr inveria.gr alexandriamou.gr 24oresimathia.gr pliroforiodotis.gr laikoyra.gr faretra.info veriamou.blogspot.com βεριώτης.gr alexandreia-gidas.gr imathia-live.blogspot.com blogspotanthemia.com ammosimathia.blogspot.com idisi-gr.blogspot.gr arive.gr efxinospontos.gr ΣΗΜΕΙΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ «ΑΡΓΟΝΑΥΤΗ» Η εφημερίδα διανέμεται δωρεάν στ περίπτερ πυ βρίσκεται στη διασταύρωση Μ. Μπότσαρη & Μαυρμιχάλη και στ Βιβλιπωλεί τυ Γιάννη Ορφανίδη, Πιερίων 51, στη Βέρια & Συμμετχή της Ευξείνυ Λέσχης Βέριας στις παρελάσεις για την απελευθέρωση της πόλης και την επέτει τυ «ΟΧΙ» Ετήσις χρός της Ευξείνυ Λέσχης Βέριας Ερταστική εκδήλωση τμημάτων εν όψει των γιρτών 24 & Κάλαντα στις αρχές της πόλης Αναβίωση τυ εθίμυ των «Μωμόγερων» στην πόλη της Βέριας Θα καθρισθεί από την ΠΟΕ Συμμετχή της Ε.Λ.Β. στ 13 Πανελλαδικό Φεστιβάλ Πντιακών Χρών στην Πάτρα ΤΡΥΓΟ Μ Η Ν Α Σ -Α ΕΡΓΙΤΕΣ -Χ ΡΙΣΤΙΑ Ν Α ΡΤΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Δ ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΞΕΙΝΟ ΛΕΣΧΗ ΒΕΡΟΙΑΣ Την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίυ 2017 ξεκίνησε η εγγραφή στα τμήματα: 1. ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ Για τη νέα περίδ θα λειτυργήσυν τμήματα για όλες τις ηλικίες και όλα τα επίπεδα (παιδικά - εφηβικά - ενηλίκων). Τα μαθήματα παραδίδνται από μάδα έμπειρων χρδιδασκάλων σε ένα σύγχρν και άρτια εξπλισμέν χώρ. 2. ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΛΥΡΑΣ & ΝΤΑΟΥΛΙΟΥ Οι δάσκαλι μυσικής χρησιμπιύν πρότυπα συστήματα εκμάθησης της παραδσιακής μυσικής. Τα μαθήματα είναι ατμικά & πραγματπιύνται κάθε Κυριακή στ Πνευματικό Πλιτιστικό Κέντρ της Ευξείνυ Λέσχης Βέριας στ Πανόραμα. 3. ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΣΚΙΤΣΟΥ Τα μαθήματα πραγματπιύνται με την μρφή σεμιναρίυ και υλπιύνται μια φρά τν μήνα, από τ γνωστό σκιτσγράφ Νικλαΐδη Δημήτρη. Έναρξη μαθημάτων σκίτσυ στις 23 Σεπτεμβρίυ Οι νέι φίλι τυ σκίτσυ στις 13:00-15:00 και τ παλιό τμήμα στις 15:00-18:00. ΞΕΚΙΝΑΜΕ! Τηλ. επικινωνίας: από Δευτέρα έως Πέμπτη, ώρες: 5μμ- 9 μμ στην Γραμματεία της Ε.Λ.Β Λ. Πρφύρα 1, Πανόραμα. ΚΑΛΕΣΜΑ Καλύνται όλα τα μέλη τυ Συλλόγυ να συμμετέχυν σε όλες τις εκδηλώσεις και παρακαλύνται να τακτπιήσυν την ετήσια ικνμική συνδρμή τυς για την εφημερίδα ΣΥΛλΥΠΗΤΗΡΙΟ Τ ΔΣ της ΕΛΒ εκφράζει τα θερμά τυ συλληπητήρια στην ικγένεια τυ Μπάμπη Λαφτσίδη πυ έφυγε τόσ πρόωρα και απρόσμενα από τη ζωή. Ο Θεός να αναπαύσει την ψυχή τυ και να δίνει κυράγι στην ικγένειά τυ Υπεύθυνς Τμημάτων από τ Δ.Σ. Θεδωρίδης Σπύρς τηλ Τμήματα Πντιακών Χρών Καλλιτεχνικός διευθυντής: Τσιαβός Δημήτρης Χρδιδάσκαλς: Ιντζεβίδης Βαγγέλης Παιδικά τμήματα και εφηβικό τμήμα πντιακών χρών Υπεύθυνες: Κιατικίδυ Ελπίδα τηλ Παναγιωτίδυ Βάγια τηλ Κυρκύτα Ζωή τηλ Τμήμα ενηλίκων αρχαρίων πντιακών χρών Υπεύθυνς χρδιδάσκαλς Ασβεστάς Βασίλης τηλ Τμήμα παραστάσεων πντιακών χρών Υπεύθυνι: Κτίδης Γιάννης, τηλ , Χατζηκυριακίδυ Έφη Χρδιδάσκαλς: Iντζεβίδης Βαγγέλης: Τμήμα παραδσιακών χρών απ όλη την Ελλάδα Υπεύθυνς χρδιδάσκαλς Τσιαβός Δημήτρης Τμήματα Πντιακής Διαλέκτυ (Παιδικό τμήμα & τμήμα ενηλίκων) Υπεύθυνι: Πυλτίδυ Κική - Κυβρακίδης Αντώνης Τμήμα Θεάτρυ Υπεύθυνι και σκηνθέτες: Πυλτίδυ Κική - Κυβρακίδης Αντώνης Τμήμα εκμάθησης Νταυλιύ και Κρυστών Δάσκαλς: Ουσταμπασίδης Δημήτρης Τμήματα εκμάθησης Πντιακής Λύρας Δάσκαλς: Τσανασίδης Γιάννης Τμήμα εκμάθησης σκίτσυ Σκιτσγράφς: Νικλαΐδης Δημήτρης Τμήμα εκμάθησης πνευστών μυσικών ργάνων (γαβάλ - αγγεί) Δάσκαλς: Τσανασίδης Μιχάλης Τμήμα Αιμδσίας Υπεύθυνς: Χατζίδη Κατερίνα τηλ Τμήματα Νέων για νέυς και νέες από 18 έως 35 ετών Υπεύθυνη: Μελικιώτη Πόπη τηλ Τμήμα Ιματιθήκης Υπεύθυνς: Ασβεστάς Βασίλης τηλ ΤριμηνιαίαΕφημερίδα της Ε.Λ.Β. «ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ» Διευθύντρια: Ιωσηφίδυ Κωνσταντία τηλ Ομάδα Χρήσης της Ιστσελίδας της Ε.Λ.Β. ( Υπεύθυνς: Ανεσίδυ Σταθύλα τηλ Γραμματεία: Σαλνικίδυ Μαρία τηλ , ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Παρακαλύνται όλα τα μέλη τυ Συλλόγυ να μεριμνήσυν για την τακτπίηση της ετήσιας συνδρμής τυς (10 Ε) ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΡ. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΙΒΑΝ EUROBANK GR ALPHA GR ΕΘΝΙΚΗ GR

3 ΤΡΥΓΟ Μ Η Ν Α Σ -Α ΕΡΓΙΤΕΣ -Χ ΡΙΣΤΙΑ Ν Α ΡΤΣ Α ΡΓΟ Ν Α ΥΤΗ Σ 3 Θόδωρς Παυλίδης Κωστίκας Τσακαλίδης Γεννήθηκε στ Γιαννακχώρι της Νάυσας στις 10 Νεμβρίυ 1957 και ήταν πρωτότκς της ικγένειας ενώ υπάρχυν και δύ μικρότερα αδέλφια, Βασίλης και Λάμπης. Μετά από ένα χρόν η ικγένεια μετίκησε στην πόλη της Νάυσας και τ 1959 εγκαταστάθηκε μόνιμα στ Αρσένι της Σκύδρας, απ' όπυ καταγόταν η μητέρα τυ. Ο παππύς τυ Θόδωρς, πυ έφερε και τ νμά τυ, Τσιλγλανίδης, (αυτό ήταν τ επώνυμ τυς, αλλά κατά απαίτηση της γιαγιάς τυ Όλγας μετά την εκτέλεση τυ παππύ τυ η ικγένεια μετνμάστηκε Παυλίδη), ήταν αντάρτης κατά τη Γερμανική κατχή στ όρς Βέρμι, γνωστός ως Καπετάν Σπίθας Αυγερινός- Αστραπή κι επειδή ήταν γρήγρς και Φτερπόδαρς. Από αυτόν κληρνόμησε Θόδωρς την παλικαριά τυ και την ανδρπρέπεια, ενώ από τν άλλ τν παππύ, της μητέρας τυ τν πατέρα, την καλλιφωνία, μιας και ήταν ιερψάλτης τυ χωριύ. Από μικρός είχε κλήση πρς την μυσική και παράλληλα με τ σχλεί, όντας μαθητής στ Δημτικό, μάθαινε Βυζαντινή μυσική στην Εκκλησιαστική Σχλή Εδέσσης. Από εκείνη την ηλικία όμως έδειξε την πρτίμησή τυ στ πντιακό τραγύδι.τόση ήταν η αγάπη τυ για τ πντιακό τραγύδι πυ ανελειπώς παρακλυθύσε μαζί με τα αδέλφια τυ τις, τότε, ραδιφωνικές εκπμπές «Πντιακί Αντίλαλλι» και την εκπμπή τυ Στάθη Ευσταθιάδη. Μάλιστα ζήτησε από τν πατέρα τυ να τυ αγράσει μια λύρα κι από μόνς τυ σιγά σιγά με πλύ υπμνή μάθαινε. Τ τραγύδι, όμως, τ είχε από τότε στην καρδιά τυ. Κάπια Χριστύγεννα, θυμάται αδελφός τυ Λάμπης «πατέρας μας έφερε δώρ ένα κασετόφων της επχής κι Θόδωρς συνεχώς τραγυδύσε παραδσιακά τραγύδια, ηχγραφώντας τη φωνή τυ, ώσπυ να τα ερμηνεύσει άψγα». Από τότε ήθελε ότι ερμηνεύει να τ απδίδει τέλεια. Τ βάπτισμα, όμως, τυ τραγυδιστή τ πήρε στ πλευρό τυ συγχωριανύ τυ Χρήστυ Καρυπίδη. Υπμνετικά καθόταν δίπλα τυ, μετά τ σχλεί ώρες ατελείωτες και τραγυδύσε. Έτσι όταν ήταν έτιμς συνόδευε τν Χρ. Καρυπίδη σε εκδηλώσεις. Σε ένα πανηγύρι στ Κρδελιό Θεσσαλνίκης έτυχε να τν ακύσει γνωστός τότε λυράρης και τραγυδιστής Νίκς Ιωαννίδης, μια συνάντηση καθριστική για την καριέρα τυ Θόδωρυ. Αφύ τελείωσε τ Δημτικό στ Αρσένι, πήγε ένα χρόν στ Γυμνάσι στη Σκύδρα κι αμέσως συνέχισε τις σπυδές τυ ως ικτρόφς στην Τεχνική Σχλή τυ Ο.Α.Ε.Δ. στη Θεσσαλνίκη, στν τμέα των συγκλλητών, ενώ παράλληλα δύλευε στ Ο.Σ.Ε. Τ 1982 παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς τυ Αναστασία Παυλίδυ κι απέκτησαν δύ γιυς τν Λεωνίδα και τν Στάθη. Ενώ σπύδαζε παράλληλα τραγυδύσε κρυφά από τυς δικύς τυ, σε επαγγελματικό επίπεδ γεγνός πυ τ πιστπιεί η ύπαρξη τυ πρώτυ τυ δίσκυ σε ηλικία 16 ετών με τν λυράρη Αρχιμήδη Γεωργιάδη με τίτλ «Ο Πόντς Περιμένει» (στην εταιρεία ΠΑΝΙΒΑΡ) και παράλληλα τραγυδύσε και για λίγ διάστημα στην Αθήνα. Κατόπιν συνέχιζε να εμφανίζεται σε πντιακά κέντρα της επαρχίας, όπως στ «Πασακιόσκι» και στ «Κρτσόπν» στη Βέρια κι αργότερα στ κέντρ «Σεβνταλής» στ Ριζό Σκύδρας. Τ 1976 Νίκς Ιωαννίδης έψαχνε για συνεργάτη τραγυδιστή στ γνωστό κέντρ διασκεδάσεως της επχής «Κμπαρσίτα». Στ μυαλό τυ ήρθε αμέσως τ νεαρό αγόρι από τ Αρσένι με την χαρακτηριστική φωνή. Πήγε στ χωριό, τν αναζήτησε, και, μάλιστα, λέει «Θόδωρς με την ικγένειά τυ μαζευαν ρδάκινα», τυ έκανε την πρόταση να συνεργαστύν. Έτσι Θόδωρς από τα μαγαζιά της επαρχίας κατέβαινε, ως επαγγελματίας τραγυδιστής στη Θεσσαλνίκη και μάλιστα στ πλευρό ενός πλύ γνωστύ λυράρη. Τ όνειρ άρχιζε να γίνεται πραγματικότητα. Τραγύδησε στην «Κμπαρσίτα» και σύντμα στ κέντρ «Ακρπόλ» στ Δερβένι, όπυ γνωρίστηκε με τν Παυλάκη τν Δραμινό, γνωριμία πυ απτέλεσε την αρχή μιας πλύ πετυχημένης και μακρόχρνης συνεργασίας, με καρπύς τυς δίσκυς «Τα Σεβδαλιδικα» Ν1 και Ν2. Συνεργάστηκε με τυς κρυφαίυς της επχής Σφία Παπαδπύλυ, Παναγιώτη Ασλανίδη και αργότερα με τν Ανέστη Μωϋσή, τν Γιάννη Τσανάκαλη, τν Κώστα Σιώπη. Από τν 1992 μέχρι τ 1995 συνεργάστηκε με τν μυσικό Μπάμπη Κεμανετζίδη, από τ 1993 μέχρι τ 2002 με τν λυράρη Στέλι Χαλκίδη, ενώ από τις 3 Οκτωβρίυ 2003 θα εμφανιζόταν στ κέντρ ΜΙΘΡΙΟ με τν Φάνη Κυρυκλίδη ( πίς ήταν και πρώτς από τυς συνεργάτες τυ πυ ειδπιήθηκε αμέσως μετά τ τραγικό ατύχημα). Καθριστική, όμως, στην καριέρα τυ υπήρξε τ 1990 η γνωριμία και κατόπιν μακρόχρνη συνεργασία με τν στιχυργό Νάκ Ευσταθιάδη. Γνωρίστηκαν στα γυρίσματα της βιντεταινίας «Σεβνταλήδες» κι από τότε ι στίχι τυ Ν. Ευσταθιάδη πήραν σάρκα και στά από την ερμηνεία τυ Θόδωρυ Παυλίδη και τ εσώψυχ τυ Θόδωρυ Παυλίδη εξωτερικευόταν ερμηνεύντας τυς στίχυς τυ Ν. Ευσταθιάδη. Ένα από τα αγαπημένα τυ τραγύδια ήταν τ «Νυχτπύλ», γιατί αγαπύσε τ ελεύθερ πέταγμα των πυλιών και ιδιαίτερα αυτής της νύχτας, πυ υπχρέωση τυς είναι να την παρηγρύν με τ κελάηδημά τυς. Τελευταία τυς συνεργασία ήταν η μυσικθεατρική παράσταση «Έναν καιρόν κι έναν ζαμάν», πυ ανέβηκε από τυς συλλόγυς Πντίων Νεαπόλεως και Πντιακή Εστία τ Ο ξαφνικός θάνατς τυ άφησε εν τω μέσω συνεργασία πυ δεν πρόλαβε να λκληρωθεί δισκγραφικά. Ο Θόδωρς Παυλίδης υπήρξε ένας άνθρωπς χαμηλών τόνων, ιδιαίτερα ευαίσθητς, πρσηνής, καθόλυ φιλάργυρς («Δεν αγαπύσε καθόλυ τ χρήμα» λέει Μπ. Κεμανετζίδης) και πλύ φιλάνθρωπς. Ο Νάκς Ευσταθιάδης θυμάται ένα περιστατικό πυ καταδεικνύει την αφανή, στυς πλλύς, φιλάνθρωπ πλευρά τυ αείμνηστυ καλλιτέχνη: «Πριν κτώ μήνες με πλησίασε στην Τέρπυλ τυ Κιλκίς ένας άνθρωπς πυ τν έβλεπα για πρώτη φρά. Αναγνώρισε πις ήμυν και μυ είπε πως πριν από δυ χρόνια εξαιτίας ενός πλύ σβαρύ ατυχήματς είχε καταστραφεί ικνμικά. Ο Θόδωρς πυ είχε ακύσει την ιστρία τυ, τν πλησίασε και τυ έδωσε μέσα σε ένα φάκελ ένα χρηματικό πσό. Τα δύ τελευταία χρόνια εμφανιζόταν στ κέντρ «Λεμόνα» στην Αθήνα μαζί με τν Ανέστη Μωϋσή, ενώ η τελευταία τυ δημόσια εμφάνιση ήταν στα «Χρυσανθπύλεια» τη Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίυ. Δύ μέρες αργότερα τ νυχτπύλι τυ Πόντυ πέταξε ατρόμητ κι ελεύθερ, σαν γόνς αντάρτη πυ ήταν, για την άλλη διάσταση. Η κηδεία τυ έγινε στην ιδιαίτερη τυ πατρίδα, στ Αρσένι, όπυ η πατρώα γη άνιξε τη μαύρη αγκαλιά της για να υπδεχτεί τ γλυκόλαλ αηδόνι της. Την Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίυ 2003 στις 0:25, στ 17 χλμ. Σερρών Θεσσαλνίκης, τ επιβατικό Ι.Χ. εκτράπηκε της πρείας τυ και πρσέκρυσε σε περίφραξη εργστασίυ, με απτέλεσμα τ θανάσιμ τραυματισμό τυ δηγύ τυ Θεόδωρυ Παυλίδη, τυ Λεωνίδα. Ο Κωστίκας Τσακαλίδης γεννήθηκε στα Δενδράκια της Δράμας, τ 1933 πό γνείς Τραπεζύντιυς και ήταν τ τρίτ παιδί τυ Ιωάννη και της Όλγας, όπυ πήρε και τα πρώτα ακύσματα της λύρας από τ περιβάλλν τυ.σε ηλικία μόλις 15 ετών έγινε ένας καλός λυράρης και έπαιζε όλα τα μυσικά κμμάτια ενώ εμφανιζόταν σε γάμυς και χαρές, αλλά συνόδευε και θεατρικές παραστάσεις. Λόγω ηλικίας αλλά και χαρακτήρα έγινε γρήγρα αγαπητός κι ενώ μπρύσε να σταθεί στα γνώριμα και ασφαλή μνπάτια, εκείνς αναζήτησε νέυς μυσικύς δρόμυς πυ αργότερα τν δήγησαν να εκτελεί μελωδίες άλλων περιχών της Ελλάδας με την πντιακή λύρα αλλά και να χρησιμπιεί όργανα όπως τ λαύτ, και την πλυφωνία στ τραγύδι. Λυράρης και τραγυδιστής, πρωτπόρς στην εξάπλωση της μυσικής παράδσης τυ Πόντυ, πυ η φήμη τυ ξεπέρασε τα σύνρα της Ελλάδας. Τ 1965, σε Παμπντιακή τριήμερη εκδήλωση στυς Φιλίππυς Καβάλας, παίρνει τ πρώτ βραβεί με «Τα λύμαυρα τ' μμάτια σ'». Πέντε χρόνια αργότερα, μετά από ένα πέρασμα από τη Γερμανία, βγαίνει πρώτς μεγάλς δίσκς τυ και ακλυθύν άλλι έξι. Τ 1968 είχε κάνει τν πρώτ μικρό δίσκ τυ στην εταιρεία τυ Πάνυ Γαβαλά, με τίτλ «'Σ σα μαλία σ' δέσν με» και «Τα λύμαυρα τ' μμάτια σ'». Στ δρόμ τυ γνωρίζει και συνεργάζεται με διάφρυς μυσικσυνθέτες και ερμηνευτές (Μαρκόπυλς, Πλέσσας, Χάλαρης, Ξυλύρης, Κωχ). Πρωτπόρς σε πλλά, εμπλυτίζει με μυσικά όργανα παραδσιακά ακύσματα αλλά και δημιυργεί στίχυς και μυσικές. Λέγεται πάντως ότι στα «επιτραπέζια» τραγύδια, η ερμηνεία τυ ήταν αξεπέραστη. Η φήμη τυ έφθασε στν Καναδά, από όπυ ήρθε στην Αθήνα για να τν βρει και να μελετήσει τ παίξιμό τυ μυσικλόγς καθηγητής Λι Κλάιν, πίς επιστρέφντας στην πατρίδα τυ κάνει ένα δίσκ με παραδσιακά πντιακά τραγύδια υιθετώντας τ μυσικό ύφς τυ Τσακαλίδη. Ήδη από τ 1972 Κωστίκας έχει δημιυργήσει ένα πντιακό ικγενειακό κέντρ στην Καλλιθέα. Σαρώνει την Ελλάδα τραγυδώντας όχι μόν πντιακά και παίζντας λύρα πυ ενίτε κατασκευάζει μόνς τυ. Είναι εκείνς πυ έβαλε μία ακόμα χρδή στη λύρα, κάνντάς την τετράχρδη. Τις λύρες τις χωρίζει σε βαριές και ψιλές. Οι ψιλές ήταν μικρόσωμες, λεπτές, πυ έβγαζαν ψιλές νότες (ζιλ και καπάν) σε αντίθεση με τις βαριές. Τ 1979 διακρίνεται στ Διεθνές Συνέδρι Μυσικλγίας στ Ζάγκρεμπ, απσπώντας εγκωμιαστικές κριτικές και από τα ΜΜΕ. Είχε συμμετάσχει με τν Χαλκιά, τν Μυντάκη, την Καραΐνδρυ, τη Γιώτα Βέη. Ταξιδεύει εκτός Ελλάδας και δίνει συναυλίες βηθώντας ταυτόχρνα τυς συλλόγυς των Ελλήνων μεταναστών. Σε ρισμένα τραγύδια τυ τν συνδεύει η κόρη τυ Γιύλη Τσακαλίδυ, ενώ μαζί τυ έπαιξε και αδελφός τυ Νίκς, πυ χάθηκε τ Ο Νίκς μάλιστα είχε γράψει και δικά τυ τραγύδια, όπως τ «Τα μαλλία μ' άσπρα χιόνια». Ο Κωστίκας Τσακαλίδης αρρώστησε από καρκίν τ 1980 και διέκψε την περιδεία τυ στη Γερμανία. Η ικγένειά τυ και φίλι, όπως Λάζς Τερζάς και Βασίλης Τριανταφυλλίδης (Χάρρυ Κλυνν) στάθηκαν κντά τυ. Παρά την αγάπη όλων, όμως, η πρεία ήταν μη αναστρέψιμη. Με τα λόγια «Αφήνω γεια σας Άρχντες» απχαιρέτησε τα εγκόσμια στις 7 Ιυλίυ Είχε ζητήσει να ταφεί πλάι στν πατέρα τυ.ο μεγάλς λυράρης τιμήθηκε με δρόμυς πυ πήραν τ όνμά τυ, με πρτμές, αλλά κυρίως στις ψυχές των ανθρώπων. Στη Δράμα υπάρχει και σύλλγς φίλων «Κωστίκα Τσακαλίδη». Έγραψαν για τν Κωστίκα Τσακαλίδη: «Ο Κωστίκας μπρεί να πέθανε, αλλά άφησε πίσω τυ αθάνατα τραγύδια. Είναι σαν να ζει στις καρδιές όλων. Όσι θα ακύν τα τραγύδια τυ και τη λύρα τυ στα σύγχρνα μέσα θα ντίζυν τα μάτια τυς και ένα καυτό δάκρυ θύμησης θα αυλακώνει τ πρόσωπ τυς και είναι χιλιάδες αμέτρητι ι φίλι τυ». Πάρης, δημσιγράφς «Στν λαμπρό άνθρωπ και καλλιτέχνη εμείς ι νεότερι πυ τν γνωρίσαμε και τν αγαπήσαμε φείλυμε ελάχιστ φόρ τιμής μεταφέρντας στις επόμενες γενεές τις εμπειρίες μας για την αξία και την πρσφρά τυ». «Εσείς ι τυχερί θα πιείτε από τα αυθεντικά τυ Πόντυ με την αλήθεια πυ τα λέει Κωστίκας πριν εμείς ι έντεχνι ι επιτήδειι θλώσυμε την διαύγεια και την καθαρότητα τυς». Μίμης Πλέσσας, Μυσικσυνθέτης «Στν λαμπρό άνθρωπ και καλλιτέχνη εμείς ι νεότερι πυ τν γνωρίσαμε και τν αγαπήσαμε φείλυμε ελάχιστ φόρ τιμής μεταφέρντας στις επόμενες γενεές τις εμπειρίες μας για την άξια τυ και την πρσφρά τυ». Εύξεινς Λέσχη Βέριας (Τμήμα Χρευτικύ συγκρτήματς στις αρχές της δεκαετίας τυ 1980)

4 4 Α ΡΓΟ Ν Α ΥΤΗ Σ Ολκληρώθηκε τ 8 Παγκόσμι Συνέδρι Πντιακύ Ελληνισμύ Τ ψήφισμα των συμμετεχόντων Με τν απχαιρετιστήρι λόγ τυ απερχόμενυ πρέδρυ της ΔΙΣΥΠΕ Γιώργυ Παρχαρίδη λκληρώθηκε εν μέσω αντιδράσεων τ 8 Παγκόσμι Συνέδρι Πντιακύ Ελληνισμύ. O απερχόμενς πρόεδρς, Γιώργς Παρχαρίδης έκανε τν διικητικό απλγισμό ενώ ταυτόχρνα ανακίνωσε και την απόσυρση τυ από ργανωτικά τυ Πντιακύ χώρυ μετά από 50 χρόνια συνεχύς πρσφράς ενώ ταμίας της ΔΙΣΥΠΕ Στάθης Παπαδόπυλς πραγματπίησε τν ικνμικό απλγισμό. Με τα παγκόσμια συνέδρια να απτελύν τν κρυφαί θεσμό τυ ργανωμένυ Πντιακύ χώρυ και με τις Ομσπνδίες τυ Απόδημυ Πντιακύ Ελληνισμύ να έχυν δηλώσει εδώ και καιρό την απχή τυς από τ συνέδρι εν μέσω διαφωνιών για τις αλλαγές τυ καταστατικύ και με την μόνη συμμετέχυσα Ομσπνδία να είναι η Παμπντιακή Ομσπνδία Ελλάδς, λκληρώθηκαν τ απόγευμα της Κυριακής 6 Αυγύστυ 2017, ι εργασίες τυ συνεδρίυ. Στ συνέδρι συμμετείχε έφρς δημσίων σχέσεων της λέσχης, ως εκπρόσωπς της, κ. Χαράλαμπς Καπυρτίδης όπυ εξελέγη και μέλς τυ νέυ ΔΣ της ΔΙΣΥΠΕ Ακλύθησαν ι εκλγικές διαδικασίες για την ανάδειξη νέυ Δ.Σ. στη Συνμσπνδία και στ τέλς των εργασιών τυ συνεδρίυ ι συμμετέχντες εξέδωσαν τ παρακάτω ψήφισμα: 1. Από την Διεθνή Κινότητα να σταθεί στ ύψς της ιστρικής αλήθειας και να αναγνωρίσει την Γενκτνία των Ελλήνων τυ Πόντυ. Παράλληλα, ζητύμε από την Ελληνική Πλιτεία να συνδράμει επιτέλυς, υσιαστικά στν αγώνα για την Διεθνή Αναγνώριση της Γενκτνίας. 2. Από την Ελληνική Κυβέρνηση να συμπεριλάβει τη διδασκαλία της Ιστρίας τυ Πντιακύ Ελληνισμύ σε όλες τις βαθμίδες της σχλικής εκπαίδευσης και από τ πρεδρεί της Ελληνικής Βυλής τη συγκρότηση Επιτρπής Γενκτνιών στ Ελληνικό Κινβύλι. 3. Τη δημιυργία μνίμων Τμημάτων Σπυδών στα Ελληνικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τα πία θα αφρύν στα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τις Γενκτνίες, την Ιστρία, τη Λαγραφία, τη Γλώσσα και τν Πλιτισμό των Ελλήνων τυ Πόντυ. 4. Την Παράδση της Ιεράς Μνής της Παναγίας Συμελά στην Καστανιά Βερίας στν Οικυμενικό Πντιακό Ελληνισμό. 5. Την πρστασία των πλιτιστικών και θρησκευτικών μνημείων τυ Ελληνισμύ και την Επαναλειτυργία της Ιεράς Μνής Παναγίας Συμελά στν Ιστρικό Πόντ. 6. Την πρστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τυ πντιόφωνυ πληθυσμύ πυ κατικεί σήμερα στη Τυρκία και την άμεση απφυλάκιση τυ ακτιβιστή Γιάννη Βασίλη Γιαϊλαλί. 7. Να πρχωρήσυμε με μψυχία και διάθεση συνεργασίας ι απανταχύ Πόντιι στν αγώνα για τη Διεθνή αναγνώριση της Γενκτνίας και την πρετιμασία των εκδηλώσεων για τ συμβλικό επετειακό έτς τυ Από τις πντιακές μσπνδίες όλυ τυ κόσμυ να συνεχίσυν τν διάλγ με τ νέ Δ.Σ. της ΔΙ.ΣΥ.Π.Ε. με σκπό την πλήρη ενότητα. Αυτά πυ μας ενώνυν είναι πλύ περισσότερα από αυτά πυ μας χωρίζυν. Οι περιστάσεις τ απαιτύν. Η ιστρία θα κρίνει αυστηρά τυς απόντες από αυτή τη πρσπάθεια. Ξεκινάει και επίσημα τη λειτυργία της η Έδρα Πντιακών Σπυδών στ Αρισττέλει Πανεπιστήμι Με δύ πρπτυχιακά μαθήματα, Εισαγωγή στην Ιστρία τυ Μικρασιατικύ Ελληνισμύ και Κινωνική και Πλιτική Οργάνωση τυ Μικρασιατικύ Ελληνισμύ, ξεκινάει τις επόμενες ημέρες η λειτυργία της Επώνυμης Έδρας Πντιακών Σπυδών, τυ Τμήματς Ιστρίας Αρχαιλγίας και όλης της Φιλσφικής Σχλής τυ Αρισττελείυ Πανεπιστημίυ Θεσσαλνίκης (ΑΠΘ). Επιπλέν, έχυν τη δυνατότητα να τα παρακλυθήσυν και ι φιτητές/τριες άλλων Τμημάτων τυ ΑΠΘ, αν τ πρόγραμμα σπυδών τυ Τμήματός τυς τύς τ επιτρέπει. Στ εαρινό εξάμην θα διδαχθύν άλλα δύ (2) μαθήματα, πρπτυχιακύ και μεταπτυχιακύ επιπέδυ, σχετικά με τν Πόντ στυς 19 και 20ό αιώνες. Επίσης, στ πλαίσι της λειτυργίας της Έδρας εντάσσεται και τ εκπνύμεν Ερευνητικό Πρόγραμμα «Ψηφιακή απτύπωση της διαχρνικής παρυσίας τυ Ελληνισμύ στν χώρ τυ γεωγραφικύ Πόντυ», με επιστημνικό υπεύθυν τν καθηγητή και Πρόεδρ τυ Τμήματς Ιστρίας - Αρχαιλγίας Π. Νίγδελη. Στ εν λόγω ερευνητικό πρόγραμμα απασχλείται τ επιστημνικό πρσωπικό της Έδρας: Δρ. Θεδόσις Κυριακίδης, Δρ. Νικόλας Μιχαηλίδης, υπψ. διδ. Παύλς Αναγνωστύδης, μεταπτ. φιτητής Χαράλαμπς Γάππας. Τόσ τ διδακτικό όσ και τ ερευνητικό έργ της Έδρας Πντιακών Σπυδών βασίζνται στην ικνμική στήριξη τυ Φιλανθρωπικύ Ιδρύματς «Ιβάν Σαββίδης», απόρρια τυ μνημνίυ συνεργασίας πυ συνυπέγραψαν τ Φιλανθρωπικό Ίδρυμα με τ Αρισττέλει Πανεπιστήμι Θεσσαλνίκης, τ Μάι τυ ΤΡΥΓΟ Μ Η Ν Α Σ Α ΕΡΓΙΤΕΣ Χ ΡΙΣΤΙΑ Ν Α ΡΤΣ Η νέα σύνθεση τυ Διικητικύ Συμβυλίυ τυ ΣΠΟΣ Κεντρικής Μακεδνίας και Θεσσαλίας Νές πρόεδρς τυ Συνδέσμυ Πντιακών Σωματείων (ΣΠΟΣ) Κεντρικής Μακεδνίας και Θεσσαλίας της Παμπντιακής Ομσπνδίας Ελλάδς (ΠΟΕ), εξελέγη Αντώνης Καγκελίδης, όπυ έγινε η ανασυγκρότηση τυ πρεδρείυ, μετά την παραίτηση τυ πρώην πρέδρυ π. Βασίλειυ Τσυλφίδη και άλλων μελών τυ διικητικύ συμβυλίυ. Όπως ανακινώθηκε από την Παμπντιακή Ομσπνδία Ελλάδς, κατόπιν ανασυγκρότησης, η νέα σύνθεση τυ διικητικύ συμβυλίυ τυ ΣΠΟΣ Κεντρικής Μακεδνίας και Θεσσαλίας έχει ως εξής: Πρόεδρς: Αντώνης Καγκελίδης. Αντιπρόεδρς: Νικόλας Αμιρίδης. Γραμματέας: Ευστάθις Κατσίδης. Ταμίας: Λάζαρς Παυλίδης. Μέλη: Νικόλας Φωτιάδης, Ιωάννης Διαμαντίδης Τι ζητύν ι νελαίι της ΠΟΕ, με τ ψήφισμα της 13ης πανελλήνιας συνάντησης πυ έγινε στην Καστριά Θέματα πυ απασχλύν τν πντιακό ελληνισμό, θίγυν ι νελαίι της Παμπντιακής Ομσπνδίας Ελλάδς (ΠΟΕ), στ ψήφισμά πυ εξέδωσαν με την λήξη της 13ης Πανελλήνια Συνάντηση της Πντιακής Νελαίας πυ πραγματπιήθηκε την Παρασκευή 1, τ Σάββατ 2 και την Κυριακή 3 Σεπτεμβρίυ 2017, στην κατασκήνωση τυ Βγατσικύ της Ιεράς Μητρπόλεως Καστριάς στ Δήμ Άργυς Ορεστικύ, Καστριάς. Τ ψήφισμα της Συντνιστικής Επιτρπής Νελαίας (ΣΕΝ) της Παμπντιακής Ομσπνδίας Ελλάδς (Π.Ο.Ε.), τ πί υπγράφυν πρόεδρς της νελαίας της ΠΟΕ Ιωάννης Παπαδόπυλς και η γενική γραμματέας Περιστέρα Πεΐδυ, είναι τ ακόλυθ: 1. Διακηρύσσυμε την πίστη μας για συνέχιση και λκλήρωση των πρσπαθειών για τη διεθνή αναγνώριση και πινικπίηση της γενκτνίας όλων των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατλής, καθώς επίσης και την απόφασή μας για αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση. Δηλώνυμε επίσης ότι θα κρυφώσυμε όλες τις παραπάνω πρσπάθειες μας τ 2019, έτς πυ συμπληρώννται 100 χρόνια από την απόβαση τυ Μυσταφά Κεμάλ στην Σαμψύντα. 2. Ζητύμε από την Ελληνική πλιτεία τν ρισμό της 19ης Μαΐυ ως αμετάθετης ημέρας Εθνικής Μνήμης της Γενκτνίας των Πντίων από τυς κεμαλικύς. 3. Ζητύμε από την Ελληνική Κυβέρνηση κα τ Υπυργεί Εξωτερικών να εντάξυν στην ατζέντα τυς και τις διεθνείς διαπραγματεύσεις, τ θέμα της Γενκτνίας των Χριστιανικών λαών της Ανατλής. 4. Απαιτύμε να επανενταχτεί στην εξεταστέα ύλη τυ βιβλίυ της Γ Λυκείυ τ κεφάλαι πυ αναφέρεται στη Γενκτνία των Ελλήνων τυ Πόντυ, των Αρμενίων και των Ασσυρίων, καθώς επίσης και τν εμπλυτισμό τυ εν λόγω κεφαλαίυ με περισσότερα στιχεία. 5. Ζητύμε από τ Αρισττέλει Πανεπιστήμι Θεσσαλνίκης και την έδρα Πντιακών Σπυδών, την εύρεση υπτρφιών για μεταπτυχιακές και διδακτρικές σπυδές. 6. Καλύμε την Ελληνική πλιτεία να μεριμνήσει για την αναστήλωση και ανάδειξη όλων των μνημείων τυ πλιτισμύ μας, πυ καταρρέυν σήμερα στν Πόντ και ζητύμε την πρστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τυ πντιόφωνυ πληθυσμύ πυ κατικεί σήμερα στη Τυρκία και την άμεση απφυλάκιση τυ ακτιβιστή Γιάννη Βασίλη Γιαϊλαλί. 7. Αναγνωρίζυμε την Γενκτνία των Κύρδων Yazidi από την τρμκρατική ργάνωση DΑESH και καλύμε τη διεθνή κινότητα να πράξει τ ίδι. 8. Ως νέι της 3ης & 4ης γενιάς πντίων θεωρύμε σημαντικό και διαθέτυμε όλες τις δυνάμεις μας, πρκειμένυ να μεταλαμπαδεύσυμε την ταυτότητά των πργόνων μας στις επόμενες γενεές Πντίων. 9. Καταδικάζυμε την ικγενεικρατία στν πντιακό χώρ και απαιτύμε την εξυγίανση της διίκησης τυ Ιδρύματς «Παναγία Συμελά». Απαιτύμε την απκατάσταση της νμιμότητας, της δημκρατίας και της διαφάνειας στ Ιερό Ίδρυμα της Παναγίας Συμελά, πυ ως θρησκευτικό, πατριωτικό και ιστρικό σύμβλ ανήκει στην εθνική μας κληρνμιά και πρέπει να απαλλαγεί από τν σφιχτό πρκλητικό εναγκαλισμό των λίγων και να απδθεί στην κινωνία των πντίων. 10. Καλύμε την Αλβανική Κυβέρνηση να σταματήσει τις διώξεις των Ελλήνων της Χιμάρας και την Ελληνική Κυβέρνηση να πάρει επίσημη θέση στ θέμα και να λάβει άμεσα δράση για την διάσωση των Ελλήνων και των περιυσιών τυς

5 Α ΡΓΟ Ν Α ΥΤΗ Σ ΤΡΥΓΟ Μ Η Ν Α Σ Α ΕΡΓΙΤΕΣ Χ ΡΙΣΤΙΑ Ν Α ΡΤΣ Χριστιανάρτ ς, μήνας των Χριστυγέννων στν Πόντ Η Παναγία Συμελά χινισμένη Ο μήνας Δεκέμβρις στν Πόντ λεγόταν Χριστιανάρτ ς επειδή κατά τη διάρκειά τυ γιρτάζνται τα Χριστύγεννα. Σε πλλές περιχές τυ Πόντυ είχε κι άλλες νμασίες. Στην Ινέπλη νμαζόταν Σαρανταήμερς, στην Κερασύντα και στην Τρίπλη λεγόταν Χριστιενάρης, στα Κτύωρα, τη Σάντα, την Τραπεζύντα και τη Χαλδία Χριστιενάρτ'ς ή Χριστιανάρτ'ς. Στη Ρδόπλη λεγόταν Χριστυγενάρτ ς. Τν Δεκέμβρι στν Πόντ ι περισσότερες περιχές ήταν σκεπασμένες με χιόνια, γι αυτό και σταματύσαν ι εξωτερικές δυλειές και γύριζαν ι ξενιτεμένι στα σπίτια τυς. Οι νικκυραίι έβρισκαν την ευκαιρία να περάσυν περισσότερ χρόν με την ικγένειά τυς αλλά και να κάνυν τα γνωστά παρακάθια. Την παραμνή των Χριστυγέννων τα μικρά Πντιόπυλα εθήμιζαν (έλεγαν τα χριστυγεννιάτικα κάλαντα). Χωρισμένα σε μάδες έψελναν τα «Χριστύγεννα» έξω από κάθε σπίτι, ενώ παλαιότερα έστεκαν μπρστά στ εικνστάσι. Τα κάλαντα ήταν πλλών ειδών. Συνήθως τραγυδύσαν τ «Χριστός γεννέθεν». Άλλτε τ «Καλήν εσπέραν, άρχντες, αν είναι ρισμός σας, Χριστύ τη θεία γέννηση να πω στ αρχντικό σας» ή τ «Άναρχς Θεός καταβέβηκεν και εν τη παρθένω κατώκησεν». Στα Σύρμενα έψελναν άντρες, και όχι παιδιά, τ «Πψινό βραδύ, καλό βραδάκι! Πόψ εγεννέθε καλό παιδάκι!» Την ίδια μέρα πήγαιναν στη εκκλησία μικρύς άρτυς, τα «κλόθια» ή τσυρέκια, και τα μίραζαν την επμένη στ εκκλησίασμα για τις ψυχές των νεκρών τυς. Στν Πόντ η περίδς από την ημέρα των Χριστυγέννων μέχρι και την ημέρα των Φώτων νμαζόταν Καλαντόφωτα ή Δωδεκαήμερα. Σε μερικές περιχές είχε και άλλες νμασίες (στην Κρώμνη «Πηζίαλα», στα Σύρμενα «Αρτσιβύρτσι»). Σύμφωνα με την παράδση της Εκκλησίας η κάθε γιρτή αρχίζει από τν Εσπερινό της και τελειώνει την επόμενη ημέρα. Έτσι απαγρεύεται στη διάρκειά της πιαδήπτε εργασία. Οι δώδεκα αυτές ημέρες θεωρύνταν και «ημερμήνια». H κάθε μέρα φανέρωνε τι καιρό θα κάνει τν αντίστιχ μήνα αρχίζντας και αντιστιχίζντας την 25η Δεκεμβρίυ με τ μήνα Μάρτι Στη διάρκεια αυτών των ημερών δεν γίννταν γάμι, ύτε και κυκλφρύσε κανείς τη νύχτα για να μην τν βλάψυν τα κακά πνεύματα. Μετά τη γέννηση λιπόν τυ Χριστύ, πίστευαν ότι τα πνηρά πνεύματα, ι καλικάντζαρι, κυκλφρύσαν ελεύθερα για να συνετιστύν. Αυτά όμως, αντίθετα, πρσπαθύσαν να βλάψυν με κάθε τρόπ τυς ανθρώπυς στη διάρκεια της νύχτας, γι αυτό και δεν έπρεπε να κυκλφρεί κανείς έξω. Η βλάβη πυ πρκαλύσαν στν κάθε άτυχ πυ συναντύσαν ήταν να τυ κλέψυν την μρφιά, να τυ πάρυν τη λαλιά, να τν τυφλώσυν κτλ., δραστηριότητα πυ διαρκύσε μέχρι τν αγιασμό των Φώτων, πότε ασυμμόρφωτα επέστρεφαν και σφραγίζνταν στα κλυβιά τυς μέχρι τα επόμενα Χριστύγεννα. Τα νόματά τυς ήταν διάφρα από περιχή σε περιχή. Έτσι στην Κρώμνη τα έλεγαν «πιζήαλα» επειδή είναι ζηλόφθνα (από τ επίζηλα). Αλλύ τα έλεγαν «περίδες» από τ τυρκικό «περί» πυ σημαίνει μάγισσα. Η συνήθης νμασία τυς, όμως, ήταν καλικάντζαρι. Για να μην τυς πρκαλέσυν, πλλί δεν έλεγαν τ όνμά τυς, αλλά «εκείν πυ πρπατύν τη νύχταν» ή «πυ είν απ εμάς καλλίν!» ή «ι καλί». Μια άλλη ιδιαίτερη εκδήλωση των εθίμων τυ πντιακύ λαύ πυ λάμβανε χώρα την ίδια περίδ ήταν τ παραδσιακό τυ θέατρ, «τα Μωμγέρια». Τ ειδικό τύτ θέατρ περιριζόταν χρνικά στ δωδεκαήμερ, από τα Χριστύγεννα ως τα Θεφάνια. Σύμφωνα με τ έθιμ, λαϊκί αυτσχέδιι θίασι έδιναν παραστάσεις σε αυλές σπιτιών, σε διασταυρώσεις δρόμων και σε πλατείες χωριών και πόλεων. 5 Τ Φθινόπωρ στν Πόντ και τα έθιμα τυ T Φθινόπωρ είναι μία από τις τέσσερις επχές της εύκρατης ζώνης, η ενδιάμεση ανάμεσα στ καλκαίρι και τν χειμώνα. Τ Μθόπωρν (Φθινόπωρ) στν Πόντ άρχιζαν να πέφτυν ι πλλές βρχές και η φύση με την ργιώδη βλάστηση μεταμρφωνόταν. Τ Μθόπωρν απτελύνταν από τν Σταυρίτε (Σεπτέμβρις) - Ο Σταυρίτες ρυζ' τα φύλλα και ξεραίντανε τα ξύλα, τν Τρυγμηνά (Οκτώβρις) - Ο Τρυγμηνάς ζενκίντς φερ' κρύν νερόν και πίντς και τν Αεργίτε (Νέμβρις) - Αεργίτα αν 'κι σπέρτς, τιδέν έσδν 'κι παίρτς. Αν και η περιχή τυ Πόντυ είναι ιδιαίτερα βρχερή καθόλη την διάρκεια τυ έτυς, με υγρό κλίμα, τ φθινόπωρ άρχιζαν να πέφτυν ι πλλές βρχές. Η πλύσια βλάστηση της περιχής με κωνφόρα, πωρφόρα και άλλα δέντρα άρχιζε να μεταμρφώνεται και να αλλάζει χρώμα. Όλη η φύση πρετιμαζόταν σταδιακά για τν ψυχρό και δύσκλ χειμώνα πυ θα ακλυθύσε. Όπως κάθε επχή έχει τα έθιμα της, έτσι και τ φθινόπωρ είχε την περπερύνα ή κυσκυβάρα. Η Περπερύνα ή Περπερύ ή Πιρπιρύ ήταν ένα έθιμ πυ τ έκαναν τα κρίτσια για να πρκαλέσυν βρχή. Διάλεγαν ένα κριτσάκι 810 ετών, συνήθως φτωχό ή ρφανό, και τ στόλιζαν με λυλύδια και πρασινάδα.όλη η παρέα των κριτσιών, με την Πιρπιρύ στη μέση, φτάνει σε σπίτι και τραγυδά τ τραγυδάκι της Περπερύνας. Μόλις τελειώσει τ τραγύδι, η νικκυρά τυ κάθε σπιτιύ βγαίνει έξω και χύνει πάνω στ κεφάλι τυ παιδιύ νερό και εύχεται: «Καλή βρχή να δώσει Θεός».Στν Πόντ συνήθως αντί για παιδί, για να μην τ καταβρέξυν και κρυώσει, ντύνανε μια σκύπα. Έφτιαχναν κάτι σαν σκιάχτρ και τ γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγυδώντας τ τραγύδι. Οι νικκυρές περιέλυζαν αυτό τ σκιάχτρ με νερό και φιλδωρύσαν τα παιδιά πυ τ κρατύσαν. Τρυγμηνάς, μήνας τυ τρύγυ των σταφυλιών στν Πόντ Τρυγμηνάς λεγόταν σε πλλές περιχές τυ Πόντυ δέκατς μήνας τυ χρόνυ, καθώς τότε πραγματπιύσαν τν τρύγ των σταφυλιών, ενώ στα Σύρμενα Οκτώβρις διατηρύσε τ όνμά τυ. Στην Ινέπλη και στα Κτύωρα τν απκαλύσαν Αϊ-Δημήτρη λόγω της γιρτής τυ Αγίυ Δημητρίυ στις 26 Οκτωβρίυ. Ήταν μήνας κατά τν πί άρχιζαν ι χινπτώσεις και τ βαρύ κρύ, και όλι έκαναν τις απαραίτητες πρετιμασίες για να πρφυλαχθύν από τ χειμώνα. Οι παρχαρμάνες και ι παρχαρέτ κατέβαζαν τα κπάδια από τα παρχάρια και τα πήγαιναν στα χωράφια για να τα λιπάνυν ώσπυ να χινίσει. Έτσι μας εξηγεί τ ακόλυθ δίστιχ: «Τρυγμηνά χειμός καιρός και χιόνια σα ρασία, ασά παρχάρια έφυγαν κι εκλώσταν ς σα χωρία». Τ χιόνι ερχόταν νωρίς στν Πόντ, απκλείντας τυς δρόμυς και δυσκλεύντας τις μετακινήσεις, γι αυτό και συνήθιζαν να λένε πρληπτικά ένας στν άλλν «Έρθεν τρυγμηνάς, άλλ ς σ ρασίν μη πας». Τν Οκτώβρι, πριν χαλάσει εντελώς καιρός, φρόντιζαν να μαζεύυν ξύλα για τ χειμώνα καθώς και όλυς τυς καλκαιρινύς και φθινπωρινύς καρπύς πριν καλύψει τ χιόνι όλα τα φυτά και τα άνθη πυ καρπφρύσαν στην περιχή. Αεργίτες, μήνας τυ Αγίυ Γεωργίυ στν Πόντ Ο μήνας Νέμβρις, ή Αεργίτες όπως τν απκαλύσαν στν Πόντ πρς τιμήν της ανακμιδής των ιερών λειψάνων τυ Αγίυ Γεωργίυ τυ Μεγαλμάρτυρα στις 3 τυ μήνα, σηματδτύσε και τ τέλς τυ φθινπώρυ, αφύ σε πλλές περιχές της αλησμόνητης πατρίδας τ χιόνι ξεπερνύσε τ ένα μέτρ. Κατά μια άλλη εκδχή, τ όνμα Αεργίτες πρέρχεται από τη λέξη «άεργς», επειδή τ μήνα αυτόν ι Πόντιι δεν είχαν δυλειές στα χωράφια, λόγω της έντνης κακκαιρίας. Τν Νέμβρι ι νικκυραίι έντυναν τ σπίτι τυς χειμωνιάτικα με χαλιά, κυρελύδες και βαριά σκεπάσματα, ώστε να πρετιμαστύν κατάλληλα για τν βαρύ χειμώνα πυ ερχόταν. Οι περισσότερες περιχές τυ Πόντυ, και ιδιαίτερα στ Ακ Νταγ Ματέν, τν Νέμβρι ήταν σκεπασμένες με χιόνι. Υπήρχε και τ εξής δίστιχ: «Κρυάδας και χιόνια πλλά έγκε μας Αεργίτες, ς σν κρύν π ευτάει σεβταλύκ, θα έν πλλά τεχνίτες». Τν Νέμβρι ήταν και η χρνική περίδς κατά την πία έρχνταν τα ψάρια στις ακτές και ήταν η κατάλληλη και πι πρσδφόρα επχή για την αλιεία. Έτσι, ι ψαράδες έβγαιναν στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας για να ψαρέψυν τα γνωστά σε όλυς τυς Πντίυς χαψία. Γι αυτό και συνήθιζαν να λένε στν Πόντ: «Τ Άεργίτα ας ς σ λιμάν τα χαψία ς σ τηγάν». Οι σημαντικότερες γιρτές τυ Νεμβρίυ στν Πόντ Εκτός από τν άγι Γεώργι, ερταζόταν η μνήμη των Αγίων Αναργύρων, των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ στις 8 Νεμβρίυ, τυ Αγίυ Μηνά (11 Νεμβρίυ) πυ ήταν ιδιαίτερα πρσφιλής στις παραλιακές πόλεις της Μ. Ασίας, και με μεγάλη λαμπρότητα γιόρταζαν τα Εισόδια της Θετόκυ στις 21 Νεμβρίυ. Επίσης στις 12 Νεμβρίυ τιμύσαν τν Όσι Πατέρα Νείλ τν Σφό πυ καταγόταν από τα Κτύωρα τυ Πόντυ, καθώς και τν Όσι Στυλιανό πυ καταγόταν από τν Πόντ (26 Νεμβρίυ). Ο Άγις Γεώργις Μεγαλμάρτυρας υμνήθηκε όσ κανένας άλλς από τυς αγίυς της Εκκλησίας. Υπέστη μαρτυρικό θάνατ στη Νικμήδεια (Ρωμαϊκή Αυτκρατρία) έπειτα από εντλή τυ αυτκράτρα Δικλητιανύ τ 303 μ.χ. Οι χριστιανί ανήγειραν μεγαλπρεπή Ναό στη Λύδδα της Ιόππης στην Παλαιστίνη, όπυ μετακόμισαν τ ιερό λείψαν τυ Μεγαλμάρτυρα Γεωργίυ, για να τ πρσκυνύν πλέν άφβα. Τα εγκαίνια τυ ναύ έγιναν στις 3 Νεμβρίυ και από τότε κάθε χρόν γιρτάζεται την ημέρα αυτή η ανακμιδή των ιερών λειψάνων τυ Αγίυ Γεωργίυ. Πλλές μνές τυ Πόντυ επίσης ήταν αφιερωμένες σ αυτόν, μεταξύ των πίων τυ Αγ. Γεωργίυ τυ Περιστερεώτα και τυ Αγ. Γεωργίυ τυ Χαλιναρά. Η επίκλησή τυ από τυς Πόντιυς ήταν και είναι συχνή. Τν επικαλύνταν σε γέννες, σε αρρώστιες, σε δύσκλες στιγμές, πλλές φρές μάλιστα τπθετώντας τ όνμά τυ πριν από της Παναγίας ( Αέρτς κι η Παναΐα να δίν νε...).

6 6 Α ΡΓΟ Ν Α ΥΤΗ Σ ΤΡΥΓΟ Μ Η Ν Α Σ Α ΕΡΓΙΤΕΣ Χ ΡΙΣΤΙΑ Ν Α ΡΤΣ 2 φεστιβάλ παραδσιακών χρών Δήμυ Βέριας Πραγματπιήθηκε με μεγάλη επιτυχία τ 2 φεστιβάλ παραδσιακών χρών τυ Δήμυ Βέριας από τις 23 έως τις 27 Αυγύστυ Πέντε βραδιές γεμάτες χρό, τραγύδι, μυσική απ όλη την Ελλάδα και τν Πόντ αλλά και από την Βυλγαρία καθώς συμμετείχε τ συγκρότημα από την αδελφπιημένη με τη Βέρια πόλη Καζανλάκ. Η Ε.Λ.Β. συμμετείχε με πλυπληθές τμήμα χρύ τόσ κατά την διάρκεια της παρέλασης κατά την έναρξη τυ φεστιβάλ όσ και στην τελετή λήξης στην πλατεία Ωρλγίυ. Τ ραντεβύ ανανεώθηκε για την επόμενη χρνιά με την ευχή να έχει μεγαλύτερη επιτυχία, τόσ από άπψη διργάνωσης όσ και άπψη συμμετχής κόσμυ και συλλόγων. ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΟ Η ΕΛΒ συγχαίρει όλα τα παιδιά για τις άριστες επιδόσεις τυς σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης και ιδιαίτερα όσυς πέρασαν στην τριτβάθμια εκπαίδευση και εύχεται καλή Σχλική Χρνιά ΧΑΤΖΗΜΑΣΟΥΡΑΣ