Φάκελος περιοχής: GR Λέσβος: Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα. Παραδοτέα:

Transcript

1 Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Φάκελος περιοχής: GR Λέσβος: Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων Ανάδοχοι: Τ. Δημαλέξης Δ. Μπούσμπουρας Οκτώβριος 2009

2 Ομάδα μελέτης: Τάσος Δημαλέξης Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Δημήτρης Μπούσμπουρας Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Θάνος Καστρίτης Ωκεανογράφος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Άρης Μανωλόπουλος Περιβαλλοντολόγος Συντονισμός ομάδας χαρτογράφησης και βάσης δεδομένων, Υπεύθυνος παραγωγής χαρτών, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Victoria Saravia Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Υπεύθυνη παραγωγής χαρτών ενδιαιτημάτων, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Λευτέρης Σταύρακας Μηχανικός Η/Υ Υπεύθυνος συμπλήρωσης βάσης δεδομένων Natura Ρούλα Τρίγκου Δασολόγος Συμμετοχή στη συγγραφή επιμέλεια Σχεδίων Δράσης Κώστας Μαργετουσάκης Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Διονυσία Μαρκοπούλου Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Δανάη Πορτόλου Ζωολόγος Επεξεργασία πληθυσμιακών δεδομένων ΙΒΑ και SPA Jakob Fric Φυσικός Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Κώστας Γαγάνης Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Άγγελος Ευαγγελίδης Περιβαλλοντολόγος Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Παναγιώτης Γκιόκας Διοικητική υποστήριξη Επιστημονική και τεχνική υποστήριξη: Τομέας Διατήρησης Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία

3 ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Β: Ορνιθολογική Αξιολόγηση Περιοχών ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Έκθεση ορνιθολογικής αξιολόγησης της περιοχής «GR138 Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα, Λέσβος», για το χαρακτηρισμό της ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ - ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ: Ελευθέριος Κακαλής και Ελένη Γαληνού ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009

4 Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Κακαλής Ε. & Γαληνού Ε. (2009). Έκθεση Ορνιθολογικής αξιολόγησης περιοχής «GR138 Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα, Λέσβος». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Kakalis E. & Galinou E. (2009). Ornithological report for the evaluation of the site «GR138 Gera Gulf Dipi and Haramida marshes, Lesvos». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Συνοπτική αξιολόγηση Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION Concise Evaluation Delimitation Proposal...16 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...19 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. ΧΑΡΤΕΣ ΟΠΤΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ (CD-ROM) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2

6 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός της έκθεσης είναι η αξιολόγηση, η οριοθέτηση και ο χαρακτηρισμός της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (ΣΠΠ) «GR138 Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα, Λέσβος» ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας, σύμφωνα με το Άρθρο 4 της Οδηγίας για τα Πουλιά 79/409/ΕΟΚ. Το εργαλείο για την επίτευξη του σκοπού είναι η εφαρμογή των προδιαγραφών που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004), στην ανωτέρω περιοχή με παραδοτέα τα οποία αποσκοπούν στην ολοκλήρωση της τεχνικής προετοιμασίας για το χαρακτηρισμό της περιοχής αυτής ως ΖΕΠ. 1.1 Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Η περιοχή μελέτης είναι η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR138 Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα, Λέσβος», σύμφωνα με την έκδοση «Important Bird Areas in Europe» (Bourdakis & Vareltzidou 2000) του BirdLife International και τον χάρτη με τα όρια της περιοχής που έχει παραχθεί από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία για το Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ. Η έκταση της περιοχής μελέτης σύμφωνα με το BirdLife International (Bourdakis & Vareltzidou 2000) είναι 5000 εκτάρια. Η περιοχή περιλαμβάνει τον κόλπο της Γέρας στο σύνολό του, τα έλη του Ντιπίου και της Χαραμίδας ενώ μικρή είναι η αντιπροσώπευση από αγροτικές καλλιέργειες όπως ελαιώνες και μακία βλάστηση. Τα κύρια ενδιαιτήματα της περιοχής πέρα του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι οι εκτεταμένοι καλαμώνες, οι εσωτερικές λίμνες γλυκού νερού και εκτάσεις με αλμυρύθρες και αλόφυτα ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3

7 Ο Μαυροκέφαλος Γλάρος και ο Παρδαλοκεφαλάς είναι τα είδη της ορνιθοπανίδας για τα οποία η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR138 Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα, Λέσβος» αξιολογήθηκε από το BirdLife International (Heath & Evans 2000) ότι πληροί τα κριτήρια για ένταξη στο δίκτυο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (πίνακας 1). Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Πληθυσμός BirdLife Larus melanocephalus Μαυροκέφαλος Ελάχ Α4i, B1i, C2 γλάρος άτομα Lanius nubicus Παρδαλοκεφαλάς Συχνό B2 Χάρτης 1. Όρια περιοχής μελέτης (όρια Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά) (Bourdakis & Vareltzidou, 2000) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4

8 1.2 Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής Brooks R Birding on the Greek Island of Lesvos. Brookside Publisging, p. 248 Brooks, R Birding in Lesvos. Norfolk, UK: Brookside Publishing. Holzinger, J Vorkommen und Schlafplatzverhalten des Rosenstars (Sturnus roseus) auf Lesbos (Agais, Griechenland). Orn. Mitt. 52: Tsounis, G. and A. Dimitropoulos The avifauna of the north-eastern Aegean islands Lesvos and Chios: differences and similarities. Biologia Gallo-hellenica 19(2): Williams, Μ Birdwatching in Lesbos. Warwickshire. 45 pp. ΕΟΕ Συνοπτική έκθεση δραστηριότητας στα πλαίσια του προγράμματος παρακολούθησης υγρότοπων 1995 για τις περιοχές 1) Υγρότοπος κόλπου Καλλονής, Λέσβου, 2) υγρότοπος Ντίπι Λάρσος, Λέσβου, 3) Λ/Θ Αλυκής και Χορταρολίμνη, Λήμνου και 4) Αλυκή Χώρας, Νάξου. Ζαλίδης, Γ και Α. Μαντζαβέλας (Συντ.) Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (πρώτη προσέγγιση). ΕΚΒΥ. Τρούμπης, Α Οικολογική και διαχειριστική μελέτη του υγροτόπου Ντιπί Λαρσός. Τμήμα Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Τσούνης, Γ Η ορνιθοπανίδα της Λέσβου. Ενημερωτικό Δελτίο Ελλην. Ορνιθ. Εταιρείας. Kardakari, N. (compiler) Important Bird Areas in Greece: 138. Gera gulf-dipi and Haramida marshes, Lesvos. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες) Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Κόλπος Γέρας, έλη Ντίπι και Χαραμίδα, Λέσβος» με κωδικό ΣΠΠΕ GR138. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5

9 ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ 1.3 Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ): GR Λέσβος: κόλπος Γέρας, Έλος Ντίπι & όρος Όλυμπος ( ha, 98 %) Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ΚΑΖ): Δίβολο-Ακόθι (Λουτρών) (297 ha, 5 %). 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Για την έρευνα πεδίου αλλά και για τις απαιτούμενες εργασίες γραφείου εφαρμόστηκαν οι προδιαγραφές που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004). Συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής από την ήδη δημοσιευμένη βιβλιογραφία και από παρατηρήσεις και αδημοσίευτες αναφορές ελλήνων και ξένων επισκεπτών. Η έρευνα πεδίου έγινε στα τέλη της άνοιξης και στα μέσα του καλοκαιριού διάρκεσε συνολικά 10 μέρες. Κατά την έρευνα πεδίου έγιναν καταγραφές όλων των ειδών, ενώ λόγω του περιορισμένου χρόνου της εργασίας πεδίου, δόθηκε έμφαση στη συλλογή στοιχείων για τον εντοπισμό των κρίσιμων ενδιαιτημάτων του Παρδαλοκεφαλά και του Μαυροκέφαλου Γλάρου, ειδών που πληρούν τα κριτήρια ένταξης της περιοχής στο δίκτυο των ΖΕΠ σύμφωνα με το BirdLife International (Heath & Evans 2000), καθώς και όσων άλλων ειδών είχαν αξιόλογους πληθυσμούς σε σχέση με τα πληθυσμιακά όρια των κριτηρίων χαρακτηρισμού και των ΖΕΠ. Η έρευνα επικεντρώθηκε στην κάλυψη κατά προτεραιότητα των πιθανών περιοχών αναπαραγωγής και τροφοληψίας των παρακάτω ειδών, που σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία είχαν παρατηρηθεί στην ευρύτερη περιοχή, ή είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να βρεθούν εντός των ορίων της περιοχής μελέτης: Ψαθοποταμίδα, Χειμωνογλάρονο και Θαλασσοπρίστη. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6

10 Κατά την έρευνα πεδίου χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθες μέθοδοι καταγραφών, σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται από τους Χατζηχαραλάμπους κ.ά. (2004): Επιλέχτηκαν δειγματοληπτικές διαδρομές στους αντιπροσωπευτικότερους βιότοπους εντός κι εκτός της περιοχής ΙΒΑ Σε καθορισμένα σημεία χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος look and see για ποιοτική καταγραφή των ειδών που εμφανίζονται εκεί, ενώ έγινε πληθυσμιακή εκτίμηση για τα αναπαραγόμενα στρουθιόμορφα και τα μεταναστευτικά και αναγωγή των πληθυσμιακών δεδομένων στον χώρο ή στον χρόνο αντίστοιχα. Για τα είδη που δεν παρουσιάζουν ομοιόμορφη κατανομή ή διατηρούν επικράτειες (π.χ. αρπακτικά) έγιναν παρατηρήσεις σε όλο το εύρος της περιοχής και καταγράφηκε η παρατηρηθείσα δραστηριότητά τους ενώ έγινε προσπάθεια εντοπισμού των θέσεων φωλεοποίησης. Για την έρευνα πεδίου χρησιμοποιήθηκαν κυάλια 8Χ42 και τηλεσκόπιο 20Χ60, Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης (Global Positioning System-GPS) και χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού σε κλίμακα 1: Στους χάρτες καταγράφονταν οι περιοχές τροφοληψίας, θέσεις φωλιάσματος και τα εκτιμώμενα όρια επικρατειών. Από τις καταγραφές και τη διαθέσιμη βιβλιογραφική πληροφορία διαμορφώθηκαν οι χάρτες με τα κρίσιμα ενδιαιτήματα και τις επικράτειες για τα είδη χαρακτηρισμού και. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1 Συνοπτική αξιολόγηση Στην παρούσα μελέτη τα είδη χαρακτηρισμού και που χρησιμοποιήθηκαν για τον χαρακτηρισμό της περιοχής ως ΙΒΑ το 2000 φαίνεται να μην πληρούν τα κριτήρια χαρακτηρισμού και. Συγκεκριμένα, για τον Μαυροκέφαλο Γλάρο δεν έγινε δυνατό να διαπιστωθεί εάν η περιοχή είναι σημαντικός μεταναστευτικός τόπος καθώς θα έπρεπε να γίνει εξειδικευμένη έρευνα κατά τις μεταναστευτικές περιόδους, κάτι που δεν κατέστη εφικτό στο πλαίσιο του ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7

11 παρόντος έργου. Για τον Παρδαλοκεφάλα, θα πρέπει να τονίσουμε ότι ενώ το είδος είναι παρόν κατά την αναπαραγωγική περίοδο ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του στην περιοχή, είναι σαφώς μικρότερος από το πληθυσμιακό όριο του κριτηρίου 2. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη αρτιότερη πληροφόρηση και στη συστηματική καταγραφή της ορνιθοπανίδας της περιοχής μέσω της έρευνας πεδίου της παρούσας μελέτης. Αντίθετα, η περιοχή εκπληρώνει τα κριτήρια για τα είδη Ψαθοποταμίδα, Πρασινοκέφαλη Πάπια, Χειμωνογλάρωνο και Θαλασσοπρίστη τα οποία δεν είχαν απογραφεί στον χαρακτηρισμό της περιοχής ως ΙΒΑ το Λαμβάνοντας υπόψη τις περιοχές αναπαραγωγής και τροφοληψίας των ειδών κριτηρίων που φαίνονται στους πίνακες 2 και 3 προκύπτουν οι εξής προτάσεις για την οριοθέτηση της προτεινόμενης ΖΕΠ: α) προτείνεται ο περιορισμός στην υφιστάμενη οριοθέτηση της περιοχής ΣΠΠ στα ανατολικά όρια της περιοχής. Η διεθνής σημασία της περιοχής μελέτης προκύπτει από την ύπαρξη αξιόλογου διαχειμάζοντα πληθυσμού της Ψαθοποταμίδας (Acrocephalus melanopogon) ( 2). Επιπρόσθετα, η περιοχή μελέτης και ειδικότερα τα έλη Ντιπίου και Χαραμίδας αποτελούν μία από τις 5 σημαντικότερες περιοχές διαχείμασης του είδους στην περιφέρεια των νήσων του Αιγαίου και Κρήτης. Επίσης, η σημασία της περιοχής μελέτης προκύπτει από την ύπαρξη αξιόλογου αναπαραγόμενου πληθυσμού που ξεπερνά το του εθνικού πληθυσμού για την Πρασινοκέφαλη Πάπια (Anas platyrhynchos) και αξιόλογου διαχειμάζοντα πληθυσμού που ξεπερνά το του εθνικού πληθυσμού για τα είδη: Χειμωνογλάρονο (Sterna sadvicensis) και Θαλασσοπρίστης (Mergus serrator). Από τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν δεν έγινε δυνατό να διαπιστωθεί εάν η περιοχή πληροί τα κριτήρια 4 και 5 των προδιαγραφών της Φάσης Β του έργου (βλ. Δημαλέξης κ.ά. 2004). Για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, ιδιαίτερα ως προς το κριτήριο 5 (για τα στρουθιόμορφα και τα αρπακτικά πουλιά), θα πρέπει να γίνει εξειδικευμένη έρευνα κατά τις μεταναστευτικές περιόδους, κάτι που δεν κατέστη εφικτό στο πλαίσιο του παρόντος έργου ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8

12 3.2 Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Για την περιοχή μελέτης δημιουργήθηκε αρχικά ένας πίνακας εργασίας με όλα τα είδη που απαντούν στην περιοχή, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για να ετοιμασθούν: α) ο πίνακας αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και και β) οι πίνακες 3.2.a-b του Τυποποιημένου Δελτίου Δεδομένων. Στον πίνακα αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και (βλ. Παράρτημα: Πίνακας Ι) σημειώθηκε ο πληθυσμός του κάθε είδους στη περιοχή μελέτης και εάν το είδος πληροί κάποιο από τα κριτήρια 1, 2, 3 και 6. Τέλος, με βάση την αξιολόγηση που παρουσιάζεται στον παραπάνω πίνακα, ετοιμάστηκε ο πίνακας 2 ο οποίος περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα κριτήρια 1-6 και συνεπώς πρόκειται για τα είδη χαρακτηρισμού της περιοχής και ο πίνακας 3 που περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα πληθυσμιακά όρια και αποτελούν τα είδη της περιοχής μελέτης (δηλαδή τα είδη τα ενδιαιτήματα των οποίων μπορούν να ληφθούν υπόψη για την οριοθέτησή της ως ΖΕΠ). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9

13 Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Πίνακας 2. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την περιοχή: «GR138 Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα, Λέσβος» A/A Πιν. Ι 317 Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Acrocephalus melanopogon Ψαθοποταμίδα Είδη χαρακτηρισμού Ισχύει * * Η περιοχή είναι για το είδος μια από τις 5 σημαντικότερες περιοχές στην γεωγραφική περιφέρειά της και φιλοξενεί > του εθνικού πληθυσμού. Γεωγραφικές περιφέρειες: 1) Θράκη Μακεδονία - Θεσσαλία, 2) Ήπειρος-Δυτική Ελλάδα-Στερεά Ελλάδα-Πελοπόννησος, 3) Νησιά Αιγαίου Πίνακας 3. Είδη για την περιοχή: «GR138 Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα, Λέσβος» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη 47 Anas platyrhynchos Πρασινοκέφαλη πάπια αναπ. πληθ. Ελλάδας 64 Mergus serrator Θαλασσοπρίστης Ελλάδας 203 Sterna sadvicensis Χειμωνογλάρονο Ελλάδας ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10

14 3.3 Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται συνοπτικά ο ελληνικός πληθυσμός των ειδών χαρακτηρισμού και, το καθεστώς παρουσίας τους στην περιοχή μελέτης, τα κρίσιμα ενδιαιτήματά (θέσεις φωλιάσματος, τροφοληψίας και καταφυγίου) και οι απειλές τους, καθώς και τα ενδεδειγμένα μέτρα διατήρησης. Ψαθοποταμίδα Acrocephalus melanopogon Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Το είδος είναι επιδημητικό ενώ το χειμώνα ο πληθυσμός της Ψαθοποταμίδας αυξάνεται σημαντικά. Ο συνολικός αναπαραγόμενος πληθυσμός της στην Ελλάδα εκτιμάται σε 100 έως 1000 ζευγάρια (Birdlife, 2004, Handrinos & Akriotis, 1997). Στην περιοχή μελέτης το είδος είναι πολύ κοινό τον χειμώνα καθώς ο εκτεταμένος καλαμώνας στο έλος Ντίπι αλλά και της Χαραμίδας αποτελούν ιδανικό ενδιαίτημα διαχείμασης. Επιπλέον η περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι αποτελεί μία από τις 5 σημαντικότερες περιοχές διαχείμασης του είδους στην περιφέρεια των νήσων του Αιγαίου και της Κρήτης καθώς οι συγκεντρώσεις του είδους σε αυτήν είναι εξαιρετικά υψηλές (Κακαλής αδημ.δεδομένα). Οικολογία. Φωλιάζει σε καλαμώνες γλυκού νερού και τρέφεται με έντομα και ασπόνδυλα κοντά στην επιφάνεια του νερού. Κατά τον χειμώνα παρατηρείται σε καλαμώνες συνήθως κοντά σε ανοιχτές επιφάνειες νερού, σε αρδευτικά κανάλια ή υδατοσυλλογές. Οι ανοιχτές επιφάνειες νερού αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό του ενδιαιτήματος διαχείμασης (Handrinos & Akriotis, 1997). Απειλές. H καύση και η εκχέρσωση των καλαμιώνων είναι η κύρια απειλή του ενδιαιτήματος διαχείμασης ενώ παράλληλα η καταστροφή και συρρίκνωση των υγροτόπων, ειδικά των υγρών λιβαδιών και των περιοχών με ρηχά νερά όπου αφθονούν τα έντομα αλλοιώνει το ενδιαίτημα τροφοληψίας του είδους. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11

15 Πρασινοκέφαλη πάπια Anas platyrhynchos Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Το είδος είναι επιδημητικό ενώ το χειμώνα ο πληθυσμός της Πρασινοκέφαλης πάπιας αυξάνεται σημαντικά. Ο συνολικός αναπαραγόμενος πληθυσμός της στην Ελλάδα εκτιμάται σε 100 έως 1000 ζευγάρια (Birdlife, 2004, Handrinos & Akriotis, 1997). Στην περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι αναπαράγεται τουλάχιστον 1 ή 2 ζευγάρια στο έλος του Ντιπίου. Οικολογία. Το είδος αναπαράγεται σε παράκτιους υγροτόπους, λιμνοθάλασσες, έλη και λίμνες γλυκού νερού. Επίσης, παρατηρείται σε τεχνητούς υγροτόπους πχ ταμιευτήρες, αρδευτικά ή αποστραγγιστικά κανάλια (Καζαντζίδης και Νοίδου, 2008). Τρέφεται σε ρηχά, γλυκά ή υφάλμυρα νερά, λιμνοθάλασσες, έλη κα. Απειλές. Η αλλοίωση ή καταστροφή των ενδιαιτημάτων φωλιάσματος πχ αποστράγγιση υγροτόπων αποτελεί την βασική αιτία μείωσης του πληθυσμού της. Επίσης, το έντονο κυνήγι και κυρίως η όχληση που δημιουργείται κατά την άσκησή του οδηγεί συχνά το είδος σε περιοχές ακατάλληλες πχ θαλάσσιες. Στην περιοχή μελέτης σημαντική απειλή για τον πληθυσμό που αναπαράγεται στο νησί αποτελεί η σταδιακή ελάττωση και τελικά εξάντληση του νερού στους υγροτόπους στα τέλη Ιουνίου αρχές Ιουλίου η οποία οδηγεί σε χαμηλά ποσοστά επιβίωσης των νεοσσών. Θαλασσοπρίστης Mergus serrator Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο Θαλασσοπρίστης είναι είδος που διαχειμάζει στη χώρα μας. Η παράκτια ζώνη της Θράκης και της δυτικής Ελλάδας αποτελεί την κύρια περιοχή διαχείμασης του είδους ενώ μικρότεροι πληθυσμοί παρατηρούνται κατά μήκος των ακτών της Μακεδονίας, της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας. Στα νησιά του Αιγαίου παρατηρείται κυρίως σε μεγάλα νησιά ιδιαίτερα στο βόρειο Αιγαίο (πχ Λέσβος και Λήμνος). Στην περιοχή μελέτης παρατηρείται στον κόλπο του Γέρας όπου κάθε χρόνο διαχειμάζουν μικρά κοπάδια της τάξης των 5 έως 10 ατόμων. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12

16 Οικολογία. Το είδος παρατηρείται κατά μήκος των ακτών συνήθως σε απήνεμους κόλπους με ρηχές παραλίες. Τρέφεται με μικρά ψάρια τα οποία τα συλλαμβάνει συνήθως με κατάδυση. Συνήθως κυνηγά σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες λίγων ατόμων τα οποία συνεργάζονται για την απόκτηση της τροφής. Απειλές. Η παράκτια αλιεία κατά τόπους μπορεί να αποτελεί απειλή για το είδος. Ειδικότερα η αλιεία κοντά στις ακτές με δίχτυα μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο άμεσης παγίδευσης και θανάτωσης για το είδος, υπόθεση που θα πρέπει να διερευνηθεί. Χειμωνογλάρονο Sterna sadvicensis Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Η αναπαραγωγή του είδους στη χώρα μας λαμβάνει χώρα κυρίως στο Δέλτα του Έβρου και τον Αμβρακικό με πληθυσμό που κυμαίνεται από 0 έως 30 ζευγάρια (Handrinos & Akriotis, 1997). Το χειμώνα το είδος είναι πιο κοινό όπου παρατηρείται σε πολλούς υγροτόπους της βόρειας, κεντρικής και δυτικής Ελλάδας. Στο Αιγαίο παρατηρείται στους κόλπους κατά μήκος της ακτογραμμής και σε υγροτόπους σε αρκετά νησιά. Η περιοχή μελέτης αποτελεί σημαντικό χώρο διαχείμασης του Χειμωνογλάρονου με τακτική παρουσία του είδους από τις αρχές Οκτωβρίου έως τον Απρίλιο (Κακαλής αδημ.δεδομένα). Οικολογία. Φωλιάζει σε μικρές νησίδες ή σε θέσεις που βρίσκονται σε λουρονησίδες και αναχώματα ή νησίδες αλυκών. Συνήθως οι θέσεις αυτές είναι ελεύθερες από θηρευτές και ανθρώπινη όχληση και σε υπήνεμους κόλπους. Η κάλυψη της βλάστησης είναι χαμηλή ή συχνά απουσιάζει. Τρέφεται με μικρά ψάρια και περιστασιακά με πλαγκτονικά καρκινοειδή κυρίως στη θάλασσα, σε υφάλμυρα κανάλια και λιμνοθάλασσες. Απειλές. Οι απειλές για το είδος παραμένουν αδιευκρίνιστες κατά την περίοδο διαχείμασης. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13

17 3.4 Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και Στον επισυναπτόμενο χάρτη 2 παρουσιάζονται τα κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού και. Ο χάρτης 2 διαμορφώθηκε από τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από την εργασία πεδίου ενώ συμπληρωματικά χρησιμοποιήθηκαν αξιόπιστα δεδομένα από βιβλιογραφικές πηγές. 4. ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ Στον επισυναπτόμενο χάρτη 3 (κλίμακας 1: ) παρουσιάζονται: α) η προτεινόμενη οριοθέτηση της περιοχής μελέτης ως ΖΕΠ και β) τα υφιστάμενα όρια ΤΚΣ και ΖΕΠ πλησίον ή εντός της περιοχής μελέτης. Η πρόταση της περιοχής μελέτης ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας διαμορφώθηκε έτσι ώστε να περιλάβει τα κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού για όλες τις εποχές που αυτά χρησιμοποιούν την περιοχή, καθώς και τα αντίστοιχα ενδιαιτήματα των ειδών, σύμφωνα με τις προδιαγραφές ΖΕΠ (βλ. Δημαλέξης κ.ά. 2004). Από την προτεινόμενη οριοθέτηση εξαιρούνται οι οικισμοί που βρίσκονται εντός της περιοχής με βάση τα νόμιμα όρια τους. Πιο αναλυτικά το είδος χαρακτηρισμού, η Ψαθοποταμίδα, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιλογή του γενικού πλαισίου της προτεινόμενης, περιλαμβάνοντας τις γνωστές θέσεις όπου έχουν καταγραφεί ως τώρα. Επιπλέον αυτών λήφθηκαν υπόψη τα κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών και συγκεκριμένα του Χειμωνογλάρονου, της Πρασινοκέφαλης πάπιας και του Θαλασσοπρίστη. Τα προτεινόμενα όρια της ΖΕΠ προτείνεται να περιορισθούν σε σύγκριση με τα όρια της περιοχής μελέτης (δηλαδή της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά) καθώς ορισμένες θέσεις στα ανατολικά δεν σχετίζονται με κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού και (περιοχή ΚΑΖ Δίβολο Ακόθι). Προτείνεται να παραμείνει η θαλάσσια περιοχή του κόλπου της Γέρας καθώς μεγάλο τμήμα του αποτελεί ενδιαίτημα τροφοληψίας για τα είδη : Χειμωνογλάρονο και Θαλασσοπρίστης. Επίσης, προτείνεται να παραμείνει εντός των ορίων τα έλη Ντιπίου ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14

18 και Χαραμίδας καθώς αποτελούν ιδανικό ενδιαίτημα διαχειμασης του είδους χαρακτηρισμού, της Ψαθοποταμίδας. Τα προτεινόμενα όρια της ΖΕΠ επιδιώχθηκε, στο μέτρο της ακρίβειας που παρέχουν οι ασπρόμαυροι χάρτες της ΓΥΣ, να είναι εύκολα αναγνωρίσιμα από τους υπεύθυνους για τη διαχείριση της περιοχής, με βάση φυσιογραφικά (θαλάσσια ακτογραμμή, ρέματα, κορυφογραμμές) ή άλλα γνωρίσματα (π.χ. δρόμοι, μονοπάτια) της περιοχής (βλ. Δημαλέξης κ.ά. 2004). Η προτεινόμενη περιοχή έχει ενιαίο οικολογικό χαρακτήρα καθώς περιλαμβάνει το κόλπο της Γέρας και τα έλη του Ντιπίου και της Χαραμίδας και διαφέρει με τις γειτονικές του στο γεγονός ότι μέχρι σήμερα διατηρεί σε υψηλό βαθμό την φυσική της κατάσταση καθώς στις υπόλοιπες, η δόμηση και η ανάπτυξη τουριστικών και οικιστικών μονάδων έχουν αλλοιώσει αρκετά τη φυσικότητά τους. Ξεκινώντας ανατολικά από το Ακρωτήρι Μέλισσα, το όριο της περιοχής ακολουθεί την επαρχιακό οδό που περικλείει τον υγρότοπο Χαραμίδας και φθάνει με κατεύθυνση δυτική στην ακτή του κόλπου Γέρας, όπου στρέφεται προς βορρά, ακολουθώντας αρχικά την ακτογραμμή, και κατόπιν την επαρχιακή οδό από Λουτρά προς Κάτω Τρίτο. Παρακάμπτει τους οικισμούς Πυργί και Κέδρο από τα δυτικά και συνεχίζει περικλείοντας τον υγρότοπο Ντιπί για να συνεχίσει κατόπιν επάνω στην επαρχιακή οδό με κατεύθυνση προς Πέραμα και Πύργους, παρακάμπτοντας τους οικισμούς από την πλευρά της θάλασσας. Από τον τελευταίο οικισμό συνεχίζει παράκτια έως ότου φτάσει στο ακρωτήρι Κέφαλος. Από εκεί διασχίζει τον μυχό του κόλπου και φθάνει στο Ακρωτήρι Μέλισσα. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 15

19 5. SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION 5.1. Concise Evaluation Present fieldwork and concentration of all available reliable data have reconfirmed the importance of the Gera gulf Dipi and Haramida marshes for the avifauna. The international importance of the study area is supported by the presence of an important wintering population of Moustached Warbler (Acrocephalus melanopogon). Additionally, the area is important at a national level holding more than of the national breeding population of Mallard (Anas platyrhynchos) and the wintering populations of Red-breasted Merganser (Mergus serrator) and Sandwich Tern (Sterna sadvicensis). From the data that was collected during this study, the area does not fulfill criteria 4 and 5 as they are prescribed in Phase B of this work (Dimalexis A., S. Bourdakis and E. Chatzicharalampous 2004). A firm conclusion, especially regarding criterion 5 (for passerines and raptors) can be reached after more specific field work during the migratory periods. The latter was not feasible in the framework of the present study Delimitation Proposal The attached map (scale 1: ) depicts the boundaries of the proposed Specially Protected Area. The boundaries of the proposed SPA have been designed so as to include all critical habitats of the selection species during all seasons that they are using the area, and the relevant habitats of demarcation species, in accordance with the boundaries prescription for the SPA (Dimalexis A., S. Bourdakis and E. Chatzicharalampous 2004). Particularly Moustached Warbler was the key species that generally shaped the proposed boundaries, which include all known localities where it has been observed so far at the area. Aditionally habitats of Mallard, Red-breasted Merganser and Sandwich Tern were taken into account The proposed boundaries of the SPA on the east part of the area, were restricted compared to those of the existing IBA. Areas that ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 16

20 do not relate to critical habitats of selection and delimitation species have been excluded from the proposal. The boundaries of the proposed SPA were drawn at the closest possible precision based on the only available black and white topographic maps (dated from 1971), using natural landmarks (streams, ridges) or other landscape characteristics (roads, paths, etc.) of the area (Dimalexis A., S. Bourdakis and E. Chatzicharalampous 2004). Villages, inhabited and agricultural areas were not included within the boundaries of the SPA, as long as they didn't form part of any critical habitat for priority species. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 17

21 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ BirdLife International, Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. BirdLife Conservation series No. 12. BirdLife International. Cambridge. Bourdakis S. & Vareltzidou, S Greece pp In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p Brooks R Birding on the Greek Island of Lesvos. Brookside Publisging, p. 248 Handrinos, G. & Akriotis, T The Birds of Greece. Helm Publishers. London ΕΟΕ Συνοπτική έκθεση δραστηριότητας στα πλαίσια του προγράμματος παρακολούθησης υγρότοπων 1995 για τις περιοχές 1) Υγρότοπος κόλπου Καλλονής, Λέσβου, 2) υγρότοπος Ντίπι Λάρσος, Λέσβου, 3) Λ/Θ Αλυκής και Χορταρολίμνη, Λήμνου και 4) Αλυκή Χώρας, Νάξου. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Καζαντζίδης, Σ. και Μ. Νοίδου (συντονιστές έκδοσης) Προσδιορισμός της φαινολογίας μετανάστευσης των θηρεύσιμων υδρόβιων πουλιών - Τελική αναφορά. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γενική Γραμματεία Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ) Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, Θεσσαλονίκη. 255 σελ. + Παράρτημα. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 18

22 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ANNEXES ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 19

23 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 20

24 Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και για την περιοχή «GR138 Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα, Λέσβος» AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res Br Win Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 2 Gavia arctica P Υ 1 4 Tachybaptus ruficollis P Υ 15 5 Podiceps cristatus P Υ 8 6 Podiceps grisegena Υ 8 Podiceps nigricollis P Υ 1 9 Calonectris diomedea Θ Puffinus yelkouan 20/60 ind Θ Hydrobates pelagicus Θ Phalacrocorax carbo P Υ Phalacrocorax aristotelis Υ Phalacrocorax pygmeus P Υ Pelecanus onocrotalus Υ Pelecanus crispus 10/30 ind Υ Botaurus stellaris P Υ Ixobrychus minutus P Υ Nycticorax nycticorax P Υ Ardeolla ralloides P Υ Egretta garzetta P Υ Casmerodius albus P Υ Ardea cinerea P Υ 6 27 Ardea purpurea P Υ 1 1 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 21

25 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res Br Win Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 28 Ciconia nigra P Υ Π Ciconia ciconia Υ Π Plegadis falcinellus P Υ Platalea leucorodia Υ Phoenicopterus ruber Υ Cygnus olor Υ 1 37 Anser albifrons / 250 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Υ Anser erythropus 15 ind Υ 1 39 Anser anser / Υ 1 41 Branta ruficollis 60 ind. / regular presence Υ Tadorna ferruginea Υ Tadorna tadorna Υ 1 44 Anas penelope P Υ Anas strepera Υ 1 46 Anas crecca P Υ 47 Anas platyrhynchos 1-2 P Υ 1 48 Anas acuta Υ 49 Anas querquedula P Υ 0 51 Anas clypeata P Υ 53 Netta rufina Υ 0 54 Aythya ferina Υ 0 55 Aythya nyroca 20/60 ind Υ Aythya fuligula Υ 57 Aythya marila Υ 1 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 22

26 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res Br Win Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 61 Melanitta fusca / 15 Κριτ. 4 (C4) Υ 62 Bucephala clangula Υ 63 Mergelus albellus Υ 1 64 Mergus serrator Max 10 P Υ 3 65 Mergus merganser Υ 1 66 Oxyura leucocephala regular presence Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Υ 3 67 Pernis apivorus non br P Α Milvus migrans 300 Α Haliaeetus albicilla Α Gypaetus barbatus 1 Α Neophron percnopterus regular presence 16 Α Gyps fulvus 180 Α Aegypius monachus 5/15 ind 14 Α Circaetus gallicus P 54 Α Circus aeruginosus P 290 Α Circus cyaneus P 110 Α 79 Circus macrourus 15 ind Α 80 Circus pygargus 94 Α Accipiter brevipes non br P 10 Α Buteo buteo P Α Buteo rufinus P 2 Α Aquila pomarina 70 Α Aquila clanga 6 ind 1 Α 89 Aquila nipalensis 50 Α ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 23

27 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Br Win Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 90 Aquila heliaca 2/ 6 ind 1 Α Aquila chrysaetos 41 Α Hieraaetus pennatus 27 Α Hieraaetus fasciatus 9 Α Pandion haliaetus 53 Α 95 Falco naumanni 20/60 ind 180 Α Falco vespertinus 30 ind 9 Α 98 Falco columbarius 76 Α Falco eleonorae 140 Α Falco biarmicus P 1 Α Falco cherrug regular presence Κριτ. 4 (C4) 2 Α 103 Falco peregrinus P 74 Α Bonasa bonasia Tetrao urogallus Alectoris graeca Coturnix coturnix Porzana porzana Υ Porzana parva P Υ Crex crex 20/60 ind Υ 122 Fulica atra P Υ Otis tarda 30 ind ind Haematopus ostralegus Υ Himantopus himantopus Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Υ Recurvirostra avosetta Υ Burhinus oedicnemus P Υ

28 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Br Win Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 133 Glareola pratincola Υ Charadrius dubius P Υ Charadrius hiaticula Υ Charadrius alexandrinus P Υ Charadrius leschenaultii 10 Υ 142 Pluvialis apricaria Υ Pluvialis squatarola P Υ Hoplopterus spinosus P Υ Vanellus vanellus P Υ Calidris canutus Υ Calidris alba / Κριτ. 4 (C4) 470 Υ 150 Calidris minuta P Υ Calidris temminckii Υ 154 Calidris ferruginea P Υ 156 Calidris alpina P Υ 157 Limicola falcinellus Υ 158 Philomachus pugnax P 510 Υ Lymnocryptes minimus P Υ Gallinago gallinago P Υ 163 Scolopax rusticola P Υ Limosa limosa 30 ind Υ 165 Limosa lapponica Υ Numenius phaeopus P Υ 167 Numenius tenuirostris regular presence 1 Υ Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) 25

29 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res Br Win Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 168 Numenius arquata P Υ 169 Tringa erythropus Υ Tringa totanus P Υ Tringa stagnatilis P Υ 172 Tringa nebularia P Υ Tringa ochropus P Υ Tringa glareola Υ 177 Actitis hypoleucos P Υ Arenaria interpres Υ Larus melanocephalus P Υ Larus minutus P Υ Larus ridibundus P Υ 191 Larus genei Υ Larus audouinii 20/60 ind Υ Larus canus Υ 194 Larus fuscus Υ Gelochelidon nilotica Υ Sterna caspia Υ 203 Sterna sadvicensis Max 15 P Υ Sterna hirundo P Υ Sterna albifrons P Υ Chlidonias hybridus P Υ Chlidonias niger P Υ Chlidonias leucopterus Υ 214 Columba oenas Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 26

30 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Res ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Br Win Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 215 Columba palumbus P Streptopelia turtur P Clamator glandarius Otus scops P Bubo bubo Asio flammeus Caprimulgus europaeus Apus apus P Apus melba P Alcedo atthis P Merops apiaster P Coracias garrulus Jynx torquilla P Picus canus Dryocopus martius Dendrocopos syriacus Dendrocopos medius P Dendrocopos leucotos Picoides tridactylus Melanocorypha calandra Calandrella brachydactyla Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Σ Σ Lullula arborea P Σ Alauda arvensis P Σ Riparia riparia P Σ Hirundo rustica P Σ 500 Ελλάδας 27

31 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Res ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Br Win Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 267 Delichon urbica P Σ Anthus campestris Σ Motacilla flava P Σ Phoenicurus phoenicurus Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Σ Oenanthe isabellina Σ Oenanthe hispanica P Σ Monticola saxatilis Σ Turdus torquatus Σ Acrocephalus melanopogon C 130 Σ Hippolais pallida P Σ Hippolais olivetorum 30 Σ Sylvia rueppelli 30 Σ Sylvia hortensis P Σ Sylvia nisoria 820 Σ Muscicapa striata P Σ Ficedula parva P Σ Ficedula semitorquata Σ Ficedula albicollis P Σ 365 Sitta krueperi 20 1 Σ Oriolus oriolus P Σ Lanius collurio P Σ Lanius minor P 65 Σ Lanius excubitor Σ 377 Lanius senator P Σ Lanius nubicus P 45 Σ 5 5 Ελλάδας 28

32 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας 383 Pyrrhocorax pyrrhocorax Res Br Win Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) 150 Σ Passer hispaniolensis P Σ Emberiza cineracea 10/30 ind 1 Σ Emberiza hortulana P Σ Emberiza caesia P 130 Σ Emberiza melanocephala P Σ 300 Υπόμνημα (Explanations): Ειδικότερες επεξηγήσεις σχετικά με τα πληθυσμιακά όρια και τα κριτήρια που αναφέρονται στον πίνακα, υπάρχουν στις Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Φάσης Β του έργου (βλ. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους 2004). AA Πιν.Ι: Αύξων αριθμός του Πίνακα Ι. «Κατάλογος των ειδών που απαντούν στην Ελλάδα, καθεστώς παρουσίας τους και κατηγοριοποίηση με βάση την Οδηγία των πτηνών», σύμφωνα με τις Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Φάσης Β του έργου (βλ. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους 2004). Επιστημονική ονομασία (Scientific name): Με έντονα στοιχεία (Bold) φαίνονται τα είδη που χρησιμοποιούνται για το χαρακτηρισμό ΖΕΠ ενώ με κανονικά στοιχεία φαίνονται τα είδη (Selection species are indicated in bold Delimitation species are indicated in normal). Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης: Όπως αναφέρονται στο Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων (βλέπε European Commission 1995 Standard Data Form) Res: βρίσκεται στον τόπο καθ όλη τη διάρκεια του έτους Br: χρησιμοποιεί τον τόπο για να φωλιάζει και να ανατρέφει τους νεοσσούς Win: το είδος χρησιμοποιεί τον τόπο κατά τη διάρκεια του χειμώνα Stage: τόπος που χρησιμοποιείται στη μετανάστευση ή για την πτερόρροια εκτός των περιοχών αναπαραγωγής 4: Υ: είδος που περιλαμβάνεται στα μεταναστευτικά υδρόβια είδη (migratory water birds) Θ: είδος που περιλαμβάνεται στα αποδημητικά θαλασσοπούλια (migratory sea birds) 5: Π: Πελαργοί (Ciconiidae), Α: Aρπακτικά (Accipitridae), Γ: Γερανοί (Gruidae), Σ: Στρουθιόμορφα (Passeriformes) Κατά τον υπολογισμό του πληθυσμού λαμβάνονται υπόψη όλα τα είδη των μεταναστευτικών στρουθιόμορφων. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 29

33 Τα σκιασμένα κελιά δείχνουν το κριτήριο που πληροί κάθε είδος (Highlighted cells indicate the criteria fulfilled by a single species). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 30