"Τεχνική Υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ"

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ "Τεχνική Υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ" ΙΟΥΛΙΟΣ 2004 ΙΟΥΛΙΟΣ 2007 SALZBURG Y AU STRIA 3 η ΕΝ ΙΑΜΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ V IE N N A BUDAPEST %[ Î GRAZ Y MARIBOR HUNGARY SZEGED Y Y SUBOTICA ROMANIA LJUBLJANA SLOVENIA Î Î %[ %[ ZAGREB CROATIA Î NOVI SAD Y Î %[ BELGRADE BOSNIA-HERZEGOVINA Î %[ SARAJEVO SERBIA-MONTENEGRO NIS Y BULGARIA SOFIA %[ ITA LY Î SKOPJE %[ F.Y.R.O.M. VELES %[ TIRANE ALBANIA Y FLORINA GREECE THESSALONIKI Y Î ΦΟΡΕΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΚΑΙ Υ ΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΙΟΥΛΙΟΣ 2006

2 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΡΑΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΙΑΣΤΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΥ 2005 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (Θ.Π. 3) ΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ Χ (Θ.Π. 7) Έρευνα ερωτηµατολογίων Επιτόπου επισκέψεις και πραγµατογνωµοσύνη Βάση εδοµένων Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών ιάχυση της πληροφορίας Βάση εδοµένων Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών ιάχυση της πληροφορίας ΜΕΛΕΤΕΣ ΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ (Θ.Π. 1) Νέες µελέτες Efficient Integration of Cargo Transport Modes and Nodes in CADSES area Αποτελεσµατική ολοκλήρωση εµπορευµατικών µεταφορικών µέσων και κόµβων στην περιοχή CADSES (IMONODE) Pan-European Transport Corridors and Areas Status Report Κατάσταση των Πανευρωπαϊκών Αξόνων και Περιοχών Μεταφορών (PAN-EUROSTAR) South-East Europe Transport Observatory Multi Annual Plan Παρατηρητήριο Μεταφορών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO) Networks for peace and development: Extension of the major trans-european transport axes to the neighbouring countries and regions ίκτυα για την ειρήνη και την ανάπτυξη: Επέκταση των κύριων ιευρωπαϊκών Αξόνων Μεταφορών στις γειτονικές χώρες και περιοχές... 28

3 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 3 4. ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ (Θ.Π. 2) Συνεργασία συνδροµή στη δηµιουργία απαραίτητων συνθηκών για τη συµβολή των ιεθνών Χρηµατοδοτικών Οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα Χ Παρακολούθηση της υλοποίησης του Ελληνικού Σχεδίου Οικονοµικής Ανασυγκρότησης Βαλκανίων (Ε.Σ.Ο.Α.Β.) ΣΥΝΟΡΙΑΚΕΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ (Θ.Π. 4) Γενικά Οµάδα εργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών υποδοµών και διαδικασιών κατά µήκος του Άξονα Χ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΞΟΝΑ Χ (Θ.Π. 5) Γενικά Πορεία υλοποίησης Άξονα Χ Εθνικά προγράµµατα Μελέτες, έργα και χρηµατοδοτικά στοιχεία Συνοπτική περιγραφή Οδικού Άξονα Χ Προβληµατικά τµήµατα στον Οδικό Άξονα Χ Εθνικά προγράµµατα ανακατασκευής και αποκατάστασης του Οδικού Άξονα Χ Προοπτική ανακατασκευής και αποκατάστασης του Οδικού Άξονα Χ Συνοπτική περιγραφή Σιδηροδροµικού Άξονας Χ Προβληµατικά τµήµατα στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ Εθνικά προγράµµατα ανακατασκευής και αποκατάστασης του Σιδηροδροµικού Άξονα Χ Προοπτική ανακατασκευής και αποκατάστασης του Σιδηροδροµικού Άξονα Χ Σύνοψη χρηµατοδοτικών στοιχείων ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ Χ (Θ.Π. 6) Γενικά Συνεργασία µε τη Γενική ιεύθυνση Μεταφορών και Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτοπής (DG TREN) Συνεργασία µε άλλους Άξονες Συνεργασία µε τους άλλους Άξονες για τη διατύπωση κοινής θέσης τους για τον µηχανισµό επέκτασης των δικτύων µεταφορών σε µια διευρυµένη Ευρώπη στα πλαίσια της δηµόσιας διαβούλευσης της Ε.Ε

4 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ Συνεργασία µε τη Γενική ιεύθυνση Μεταφορών και Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Συναντήσεις Συντονιστών Πανευρωπαϊκών Αξόνων και Περιοχών Συνδροµή στη µελέτη PAN-EUROSTAR Συνεργασία µε το Παρατηρητήριο Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ΜΟΝΙΜΗ ΟΜΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΙΕΥΘΥΝΟΥΣΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ (Θ.Π. 8) Συναντήσεις της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ Έκτακτη συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Αθήνα 21/11/2005) η Συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Κέρκυρα 15/6/2006) Συναντήσεις της Οµάδας Εργασίας για βελτίωση των συνοριακών εγκαταστάσεων και διαδικασιών κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ η Συνάντηση της Οµάδας Εργασίας για βελτίωση των συνοριακών εγκαταστάσεων και διαδικασιών κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Αθήνα 21/11/2005) Υπουργική συνάντηση για την υπογραφή του Πρωτοκόλλου συνεργασίας σε συνοριακά θέµατα κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Κέρκυρα 16/6/2006)... 85

5 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 5 1. Σύνοψη απολογισµού δράσης Τεχνικής Γραµµατείας για το διάστηµα Ιουλίου 2005 Ιουλίου 2006 Το ερευνητικό έργο µε τίτλο «Τεχνική υποστήριξη διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ» ανατέθηκε το πρώτον από το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, µετά από σχετική απόφαση σύστασης και λειτουργίας Τεχνικής Γραµµατείας κατά τη διάρκεια της 2 ης συνάντησης της ιευθύνουσας Επιτροπής του Άξονα Χ, στον Τοµέα Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων του Τµήµατος Αγρονόµων και Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης υπό την επιστηµονική ευθύνη του Καθηγητή κ. Χρίστου Ν. Ταξιλτάρη. Η αρχική διάρκεια του έργου ήταν 18µηνη και κάλυπτε την περίοδο Ιανουαρίου 2000 Αυγούστου Έκτοτε το έργο ανανεώθηκε δις για να καλύψει της ανάγκες της Ελληνικής Προεδρίας της ιευθύνουσας Επιτροπής α) κατά τη δεύτερη θητεία της στο διάστηµα Αυγούστου 2001 Μαρτίου 2004 και β) κατά την νέα τριετή θητεία της Ελληνικής Προεδρίας και ειδικότερα για το διάστηµα Ιουλίου 2004 Ιουλίου Η παρούσα έκθεση αποτελεί την τρίτη ενδιάµεση έκθεση προόδου του έργου και περιλαµβάνει την περιγραφή της εξέλιξης του έργου στο διάστηµα Ιουλίου 2005 Ιουλίου 2006, υπό µορφήν απολογισµού ως προς τις ειδικές υποχρεώσεις (Θεµατικά πεδία) της Τεχνικής Γραµµατείας όπως αυτές ορίσθηκαν στο Τεχνικό Παράρτηµα της Σύµβασης Αρ. 7/ για την τεχνική υποστήριξη της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ. Υπενθυµίζεται ότι ο βασικός ρόλος της Τεχνικής Γραµµατείας συνίσταται στην ενεργοποίησή της ειδικά στη συλλογή τεχνικού, οικονοµικού και διοικητικού χαρακτήρα πληροφοριών που αφορούν στον Πανευρωπαϊκό Άξονα X καθώς και στην αξιολόγηση µελετών που εκπονήθηκαν ή εκπονούνται ανά χώρα ή οµάδα χωρών µε στόχο την επαναλειτουργία και αναβάθµιση του Άξονα Χ.

6 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 6 Ερευνητική οµάδα Η ερευνητική οµάδα του Τοµέα Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων του Τµήµατος Αγρονόµων και Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης απαρτίζεται από τα εξής µέλη: Χρίστος Ταξιλτάρης ρ. Συγκοινωνιολόγος, Καθηγητής Α.Π.Θ., Επιστηµονικά Υπεύθυνος Γιώργος Μίντσης ρ. Συγκοινωνιολόγος, Καθηγητής Α.Π.Θ. Σωκράτης Μπάσµπας ρ. Συγκοινωνιολόγος, Επ. Καθηγητής Α.Π.Θ. Σταµατία Βαράκη Α Τ Μηχανικός, Msc Συγκοινωνιολόγος Μάριος Μιλτιάδου Α Τ Μηχανικός, Msc Περιφερειακής Ανάπτυξης, Συγκοινωνιολόγος Ευαγγελία Πανούση Α Τ Μηχανικός Αντωνία Τσουκαλά Α Τ Μηχανικός, Msc Περιβάλλοντος και Βιώσιµης Ανάπτυξης Αναστάσιος Φυλακτάκης Α Τ Μηχανικός, Συγκοινωνιολόγος Ειδικές υποχρεώσεις (Πρόγραµµα εργασίας) Το πρόγραµµα εργασίας 1 της Τεχνικής Γραµµατείας συνίσταται σε θεµατικά πεδία και δράσεις που εκτείνονται σε όλη τη διάρκεια του έργου (36 µήνες). Ειδικότερα, περιλαµβάνει τη συλλογή πληροφοριών, που αφορούν την κατάσταση της υποδοµής, τις κυκλοφοριακές ροές, τις διασυνοριακές διαδικασίες και τους αντίστοιχους χρόνους αναµονής στα σύνορα, επενδύσεις συντήρησης, αναβάθµισης ή ανακατασκευής και την επικαιροποίηση του Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών (G.I.S.) για την περιγραφή µε συστηµατικό και περιεκτικό τρόπο της κατάστασης του Άξονα στα διάφορα στάδια ανάπτυξής του κατά χώρα και τµήµα. Επίσης, περιλαµβάνει την εξαγωγή πορισµάτων αξιολόγησης των υφισταµένων µελετών, την επεξεργασία των τεχνικών όρων σύνταξης νέων µελετών για τον Άξονα Χ κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. 1 Βλ. Παράρτηµα Α.

7 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 7 Η συµβολή της Τεχνικής Γραµµατείας στη δηµιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος για την ενεργοποίηση, µέσω της χρηµατοδότησης έργων και µελετών, ιεθνών Χρηµατοδοτικών Οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα X περιλαµβάνει την παροχή τεχνικής υποστήριξης στις συµµετέχουσες χώρες στη διεκδίκηση κονδυλίων, την παρακολούθηση της υλοποίησης του Ελληνικού Σχεδίου Οικονοµικής Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων (Ε.Σ.Ο.Α.Β.), σ ό,τι αφορά στις χώρες του Άξονα Χ και την παρακολούθηση της εµπειρίας συνεργασίας δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα για ενδεχόµενη αξιοποίηση τέτοιων σχηµάτων σε έργα του Άξονα Χ. Η Τεχνική Γραµµατεία είναι επίσης εντεταλµένη να προωθήσει τη διαµόρφωση κοινού συστήµατος τεχνικών όρων λειτουργίας και να συµβάλει στη διαµόρφωση συνθηκών διαλειτουργικότητας µεταξύ των τµηµάτων του Άξονα και των διαφόρων µεταφορικών µέσων. Το πρόγραµµα εργασίας προβλέπει τη συµβολή της Τεχνικής Γραµµατείας στην ανάπτυξη συνεργασίας µε άλλους Άξονες και το Παρατηρητήριο Μεταφορών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO). Η Τεχνική Γραµµατεία καλείται επίσης να προωθήσει τη διεθνή συνεργασία µεταξύ των γειτονικών κυρίως χωρών, καθώς και να υποστηρίξει την ειδική οµάδα εργασίας τελωνειακών και σχετικών εµπειρογνωµόνων για τη βελτίωση των διαδικασιών συνοριακών εγκαταστάσεων και διαδικασιών, αξιοποιώντας παράλληλα τις δράσεις στα πλαίσια της πρωτοβουλίας S.E.C.I. και του προγράµµατος TTFSE (Trade and Transport Facilitation in Southeastern Europe) της Παγκόσµιας Τράπεζας. Τέλος, προβλέπονται η απόκτηση, επεξεργασία και διάχυση επίκαιρων πληροφοριών για την κατάσταση του συνόλου του Άξονα, και η εγκατάσταση µόνιµης δοµής στη Θεσσαλονίκη για την υποστήριξη της ιευθύνουσας Επιτροπής και των Οµάδων Εργασίας της, κατά την περίοδο Ιουλίου 2004 Ιουλίου Βάσει της συµβατικής υποχρέωσης της Τεχνικής Γραµµατείας µε αναφορά στα θεµατικά πεδία του ερευνητικού έργου και το αντίστοιχο χρονοδιάγραµµα, και µετά

8 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 8 την πάροδο είκοσι τεσσάρων (24) µηνών από την ανανέωση της σύµβασής της, η Τεχνική Γραµµατεία παρουσιάζει την παρούσα έκθεση πεπραγµένων.

9 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 9 2. Βάση εδοµένων Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών (Θ.Π. 2 3) ιαθεσιµότητα των επικαιροποιηµένων πληροφοριών για την κατάσταση του Άξονα Χ (Θ.Π. 7) 2.1 Έρευνα ερωτηµατολογίων Επιτόπου επισκέψεις και πραγµατογνωµοσύνη (Θ.Π. 1, 2, 3, 4, 5) Η Τεχνική Γραµµατεία υιοθέτησε εξ αρχής µια µεθοδολογία αναλυτικής και εις βάθος έρευνας, στοχεύοντας στην αποκόµιση της µέγιστης, από ποσοτική άποψη, και ακριβέστερης πληροφορίας για τον Άξονα Χ. Η πρακτική αυτή, κατά την πρώτη θητεία της Τεχνικής Γραµµατείας, µεταφράσθηκε: α) στη σύνταξη και αποστολή στις χώρες εταίρους του Άξονα δύο ερωτηµατολογίων για τα γεωµετρικά, δοµικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά της οδικής και σιδηροδροµικής υποδοµής του Άξονα Χ και β) στις επί τόπου επισκέψεις για την πραγµατογνωµοσύνη και την πραγµατοποίηση εκτενών συσκέψεων µε αρµοδίους των Υπουργείων Μεταφορών και ηµοσίων Έργων καθώς και των Οργανισµών σιδηροδροµικών και οδικών δικτύων των αντίστοιχων χωρών. Τα ερωτηµατολόγια αυτά κάλυψαν σε πρώτη φάση την ανάγκη συλλογής πληροφοριών που αναφέρονται στα Θ.Π. 1, 2, 4, 5, και αποτελούνταν από τέσσερα µέρη ικανοποιώντας τους όρους του Θ.Π. 3: Μέρος Α: Πληροφορίες για την υφιστάµενη κατάσταση της οδικής/ σιδηροδροµικής υποδοµής (γεωµετρικά, κατασκευαστικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά). Μέρος Β: Πληροφορίες για υπάρχουσες προς εφαρµογή µελέτες και µελέτες που εκπονούνται για τον εκσυγχρονισµό του οδικού/ σιδηροδροµικού Άξονα Χ. Μέρος Γ: Γενικές τεχνικές προδιαγραφές για τη χάραξη, κατασκευή και λειτουργία του οδικού/ σιδηροδροµικού Άξονα Χ. 2 Θ.Π.: Θεµατικό πεδίο.

10 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 10 Μέρος : ιασυνοριακές διευκολύνσεις. Σε δεύτερη φάση, η Τεχνική Γραµµατεία, κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας της, προχώρησε στην οργάνωση δεύτερης και πιο ενδελεχούς έρευνας για τις υποδοµές και διαδικασίες στους συνοριακούς σταθµούς (Θ.Π. 4), προς συµπλήρωση των στοιχείων που συνελέγησαν ως απαντήσεις στο Μέρος της πρώτης έρευνας ερωτηµατολογίων. Η έρευνα αυτή πραγµατοποιήθηκε την περίοδο Νοεµβρίου 2002 Φεβρουαρίου Εν συνεχεία, η Τεχνική Γραµµατεία οργάνωσε και τρίτη έρευνα ερωτηµατολογίων τον Μάιο του 2003, µε στόχο την ενηµέρωση του αρχείου µελετών (Θ.Π. 1) και χρηµατοδοτήσεων (Θ.Π. 2) και την παρακολούθηση της υλοποίησης του Άξονα Χ (Θ.Π. 5). Πληροφορίες ανταποκρινόµενες στην εν λόγω έρευνα παρουσιάσθηκαν και παραδόθηκαν για επεξεργασία στην Τεχνική Γραµµατεία κατά την 5 η συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής (Bled Σλοβενία, 20/7/2003). Τέλος, η Τεχνική Γραµµατεία, στα πλαίσια της τρέχουσας θητείας της, προετοίµασε και πραγµατοποίησε δύο νέες έρευνες ερωτηµατολογίων, οι οποίες αφορούσαν και πάλι στην πορεία υλοποίησης του Άξονα Χ, στις µελέτες που εκπονούνταν ή είχαν εκπονηθεί και στις χρηµατοδοτήσεις έργων. Οι εν λόγω έρευνες πραγµατοποιήθηκαν στα τέλη του 2004 και του 2005, ούτως ώστε να συµπεριλάβουν όλες τις εξελίξεις που είχαν προδιαγραφεί από τα εθνικά προγράµµατα των συµµετεχουσών στον Άξονα Χ χωρών, και ολοκληρώθηκαν στις αρχές του 2005 και του 2006, αντίστοιχα. Οι πληροφορίες που συνελέγησαν, παρουσιάσθηκαν από τους εκπροσώπους των χωρών του Άξονα Χ κατά τις δύο ετήσιες συναντήσεις της ιευθύνουσας Επιτροπής (7 η συνάντηση στην Κροατία 10/3/2005 και 8 η συνάντηση στην Κέρκυρα 15/6/2006) και παρουσιάζονται στο 6 ο κεφάλαιο της παρούσας έκθεσης. Επιπλέον σηµειώνεται ότι, δεδοµένου του γεγονότος ότι οι έρευνες ερωτηµατολογίων δεν µπορούν στην πράξη να ολοκληρωθούν αυτοµάτως διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη συλλογή αξιόπιστης πληροφορίας, η Τεχνική Γραµµατεία υιοθέτησε εξ αρχής και διατηρεί µια προσέγγιση διαρκούς επικοινωνίας και εποµένως ανάδρασης, ούτως ώστε να διασαφηνίζονται οι προς απάντηση ερωτήσεις, να διατυπώνονται

11 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 11 παρατηρήσεις και σχόλια στις απαντήσεις των αρµοδίων των συµµετεχόντων κρατών και τέλος να προετοιµάζονται όσο καλύτερα γίνεται οι επιτόπου επισκέψεις για την πραγµατογνωµοσύνη και τις συσκέψεις µε τους αρµόδιους εκπροσώπους των συµµετεχουσών χωρών εταίρων. Στα πλαίσια της πιο πάνω προσέγγισης, η Τεχνική Γραµµατεία κατά την τρέχουσα θητεία της οργάνωσε συνάντηση την στην Grdelica (επί του Άξονα Χ βορείως του Vladicin Han) µε εκπροσώπους των Σερβικών Υπουργείων ιεθνών Οικονοµικών Σχέσεων και Επενδύσεων Κεφαλαίου, σχετικά µε την υπαγωγή έργου ανακατασκευής του νότιου σερβικού οδικού Άξονα Χ στο Ε.Σ.Ο.Α.Β., η οποία συνδυάστηκε µε αυτοψία σε όλο τον κύριο οδικό Άξονα Χ στην Ελλάδα, στην Π.Γ..Μ. και στη Σερβία µέχρι την αρχή του αυτοκινητοδρόµου Leskovac (Grabovnica) Nis, δηλαδή σε συνολικό µήκος 400 περίπου χιλιοµέτρων. 2.2 Βάση εδοµένων Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών ιάχυση της πληροφορίας (Θ.Π. 3, 7) Βάση εδοµένων Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών (Θ.Π. 3) Η ερευνητική διαδικασία που περιγράφηκε ανωτέρω επιτρέπει την λήψη σηµαντικών αποτελεσµάτων και αποτελεί τη στέρεη βάση για την εξέλιξη και επιτυχή ολοκλήρωση του έργου της Τεχνικής Γραµµατείας. Αυτή η διαδικασία αρχικά οδήγησε στην κατασκευή µιας αναλυτικής Βάσης εδοµένων που, συνδεόµενη µε το ψηφιακό υπόβαθρο της ευρύτερης περιοχής αναφοράς, αποτελεί σήµερα το Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών του Πανευρωπαϊκού Άξονα Μεταφορών Χ. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν και συλλέγονται κατά τις διαδοχικές έρευνες της Τεχνικής Γραµµατείας είναι: Α. Γεωµετρικά και δοµικά χαρακτηριστικά του Άξονα Χ Οι συµµετέχουσες χώρες παρέχουν σηµαντικά στοιχεία στην Τεχνική Γραµµατεία, που προκύπτουν από την ανάγνωση διαθέσιµων µελετών αναβάθµισης ή ανακατασκευής του Άξονα Χ. Στα πλαίσια αυτής της δράσης, καταρτίζονται πίνακες αναλυτικής περιγραφής της χάραξης του Άξονα (οδική και σιδηροδροµική υποδοµή υφιστάµενη κατάσταση), όπως επίσης και αντίστοιχοι πίνακες προόδου των έργων

12 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 12 κατασκευής και βελτίωσης του Άξονα, σύµφωνα µε τις αναφορές προόδου των Υπουργείων Μεταφορών και των απαντήσεων στα ερωτηµατολόγια εκ µέρους των συµµετεχουσών χωρών. Στις πληροφορίες περιλαµβάνονται και στοιχεία χρηµατοδοτήσεων αποκατάστασης, ανακατασκευής και γενικά αναβάθµισης του Άξονα. Β. Λειτουργικά χαρακτηριστικά και στοιχεία εκµετάλλευσης του Άξονα Χ Η έρευνες ερωτηµατολογίων και οι επιτόπου επισκέψεις και συσκέψεις στις χώρες του Άξονα Χ, αποδίδουν στην Τεχνική Γραµµατεία πληροφορίες αναφορικά µε την λειτουργία του Άξονα Χ, όπως κυκλοφοριακές ροές, χρόνοι αναµονής στα σύνορα, συντήρηση. Οι πληροφορίες αυτές περιλαµβάνουν επίσης δεδοµένα σχετικά µε ατυχήµατα, περιβαλλοντικές επιπτώσεις, χρηµατοδοτικούς όρους που προσδιορίσθηκαν ή πρόκειται να προσδιορισθούν, όπως και το ρυθµιστικό πλαίσιο για τη συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα. Συνεπώς, η δράση αυτή (Θ.Π. 3) περιλαµβάνει τη διαχείριση και επικαιροποίηση του συστήµατος πληροφοριών για την παρουσίαση της κατάστασης του Άξονα Χ µε συστηµατικό και περιεκτικό τρόπο κατά τα διάφορα στάδια ανάπτυξής του. Το ήδη εγκατεστηµένο πληροφοριακό σύστηµα του Άξονα Χ έχει τη µορφή ενός πλήρους συστήµατος γεωγραφικών πληροφοριών (G.I.S.) για τη δυναµική και διαρκή προσαρµοζόµενη στις εξελίξεις απεικόνιση σε ψηφιακό χάρτη των γεωµετρικών, δοµικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών του Άξονα. Όπως άλλωστε κατέστη σαφές προς τους εκπροσώπους των συµµετεχουσών χωρών κατά τη διάρκεια της 4 ης συνάντησης της ιευθύνουσας Επιτροπής (Γρεβενά, 26-27/7/2002), η προσπάθεια πρέπει να εστιάζεται στη διαρκή ενηµέρωση των αρχείων που έχουν δηµιουργηθεί για κάθε τµήµα του Άξονα Χ (υποδοµές, λειτουργικά χαρακτηριστικά, µελέτες κλπ.) ώστε η προς διαχείριση Βάση εδοµένων να αποτελεί δυναµικό εργαλείο για την ανάπτυξη του Άξονα Χ, εργαλείο συστηµατικής και διαχρονικής παρακολούθησης της υλοποίησής του αλλά ταυτόχρονα και τεκµηρίωσης των αναγκών µελέτης αναβάθµισής του.

13 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 13 Η Βάση εδοµένων του οδικού και σιδηροδροµικού Άξονα Χ επικαιροποιείται κάθε φορά που κάποια πληροφορία φτάνει στην Τεχνική Γραµµατεία. Η αναλυτική παρουσίαση όλων των περατωθέντων ή εν εξελίξει έργων γίνεται στο 6 ο κεφάλαιο, το οποίο αφορά στην παρακολούθηση της υλοποίησης του Άξονα Χ (Θ.Π. 5) ιάχυση της πληροφορίας (Θ.Π. 7) Η διάχυση των αποτελεσµάτων που προέκυψαν κατά τη διάρκεια του έργου ήδη εφαρµόζεται. Τα επικαιροποιηµένα στοιχεία που αφορούν στην υφιστάµενη κατάσταση του Άξονα Χ διατίθενται στην ιστοσελίδα της Τεχνικής Γραµµατείας στην τοποθεσία µε τελευταία ενηµέρωση την 26 η Ιουνίου Το περιεχόµενο της ιστοσελίδας περιλαµβάνει προϊόντα του Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών (θεµατικό χαρτογραφικό υλικό υπό µορφή φωτογραφιών), σηµαντικά ντοκουµέντα (πρακτικά των συναντήσεων της ιευθύνουσας Επιτροπής και της Οµάδας Εργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών διελεύσεων, παρουσιάσεις του έργου της Τεχνικής Γραµµατείας και της εξέλιξης του Άξονα Χ κλπ.), καθώς και χρήσιµες συνδέσεις προς ιστοσελίδες εθνικών και διεθνών οργανισµών µε δράση που αφορά στον Άξονα Χ. Επιπλέον, για τη διάχυση της πληροφορίας, η Τεχνική Γραµµατεία παρουσίασε άρθρο της µε τίτλο Υλοποίηση της ιδέας των Πανευρωπαϊκών Αξόνων: Η περίπτωση του Άξονα Χ, στη ιεθνή Οικονοµική Σύνοδο της Κεντροευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας (CEI Summit Economic Forum), το οποίο πραγµατοποιήθηκε στη Μπρατισλάβα στις Νοεµβρίου 2005: Implementation of the Pan-European Transport Corridors concept: The case of Corridor X 3. Επίσης, η Τεχνική Γραµµατεία παρουσίασε άρθρο της µε τίτλο Καταγραφή της υφιστάµενης κατάστασης και µελλοντική άποψη του Πανευρωπαϊκού Σιδηροδροµικού Άξονα Χ ( Inventory of the current status and future outlook of the Pan-European Rail Corridor X 4 ), στο 2 ο ιεθνές Συνέδριο για την ανάπτυξη των 3 Βλ. Παράρτηµα Β. 4 Βλ. Παράρτηµα Γ.

14 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 14 σιδηροδροµικών µεταφορών, που διοργάνωσε ο Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων στην Αθήνα στις 1 2 εκεµβρίου Αναφέρεται επιπλέον ότι η Τεχνική Γραµµατεία παρουσίασε την πρόοδο του Άξονα Χ στο Advisory Workshop on the UNECE legal instruments in the field of transport and on related infrastructure and other border crossing developments in the Southeast Europe, το οποίο διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Οικονοµική Επιτροπή των Ηνωµένων Εθνών στη Θεσσαλονίκη στις εκεµβρίου Επίσης, ο συντονιστής της Τεχνικής Γραµµατείας παρουσίασε ανακοίνωσή του µε θέµα «Μεταφορές στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια» 5 στην 6 η Συνάντηση Γαλλοφωνίας για την Κοινωνικοοικονοµική διάσταση των Μεταφορών, που πραγµατοποιήθηκε στην Αθήνα στις 4 5 Μαΐου Τέλος, παρουσιάσθηκε από την Τεχνική Γραµµατεία ανακοίνωση σχετικά µε τις διατροπικές µεταφορές µε τίτλο Ανάλυση της υφιστάµενης παροχής υπηρεσιών και υποδοµών logistics σε κοµβικά σηµεία στους Πανευρωπαϊκούς άξονες Χ, V και στον άξονα Αδριατικής Ιονίου: Η εµπειρία του έργου IMONODE ( Analysis of current supply of logistics services and facilities at nodal points of the pan European corridors Χ, V and the Adriatic-Ionian corridor: The IMONODE experience 6 ) στο 3 ο Συνέδριο για την Έρευνα στις Μεταφορές, που πραγµατοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις Μαΐου Βλ. Παράρτηµα. 6 Βλ. Παράρτηµα Ε.

15 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ Μελέτες ιαλειτουργικότητα (Θ.Π. 1) 3.1 Νέες µελέτες Η Τεχνική Γραµµατεία βρίσκεται σε διαρκή αναζήτηση µελετών σχετικών µε τον Άξονα Χ, είτε αυτές έχουν ολοκληρωθεί, είτε βρίσκονται σε εξέλιξη ή έχουν προγραµµατιστεί. Στα πλαίσια της δράσης αυτής έχουν εντοπιστεί, σε συνεργασία µε το Τµήµα ιεθνών Σχέσεων του Υ.Μ.Ε. και τους αρµοδίους των συµµετεχουσών χωρών στον Άξονα Χ, διάφορες µελέτες, κάποιες εκ των οποίων έχουν διατεθεί στην Τεχνική Γραµµατεία και έχουν ήδη αξιοποιηθεί Efficient Integration of Cargo Transport Modes and Nodes in CADSES area Αποτελεσµατική ολοκλήρωση εµπορευµατικών µεταφορικών µέσων και κόµβων στην περιοχή CADSES (IMONODE) Η Τεχνική Γραµµατεία, παρακολούθησε επισταµένα και συµµετείχε ενεργά στην διεκπεραίωση της µελέτης IMONODE, η οποία εκπονήθηκε στο διάστηµα εκέµβριος 2003 Οκτώβριος 2005, µε χρηµατοδότηση του προγράµµατος INTERREG III, από διεθνή κοινοπραξία µε επικεφαλής το Ελληνικό Ινστιτούτο Μεταφορών. Η περιοχή µελέτης του έργου είναι η περιοχή CADSES (περιοχή Κεντρικής Ευρώπης, Αδριατικής Θάλασσας, του ούναβη και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης) και περιλαµβάνει όλες τις χώρες που διατρέχει ο Άξονας Χ. Στόχος της µελέτης ήταν η διερεύνηση των επιλογών και η διαµόρφωση προτάσεων και δράσεων που θα αυξήσουν την χρήση και θα βελτιώσουν την προσπελασιµότητα των Πανευρωπαϊκών Αξόνων V, X και του Άξονα Αδριατικής Ιονίου για τις εµπορευµατικές µεταφορές. ευτερεύοντες στόχοι της µελέτης αφορούν στη βελτίωση και στον εξορθολογισµό των µεταφορών και της διαχείρισης των συστηµάτων εµπορευµατικών µεταφορών, στη µείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των οδικών µεταφορών, στην αύξηση της ποιότητας των υπηρεσιών τροφοδοσίας (logistics), στη µείωση της ρύπανσης και στην εξοικονόµηση ενέργειας κατά µήκος των Αξόνων V, X και Ιονίου Αδριατικής.

16 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 16 Στα πλαίσια της µελέτης αυτής πραγµατοποιήθηκαν, ανάµεσα σε άλλες δράσεις, έρευνες ερωτηµατολογίων για τις υποδοµές µεταφορών και ειδικότερα για τους κόµβους διατροπικών µεταφορών και για τα εθνικά προγράµµατα ανάπτυξης τέτοιων κόµβων µε ορίζοντα το 2015 (έτος στόχος), ώστε να τεθούν οι προτεραιότητες για ένα αναβαθµισµένο δίκτυο διατροπικών µεταφορών για το έτος στόχο. Η Τεχνική Γραµµατεία συµµετείχε ενεργά στην έρευνα ερωτηµατολογίων του 2004, η οποία απευθυνόταν τόσο στους φορείς εκµετάλλευσης των κοµβικών σηµείων όσο και στους χρήστες τους, αξιοποιώντας το δίκτυο των συνδέσµων, το οποίο στην πολύχρονη θητεία της ανέπτυξε στις χώρες αυτές. Επιπλέον παραχώρησε χρήσιµες πληροφορίες για τον Άξονα Χ, αξιοποιώντας σχετικές µελέτες από το αρχείο µελετών της και πραγµατοποιώντας ή οργανώνοντας συναντήσεις εργασίας στη Βουλγαρία, την Π.Γ..Μ., τη Σερβία κλπ. Σηµειώνεται στο σηµείο αυτό ότι γενικότερα η Τεχνική Γραµµατεία, στα πλαίσια της τρέχουσας θητείας της, διερευνά τις συνθήκες ανάπτυξης διαλειτουργικότητας και διατροπικότητας στον Άξονα Χ. ίκτυο IMONODE Το διατροπικό δίκτυο IMONODE (Χάρτης 3.1) περιλαµβάνει: α) το οδικό δίκτυο (εθνικό δίκτυο κάθε χώρας, Πανευρωπαϊκοί Άξονες, ιευρωπαϊκά έργα προτεραιότητας), β) το σιδηροδροµικό δίκτυο (εθνικό δίκτυο κάθε χώρας, δίκτυο υψηλών ταχυτήτων και συνδυασµένων µεταφορών, Πανευρωπαϊκοί Άξονες, ιευρωπαϊκά έργα προτεραιότητας), και γ) Σηµαντικές ποτάµιες και θαλάσσιες συνδέσεις και σηµαντικούς σταθµούς, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα µελετών και τις ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές µεταφορών. Η επιλογή των κοµβικών σηµείων για αξιολόγηση ώστε να καταρτισθεί το διατροπικό δίκτυο ΙΜΟΝΟDE έγινε βάσει κριτηρίων χωροθέτησης (απ ευθείας πρόσβαση στους υπό µελέτη Άξονες, απόσταση από σηµαντικές πόλεις, βιοµηχανικά κέντρα και αγροτικές µονάδες) και λειτουργίας (εθνικός και διεθνής ρόλος, ύπαρξη

17 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 17 αποθηκών, σταθµών εµπορευµατοκιβωτίων, χώρων στάθµευσης, χώρων αλλαγής µεταφορικού µέσου, χώρων µεταφόρτωσης, κέντρων τροφοδοσίας, υποδοµών για διάφορους τύπους εµπορευµάτων, επικίνδυνων και ευπαθών φορτίων). Χάρτης 3.1: Υφιστάµενα και εν δυνάµει κοµβικά σηµεία IMONODE στο έτος βάση 2005 Όσον αφορά στα πορίσµατα της µελέτης, εκτιµάται ότι σήµερα το ποσοστό των διατροπικών µεταφορών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη κυµαίνεται µεταξύ 3 και 4% και στην ευρύτερη περιοχή µελέτης οι σηµαντικότερες διατροπικές συνδέσεις είναι µεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Την µεγαλύτερη προοπτική για µεγάλο όγκο διατροπικών µεταφορών (µε βασικό µέσο µεταφοράς τους σιδηροδρόµους) έχουν οι παράκτιες περιοχές της Αδριατικής στην Ιταλία και οι περιοχές της βόρειας Ιταλίας (Lombardia, Veneto, Emilia Romagna, Piemonte και Toscana), ενώ από την περιοχή επιρροής του Άξονα Χ τις ευνοϊκότερες προοπτικές παρουσιάζουν στην Αυστρία η περιοχή της Βιέννης και στην Ελλάδα οι περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

18 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 18 Χάρτης 3.2: Κατανοµή εµπορευµατικών ροών ανά χώρα τα έτη 2001 και 2015 Ο αριθµός διατροπικών και µη διατροπικών τερµατικών σταθµών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη κρίνεται επαρκής. Όµως, για να επιτευχθεί η αποτελεσµατικότητα των δικτύων µεταφορών και για την προώθηση της διατροπικότητας απαιτείται η αναβάθµιση των υπαρχόντων τερµατικών σταθµών ή και κατασκευή νέων. Όσον αφορά στη µελλοντική ζήτηση, εκτιµάται ότι η ζήτηση διατροπικών µεταφορών το 2015 θα φθάσει τους 70 εκατοµµύρια τόνους και ο όγκος µεταφόρτωσης θα φθάσει τα 8,75 εκατοµµύρια κανονικοποιηµένων εµπορευµατοκιβωτίων (Twenty-feet Equivalent Unit TEU). Συνεπώς, κατά τη µελέτη ο εκτιµώµενος απαιτούµενος αριθµός τερµατικών σταθµών µεταφορών και τροφοδοσίας (Transport Logistics Terminal TLT) στην περιοχή είναι 45 έως 50, οι οποίοι µπορούν να εξυπηρετήσουν κανονικοποιηµένα εµπορευµατοκιβώτια έκαστος. Αξιολόγηση των διατροπικών και σιδηροδροµικών λειτουργιών στο ευρύτερο περιβάλλον του Άξονα Χ Τα βασικά χαρακτηριστικά των διατροπικών µεταφορών και των logistics σε χώρες µε πιο ανταγωνιστικές οικονοµίες από αυτές των Βαλκανικών χωρών συνοψίζονται ως εξής:

19 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 19 - Σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη εγκατεστηµένα δίκτυα προϊόντων, κέντρα µεταφορών, εµπορευµατικά κέντρα και κέντρα διανοµής (κέντρα logistics). - Οι µοντέρνες στρατηγικές logistics αποτελούν ένα από τα σηµαντικά εργαλεία για την χάραξη επιχειρηµατικής πολιτικής µιας εταιρίας στις ανεπτυγµένες ευρωπαϊκές χώρες. - Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και στην πλειονότητα των χωρών της Ν.Α. Ευρώπης υπάρχουν οργανισµοί για την οργάνωση και αξιοποίηση διατροπικών µεταφορών, καθώς και διαχειριστών (για παράδειγµα η Adria Kombi στη Σλοβενία, η Hungarokombi στην Ουγγαρία, η CSE στη Σλοβακία, η HohemiaKombi στη Τσεχία, η OeKombi στην Αυστρία κλπ.). - Στις ανεπτυγµένες ευρωπαϊκές χώρες, σε όλες τις επιχειρήσεις µε περισσότερους από 100 υπαλλήλους, υπάρχει ένας τοµέας που αντιστοιχεί σε «µονάδα logistics». - Στην πλειονότητα των γειτονικών χωρών (Ουγγαρία, Βουλγαρία, Ρουµανία) υπάρχουν ανεπτυγµένα συστήµατα διανοµής και logistics πολυεθνικών εταιριών, σε αντίθεση µε τις χώρες των υτικών Βαλκανίων. - Η έλλειψη µοντέρνων τεχνολογιών διατροπικών µεταφορών συνεπάγεται αρνητικές οικολογικές επιπτώσεις. - Η αξιολόγηση των τερµατικών σταθµών µεταφορών και τροφοδοσίας σε διεθνές επίπεδο οδηγεί σε διαφορετικές προτεραιότητες απ ότι η αξιολόγηση σε εθνικό επίπεδο και εποµένως απαιτούνται οι κατάλληλες πολιτικές για να επιτευχθεί λογική ανάπτυξη µε διεθνή και περιφερειακή προσέγγιση. Αξιολόγηση των διατροπικών και σιδηροδροµικών λειτουργιών κατά µήκος του Άξονα Χ Από την αξιολόγηση των διατροπικών και σιδηροδροµικών λειτουργιών κατά µήκος του Άξονα Χ προκύπτει ότι η ανάπτυξή τους εξαρτάται από την βελτίωση των διακρατικών σχέσεων, τη σταθεροποίηση των οικονοµιών της περιοχής, της διευκόλυνσης των συνοριακών διελεύσεων και της ανάπτυξης διατροπικών υπηρεσιών. Κατά τη µελέτη, ο σιδηροδροµικός Άξονας Χ µπορεί να λειτουργήσει ως εναλλακτικός διάδροµος της οδού Αδρατικής Ιονίου και µπορεί να είναι

20 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 20 ανταγωνιστικός, κυρίως µε όρους παροχής έγκαιρων υπηρεσιών, λειτουργικού κόστους για µεγαλύτερα φορτία σε µεγάλες αποστάσεις και αξιοπιστίας, ανεξαρτήτως ωραρίων εργασίας και καιρού, υπό την προϋπόθεση ότι οι σιδηρόδροµοι στις χώρες του Άξονα Χ θα καταστούν πιο ευέλικτοι για την παροχή υπηρεσιών «πόρτα-πόρτα». Ανάπτυξη διατροπικών τερµατικών σταθµών κατά µήκος του Άξονα Χ Η υπάρχουσα εµπειρία καταδεικνύει ότι υπάρχουν διάφορες προϋποθέσεις για την επιλογή τερµατικών σταθµών στο δίκτυο που θα µπορούσαν να λειτουργήσουν ως άκρα και ενδιάµεσα σηµεία (κέντρα διανοµής). Έχει παρατηρηθεί ότι οι Εθνικοί Σιδηροδροµικοί Οργανισµοί δίνουν προτεραιότητα στους τερµατικούς σταθµούς κοντά στα σύνορα, λόγω περιορισµένου αριθµού µηχανών έλξης στη Σερβία και κακής διαχείρισης στους υπόλοιπους τερµατικούς σταθµούς. Γενικά, οι σταθµοί που τους διαχειρίζονται εθνικοί και διεθνείς ιδιωτικοί µεταφορείς εξυπηρετούνται καλύτερα από τους Εθνικούς Σιδηροδροµικούς Οργανισµούς µια και η κρίσιµη µάζα για τη σύνθεση και αποστολή τρένων είναι περισσότερο διασφαλισµένη. Εποµένως, κοινοπραξίες και στρατηγικές συµµαχίες ιδιωτικών εταίρων συχνά απαιτούνται για την καλύτερη εξυπηρέτηση των τερµατικών σταθµών και τη συγκέντρωση των κατάλληλων εµπορευµατικών όγκων για υψηλές συχνότητες χωρίς καθυστερήσεις στους σταθµούς. Οι βασικές υπηρεσίες που παρέχονται από έναν δηµόσιο διατροπικό σιδηροδροµικό τερµατικό σταθµό θα έπρεπε να είναι: - Παροχή µηχανών έλξης. - Παροχή µηχανών ελιγµών εντός σταθµού. - Παροχή άδειων βαγονιών. - Ηλεκτρονικές λειτουργίες επίβλεψης. - Προσωπικό σε ηµερήσια βάση. - Περάσµατα κατανεµηµένα στο σιδηροδροµικό δίκτυο. - Αποθηκευτικοί χώροι. - Επαρκής εξοπλισµός και υπηρεσίες διατροπικών µεταφορών. - ιάθεση γραµµών για παρακάµψεις και στάσεις. - Ασφάλεια.

21 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 21 Ασφαλώς, σηµαντικός παράγων είναι το κόστος των υπηρεσιών. Κατά τη µελέτη απαιτείται η δηµιουργία κοινοπραξιών και η διερεύνηση στρατηγικών επενδύσεων για την ανάπτυξη τέτοιων σταθµών. Στρατηγική για τη βελτίωση των διατροπικών υπηρεσιών επί του Άξονα Χ Η βελτιστοποίηση των γραµµών τροφοδοσίας µπορεί να προκύψει από κατανοµή των βαγονιών µε τέτοιο τρόπο ώστε να βελτιωθεί η συχνότητα και η κανονικότητα των εµπορικών συρµών. Αυτό µπορεί να επιτευχθεί µε πρόσθετους τερµατικούς στον σιδηροδροµικό Άξονα Χ στο Novi Sad, κοντά στο Mladenovac και στη Nis. Στην περίπτωση του Άξονα Χ ο τύπος του δικτύου είναι τέτοιος που η ένταξη ενός ή περισσοτέρων τερµατικών σταθµών στη Σερβία ως κέντρων κατανοµής βαγονιών, θα είχε ως αποτέλεσµα την αύξηση των αναχωρήσεων τρένων από τα σηµεία προέλευσης ανεξαρτήτως τελικού προορισµού, την κατανοµή βαγονιών ανάλογα µε τους τελικούς προορισµούς και την αύξηση των συχνοτήτων για τους τελικούς προορισµούς µε κανονικά τρένα, λόγω ταχύτερης συγκέντρωσης της κρίσιµης µάζας για τη σύνθεση των συρµών. Η επιλογή της Σερβίας για εγκατάσταση νέων σταθµών τεκµηριώνεται από το γεγονός ότι είναι η περιοχή, όπου οι δύο βασικοί κλάδοι διατροπικών µεταφορών από τις µεγάλες αγορές της Ιταλίας, της Αυστρίας και της Γερµανίας συγχωνεύονται σε έναν κλάδο που διασχίζει τη χώρα (Χάρτης 3.3), και από τη δυνατότητα συνεργασίας µε άλλους Πανευρωπαϊκούς Άξονες της περιοχής και κυρίως τον Άξονα VII ( ούναβης). Η ανάπτυξη logistics θεµελιώνεται στη λογική ότι το δίκτυο τέµνεται σε δύο µεγάλα τµήµατα, ώστε να υπάρχουν συχνές συνδέσεις χωρίς καθυστερήσεις από τα σηµεία προορισµού και τη συλλογή των εµπορευµάτων για τη σύνθεση ναυλωµένων τρένων «block trains» σε έναν τερµατικό σταθµό. Ο τερµατικός αυτός σταθµός µπορεί είτε να είναι διατροπικός, είτε να λειτουργεί ως τέτοιος µέσω συνεργασίας του µε άλλους τερµατικούς σταθµούς (π.χ. λιµάνια) για την αύξηση της ζήτησης των σιδηροδρόµων.

22 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 22 Χάρτης 3.3: ιατροπικοί Άξονες IMONODE Τα αναµενόµενα οφέλη συνοψίζονται ως εξής: - Μείωση µεταφορικού κόστους. - Σηµαντική µείωση του χρόνου µεταφοράς. - Μείωση των απωλειών, κλοπών. - Συνεχής έλεγχος και επίβλεψη κατά τη µεταφορά. - Άµεση παράδοση στον πελάτη στον τελικό προορισµό, µε µεταφόρτωση από το βαγόνι στο φορτηγό αυτοκίνητο σε τερµατικό σταθµό που εξυπηρετεί µια περιοχή για υπηρεσίες «πόρτα-πόρτα». - Σηµαντική συνεισφορά στην προστασία του περιβάλλοντος, σύµφωνα µε τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Συστάσεις H µελέτη καταλήγει µε το συµπέρασµα ότι η επιτυχής λειτουργία του διατροπικού συστήµατος µεταφορών στον Άξονα Χ υπόκειται στις επενδύσεις ανάπτυξης σιδηροδροµικών υποδοµών (παρακαµπτήριες γραµµές προς τη βιοµηχανία και τις µεγάλες εγκαταστάσεις εισαγωγών και εξαγωγών για τη µείωση του µεταφορικού

23 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 23 κόστους), εγκαταστάσεων και εξοπλισµού µεταφόρτωσης, αποθηκευτικών χώρων, κλπ. Επίσης, για την άρση των εµποδίων χρήσης των σιδηροδρόµων είναι επιβεβληµένες παρεµβάσεις όπως: βελτίωση και εκσυγχρονισµός των σιδηροδροµικών δικτύων, διευκόλυνση των συνοριακών διελεύσεων µε την απλούστευση των διατυπώσεων στους µεθοριακούς σταθµούς, υιοθέτηση κοινών τεχνικών προδιαγραφών στην σύνθεση των τρένων (επιτρεπόµενα βάρη και µήκη συρµών) σε όλες τις χώρες και υιοθέτηση κοινών κριτηρίων ελέγχου, και ανάληψη περαιτέρω ενεργειών από ιδιωτικές πρωτοβουλίες µε χρήση ιδιωτικών µηχανών έλξης και βαγονιών στο δίκτυο σιδηροδρόµων βάσει της Οδηγίας 91/440 της Ε.Ε. για την αναζωογόνηση των σιδηροδρόµων Pan-European Transport Corridors and Areas Status Report Κατάσταση των Πανευρωπαϊκών Αξόνων και Περιοχών Μεταφορών (PAN-EUROSTAR) H Γενική ιεύθυνση Μεταφορών και Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανέθεσε τον Μάιο του 2005 σε κοινοπραξία γερµανικών και φινλανδικών οίκων (Jaako Poyry Infra/ HB-Verkehrsconsult GmbH, VTT, Espoo και Anseri Consultit) την µελέτη για την επικαιροποίηση της Βάσης εδοµένων των Πανευρωπαϊκών ικτύων Μεταφορών (συνέχεια της µελέτης ΤΙΝΑ), η οποία ολοκληρώθηκε τον εκέµβριο του Η Τεχνική Γραµµατεία, µετά και από σχετική παραίνεση της Γ Μεταφορών και Ενέργειας, ανταποκρινόµενη σε αίτηµα της κοινοπραξίας για παροχή πληροφοριών για τον Άξονα Χ, συµπλήρωσε κατάλληλα δοµηµένα ερωτηµατολόγια για τις ανάγκες της µελέτης, τα οποία υπέβαλε τον Ιούλιο του Το ερωτηµατολόγιο της µελέτης περιελάµβανε τα εξής τρία µέρη: Μέρος Α: Επενδύσεις ανά χώρα (ακριβής χάραξη, µήκος και περιγραφή Άξονα, επενδύσεις ανά µέσο, ηµερήσιοι κυκλοφοριακοί φόρτοι, αναµενόµενα οφέλη επενδύσεων, κλπ.).

24 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 24 Μέρος Β: Επενδύσεις ανά έργο [Βελτιώσεις κατά µήκος του Άξονα και επενδυτικά προγράµµατα (τµήµα, µήκος, περίοδος υλοποίησης, ετήσιο επενδυτικό κόστος, στόχοι, εµπλεκόµενοι επενδυτικοί οργανισµοί, κυκλοφοριακοί φόρτοι κλπ.). Μέρος Γ: Επενδύσεις στους συνοριακούς σταθµούς κατά µήκος του Άξονα (περιγραφή συνοριακών διευκολύνσεων, µη τεχνικών εµποδίων, επενδύσεις και στόχοι επενδύσεων, µέσοι χρόνοι αναµονής κλπ. για κάθε συνοριακό σταθµό του Άξονα Χ). Οι πληροφορίες που παραχώρησε η Τεχνική Γραµµατεία για την εν λόγω έρευνα παρατίθενται στο Παράρτηµα Στ της παρούσας έκθεσης (µια ενδεικτική σειρά συµπληρωµένων ερωτηµατολογίων) South-East Europe Transport Observatory (SEETO) Five Year Multi Annual Plan 2006 to 2010 Παρατηρητήριο Μεταφορών Νοτιοανατολικής Ευρώπης Πενταετές Σχέδιο Η Τεχνική Γραµµατεία, παρακολουθεί την πρόοδο της υλοποίησης του Βασικού ικτύου Μεταφορών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη την οποία συντονίζει το Παρατηρητήριο Μεταφορών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO), το οποίο δηµοσίευσε τον Μάρτιο του 2006 το προς έγκριση πενταετές σχέδιο υλοποίησης του Βασικού ικτύου, το οποίο εγκρίθηκε από τη ιευθύνουσα Επιτροπή στις 28 Απριλίου 2006 κατά την 6 η συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής στο Μαυροβούνιο. Η τελική έκδοση του σχεδίου, η οποία δηµοσιεύθηκε τον Μάιο, παρουσιάζει την στρατηγική των µεταφορών στην περιοχή και προσδιορίζει σειρά µέτρων αναδιάρθρωσης και διαχείρισης του τοµέα των µεταφορών στην περιοχή, και καταλήγει σε επιλογή επενδυτικών έργων περιφερειακής σηµασίας και σε λίστα έργων προτεραιότητας για την περίοδο , τα οποία προέκυψαν µετά από πολυκριτηριακή ανάλυση. Τα κριτήρια που χρησιµοποιήθηκαν για την ιεράρχηση των έργων είναι τα εξής: Συνάφεια µε σχεδιαζόµενα έργα σε άλλες χώρες Ποσοστό διεθνούς κυκλοφορίας ιαλειτουργικότητα

25 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 25 Οικονοµική εφικτότητα Αναπτυξιακή επιρροή Προσπελασιµότητα Κόστος επένδυσης Βιώσιµη χρηµατοδότηση Χρηµατοδότηση και επίπεδο δέσµευσης υνατότητα ιδιωτικών επενδύσεων Περιβαλλοντικές επιπτώσεις Ενίσχυση βιώσιµης κινητικότητας Κοινωνικές επιπτώσεις ιατροπικότητα µεταφορών Τεχνική εφικτότητα Προσδιορισµένες τεχνικές προδιαγραφές Εξετάσθηκαν συνολικά 160 έργα στο Βασικό ίκτυο της Ν.Α. Ευρώπης, εκ των οποίων 22 στην Κροατία, 38 στη Σερβία και 22 στην Π.Γ..Μ. Από αυτά 21 έργα ιεραρχήθηκαν ως έργα προτεραιότητας, που αντιστοιχούν σε 1.469km του Βασικού ικτύου της Ν.Α. Ευρώπης. Στον Άξονα Χ τα έργα προτεραιότητας αφορούν 839km υποδοµών (ποσοστό 57,1%): 753km του σιδηροδροµικού δικτύου σε Κροατία, Σερβία και Π.Γ..Μ. και 49km του οδικού δικτύου, που αντιστοιχούν στο µήκος της παράκαµψης του Βελιγραδίου. Το κόστος των έργων προτεραιότητας στον Άξονα Χ εκτιµάται σε 724,7εκ.ευρώ: 406,7εκ.ευρώ στον σιδηροδροµικό Άξονα Χ και 318εκ.ευρώ στον οδικό Άξονα Χ. Αρ. Έργων Μήκος ικτύου Κόστος Οδικός Άξονας Χ 1 (4 υποέργα) 49km 318εκ.ευρώ Σιδηροδροµικός Άξονας Χ 3 (6 υποέργα) 790km 406,7εκ.ευρώ Σύνολο στον Άξονα Χ 4 (10 υποέργα) 839km 724,7εκ.ευρώ Σύνολο στο Βασικό ίκτυο km 1.845,35εκ.ευρώ Άξονας Χ/ Βασικό ίκτυο 19% 57,1% 39,27%

26 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 26 Ακολούθως παρουσιάζονται τα έργα προτεραιότητας που αφορούν στον Άξονα Χ 7. Έργα προτεραιότητας ( ) στον Οδικό Άξονα Χ Η παράκαµψη του Βελιγραδίου κατατάσσεται πρώτο στην ιεράρχηση των όλων έργων προτεραιότητας του Βασικού ικτύου της Ν.Α. Ευρώπης. Σύµφωνα µε το Παρατηρητήριο Μεταφορών η ετήσια µέση ηµερήσια κυκλοφορία των τµηµάτων του Άξονα Χ που θα διασχίζουν το Βελιγράδι το 2020 θα φθάσει τα οχήµατα, εκ των οποίων το 25% εκτιµάται ότι θα αποτελεί περιφερειακή και διεθνή κυκλοφορία. Η παράκαµψη του Βελιγραδίου εκτιµάται ότι θα εξοικονοµούσε 20 λεπτά διαδροµής, θα ανακούφιζε κυκλοφοριακά και περιβαλλοντικά την πόλη του Βελιγραδίου, και θα εξασφάλιζε συνδέσεις µεταξύ οδικών, σιδηροδροµικών και ποτάµιων υποδοµών µεταφορών συνεισφέροντας έτσι στην ανάπτυξη των διατροπικών µεταφορών. Πίνακας 3.1: Έργο προτεραιότητας ( ) στον Οδικό Άξονα Χ Παράκαµψη Βελιγραδίου Χώρα Τµήµα Μήκος Σερβία Batanica Dobanovci (κλάδος Β) Σερβία Dobanovci Ostruznica Σερβία Ostruznica Orlovaca Σερβία Orlovaca Bubanj Potok Τύπος παρέµβασης 10km Νέα κατασκευή 75,4 17km 8km Ολοκλήρωση έργων Ολοκλήρωση έργων Κόστος (εκ.ευρώ) 4,2 102,4 14km Νέα κατασκευή 136 Πρόοδος µελετών έργων Μελέτη Σκοπιµότητας ολοκληρώθηκε (4/2006) Οριστική µελέτη οδοποιίας ολοκληρώθηκε (4/2006)* Μελέτη Σκοπιµότητας ολοκληρώθηκε (4/2006) Μελέτη Σκοπιµότητας ολοκληρώθηκε (4/2006) * Τα έργα σύµφωνα µε το σερβικό Ινστιτούτο Οδοποιίας έχουν ολοκληρωθεί το 2005 Ετήσια Περίοδος υλοποίησης Μέση Ηµερήσια Κυκλοφορία (2004) (2004) (2004) (2004) Έργα προτεραιότητας ( ) στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ Κατά το Παρατηρητήριο Μεταφορών η µείωση της ταχύτητας κατά µήκος του σιδηροδροµικού Άξονα Χ (στις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης) φθάνει το 50% της ταχύτητας µελέτης στα περισσότερα τµήµατα και η λειτουργική ταχύτητα µειώνεται 7 Στοιχεία που παρουσιάζονται στους πίνακες αναφέρονται και στο 6 ο κεφάλαιο της έκθεσης, στην ανά χώρα παρουσίαση της υλοποίησης του Άξονα Χ.

27 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 27 στα 60km/h. Τα έργα προτεραιότητας που προσδιορίσθηκαν για τον σιδηροδροµικό Άξονα Χ έχουν ως στόχο την αποκατάσταση της σηµατοδότησης και των επικοινωνιών, η οποία θα είχε ως αποτέλεσµα τη µείωση του χρόνου διαδροµής µεταξύ Θεσσαλονίκης και Λουµπλιάνα (22 ώρες, συµπεριλαµβανοµένων 2 ωρών αναµονής στα σύνορα) κατά οκτώ ώρες, και θα αποκαθιστούσε τη ζήτηση στον Άξονα Χ. Τα έργα προτεραιότητας αφορούν στην ολοκλήρωση του διπλασιασµού των γραµµών στην Κροατία, τη Σερβία και την Π.Γ..Μ. και εκτιµάται ότι θα διπλασιάσουν την ηµερήσια κυκλοφορία (από 70 τρένα σήµερα σε 140 τρένα το 2020). Τα έργα είναι αλληλένδετα µε την επιτυχή αναδιάρθρωση των σιδηροδροµικών οργανισµών και την µεταξύ τους συνεργασία, την ανάπτυξη των διατροπικών µεταφορών και την εµπλοκή του ιδιωτικού τοµέα. Με την ολοκλήρωσή τους εκτιµάται ότι η πόλη της Νις θα έχει τη δυνατότητα να µετατραπεί σε κύριο περιφερειακό κέντρο logistics. Πίνακας 3.2: Έργα προτεραιότητας ( ) στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ Ετήσια Χώρα Τµήµα Μήκος Τύπος παρέµβασης Κόστος (εκ.ευρώ) Πρόοδος µελετών Περίοδος υλοποίησης Μέση Ηµερήσια Κυκλοφορία Κροατία Κροατία Σερβία Savski Marof Zagreb Tovarnik Savski Marof Zagreb Stara Pazova Sid 329km 27km 87km Σερβία Beograd Nis 241km Π.Γ..Μ. Υποτµήµα γραµµής Tabanovce Gevgelija στο φαράγγι του Αξιού µέχρι τη Γευγελή 37km. Εγκατάσταση συστήµατος τηλεδιαχείρισης Γενική επισκευή γραµµής Αναβάθµιση γραµµής Αναβάθµιση γραµµής Αναβάθµιση σηµατοδότησης και επικοινωνιών γραµµής 23,4 23, Προµελέτες ολοκληρώθηκαν (5/2006) Εκπονείται Μελέτη Σκοπιµότητας Προετοιµασία τεχνικών προδιαγραφών ολοκληρώθηκε Εκπονούνται Προµελέτες Προµελέτες ολοκληρώθηκαν (5/2006) Εκπονείται Μελέτη Σκοπιµότητας Προετοιµασία τεχνικών προδιαγραφών ολοκληρώθηκε Εκπονούνται Προµελέτες Προετοιµασία τεχνικών προδιαγραφών ολοκληρώθηκε Εκπονούνται Προµελέτες τρένα (2005) 94 τρένα (2005) 70 τρένα (2005) 137 τρένα (2005) Μη διαθέσιµη πληροφορία

28 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 28 Π.Γ..Μ. Tabanovce Gevgelija 69km Αναβάθµιση γραµµής 150 Προετοιµασία τεχνικών προδιαγραφών ολοκληρώθηκε Εκπονούνται Προµελέτες τρένα (2005) Λεπτοµέρειες για τα ανωτέρω έργα προτεραιότητας που αφορούν στον οδικό και σιδηροδροµικό Άξονα Χ συνοψίζονται σε ειδικά έντυπα στο παράρτηµα της έκθεσης του Παρατηρητηρίου Μεταφορών Ν.Α. Ευρώπης, τα οποία παρατίθενται στο Παράρτηµα Ζ της παρούσας έκθεσης Networks for peace and development: Extension of the major trans- European transport axes to the neighbouring countries and regions ίκτυα για την ειρήνη και την ανάπτυξη: Επέκταση των κύριων ιευρωπαϊκών Αξόνων Μεταφορών στις γειτονικές χώρες και περιοχές Η καταληκτική συνεδρία του High Level Group (HLG) υπό την προεδρία της πρώην Επιτρόπου κυρίας Loyola de Palacio και τη συµµετοχή εκπροσώπων 53 χωρών και τριών χρηµατοδοτικών Οργανισµών (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, και Παγκόσµια Τράπεζα) πραγµατοποιήθηκε την 30 η Νοεµβρίου 2005 και η σχετική µε τον ορισµό αξόνων προτεραιότητας και αντιστοίχων επ αυτών έργων πρώτης προτεραιότητας απόφαση δηµοσιοποιήθηκε την 7 η εκεµβρίου Οι κύριες προτεραιότητες περιλαµβάνουν έργα υποδοµών και σειρά ήπιων µέτρων ( soft measures) µε στόχο την εξάλειψη των φυσικών και διοικητικών εµποδίων και σηµείων συµφόρησης κατά µήκος των κύριων αξόνων και την διευκόλυνση της συνεργασίας µεταξύ των αρχών διαφορετικών χωρών (εναρµόνιση εγγράφων και διαδικασιών, κοινοί συνοριακοί σταθµοί ελέγχων, κλπ.). Τα ήπια µέτρα αφορούν επίσης στην οδική ασφάλεια, την ασφάλεια των θαλάσσιων µεταφορών, την προστασία του περιβάλλοντος, την διαλειτουργικότητα των σιδηροδρόµων, τις ποτάµιες µεταφορές, την επέκταση του συστήµατος πλοήγησης GALILEO και την επέκταση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού στις γειτονικές χώρες.

29 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 29 Το κόστος των έργων εκτιµάται σε 45 δισεκατοµµύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 35 δισεκατοµµύρια ευρώ πρέπει να επενδυθούν µέχρι το έτος 2020, κυρίως από τους εθνικούς προϋπολογισµούς των εµπλεκοµένων χωρών και τα διεθνή χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, παράλληλα µε την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και µε την επιθυµητή συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα. Η Οµάδα Υψηλού Επιπέδου όρισε πέντε συστήµατα περιφερειακών αξόνων προτεραιότητας: Θαλάσσιοι αυτοκινητόδροµοι (Motorways of the Sea) σύνδεσης των περιοχών της Βαλτικής, του Βεριγγείου, του Ατλαντικού, της Μεσογείου, της Μαύρης και της Κασπίας µε τις παραθαλάσσιες χώρες και µε προεκτάσεις µέσω της διώρυγας του Σουέζ προς την Ερυθρά θάλασσα. Βόρειος Άξονας (Northern Axis) σύνδεσης της Ε.Ε. µε την Νορβηγία προς βορράν και την Λευκορωσία και τη Ρωσία προς ανατολάς. Κεντρικός Άξονας (Central Axis) σύνδεσης της Ε.Ε. µε την Ουκρανία και την Μαύρη θάλασσα και µέσω πλωτής σύνδεσης µε την Κασπία. Νοτιοανατολικός Άξονας (Southeastern Axis) σύνδεσης της Ε.Ε. µέσω των Βαλκανίων και της Τουρκίας µε τον Καύκασο και την Κασπία θάλασσα, την Αίγυπτο και την Ερυθρά θάλασσα. Νοτιοδυτικός Άξονας (Southwestern Axis) σύνδεσης της νοτιοδυτικής Ε.Ε. µε την Ελβετία και το Μαρόκο, συµπεριλαµβανοµένης και της σύνδεσης Μαρόκου, Αλγερίας και Τυνησίας. Στον περιφερειακό άξονα προτεραιότητας µε την επωνυµία «Νοτιοανατολικός Άξονας» περιλαµβάνεται η διατροπική σύνδεση Σάλζµπουργκ Λουµπλιάνα Ζάγκρεµπ/Βουδαπέστη Βελιγράδι Νις, συµπεριλαµβανοµένων των συνδέσεων Σόφιας Κωνσταντινούπολης Άγκυρας Γεωργία/ Αρµενία Αζερµπαϊτζάν (Traceca) και Σκοπίων Θεσσαλονίκης. Επ αυτών των συνδέσεων ορίσθηκαν τα εξής έργα προτεραιότητας επί του Άξονα Χ:

30 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 30 Πίνακας 3.3: Έργα προτεραιότητας στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ Χώρα Αρ. Έργου Έργο προτεραιότητας Κροατία 4 Σερβία 6 Μαυροβούνιο Σερβία 7 Μαυροβούνιο Π.Γ..Μ. 8α Αναβάθµιση της σιδηροδροµικής γραµµής Σλοβενικά σύνορα Ζάγκρεµπ Σερβικά σύνορα Ανακατασκευή και εκσυγχρονισµός της σιδηροδροµικής γραµµής Ουγγρικά σύνορα Βελιγράδι Nis σύνορα Βουλγαρίας/ σύνορα Π.Γ..Μ., συµπεριλαµβανοµένης της γέφυρας στον ούναβη στο Novi Sad Ανακατασκευή και εκσυγχρονισµός των σιδηροδροµικών γραµµών στον κόµβο του Βελιγραδίου Αποκατάσταση της σιδηροδροµικής γραµµής Tabanovce Gevgelija (φάση I) Πίνακας 3.4: Έργα προτεραιότητας στον Οδικό Άξονα Χ Χώρα Αρ. Έργου Έργο προτεραιότητας Κροατία 19 Αναβάθµιση του τµήµατος Σλοβενικά σύνορα Ζάγκρεµπ Lipovac Σερβικά σύνορα Σερβία Μαυροβούνιο Π.Γ..Μ. 21 Αναβάθµιση του τµήµατος Ουγγρικά σύνορα Βελιγράδι Nis σύνορα Βουλγαρίας/ σύνορα Π.Γ..Μ. 22 Τµήµα Batajnica-Bubanj Potok (τµήµα του περιφερειακού του Βελιγραδίου) 23 Αναβάθµιση του τµήµατος Kumanovo Tabanovce 24 Αναβάθµιση του τµήµατος Demir Kapija Udovo Smokvica Στο Παράρτηµα Η επισυνάπτονται κατάλογος και χάρτης του Νοτιοανατολικού Άξονα προτεραιότητας, όπου εµφανίζονται τα τµήµατα του Πανευρωπαϊκού ιαδρόµου Χ που εντάσσονται στον Νοτιοανατολικό Άξονα.

31 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ Χρηµατοδότηση (Θ.Π. 2) 4.1 Συνεργασία συνδροµή στη δηµιουργία των απαραίτητων συνθηκών για τη συµβολή των διεθνών χρηµατοδοτικών οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα Η συλλογή πληροφοριών σχετικών µε τις συνθήκες χρηµατοδότησης µελετών και έργων από διεθνείς χρηµατοδοτικούς οργανισµούς (IFIs) έχει ήδη ολοκληρωθεί, και η Τεχνική Γραµµατεία ανέλυσε τις πληροφορίες αυτές στους εκπροσώπους των χωρών κατά τη διάρκεια της 3 ης συνάντησης της ιευθύνουσας Επιτροπής του Άξονα Χ τον Μάρτιο του 2001, καθώς και στην έκθεση που υπέβαλε στο ΥΜΕ τον Αύγουστο του ιδίου έτους. Η Τεχνική Γραµµατεία διατηρεί γόνιµες επαφές µε τους εξής διεθνείς οργανισµούς: European Investment Bank (EIB), European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) World Bank, Trade and Transport Facilitation Program for Southeastern Europe (TTFSE), United Nations/ ECE Transport Division, European Community/ Directorate General for Transport and Energy (DG TREN), European Community/ Directorate General for Regional Policy, European Economic and Social Committee (EESC) Stability Pact, SECI-OSCE και ISPA/ Directorate General Regional Policy-Directorate F. Η Τεχνική Γραµµατεία, τεκµηριωµένα, υιοθετεί ως κύρια επιδίωξη την απόδοση προτεραιότητας σε έργα αναβάθµισης και συντήρησης τµηµάτων του Άξονα Χ, ειδικότερα δε σε αυτά που χαρακτηρίζονται ως προβληµατικά, στα πλαίσια µιας πιο ορθολογικής αντιµετώπισης της οικονοµικής δυσχέρειας που παρατηρείται στη χρηµατοδότηση νέων έργων, και σύµφωνα µε τις κατευθύνσεις της Γενικής ιεύθυνσης Μεταφορών της Ε.Ε. Την πεποίθηση και επιδίωξη αυτή, που άλλωστε

32 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 32 αποτελεί και συµπέρασµα της µελέτης TIRS, επιχείρησε να εµφυσήσει και προς τις αντιπροσωπείες των συµµετεχουσών χωρών κατά την 4 η συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής, ώστε να χαραχτεί ένας κοινός άξονας πλεύσης και αναζήτησης πόρων από τους διεθνείς χρηµατοδοτικούς οργανισµούς, ο οποίος να τεκµηριώνεται από τις πραγµατικές ανάγκες σε υποδοµές (υφιστάµενοι και προβλεπόµενοι φόρτοι) και να µην εκφράζει απλά µεγαλεπήβολους εθνικούς σχεδιασµούς, των οποίων η τεκµηρίωση είναι προβληµατική και η υλοποίηση συχνά ανέφικτη. Σηµειώνεται επιπλέον ότι η Τεχνική Γραµµατεία παρακολουθεί την επενδυτική δραστηριότητα των τελευταίων χρόνων, καθώς και τη στρατηγική επενδύσεων των χωρών του Άξονα Χ, και είναι σε θέση να παρουσιάζει τις πραγµατικές (ενεργές) επενδύσεις σε έργα στον Άξονα Χ από το 1994, καθώς και τις διεκδικούµενες αναγκαίες επενδύσεις για την πλήρη αποκατάσταση του Άξονα Χ, βάσει διαφόρων πηγών, και κυρίως βάσει των αναφορών των χωρών του Άξονα Χ και του βραχυπρόθεσµου επενδυτικού σχεδίου της µελέτης REBIS. Τα αποτελέσµατα της διερεύνησης των επενδυτικών σχεδίων παρουσιάζονται στο 6 ο κεφάλαιο της παρούσας έκθεσης (παρακολούθηση της υλοποίησης του Άξονα Χ). 4.2 Παρακολούθηση της υλοποίησης του Ελληνικού Σχεδίου Οικονοµικής Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων (Ε.Σ.Ο.Α.Β.) Η Τεχνική Γραµµατεία παρακολουθεί στενά την πορεία υλοποίησης του Ε.Σ.Ο.Α.Β. Ήδη κατά τη διάρκεια της προηγούµενης θητείας της συνεργάσθηκε µε την Επιτροπή Παρακολούθησης του Ε.Σ.Ο.Α.Β. σε ό,τι αφορά στην ανάπτυξη υποδοµών µεταφορών στις χώρες του Άξονα Χ, ήτοι στη Σερβία και στην Π.Γ..Μ. Από τον Φεβρουάριο του 2003 έως και σήµερα η Τεχνική Γραµµατεία παρακολουθεί και αξιολογεί για λογαριασµό του Υπ.Εξ. τις σερβικές προτάσεις οδικών έργων επί του Άξονα Χ: α. Highway E-75 Belgrade Nis F.Y.R.O.M. border: Section Vladicin Han Vranje Donji Neradovac Srpska Kuca. β. Highway E-75 Belgrade Nis F.Y.R.O.M. border: Section Srpska Kuca Levosoje Bukurevac Presevo F.Y.R.O.M. border.

33 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 33 Η Τεχνική Γραµµατεία έχει διατυπώσει επανειληµµένα τις εκτιµήσεις για τις προµελέτες και µελέτες σκοπιµότητας που κατατέθηκαν από τη σερβική πλευρά για τα ανωτέρω οδικά έργα. Έχει εκφράσει ταυτόχρονα την ανησυχία της για την απουσία πρόβλεψης και στο κατ εξοχήν δύσκολο τµήµα Grabovnica Vladicin Han (~30km), και ιδίως στο υποτµήµα Vladicin Han Predejane (~15km), όπου το κόστος θα ήταν από διπλάσιο έως τετραπλάσιο και όπου χωρίς αναβάθµιση του τµήµατος αυτού και τα κατάντη τµήµατα θα υπέφεραν από χαµηλούς κυκλοφοριακούς φόρτους. Με άλλα λόγια τονίσθηκε η ανάγκη διασφάλισης συνέχειας των χαρακτηριστικών της υποδοµής. Επίσης, πρότεινε την εκλογίκευση των σερβικών σχεδίων, βάσει των οποίων προβλέπεται κατασκευή αυτοκινητοδρόµου διατοµής πλάτους 27,40µ., χωρίς να δίδουν καµία ένδειξη για βελτίωση του κατ εξοχήν δύσκολου τµήµατος βορείως του Vladicin Han. Η εκλογίκευση των σχεδίων συνίσταται στην πρόκριση κατασκευής αυτοκινητοδρόµου οικονοµικότερης και µετριοπαθέστερης διατοµής πλάτους 22µ., κατά τα πρότυπα κατασκευής της Εγνατίας Οδού στα δυσκολότερα τµήµατά της, και επίσης στην ένταξη και του δυσκολότερου τµήµατος Vladicin Han Grabovnica στον ευρύτερο σχεδιασµό, καθώς και στο Ε.Σ.Ο.Α.Β. Κατά το διάστηµα της τρέχουσας θητείας της, η Τεχνική Γραµµατεία σε συνεργασία και πλήρη συντονισµό µε το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών συµµετέχει στις διεργασίες για την υλοποίηση του Ε.Σ.Ο.Α.Β. σε τµήµατα του Άξονα Χ στη Σερβία και την Π.Γ..Μ. ως τεχνικός σύµβουλος. Τον Φεβρουάριο του 2006, µετά από συµφωνία µεταξύ του Έλληνα Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Στυλιανίδη και του Σέρβου Υπουργού ιεθνών Οικονοµικών Σχέσεων κ. Parivodic, η Τεχνική Γραµµατεία σε συνεννόηση µε τα αρµόδια σερβικά υπουργεία ( ιεθνών Οικονοµικών Σχέσεων και Επενδύσεων Κεφαλαίου) πραγµατοποίησε αυτοψία στο νότιο τµήµα του οδικού Άξονα Χ στη Σερβία, για το οποίο έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον της σερβικής πλευράς για υπαγωγή στο Ε.Σ.Ο.Α.Β., αλλά και στο κατεξοχήν δύσκολο τµήµα βορείως του Vladicin Han µέχρι τον αυτοκινητόδροµο Grabovnica Nis. Μετά την αυτοψία οι εκπρόσωποι της ερευνητικής οµάδας εξήγησαν µε τεχνικούς όρους την ανάγκη για εξορθολογισµό των σερβικών σχεδίων, δηλαδή την εξέταση εναλλακτικών λύσεων κατασκευής αυτοκινητοδρόµου

34 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 34 µετριοπαθέστερης διατοµής, κάτι που άλλωστε και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει προδιαγράψει στους όρους εκπόνησης της αναγκαίας µελέτης σκοπιµότητας για την συγχρηµατοδότηση του έργου. Η σερβική πλευρά εξέφρασε την διάθεση να συµµορφωθεί µε τους όρους που θέτουν από κοινού η Ελληνική πλευρά και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την εκπόνηση µελέτης σκοπιµότητας σε όλο το νότιο τµήµα του Άξονα Χ στη Σερβία, µε διατύπωση εναλλακτικών λύσεων. Αυτό επιβεβαιώθηκε και κατά την συνάντηση που πραγµατοποιήθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών την , όπου συµφωνήθηκε η πραγµατοποίηση διµερούς συνάντησης την στο Βελιγράδι µε τη συµµετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και του Ευρωπαϊκού Οργανισµού για την Ανοικοδόµηση των Βαλκανίων. Στην ελληνική αντιπροσωπεία της συνάντησης της συµµετείχε ο συντονιστής της Τεχνικής Γραµµατείας του Άξονα Χ, η οποία προετοίµασε και το κατάλληλο τεχνικό υλικό 8 για την τεκµηρίωση των ελληνικών θέσεων. Κατά τη συνάντηση, συµφωνήθηκε η εκπόνηση µελέτης σκοπιµότητας σύµφωνα µε τους όρους που έθεσαν η Ελληνική πλευρά και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία θα έχει διάρκεια τριών µηνών, και θα έχει ως αποτέλεσµα την τεκµηρίωση της προκρινόµενης τεχνικής λύσης για το υπό µελέτη τµήµα βάσει της υφιστάµενης και της προβλεπόµενης ζήτησης. Όσον αφορά στην Π.Γ..Μ. το Ε.Σ.Ο.Α.Β. θα µπορούσε να παράσχει οικονοµική βοήθεια ύψους 30-35εκ.ευρώ για ριζική βελτίωση του τµήµατος Smokvica Demir Kapija. Το τµήµα Smokvica Gevgelija έχει πρόσφατα µετατραπεί σε αυτοκινητόδροµο και στο κατ εξοχήν δύσκολο τµήµα Smokvica Demir Kapija η Ε.Τ.Επ. εµµένει προς το παρόν στη θέση της για µη κατασκευή αυτοκινητοδρόµου, αφού οι φόρτοι είναι γενικά χαµηλοί. Πάντως και στην περίπτωση αυτή η Ε.Τ.Επ. θα µπορούσε να αναθεωρήσει τη θέση της και να εξετάσει τη σκοπιµότητα κατασκευής 8 Βλ. Παράρτηµα Θ.

35 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 35 αυτοκινητοδρόµου µειωµένης, αλλά συµβατής µε τα γενικότερα πρότυπα, διατοµής (22µ.), αν οι φόρτοι στοιχειωδώς συνηγορούν. Τέλος, σε δεύτερο στάδιο θα µπορούσε να εξετασθεί και η χρηµατοδότηση του τµήµατος Bitola Medzitlija, που φαίνεται να ενδιαφέρει ιδιαιτέρως την Π.Γ..Μ. Για τον συντονισµό των επόµενων ενεργειών για την υλοποίηση του Ε.Σ.Ο.Α.Β. στην Π.Γ..Μ., έχει προγραµµατισθεί συνάντηση την στα Σκόπια µεταξύ εκπροσώπων των αρµόδιων Υπουργείων των δύο πλευρών, µε συµµετοχή της Ε.Τ.Επ. και της Ε.Τ.Α.Α. Μέλη της Τεχνικής Γραµµατείας, η οποία έχει προετοιµάσει το κατάλληλο τεχνικό υλικό 9 για τη διαπραγµάτευση, θα συµµετάσχουν στην ελληνική αντιπροσωπεία. 9 Βλ. Παράρτηµα Θ.

36 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ Συνοριακές και τελωνειακές διαδικασίες (Θ.Π 4) 5.1 Γενικά Η Τεχνική Γραµµατεία έχει πλήρη επίγνωση της σηµασίας του εντοπισµού των διασυνοριακών υποδοµών κατά µήκος του Άξονα µε ανάλογες απαιτήσεις βελτίωσης του επιπέδου και της ποιότητας εξυπηρέτησης για την εξασφάλιση εναρµονισµένων σχεδίων ανάπτυξης και αξιοποίησής τους, µε απώτερο στόχο την αποτελεσµατική µεταφορά ανθρώπων και αγαθών. Ως πάγια δράση της η Τεχνική Γραµµατεία διατηρεί επαφή µε τις επιτροπές της ΗELLASPRO και του SECI, ώστε να εκµεταλλευτεί στο µέγιστο τις εµπειρίες που έχει αποκοµίσει η HELLASPRO από τις διµερείς συναντήσεις για την οµαλοποίηση των τελωνειακών και λοιπών διασυνοριακών διαδικασιών, να συλλέξει, να συνθέσει, και να αναγνωρίσει όλες τις προβληµατικές πτυχές των συνοριακούς σταθµών. Η βελτιστοποίηση των λειτουργιών και των διαδικασιών στους συνοριακούς σταθµούς και η παροχή βελτιωµένων συνθηκών πρόσβασης στον Άξονα Χ µελετάται µέσω πεπραγµένων αλλά και προγραµµατισµένων για το εγγύς µέλλον δράσεων του SECI Project Group on Trade and Transport Facilitation που αφορούν: Απλοποίηση των απαιτούµενων εγγράφων εισαγωγή του SAD (Community Single Administrative Document). Βελτίωση των φυσικών χαρακτηριστικών της υποδοµής και του σχετικού εξοπλισµού στους συνοριακούς σταθµούς. Εκπαίδευση του προσωπικού των συνοριακών σταθµών. Αξιοποίηση των αποτελεσµάτων της σχετικής δράσης της Παγκόσµιας Τράπεζας. Για την αποτύπωση και ανάλυση των υποδοµών και διαδικασιών στους σταθµούς του οδικού και σιδηροδροµικού Άξονα Χ, η Τεχνική Γραµµατεία πραγµατοποίησε ειδική έρευνα ερωτηµατολογίων που συνδυάσθηκε µε αυτοψίες την περίοδο Νοέµβριος 2002 Φεβρουάριος 2003 και παρουσίασε τα αποτελέσµατα της έρευνάς

37 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 37 της κατά τη διάρκεια της 5 ης συνάντησης της ιευθύνουσας Επιτροπής (Bled Σλοβενία, 20/7/2003). Οι συνοριακοί σταθµοί που µελετώνται είναι οι ακόλουθοι: Main Axis Rail Corridor X Austria (Rosenbach) Slovenia (Jesenice) Slovenia (Dobova) Croatia (Savski Marof) Croatia (Tovarnik) Serbia/ Montenegro (Sid) Serbia/ Montenegro (Presevo) F.Y.R.Ο.M. (Tabanovce) F.Y.R.Ο.M. (Gevgelija) Greece (Idomeni) Branch A Austria (Spielfeld) Slovenia (Maribor Maribor Tezno) Branch B Hungary (Kelebia) Serbia/ Montenegro (Subotica) Branch C Bulgaria (Dragoman) Serbia/ Montenegro (Dimitrovgrad) Branch D F.Y.R.Ο.M. (Kremenica) Greece (Mesonission) Main Axis Road Corridor Χ Austria (Karawanken) Slovenia (Karavanke) Slovenia (Obrezje) Croatia (Bregana) Croatia (Bajakovo) Serbia/ Montenegro (Batrovci) Serbia/ Montenegro (Presevo) F.Y.R.Ο.M. (Tabanovce) F.Y.R.Ο.M. (Bogorodica) Greece (Evzoni) Branch A Austria (Spielfeld) Slovenia (Sentilj) Slovenia (Gruskovje) Croatia (Macelj) Branch B Hungary (Roszke) Serbia/ Montenegro (Horgos) Branch C Bulgaria (Kalotina) Serbia/ Montenegro (Gradina) Branch D F.Y.R.Ο.M. (Medzitlija) Greece (Niki) 5.1 Οµάδα εργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών υποδοµών και διαδικασιών κατά µήκος του Άξονα Χ Κατά την 5 η συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής, η Τεχνική Γραµµατεία πρότεινε τη σύσταση µιας οµάδας αξιωµατούχων από τις συµµετέχουσες χώρες και την οργάνωση της πρώτης συνάντησης µε αντικείµενο τις συνοριακές διαδικασίες µε την υποστήριξη της Γενικής ιεύθυνσης Τελωνείων και Φόρων της Ε.Ε. Η αντίδραση των εκπροσώπων των χωρών του Άξονα Χ ήταν θετική, και η Τεχνική Γραµµατεία προχώρησε στη διοργάνωση της εναρκτήριας συνάντησης της Οµάδας Εργασίας στις 23 Ιανουαρίου 2004, στην οποία οι συµµετέχοντες συµφώνησαν επί ενός βραχυπρόθεσµου προγράµµατος εργασίας, το οποίο θα είχε ως αποτέλεσµα τη

38 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 38 δηµιουργία πλαισίου και προγράµµατος δράσης της Οµάδας Εργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών υποδοµών και διαδικασιών. Έκτοτε, η Τεχνική Γραµµατεία έχει αναλάβει την υποστήριξη της «Οµάδας Εργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών υποδοµών και διαδικασιών κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ» και κατά το προηγούµενο διάστηµα της τρέχουσας θητείας της διοργάνωσε την 2 η συνάντηση της οµάδας στο Βελιγράδι την µε σκοπό την προετοιµασία ενός πρωτοκόλλου, στα πλαίσια του οποίου η Οµάδα Εργασίας θα εργασθεί. Βάσει του συµφωνηθέντος προγράµµατος εργασίας και του αντίστοιχου χρονοδιαγράµµατος, η Τεχνική Γραµµατεία επιφορτίσθηκε µε την παραλαβή των παρατηρήσεων και τη σύνθεση των απόψεων των συµµετεχουσών χωρών για τη σύνταξη της δεύτερης έκδοσης του Πρωτοκόλλου, η οποία προβλεπόταν να οριστικοποιηθεί κατά την επόµενη συνάντηση της Οµάδας Εργασίας σε κοινή συνεδρίαση µε τη ιευθύνουσα Επιτροπή του Άξονα Χ. Την 21 η Νοεµβρίου 2005 πραγµατοποιήθηκε στην Αθήνα κοινή συνεδρίαση της Οµάδας Εργασίας (3 η συνάντηση) και της ιευθύνουσας Επιτροπής (έκτακτη συνάντηση), κατά την οποία παρουσιάσθηκε από τον Πρόεδρο της Οµάδας Εργασίας η νέα εκδοχή του σχεδίου Πρωτοκόλλου, επί της οποίας και διεξήχθη πολύωρη και λεπτοµερής συζήτηση, που είχε ως αποτέλεσµα την σύνθεση της τελικής (επί της ουσίας) εκδοχής του Πρωτοκόλλου προς υπογραφή από τους αρµόδιους υπουργούς την άνοιξη του Συµφωνήθηκε επίσης οι συµµετέχοντες να στείλουν τα τελικά σχόλιά τους στην Τεχνική Γραµµατεία µέχρι την 21 η εκεµβρίου 2005, και να ορίσουν τους αρµόδιους υπουργούς για την υπογραφή του Πρωτοκόλλου. Η Τεχνική Γραµµατεία παρέλαβε διάφορες παρατηρήσεις των εκπροσώπων των χωρών του Άξονα Χ, τις οποίες µετά από αξιολόγηση (εφόσον επί της ουσίας το κείµενο είχε οριστικοποιηθεί και εγκριθεί από τη ιευθύνουσα Επιτροπή) απέρριψε ή ενέταξε στο Πρωτόκολλο, και κατέληξε στην τελική διατύπωση του Πρωτοκόλλου προς υπογραφή.

39 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 39 Η υπογραφή του Πρωτοκόλλου 10 έλαβε χώρα κατά την υπουργική Συνάντηση της 16 ης Ιουνίου 2006, την εποµένη της διεξαγωγής της 9 ης συνάντησης της ιευθύνουσας Επιτροπής, στην Κέρκυρα. Το Πρωτόκολλο υπεγράφη από τους αρµόδιους Υπουργούς της Αυστρίας, της Σλοβενίας, της Κροατίας, της Π.Γ..Μ., της Βουλγαρίας και της Ελλάδας. Λόγω ανασχηµατισµού στην Ουγγρική κυβέρνηση, το Πρωτόκολλο υπέγραψε ο Ούγγρος πρέσβης στην Αθήνα, ενώ λόγω µη εκπροσώπησης της Σερβικής κυβέρνησης σε υψηλό επίπεδο, συµφωνήθηκε η εκ των υστέρων υπογραφή του Πρωτοκόλλου δι αλληλογραφίας. 10 Βλ. Παράρτηµα Ι.

40 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ Παρακολούθηση υλοποίησης του Άξονα Χ (Θ.Π. 5) 6.1 Γενικά Οι εµπειρογνώµονες της Τεχνικής Γραµµατείας, χάρη στις εις βάθος έρευνες και στις επιτόπου επισκέψεις αυτοψίας στο σύνολο των χωρών-µελών του Άξονα Χ, είχαν αποκοµίσει και διατηρούν πλήρη και σαφή εικόνα για την φυσική και λειτουργική κατάσταση του οδικού και σιδηροδροµικού Άξονα Χ. Επιπλέον, είχαν εντοπίσει τα κατ' εξοχήν προβληµατικά τµήµατα που χρήζουν ανακατασκευής για την αποκατάσταση άµεσης και ικανοποιητικού επιπέδου λειτουργίας του Άξονα 11. Παράλληλα, όπως ήδη έχει αναφερθεί, η Τεχνική Γραµµατεία, µέσω των ερευνών και επαφών της, εξασφάλισε στοιχεία µελετών, έργων και χρηµατοδοτήσεων και είναι σε θέση να παρουσιάσει τα εθνικά προγράµµατα των επιµέρους χωρών-µελών του Άξονα Χ σε ορίζοντα δεκαετίας. Τέλος, σηµειώνεται ότι η Τεχνική Γραµµατεία πραγµατοποίησε την ετήσια έρευνα ερωτηµατολογίων, η οποία ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του Η έρευνα απέφερε στην Τεχνική Γραµµατεία σηµαντικές πληροφορίες για την πορεία υλοποίησης του Άξονα X στις περισσότερες χώρες. υστυχώς η ανταπόκριση ορισµένων εταίρων (Βουλγαρίας, και κυρίως Σερβίας) ήταν πληµµελής. Συνεπώς, τα ερωτήµατα που διατυπώθηκαν και αφορούν τµήµατα του Άξονα Χ στις ανωτέρω χώρες παραµένουν αναπάντητα. Επίσης, συµπληρωµένα ερωτηµατολόγια δεν υπέβαλαν η Αυστρία και η Π.Γ..Μ., οι εκπρόσωποι των οποίων όµως παρείχαν χρήσιµες πληροφορίες κατά την τελευταία συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής. Οι πλέον πρόσφατες πληροφορίες για τον Άξονα Χ, είτε αυτές προκύπτουν από την έρευνα ερωτηµατολογίων, είτε από τις παρουσιάσεις των εταίρων στην πρόσφατη συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής, είτε από διάφορες µελέτες πηγές, 11 Η διάγνωση αυτή επιβεβαιώθηκε κατά τις εργασίες της 4 ης συνάντησης της ιευθύνουσας Επιτροπής (Γρεβενά 26/4/2002) και αποτελεί το βασικό πεδίο ενδιαφέροντος της εν γένει παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης του Άξονα Χ.

41 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 41 παρουσιάζονται στην επόµενη ενότητα που αφορά στην πορεία υλοποίησης του Άξονα συνολικά και κατά χώρα. 6.2 Πορεία υλοποίησης του Άξονα Χ Εθνικά προγράµµατα Μελέτες, έργα και χρηµατοδοτικά στοιχεία Συνοπτική περιγραφή Οδικού Άξονα Χ (Συνολικό µήκος 2299,6km) Ο οδικός κορµός του Άξονα X εκτείνεται σε µήκος 1451,4km, ενώ τα µήκη των τεσσάρων κλάδων είναι: A: 163,4km, B: 352,9km, C: 191,8km και D: 140,1km. Η µέγιστη επιτρεπόµενη ταχύτητα κατά µήκος του είναι 120km/h (στα περισσότερα τµήµατά του). Ο οδικός άξονας (κορµός και κλάδοι) αποτελείται από τµήµατα αυτοκινητοδρόµου µε δύο τουλάχιστον λωρίδες ανά κατεύθυνση σε ποσοστό 61,5% (59% το 2005). Ειδικά όµως ο κορµός του Άξονα Χ αποτελείται σε µεγαλύτερο ποσοστό [81,4% (80% το 2005)] από αυτοκινητοδρόµους. Το ποσοστό αυτό αναµένεται να ανέλθει στο 90% του µήκους του το έτος Στον κλάδο Α προβλέπεται η κατασκευή αυτοκινητοδρόµων, αυξάνοντας το σηµερινό ποσοστό από 55% σε 90% του συνολικού µήκους του κλάδου το έτος Ο κλάδος Β συντίθεται σήµερα από αυτοκινητοδρόµους σε ποσοστό 41% (28% το 2005). Το ποσοστό αυτό προβλέπεται να ανέλθει στο 100% µέχρι το έτος Όσον αφορά στον κλάδο C, προς το παρόν αποτελείται κυρίως από οδούς ταχείας κυκλοφορίας χωρίς διαχωριστικό στηθαίο ανάµεσα στις λωρίδες αντίθετης κατεύθυνσης (71%) και κύριες οδούς δύο λωρίδων (26%). Το έτος 2010 προβλέπεται το ποσοστό αυτοκινητοδρόµων να φτάσει το 74%. Τέλος, ο κλάδος D, σήµερα αποτελείται κυρίως από οδούς ταχείας κυκλοφορίας χωρίς διαχωριστικό στηθαίο ανάµεσα στις λωρίδες αντίθετης κατεύθυνσης (89%) και κύριες οδούς δύο λωρίδων (11%).

42 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 42 SALTZBURG Y 4,3km of motorway constructed 12,4km under construction LJUBLJANA AUSTRIA %[ 2,4km of Y GRAZ motorway constructed 25,8km under 46,7km of construction motorway constructed 13,2km under construction MARIBOR SLOVENIA Î Î VIENNA BUDAPEST %[ Î %[ ZAGREB HUNGARY 29,43km of 19,4km motorway under constructed construction CROATIA 16,8km of motorway constructed BOSNIA-HERZEGOVINA 60km of motorway constructed SZEGED Y Y SUBOTICA 62,5km maintained Î NOVI SAD Y Î %[ BELGRADE ROMANIA 247,1km maintained Î %[ SARAJEVO SERBIA-MONTENEGRO NIS Y BULGARIA SOFIA %[ ITALY Î SKOPJE %[ F.Y.R.O.M. VELES 121,9km maintained 31,5km of motorway constructed 11,2km of motorway constructed LEGEND %[ CAPITAL Y MAIN CITY START / END OF SECTION 2. ROAD CATEGORY (ACTUAL) Motorway Highway Other main road Not applicable %[ TIRANE ALBANIA Y FLORINA GREECE Y THESSALONIKI PAN-EUROPEAN ROAD CORRIDOR X Î Χάρτης 6.1: Υφιστάµενη κατάσταση Οδικού Άξονα Χ Προβληµατικά τµήµατα στον Οδικό Άξονα Χ Τα χαρακτηριζόµενα ως προβληµατικά τµήµατα του οδικού Άξονα Χ, όπως προέκυψαν από την έρευνα της Τεχνικής Γραµµατείας το 2001, και τα οποία παραµένουν ακόµη προβληµατικά συνοψίζονται ως εξής: Κορµός Bic Obrezje (Σλοβενία) 75,5km (κατασκευάσθηκαν µέχρι σήµερα 46,7km αυτοκινητοδρόµου εργασίες κατασκευής αυτοκινητοδρόµου διεξάγονται σε 13,2km) Παράκαµψη Βελιγραδίου (Σερβία/ Μαυροβούνιο: Dobanovci Bubanj Potok) 35,3km

43 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 43 (ολοκληρώθηκαν µέχρι σήµερα 16,8km αυτοκινητοδρόµου) Leskovac (Σερβία/ Μαυροβούνιο) Kumanovo (Π.Γ..Μ.) 127,1km (Εργασίες επιφανειακής στρώσης και σήµανσης στο σερβικό υποτµήµα µήκους 121,9km ολοκληρώθηκαν το 2005) Smokvica Demir Kapija (Φαράγγι Αξιού Π.Γ..Μ.) 44,5km (ολοκληρώθηκαν µέχρι σήµερα 11km αυτοκινητοδρόµου από τη Smokvica έως τη Gevgelija) Κλάδος A Maribor Gruskovje (Σλοβενία) 38,8km (ολοκληρώθηκαν µέχρι σήµερα 2,4km εργασίες κατασκευής αυτοκινητοδρόµου διεξάγονται σε 25,8km) Macelj Krapina (Κροατία) 19,4km (διεξάγονται εργασίες κατασκευής αυτοκινητοδρόµου) Κλάδος B Horgos Batajnica (Σερβία/ Μαυροβούνιο) 176km (Εργασίες επιφανειακής στρώσης και σήµανσης σε µήκος 62,5km ολοκληρώθηκαν το 2005) Παράκαµψη Βελιγραδίου (Σερβία/ Μαυροβούνιο: Batajnica Dobanovci) 10km Κλάδος C Nis Kalotina (Σερβία/ Μαυροβούνιο) 104km Kalotina Sofia (Βουλγαρία) 49km (εκτός του περιφερειακού της Sofia) Κλάδος D Veles Prilep Bitola (Π.Γ..Μ.) 104,6km

44 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ Εθνικά προγράµµατα ανακατασκευής και αποκατάστασης του Οδικού Άξονα Χ Τα ανά χώρα έργα που ολοκληρώθηκαν από τα τέλη του 1999 έως και σήµερα ή που προγραµµατίζονται για τη βελτίωση των οδικών τµηµάτων του Άξονα Χ, έχουν ως ακολούθως: Αυστρία Κορµός Άξονα Χ Προβλέπεται η κατασκευή 2 ης σήραγγας στο τµήµα Salzburg Villach, συνολικού µήκους 11,3km και συνολικού κόστους 228εκ.ευρώ. Το έργο είναι υπό κατασκευή και ολοκλήρωσή του προβλέπεται για το Σλοβενία Κορµός Άξονα Χ 11,2km αυτοκινητοδρόµου (τµήµα Visnja Gora Bic) έχουν κατασκευασθεί και παραδόθηκαν στην κυκλοφορία το ,7km αυτοκινητοδρόµου (τµήµα Naklo Kranj) έχουν κατασκευασθεί και παραδόθηκαν στην κυκλοφορία το Βρίσκεται υπό κατασκευή αυτοκινητόδροµος στο τµήµα Bic Obrezje (75,5km) µε εθνικούς πόρους και µε τη συνδροµή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (Ε.Τ.Επ.) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (Ε.Τ.Α.Α.). Αναλυτικά το χρονοδιάγραµµα εργασιών κατασκευής του τµήµατος Bic Obrezje, συνολικού κόστους 579,36εκ.ευρώ, µέχρι το 2007 έχει ως ακολούθως: - 4,8km αυτοκινητοδρόµου (τµήµα Bic Korenitka) έχουν κατασκευασθεί και παραδόθηκαν στην κυκλοφορία το Το 2003 άρχισαν οι εργασίες στο τµήµα Korenitka Pluska µήκους 2,8km, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το Το 2003 άρχισαν οι εργασίες στο τµήµα Smednik Krska vas µήκους 17,6km, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το Επίσης, το 2004 ολοκληρώθηκαν τα τµήµατα Kronovo Smednik µήκους 9,2km και Krska vas Obrezje µήκους 12,3km. - Το 2003 άρχισαν οι εργασίες στο τµήµα Hrastje Lesnica µήκους 7,7km και η περάτωσή τους προβλέπεται για το Το κόστος του έργου

45 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 45 ανέρχεται σε 93,75εκ. ευρώ, και έχει εξασφαλισθεί η χρηµατοδότησή του κατά 87%, µε δάνειο της Ε.Τ.Επ. ύψους 66εκ. ευρώ και δάνειο 15,6εκ.ευρώ. - Το 2005 άρχισαν οι εργασίες στο τµήµα Lesnica Kronovo (5,5km) και η περάτωσή τους προβλέπεται για το Το κόστος του έργου ανέρχεται σε 63,68εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα 50εκ. ευρώ (78,5%) έχουν εξασφαλισθεί µε δάνεια. Η µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και το επενδυτικό πρόγραµµα έχουν ολοκληρωθεί το Το 2006, αντί το 2005, θα αρχίσουν οι εργασίες στο τµήµα Pluska Ponikve Hrastje (14km) και η περάτωσή τους προβλέπεται για το Σε τελική φάση βρίσκεται η εκπόνηση των µελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου. Βρίσκεται υπό κατασκευή αυτοκινητόδροµος στο τµήµα Vrba Naklo (20,9km) µε εθνικούς πόρους και µε τη συνδροµή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Αναλυτικά το χρονοδιάγραµµα εργασιών κατασκευής του τµήµατος Vrba Naklo, συνολικού κόστους 252,64εκ.ευρώ, µέχρι το 2008 έχει ως ακολούθως: - 4,3km αυτοκινητοδρόµου (τµήµα Podtabor Naklo) και γέφυρα στον ποταµό Trziska Bistrica έχουν κατασκευασθεί και παραδόθηκαν στην κυκλοφορία το Το 2003 άρχισαν οι εργασίες στο τµήµα Sentvid Kosece µήκους 3,7km και η περάτωσή τους προβλέπεται για το Το κόστος του έργου ανέρχεται σε 157,7εκ. ευρώ, και έχει εξασφαλισθεί η χρηµατοδότησή του κατά 75,4% µε δάνεια, µεταξύ άλλων και της Ε.Τ.Επ. ύψους 34,5εκ. ευρώ. Το επενδυτικό πρόγραµµα έχει ολοκληρωθεί το 2005, ενώ σε τελική φάση βρίσκεται η µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου. - Εργασίες διεξάγονται στο τµήµα Peracica Podtabor (2,4km) και η περάτωσή τους προβλέπεται για το Το κόστος των έργων ανέρχεται σε 49,78εκ. ευρώ και η χρηµατοδότησή τους έχει εξασφαλισθεί κατά 60,2% από δάνειο της Ε.Τ.Επ. - Το 2005, άρχισαν οι εργασίες στο τµήµα Vrba Peracica (10km) και η περάτωσή τους προβλέπεται για το Το κόστος των έργων ανέρχεται σε 104,1εκ. ευρώ και η χρηµατοδότησή τους έχει εξασφαλισθεί κατά 62,4% από δάνεια. Οι µελέτες ανάλυσης της κυκλοφορίας, σκοπιµότητας και το επενδυτικό πρόγραµµα έχουν ολοκληρωθεί το 2005.

46 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 46 Η κατασκευή νέου συνοριακού σταθµού στο Obrezje ολοκληρώθηκε το Τα έργα στον κορµό του Άξονα Χ στη Σλοβενία συνοψίζονται στον ακόλουθο πίνακα και απεικονίζονται στον Χάρτη 6.2: Πίνακας 6.1: Πρόοδος έργων στον κορµό του Άξονα Χ στη Σλοβενία Τµήµα Υποτµήµα Μήκος (km) Πρόοδος έργων Ορίζοντας ολοκλήρωσης Bic Korenitka 4,3 Κατασκευάσθηκε 2003 Korenitka Pluska 2,8 Κατασκευάσθηκε 2004 Pluska Ponivke 6,3 Προετοιµάζεται 2007 Ponivke Hrastje 8,6 Προετοιµάζεται 2007 Bic Obrezje Hrastje Lesnica 7,7 Υπό κατασκευή 2006 Lesnica Kronovo 5,5 Υπό κατασκευή 2007 Kronovo Smednik 9,2 Κατασκευάσθηκε 2004 Smednik Krska vas 17,6 Κατασκευάσθηκε 2005 Krska vas Obrezje 12,3 Κατασκευάσθηκε 2004 Vrba Perasica 10 Υπό κατασκευή 2008 Vrba Naklo Perasica Podtabor 2,4 Υπό κατασκευή 2007 Podtabor Naklo 4,3 Κατασκευάσθηκε 2003 Naklo Kranj 8,7 Κατασκευάσθηκε 2000 Sentvid Sentvid Koseze 3,7 Υπό κατασκευή 2007 LEGEND Sections constructed before 1994 Sections constructed within 1994 and 2002 Sections constructed within 2003 and 2006 Sections planed for construction - within 2007 and within 2010 and 2013 Sections planed for construction after 2013 Connection Divača/Postojna Jelšane to Ljubljana Koper motorway Republic of Slovenia Ministry of Transport Χάρτης 6.2: Πρόοδος έργων στον Οδικό Άξονα Χ στη Σλοβενία (Πηγή: Υπ. Μεταφορών Σλοβενίας)

47 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 47 Κλάδος Α Άξονα Χ Βρίσκεται υπό κατασκευή αυτοκινητόδροµος στο τµήµα Maribor Gruskovje (38,8km) µε εθνικούς πόρους αλλά και µε τη συµµετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Αναλυτικά το χρονοδιάγραµµα εργασιών κατασκευής του τµήµατος Maribor Gruskovje, συνολικού κόστους 486,51εκ.ευρώ, µέχρι το 2012 έχει ως ακολούθως: - Ένα υποτµήµα µεταξύ Pesnica Slivnica µήκους 2,4km οδός ταχείας κυκλοφορίας εντός του Maribor παραδόθηκε στην κυκλοφορία το Υπό κατασκευή βρίσκεται το τµήµα από Pesnica µέχρι τον κόµβο µε Zrkovska Cesta µήκους 6,3km κόστους 181,5εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα 130,3εκ. ευρώ (71,8%) έχουν εξασφαλισθεί. Οι εργασίες θα είχαν αρχίσει εντός του 2005 σε υποτµήµα µήκους 2,9km µε ορίζοντα ολοκλήρωσης το Ολοκλήρωση των εργασιών σε όλο το τµήµα προβλέπεται το Το 2007 θα αρχίσουν οι εργασίες στο τµήµα Slivnica Drazenci (18,9km) και η περάτωσή τους προβλέπεται για το Η µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και το επενδυτικό πρόγραµµα ολοκληρώθηκαν το Το 2009 θα αρχίσουν οι εργασίες στο τµήµα από τον κόµβο µε Zrkovska Cesta µέχρι τον κόµβο µε Ptujska Cesta (4,2km) και η περάτωσή τους προβλέπεται για το Το επενδυτικό πρόγραµµα ολοκληρώθηκε το Μετά το 2010 θα αρχίσουν οι εργασίες στο τµήµα Dracenci - Gruskovje (13,9km) και η περάτωσή τους προβλέπεται για το Σε εξέλιξη βρίσκεται η µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και η οριστική µελέτη του έργου. Η ανακατασκευή του συνοριακού σταθµού στο Gruskovje ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του Τα έργα στον κορµό του Άξονα Χ στη Σλοβενία συνοψίζονται στον ακόλουθο πίνακα και απεικονίζονται στον Χάρτη 6.2.

48 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 48 Πίνακας 6.2: Πρόοδος έργων στον κλάδο Α του Άξονα Χ στη Σλοβενία Υποτµήµα Μήκος (km) Πρόοδος έργων Ορίζοντας ολοκλήρωσης Sentilj Pesnica 2,4 Κατασκευάσθηκε Πριν το 2003 Pesnica Zrkovska cesta 6,3 Υπό κατασκευή 2011 Zrkovska cesta Ptujska cesta 4,2 Προετοιµάζεται Ptujska cesta Slivnica Κατασκευάσθηκε Πριν το 2003 Slivnica Drazenci 18,9 Υπό κατασκευή 2012 Drazenci Gruskovje 13,9 Προετοιµάζεται 2012 Gruskovje Σύνορα µε Κροατία 0,6 Υπό κατασκευή 2007 Κροατία Για την αναβάθµιση του δικτύου αυτοκινητοδρόµων επί του Άξονα Χ (κορµός και κλάδος Α), έχει εγκριθεί το 2002 από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δάνειο 50εκ.ευρώ. Κορµός Άξονα Χ Το τµήµα Zagreb Bregana (13km) παραδόθηκε στην κυκλοφορία τον Ιούλιο του Το τµήµα Velika Kopanica Zupanja (24,13km) παραδόθηκε στην κυκλοφορία τον Ιούλιο του Το τµήµα Zupanja Lipovac (29,43km), το µόνο τµήµα του κορµού του Άξονα Χ στην Κροατία που δεν ήταν κατασκευασµένο ως αυτοκινητόδροµος, παραδόθηκε στην κυκλοφορία τον Ιούνιο του 2006, µε κόστος 150εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα 90εκ. προήλθαν από δάνεια της Ε.Τ.Επ. (45εκ. ευρώ) και της Ε.Τ.Α.Α. (45εκ. ευρώ). ιεξάγονται εργασίες συντήρησης του αυτοκινητοδρόµου Zagreb Velika Kopanica και του περιφερειακού του Ζάγκρεµπ, που θα ολοκληρωθούν εντός του Εργασίες ανακατασκευής των συνοριακών σταθµών Bajakovo (Lipovac) και Bregana προβλέπονταν να ολοκληρωθούν µέχρι το τέλος του Κλάδος Α Άξονα Χ ιεξάγονται εργασίες κατασκευής του αυτοκινητοδρόµου Macelj (σύνορα µε Σλοβενία) Krapina (19,4km), µε συνολικό κόστος 280εκ.ευρώ. και το εν λόγω

49 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 49 τµήµα αυτοκινητοδρόµου προβλέπεται να παραδοθεί στην κυκλοφορία τον Απρίλιο του Μέχρι τα τέλη του 2005 είχαν ήδη δαπανηθεί 200εκ. ευρώ. ροµολογείται η ανακατασκευή του συνοριακού σταθµού στο Macelj και ολοκλήρωση των εργασιών εκτιµάται το Ουγγαρία Κλάδος Β Άξονα Χ Η κατασκευή αυτοκινητοδρόµου στο τµήµα Kiskunfelegyhaza Szeged (46,2km) συνολικού κόστους 365εκ.ευρώ µε παραχώρηση (Banka Intesa S.p.A., Banko Epirito Santo, CIP Bank, Epirito Santo PLC, Hungarian Development Bank, WESTLB AG London) ολοκληρώθηκε το To 2006 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες κατασκευής αυτοκινητοδρόµου στο τµήµα Szeged Rozske (13,8km), µε παραχώρηση στην εταιρία AKA Alfold Koncesszios Autoplaya και κόστος 159εκ. ευρώ. Η ανακατασκευή του συνοριακού σταθµού στο Rozske σύµφωνα µε τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ολοκληρώθηκε το Μετά την ένταξη της Ουγγαρίας στην Ε.Ε., προβλέπεται ανακατασκευή του σταθµού µέχρι το 2007, ώστε να ανταποκρίνεται στους κανονισµούς της συνθήκης Σένγκεν. Η ουγγρική αντιπροσωπεία κατά την τελευταία συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής ανάφερε ότι η κυκλοφορία στον πρόσφατα ολοκληρωθέντα αυτοκινητόδροµο εξυπηρετείται από τον καινούριο συνοριακό σταθµό του Rozske, ενώ οι µη χρήστες του αυτοκινητοδρόµου εξυπηρετούνται από τον παλαιό συνοριακό σταθµό.

50 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 50 Σερβία 12 Για την αναβάθµιση του οδικού δικτύου στη Σερβία (και τµηµάτων επί του κορµού του Άξονα Χ και των κλάδων Β και C), έχει εγκριθεί το 2002 από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δάνειο 95εκ.ευρώ. Επίσης, τον Μάιο του 2004 εγκρίθηκαν δύο επιπλέον δάνεια συνολικού ύψους 144εκ.ευρώ για την αναβάθµιση των τµηµάτων Βελιγραδίου Novi Sad (κλάδος Β) και Podgorica Bar (εκτός Άξονα Χ). Στον συνοριακό σταθµό Horgos ήδη διεξάγονται εργασίες ανακατασκευής του, ενώ για όλους τους υπόλοιπους συνοριακούς σταθµούς του Άξονα Χ στη Σερβία (Batrovci, Tabanovce και Gradina), εκπονούνται µελέτες ανακατασκευής. Κορµός Άξονα Χ Εργασίες αποκατάστασης (επιφανειακής στρώσης, σήµανσης, παρόδιου εξοπλισµού) έχουν ολοκληρωθεί στο τµήµα Bubanj Potok Pozarevac (46,1km), ενώ αντίστοιχες εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη στο τµήµα Pozarevac Batocina Doljevac (201km) µε ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2006 και κόστος 19,4εκ. ευρώ. Προβλέπεται η κατασκευή της παράκαµψης του Βελιγραδίου [τµήµα Batanjica Dobanovci Bubanj Potok 49km (συµπεριλαµβανοµένων 10km του κλάδου Β)]. Σύµφωνα µε το Σερβικό Ινστιτούτο Οδοποιίας, οι εργασίες κατασκευής αυτοκινητοδρόµου 17km και µιας γέφυρας στον ποταµό Sava, ολοκληρώθηκαν και δόθηκαν στην κυκλοφορία το 2005, ενώ το κόστος αποπεράτωσης όλου του έργου εκτιµάται σε ποσό της τάξης των 315εκ.ευρώ (µέχρι σήµερα έχουν δαπανηθεί 127εκ.ευρώ). Οι πλέον πρόσφατες πληροφορίες (SEETO Multi Annual Plan ) για την πρόοδο των µελετών και έργων που αφορούν στον περιφερειακό του Βελιγραδίου συνοψίζονται στον ακόλουθο πίνακα: 12 Για την εξέλιξη έργων στη Σερβία δεν υπήρξε από το 2004 καµία επίσηµη πληροφόρηση (από τη σερβική αντιπροσωπεία στην.ε. του Άξονα Χ). Τα στοιχεία που παρατίθενται στην έκθεση είχαν αναφερθεί κατά το παρελθόν από τη σερβική πλευρά ενώ τα πρόσφατα στοιχεία έχουν διατεθεί από το σερβικό Ινστιτούτο Οδοποιίας και το Παρατηρητήριο Μεταφορών Ν.Α. Ευρώπης).

51 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 51 Πίνακας 6.3: Στοιχεία έργου κατασκευής του περιφερειακού του Βελιγραδίου Τµήµα Μήκος (km) Κόστος (εκ.ευρώ) Πρόοδος Batanica 10 75,4 Μελέτη Dobanovci Σκοπιµότητας (κλάδος Β) ολοκληρώθηκε Εκπονείται µελέτη οδοποιίας Dobanovci Ostruznica Ostruznica Orlovaca Orlovaca Bubanj Potok 17 4,2 (για ολοκλήρωση των έργων) 8 102,4 (για ολοκλήρωση των έργων) Ολοκληρώθηκε η κατασκευή Μελέτη Σκοπιµότητας ολοκληρώθηκε Εκπονείται µελέτη οδοποιίας Μελέτη Σκοπιµότητας ολοκληρώθηκε Εκπονείται µελέτη οδοποιίας Περίοδος υλοποίησης Σύνολο 49km 318εκ.ευρώ Μέχρι το 2012 Πηγή: Παρατηρητήριο Μεταφορών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO) Σερβικό Ινστιτούτο Οδοποιίας ιεκδικείται από τη σερβική κυβέρνηση η ολοκλήρωση πλήρους αυτοκινητοδρόµου στο τµήµα Leskovac Grdelica Vladicin Han Presevo (122km). Η αναβάθµιση της υφιστάµενης υποδοµής (δρόµος Α1) ολοκληρώθηκε το 2005 µε επενδύσεις 21,1εκ. ευρώ. - Στο υποτµήµα Pecenjevce Grabovnica µήκους 23,2km ολοκληρώθηκε η κατασκευή αυτοκινητοδρόµου. - Στο τµήµα Leskovac µέχρι τα σερβικά σύνορα µε την Π.Γ..Μ. µήκους 121,9km αποκαταστάθηκε το Για το υποτµήµα Grabovnica Vladicin Han Srpska Kuca (42,3km) η Σερβία προτίθεται να καταθέσει πρόταση χρηµατοδότησης κατασκευής αυτοκινητοδρόµου κόστους 400,84 εκ. ευρώ από το Ε.Σ.Ο.Α.Β. και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (βλ. Κεφάλαιο 4.2).

52 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 52 Κλάδος Β Άξονα Χ Προβλέπεται κατασκευή αυτοκινητοδρόµου στο τµήµα Belgrade Novi Sad Horgos µε εκτιµώµενο κόστος της τάξης των 300εκ.ευρώ και προβλεπόµενο έτος ολοκλήρωσης το Εργασίες αποκατάστασης της υπάρχουσας υποδοµής (επιφανειακής στρώσης, σήµανσης, παρόδιου εξοπλισµού) ολοκληρώθηκαν σε υποτµήµα µήκους 62,5km (Cantavir Novi Sad) µε κόστος 8,6εκ. ευρώ από διεθνή δάνεια. Έχει ολοκληρωθεί η µελέτη σκοπιµότητας για την κατασκευή 108km νέας υποδοµής για τη µετατροπή του υποτµήµατος Horgos Novi Sad σε αυτοκινητόδροµο (κατασκευή 2ου κλάδου αυτοκινητοδρόµου), µε εκτιµώµενο κόστος 97,2εκ. ευρώ και ορίζοντα ολοκλήρωσης το Έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ανάθεσης και αναµένεται η έναρξη των έργων κατασκευής δεύτερου κλάδου για τη µετατροπή του τµήµατος Novi Sad Beska µήκους 19km σε αυτοκινητόδροµο, µε εκτιµώµενο κόστος 15,3εκ. ευρώ (13,4εκ. ευρώ από διεθνή δάνεια) και ορίζοντα ολοκλήρωσης το Έχει ολοκληρωθεί η µελέτη σκοπιµότητας για την κατασκευή 9km νέας υποδοµής για τη µετατροπή υποτµήµατος στην περιοχή της πόλης Novi Sad σε αυτοκινητόδροµο (κατασκευή 2ου κλάδου αυτοκινητοδρόµου, κατασκευή δύο κόµβων και ανακατασκευή ενός κόµβου), µε εκτιµώµενο κόστος 54,2εκ. ευρώ (46εκ. ευρώ από διεθνή δάνεια) και ορίζοντα ολοκλήρωσης το Σε διαδικασία ανάθεσης για την κατασκευή της νέας γέφυρας Beska 2,26km νέας υποδοµής για την εξυπηρέτηση του σχεδιαζόµενου αυτοκινητοδρόµου Βελιγραδίου Novi Sad, µε εκτιµώµενο κόστος 74,8εκ. ευρώ (63,6εκ. ευρώ από διεθνή δάνεια) και ορίζοντα ολοκλήρωσης το Έχει ολοκληρωθεί η οριστική µελέτη ανακατασκευής της παλιάς γέφυρας Beska, µε εκτιµώµενο κόστος 11,4εκ. ευρώ (9,7εκ. ευρώ από διεθνή δάνεια) και ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2008, µετά την κατασκευή της νέας γέφυρας. Έχει ολοκληρωθεί η µελέτη σκοπιµότητας για την κατασκευή 32km νέας υποδοµής για τη µετατροπή του υποτµήµατος Beska - Batajnica (αρχή περιφερειακού Βελιγραδίου) σε αυτοκινητόδροµο (κατασκευή 2ου κλάδου αυτοκινητοδρόµου), µε εκτιµώµενο κόστος 35,3εκ. ευρώ (30εκ. ευρώ από διεθνή δάνεια) και ορίζοντα ολοκλήρωσης το Έχει ολοκληρωθεί η οριστική µελέτη για την αποκατάσταση (επιφανειακής στρώσης, σήµανσης, παρόδιου εξοπλισµού) 70km του υπάρχοντος δρόµου

53 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 53 µεταξύ Novi Sad και Βελιγραδίου, µε εκτιµώµενο κόστος 10,9εκ. ευρώ µε διεθνή δάνεια και ορίζοντα ολοκλήρωσης το Τα προβλεπόµενα στον κλάδο Β έργα συνοψίζονται στον ακόλουθο πίνακα: Τµήµα Έργο Κόστος (εκ. ευρώ) Πρόοδος Novi Sad Beska Κατασκευή 2 ου 15,3 Ανατέθηκε η κλάδου κατασκευή του αυτοκινητοδρόµου (19km) Novi Sad - Αποκατάσταση 10,9 Ολοκληρώθηκε Βελιγράδι υποδοµής (70km) η οριστική µελέτη Παράκαµψη Novi Κατασκευή 2 ου 54,2 Ολοκληρώθηκε Sad κλάδου η µελέτη αυτοκινητοδρόµου σκοπιµότητας (9km) Beska Batanjica Κατασκευή 2 ου 35,3 Ολοκληρώθηκε (περιφερειακός κλάδου η µελέτη Βελιγραδίου) αυτοκινητοδρόµου σκοπιµότητας (32km) Beska Κατασκευή νέας 74,8 ιαδικασία γέφυρας Beska δηµοπράτησης (2,26km) Beska Ανακατασκευή 11,4 Ολοκληρώθηκε παλαιάς γέφυρας η οριστική Beska µελέτη Horgos Novi Sad Κατασκευή 2 ου 97,2 Ολοκληρώθηκε κλάδου η µελέτη αυτοκινητοδρόµου σκοπιµότητας (108km) Πηγή: Παρατηρητήριο Μεταφορών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO) Ορίζοντας ολοκλήρωσης Κλάδος C Άξονα Χ Προβλέπεται κατασκευή αυτοκινητοδρόµου στο τµήµα Nis Dimitrovgrad (98km). Εργασίες κατασκευής διεξάγονταν στο υποτµήµα Komren Prosek (13,6km), ενώ στο υποτµήµα Prosek Dimitrovgrad θα άρχιζαν µε το πέρας των εργασιών στο πρώτο υποτµήµα τον Νοέµβριο του 2004 και θα ολοκληρωθούν στα τέλη του 2008.

54 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 54 Επί του παρόντος έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία δηµοπράτησης για την αποκατάσταση (επιφανειακή στρώση, σήµανση, παρόδιος εξοπλισµός) του υπάρχοντος δρόµου και σηράγγων στη Sicevacka Klisura µήκους 5,2km, µε εκτιµώµενο κόστος 4,5εκ. ευρώ (3,8εκ. ευρώ από διεθνή δάνεια) και ορίζοντα ολοκλήρωσης το Βουλγαρία 13 Κλάδος C Άξονα Χ Για την αναβάθµιση του οδικού δικτύου της Βουλγαρίας (τµήµατα επί των Πανευρωπαϊκών Αξόνων, µεταξύ των οποίων και του κλάδου C του Άξονα Χ), προβλέπεται βοήθεια 40εκ.ευρώ από την Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει κατατάξει το έργο κατασκευής αυτοκινητοδρόµου µεταξύ Sofia Kalotina µήκους 49km στα έργα προτεραιότητας (βάσει της µελέτης TIRS). Αναλυτικά στοιχεία για την εξέλιξη έργων και µελετών για το εν λόγω τµήµα έχουν ως εξής: - Σε τελικό στάδιο εκπόνησης βρίσκεται µελέτη τεχνικής αναβάθµισης από την Kalotina µέχρι τον περιφερειακό της Σόφιας. Οι εργασίες ανακατασκευής θα ξεκινούσαν το 2004 µε ορίζοντα ολοκλήρωσης το Στον περιφερειακό της Σόφιας µέχρι τον κόµβο µε τον αυτοκινητόδροµο Trakia διεξάγονταν έργα που θα ολοκληρώνονταν το Αναφέρεται ότι, για την κατασκευή αυτοκινητοδρόµου, ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2002 µελέτη του αµερικανικού οίκου Booz, Alan & Hamilton που εκτιµά το κόστος σε 312,1εκ.ευρώ. Στο πρώτο στάδιο υλοποίησής της προβλέπεται δαπάνη 60,2εκ.ευρώ: - Τµήµα Dragoman Slivnica: αναβάθµιση 15,3εκ.ευρώ νέα κατασκευή 6,8εκ.ευρώ. - Τµήµα Slivnica περιφερειακός Σόφιας: αναβάθµιση και διαπλάτυνση 18,7εκ.ευρώ. - Περιφερειακός Σόφιας: αναβάθµιση 5εκ.ευρώ νέα κατασκευή 14,4εκ.ευρώ. Σύµφωνα πάντως µε τους Βούλγαρους εκπροσώπους στη ιευθύνουσα Επιτροπή του Άξονα Χ, η κατασκευή αυτοκινητοδρόµου προβλέπεται για το 13 Για την εξέλιξη έργων στη Βουλγαρία δεν υπήρξε από το 2004 καµία επίσηµη πληροφόρηση (από την βουλγάρικη αντιπροσωπεία στην.ε. του Άξονα Χ).

55 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ , κάτι όµως που κατά τη βουλγαρική πλευρά δεν θα είναι αποδοτικό για τον κλάδο C, εφόσον θα παραµείνει ως έχει το σερβικό τµήµα του κλάδου (το σερβικό τµήµα παρουσιάζει δύσκολο ανάγλυφο, που συνεπάγεται υψηλό κόστος κατασκευής αυτοκινητοδρόµου). Υφίσταται τέλος µελέτη ανακατασκευής του συνοριακού σταθµού στην Kalotina σύµφωνα µε τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Π.Γ..Μ. Κορµός Άξονα Χ Έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του τµήµατος Gradsko Negotino Demir Kapija µήκους 31,5km. Προβλέπεται κατασκευή αυτοκινητοδρόµου στο τµήµα Tabanovce Kumanovo (7,3km) για το οποίο διεκδικείται χρηµατοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Η µελέτη σκοπιµότητας έχει ολοκληρωθεί, ενώ το κόστος κατασκευής εκτιµάται από το Υπ. Μεταφορών της Π.Γ..Μ. σε 17εκ.ευρώ. Στο Παρατηρητήριο Μεταφορών Ν.Α. Ευρώπης αναφέρεται ότι το εκτιµώµενο κόστος ανέρχεται σε 12εκ.ευρώ, ενώ η προβλεπόµενη περίοδος υλοποίησης είναι Η κατασκευή δευτέρου κλάδου µετατροπής του υποτµήµατος του φαραγγιού του Αξιού Smokvica Gevgelija (11km) σε αυτοκινητόδροµο ολοκληρώθηκε το 2005 µε δάνειο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης ύψους 7,25εκ.ευρώ οικονοµική ενίσχυση PHARE 0,48εκ.ευρώ και εθνική χρηµατοδότηση 4,75εκ.ευρώ. Από την Π.Γ..Μ. διεκδικείται η κατασκευή δεύτερου οδικού κλάδου για την µετατροπή του τµήµατος Demir Kapija Smokvica (33km) σε αυτοκινητόδροµο µε εκτιµώµενο κόστος 150εκ.ευρώ και προβλεπόµενη περίοδο υλοποίησης µεταξύ 2006 και Η οριστική µελέτη έχει ολοκληρωθεί, διεξάγονται όµως διαπραγµατεύσεις µεταξύ Π.Γ..Μ., Ελλάδας (Υπ.Εξ. Ε.Σ.Ο.Α.Β.), Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και για εξέταση εναλλακτικής λύσης αναβάθµισης του τµήµατος. Το κόστος αναβάθµισης του υποτµήµατος Demir Kapija Smokvica εκτιµάται από τη µελέτη REBIS σε 58εκ.ευρώ.

56 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 56 Έχει ολοκληρωθεί οριστική µελέτη αποκατάστασης και αναβάθµισης (συντήρησης και κατασκευής λωρίδας εκτάκτου ανάγκης) του τµήµατος αυτοκινητοδρόµου Kumanovo Veles, µήκους 54km, µε εκτιµώµενο κόστος εργασιών 18,62εκ.ευρώ. Η ανακατασκευή του σταθµού της Bogorodica στα σύνορα µε την Ελλάδα έχει ολοκληρωθεί, αλλά παραµένει το πρόβληµα υδροδότησης του σταθµού. Επίσης, σε εξέλιξη βρίσκονται έργα ανακατασκευής/ αναβάθµισης του συνοριακού σταθµού στο Tabanovce, τα οποία προβλέπεται να ολοκληρωθούν το Κλάδος D Άξονα Χ Στο τµήµα Veles Prilep (73km) προβλέπεται ανακατασκευή της υφιστάµενης υποδοµής. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει εντάξει το έργο στα έργα προτεραιότητας, ενώ ενδέχεται και συµµετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης καθώς και της Παγκόσµιας Τράπεζας. Πλήρης µελέτη δεν έχει ακόµη εκπονηθεί. Το κόστος ανακατασκευής του µισού περίπου υφιστάµενου υποτµήµατος και κατασκευής υποτµήµατος οδού µε νέα χάραξη στο υπόλοιπο µήκος µε ταχύτητα µελέτης 80km/h µε δύο λωρίδες πλάτους 3,25m και µια βοηθητική λωρίδα πλάτους 3m για χαµηλές ταχύτητες εκτιµάται σε 116εκ.ευρώ. Στο τµήµα Bitola Medzitlija (20km) η αναβάθµιση της υφιστάµενης οδού δύο λωρίδων ολοκληρώθηκε, µε χρηµατοδότηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και της Παγκόσµιας Τράπεζας. Η συνολική δαπάνη ανήλθε σε 27εκ.ευρώ. Η ανακατασκευή του σταθµού της Medzitlija στα σύνορα µε την Ελλάδα έχει ολοκληρωθεί, αλλά παραµένει το πρόβληµα υδροδότησης του σταθµού. Ελλάδα Κορµός Άξονα Χ Προβλέπεται η κατασκευή αυτοκινητοδρόµου σε όλο το µήκος του κορµού του Άξονα Χ στην Ελλάδα την περίοδο Οι απαραίτητες µελέτες, κόστους 10εκ.ευρώ, οι οποίες θα ανατεθούν εντός του 2006, χρηµατοδοτούνται µε εθνικούς πόρους (25%) και πόρους της Ε.Ε. [(25%) ERDF]. Η υλοποίηση του

57 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 57 έργου, κόστους 180εκ.ευρώ, επίσης θα χρηµατοδοτηθεί από την Ε.Ε. σε ποσοστό 55%. Κλάδος D Άξονα Χ Στον κλάδο D του Άξονα Χ στην Ελλάδα (τµήµα Νίκη Φλώρινα, µήκους 14,6km) προβλέπεται η κατασκευή οδού ταχείας κυκλοφορίας µε ταχύτητα µελέτης 100km/h, διατοµής πλάτους 16,50m µε µία λωρίδα ανά κατεύθυνση και εκατέρωθεν λωρίδες εκτάκτου ανάγκης. Οι µελέτες έχουν ολοκληρωθεί και εγκριθεί και το έργο βρίσκεται σε διαδικασία δηµοπράτησης. Ο προϋπολογισµός του έργου ανέρχεται σε 32,282εκ.ευρώ Προοπτική ανακατασκευής και αποκατάστασης του Οδικού Άξονα Χ Στον οδικό Άξονα Χ από ανάληψης καθηκόντων Τεχνικής Γραµµατείας έως και σήµερα ολοκληρώθηκαν έργα κατασκευής µήκους 239,26km σε τµήµατα συνολικού µήκους 372,76km (ποσοστό 62,5%). 190,46km που κατασκευάσθηκαν αφορούν προβληµατικά τµήµατα. Πίνακας 6.4: Πρόοδος έργων στον οδικό Άξονα Χ Τµήµα Άξονα Χ Χώρα Τµήµα Συνολικό µήκος (km) Κατασκευασµένα υποτµήµατα (km) Κορµός Σλοβενία Bic Obrezje* 75,5 46,7 7,7 Κορµός Σλοβενία Vrba Naklo 20,9 4,3 3,7 Κλάδος Α Σλοβενία Maribor 38,8 2,4 - Gruskovje* Κορµός Κροατία Velika Kopanica 53,56 53,56 (29,43 τον - Zupanja Lipovac* Ιούνιο του 2006) Κορµός Κροατία Zagreb Bregana 13,0 13,0 - Κορµός και κλάδος Β Σερβία/ Μαυροβούνιο Κορµός Π.Γ..Μ. Gradsko Demir Kapija Udovo Gevgelija Κλάδος Β Ουγγαρία Kiskunfelegyhaza Szeged Roszke* * Προβληµατικό τµήµα. Belgrade bypass* 45,33 16,8-75,5 42,5 (17,2 το 2005) - 60,0 60,0 (το 2005 και το α εξάµηνο του 2006) Σύνολο 382,59 239,26 11,4 Υποτµήµατα των οποίων ολοκλήρωση κατασκευής προβλέπεται το 2006 (km) -

58 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 58 Μέχρι τέλους του τρέχοντος έτους, άλλα 11,4km προβλέπεται να έχουν κατασκευασθεί στην Σλοβενία και το ποσοστό των ολοκληρωµένων έργων κατασκευής θα ανέλθει στο 65,5%. Στο σύνολό του, ο οδικός Άξονας Χ προβλέπεται µέχρι το 2012 να αποτελείται από αυτοκινητοδρόµους τεσσάρων και πλέον λωρίδων κυκλοφορίας σε ποσοστό 85%, οδούς ταχείας κυκλοφορίας χωρίς διαχωριστικό ανάµεσα στις λωρίδες αντίθετης κατεύθυνσης σε ποσοστό 12% και κύριες οδούς δύο λωρίδων σε ποσοστό 3%, ενώ τα σηµερινά ποσοστά είναι 61,5%, 32,5% και 6% αντίστοιχα. Στην Π.Γ..Μ. και τη Σερβία το µεγαλύτερο µέρος του Άξονα Χ θα αποτελείται από αυτοκινητοδρόµους, ενώ αυτοκινητόδροµοι θα συνιστούν σχεδόν εξ ολοκλήρου και τα τµήµατα του Άξονα στη Σλοβενία και την Κροατία. Ως γνωστόν στην Αυστρία και την Ουγγαρία ο Άξονας Χ αποτελείται ήδη από αυτοκινητοδρόµους σε ποσοστό 100%. Συνεπώς, µέχρι το 2012 ο οδικός Άξονας Χ θα τείνει προς την οµογενοποίηση των χαρακτηριστικών της υποδοµής Συνοπτική περιγραφή Σιδηροδροµικού Άξονα Χ (Συνολικό µήκος 2528,2km) Το σιδηροδροµικό δίκτυο του Άξονα X είναι αντίστοιχο του οδικού, µε τα εξής µήκη: Κορµός: 1742,3km, κλάδος A: 154,3km, κλάδος B: 305,6km, κλάδος C: 161,0km και κλάδος D: 165,0km. Ο άξονας αποτελείται από µονές και διπλές γραµµές ανά κατεύθυνση σε αναλογία 63% και 37% αντίστοιχα, ενώ σε τµήµατα που αντιστοιχούν στο 92% του συνολικού µήκους του άξονα χρησιµοποιείται ηλεκτροκίνηση. Σήµερα ο κορµός είναι σε ποσοστό 55% µονής σιδηροδροµικής γραµµής και στο σύνολό του χρησιµοποιείται ηλεκτροκίνηση. Για τον κλάδο Α προβλέπεται ο διπλασιασµός των γραµµών στην Αυστρία και τη Σλοβενία, ενώ ήδη στις µέρες µας οι γραµµές είναι πλήρως ηλεκτροδοτηµένες. Ο κλάδος Β συντίθεται σήµερα από ηλεκτροδοτηµένες µονές σιδηροδροµικές γραµµές σε ποσοστό 96%. Τα σχέδια διπλασιασµού των γραµµών µέχρι το 2010 έχουν εγκαταλειφθεί και προβλέπεται µόνον αναβάθµιση του κλάδου και αποκατάσταση γραµµών, γεφυρών και σταθµών.

59 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 59 Όσον αφορά στον κλάδο C, αυτός αποτελείται σχεδόν συνολικά από µονές σιδηροδροµικές γραµµές (95%) και σήµερα χρησιµοποιεί ηλεκτροκίνηση σε πολύ µικρό ποσοστό (10%). Για το έτος 2010 προβλέπεται η εγκατάσταση ηλεκτρικού συστήµατος κίνησης σε τµήµα που αντιστοιχεί σε ποσοστό 63,4% του συνολικού του µήκους. Τέλος, ο κλάδος D, σήµερα αποτελείται από µονές σιδηροδροµικές γραµµές µε ντιζελοκίνηση στο σύνολό του (100%). Για το έτος 2010 προβλέπεται η εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης σε ποσοστό 88,5% του συνολικού του µήκους. Y SALZBURG AUSTRIA %[ VIENNA PAN-EUROPEAN RAIL CORRIDOR X Î %[ BUDAPEST Y GRAZ MARIBOR HUNGARY SZEGED SUBOTICA LJUBLJANA %[ SLOVENIA Î Î ZAGREB CROATIA %[ ROMANIA Î NOVI SAD Î %[ BELGRADE BOSNIA-HERZEGOVINA ITALY LEGEND %[ CAPITAL Y MAIN CITY START / END OF SECTION 2. DOUBLE TRACK ALIGNMENT (ACTUAL - %) 0% (100% single track) 1-40% 41-80% 81-99% 100% double track Not applicable No data Î %[ SARAJEVO Î SERBIA- MONTENEGRO %[ TIRANE SKOPJE ALBANIA %[ Y Y NIS BULGARIA SOFIA F.Y.R.O.M. VELES GREECE %[ Y THESSALONIKI FLORINA Î Χάρτης 6.3: Υφιστάµενη κατάσταση Σιδηροδροµικού Άξονα Χ

60 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ Προβληµατικά τµήµατα στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ Τα χαρακτηριζόµενα ως προβληµατικά τµήµατα του σιδηροδροµικού Άξονα Χ, όπως προέκυψαν από την έρευνα της Τεχνικής Γραµµατείας, και τα έργα αποκατάστασής τους που µελετώνται ή έχουν προγραµµατισθεί, συνοψίζονται ως εξής: Κορµός Zagreb Belgrade (Κροατία Σερβία/ Μαυροβούνιο) 421km Tabanovce Skopje Gevgelija (Π.Γ..Μ.) 215km Idomeni Thessaloniki (Ελλάδα) 76,6km Κλάδος B Budapest Kelebia (Ουγγαρία) 156km Subotica Novi Sad Belgrade (Σερβία/ Μαυροβούνιο) 149,6km Κλάδος C Kalotina Sofia (Βουλγαρία) 57km Κλάδος D Veles Prilep Bitola Kremenika (Π.Γ..Μ.) 146km Mesonision Florina (Ελλάδα) 19km Εθνικά προγράµµατα ανακατασκευής και αποκατάστασης του Σιδηροδροµικού Άξονα Χ Ακολούθως, παρουσιάζονται ανά χώρα τα έργα που ολοκληρώθηκαν από τα τέλη του 1999 ή που προγραµµατίζονται για τη βελτίωση των σιδηροδροµικών τµηµάτων του Άξονα Χ:

61 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 61 Αυστρία Κορµός Άξονα Χ Στον κορµό του Άξονα Χ, ο διπλασιασµός της γραµµής Salzburg Villach προβλέπεται για το έτος 2006 κόστους 95εκ.ευρώ, ενώ το τµήµα Godersdorf Rosenbach θα κατασκευασθεί στο διάστηµα κόστους 80εκ.ευρώ. Μετά το 2012 προβλέπεται κατασκευή δεύτερης σήραγγας Tauern κόστους 225εκ.ευρώ, και διπλασιασµός της γραµµής Kralbach Bockstein, κόστους 283εκ.ευρώ. Κλάδος Α Άξονα Χ Στον κλάδο Α, διεξάγονται εργασίες διπλασιασµού της γραµµής Graz Spielfeld. Στο τµήµα Graz Puntigam Werndorf ολοκληρώθηκαν οι εργασίες διπλασιασµού της γραµµής το 2006, µήκους 20km και κόστους 350εκ.ευρώ, ενώ στο τµήµα Werndorf Spielfeld οι εργασίες, κόστους 180εκ.ευρώ, έχουν αρχίσει και προβλέπεται να ολοκληρωθούν µεσο- µακροπρόθεσµα (2015). Σλοβενία Υφίσταται µελέτη για αύξηση της ταχύτητας λειτουργίας των γραµµών Ljubljana Zidani Most (64 km) και Zidani Most Maribor (92 km) µε εθνικούς πόρους (77,5%) και δάνεια τοπικών τραπεζών (22,5%). Υφίσταται µελέτη για γενική επισκευή των γραµµών Ljubljana Zidani Most (64 km) και Zidani Most Maribor (92 km) µε εθνικούς πόρους (81,9%) και δάνεια τοπικών τραπεζών (18,1%). Σε εξέλιξη βρίσκονται εργασίες αναβάθµισης των γραµµών Ljubljana Zidani Most Maribor. Στα πλαίσια του έργου ανακατασκευάζονται πέντε σιδηροδροµικοί σταθµοί (Kresnice, Sava, Trbovlje, Hoče, Tezno) και δύο γραµµές διασύνδεσης σταθµών (Hoče - Tezno και Tezno Maribor). Το κόστος των εργασιών ανέρχεται σε 32,9 εκ.ευρώ (10εκ.ευρώ από ISPA) και ολοκλήρωση των εργασιών προβλέπεται το Το µεσο-µακροπρόθεσµο επενδυτικό πρόγραµµα των Σλοβένικων σιδηροδρόµων για τον Άξονα Χ απεικονίζεται στον Χάρτη 6.4 και συνοψίζεται στον Πίνακα 6.5.

62 Τεχνική υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ 62 Χάρτης 6.4: Πρόοδος έργων στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ στη Σλοβενία (Πηγή: Υπ. Μεταφορών Σλοβενίας) Πίνακας 6.5: Χρονοδιάγραµµα και κόστος έργων σιδηροδροµικού Άξονα Χ στη Σλοβενία Έργο Κόστος (εκ.ευρώ) Ποσοστό εθνικής συµµετοχής Περίοδος υλοποίησης Εκσυγχρονισµός ισόπεδων διασταυρώσεων και κατασκευή υπογείων διαβάσεων στους σταθµούς Εγκατάσταση τηλεδιαχείρισης πάγιων εγκαταστάσεων του συνδεόµενου δικτύου 73,80 100% ,50 100% Εγκατάσταση συστήµατος ERTMS/ETCS σε όλο το δίκτυο 110,00 100% Εγκατάσταση συστήµατος GSM-R σε όλο το δίκτυο 44,00 100% Εκσυγχρονισµός εξοπλισµού σήµανσης και ασφάλειας στις γραµµές Ljubljana - Dobova, Zidani Most - Šentilj και Ljubljana Jesenice 143,00 100% Εκσυγχρονισµός της γραµµής Zidani Most - Murska Sobota 161,30 100% ιπλασιασµός γραµµής Ljubljana Jesenice 582,00 100% ιπλασιασµός γραµµής Maribor Šentilj 176,00 100%