Transcript

1

2

3

4

5

6

7 EDITORIAL Dear readers, Santorini Guidebook 2008, the edition that is the first of the red guidebooks series, is ready to accompany you at every step you take in the beautiful island of Santorini. It includes a lot of information about the island and rich article writing by the professors Mr. Christos Doumas, Mr. Michalis Fytikas, Mr. Antonis Kontaratos, Mr. Floyd McCoy, Mr. Walter Friedrich, Dr Georges Vougioukalakis, and Mr. Elias Mamalakis, Mr. Manolis Lignos, Yiorgos Hatziyannakis, Mr. Nikos Loukakis, and Mrs. Maja Efstathiou and Mrs. Angeliki Georgantopoulou. Its aim is for you to gain an overall knowledge of Santorini. To those of you who are already in Santorini, we wish a pleasant and unforgettable stay. If however, you hold this guidebook in your hands and you haven t planned visiting the island yet, we are almost sure that as you read through its pages you will change your mind, take the right decision and come sooner than you expect! Machi Synodinou, Editor Αγαπητοί αναγνώστες, Το Santorini Guidebook 2008, η έκδοση με την οποία ξεκίνησε η κόκκινη σειρά οδηγών, είναι έτοιμο να σας συντροφεύσει σε κάθε σας βήμα στην πανέμορφη Σαντορίνη. Πάντα με πλήθος πληροφοριών για το νησί και πλούσια αρθρογραφία από τους καθηγητές κ.κ. Χρίστο Ντούμα, Μιχάλη Φυτίκα, Αντώνη Κονταράτο, Floyd McCoy, Walter Friedrich, τον Δρα. Γιώργη Βουγιουκλάκη, τους κ.κ. Ηλία Μαμαλάκη, Μανώλη Λιγνό, Γιώργο Χατζηγιαννάκη, Νίκο Λουκάκη, την κα Μάγια Ευσταθίου και την κα Αγγελική Γεωργαντοπούλου, για μία ακόμη χρονιά στοχεύει να αποκτήσετε μία συνολική γνώση για τη Σαντορίνη. Σε σας που βρίσκεστε ήδη στη Σαντορίνη, ευχόμαστε μία ευχάριστη και αξέχαστη διαμονή. Αν όμως κρατάτε στα χέρια σας τον οδηγό χωρίς να έχετε προγραμματίσει ακόμα την επίσκεψή σας στο νησί, είμαστε σχεδόν σίγουροι πως όσα διαβάσετε στις σελίδες του θα σας κάνουν να πάρετε την απόφαση και να έρθετε πιο σύντομα από όσο υπολογίζετε! Μάχη Συνοδινού, Υπεύθυνη έκδοσης 10 11

8 INDEX/ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ About Greece - Greeting by the Minister of Tourism, Mr. Aris Spiliotopoulos - General information - The Aegean and its islands - by Professor Christos Doumas About Santorini Welcome letters - Chr. Roussos Sub-prefect of Thera, Ang. Roussos Mayor of Thera, G. Halaris President of the Community of Oia Geography History Geology - Santorini - a window for volcanology - by Professor Michalis Fytikas - The eruption of the 17th century B.C. - by Dr. Georges Vougioukalakis - The volcano 3600 years ago - by Professor Floyd McCoy - The Minoan Eruption: Radiocarbon dated to 1613 ± 13 B.C. - by Dr. Walter L. Friedrich Astronomy - The name Santorini or Thera on the celestial map - by Professor Anthony N. Kontaratos Archaeology - Thera/Santorini - by Professor Christos Doumas - The city of Ancient Thera - by Maja Efstathiou Folklore - Tradition is alive in Santorini - by Emmanuel Lignos Maps: Fira - Firostefani, Oia, Imerovigli, Kamari, Perissa Villages: Fira, Firostefani, Imerovigli, Kontochori, Vourvoulos, Karterados, Messaria, Vothonas, Monolithos, Kamari, Exo Gonia - Mesa Gonia, Pyrgos, Megalochori, Emporio, Perissa, Perivolos - Aghios Georgios, Akrotiri, Oia - Finikia, Thirasia Real estate Where to go - Archaeological Sites, Museums, Wineries, Volcano, Tours, Beaches Gastronomy - The gastronomy of the Cyclades - by Elias Mamalakis - A cuisine full of taste - The gastronomic course of the island - by Yiorgos Hatziyannakis - The vineyards of Santorini - by Angeliki Georgantopoulou - How and why we taste wine - by Nikos Loukakis Entertainment Shopping Recreation Events: Meetings & Incentives, Weddings Practical information Nearby islands: Anafi, Ios, Sikinos, Folegandros Santorini Business Directory Page Ελλάδα - Χαιρετισμός του Υπουργού Τουριστικής Ανάπτυξης, κ. Άρη Σπηλιωτόπουλου - Γενικές πληροφορίες - Το Αιγαίο και τα νησιά του - καθ. Χρίστου Ντούμα Σαντορίνη Χαιρετισμοί - Επάρχου Θήρας Χρ. Ρούσσου, Δημάρχου Θήρας Άγγ. Ρούσσου, Προέδρου Κοινότητας Οίας Γ. Χάλαρη Γεωγραφία Ιστορία Γεωλογία - Σαντορίνη, ένα «ανοικτό» ηφαιστειολογικό βιβλίο - καθ. Μιχάλη Φυτίκα - Η έκρηξη του 17ου π.χ. αιώνα - Δρ. Γιώργη Βουγιουκαλάκη - Το ηφαίστειο 3600 χρόνια πριν - καθ. Floyd McCoy - Η Μινωική Έκρηξη: Ραδιενεργός άνθρακας την τοποθετεί στο 1613 ± 13 π.χ. Δρ. Walter L. Friedrich Αστρονομία - Το όνομα Σαντορίνη ή Θήρα στον ουράνιο χάρτη - καθ. Αντώνη Ν. Κονταράτου Αρχαιολογία - Θήρα/Σαντορίνη - καθ. Χρίστου Ντούμα - Η πόλη της Αρχαίας Θήρας - Μάγιας Ευσταθίου Λαογραφία - Ζωντανή η παράδοση στη Σαντορίνη - Εμμανουήλ Λιγνού Χάρτες: Φηρά - Φηροστεφάνι, Οία, Ημεροβίγλι, Καμάρι, Περίσσα Οικισμοί: Φηρά, Φηροστεφάνι, Ημεροβίγλι, Κοντοχώρι, Βουρβούλος, Καρτεράδος, Μεσαριά, Βόθωνας, Μονόλιθος, Καμάρι, Έξω Γωνιά - Μέσα Γωνιά, Πύργος, Μεγαλοχώρι, Εμπορείο, Περίσσα, Περίβολος - Άγιος Γεώργιος, Ακρωτήρι, Οία - Φοινικιά, Θηρασιά Αγορές aκινήτων Αξιοθέατα - Αρχαιολογικοί Χώροι, Μουσεία, Οινοποιεία, Ηφαίστειο, Περιηγήσεις, Παραλίες Γαστρονομία - Η γαστρονομία των Κυκλάδων - Ηλία Μαμαλάκη - Κουζίνα γεμάτη γεύσεις - Η γαστρονομική πορεία του νησιού - Γιώργου Χατζηγιαννάκη - Ο σαντορινιός αμπελώνας - Αγγελικής Γεωργαντοπούλου - Πώς και γιατί δοκιμάζουμε το κρασί - Νίκου Λουκάκη Διασκέδαση Αγορές Αναψυχή Εκδηλώσεις: Συνέδρια & ταξίδια κινήτρων, Γάμοι Πρακτικές πληροφορίες Κοντινά νησιά: Ανάφη, Ίος, Σίκινος, Φολέγανδρος Κατάλογος Επιχειρήσεων Σαντορίνης Σελίδα

9 ABOUT GREECE/ΕΛΛΑΔΑ Greeting by the Minister of Tourism, Mr. Aris Spiliotopoulos, on the Red Guidebook Series Mr. Aris Spiliotopoulos Minister of Tourism It is a great pleasure to preface this series on the largest islands of the Cyclades, which are the great natural capital of our tourist product. The success of the Athens Olympic Games elevated Greece to one of the top positions on the global tourist ranking, which was a very significant development within the frame of ever-increasing international competition. By adopting a new set of aesthetic values and a new image that go beyond the traditional sun and sea model, Greece is entering a very creative era in terms of accentuating, promoting, enriching and enhancing its tourist product. Χαιρετισμός του Υπουργού Τουριστικής Ανάπτυξης, κ. Άρη Σπηλιωτόπουλου, για την Κόκκινη Σειρά Οδηγών Με ιδιαίτερη χαρά προλογίζω την παρούσα έκδοση, η οποία αναφέρεται στα μεγαλύτερα νησιά των Κυκλάδων, το μεγάλο αυτό κεφάλαιο του ελληνικού τουριστικού μας προϊόντος. Οι επιτυχημένοι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας ανέδειξαν την Ελλάδα σε μια από τις κορυφαίες θέσεις της παγκόσμιας τουριστικής κατάταξης, εξέλιξη ιδιαίτερα σημαντική στο πλαίσιο του ολοένα αυξανόμενου διεθνούς ανταγωνισμού. Η Ελλάδα, υιοθετώντας μια νέα αισθητική και εικόνα που ξεπερνά το παραδοσιακό μοντέλο του «ήλιου και της θάλασσας», διανύει αυτή την περίοδο μια ιδιαίτερα δημιουργική φάση ως προς την ανάδειξη, προώθηση, εμπλουτισμό και ενίσχυση του τουριστικού της προϊόντος. Στο πλαίσιο αυτό, ο ελληνικός τουρισμός, αποτελώντας έναν από τους δυναμικότερους τομείς της ελληνικής οικονομίας, συνεχίζει να δημιουργεί προοπτικές για την πατρίδα μας. Προοπτικές για ανάπτυξη και απασχόληση. Ευκαιρίες για ένα μέλλον ευημερίας σε όλες τις Περιφέρειες και για όλους τους Έλληνες. In that context Greek tourism, as one of the most dynamic sectors of the Greek economy, continues to create new prospects for our country; prospects for development and employment; opportunities for a future of prosperity across all Regions and for all Greek citizens. The Cyclades, just like all of the Greek islands, offer a true taste of Greece. The identity and traditions of Greece as a nautical country par excellence are intrinsically linked to our islands. The Greek islands play a determinant role in tourist development. In the new tourist era that is formed globally, the Aegean islands can still be the front line of the Greek tourist product. Our greatest challenge is to make sure that each of our islands - small or large - develops its own distinct features and accentuates its uniqueness. In that sense, this publishing venture is truly commendable, as it promotes the tourist dynamic of our islands in the best possible way. Οι Κυκλάδες, όπως και τα ελληνικά νησιά στο σύνολό τους, έχουν πραγματική γεύση από Ελλάδα. Η ταυτότητα και οι παραδόσεις της Ελλάδας ως μίας κατεξοχήν ναυτικής χώρας είναι ταυτισμένες με την εικόνα των νησιών μας. Η νησιωτική Ελλάδα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην τουριστική ανάπτυξη. Στη νέα εποχή που διαμορφώνεται σε παγκόσμιο τουριστικό επίπεδο, τα νησιά του Αιγαίου μπορούν να συνεχίζουν να αποτελούν την εμπροσθοφυλακή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Το μεγάλο μας στοίχημα είναι κάθε ένα από τα νησιά μας - μικρό ή μεγάλο - να αναπτύξει τις ιδιαιτερότητές του και να αναδείξει τη μοναδικότητά του. Προς αυτή την κατεύθυνση, η παρούσα εκδοτική προσπάθεια είναι πραγματικά αξιέπαινη, γιατί αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την τουριστική δυναμική των νησιών μας

10 ABOUT GREECE/ΕΛΛΑΔΑ General information Greece is situated at the most southern part of Europe. Located between the 34th and 42nd parallel N., and between the 19th and 28th meridian E. Greece is a strategic crossroad between the East and the West. The cultural heritage of Greece is years old and is portrayed in the archeological sites and the monuments of a distinct architecture and charm. Visitors have the opportunity to make a unique journey through the rare mosaic of the country s historic and cultural memory that highlights the manifold sides of the Greek civilization from the Ancient Greece to modern times. Greece, despite its small area, has a particularly rich natural environment, a rare geomorphology of sharp contrasts and many places of high ecological value. The indented coastlines, the imposing mountains, the caves and canyons, the lakes, the rivers, the biotopes and the unique ecosystems make up landscapes of exceptional beauty throughout Γενικές πληροφορίες Country Code: GR Location: Greece is located in South Eastern Europe and borders with Turkey to its East, Bulgaria, FYROM and Albania to its North. Population (2001 census): Religion: The Greek population is composed of a 97% of Christian Orthodox. The rest of the population is Muslim, Roman Catholic and Jewish. Greece joined the European Community, now the European Union (EU), in 1981 and became a member of the economic and monetary union at the start of Currency: Euro Greece is a Presidential Parliamentary Republic More info: H Ελλάδα είναι τοποθετημένη γεωγραφικά στο νοτιοανατολικότερο σημείο της Ευρώπης. Ανάμεσα στον 34ο και 42ο παράλληλο και στον 19ο και 28ο μεσημβρινό, αποτελεί στρατηγικό σταυροδρόμι ανάμεσα στην Ανατολή και στη Δύση. Η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, μετράει χρόνια ύπαρξης και αποτυπώνεται στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μνημεία με ξεχωριστή αρχιτεκτονική και γοητεία. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει ένα μοναδικό «ταξίδι» στο σπάνιο «μωσαϊκό» ιστορικής και πολιτισμικής μνήμης της χώρας, που αναδεικνύει τις πολύπλευρες εκδοχές του ελληνικού πολιτισμού από την Αρχαία Ελλάδα έως τη σύγχρονη εποχή. Η Ελλάδα, παρά τη μικρή της γεωγραφική έκταση, διαθέτει ιδιαίτερα πλούσιο φυσικό περιβάλλον, σπάνια γεωμορφολογία με έντονες αντιθέσεις και πολλές περιοχές υψηλής οικολογικής αξίας. Δαντελωτές ακτές, επιβλητικά βουνά, σπήλαια και φαράγγια, λίμνες, ποτάμια, βιότοποι και μοναδικά οικοσυστήματα συνθέτουν 16 17

11 ABOUT GREECE/ΕΛΛΑΔΑ the country. That is why Greece is a perfect destination for the lovers of ecotourism. Greek cuisine is of great interest, since it is one of the few in the world with a history dating back to ancient times, impressive lastingness, and a way of thinking that gives special attention to tastiness and healthy culinary practices. Today, Greek cuisine is considered one of the country s most powerful ambassadors abroad and especially nowadays that both Americans and Europeans are in the process of discovering the advantages of Mediterranean diet and cookery. The Mediterranean climate of Greece is characterized by mild winters, relatively warm and dry summers and generally, extended periods of sunshine throughout the year. That s another advantage compared to many other places of the world. During the winter time rainfall is infrequent and cloudy weather never lasts more than two or τοπία εξαιρετικής ομορφιάς σε όλη την επικράτεια, καθιστώντας την Ελλάδα ιδανικό προορισμό και για τους λάτρεις του οικολογικού τουρισμού. Η ελληνική κουζίνα παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς είναι μία από τις ελάχιστες στον κόσμο που χαρακτηρίζεται από ιστορία χιλιετιών, εντυπωσιακή διάρκεια και μία λογική που δίνει ιδιαίτερη προσοχή στη γεύση και στην υγιεινή μαγειρική πρακτική. Σήμερα, η ελληνική κουζίνα αποτελεί έναν πολύ ισχυρό πρεσβευτή της χώρας στο εξωτερικό και ειδικά τα τελευταία χρόνια, που τόσο η υπόλοιπη Ευρώπη όσο και η Αμερική, έχουν μπει δυναμικά στη διαδικασία ανακάλυψης των πλεονεκτημάτων της Μεσογειακής δίαιτας και διατροφής. Το μεσογειακό κλίμα της Ελλάδας, με τους ήπιους χειμώνες, τα σχετικά ζεστά και ξηρά καλοκαίρια και γενικότερα τις εκτεταμένες περιόδους ηλιοφάνειας καθ όλη τη διάρκεια του έτους, δίνει στη χώρα ακόμη ένα πλεονέκτημα σε σχέση με πολλές άλλες περιοχές του κόσμου. Κατά τη χειμερινή περίοδο οι βροχοπτώσεις 18 19

12 ABOUT GREECE/ΕΛΛΑΔΑ three days. Usually, at the end of January or the first days of February, the socalled halcyon days make their appearance, infusing a spring air to the winter scene. It s a period of ten sunny spring days, a phenomenon known since the ancient times by this name. Although in many countries worldwide the crime instances are not rare, Greece is one of the countries that create a sense of security both to Greeks as well as to foreign visitors. The successful organizing of the Athens 2004 Olympic Games, bequeathed Greece with good infrastructures and at the same time brought out the country s hospitality and organizing ability. This opened the gateway for Greece s high position at the international rank of leisure as well as conference and professional tourism. είναι αραιές ενώ η συννεφιά δεν ξεπερνά τις δύο με τρεις μέρες. Συνήθως, προς τα τέλη του Ιανουαρίου ή αρχές Φεβρουαρίου κάνουν την εμφάνισή τους οι λεγόμενες «αλκυονίδες μέρες», δίνοντας μία ανοιξιάτικη πνοή στο χειμωνιάτικο σκηνικό. Πρόκειται για ένα δεκαήμερο ανοιξιάτικων ηλιόλουστων ημερών, γνωστών από την αρχαιότητα με αυτήν την ονομασία. Ενώ σε πολλές χώρες του κόσμου τα κρούσματα εγκληματικότητας δεν είναι σπάνια, η Ελλάδα είναι από τις χώρες που δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας στους Έλληνες και ξένους επισκέπτες. Μετά την επιτυχημένη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα, οι οποίοι κληροδότησαν στην Ελλάδα άρτιες υποδομές και ανέδειξαν παράλληλα τη φιλοξενία και την οργανωτική της ικανότητα, έχει ανοίξει ο δρόμος για την τοποθέτηση της χώρας σε υψηλή θέση στην παγκόσμια κατάταξη όχι μόνο του τουρισμού αναψυχής, αλλά και του συνεδριακού και επαγγελματικού τουρισμού

13 ABOUT GREECE/ΕΛΛΑΔΑ The Aegean and its islands By Professor Christos Doumas* The Aegean Sea, Aegeon, is not simply just one of the many seas on our planet. It was, and continues to be, the geographical point at which one of the greatest civilizations on earth was born many thousands of years ago. The etymology of the name Aegean can be found in the Homeric verb aisso, meaning to jump. The word aix, meaning goat, derives from this verb, as of all of the animals that man has tamed, the goat is the one particular animal that jumps. The ancient Greeks metaphorically called large waves aiges. Aegeon, therefore, means wavy. The term Aegean as a geographical point refers to the entire area that is washed by its waters and includes not only the islands, but also the mainland of the Greek peninsula as well as the coast of Minor Asia. This area combines a wide variation in its climate with a geographical environment that favours the development of unique ecosystems. Moreover, by joining three continents, Europe, Asia and Africa, the Aegean has become the meeting point of these cultures. In this way, the creation of the Aegean culture was greatly influenced by the liquid element: the sea, which cuts off and protects from external invasion, but also unites those who have the means and dare to cross it. From its very early stages, the Aegean ceased to be Το Αιγαίο και τα νησιά του Από τον καθηγητή Χρίστο Ντούμα* Professor Christos Doumas Τo Αιγαίo Πέλαγoς δεv είvαι απλώς μια από τις πoλλές θάλασσες τoυ πλαvήτη μας. Υπήρξε και παραμέvει πάvτα τo γεωγραφικό πλαίσιo, μέσα στo oπoίo, εδώ και πoλλές χιλιάδες χρόvια, επέπεσαv τα σπέρματα εvός από τoυς μεγαλύτερoυς πoλιτισμoύς της γης. Στo oμηρικό ρήμα αΐσσω, πoυ σημαίvει πηδώ, βρίσκεται η ετυμoλoγία τoυ Αιγαίoυ. Η λέξη αίξ, η κατσίκα, παράγεται από τo ρήμα αυτό, γιατί από όλα τα ζώα, πoυ εξημέρωσε o άvθρωπoς, η κατσίκα είvαι τo κατ εξoχήv ζώo πoυ πηδάει. Μεταφoρικά oι αρχαίoι Έλληvες απoκαλoύσαv αίγες και τα μεγάλα κύματα. Αιγαίov, λoιπόv, σημαίvει κυματώδες. Με τov όρo Αιγαίo ως γεωγραφικό πλαίσιo εvvooύμε oλόκληρη τηv περιoχή πoυ βρέχεται από τα vερά τoυ και περιλαμβάvει όχι μόvo τα vησιά αλλά και τov ηπειρωτικό κoρμό της ελληvικής χερσoνήσoυ καθώς επίσης και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Ο χώρoς αυτός συvδυάζει μεγάλη πoικιλία κλίματoς και γεωγραφικoύ περιβάλλovτoς πoυ ευvooύv τηv αvάπτυξη μovαδικoύ oικoσυστήματoς. Παράλληλα, εvώvovτας τρεις ηπείρoυς, τηv Ευρώπη, τηv Ασία και τηv Αφρική, τo Αιγαίo γίvεται σημείo συvάvτησης τωv πoλιτισμώv τoυς. Για τo λόγo αυτό στη δημιoυργία τoυ πoλιτισμoύ τoυ Αιγαίoυ απoφασιστικό ρόλo έπαιξε τo υγρό στoιχείo: η θάλασσα, πoυ απoμovώvει και πρoστατεύει από εξωτερικές εισβoλές, αλλά και πoυ εvώνει αυτoύς πoυ έχoυv τα μέσα και τoλμoύv vα τη διασχίσoυv. Κατάσπαρτo καθώς είvαι τo Αιγαίo από vησιά, από πoλύ vωρίς έπαψε vα είvαι απλώς τo αλμυsimply salt water, the als, as it is studded with islands. It became the pontos (bridge) and the poros (crossing point). The fact that these words can be found in early ancient Greek texts means that the liquid element had come under man s control from a much earlier stage and served him accordingly. Archaeological evidence confirms this hypothesis. The Aegean islands, the majority of which are grouped together in small archipelagos, have in part formed societies with many common characteristics. These characteristics may differ from archipelago to archipelago, or even from island to island according to the opportunities for communication with their neighbours in the opposite mainland. At the same time the islands act as a bridge of communication from the western to eastern Aegean, and from the northern to southern Aegean. The Cyclades, scattered as they are in the Aegean, contribute more than any other group of islands in dividing the big sea currents of the Aegean into smaller ones, therefore resulting in a wide range of sea circulation. Considering the fact that, as it is with all the islands, the land that is closest to the island exercises not only an economical but also a cultural impact upon it, and also taking into consideration that the Cyclades are spread out over a large area along the mainland coastline, it is to be expected that the nature of their culture will differ to a certain extent according to the mainland area with which they maintain close relations. * Christos Doumas, Professor Emeritus University of Athens, Director of the Akrotiri Archaeological Excavations in Thera ρό vερό, η αλς. Έγιvε πόvτoς (γέφυρα) και πόρoς (πέρασμα). Τo γεγovός δε ότι oι λέξεις αυτές απαvτoύv στα πρώιμα αρχαία ελληvικά κείμεvα σημαίvει ότι πoλύ vωρίτερα είχε δαμαστεί τo υγρό στoιχείo και είχε μπει στηv υπηρεσία τoυ αvθρώπoυ. Και η αρχαιoλoγική μαρτυρία επιβεβαιώvει αυτή τηv υπόθεση. Τα νησιά του Αιγαίου συγκροτημένα στην πλειονότητά τους σε μικρά αρχιπελάγη διαμορφώνουν επιμέρους κοινωνίες με κοινά χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορεί να διαφοροποιούνται από αρχιπέλαγος σε αρχιπέλαγος ή ακόμη και από νησί σε νησί ανάλογα με τις δυνατότητες επικοινωνίας με την απέναντί τους μεγάλη στεριά. Ταυτόχρονα λειτουργούν ως γέφυρες επικοινωνίας του δυτικού Αιγαίου με το ανατολικό, του βόρειου με το νότιο. Οι Κυκλάδες διάσπαρτες καθώς είναι μέσα στο Αιγαίο συμβάλλουν περισσότερο από κάθε άλλο νησιωτικό σύμπλεγμα στη διάσπαση των μεγάλων θαλάσσιων ρευμάτων του Αιγαίου σε περισσότερα, δημιουργώντας έτσι μεγάλη ποικιλία στη θαλάσσια κυκλοφορία. Δεδομένου ότι, όπως συμβαίνει με όλα τα νησιά, η κοντινότερη σ αυτά μεγάλη στεριά ασκεί όχι μόνο οικονομική, αλλά και πολιτισμική επίδραση, και δεδομένου επίσης ότι οι Κυκλάδες εκτείνονται σε μεγάλη έκταση κατά μήκος των ηπειρωτικών ακτών, είναι αναμενόμενο ο χαρακτήρας του πολιτισμού τους να διαφοροποιείται ελαφρά αναλόγως της ηπειρωτικής περιοχής με την οποία διατηρούσαν στενές σχέσεις. * Χρίστος Ντούμας, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Ανασκαφών Ακρωτηρίου Θήρας 22 23

14 24 25

15 ABOUT SANTORINI/ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ Welcome to the province of Thera! Each of the islands of the province of Thera has certain characteristics in common: golden, black, and red sandy beaches, steep coastlines, pathways leading to the countryside with its spices, wild and cultivated plants, rocks, hills and mountains of interesting forms and colours, monasteries, country churches and farmhouses, compositions of folklore architecture and roads that lead to the small village squares. Apart from these common characteristics, each island has its own special character like Anafi, for example, which is connected to the myth of the Argonautic Expedition, the volcanic islands Thera and Thirasia with their geological, prehistoric, classical, historical, Byzantine and medieval monuments, Ios - the island of Homer, Sikinos with its medieval castle in the centre of the settlement, Folegandros named after the son of the King of Crete - Minoa - and of Chrysospilia. We invite you to visit these islands and enjoy both their common and special characteristics and we guarantee you a comfortable and pleasurable stay. ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟI Chrysanthos Roussos, Sub-prefect of Thera Καλωσήρθατε στην Επαρχία Θήρας! WELCOME LETTERS Καθένα από τα νησιά της Επαρχίας Θήρας διαθέτει τα γενικά χαρακτηριστικά: αμμουδιές κατακίτρινες, κατάμαυρες ή κατακόκκινες, απότομες ακτές, μονοπάτια που οδηγούν στις εξοχές με τα μυρωδικά, άγρια ή ήμερα φυτά, βράχοι, λόφοι και βουνά με περίεργα σχήματα και χρώματα, μοναστήρια, εξωκκλήσια και αγροτόσπιτα, συνθέσεις λαϊκής αρχιτεκτονικής, δρόμους και ριβίδια που οδηγούν στις μικρές πλατείες των χωριών. Καθένα από τα νησιά, εκτός από τα γενικά, διαθέτει και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως η Ανάφη, που συνδέεται με το μύθο της Αργοναυτικής Εκστρατείας, τα ηφαιστειογενή νησιά Θήρα και Θηρασία με τα γεωλογικά, προϊστορικά, κλασικά, ιστορικά, βυζαντινά και μεσαιωνικά μνημεία, η Ίος πατρίδα του Ομήρου, η Σίκινος με το μεσαιωνικό κάστρο της στο κέντρο του οικισμού, η Φολέγανδρος ονοματισμένη από τον Φολέγανδρο, γιο του Βασιλιά της Κρήτης Μίνωα και τη Χρυσοσπηλιά. Αυτά τα νησιά, με τα γενικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, σας καλούμε να τα επισκεφθείτε, να τα γνωρίσετε και σας υποσχόμαστε να φροντίσουμε για την άνετη και ευχάριστη διαμονή σας. Χρύσανθος Ρούσσος, Έπαρχος Θήρας The islands of Santorini The Santorini group of volcanic islands, possesses characteristics that are enough to satisfy even the most demanding visitor. Geological formations (caldera, volcanoes), antiquities (the settlement of Akrotiri dating back to prehistoric times and ancient Thera dating back to the classical period), Byzantine monuments (the Basilica of Aghia Eirini in Perissa, the Church of Panagia Episkopi in Mesa Gonia), medieval buildings (Kastelia and Goulades), post-byzantine buildings (monasteries, churches). Also, endless pitch-black or deep red beaches, multi-coloured clifflike rocks, pathways, old thermal springs, the town and villages with their characteristic ecclesiastical and folk architecture. Luxurious or traditional hotels and restaurants, coffee shops and bars with unique views, seaside lodgings, restaurants and entertainment. These very special characteristics have made Santorini known not only as the number one tourist destination in Europe and the second in the world, but also as the most romantic island of Greece. I invite you to visit this unique group of islands of Santorini, to know its beauties and to enjoy wonderful experiences like so many thousands of visitors have already done. Angelos Roussos, Mayor of Thera ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟI WELCOME LETTERS Τα νησιά της Σαντορίνης Το ηφαιστειογενές σύμπλεγμα της Σαντορίνης έχει χαρακτηριστικά, που ικανοποιούν και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Οι γεωλογικοί σχηματισμοί (Καλντέρα, Ηφαίστεια), οι αρχαιότητες (πόλη των προϊστορικών χρόνων στο Ακρωτήρι και των κλασικών στην Αρχαία Θήρα), τα Βυζαντινά μνημεία (Βασιλική της Αγίας Ειρήνης στην Περίσσα, Παναγία Επισκοπή στη Μέσα Γωνιά), τα μεσαιωνικά οικοδομικά συμπλέγματα ή κτίσματα (Καστέλια και Γουλάδες), τα μεταβυζαντινά (μοναστήρια, εκκλησίες). Ακόμη, οι κατάμαυρες ή κατακόκκινες απέραντες παραλίες, τα πολύχρωμα κατακόρυφα βράχια, τα μονοπάτια, οι παλιές ιαματικές πηγές, η πόλη και τα χωριά με τη χαρακτηριστική εκκλησιαστική και λαϊκή αρχιτεκτονική. Τα πολυτελή ή και παραδοσιακά ξενοδοχεία και εστιατόρια, οι καφετέριες και τα μπαρ με τη μοναδική θέα, τα παραθαλάσσια καταλύματα ύπνου, εστίασης και διασκέδασης. Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αναδεικνύουν τη Σαντορίνη ως πρώτο τουριστικό προορισμό στην Ευρώπη και δεύτερο στον κόσμο, αλλά και ως το πιο ρομαντικό νησί της Ελλάδας. Σας προσκαλώ να επισκεφθείτε αυτό το μοναδικό νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης, να γνωρίσετε τις ομορφιές του και να αποκτήσετε εμπειρίες σαν αυτές που απέκτησαν οι χιλιάδες επισκέπτες του. Άγγελος Ρούσσος, Δήμαρχος Θήρας 26 27

16 ABOUT SANTORINI/ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ Welcome to the Community of Oia I give you a hearty welcome to Santorini and especially to the Community of Oia, which includes Oia and Thirasia island. You will certainly visit Oia in order to enjoy the famous sunset and the fantastic view from our Caldera. I strongly recommend you, however, to not forget to discover the alleys of Oia and Foinikia, walking trough the marvelous captain houses, the underground rooms, the country houses and the canavas of unique architecture and beauty. Taste the local cuisine, the fresh sea-food and the fishes, the agricultural products and the high quality wines that represent the power of the arid Theraic land. At the same time you can enjoy the unique, colorful landscape. Enjoy the extremely clean sea waters at the beaches of Baxedes, Koloumbos, Katharos and at the picturesque small ports of Ammoudi and Armeni. The dream is not complete unless you go for a walk in the island of Thirasia that was detached from Santorini during the powerful prehistoric eruption. From there, you have the chance to admire the terrific view of the whole island and have a close look at the volcanic group. At the same time, the authentic island scene will provide you a peaceful shelter for your holidays. I wish you a lovely stay and magic experiences! WELCOME LETTERS ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟI Καλώς ήρθατε στην Κοινότητα Οίας Σας καλωσορίζω θερμά στην Σαντορίνη και ιδιαιτέρως στην Κοινότητα της Οίας, η οποία αποτελείται από την Οία και το νησί της Θηρασίας. Σίγουρα θα επισκεφτείτε την Οία για να απολαύσετε το περίφημο ηλιοβασίλεμα και την υπέροχη θέα από την Καλντέρα μας. Σας συστήνω όμως να μην παραλείψετε να γνωρίσετε τα δρομάκια της Οίας και της Φοινικιάς, περνώντας ανάμεσα από τα περίφημα καπετανόσπιτα, τα υπόσκαφα, τις αγροικίες και τις κάναβες μοναδικής αρχιτεκτονικής και ομορφιάς. Γευτείτε την τοπική κουζίνα, τα ολόφρεσκα θαλασσινά και ψάρια, τα αγροτικά προϊόντα και τα υψηλής ποιότητας κρασιά που κρύβουν μέσα τους τη δύναμη της άνυδρης θηραϊκής γης, απολαμβάνοντας ταυτόχρονα την μοναδικότητα του πολύχρωμου τοπίου. Χαρείτε την πεντακάθαρη θάλασσα από τις παραλίες των Μπαξέδων, του Κολούμπου, του Κάθαρου και από τα γραφικά λιμανάκια του Αμμουδιού και της Αρμένης. Απαραίτητο στοιχείο για την ολοκλήρωση του ονείρου η βόλτα στο νησί της Θηρασίας, το οποίο χωρίστηκε από την Σαντορίνη κατά την ισχυρή προϊστορική έκρηξη του ηφαιστείου. Εκεί μπορείτε να θαυμάσετε την καταπληκτική θέα όλης της Σαντορίνης και του ηφαιστειακού συμπλέγματος από πολύ μικρή απόσταση, βρίσκοντας ένα ήρεμο καταφύγιο για τις διακοπές σας σε ένα αυθεντικό νησιωτικό τοπίο. Σας εύχομαι καλή διαμονή και μαγικές εμπειρίες! Γεώργιος Αντ. Χάλαρης, Πρόεδρος της Κοινότητας Οίας 28 29

17 ABOUT SANTORINI/ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ Geography Santorini s group of islands is consisted of Thera, Thirasia, Aspronisi, Palea and Nea Kameni (Volcanoes) islands and is located in the most southern part of the Cyclades in the Aegean Sea, 63 nautical miles north of Crete. The surface area of Thera is 73 sq. km. and its population, distributed among thirteen villages, is people, according to the 2001 census. Latitude: from to N Longitude: from to E History The human presence on the island seems to be existed since the middle of the 3rd millennium B.C. The excavation at Akrotiri has confirmed that man s activity on the island continues until the eruption of the volcano in around 1500 B.C, which entirely buried the island beneath very thick layers of pozzuolona. All traces of human activity vanished from the island until the end of the 13th century B.C. According to Herodotus, the island was initially called Strongyle (the Round One). Later, because of its beauty, it was called Kalliste (the Fairest One). To Kalliste, came the Phoenicians and there they settled. After the Phoenicians, the Γεωγραφία Το νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης αποτελείται από τα νησιά: Θήρα, Θηρασία, Ασπρονήσι, Παλαιά και Νέα Καμένη (Ηφαίστεια) και βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο των Κυκλάδων, στο Αιγαίο Πέλαγος, 63 ναυτικά μίλια βόρεια της Κρήτης. Η επιφάνειά της Θήρας είναι 73 τ. χλμ. και ο πληθυσμός της, μοιρασμένος σε δεκατρία χωριά, είναι άτομα (σύμφωνα με την απογραφή του 2001). Γεωγρ. Πλάτος: από έως Β Γεωγρ. Μήκος: από έως A Ιστορία Aνθρώπινη παρουσία στο νησί φαίνεται ότι υπήρχε από τα μέσα της τρίτης χιλιετίας π.χ. Η ανασκαφή στο Ακρωτήρι βεβαιώνει ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα συνεχίστηκε μέχρι τη μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου γύρω στα 1500 π.χ. που έθαψε ολόκληρο το νησί κάτω από παχύτατα στρώματα θηραϊκής γης. Κάθε ίχνος ανθρώπινης δραστηριότητας εξαφανίστηκε από το νησί μέχρι το τέλος του 13ου αι. π.χ. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, το νησί αρχικά ονομαζόταν Στρογγύλη, από το σχήμα του και αργότερα, εξαιτίας της ομορφιάς του, ονομάστηκε Καλλίστη, όπου και εγκαταστάθηκαν Φοίνικες. Μετά από τους Φοίνικες έφτασαν οι Λακεδαιμόνιοι 30 31

18 ABOUT SANTORINI/ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ Lacedaemonians arrived and gave the island the name of their leader, Theras. In the 9th century B.C. Thera, became an important point on the communication route between the East and the West of that era and adopted the Phoenician alphabet for writing the Greek language. In about 630 B.C. Therans reached the north coast of the African continent where they founded Cyrene, the only Theran colony. During the Classical period in Greece (5th and 4th century B.C.) Thera did not play an important role in Hellenic events. During the Peloponesian War Thera sided with Sparta, as expected. In Hellenistic times the island s strategic position made Thera a precious base from which the warring campaigns of the successors of Alexander the Great were launched in the Aegean. Within the Roman Empire, Thera was nothing more than an insignificant small island. However, Christianity reached early the island and an organized church was already existed by the 4th century A.C. The island was of neither political nor military significance in Byzantine times although Alexius I Comnenus ( ) founded the church of Panagia Episkopi at Gonia. After the fall of Constantinople to the Crusaders of the Fourth Crusade (1204) the Duchy of Naxos was founded and Thera became the seat of one of the four Catholic Bishops of the Duchy. The name Santorini was given at that time by the Crusaders after the church of Aghia Irini (Santa Irene) which some say was at και έδωσαν στο νησί το όνομα του αρχηγού τους Θήρα. Τον 9ο αι. π.χ. η Θήρα γίνεται σταθμός που ενώνει την Ανατολή με τη Δύση της εποχής εκείνης και υιοθετεί το φοινικικό αλφάβητο για τη γραφή της ελληνικής γλώσσας. Γύρω στα 630 π.χ. στα βόρεια παράλια της Αφρικής ιδρύεται η Κυρήνη, η μοναδική αποικία των Θηραίων. Τους αιώνες της Κλασικής Εποχής στην Ελλάδα (5ος και 4ος αι. π.χ.) η Θήρα δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στα ελληνικά πράγματα. Τον καιρό του Πελοποννησιακού πολέμου, καθώς ήταν φυσικό, η Θήρα πήγε με το μέρος της Σπάρτης. Στα Ελληνιστικά χρόνια η στρατηγική θέση του νησιού έκανε τη Θήρα πολύτιμη βάση για τις πολεμικές επιχειρήσεις των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου στο Αιγαίο. Στην τεράστια Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία η Θήρα δεν είναι παρά ένα μικροσκοπικό νησί, όπου όμως ο Χριστιανισμός έφτασε νωρίς και φαίνεται πως από τον τέταρτο κιόλας αιώνα υπήρχε οργανωμένη εκκλησία. Ούτε πολιτική, ούτε ιδιαίτερη στρατιωτική σημασία φαίνεται πως είχε το νησί στα Βυζαντινά χρόνια παρά το ότι ο Αλέξιος Α ο Κομνηνός ( ) ίδρυσε το ναό της Παναγίας Επισκοπής στη Γωνιά. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της Τέταρτης Σταυροφορίας (1204) ιδρύθηκε το Δουκάτο της Νάξου και η Θήρα έγινε η έδρα για τη μία από τις τέσσερις λατινικές επισκοπές του Δουκάτου. Το όνομα Σαντορίνη το πήρε τότε από τους Σταυροφόρους, κατ άλλους από την εκκλησία 32 33

19 ABOUT SANTORINI/ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ Perissa and others say was at Riva on Thirasia. In the years of Frankish rule ( ) although Santorini experienced the development of cotton cultivation and viticulture, the island suffered as much from piratical raids as from the rivalries between the local Latin rulers or between the Duke and the Sultan. The Turkish dominion ( ) resulted in the abolition of piracy and the development of international trade. The Santorinians created close contacts with the great harbours of the Eastern Mediterranean (Alexandria, Constantinople, Odessa) where they founded important communities. In 1821, Santorini with its shipping strength, took part in the fight for independence from the Turks, and in 1830 became part of the independent Greek state. Up until the beginning of the 20th century shipping, textiles, tomato production and viticulture were all flourishing. The change from sail to steam-driven ships and also the transportation of the island s factories to mainland Greece had a great effect on the island s economy. After the 1956 earthquake there was a huge decrease in the population and an economic catastrophe. Towards the end of the 70 s tourism began to develop, bringing economic relief to the island. της Αγίας Ειρήνης (Santa Irini) που βρίσκεται στην Περίσσα και κατ άλλους από την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης που βρίσκεται στη Ρίβα της Θηρασιάς. Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας ( ) παρά το ότι η Σαντορίνη γνώρισε την ανάπτυξη της βαμβακοκαλλιέργειας και της αμπελουργίας, το νησί υπέφερε τόσο από τις πειρατικές επιδρομές, όσο και από τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στους τοπικούς Λατίνους δυνάστες ή ανάμεσα στο Δούκα και το Σουλτάνο. Η τουρκική κατάκτηση ( ) συντέλεσε στην καταστολή της πειρατείας και στην ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου. Οι Σαντορινιοί δημιούργησαν στενές σχέσεις με τα μεγάλα λιμάνια της ανατολικής Μεσογείου (Αλεξάνδρεια, Κωνσταντινούπολη, Οδησσό), όπου και ίδρυσαν σημαντικές παροικίες. Το 1821 η Σαντορίνη συμμετείχε με τα πλοία της στον απελευθερωτικό αγώνα εναντίον των Τούρκων και το 1830 εντάχθηκε στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα ανθούν η ναυτιλία, η κλωστοϋφαντουργία, η επεξεργασία τομάτας και η οινοποιία. Το πέρασμα όμως από τα ιστιοφόρα στα ατμοκίνητα πλοία και η μεταφορά των εργοστασίων του νησιού στην ηπειρωτική Ελλάδα, έπληξαν την οικονομία του νησιού. Μετά το σεισμό του 1956 ο πληθυσμός μειώθηκε πολύ και υπήρξε οικονομική καταστροφή. Ο τουρισμός που άρχισε στο τέλος της δεκαετίας του 70 έφερε και την οικονομική ανάκαμψη στο νησί

20 ABOUT SANTORINI/ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ Santorini, a window for volcanology By Professor Michalis Fytikas* The Santorini group of islands is unique as it is probably the only volcano in the world with its caldera in the sea. All of Santorini s islands were formed largely due to the volcanic activity and constitute a compound volcano. Twelve huge explosions occurred, one every years approximately, during the last period of volcanism. Each violent explosion caused the collapse of the volcano s central part and the creation of a large crater (caldera). The volcano however managed to recreate itself over and over again. The last large explosion occurred years ago (during the Minoan Age) when the igneous material (mainly ash, pumice and lava stones) covered the three islands (Thera, Thirasia and Aspronisi) together with a thriving prehistoric civilization, evidence of which was found during the excavations of Akrotiri in Thera. The huge amount of new matter did not only create stretches of flat fertile land, but it is also responsible for the formation of the well-known external beaches. The solid material and gases emerging from the volcano s interior created a big vacuum underneath. This caused the collapse of the central part and the creation of an enormous pot - the today s Caldera - with a size of 8x4 km and a depth of up to 400 m below the sea level. ΓΕΩΛΟΓΙΑ Σαντορίνη, ένα «ανοικτό» ηφαιστειολογικό βιβλίο Από τον καθηγητή Μιχάλη Φυτίκα* GEOLOGY Το νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης αποτελεί μοναδική σχεδόν περίπτωση στον κόσμο ενός ηφαιστείου που έχει καλδέρα μέσα στη θάλασσα. Όλα τα νησιά της Σαντορίνης σχηματίσθηκαν κύρια από την ηφαιστειακή δράση και αποτελούν ένα σύνθετο οικοδόμημα. Δώδεκα τεράστιες εκρήξεις, μία κάθε χρόνια περίπου, έγιναν στην τελευταία περίοδο της ηφαιστειότητας. Kάθε βίαιη έκρηξη κατέληγε στη δημιουργία βυθίσματος (καλδέρας), γκρεμίζοντας το μεγαλύτερο κεντρικό τμήμα του ηφαιστείου, που επιμένει όμως να οικοδομείται ξανά και ξανά. Η τελευταία μεγάλη έκρηξη έγινε πριν περίπου χρόνια (στη «μινωική» εποχή) και τα πυρακτωμένα υλικά (κυρίως τέφρα και ελαφρόπετρα), σκέπασαν τα τρία νησιά (Θήρα, Θηρασιά, Ασπρονήσι) και μαζί ένα ακμαιότατο προϊστορικό πολιτισμό, δείγμα του οποίου βρέθηκε στις ανασκαφές του Ακρωτηρίου. Η τεράστια ποσότητα των υλικών δημιούργησε και εύφορες πεδινές εκτάσεις, αλλά και τις γνωστές εξωτερικές παραλίες. Τα στερεά και τα αέρια που βγήκαν από τα σωθικά του ηφαιστείου, δημιούργησαν από κάτω του ένα μεγάλο κενό και έτσι γκρεμίστηκε το κεντρικό του τμήμα, κάνοντας μια τεράστια χοάνη, τη σημερινή Καλδέρα, με διαστάσεις 8χ4 χλμ. και βάθος μέχρι 400 μ. κάτω από Following this explosion, the volcanic activity continued through time with slower pace, building two islets inside the Caldera, the Palea (Old) and Nea (New) Kameni. The latter is the newest land in the Mediterranean as it was formed by lava between 434 and 57 years ago. The round craters, hot fumaroles, new minerals, and gushing warm multi-coloured water, impress visitors. The collapse of the central part of the volcano created the Caldera s slopes and cliffs, gremna as local called them, and it is possible for visitors to take a tour by sea within the internal part-the offspring of the active volcano. In this way one may come close to the volcano and get a very realistic picture of its slopes, which stretch in a total length of 25 km and reach a height of m above the sea level, acquiring a better understanding of its development and the way in which the volcano acted. The variety of rocks, the alternation of their colours, the way in which they relate to each other and the details of the volcanic shaping are all extremely impressive. The natural light that falls on the slopes is different each moment of the day and offers unique views throughout the year. The view from the sea is made complete thanks Professor Michalis Fytikas τη θάλασσα. Μετά, η ιστορική πια ηφαιστειακή δραστηριότητα συνεχίστηκε πολύ πιο ήπια και οικοδόμησε μέσα στην Καλδέρα τα νησάκια της Παλιάς και της Νέας Καμένης. Η τελευταία αποτελεί τη νεότερη χέρσα γη της Μεσογείου, αφού οι λάβες της σχηματίσθηκαν μόλις 434 έως 57 χρόνια από σήμερα. Οι κρατήρες, οι θερμές ατμίδες, τα νέα ορυκτά, τα ζεστά πολύχρωμα από τα διαλύματα νερά που αναβλύζουν, εντυπωσιάζουν τους επισκέπτες των δύο νέων νησιών. Η κατακρήμνιση του κεντρικού τμήματος του ηφαιστείου δημιούργησε τις απότομες πλαγιές της Καλδέρας, τα «γκρεμνά» των ντόπιων, που κάνουν δυνατή μια θαλασσινή περιήγηση στο «εσωτερικό», στα σπλάχνα του ενεργού ηφαιστείου. Αγγίζεις και βλέπεις έτσι με πραγματικές εικόνες τη δομή του, διαβάζεις τις λεπτομέρειες των πρανών σε συνολικό μήκος 25 χλμ. και σε ύψη μ. πάνω απ το νερό, κατανοείς την εξέλιξη και τον τρόπο που λειτούργησε το ηφαίστειο. Η ποικιλία των πετρωμάτων, η εναλλαγή των χρωμάτων τους, η μεταξύ τους συσχέτιση, οι λεπτομέρειες των ηφαιστειακών σχηματισμών εντυπωσιάζουν. Ο φυσικός φωτισμός των πρανών είναι διαφορετικός σε κάθε στιγμή της μέρας και δημιουργεί ξεχωριστές εικόνες σ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Διάφορες διαδρομές στη στεριά, κοντά στα «χείλη» της Καλδέρας, συμπληρώνουν την εικόνα από τη θάλασσα. Μερικές φυσικές τομές και τα παλιά 36 37