Φάκελος περιοχής: GR Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων.

Transcript

1 Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Φάκελος περιοχής: GR Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων Ανάδοχοι: Τ. Δημαλέξης Δ. Μπούσμπουρας Οκτώβριος 2009

2 Ομάδα μελέτης: Τάσος Δημαλέξης Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Δημήτρης Μπούσμπουρας Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Θάνος Καστρίτης Ωκεανογράφος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Άρης Μανωλόπουλος Περιβαλλοντολόγος Συντονισμός ομάδας χαρτογράφησης και βάσης δεδομένων, Υπεύθυνος παραγωγής χαρτών, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Victoria Saravia Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Υπεύθυνη παραγωγής χαρτών ενδιαιτημάτων, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Λευτέρης Σταύρακας Μηχανικός Η/Υ Υπεύθυνος συμπλήρωσης βάσης δεδομένων Natura Ρούλα Τρίγκου Δασολόγος Συμμετοχή στη συγγραφή επιμέλεια Σχεδίων Δράσης Κώστας Μαργετουσάκης Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Διονυσία Μαρκοπούλου Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Δανάη Πορτόλου Ζωολόγος Επεξεργασία πληθυσμιακών δεδομένων ΙΒΑ και SPA Jakob Fric Φυσικός Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Κώστας Γαγάνης Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Άγγελος Ευαγγελίδης Περιβαλλοντολόγος Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Παναγιώτης Γκιόκας Διοικητική υποστήριξη Επιστημονική και τεχνική υποστήριξη: Τομέας Διατήρησης Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία

3 ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Β: Ορνιθολογική Αξιολόγηση Περιοχών ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Έκθεση ορνιθολογικής αξιολόγησης της περιοχής «GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο», για το χαρακτηρισμό της ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Δημήτρης Μπούσμπουρας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009

4 GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο Κυλλήνη Ορνιθολογική Έκθεση Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Μπούσμπουρας Δ. (2009). Έκθεση Ορνιθολογικής αξιολόγησης περιοχής «GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Bousbouras D. (2009). Ornithological report for the evaluation of the site «GR118 Mounts Artemisio and Lirkio». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1

5 GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο Κυλλήνη Ορνιθολογική Έκθεση ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Συνοπτική αξιολόγηση Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION...16 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...18 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. ΧΑΡΤΕΣ ΟΠΤΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ (CD-ROM) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2

6 GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο Κυλλήνη Ορνιθολογική Έκθεση 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός της έκθεσης είναι η αξιολόγηση, η οριοθέτηση και ο χαρακτηρισμός της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (ΣΠΠ) «GR118 : Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο», ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας, σύμφωνα με το Άρθρο 4 της Οδηγίας για τα Πουλιά 79/409/ΕΟΚ. Το εργαλείο για την επίτευξη του σκοπού είναι η εφαρμογή των προδιαγραφών που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004), στην ανωτέρω περιοχή με παραδοτέα τα οποία αποσκοπούν στην ολοκλήρωση της τεχνικής προετοιμασίας για το χαρακτηρισμό της περιοχής αυτής ως ΖΕΠ. 1.1 Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Η περιοχή μελέτης είναι η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR118 : Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο», σύμφωνα με την έκδοση «Important Bird Areas in Europe» (Bourdakis & Vareltzidou 2000) του BirdLife International και τον χάρτη με τα όρια της περιοχής που έχει παραχθεί από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία για το Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ. Η έκταση της περιοχής μελέτης σύμφωνα με το BirdLife International (Bourdakis & Vareltzidou 2000) είναι εκτάρια. Η περιοχή περιλαμβάνει βραχώδεις περιοχές, λιβαδικές εκτάσεις θαμνώνες και απομονωμένα δάση κωνοφόρων στα ψηλότερα υψόμετρα. Ο Αιγαιοτσιροβάκος είναι το είδος της ορνιθοπανίδας για τα οποία η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR118 : Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο» αξιολογήθηκε από το ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3

7 GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο Κυλλήνη Ορνιθολογική Έκθεση BirdLife International (Heath & Evans 2000) ότι πληροί τα κριτήρια για ένταξη στο δίκτυο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (πίνακας 1). Πίνακας 1. Κριτήρια ΙΒΑ 2000 Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Πληθυσμός BirdLife Sylvia rueppelli Αιγαιοτσιροβάκος Abundant B3, C6 Χάρτης 1. Όρια περιοχής μελέτης (όρια Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά) (Bourdakis & Vareltzidou, 2000) 1.2 Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής Αδαμακόπουλος Τ., Ματσούκα Π., και Β., Χατζηρβασάνης Τα βουνά του Μωριά. Εκδόσεις Πιτσιλός, Αθήνα. Hatzirvasanis, V. (compiler) Important Bird Areas in Greece: 118. Mounts Artemisio and Lirkio. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4

8 GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο Κυλλήνη Ορνιθολογική Έκθεση Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report). Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες) Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο» με κωδικό ΣΠΠΕ GR118. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ. 1.3 Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς Στην περιοχή δεν υπάρχουν προστατευόμενες ζώνες. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν θεσμοθετηθεί και οριοθετηθεί έως σήμερα οι Περιοχές του δικτύου NATURA 2000: ΟΡΟΣ ΟΛΙΓΥΡΤΟΣ βόρεια σε συνέχεια του ορεινού όγκου του Λύρκειου και ΟΡΟΣ ΜΑΙΝΑΛΟ δυτικά χαρακτηρισμένες ως Τόποι Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ/SCI). 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Για την έρευνα πεδίου αλλά και για τις απαιτούμενες εργασίες γραφείου εφαρμόστηκαν οι προδιαγραφές που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές», Πραγματοποιήθηκαν 10 ημέρες πεδίου. Δύο μέρες το 2008 την άνοιξη και το καλοκαίρι και 9 μέρες το Μία μέρα τον χειμώνα, τρεις την άνοιξη και τέσσερεις το καλοκαίρι όποτε καλύφτηκαν η διαχείμαση, η εαρινή μετανάστευση και η περίοδος αναπαραγωγής. Η έμφαση δόθηκε στην καταγραφή των αρπακτικών πουλιών και των στρουθιομόρφων των λιβαδικών εκτάσεων στα ψηλότερα υψόμετρα. Χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω μέθοδοι: Look and see. Καταγραφές από επιλεγμένες θέσεις - διαδρομές σε κατάλληλα ενδιαιτήματα για το φώλιασμα και την αναζήτηση τροφής των αρπακτικών. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5

9 GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο Κυλλήνη Ορνιθολογική Έκθεση Line transects σε λιβαδικές εκτάσεις, δηλαδή καταγραφές επάνω και εκατέρωθεν συγκεκριμένων διαδρομών. Ο παρατηρητής είτε βρίσκεται σε συνεχή κίνηση είτε σταματάει ανά τακτά διαστήματα συνδυάζοντας τη μέθοδο με point counts. Για την καταγραφή των δρυοκολαπτών και των νυκτόβιων εκπέμψαμε φωνές με ειδική συσκευή. Από τις καταγραφές και τη διαθέσιμη βιβλιογραφική πληροφορία διαμορφώθηκαν οι χάρτες με τα κρίσιμα ενδιαιτήματα και τις επικράτειες για τα είδη χαρακτηρισμού και. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1 Συνοπτική αξιολόγηση Η περιοχή χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ανοικτών λιβαδικών εκτάσεων και μεγάλων ορθοπλαγιών στις οποίες φωλιάζουν αρπακτικά πουλιά. Σημαντικότερη είναι η ύπαρξη του χρυσαετού με δύο ζευγάρια στα ψηλότερα υψόμετρα. Στις ίδιες περιοχές, εντοπίστηκε ένα ζευγάρι πετρίτη αλλά θεωρούμε ότι ο πληθυσμός είναι μεγαλύτερος. Στα ψηλά οροπέδια φωλιάζει η δενδροσταρήθρα. Στα χαμηλότερα υψόμετρα εντοπίστηκε ο μπούφος αλλά χρειάζεται ειδική έρευνα για να εντοπιστούν όλες οι ζώνες. Ο φιδαετός είναι παρόν με τρία τουλάχιστον ζευγάρια κατά την εποχή αναπαραγωγής. 3.2 Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Για την περιοχή μελέτης δημιουργήθηκε αρχικά ένας πίνακας εργασίας με όλα τα είδη που απαντούν στην περιοχή, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για να ετοιμασθούν: α) ο πίνακας αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και και β) οι πίνακες 3.2.a-b του Τυποποιημένου Δελτίου Δεδομένων. Στον πίνακα αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και (βλ. Παράρτημα: Πίνακας Ι) σημειώθηκε ο πληθυσμός του κάθε είδους στη περιοχή μελέτης και εάν το είδος πληροί κάποιο από τα κριτήρια 1, 2, 3 και 6. Τέλος, με βάση την αξιολόγηση που παρουσιάζεται στον ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6

10 GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο Κυλλήνη Ορνιθολογική Έκθεση παραπάνω πίνακα, ετοιμάστηκε ο πίνακας 2 ο οποίος περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα κριτήρια 1-6 και συνεπώς πρόκειται για τα είδη χαρακτηρισμού της περιοχής και ο πίνακας 3 που περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα πληθυσμιακά όρια και αποτελούν τα είδη της περιοχής μελέτης (δηλαδή τα είδη τα ενδιαιτήματα των οποίων μπορούν να ληφθούν υπόψη για την οριοθέτησή της ως ΖΕΠ). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7

11 Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Πίνακας 2. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την περιοχή: «GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο» A/A Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη χαρακτηρισμού Πιν. Ι Aquila chrysaetos Χρυσαετός Ισχύει * * Η περιοχή είναι για το είδος μια από τις 5 σημαντικότερες περιοχές στην γεωγραφική περιφέρειά της και φιλοξενεί > του εθνικού πληθυσμού. Γεωγραφικές περιφέρειες: 1) Θράκη Μακεδονία - Θεσσαλία, 2) Ήπειρος-Δυτική Ελλάδα-Στερεά Ελλάδα-Πελοπόννησος, 3) Νησιά Αιγαίου Πίνακας 3. Είδη για την περιοχή: «GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη 76 Circaetus gallicus Φιδαετός > πληθυσμού Ελλάδας 224 Bubo bubo Μπούφος > πληθυσμού Ελλάδας 260 Lullula arborea Δενδροσταρήθρα > πληθυσμού Ελλάδας ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8

12 3.3 Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται συνοπτικά ο ελληνικός πληθυσμός των ειδών χαρακτηρισμού και, το καθεστώς παρουσίας τους στην περιοχή μελέτης, τα κρίσιμα ενδιαιτήματά (θέσεις φωλιάσματος, τροφοληψίας και καταφυγίου) και οι απειλές τους, καθώς και τα ενδεδειγμένα μέτρα διατήρησης. Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Στην περιοχή έχουν καταγραφεί δύο ζευγάρια. Ένα στο Λύρκειο και ένα στο Αρτεμίσιο. Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός του Χρυσαετού εκτιμάται σε ζευγάρια και αποτελεί το 5-24% του παγκόσμιου πληθυσμού του είδους (BirdLife International, 2004). Στην Ελλάδα ο Χρυσαετός ήταν κοινός μέχρι τις αρχές του 19 ου αιώνα σε ολόκληρη την ηπειρωτική χώρα, αλλά και σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου. Η κατανομή του περιλαμβάνει ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Θράκης, της ανατολικής και κυρίως δυτικής Μακεδονίας, καθώς και της οροσειράς της Πίνδου μέχρι και τη Στερεά και ορισμένες περιοχές της Πελοποννήσου και της Εύβοιας (Handrinos & Akriotis 1997). Από τα νησιά απαντά στην Κρήτη και πιθανόν στις Κυκλάδες (Σύρο). Ο πληθυσμός του τη δεκαετία του 1980 κυμαίνονταν σε ζευγάρια (Handrinos 1987) με τάση μείωσης, αφού το 1990 εκτιμήθηκε σε ή ζευγάρια (Tucker & Heath 1994, ΒirdLife International 2004). Οικολογία Το είδος περιορίζεται σε ορεινές περιοχές με βραχώδεις εξάρσεις (Handrinos & Akriotis 1997). Προτιμά τις ανοιχτές εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση και αποφεύγει τα πυκνά δάση, αν και ενδέχεται να ενδημεί σε δασικές εκτάσεις χρησιμοποιώντας τα διάκενα για ανεύρεση τροφής (Adamakopoulos et al. 1995). Ο Χρυσαετός φωλιάζει κυρίως σε βράχια ( μ. σύμφωνα με Handrinos 1987) αν και έχει καταγραφεί φώλιασμα και σε δέντρα σε περιοχές με αφθονία τροφής. Η δίαιτά του αποτελείται κυρίως από πουλιά και θηλαστικά μικρού και μεσαίου μεγέθους (όπως ο λαγός και η ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9

13 πετροπέρδικα) και από ερπετά, κυρίως χελώνες, καθώς και νεκρά ζώα, ειδικά το χειμώνα (Handrinos 1987, Hallmann 1989, Handrinos & Akriotis 1997). Κυνηγά σε όλα τα υψόμετρα. Προτιμά ανοιχτές περιοχές ή τις άκρες των δασών. Απειλές Κυριότερη απειλή είναι τα δηλητηριασμένα δολώματα και η λαθροθηρία με στόχο την ταρίχευση αν και αυτός ο λόγος έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια. Επίσης από κτηνοτρόφους, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι προκαλεί ζημιές στα κοπάδια τους ή από «κυνηγούς» που επιθυμούν δήθεν να προστατεύσουν τα θηράματά τους. Η ενόχληση στους χώρους φωλιάσματος από διάνοιξη δρόμων και αναρρίχηση και η υλοτομία υπερώριμων δέντρων φωλεοποίησης. Το εντατικό κυνήγι των βασικών ειδών λείας του (λαγός πέρδικα) και η φθίνουσα πορεία της εκτατικής κτηνοτροφίας που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των νεκρών ζώων στα ορεινά λιβάδια, επηρεάζουν αρνητικά τη διαθεσιμότητα τροφής. Παράλληλα με την μείωση της βόσκησης περιορίζονται τα ανοίγματα στα δάση τα οποία αποτελούν βασικό χώρο αναζήτησης της τροφής του. Οι εκτεταμένες αναδασώσεις και η φυσική δάσωση εγκαταλελειμμένων γαιών είναι αρνητικές για το είδος. Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων για την «αντιμετώπιση» του λύκου ή της αλεπούς απειλεί τον χρυσαετό καθώς τρέφεται και με πτώματα. Φιδαετός (Circaetus gallicus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Στην περιοχή έχουν καταγραφεί τρία ζευγάρια. Μεταναστευτικό είδος, ο Φιδαετός παρουσιάζει ευρεία εξάπλωση στην δυτική Παλαιαρκτική καθώς συναντάται από την δυτική και νότια Ευρώπη μέχρι την κεντρική Ασία. Ο παγκόσμιος πληθυσμός του εκτιμάται σε 51, ,000 ενώ στην Ευρώπη κυμαίνεται μεταξύ ζευγάρια (BirdLife 2004). Το είδος ξεχειμωνιάζει στην υποσαχάρια Αφρική ενώ στην Ελλάδα έρχεται στα μέσα Μάρτη μέχρι αρχές Απρίλη. Παρατηρείται σχεδόν σε όλη την ηπειρωτική χώρα αλλά και σε ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10

14 πολλά νησιά συμπεριλαμβανομένης και της Κρήτης. Είναι ίσως ο πιο κοινός αετός των ορεινών όγκων της κεντρικής Ελλάδας. Ο πληθυσμός του είδους εκτιμάται σε ζευγάρια (Hallman 1985). Οικολογία Τυπικό είδος των Μεσογειακών οικοσυστημάτων συναντάται σε ανοιχτές εκτάσεις κυρίως με παραδοσιακές χρήσεις γης όπως βοσκότοπους, αραιούς θαμνώνες και χωράφια με ξερολιθιές και χέρσες εκτάσεις (Cramp & Simmons 1980). Φωλιάζει σε ψηλά δέντρα (κωνοφόρα αλλά και φυλλοβόλα) σε δασικές συστάδες με διάκενα ή με πεδιάδες σε άμεση γειτνίαση. Ο τυπικός βιότοπος κυνηγίου του περιλαμβάνει λοφώδεις περιοχές με χαμηλή βλάστηση και αραιή δασοκάλυψη. Επίσης είναι κοινός σε αλπικά λιβάδια με βράχια και σάρες αρκεί να υπάρχει ικανοποιητική πυκνότητα ερπετών. Τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με φίδια (>90%) και σαύρες. Απειλές Βασικές απειλές για το είδος αποτελούν οι πυρκαγιές και η απομάκρυνση των ώριμων δέντρων που του στερούν σημαντικές θέσεις φωλιάσματος. Επίσης η εγκατάλειψη των εκτατικών μορφών γεωργίας και κυρίως η παρακμή των παραδοσιακών συστημάτων βόσκησης έχουν ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του βιοτόπου κυνηγίου. Μπούφος (Bubo bubo) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Στην περιοχή έχουν καταγραφεί δύο τουλάχιστον ζευγάρια αλλά ο πληθυσμός φαίνεται μεγαλύτερος. Στην Ευρώπη, ο πληθυσμός του Μπούφου παραμένει σχετικά μικρός (< ζεύγη) και παρουσίασε μεγάλη μείωση κατά τα έτη Αν και ο πληθυσμός του θεωρείται πλέον σταθερός το είδος συνεχίζει να θεωρείται ως «εξαντλημένο» πληθυσμιακά (depleted) (BirdLife International 2004). Στην Ελλάδα θεωρείται ότι έχει ευρεία μα τοπικά συγκεντρωμένη κατανομή που μπορεί να ξεπερνά τα 500 ζεύγη (Handrinos & Akriotis 1997). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11

15 Οικολογία Ο Μπούφος είναι αυστηρά νυκτόβιο είδος. Την ημέρα κουρνιάζει σε σπηλιές ή κοιλώματα βράχων με πυκνή βλάστηση, κυρίως σε πυκνόφυτα λαγκάδια. Κυνηγά και σε πιο ανοιχτές περιοχές. Ιδιαίτερη αξία έχουν τα χαμηλά φαράγγια και οι κοιλάδες Τρέφεται με ποικιλία θηραμάτων, από μικρά τρωκτικά μέχρι μεσαίου μεγέθους θηλαστικά και πουλιά. Το είδος έχει ανάγκη από ασφαλείς θέσεις κουρνιάσματος. Απειλές. Πολλοί Μπούφοι σκοτώνονται κατά τη διάρκεια κυνηγιού το σούρουπο, από πρόσκρουση σε καλώδια και από χτυπήματα από αυτοκίνητα. Επίσης φαίνεται ότι επηρεάζονται και από δηλητήρια για αρουραίους. Η διάνοιξη δρόμων και η αποψίλωση ρεματιών είναι επίσης πολύ σοβαρή απειλή. Δενδροσταρήθρα (Lullula arborea) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Στην περιοχή έχουν καταγραφεί ζευγάρια σε οροπέδια και στα δύο βουνά. Το είδος έχει ευρεία εξάπλωση σε όλη την ενδοχώρα όπου είναι αρκετά κοινό με εξαίρεση την Πελοπόννησο. Στη νησιωτική χώρα αναπαράγεται σε Κέρκυρα, Λήμνο, Λέσβο, Κέα, Κάρπαθο, Ρόδο και την Κρήτη και πιθανά σε Χίο και Σάμο (Handrinos, & Akriotis, 1997). O ευρωπαϊκός πληθυσμός του είδους εκτιμάται σε ζευγάρια, ενώ έχει υποστεί σοβαρότατη μείωση (περίπου 75%) κυρίως τα έτη και θεωρείται «εξαντλημένο» πληθυσμιακά (depleted) (BirdLife International 2004). Θεωρείται αρκετά κοινό και ευρέως διαδεδομένο σε όλη τη χώρα όπου απαντά σε ποικιλία υψομέτρων από τα παράλια ως τα αλπικά λιβάδια. Ο συνολικός της πληθυσμός εκτιμάται σε 5000 έως ζευγάρια. Οικολογία Η Δενδροσταρήθρα αναπαράγεται σε λοφώδεις, ξηρές περιοχές μερικώς δασωμένες ή με αραιή θαμνώδη βλάστηση. Συνήθως προτιμά τα βοσκημένα και φτωχά εδάφη με γυμνό έδαφος και κοντό χόρτο ως περιοχές τροφοληψίας και περιοχές με ψηλότερη βλάστηση για φώλιασμα και κούρνιασμα και θάμνους και δέντρα ως θέσεις τραγουδιού (Tucker & Heath 1994). Τρέφεται με έντομα και σπόρους κατά τη ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12

16 διάρκεια της αναπαραγωγής ενώ η δίαιτά του τον χειμώνα αποτελείται κυρίως από σπόρους. Στην περιοχή μελέτης αναπαράγεται σε ορεινά λιβάδια. Απειλές Η αλλοίωση και η απώλεια του ενδιαιτήματός της αποτελεί την κύρια απειλή για τη Δενδροσταρήθρα. Συγκεκριμένα, η μακροχρόνια εγκατάλειψη των παραδοσιακών καλλιεργειών καθώς και της κτηνοτροφίας οδηγεί σε δάσωση των περιοχών ενδημίας του είδους και σαν αποτέλεσμα τον εκτοπισμό του πληθυσμού του είδους από τις περιοχές αυτές. Επιπρόσθετα, η μετατροπή των καλλιεργειών πχ αμπελώνες, δεντροκαλλιέργειες σε εντατικές και η χρήση αγροχημικών επιδρά αρνητικά στο είδος. Στην περιοχή δεν φαίνεται να υπάρχουν ιδιαίτερες απειλές για το είδος εκτός από πιθανή διάνοιξη δρόμων. Τα φυτοφάρμακα, ιδιαίτερα τα ζιζανιοκτόνα, ενδεχομένως απειλούν το είδος στα πιο χαμηλά υψόμετρα. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13

17 3.4 Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και Στον επισυναπτόμενο χάρτη 2 παρουσιάζονται τα κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού και. Ο χάρτης 2 διαμορφώθηκε από τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από την εργασία πεδίου ενώ συμπληρωματικά χρησιμοποιήθηκαν αξιόπιστα δεδομένα από βιβλιογραφικές πηγές. Όσον αφορά τα αρπακτικά τα οποία ενδιαιτούνται στην περιοχή σημειώθηκαν οι επικράτειές τους οι οποίες περιλαμβάνουν τόσο την περιοχή τροφοληψίας όσο και τις περιοχές φωλιάσματος και κουρνιάσματος. Η εκτίμηση των επικρατειών έγινε με βάση της καταγραφές στην ύπαιθρο αλλά και την υπάρχουσα βιβλιογραφία για τα συγκεκριμένα είδη και τις απαιτήσεις τους. Τα κρίσιμα ενδιαιτήματα για τα υπόλοιπα είδη σχετίζονται με την πυκνότητα των πληθυσμών τους κατά της καταγραφές. 4. ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ Στον επισυναπτόμενο χάρτη 3 (κλίμακας 1: ) παρουσιάζονται: α) η προτεινόμενη οριοθέτηση της περιοχής μελέτης ως ΖΕΠ και β) τα υφιστάμενα όρια ΤΚΣ και ΖΕΠ πλησίον ή εντός της περιοχής μελέτης. Η πρόταση περιλαμβάνει όλα τα ενδιαιτήματα που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Από την προτεινόμενη οριοθέτηση εξαιρούνται οι οικισμοί που βρίσκονται εντός της περιοχής με βάση τα νόμιμα όρια τους. Τα όρια της προτεινόμενης Ζώνης Ειδικής Προστασίας είναι τα ίδια με τα όρια την Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά με μια επέκταση προς τα βόρεια του Λύρκειου ώστε να συμπεριληφθούν εκτάσεις όπως το οροπέδιο της Αλέας όπου εντοπίστηκε χρυσαετός, φιδαετός και δενδροσταρήθρα. Στα βόρεια το όριο της προτεινόμενης ΖΕΠ ξεκινά στο νότιο όριο του οικισμού Αλέα και συνεχίζει ανατολικά περικλείοντας τον ορεινό όγκο της Τσούκιζας από βορειοανατολικά. Από εκεί συνεχίζει πρώτα νοτιοανατολικά και σε συνέχεια νότια περικλείοντας τον ορεινό όγκο του Μαυροβουνίου, και σε συνέχεια περικλείει τον ορεινό όγκο της Φραγκοκούκουρας από ανατολικά και περικλείει το οικισμό ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14

18 Κεφαλόβρυσο από δυτικά με νότια κατεύθυνση. Από τον οικισμό αυτό ακολουθεί τοπικό δρόμο μέχρι το οικισμό Νεοχώρι και σε συνέχεια αγροτικούς δρόμους με ανατολική κατεύθυνση μέχρι την τοποθεσία Προφ. Ηλίας δυτικά του οικισμού Καρυά. Από εκεί συνεχίζει νότια μέχρι το οικισμό Τουρνίκι περικλείοντας τον ορεινό όγκο του Αρτεμίσιου. Από το οικισμό αυτό συνεχίζει νοτιοδυτικά ακολουθώντας ισοκλινές μέχρι την κορυφογραμμή της Καψαλιάς, από εκεί ακολουθεί την κορυφογραμμή αυτή νοτιοανατολικά για 1000μ. Από εκεί συνεχίζει νότια μέχρι την ισοϋψή των 1000μ και από εκεί συνεχίζει δυτικά μέχρι την τοποθεσία Κρίτσιβα. Στη συνέχεια ακολουθεί την κορυφογραμμή του ορεινού όγκου της Καλόβιζας και φτάνει στην εθνική οδό Τρίπολης Κορίνθου στην τοποθεσία Λίμνες. Από εκεί ακολουθεί τοπικό δρόμο μέχρι το οικισμό Νεστάνη, τον οποίο παρακάμτει από ανατολικά και συνεχίζει να ακολουθεί το τοπικό δρόμο βόρεια μέχρι το οικισμό Σάγκα. Από εκεί αρχικά ακολουθεί το τοπικό δρόμο δυτικά μέχρι το ύψος της Μονής Αγ. Νικολάου και στην συνέχεια αγροτικό δρόμο μέχρι τα δυτικά όρια του οικισμού Αρτεμίσιο, τον οποίο παρακάμτει από βόρεια και στην συνέχεια ακολουθεί αγροτικό δρόμο προς βόρεια μέχρι το ρέμα της Κορομηλιάς περικλείοντας τον ορεινό όγκο του Λυρκείου από δυτικά. Από εκεί συνεχίζει βόρεια και μετά νοτιοανατολικά μέχρι το οικισμό Αλέα περικλείοντας τον ορεινό όγκο του Καρούμπαλο από δυτικά και βόρεια. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 15

19 5. SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION The IBA «GR118 Mounts Artemisio and Lirkio» has a total area of 8900 ha covering the mountains of Artemisio and Lirkio in Peloponnesus. The main habitats in the area are rocky cliffs, grasslands, shrubland, and isolated coniferous forests at higher altitudes. The trigger species of the proposed SPA is Golden Eagle (Aquila chrysaetos) which fulfils C6 criteria. In addition, important numbers (> of Greek population) of the following species were recorded in the study area: Short-toed Eagle (Circaetus gallicus), Eagle Owl (Bubo bubo) and Woodlark (Lullula arborea). The proposed SPA boundaries are almost the same with the existing SPA and IBA, expanding towards the north part of Lirkio mountain to include the critical habitats of the trigger species. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 16

20 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bourdakis S. & Vareltzidou, S Greece pp In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p Hatzirvasanis, V. (compiler) Important Bird Areas in Greece: 118. Mounts Artemisio and Lirkio. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report). Αδαμακόπουλος Τ., Ματσούκα Π., και Β., Χατζηρβασάνης Τα βουνά του Μωριά. Εκδόσεις Πιτσιλός, Αθήνα Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες) Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο» με κωδικό ΣΠΠΕ GR118. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 17

21 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ANNEXES ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 18

22 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 19

23 Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και για την περιοχή «GR118 Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο» AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) Win Stage Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγ ωγή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 2 Gavia arctica Υ 1 4 Tachybaptus ruficollis Υ 15 5 Podiceps cristatus Υ Podiceps grisegena Υ 8 Podiceps nigricollis Υ 1 9 Calonectris diomedea Θ Puffinus yelkouan 20/60 ind Θ Hydrobates pelagicus Θ Phalacrocorax carbo Υ Phalacrocorax aristotelis Υ Phalacrocorax pygmeus Υ Pelecanus onocrotalus Υ Pelecanus crispus 10/30 ind Υ Botaurus stellaris Υ Ixobrychus minutus Υ Nycticorax nycticorax Υ Ardeolla ralloides Υ Egretta garzetta Υ Casmerodius albus Υ Ardea cinerea Υ 6 27 Ardea purpurea Υ 1 1 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 20

24 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Br (p) Win Stage Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγ ωγή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 28 Ciconia nigra Υ Π Ciconia ciconia Υ Π Plegadis falcinellus Υ Platalea leucorodia Υ Phoenicopterus ruber Υ Cygnus olor Υ 1 37 Anser albifrons / 250 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Υ Anser erythropus 15 ind Υ 1 39 Anser anser / Υ 1 41 Branta ruficollis regular presence Υ Tadorna ferruginea Υ Tadorna tadorna Υ 1 44 Anas penelope Υ Anas strepera Υ 1 46 Anas crecca Υ 47 Anas platyrhynchos Υ 1 48 Anas acuta Υ 49 Anas querquedula Υ 0 51 Anas clypeata Υ 53 Netta rufina Υ 0 54 Aythya ferina Υ 0 55 Aythya nyroca 20/60 ind Υ Aythya fuligula Υ 57 Aythya marila Υ 1 61 Melanitta fusca / Υ 21

25 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) Win Stage Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγ ωγή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 15 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) 62 Bucephala clangula Υ 63 Mergelus albellus Υ 1 64 Mergus serrator Υ 3 65 Mergus merganser Υ 1 66 Oxyura leucocephala regular presence Υ 3 67 Pernis apivorus non br Α Milvus migrans 300 Α Haliaeetus albicilla Α Gypaetus barbatus 1 Α Neophron percnopterus regular presence 16 Α Gyps fulvus 180 Α Aegypius monachus 5/15 ind 14 Α Circaetus gallicus 3 54 Α Circus aeruginosus 290 Α Circus cyaneus p 110 Α 79 Circus macrourus p 15 ind Α 80 Circus pygargus 94 Α Accipiter brevipes non br 10 Α Buteo buteo Α Buteo rufinus 2 Α Aquila pomarina 70 Α Aquila clanga 6 ind 1 Α 89 Aquila nipalensis 50 Α ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 22

26 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) Win Stage Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγ ωγή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 90 Aquila heliaca 2/ 6 ind 1 Α Aquila chrysaetos 2 41 Α Hieraaetus pennatus 27 Α Hieraaetus fasciatus 9 Α Pandion haliaetus 53 Α 95 Falco naumanni 20/60 ind 180 Α Falco vespertinus p 30 ind 9 Α 98 Falco columbarius 76 Α Falco eleonorae 140 Α Falco biarmicus 1 Α Falco cherrug regular presence Κριτ. 4 (C4) 2 Α 103 Falco peregrinus 1 74 Α Bonasa bonasia Tetrao urogallus Alectoris graeca Coturnix coturnix Porzana porzana Υ Porzana parva Υ Crex crex 20/60 ind Υ 122 Fulica atra Υ Otis tarda 30 ind ind 128 Haematopus ostralegus Υ Himantopus himantopus Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Υ Recurvirostra avosetta Υ ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 23

27 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) Win Stage Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγ ωγή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 131 Burhinus oedicnemus Υ Glareola pratincola Υ Charadrius dubius Υ Charadrius hiaticula Υ Charadrius alexandrinus Υ Charadrius leschenaultii 10 Υ 142 Pluvialis apricaria Υ Pluvialis squatarola Υ Hoplopterus spinosus Υ Vanellus vanellus Υ Calidris canutus Υ Calidris alba / Κριτ. 4 (C4) 470 Υ 150 Calidris minuta Υ Calidris temminckii Υ 154 Calidris ferruginea Υ 156 Calidris alpina Υ 157 Limicola falcinellus Υ 158 Philomachus pugnax 510 Υ Lymnocryptes minimus Υ Gallinago gallinago Υ 163 Scolopax rusticola Υ Limosa limosa 30 ind Υ 165 Limosa lapponica Υ Numenius phaeopus Υ Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 24

28 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας 167 Numenius tenuirostris Res (p) Br (p) Win Stage Κριτ. 1 (C1) regular presence (αναπαραγ ωγή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) Κριτ. 4 (C4) 1 Υ 168 Numenius arquata Υ 169 Tringa erythropus Υ Tringa totanus Υ Tringa stagnatilis Υ 172 Tringa nebularia Υ Tringa ochropus Υ Tringa glareola Υ 177 Actitis hypoleucos Υ Arenaria interpres Υ Larus melanocephalus Υ Larus minutus Υ Larus ridibundus Υ 191 Larus genei Υ Larus audouinii 20/60 ind Υ Larus canus Υ 194 Larus fuscus Υ Gelochelidon nilotica Υ Sterna caspia Υ 203 Sterna sadvicensis Υ Sterna hirundo Υ Sterna albifrons Υ Chlidonias hybridus Υ Chlidonias niger Υ Chlidonias leucopterus Υ Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 25

29 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Res (p) Br (p) Win Stage Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγ ωγή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 214 Columba oenas Columba palumbus Streptopelia turtur Clamator glandarius Otus scops Bubo bubo > Asio flammeus Caprimulgus europaeus Apus apus Apus melba Alcedo atthis Merops apiaster Coracias garrulus Jynx torquilla Picus canus Dryocopus martius Dendrocopos syriacus Dendrocopos medius Dendrocopos leucotos Picoides tridactylus Melanocorypha calandra Calandrella brachydactyla 260 Lullula arborea Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Σ Σ Σ Alauda arvensis Σ 20 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Ελλάδας 26

30 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Res (p) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Br (p) Win Stage Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγ ωγή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 263 Riparia riparia Σ Hirundo rustica Σ Delichon urbica Σ Anthus campestris Σ Motacilla flava Σ Phoenicurus phoenicurus Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Σ Oenanthe isabellina Σ Oenanthe hispanica p Σ Monticola saxatilis Σ Turdus torquatus Σ Acrocephalus melanopogon 130 Σ Hippolais pallida Σ Hippolais olivetorum 30 Σ Sylvia rueppelli 30 Σ Sylvia hortensis p Σ Sylvia nisoria 820 Σ Muscicapa striata Σ Ficedula parva Σ Ficedula semitorquata Σ Ficedula albicollis Σ 365 Sitta krueperi 20 1 Σ Oriolus oriolus Σ Lanius collurio Σ Lanius minor 65 Σ Lanius excubitor Σ Ελλάδας 27

31 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) Win Stage Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγ ωγή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 377 Lanius senator p Σ Lanius nubicus 45 Σ Pyrrhocorax pyrrhocorax Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) 150 Σ Passer hispaniolensis Σ Emberiza cineracea 10/30 ind 1 Σ Emberiza hortulana Σ Emberiza caesia 130 Σ Emberiza melanocephala Σ 300 Υπόμνημα (Explanations): Ειδικότερες επεξηγήσεις σχετικά με τα πληθυσμιακά όρια και τα κριτήρια που αναφέρονται στον πίνακα, υπάρχουν στις Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Φάσης Β του έργου (βλ. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους 2004). AA Πιν.Ι: Αύξων αριθμός του Πίνακα Ι. «Κατάλογος των ειδών που απαντούν στην Ελλάδα, καθεστώς παρουσίας τους και κατηγοριοποίηση με βάση την Οδηγία των πτηνών», σύμφωνα με τις Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Φάσης Β του έργου (βλ. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους 2004). Επιστημονική ονομασία (Scientific name): Με έντονα στοιχεία (Bold) φαίνονται τα είδη που χρησιμοποιούνται για το χαρακτηρισμό ΖΕΠ ενώ με κανονικά στοιχεία φαίνονται τα είδη (Selection species are indicated in bold Delimitation species are indicated in normal). Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης: Όπως αναφέρονται στο Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων (βλέπε European Commission 1995 Standard Data Form) Res: βρίσκεται στον τόπο καθ όλη τη διάρκεια του έτους Br: χρησιμοποιεί τον τόπο για να φωλιάζει και να ανατρέφει τους νεοσσούς Win: το είδος χρησιμοποιεί τον τόπο κατά τη διάρκεια του χειμώνα Stage: τόπος που χρησιμοποιείται στη μετανάστευση ή για την πτερόρροια εκτός των περιοχών αναπαραγωγής 4: Υ: είδος που περιλαμβάνεται στα μεταναστευτικά υδρόβια είδη (migratory water birds) Θ: είδος που περιλαμβάνεται στα αποδημητικά θαλασσοπούλια (migratory sea birds) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 28

32 5: Π: Πελαργοί (Ciconiidae), Α: Aρπακτικά (Accipitridae), Γ: Γερανοί (Gruidae), Σ: Στρουθιόμορφα (Passeriformes) Κατά τον υπολογισμό του πληθυσμού λαμβάνονται υπόψη όλα τα είδη των μεταναστευτικών στρουθιόμορφων. Τα σκιασμένα κελιά δείχνουν το κριτήριο που πληροί κάθε είδος (Highlighted cells indicate the criteria fulfilled by a single species). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 29

33 Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. ΧΑΡΤΕΣ ΟΠΤΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ (CD-ROM) (Ψηφιακά αρχεία εικόνας τύπου tiff) Χ2. Χάρτης κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και (1: ) Χ3. Χάρτης προτεινόμενης (1: ) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 30