EappleÈ ÂÈÚ ÛÂÈ Î È OÚÁ ÓÈÛÌÔ

Transcript

1 1 EappleÈ ÂÈÚ ÛÂÈ Î È OÚÁ ÓÈÛÌÔ 1.1 EÈÛ ÁˆÁÈÎ ÓÓÔÈ 1.2 H ÂappleÈ Â ÚËÛË 1.3 ÂÈÙÔ ÚÁ  ÙË ÂappleÈ Â ÚËÛË 1.4 H ÂappleÈ Â ÚËÛË Î È ÙÔ appleâúè ÏÏÔÓ ÙË 1.5 H appleôùâïâûì ÙÈÎfiÙËÙ ÙˆÓ ÂappleÈ ÂÈÚ ÛˆÓ

2 1.1 EÈÛ ÁˆÁÈÎ ÓÓÔÈ A. H ıâˆú Ì ÂÚˆÙ ÛÂÈ 1. H ÓÓÔÈ ÙË ÔÚÁ ÓˆÛË Ποιες είναι οι δ ο έννοιες του ρου οργάνωση; Η πρώτη έννοια εκφράζει,τι και το ουσιαστικ του ρήµατος οργανώνω και η δε τερη εκφράζει τις ενώσεις ή τους σχηµατισµο ς που δηµιουργο ν οι άνθρωποι. Τι εκφράζει ο ρος οργάνωση σ µφωνα µε την πρώτη έννοια; µφωνα µε την πρώτη έννοια, ο ρος οργάνωση εκφράζει: α) Τις σχέσεις µεταξ των µερών, οι οποίες και µετατρέπουν το άθροισµά τους σε ολ τητα. Π.χ. το αυτοκίνητο ως µια ολ τητα αποτελείται απ το άθροισµα των µερών του, και τα µέρη αυτά συνδέονται µεταξ τους µε φυσικές, λειτουργικές ή χρονικές σχέσεις. ) Την αλληλουχία ή διαδοχή των ενεργειών και λειτουργιών, καθώς και τον τρ πο µε τον οποίο εκτελο νται αυτές, ώστε να πραγµατοποιηθεί µια ανθρώπινη δραστηρι τητα απ άτοµα ή οµάδες. Π.χ. οι διαδικασίες εγγραφής εν ς µαθητή στο σχολείο που πρέπει να ακολουθηθο ν απ τον κηδεµ να του και τον υπε θυνο του σχολείου. Τι εκφράζει ο ρος οργάνωση σ µφωνα µε τη δε τερη έννοια; Ποια είναι τα ασικά στοιχεία της; Oργάνωση θεωρείται µια διακριτή κοινωνική οντ τητα ή ένωση ή σ νολο ανθρώπων, που µε συγκεκριµένες σχέσεις, διαδικασίες, συστήµατα, µεθ δους και π ρους επιδιώκει να επιτ χει σκοπο ς σε «χρονική διάρκεια». Τα ασικά της στοιχεία είναι:

3 E πã πƒ π π Oƒ π ªOπ 13 οι άνθρωποι οι στ χοι η διαίρεση της εργασίας, οι δοµές, τα συστήµατα και τα σχέδια τα σ νορα η χρονική διάρκεια. 2. fiáôè ËÌÈÔ ÚÁ ÙˆÓ ÔÚÁ ÓÒÛÂˆÓ Για ποιους λ γους δηµιουργο νται οι οργανώσεις; γοι δηµιουργίας των οργανώσεων ιαίρεση της εργασίας - Eξειδίκευση ταν ενώνονται οι άνθρωποι σε οργανώσεις, επιτρέπεται η διαίρεση του έργου και η εξειδίκευση. Mη διαίρεση των συντελεστών παραγωγής Ένας και µ νο άνθρωπος απ µ νος του δεν είναι δυνατ ν να διαθέτει µηχανήµατα τεράστιων δυνατοτήτων εκτέλεσης εργασιών και µαζικής παραγωγής. Oικονοµίες κλίµακας τις οργανώσεις, εξαιτίας των οικονοµιών κλίµακας, επιτυγχάνεται αποτελεσµατικ τερη αξιοποίηση των συντελεστών παραγωγής. υνέργεια - υνένωση δυνάµεων H ολ τητα θεωρείται µεγαλ τερη απ το άθροισµα των µερών της. Iκανοποίηση αναγκών Πολλές απ τις ανθρώπινες ανάγκες ικανοποιο νται µ νο µε τη συµµετοχή του ατ µου σε κοινωνικές οργανώσεις. K στος συναλλαγής Tο κ στος συναλλαγής, ταν υπάρχουν πολλές οργανώσεις, είναι µεγαλ τερο απ το αντίστοιχο κ στος συνεργασίας και συντονισµο των τµηµάτων της οργάνωσης.

4 14 K º πo 1 3. appleôè ÔÚÁ ÓÒÛÂˆÓ Βάσει του κριτηρίου της αποστολής ή του σκοπο τους, σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται οι οργανώσεις; Με άση το παραπάνω κριτήριο, οι οργανώσεις διακρίνονται σε: Παραγωγικές οργανώσεις ή µονάδες: Mε το συνδυασµ και την αξιοποίηση των παραγωγικών συντελεστών παράγουν αγαθά (προϊ ντα ή υπηρεσίες) τα οποία και προσφέρουν στο περι άλλον για να ικανοποιηθο ν οι ανθρώπινες ανάγκες. Π.χ. επιχειρήσεις, νοσοκοµεία, σχολεία κ.ά. Oργανώσεις δηµ σιας διοίκησης και αυτοδιοίκησης (θεσµικές οργανώσεις): Oι οργανισµοί που έχουν ως σκοπ τη διαµ ρφωση του θεσµικο πλαισίου µιας κοινωνίας-χώρας (δικαιοσ νη, αστυνοµία, στρατ ς κτλ.), τη διαχείριση της λειτουργίας του και τη διαµ ρφωση και διαχείριση των κρατικών κυ ερνητικών πολιτικών. Π.χ. υπουργεία, δήµοι, νοµαρχίες, δηµ σιοι οργανισµοί. Πολιτικές-συνδικαλιστικές οργανώσεις: Προωθο ν και υποστηρίζουν τα συµφέροντα των µελών τους ή του ευρ τερου τµήµατος της κοινωνίας στο οποίο ανήκουν. Άλλες οργανώσεις: Πολιτιστικές, σ λλογοι φιλάθλων, αθλητικοί µιλοι κ.ά. Τι γνωρίζετε για τις εµπορευµατικές και τις µη εµπορευµατικές οργανώσεις; Oι εµπορευµατικές οργανώσεις προσφέρουν τα προϊ ντα ή τις υπηρεσίες τους, έναντι µιας αξίας ανταλλαγής, ως εµπορε µατα στο πλαίσιο της αγοράς (π.χ. µια επιχείρηση, ένα ιδιωτικ σχολείο). Oι µη εµπορευµατικές οργανώσεις δεν προσφέρουν τα προϊ ντα ή τις υπηρεσίες τους, έναντι µιας αξίας ανταλλαγής, άσει του µηχανισµο της αγοράς (π.χ. ένας φιλανθρωπικ ς σ λλογος, ένα δηµ σιο σχολείο). 4. ÛÙËÌÈÎ appleúôû ÁÁÈÛË ÙË ÔÚÁ ÓˆÛË Π τε αναπτ χθηκε η συστηµική προσέγγιση και ποια είναι η ασική της λογική; Αναπτ χθηκε το 1950 απ τους: Bertalanffy ( ιολ γο), K. Boulding (οικονο- µολ γο), Rapoport ( ιοµαθηµατικ ) και Gerar (φυσικ ). µφωνα µε αυτήν, υπάρχει ένα γενικ πλαίσιο αρχών το οποίο µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη

5 E πã πƒ π π Oƒ π ªOπ 15 µελέτη και έρευνα λων των φαινοµένων. υστηµική σκέψη είναι να λέπει κανείς και τα δέντρα και το δάσος. Ποια είναι η έννοια του συστήµατος και ποια τα στοιχεία του; στηµα θεωρείται ένα σ νολο στοιχείων ή µερών τα οποία απαρτίζουν µια ολ τητα και συνδέονται µεταξ τους µε σχέσεις αλληλεπίδρασης, π.χ. το µπαν, η Γη, το σχολείο, το φυτ. Κάθε σ στηµα ανταλλάσσει υλικο ς ή άυλους π ρους µε το περι άλλον στο οποίο ρίσκεται είτε ως εισροές είτε ως εκροές. Τα στοιχεία του συστήµατος είναι: EIPOE EKPOE EΠEΞEPΓAIA METAΠOIHH ANATPOΦO OTHH / EEΓXO Τα µέρη του συστήµατος / υποσυστήµατα: Τα µέρη του συστήµατος αποτελο ν τα συστατικά του στοιχεία και θεωρο νται ως υποσυστήµατα, γιατί το καθένα απ αυτά αποτελείται απ µικρ τερα µέρη που συνδέονται µεταξ τους µε συγκεκριµένες σχέσεις. Τα σ νορα του συστήµατος: Το σ στηµα ως ξεχωριστή ολ τητα οριοθετείται σε σχέση µε το περι άλλον του µε σ νορα, τα οποία είναι σχετικά, αφο κάθε σ στηµα αποτελεί υποσ στηµα ή µέρος εν ς ευρ τερου συστήµατος. Oι εισροές του συστήµατος: Είναι το σ νολο των π ρων που προµηθε εται απ το περι άλλον του και που ουσιαστικά αποτελο ν εκροές άλλων συστηµάτων. Π.χ. κεφάλαια, υλικά, ενέργεια, πληροφορίες κ.ά. Η διαδικασία επεξεργασίας / µετασχηµατισµο : Είναι το σ νολο λων των δραστηριοτήτων που συνθέτουν τη συνολική λειτουργία του συστήµατος. Mέσω αυτής επεξεργάζονται µεταποιο νται µετασχηµατίζονται οι εκροές.

6 16 K º πo 1 Oι εκροές: Αποτελο ν τις µετασχηµατισµένες ή επεξεργασµένες εισροές (αποτελέσµατα του συστήµατος), οι οποίες παραδίδονται απ το σ στηµα στο περι άλλον και αποτελο ν εισροές για άλλα συστήµατα. O µηχανισµ ς ανατροφοδ τησης / ελέγχου (feedback): Eίναι ο µηχανισµ ς ο οποίος µεταφέρει τις πληροφορίες ή τα µην µατα σχετικά µε τις αντιδράσεις του περι άλλοντος προς τις εκροές του συστήµατος. Ποιες είναι οι διακρίσεις των συστηµάτων άσει των χαρακτηριστικών τους; Τα συστήµατα διακρίνονται σε λιγ τερο ή περισσ τερο: Ανοιχτά ή κλειστά: Τα ανοιχτά συστήµατα είναι αυτά που ρίσκονται σε αλληλεπίδραση µε το περι άλλον (π.χ. το πανεπιστήµιο), σε αντίθεση µε τα κλειστά, στα οποία δεν υπάρχουν σχέσεις αλληλεπίδρασης (π.χ. ένα µοναστήρι). υναµικά ή στατικά: Η διάκριση γίνεται άσει της συχν τητας και της σπουδαι τητας των αλλαγών που συµ αίνουν είτε στα µέρη είτε στα δο- µικά χαρακτηριστικά και στη λειτουργία του συστήµατος είτε στις σχέσεις του µε το περι άλλον. Ένα δυναµικ σ στηµα παρουσιάζει συχνές και ση- µαντικές αλλαγές, ενώ ένα στατικ δεν αλλάζει συχνά ή παρουσιάζει ασήµαντες αλλαγές. Πολ πλοκα ή απλά: σο περισσ τερα είναι τα µέρη - υποσυστήµατα που απαρτίζουν το σ στηµα και οι σχέσεις που αναπτ σσονται µεταξ αυτών, τ σο πιο πολ πλοκο θεωρείται ένα σ στηµα. Τι γνωρίζετε για την οργάνωση ως σ στηµα; Η οργάνωση αποτελεί σ στηµα, αφο είναι µια ολ τητα απ αλληλεπιδρώντα µέρη - υποσυστήµατα στο πλαίσιο εν ς ευρ τερου περι άλλοντος. Oι εισροές της συνήθως είναι πληροφορίες, γνώσεις, ανθρώπινοι π ροι, υλικά. Τα αλληλεπιδρώντα µέρη - υποσυστήµατα είναι οι άνθρωποι, τα µηχανήµατα, οι εγκαταστάσεις, οι πληροφορίες. Oι εκροές της είναι τα προϊ ντα ή οι υπηρεσίες.

7 E πã πƒ π π Oƒ π ªOπ 17 Aapple ÓÙ ÛÂÈ ÛÙÈ ÂÚˆÙ ÛÂÈ ÙÔ Û ÔÏÈÎÔ È Ï Ô 1. Τι σηµαίνει οργάνωση; O ρος οργάνωση χρησιµοποιείται µε δ ο έννοιες. µφωνα µε την πρώτη, εκφράζει,τι και το ουσιαστικ του ρήµατος οργανώνω. υγκεκριµένα εκφράζει: ) Tις σχέσεις µεταξ των µερών, οι οποίες και µετατρέπουν το άθροισµά τους σε ολ τητα. Π.χ. το αυτοκίνητο ως µια ολ τητα αποτελείται απ το άθροισµα των µερών του, και τα µέρη αυτά συνδέονται µεταξ τους µε φυσικές, λειτουργικές ή χρονικές σχέσεις. ) Tην αλληλουχία ή διαδοχή των ενεργειών και λειτουργιών (διαδικασίες), καθώς και τον τρ πο µε τον οποίο εκτελο νται αυτές, ώστε να πραγµατοποιηθεί µια ανθρώπινη δραστηρι τητα απ άτοµα ή οµάδες. Π.χ. οι διαδικασίες εγγραφής εν ς µαθητή στο σχολείο που πρέπει να ακολουθηθο ν απ τον κηδεµ να του και τον υπε θυνο του σχολείου. µφωνα µε τη δε τερη έννοια, οργάνωση θεωρο νται οι ενώσεις ή οι σχηµατισµοί που δηµιουργο ν οι άνθρωποι. Έτσι, η οργάνωση είναι µια διακριτή κοινωνική οντ τητα ή ένωση ή σ νολο ανθρώπων, που µε συγκεκριµένες σχέσεις, διαδικασίες, συστήµατα, µεθ δους και π ρους επιδιώκουν να επιτ χουν σκοπο ς σε «χρονική διάρκεια». Τα ασικά της στοιχεία είναι: οι άνθρωποι οι στ χοι η διαίρεση της εργασίας, οι δοµές, τα συστήµατα και τα σχέδια τα σ νορα η χρονική διάρκεια. 2. Ποια είναι τα στοιχεία απ τα οποία αποτελείται µια οργάνωση; Τα ασικά στοιχεία µιας οργάνωσης είναι: Oι άνθρωποι: Aυτοί αλληλεπιδρο ν µεταξ τους και αναπτ σσουν δραστηρι τητες παίζοντας διάφορους ρ λους. Oι στ χοι: Kάθε οργάνωση έχει σκοπ αποστολή στ χους και σε µικρ ή µεγάλο αθµ εκφράζει τους ατοµικο ς ή οµαδικο ς στ χους ή ανάγκες των ατ µων ή των οµάδων που τη συνθέτουν. Η διαίρεση της εργασίας, οι δοµές, τα συστήµατα και τα σχέδια: H οργάνωση δρα και λειτουργεί σχεδιασµένα και συντονισµένα.

8 18 K º πo 1 Τα σ νορα: Kάθε οργάνωση διακρίνεται απ το περι άλλον µέσω συν ρων και έχει τα δικά της στοιχεία, χαρακτηριστικά, δοµές, σκοπο ς κτλ. Η χρονική διάρκεια: H οργάνωση είναι ένα κοινωνικ φαιν µενο το οποίο έχει συνέχεια στο χρ νο. 3. Ποιοι είναι οι λ γοι δηµιουργίας των οργανώσεων; Oι λ γοι δηµιουργίας των οργανώσεων είναι: Η διαίρεση της εργασίας εξειδίκευση. Η µη διαίρεση των συντελεστών παραγωγής. Oι οικονοµίες κλίµακας. Η συνέργεια συνένωση δυνάµεων. Η ικανοποίηση των αναγκών. Το κ στος συναλλαγής. 4. Τι είναι σ στηµα; στηµα είναι ένα σ νολο στοιχείων ή µερών τα οποία συνδέονται µεταξ τους µε σχέσεις αλληλεπίδρασης και αποτελο ν µια ολ τητα. 5. Ποια είναι η χρησιµ τητα της συστηµικής προσέγγισης; Η συστηµική προσέγγιση οήθησε στην αναλυτική και συνθετική σκέψη και συνέ αλε στην καλ τερη καταν ηση των φαινοµένων. Για παράδειγµα, µέσω της συστηµικής προσέγγισης λέπουµε και τα δέντρα και το δάσος. 6. Ποιες είναι οι ιδι τητες των συστηµάτων; Τα συστήµατα µπορο ν να είναι λιγ τερο ή περισσ τερο: Ανοιχτά / Κλειστά: Τα ανοιχτά ρίσκονται σε αλληλεπίδραση µε το περι- άλλον (π.χ. το δηµοτικ σχολείο, το γυµνάσιο, µια επιχείρηση), ενώ στα κλειστά δεν υπάρχουν σχέσεις αλληλεπίδρασης (π.χ. ένα µοναστήρι).

9 E πã πƒ π π Oƒ π ªOπ 19 υναµικά / τατικά: Τα δυναµικά συστήµατα παρουσιάζουν συχνές και σηµαντικές αλλαγές, ενώ τα στατικά δεν αλλάζουν συχνά ή δεν παρουσιάζουν σηµαντικές αλλαγές. Πολ πλοκα / Απλά: σο περισσ τερα είναι τα µέρη - υποσυστήµατα που απαρτίζουν το σ στηµα και οι σχέσεις που αναπτ σσονται µεταξ αυτών, τ σο πιο πολ πλοκο θεωρείται ένα σ στηµα. 7. ηµειώστε τη σωστή απάντηση, άζοντας σε κ κλο το αντίστοιχο γράµµα: I. O ρος οργάνωση: α) εκφράζει την αλληλουχία ή διαδοχή των ενεργειών και λειτουργιών, προκειµένου να πραγµατοποιηθεί µια ανθρώπινη δραστηρι τητα ) σηµαίνει τις σχέσεις που υπάρχουν µεταξ των µερών, οι οποίες µετατρέπουν το άθροισµά τους σε ολ τητα γ) περιγράφει ένα χαρακτηριστικ ή µια ιδι τητα που διακρίνει ή διαθέτει ένας οργανισµ ς (σχολείο, νοσοκοµείο, κ µµα) ή µια ανθρώπινη δραστηρι τητα δ) λα τα παραπάνω II. Η ασική λογική και συγχρ νως η επιδίωξη της γενικής θεωρίας συστη- µάτων: α) συνίσταται στην παρξη εν ς γενικο πλαισίου αρχών, προκειµένου να µελετήσουµε µ νο τα οικοσυστήµατα ) συνίσταται στην παρξη εν ς γενικο πλαισίου αρχών, το οποίο µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη µελέτη και έρευνα λων των φαινοµένων γ) συνίσταται σ ένα πλαίσιο αρχών, που αποδεικν ει τι δεν υπάρχει διεπιστηµονική προσέγγιση των φαινοµένων δ) συνίσταται στην παρξη εν ς γενικο πλαισίου αρχών, προκειµένου να µελετήσουµε οικονοµικά φαιν µενα I. δ. II.. 8. ηµειώστε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λανθασµένες και αιτιολογήστε την απάντησή σας: α) Η έννοια των συν ρων του συστήµατος ή του υποσυστή- µατος είναι σχετική. ) Το feedback (ανατροφοδ τηση) δεν αποτελεί ασική προϋ-

10 20 K º πo 1 π θεση προσαρµογής του συστήµατος προς το περι άλλον. α) Η πρ ταση είναι σωστή (), αφο κάθε σ στηµα αποτελεί υποσ στηµα ή µέρος εν ς ευρ τερου συστήµατος. Έτσι, ο ορισµ ς των συν ρων αποτελεί θέµα καθορισµο απ το µελετητή και γίνεται σ µφωνα µε το στ χο του. ) Η πρ ταση είναι λανθασµένη (), γιατί µέσω του µηχανισµο ανατροφοδ τησης / ελέγχου (feedback): Mεταφέρονται πληροφορίες ή µην µατα σχετικά µε τις αντιδράσεις του περι άλλοντος προς τις εκροές του. Pυθµίζονται οι σχέσεις µεταξ εισροών εκροών, έτσι ώστε να υπάρχει η απαραίτητη ισορροπία για την επι ίωση του συστήµατος. Aapple ÓÙ ÛÂÈ ÛÙÈ ÛÎ ÛÂÈ ÙÔ Û ÔÏÈÎÔ È Ï Ô 1. Επιλέξτε µια οργάνωση (επιχείρηση, οργανισµ, σ λλογο κτλ.) και προσπαθήστε να την περιγράψετε σ µφωνα µε τις έννοιες που έχετε µαζέψει. υγκεκριµένα απαντήστε στα ερωτήµατα: Πώς θα µπορο σε να παρουσιαστεί ως σ στηµα; Ποια είναι τα στοιχεία που την αποτελο ν; Ποια είναι τα κ ρια χαρακτηριστικά της και σε τι διαφέρει απ τις άλλες οργανώσεις; Ποιοι είναι οι λ γοι δηµιουργίας της; Μια τέτοια οργάνωση θα µπορο σε να είναι µια επιχείρηση παραγωγής ξ λινων τραπεζιών. Ως σ στηµα, η συγκεκριµένη επιχείρηση παίρνει απ το περι άλλον τις εισροές (π.χ. ξυλεία, κεφάλαια, υλικά, πληροφορίες κτλ.), οι οποίες επεξεργάζονται µετασχηµατίζονται µεταποιο νται µέσω των διαφ ρων λειτουργιών και µέσων, και στη συνέχεια δίνει στο περι άλλον τις εκροές (π.χ. προϊ ντα, υπηρεσίες). Τέλος, µε το µηχανισµ ανατροφοδ τησης / ελέγχου (feedback) µεταφέρονται µην µατα σχετικά µε τις αντιδράσεις του περι άλλοντος προς τις εκροές της και ρυθµίζονται οι σχέσεις µεταξ εισροών εκροών.

11 E πã πƒ π π Oƒ π ªOπ 21 Τα στοιχεία της συγκεκριµένης επιχείρησης είναι: Tα µέρη / υποσυστήµατα (π.χ. το τµήµα παραγωγής, προµηθειών, χρηµατοοικονοµικής λογιστικής κτλ.). Tα σ νορα της επιχείρησης που την οριοθετο ν απ το περι άλλον της. Oι εισροές της επιχείρησης (π.χ. ξυλεία, κεφάλαια, υλικά, πληροφορίες κτλ.). H διαδικασία επεξεργασίας / µετασχηµατισµο των εισροών (π.χ. αν η επεξεργασία της ξυλείας γίνεται µε τα χέρια ή µε τη οήθεια µηχανηµάτων). Oι εκροές της επιχείρησης, δηλαδή τα αποτελέσµατά της (τα ξ λινα τραπέζια). O µηχανισµ ς ανατροφοδ τησης / ελέγχου (feedback) µέσω του οποίου µεταφέρονται µην µατα σχετικά µε τις αντιδράσεις του περι άλλοντος προς τις εκροές της και ρυθµίζονται οι σχέσεις µεταξ εισροών εκροών. Ως προς τα κ ρια χαρακτηριστικά της, εξετάζουµε κατά π σο η επιχείρηση αυτή είναι ένα λιγ τερο ή περισσ τερο: Aνοιχτ ή κλειστ σ στηµα ( σο περισσ τερες και σηµαντικ τερες συναλλαγές έχει µε το περι άλλον, τ σο περισσ τερο ανοιχτ και εξωστρεφές σ στηµα είναι). υναµικ ή στατικ σ στηµα ( σο συχν τερες και σπουδαι τερες είναι οι αλλαγές στα µέρη της, στα δοµικά χαρακτηριστικά της, στη λειτουργία της ή στις σχέσεις της µε το περι άλλον, τ σο περισσ τερο δυναµική θεωρείται η επιχείρηση). Πολ πλοκο ή απλ σ στηµα ( σο περισσ τερα είναι τα µέρη - υποσυστήµατα που την αποτελο ν, τ σο πολυπλοκ τερη θεωρείται η επιχείρηση). Oρισµένοι απ τους λ γους που οδήγησαν στη δηµιουργία της συγκεκρι- µένης επιχείρησης µπορεί να είναι: H διαίρεση της εργασίας - εξειδίκευση (η ένωση λων των εργαζο- µένων της επιχείρησης επιτρέπει την εξειδίκευση και κατά συνέπεια συµ άλλει στην αποτελεσµατικ τητα της επιχείρησης). H µη διαίρεση των συντελεστών παραγωγής (το κ στος κατασκευής εν ς τραπεζιο απ ένα µ νο άνθρωπο θα ήταν πολ µεγαλ τερο, γιατί η συγκεκριµένη επιχείρηση διαθέτει µηχανήµατα και µεγάλες δυνατ τητες εκτέλεσης εργασιών µαζικής παραγωγής).

12 22 K º πo 1 H συνέργεια συνένωση δυνάµεων (η ολ τητα είναι µεγαλ τερη απ το άθροισµα των µερών της). H ικανοποίηση αναγκών των εργαζοµένων (π.χ. κοινωνικές, εγωιστικές, ολοκλήρωσης), πολλές απ τις οποίες ικανοποιο νται ουσιαστικά µ νο µε τη συµµετοχή του ατ µου σε κοινωνικές οµάδες. 2. κεφτείτε και ρείτε τρεις οργανώσεις οι οποίες είναι περισσ τερο ανοιχτά συστήµατα και τρεις οι οποίες είναι περισσ τερο κλειστά συστή- µατα. Εξηγήστε για ποιους λ γους οι πρώτες είναι περισσ τερο ανοιχτά και οι δε τερες περισσ τερο κλειστά συστήµατα. υστήµατα περισσ τερο ανοιχτά µπορεί να είναι: µια επιχείρηση παραγωγής κατεψυγµένων λαχανικών, µια πολιτική οργάνωση, ένας ιδιωτικ ς εκδοτικ ς οργανισµ ς, ένα εκπαιδευτικ ίδρυµα. υστήµατα περισσ τερο κλειστά µπορεί να είναι: ένα µοναστήρι, µια οικογένεια, ένας δηµ σιος εκδοτικ ς οργανισµ ς, ένας σ λλογος µε περιορισµένο αριθµ µελών και µε αυστηρές και µη µετα αλλ µενες αρχές. Πρακτικά, είναι αδ νατη η παρξη εν ς αµιγώς ανοιχτο ή κλειστο συστή- µατος, διακρίνονται µως µεταξ τους, γιατί τα ανοιχτά συστήµατα αλληλεπιδρο ν συνεχώς µε το περι άλλον τους λαµ άνοντας υπ ψη τους τις ευκαιρίες, τους περιορισµο ς, τις ιδιαιτερ τητές του, και χι µ νο προσαρµ ζονται σ αυτ αλλά και το επηρεάζουν. Aπ την άλλη µεριά, τα κλειστά συστήµατα, ως εσωστρεφείς οργανώσεις, αδυνατο ν να προσαρµοστο ν στο εξωτερικ περι- άλλον, γεγον ς που καθιστά δυσκολ τερη την επι ίωσή τους.

13 E πã πƒ π π Oƒ π ªOπ 23 B. EÚˆÙ ÛÂÈ AÛÎ ÛÂÈ A ÛÎÔÏ (ÛÂÏ Û ÔÏ. È Ï Ô ) EÚˆÙ ÛÂÈ ÛˆÛÙÔ - Ï ıô 1. Η οργάνωση είναι µια µη διακριτή κοινωνική οντ τητα ή ένωση ή σ νολο ανθρώπων, που µε συγκεκριµένες σχέσεις, διαδικασίες, συστήµατα, µεθ δους και π ρους επιδιώκουν την επίτευξη σκοπών σε «χρονική διάρκεια». 2. Το τι η οργάνωση δεν αποτελεί απλά ένα άθροισµα ατ µων ή λειτουργιών σχετίζεται µε το ασικ στοιχείο «άνθρωποι». 3. Η οργάνωση έχει συνέχεια στο χρ νο. 4. ταν ενώνονται οι άνθρωποι σε οργανώσεις, επιτρέπεται η διαίρεση του έργου και η εξειδίκευση. 5. Με τη συνέργεια θεωρο µε τι η ολ τητα είναι µεγαλ τερη απ το άθροισµα των µερών της. 6. Το κ στος συναλλαγής είναι ένας απ τους λ γους δηµιουργίας των οργανώσεων. 7. λοι οι λ γοι δηµιουργίας των οργανώσεων συνδέονται µε την αποτελεσµατικ τερη ικανοποίηση των αναγκών του ανθρώπου, µε την έννοια τι οι άνθρωποι επιτυγχάνουν την ικανοποίηση των αναγκών τους µε µεγαλ τερες θυσίες. 8. Oι εµπορευµατικές οργανώσεις προσφέρουν τα προϊ ντα - υπηρεσίες τους µέσω του µηχανισµο ανταλλαγής της αγοράς.

14 24 K º πo 1 9. µφωνα µε τη συστηµική προσέγγιση, ένα γενικ πλαίσιο αρχών µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη µελέτη και έρευνα λων των φαινοµένων Τα σ νορα µιας οργάνωσης οριοθετο ν τη σχέση της µε το περι άλλον. Ένας φιλανθρωπικ ς σ λλογος είναι µία µη εµπορευµατική οργάνωση. σο µεγαλ τερη είναι η σπουδαι τητα και η συχν τητα των αλλαγών που συµ αίνουν σ ένα σ στηµα, τ σο περισσ τερο πολ πλοκο θεωρείται. 13. εν υπάρχουν εκροές επιζήµιες Oι εισροές µιας οργάνωσης είναι συνήθως ανθρώπινοι και υλικοί π ροι, πληροφορίες και γνώσεις. Πολλές απ τις ανάγκες των ανθρώπων ικανοποιο νται µ νο µε τη συµµετοχή τους σε κοινωνικές οργανώσεις. Η αποτελεσµατικ τητα µιας οργάνωσης απαιτεί την αρµονία ή την καλή προσαρµογή µεταξ λων των συντελεστών (µηχανή- µατα, άνθρωποι, εγκαταστάσεις κτλ.) της οργάνωσης. EÚˆÙ ÛÂÈ appleôïï appleï ÂappleÈÏÔÁ Εσωστρεφές θεωρείται ένα σ στηµα: α. περισσ τερο ανοιχτ ή λιγ τερο κλειστ. περισσ τερο στατικ ή λιγ τερο δυναµικ γ. περισσ τερο κλειστ ή λιγ τερο ανοιχτ δ. περισσ τερο πολ πλοκο ή λιγ τερο απλ εν αποτελεί λ γο δηµιουργίας των οργανώσεων: α. το κ στος συνεργασίας και συντονισµο. το κ στος συναλλαγών

15 E πã πƒ π π Oƒ π ªOπ 25 γ. η συνέργεια συνένωση των δυνάµεων δ. οι οικονοµίες κλίµακας ε. η µη διαίρεση των συντελεστών παραγωγής Oι εξειδικευµένοι δηµ σιοι οργανισµοί είναι: α. παραγωγικές οργανώσεις ή µονάδες. πολιτικές-συνδικαλιστικές οργανώσεις γ. οργανώσεις δηµ σιας διοίκησης και αυτοδιοίκησης δ. οργανώσεις άλλου τ που, που δεν ανήκουν σε καµία απ τις παραπάνω κατηγορίες O θερµοστάτης εν ς κλιµατιστικο είναι παράδειγµα: α. των εισροών εν ς συστήµατος. των εκροών εν ς συστήµατος γ. της διαδικασίας επεξεργασίας / µετασχηµατισµο εν ς συστήµατος δ. του µηχανισµο ανατροφοδ τησης / ελέγχου εν ς συστήµατος εν αποτελεί/ο ν οργάνωση: α. ένας σ λλογος φιλάθλων. το πανεπιστήµιο γ. οι φίλαθλοι που ρίσκονται τυχαία στο γήπεδο, για να παρακολουθήσουν έναν ποδοσφαιρικ αγώνα δ. το α και το γ 22. στηµα θεωρείται: α. η Γη. το µπαν γ. το δέντρο δ. το κοµπιο τερ ε. λα τα παραπάνω, εκτ ς απ το γ στ. το α, το, το γ και το δ 23. Είναι εµπορευµατική οργάνωση: α. ένα ιδιωτικ σχολείο. ένας φιλανθρωπικ ς σ λλογος γ. ένα δηµ σιο σχολείο δ. ένα υπουργείο

16 26 K º πo 1 ÚˆÙ ÛÂÈ Û ÌappleÏ ÚˆÛË ÎÂÓÔ Κάθε.. αποτελεί µια ξεχωριστή ολ τητα, η οποία προσδιορίζεται απ τα... που την οριοθετο ν σε σχέση µε το.... Oργάνωση θεωρο µε µια διακριτή.. οντ τητα ή ένωση ή σ νολο ανθρώπων, που µε συγκεκριµένες σχέσεις, διαδικασίες,.., µεθ δους και.. επιδιώκουν την επίτευξη σκοπών σε «....». τις οργανώσεις επιτυγχάνονται...., επειδή έχου- µε εξοικον µηση π ρων λ γω της µεγάλης ποσ τητας.. ή.. προϊ ντων ή υπηρεσιών. Η.. προσέγγιση οήθησε στην.. και.. σκέψη και συνέ αλε στην καλ τερη καταν ηση των φαινοµένων. Τα ασικά στοιχεία µιας οργάνωσης είναι: Oι... Oι... H διαίρεση της εργασίας, οι, τα συστήµατα και τα... Tα... H.. διάρκεια. Κάθε σ στηµα µπορο µε να το χαρακτηρίσουµε περισσ τερο ή λιγ τερο:.. ή..... ή στατικ. Aπλ ή...

17 E πã πƒ π π Oƒ π ªOπ 27 AÛÎ ÛÂÈ ÓÙÈÛÙÔ ÈÛË 30. B 1. τ χοι: 2. Άνθρωποι: 3. Χρονική διάρκεια: α γ α γ α γ α. µφωνα µε αυτ το χαρακτηριστικ, η άµεση ή έµµεση ικανοποίηση των αναγκών του ατ µου µέσω της οργάνωσης αποτελεί το λ γο της εθελοντικής του συµµετοχής σ αυτή.. µφωνα µε αυτ το χαρακτηριστικ, δεν µπορεί να αποτελεί κοινωνική οργάνωση µια µηχανή. γ. µφωνα µε αυτ το χαρακτηριστικ, η οργάνωση δεν αποτελεί αυθ ρµητο και στιγµιαίο κοινωνικ φαιν µενο. 31. B α. Aνθρώπινοι π ροι 1. Εισροές: 2. Εκροές: α γ δ ε α γ δ ε. Xρήσιµα προϊ ντα γ. Yλικοί π ροι δ. Xρήσιµες υπηρεσίες ε. Γνώσεις B ÛÎÔÏ (ÛÂÏ Û ÔÏ. È Ï Ô ) 32. Η διαίρεση των συντελεστών παραγωγής αποτελεί έναν απ τους λ γους δηµιουργίας των οργανώσεων.

18 28 K º πo Η πολεοδοµία είναι µια πολιτική οργάνωση Το παράδειγµα της εγγραφής εν ς µαθητή στο σχολείο σχετίζεται µε: α. τις σχέσεις που υπάρχουν µεταξ των µερών µιας οργάνωσης. την αλληλουχία ή τη διαδοχή των ενεργειών και λειτουργιών, καθώς και µε τον τρ πο που εκτελο νται γ. τους στ χους της οργάνωσης δ. τα σ νορα της οργάνωσης Oι οργανώσεις εκείνες οι οποίες µε το συνδυασµ και την.. των συντελεστών παραγωγής έχουν σκοπ την.. και.. συγκεκριµένων προϊ ντων - υπηρεσιών στο περι άλλον τους είναι οι.. οργανώσεις. υνήθως, οι.. µιας οργάνωσης απ το περι άλλον της είναι.. π ροι,.. π ροι, πληροφορίες και.., ενώ οι εκροές της είναι χρήσιµα.. και υπηρεσίες Παραγωγικές οργανώσεις: α γ δ ε στ ζ 2. Oργανώσεις ηµ σιας ιοίκησης και Αυτοδιοίκησης: α γ δ ε στ ζ 3. Πολιτικές οργανώσεις: α γ δ ε στ ζ 4. Άλλες οργανώσεις: B α. Aθλητικ ς µιλος. Eπιχειρήσεις γ. Nοσοκοµεία δ. τρατ ς ε. Πολιτικ κ µµα στ. ικαιοσ νη ζ. λλογος φιλάθλων