εντολή εκχώρησης (εκτέλεση πράξεων)

Transcript

1 Ανάπτυξη εφαρµογών σε προγραµµατιστικό περιβάλλον Μεθοδολογία Ασκήσεων Ξυυννόόγγaaλλοοςς Σττέέλλι ιοοςς sstteel

2 Μεθοδολογία ασκήσεων 1 ΒΑΣΙΙΚΚΕΣ ΑΛΓΓΟΡΡΙΙΘΜΙΙΚΚΕΣ ΟΜΕΣ -- ΣΥΝΙΙΣΤΩΣΕΣ οοµµήή αακκοολλοουυθθί ίααςς οοµµήή εεπι ιλλοογγήήςς οοµµήή εεπααννάάλληηψηηςς οοµµήή αακκοολλοουυθθί ίααςς εντολή 1 εντολή 2 εντολή ν όπου κάθε εντολή µπορεί να είναι εεννττοολλήή εεκκχχώρρηησσηηςς: : µεταβλητή έκφραση εεννττοολλήή εει ισσόόδδοουυ: : ιάάββαασσεε εεννττοολλήή εεξξόόδδοουυ: : Εµµφάάννι ισσεε,, ΓΓρράάψεε,, Εκκττύύπωσσεε εντολή εισόδου / εξόδου εντολή εκχώρησης (εκτέλεση πράξεων) οοµµήή εεπι ιλλοογγήήςς Απλή επιλογή Ανν <συνθήκη> ττόόττεε <εντολή> ήή Ανν <συνθήκη> ττόόττεε <εντολή 1> <εντολή 2> <εντολή ν> Τέέλλοοςς_αανν <συνθήκη> ΝΑΙ εντολή 1 εντολή 2 ΟΧΙ... εντολή ν

3 Μεθοδολογία ασκήσεων 2 Σύνθετη επιλογή Ανν <συνθήκη> ττόόττεε <οµάδα εντολών 1> Αλλλλι ιώςς <οµάδα εντολών 2> Τέέλλοοςς_αανν ΟΧΙ <οµάδα εντολών 1> <συνθήκη> ΝΑΙ <οµάδα εντολών 2> Πολλαπλή επιλογή Ανν <συνθήκη 1> ττόόττεε <οµάδα εντολών 1> Αλλλλι ιώςς_αανν <συνθήκη 2> ττόόττεε <οµάδα εντολών 2> Αλλλλι ιώςς_αανν <συνθήκη3> ττόόττεε <οµάδα εντολών 3> Αλλλλι ιώςς <οµάδα εντολών ν> Τέέλλοοςς_αανν Επίλλεεξξεε έκφραση Πεερρί ίπττωσσηη Τιµή ή τιµές <οµάδα εντολών 1> Πεερρί ίπττωσσηη Τιµή ή τιµές <οµάδα εντολών 2> Πεερρί ίπττωσσηη Τιµή ή τιµές <οµάδα εντολών 3> Πεερρί ίπττωσσηη Αλλλλι ιώςς <οµάδα εντολών 3> Τέέλλοοςς_εεπι ιλλοογγώνν <συνθήκη 1> ΟΧΙ <συνθήκη 2> ΟΧΙ <συνθήκη 3> ΟΧΙ... ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ <οµάδα εντολών 1> <οµάδα εντολών 2> <οµάδα εντολών 3> <οµάδα εντολών ν> <έκφραση> τιµή 1 <οµάδα εντολών 1> Οι δοµές Αν Αλλιώς_αν Τέλος_αν και Επίλεξε παριστάνονται µε το πάνω διάγραµµα. Ωστόσο, για τη δοµή Επίλεξε µπορεί να χρησιµοποιηθεί και το διπλανό διάγραµµα. τιµή 2 <οµάδα εντολών 2>... <οµάδα εντολών ν>

4 οοµµέέςς Επααννάάλληηψηηςς Επαναληπτικό σχήµα µε έλεγχο επανάληψης στην αρχή στο τέλος Μεθοδολογία ασκήσεων 3 Όσσοο <συνθήκη> εεπααννάάλλααββεε <οµάδα εντολών> Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς <οµάδα εντολών> Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ <συνθήκη> ΟΧΙ <οµάδα εντολών> ΝΑΙ <συνθήκη> <οµάδα εντολών 1> <συνθήκη> ΟΧΙ ΝΑΙ Επαναληπτικό σχήµα ορισµένων φορών επανάληψης ΓΓι ιαα µεταβλητή ααπόό τ1 µµέέχχρρι ι τ2 µµεε_ββήήµµαα β Οµάδα Εντολών µεταβλητή <- τ1 Όπου η <συνθήκη> είναι: µεταβλητή <= τ2, αν τ1 <= τ2 ήή µεταβλητή >= τ2, αν τ1 >= τ2 ΝΑΙ <οµάδα εντολών 1> <συνθήκη> µεταβλητή <- τ1 + β ΟΧΙ

5 Μεθοδολογία ασκήσεων 4 ΕΠΙΙΛΟΓΓΗ ΤΗΣ ΚΚΑΤΑΛΛΗΛΗΣ ΟΜΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Για να ανακαλύψουµε αν πρέπει σε µια συγκεκριµένη άσκηση να χρησιµοποιήσουµε δοµή επανάληψης και ποια ακριβώς δοµή επανάληψης, πρέπει να απαντήσουµε µε τη σειρά που δίνονται τις παρακάτω ερωτήσεις: Ερρώττηησσηη 11 ηη : Η άσκηση αναφέρεται σε ένα αντικείµενο (βαθµό, ηλικία, προϊόν κ.τ.λ.) ή σε πολλά; Αν η άσκηση αναφέρεται σε πλήθος αντικειµένων (περισσότερα από ένα) πρέπει να χρησιµοποιήσουµε επανάληψη, αλλιώς πρέπει να χρησιµοποιήσουµε δοµή ακολουθίας ή επιλογής. Ερρώττηησσηη 22 ηη : Γνωρίζουµε τον αριθµό των αντικειµένων εξαρχής, ή µε άλλα λόγια είναι γνωστός ο αριθµός των επαναλήψεων; Αν ο αριθµός των επαναλήψεων είναι γνωστός τότε θα χρησιµοποιήσουµε τη δοµή επανάληψης ΓΓι ιαα ααπόό µµέέχχρρι ι. Αν δεν είναι γνωστός τότε πρέπει να απαντήσουµε στην επόµενη ερώτηση. Ερρώττηησσηη 33 ηη : Μας δίνεται, από την εκφώνηση της άσκησης, η συνθήκη τερµατισµού του αλγορίθµου; Αν ναι, τότε θα χρησιµοποιήσουµε τη δοµή επανάληψης: Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ αν ο αλγόριθµος πρέπει να εκτελεστεί τουλάχιστον µια φορά. Όσσοο εεπααννάάλλααββεε αν ο αλγόριθµος ενδέχεται να µην εκτελεστεί καµία φορά. Αν όχι, αν δεν µας δίνεται δηλαδή η συνθήκη τερµατισµού του αλγορίθµου, τότε πρέπει να ζητήσουµε από τον χρήστη το πλήθος των αντικειµένων που θα επεξεργαστεί ο αλγόριθµος, δηλαδή τον αριθµό των επαναλήψεων.

6 Μεθοδολογία ασκήσεων 5 ΙΙΣΟ ΥΝΑΜΟΙΙ ΑΛΓΓΟΡΡΙΙΘΜΟΙΙ Μετατροπή πολλαπλής επιλογής σε απλή επιλογή Ανν Σ1 ττόόττεε Ανν Σ1 ττόόττεε Οµάδα_Εντολών_1 Αλλλλι ιώςς_αανν Σ2 ττόόττεε Οµάδα_Εντολών_2 Αλλλλι ιώςς_αανν Σ3 ττόόττεε Οµάδα_Εντολών_3 Αλλλλι ιώςς Οµάδα_Εντολών_4 Τέέλλοοςς_αανν Οµάδα_Εντολών_1 Τέέλλοοςς_αανν Ανν (όόχχι ι Σ1) κκααι ι Σ2 ττόόττεε Οµάδα_Εντολών_2 Τέέλλοοςς_αανν Ανν (όόχχι ι Σ1) κκααι ι (όόχχι ι Σ2) κκααι ι Σ3 ττόόττεε Οµάδα_Εντολών_3 Τέέλλοοςς_αανν Ανν (όόχχι ι Σ1) κκααι ι (όόχχι ι Σ2) κκααι ι (όόχχι ι Σ3) ττόόττεε Οµάδα_Εντολών_4 Τέέλλοοςς_αανν Μετατροπή της δοµής Αν τότε,αλλιώς_αν τότε Τέλος_αν σε Επίλεξε Σ αυτή την περίπτωση κάθε ένα από τα Ανν ττόόττεε και Αλλλλι ιώςς_αανν ττόόττεε εκφράζεται µε τη δεσµευµένη λέξη Πεερρί ίπττωσσηη, ενώ το Αλλλλι ιώςς γίνεται Πεερρί ίπττωσσηη Αλλλλι ιώςς. Επίσης, οι συνθήκες χωρίζονται σε δυο τµήµατα. Το τµήµα πριν τον τελεστή είναι η έκφραση που ακολουθεί το Επίλεξε, ενώ ο τελεστής µε ότι τον ακολουθεί πηγαίνει µετά το Περίπτωση. Αν ο τελεστής είναι το ίσον παραλείπεται. Για παράδειγµα: Επίλλεεξξεε βαθµός Ανν βαθµός >= 8.5 ττόόττεε Πεερρί ίπττωσσηη >= 8.5 Εµφάνισε Αριστα Εµφάνισε Αριστα Αλλλλι ιώςς_αανν βαθµός >= 6.5 ττόόττεε Πεερρί ίπττωσσηη >= 6.5 Εµφάνισε Λίαν Καλώς Εµφάνισε Λίαν Καλώς Αλλλλι ιώςς_αανν βαθµός > 5 Πεερρί ίπττωσσηη > 5 Εµφάνισε Καλώς Εµφάνισε Καλώς Αλλλλι ιώςς Πεερρί ίπττωσσηη Αλλλλι ιώςς Εµφάνισε Μη έγκυρος βαθµός Εµφάνισε Μη έγκυρος βαθµός Τέέλλοοςς_αανν Τέέλλοοςς_εεπι ιλλοογγώνν Ανν θέση = 1 ττόόττεε Εµµφάάννι ισσεε 1 ος Αλλλλι ιώςς_αανν θέση = 2 ττόόττεε Εµµφάάννι ισσεε 2 ος Αλλλλι ιώςς_αανν θέση = 3 Εµµφάάννι ισσεε 3 ος Αλλλλι ιώςς Εµµφάάννι ισσεε Εκτός τριάδας Τέέλλοοςς_αανν Επίλλεεξξεε θέση Πεερρί ίπττωσσηη 1 Εµµφάάννι ισσεε 1 ος Πεερρί ίπττωσσηη 2 Εµµφάάννι ισσεε 2 ος Πεερρί ίπττωσσηη 3 Εµµφάάννι ισσεε 3 ος Πεερρί ίπττωσσηη Αλλλλι ιώςς Εµµφάάννι ισσεε Εκτός τριάδας Τέέλλοοςς_εεπι ιλλοογγώνν

7 Μεθοδολογία ασκήσεων 6 Μετατροπή της δοµής Όσο επανάλαβε σε Αρχή_επανάληψης Μέχρις_ότου Ανν Συνθήκη ττόόττεε Όσσοο Συνθήκη εεπααννάάλλααββεε Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς Οµάδα Εντολών Οµάδα Εντολών Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ όόχχι ι Συνθήκη Τέέλλοοςς_αανν Πρροοσσοοχχήή!!! 1. Το σώµα του βρόχου Όσο επανάλαβε εκτελείται όσο η συνθήκη είναι αληθής, ενώ το σώµα του βρόχου Αρχή_επανάληψης Μέχρις_ότου εκτελείται όσο η συνθήκη είναι ψευδής, άρα θα πρέπει στη συνθήκη στο Μέχρις_ότου να χρησιµοποιήσουµε τον τελεστή της άρνησης όόχχι ι Συυννθθήήκκηη. 2. Η Όσο επανάλαβε µπορεί να µην εκτελεστεί καµία φορά σε αντίθεση µε την Αρχή_επανάληψης Μέχρις ότου που εκτελείται τουλάχιστον µια φορά, άρα θα πρέπει να εξασφαλίσουµε ότι οι εντολές στην Αρχή_επανάληψης Μέχρις_ότου θα εκτελεστούν µόνο αν η συνθήκη ισχύει από την αρχή γι αυτό το λόγο χχρρηησσι ιµµοοποοι ιοούύµµεε µµι ιαα ααπλλήή εεπι ιλλοογγήή µµέέσσαα σσττηηνν οοποοί ίαα έέχχοουυµµεε ττηηνν δδοοµµήή εεπααννάάλληηψηηςς Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ. ιάάββαασσεε α Όσσοο α < > 0 εεπααννάάλλααββεε Εµµφάάννι ισσεε α ιάάββαασσεε α ιάάββαασσεε α Ανν αα << >> 00 ττόόττεε Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς Εµµφάάννι ισσεε α ιάάββαασσεε α Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ όόχχι ι αα << >> 00** Τέέλλοοςς_αανν ** ήή ααλλλλι ιώςς αα == 00 Μετατροπή της δοµής Αρρχχήή_επανάληψης Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ σε Όσο επανάλαβε Οµάδα Εντολών Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς Όσσοο όόχχι ι Συνθήκη εεπααννάάλλααββεε Οµάδα Εντολών Οµάδα Εντολών Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ Συνθήκη Πρροοσσοοχχήή!!! 1. Η Αρχή_επανάληψης Μέχρις_ότου εκτελείται όσο η συνθήκη είναι ψευδής, ενώ η Όσο επανάλαβε εκτελείται όσο η συνθήκη είναι αληθής, άρα θα πρέπει στη συνθήκη στο Όσο επανάλαβε να χρησιµοποιήσουµε τον τελεστή της άρνησης όόχχι ι Συυννθθήήκκηη. 2. Η Αρχή_επανάληψης Μέχρις ότου εκτελείται τουλάχιστον µια φορά, ενώ η Όσο επανάλαβε µπορεί να µην εκτελεστεί καµία φορά, άρα θα πρέπει να εξασφαλίσουµε ότι οι οµάδα εντολών της Αρχή_επανάληψης Μέχρις_ότου θα εκτελεστεί τουλάχιστον µία φορά γι αυτό το λόγο γγρράάφοουυµµεε µµι ιαα φοορράά ττηηνν οοµµάάδδαα εεννττοολλώνν ττηηςς δδοοµµήήςς εεπααννάάλληηψηηςς Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ πρρι ινν ααπόό ττηηνν Όσσοο εεπααννάάλλααββεε.

8 ιάάββαασσεε α Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς Εµµφάάννι ισσεε α α α - 1 Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ α < 0 Μεθοδολογία ασκήσεων 7 ιάάββαασσεε α Εµµφάάννι ισσεε α α α - 1 Όσσοο όόχχι ι αα << 00 εεπααννάάλλααββεε Εµµφάάννι ισσεε α α α - 1 Μετατροπή της δοµής Για από µέχρι σε Όσο επανάλαβε η 11 πεερρί ίπττωσσηη:: ττ11 ττ22 ΓΓι ιαα µεταβλητή ααπόό τ1 µµέέχχρρι ι τ2 µµεε_ββήήµµαα β Οµάδα Εντολών 2 η περίπτωση: τ1 τ2 ΓΓι ιαα µεταβλητή ααπόό τ1 µµέέχχρρι ι τ2 µµεε_ββήήµµαα β Οµάδα Εντολών µεταβλητή τ1 Όσσοο µεταβλητή <<== τ2 εεπααννάάλλααββεε Οµάδα Εντολών µεταβλητή µεταβλητή + β µεταβλητή τ1 Όσσοο µεταβλητή >>== τ2 εεπααννάάλλααββεε Οµάδα Εντολών µεταβλητή µεταβλητή + β Πρροοσσοοχχήή!!! 1. Πριν την επανάληψη Όσο επανάλαβε πρέπει να αρχικοποιήσουµε τη µεταβλητή της επανάληψης Για από µέχρι την τιµή τ1 µµεεττααββλληηττήή ττ Η συνθήκη της επανάληψης Όσο επανάλαβε θα γίνει µµεεττααββλληηττήή ττ22 ή µµεεττααββλληηττήή ττ22 ανάλογα µε το αν ισχύει ττ11 ττ22 ή ττ11 ττ22 ααννττί ίσσττοοι ιχχαα.. 3. Πρρι ινν ττοο Τέέλλοοςς_εεπααννάάλληηψψηηςς σσττηηνν Όσο επανάλαβε πρέπει να προσθέσουµε στη µεταβλητή που χρησιµοποιείται στη συνθήκη την τιµή του βήµατος µµεεττααββλληηττήή µµεεττααββλληηττήή ++ ββ. Αν το µε_βήµα λείπει τότε θα αυξήσουµε τη µεταβλητή κατά 1. i 1 ΓΓι ιαα i ααπόό 1 µµέέχχρρι ι 4 Όσσοο i <<== 44 εεπααννάάλλααββεε Εµµφάάννι ισσεε i Εµµφάάννι ισσεε i i i + 1 ΓΓι ιαα i ααπόό 10 µµέέχχρρι ι 2 µε_βήµα -2 Εµµφάάννι ισσεε i i 10 Όσσοο i >>== 22 εεπααννάάλλααββεε Εµµφάάννι ισσεε i i i - 2

9 Μεθοδολογία ασκήσεων 8 Μετατροπή της δοµής Όσο επανάλαβε σε Για από µέχρι Η µετατροπή της δοµής Όσο επανάλαβε σε Για από µέχρι είναι δυνατή µόνο στην περίπτωση που η δοµή επανάληψης Όσο επανάλαβε έχει την παρακάτω µορφή: µεταβλητή τ1 Όσσοο µεταβλητή <<== ήή >>==τ2 εεπααννάάλλααββεε Οµάδα Εντολών µεταβλητή µεταβλητή + β Γι Γ ιαα µεταβλητή ααπόό τ1 µµέέχχρρι ι τ2 µµεε_ββήήµµαα β Οµάδα Εντολών Πρροοσσοοχχήή!!! Στην περίπτωση που χρησιµοποιείται ο τελεστής σύγκρισης >> ή << η µεταβλητή στης συνθήκης στο Όσο επανάλαβε δεν πρέπει να πάρει την τιµή τ2: Στην περίπτωση που χρησιµοποιείται στη συνθήκη ο τελεστής <<,, έχουµε: ΓΓι ιαα µµεεττααββλληηττήή ααπόό ττ11 µµέέχχρρι ι ττ µµεε_ββήήµµαα ββ Στην περίπτωση που χρησιµοποιείται στη συνθήκη ο τελεστής >>,, έχουµε: ΓΓι ιαα µµεεττααββλληηττήή ααπόό ττ11 µµέέχχρρι ι ττ µµεε_ββήήµµαα ββ α 1 Όσσοο αα <<== εεπααννάάλλααββεε Εµµφάάννι ισσεε α α α + 2 Γι Γ ιαα α ααπόό 1 µµέέχχρρι ι 100 µµεε_ββήήµµαα 2 Εµµφάάννι ισσεε α β 99 Όσσοο ββ >>== 11 εεπααννάάλλααββεε Εµµφάάννι ισσεε 2*β β β - 4 ζ 1 ω 100 Όσσοο ζζ << 1100 εεπααννάάλλααββεε Εµµφάάννι ισσεε ζ, ω ω ω 10 ζ ζ + 1 κ 50 Όσσοο κκ >> 11 εεπααννάάλλααββεε ιάάββαασσεε λ Εµµφάάννι ισσεε κ + λ κ κ - 5 ΓΓι ιαα β ααπόό 99 µµέέχχρρι ι 1 µµεε_ββήήµµαα -4 Εµµφάάννι ισσεε 2*β ω 100 ΓΓι ιαα ζ ααπόό 1 µµέέχχρρι ι 9 Εµµφάάννι ισσεε ζ, ω ω ω - 10 ΓΓι ιαα κ ααπόό 50 µµέέχχρρι ι 2 µµεε_ββήήµµαα -5 ιάάββαασσεε λ Εµµφάάννι ισσεε κ + λ

10 Μεθοδολογία ασκήσεων 9 ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Αν µας ζητηθεί να µετατρέψουµε µια δοµή Όσο επανάλαβε ή Αρχή_επανάληψης Μέχρις_ότου σε Για από µέχρι πρέπει να προσέξουµε σε ποιο σηµείο της επαναληπτικής δοµής µεταβάλλεται η τιµή της µεταβλητής που ελέγχεται στη συνθήκη. Στα παραπάνω παραδείγµατα η εντολή µεταβολής της µεταβλητής είναι η τελευταία εντολή στη δοµή επανάληψης (όπως συµβαίνει µε την εντολή κ κ 5 στο προηγούµενο παράδειγµα). Πρέπει λοιπόν να προσέξουµε µήπως έχουµε µια δοµή µε την εξής µορφή: µεταβλητή τ1 Όσσοο µεταβλητή <<== ήή >>==τ2 εεπααννάάλλααββεε οµάδα εντολών 1 µεταβλητή µεταβλητή + β οµάδα εντολών 2 ΓΓι ιαα µεταβλητή ααπόό τ1 µµέέχχρρι ι ττ µµεε_ββήήµµαα β οµάδα εντολών 1 οµάδα εντολών 2 Όπου: ττ: είναι η τελευταία από τις τιµές που µπορεί να πάρει η µεταβλητή για την οποία θα ισχύει η συνθήκη στη δοµή Όσο. οµάδα εντολών 2: αν στην οµάδα εντολών 2 χρησιµοποιείται η µεταβλητή τότε θα πρέπει να την αντικαταστήσουµε µε µεταβλητή+β x 3 y 1 Όσσοο x > -6 εεπααννάάλλααββεε y y^2 x x - 2 y y * x x w 3 + y Γι Γ ιαα x ααπόό 3 µµέέχχρρι ι -5 µµεε_ββήήµµαα -2 y y ^2 y y * (x-2) (x-2) w 3 + y Παρατηρήσεις: 1. Σε αυτή τη δοµή επανάληψης υπάρχει η οµάδα εντολών 1 και η οµάδα εντολών Αφού η µεταβολή είναι -2 και η συνθήκη είναι x>-6, η τελευταία τιµή που µπορεί να πάρει η µεταβλητή χ και η συνθήκη να παραµένει αληθής είναι η τιµή 5 (οι τιµές διαδοχικά είναι 3, 1, -1, -3, -5).

11 y 0 x 1 Όσσοο x < 35 εεπααννάάλλααββεε x x + 1 y y + x Μεθοδολογία ασκήσεων 10 ΓΓι ιαα x ααπόό 1 µµέέχχρρι ι 34 µµεε_ββήήµµαα 1 y y + x + 1 Παρατηρήσεις: 1. Σε αυτή τη δοµή επανάληψης δεν υπάρχει η οµάδα εντολών Αφού η µεταβολή είναι 1 και η συνθήκη είναι x<35 καταλαβαίνουµε ότι η συνθήκη θα ισχύει για τελευταία φορά όταν η µεταβλητή χ πάρει την τιµή 34. y -7 x 0 Όσσοο y <> 3 εεπααννάάλλααββεε x x 2 * y + 4 y y + 2 ΓΓι ιαα y ααπόό -7 µµέέχχρρι ι 1 µµεε_ββήήµµαα 2 x x 2 * y + 4 Παρατηρήσεις: 1. Σε αυτή τη δοµή επανάληψης δεν υπάρχει η οµάδα εντολών 2, οπότε στην ουσία η περίπτωση αυτή συµπίπτει µε την γενική περίπτωση. 2. Αφού η µεταβολή είναι 2 και η συνθήκη είναι y<>3, η τελευταία τιµή που µπορεί να πάρει η µεταβλητή y και η συνθήκη να παραµένει αληθής είναι η τιµή 1 (οι τιµές διαδοχικά είναι -7, -5, -3, -1, 1). x 5 y 1 Όσσοο x < 2500 εεπααννάάλλααββεε y y + 3 x x + y Η µεταβλητή που συµµετέχει στη συνθήκη της επαναληπτικής δοµής είναι η µεταβλητή x. Όπως παρατηρούµε όµως η µεταβλητή x, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της επαναληπτικής δοµής, δεν µεταβάλλεται κατά µια σταθερή ποσότητα σε κάθε επανάληψη. Αντίθετα, η τιµή της µεταβλητής x εξαρτάται από το περιεχόµενο της µεταβλητής y, το οποίο δεν είναι σταθερό. Εποµένως, είναι αδύνατο να προσδιορίσουµε τη µεταβολή και τον ακριβή αριθµό επαναλήψεων και κατ επέκταση να χρησιµοποιήσουµε την δοµή Για από µέχρι. ίνεται το παρακάτω τµήµα αλγορίθµου: Χ Α Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς Χ Χ + 2!ΠΡΡΟΣΟΧΗ: πρώτα προστίθεται το βήµα στη Χ ΓΓρράάψεε Χ! και µετά εµφανίζεται η τιµή της Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ Χ >= Μ 1. Να δώσετε τη δοµή επανάληψης Όσο επανάλαβε και Για από µέχρι µε_βήµα η οποία τυπώνει ακριβώς τις ίδιες τιµές µε το πιο πάνω τµήµα αλγορίθµου. 2. Τι θα τυπωθεί, αν Α = 4 και Μ = 9; 3. Τι θα τυπωθεί, αν Α = - 5 και Μ = 0;

12 Μεθοδολογία ασκήσεων Οι δοµές επανάληψης είναι: Χ Α Όσσοο Χ < Μ εεπααννάάλλααββεε Χ Χ + 2 ΓΓρράάψεε Χ ΓΓι ιαα Χ ααπόό Α µµέέχχρρι ι Μ-1 µµεε_ββήήµµαα 2 ΓΓρράάψεε Χ+2 ή ΓΓι ιαα Χ ααπόό Α+2 µµέέχχρρι ι Μ+1 µµεε_ββήήµµαα 2 ΓΓρράάψεε Χ Στις ασκήσεις αυτού του τύπου πρέπει να «τρέχουµε» εκτός από τον αρχικό αλγόριθµο (εδώ µε τη δοµή Αρχή_επανάληψης Μέχρις_ότου) και τον ισοδύναµο αλγόριθµο (εδώ µε τη δοµή Για από µέχρι) για να διαπιστώσουµε αν όντως δίνουν το ίδιο ακριβώς αποτέλεσµα (εδώ αν τυπώνουν ακριβώς τις ίδιες τιµές). 2. Εντολή X Έξοδος Χ Α 4 1 η επανάληψη 4 Χ Χ Γράψε Χ 6 6 Τέλος 1 ης επανάληψης 6 2 η επανάληψη 6 Χ Χ Γράψε Χ 8 8 Τέλος 2 ης επανάληψης 8 3 η επανάληψη 8 Χ Χ Γράψε Χ Τέλος 3 ης επανάληψης 10 ΤΕΛΟΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ , -1 και 1

13 Μεθοδολογία ασκήσεων 12 ΕΚΚΤΕΛΕΣΗ ΑΛΓΓΟΡΡΙΙΘΜΟΥ Πααρράάδδεει ιγγµµαα 11 οο :: Έστω τµήµα αλγορίθµου µε µεταβλητές A, B, C, D, Χ και Y. D 2 ΓΓι ιαα Χ ααπόό 2 µµέέχχρρι ι 5 µµεε_ββήήµµαα 2 A 10*Χ B 5*Χ + 10 C A + B (5*Χ) D 3*D 5 Y A + B C + D 1. Να γράψετε τις τιµές των µεταβλητών A, B, C, D, Χ και Y σε όλες τις επαναλήψεις. 2. Να γράψετε το παραπάνω τµήµα αλγορίθµου χρησιµοποιώντας τη δοµή Όσσοο εεπααννάάλλααββεε. 3. Να γράψετε το παραπάνω τµήµα αλγορίθµου χρησιµοποιώντας τη δοµή Αρρχχήή_εεπααννάάλληηψηηςς Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ. Εντολή X A B C D Y D 2???? 2? 1 η επανάληψη 2??? 2? A 10*Χ 2 20?? 2? B 5*Χ ? 2? C A + B (5*Χ) ? D 3*D ? Y A + B C + D Τέλος 1 ης επανάληψης η επανάληψη A 10*Χ B 5*Χ C A + B (5*Χ) D 3*D Y A + B C + D Τέλος 2 ης επανάληψης ΤΕΛΟΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ D 2 Χ 2 Όσσοο Χ <= 5 εεπααννάάλλααββεε A 10*Χ B 5*Χ + 10 C A + B (5*Χ) D 3*D 5 Y A + B C + D Χ Χ + 2 D 2 Χ 2 Αρρχχήή--εεπααννάάλληηψηηςς A 10*Χ B 5*Χ + 10 C A + B (5*Χ) D 3*D 5 Y A + B C + D Χ Χ + 2 Μέέχχρρι ιςς_όόττοουυ Χ > 5

14 Πααρράάδδεει ιγγµµαα 22 οο :: Έστω τµήµα αλγορίθµου µε µεταβλητές Χ, M, Z. M 0 Z 0 ΓΓι ιαα Χ ααπόό 0 µµέέχχρρι ι 10 µµεε_ββήήµµαα 2 Ανν Χ < 5 ττόόττεε Ζ Ζ + Χ Αλλλλι ιώςς Μ Μ + Χ 1 Τέέλλοοςς_αανν Να γράψετε τις τιµές των µεταβλητών Χ, Μ, Ζ σε όλες τις επαναλήψεις. Εντολή X Μ Ζ Μ 0? 0? Ζ 0? η επανάληψη Ζ Ζ + Χ Τέλος 1 ης επανάληψης η επανάληψη Ζ Ζ + Χ Τέλος 2 ης επανάληψης η επανάληψη Ζ Ζ + Χ Τέλος 3 ης επανάληψης η επανάληψη Μ Μ + Χ Τέλος 4 ης επανάληψης η επανάληψη Μ Μ + Χ Τέλος 5 ης επανάληψης η επανάληψη Μ Μ + Χ Τέλος 6 ης επανάληψης ΤΕΛΟΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Μεθοδολογία ασκήσεων 13

15 Πααρράάδδεει ιγγµµαα 33 οο :: ίνεται το παρακάτω τµήµα αλγορίθµου. Χ 1 Όσσοο Χ < 5 εεπααννάάλλααββεε Α Χ + 2 Β 3*Α - 4 C B A + 4 Ανν Α>Β ττόόττεε Ανν Α>C ττόόττεε ΜΑΧ Α Αλλλλι ιώςς ΜΑΧ C Τέέλλοοςς_αανν Αλλλλι ιώςς Ανν B>C ττόόττεε ΜΑΧ Β Αλλλλι ιώςς MAX C Τέέλλοοςς_αανν Τέέλλοοςς_αανν ΓΓρράάψεε X, A, B, C, MAX X X + 2 Μεθοδολογία ασκήσεων 14 Ποιες είναι οι τιµές των µεταβλητών Χ, Α, Β, C, ΜΑΧ που θα εµφανιστούν κατά την εκτέλεση του παραπάνω τµήµατος αλγορίθµου; Εντολή X A B C MAX Έξοδος Χ 1 1???? 1 η επανάληψη 1???? A Χ ??? B 3*Α ?? C B Α ? ΜΑΧ C Γράψε X, A, B, C, MAX X X Τέλος 1 ης επανάληψης η επανάληψη A Χ B 3*Α C B Α ΜΑΧ Β Γράψε X, A, B, C, MAX X X Τέλος 2 ης επανάληψης

16 Πααρράάδδεει ιγγµµαα 44 οο :: ίνεται το παρακάτω τµήµα αλγορίθµου: Χ 13 Όσσοο Χ <= 20 εεπααννάάλλααββεε Μεθοδολογία ασκήσεων 15 ΓΓρράάψεε Χ Χ Χ + 2 ΓΓρράάψεε Χ 1. Το παραπάνω τµήµα αλγορίθµου περιγράφει δοµή επιλογής ή δοµή επανάληψης; 2. Για ποια τιµή του Χ τερµατίζεται ο αλγόριθµος; 3. Κατά την εκτέλεση του τµήµατος αλγορίθµου ποιες είναι οι τιµές του Χ που θα εµφανιστούν; Εντολή X Έξοδος Χ η επανάληψη 13 Γράψε Χ Χ Χ Τέλος 1 ης επανάληψης 15 2 η επανάληψη 15 Γράψε Χ Χ Χ Τέλος 2 ης επανάληψης 17 3 η επανάληψη 17 Γράψε Χ Χ Χ Τέλος 3 ης επανάληψης 19 3 η επανάληψη 19 Γράψε Χ Χ Χ Τέλος 3 ης επανάληψης 21 ΤΕΛΟΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 21 Γράψε Χ Πααρράάδδεει ιγγµµαα 55 οο :: ίνεται το παρακάτω τµήµα αλγορίθµου: Κ 4 Όσσοο Κ >= 1 εεπααννάάλλααββεε Α 1 Ανν Κ < > 2 ττόόττεε ΓΓι ιαα Ι ααπόό 1 µµέέχχρρι ι Κ A 2*Ι ΓΓρράάψεε Ι, Α Τέέλλοοςς_αανν Κ Κ / 2 1. δοµή επανάληψης 2. Χ = , 15, 17, 19, 21

17 Μεθοδολογία ασκήσεων 16 Καθώς εκτελείται το παραπάνω τµήµα αλγορίθµου, ποιες τιµές τυπώνονται µε την εντολή ΓΓρράάψεε Ι, Α; Εντολή Κ A Ι Έξοδος Κ 4 4?? 1 η επανάληψη (Όσο ) 4?? A 1 4 1? 1 η επανάληψη (Για ) A 2*Ι ΓΓρράάψεε Ι, Α Τέλος 1 ης επανάληψης (Για ) η επανάληψη (Για ) A 2*Ι ΓΓρράάψεε Ι, Α Τέλος 2 ης επανάληψης (Για ) η επανάληψη (Για ) A 2*Ι ΓΓρράάψεε Ι, Α Τέλος 3 ης επανάληψης (Για ) η επανάληψη (Για ) A 2*Ι ΓΓρράάψεε Ι, Α Τέλος 4 ης επανάληψης (Για ) Κ Κ / Τέλος 1ης επανάληψης (Όσο ) η επανάληψη (Όσο ) A Για Κ = 2 δεν θα εκτελεστούν οι εντολές στο εσωτερικό της ΑΝ Κ Κ / Τέλος 2 ης επανάληψης (Όσο ) η επανάληψη (Όσο ) A η επανάληψη (Για ) A 2*Ι ΓΓρράάψεε Ι, Α Τέλος 1 ης επανάληψης (Για ) Κ Κ / 2 1/2 2 1 Τέλος 3 ης επανάληψης 1/2 2 1 Πααρράάδδεει ιγγµµαα 66 οο :: ίνεται µονοδιάστατος πίνακας Α, 10 θέσεων, ο οποίος στις θέσεις 1 έως 10 περιέχει αντίστοιχα τους αριθµούς 15, 3, 0, 5, 16, 2, 17, 8, 19, 1 και τµήµα αλγορίθµου:

18 Μεθοδολογία ασκήσεων 17 ΓΓι ιαα i ααπόό 1 µµέέχχρρι ι 9 µµεε_ββήήµµαα 2 k ((i + 10) MOD 10) + 1 A[i] A[k] Εκκττύύπωσσεε i, k, A[i], A[k] Ποιες τιµές τυπώνονται µε την εντολή Εκτύπωσε i, k, A[i], A[k], καθώς εκτελείται τα παραπάνω τµήµα αλγορίθµου; Εντολή i k A[i] A[k] Έξοδος 1 η επανάληψη 1? k ((i + 10) MOD 10) A[i] A[k] Εκκττύύπωσσεε i, k, A[i], A[k] Τέλος 1 ης επανάληψης η επανάληψη 3 2 k ((i + 10) MOD 10) A[i] A[k] Εκκττύύπωσσεε i, k, A[i], A[k] Τέλος 2 ης επανάληψης η επανάληψη 5 4 k ((i + 10) MOD 10) A[i] A[k] Εκκττύύπωσσεε i, k, A[i], A[k] Τέλος 3 ης επανάληψης η επανάληψη 7 6 k ((i + 10) MOD 10) A[i] A[k] Εκκττύύπωσσεε i, k, A[i], A[k] Τέλος 4 ης επανάληψης η επανάληψη 9 8 k ((i + 10) MOD 10) A[i] A[k] Εκκττύύπωσσεε i, k, A[i], A[k] Τέλος 3 ης επανάληψης 9 10 Όπως παρατηρούµε σε κάθε επανάληψη, κάθε περιττό στοιχείο του πίνακα Α παίρνει την τιµή του επόµενου άρτιου στοιχείου η επαναλ η επαναλ η επαναλ η επαναλ η επαναλ

19 Μεθοδολογία ασκήσεων 18 Πααρράάδδεει ιγγµµαα 77 οο :: Ποια ζευγάρια τιµών θα εµφανίσει το ακόλουθο τµήµα προγράµµατος; ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Παράδειγµα_ ιαδικασία a <- 5 b <- 10 ΚΑΛΕΣΕ Υπολογισµοί(b, a) ΓΡΑΨΕ a, b ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Παράδειγµα_ ιαδικασία ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Υπολογισµοί(a, b) ΓΡΑΨΕ a, b a <- a/2 b <- a + b ΤΕΛΟΣ_ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Με τις δύο πρώτες εντολές του κυρίου προγράµµατος εκχωρούνται στις µεταβλητές a, b οι τιµές 5 και 10 αντίστοιχα. Στη συνέχεια καλείται η διαδικασία Υπολογισµοί µε παραµέτρους τις µεταβλητές b και a που έχουν τις τιµές 10 και 5 αντίστοιχα. Εποµένως, στη διαδικασία η µεταβλητή a έχει αρχικά τιµή 10 και η µεταβλητή b έχει τιµή 5. Στη διαδικασία εµφανίζονται οι τιµές 10 και 5. Στη συνέχεια η µεταβλητή a παίρνει την τιµή 5 (a/2) και η µεταβλητή b παίρνει την τιµή 10 (a+b). Στο κυρίως πρόγραµµα η διαδικασία επιστρέφει τις τιµές 5 και 10, δηλαδή η µεταβλητή b έχει τιµή 5 και η a τιµή 10. Στη συνέχεια εµφανίζονται οι τιµές 10 και 5. Πααρράάδδεει ιγγµµαα 88 οο :: Τι θα εµφανίσει το ακόλουθο πρόγραµµα αν δοθούν ως είσοδος οι αριθµοί 10 και 20; ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Παράδειγµα_Συνάρτηση ΑΚΕΡΑΙΕΣ: a, b ΙΑΒΑΣΕ a, b a <- F(b) ΓΡΑΨΕ a + b b <- F(a) ΓΡΑΨΕ a + b ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Παράδειγµα_Συνάρτηση ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ F(x): ΑΚΕΡΑΙΑ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: x, y, temp y <- 10 ΑΝ x <> y ΤΟΤΕ temp <- x x <- y y <- temp ΑΛΛΙΩΣ y <- y DIV 2 x <- x MOD 2 F <- x ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ Η 1 η εντολή του κυρίου προγράµµατος εκχωρεί την τιµή 10 στη µεταβλητή a και την τιµή 20 στη µεταβλητή b. Η επόµενη εντολή περνά ως παράµετρο στη συνάρτηση την τιµή 20. Συνεπώς στη συνάρτηση η x έχει τιµή 20, ενώ στην y εκχωρείται η τιµή 10. Η συνθήκη x <> y είναι αληθής και οι εντολές του τµήµατος ΑΝ της δοµής επιλογής αντιµεταθέτουν τις τιµές των x και y. Άρα η συνάρτηση επιστρέφει στο κυρίως πρόγραµµα τη νέα τιµή της, δηλαδή την τιµή 10, η οποία εκχωρείται στη µεταβλητή a. Συνεπώς στο κύριο πρόγραµµα η µεταβλητή θα εξακολουθήσει να έχει την τιµή 10 και εποµένως µε την εντολή ΓΡΑΨΕ a + b θα εµφανιστεί η τιµή 10. Το αποτέλεσµα της επόµενης κλήσης και εκτέλεσης της συνάρτησης θα έχει ως αποτέλεσµα την εµφάνιση της τιµής 10.

20 Μεθοδολογία ασκήσεων 19 ΑΡΡΧΙΙΚΚΟΠΟΙΙΗΣΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ Στις επαναληπτικές διαδικασίες χρησιµοποιούνται πολύ συχνά οι εξής ειδικές µεταβλητές: Μεεττρρηηττήήςς:: m m + 1 Αθθρροοι ισσττήήςς:: sum sum + 1 Ποολλλλααπλλαασσι ιαασσττήήςς:: p p * x Στο περιβάλλον της Γλώσσας η αρχική τιµή των µεταβλητών θεωρείται απροσδιόριστη. Προκειµένου λοιπόν να αποφευχθούν σφάλµατα στους υπολογισµούς, πρέπει να δίνουµε στις παραπάνω µεταβλητές κατάλληλες αρχικές τιµές. Η αρχικοποίηση των µεταβλητών πρέπει να γίνεται πριν από την πρώτη χρήση τους στο πρόγραµµα. Στις παραπάνω ειδικές µεταβλητές δίνουµε συνήθως, αν δηλαδή τα δεδοµένα του προβλήµατος δεν καθορίζουν διαφορετικές αρχικές τιµές, τις εξής αρχικές τιµές: Μεεττρρηηττήήςς:: αρχική τιµή 0 Αθθρροοι ισσττήήςς:: αρχική τιµή 0 Ποολλλλααπλλαασσι ιαασσττήήςς:: αρχική τιµή 1 ΙΙΑΚΚΡΡΙΙΣΗ ΑΡΡΙΙΘΜΩΝ ΣΕ ΑΡΡΤΙΙΟΥΣ//ΠΕΡΡΙΙΤΤΟΥΣ,, ΑΚΚΕΡΡΑΙΙΟΥΣ// ΕΚΚΑ ΙΙΚΚΟΥΣ,, Αν x MOD 2 = 0, τότε ο x είναι άάρρττι ιοοςς Αν x MOD 2 <> 0 (ή αλλιώς x MOD 2 = 1), τότε ο x είναι πεερρι ιττττόόςς Αν Α_Μ(x) = x, τότε ο x είναι αακκέέρρααι ιοοςς Αν Α_Μ(x) <> x (ή αλλιώς Α_Μ(x) < x), τότε ο x είναι δδεεκκααδδι ικκόόςς Σττρροογγγγυυλλοοποοί ίηησσηη του x στον πλησιέστερο ακέραιο: Α Α_Μ(x + 0.5) Αποοκκοοπήή των δεκαδικών ψηφίων του πραγµατικού αριθµού x: Α Α_Μ(10*x)/10 ΟΜΗ ΕΠΙΙΛΟΓΓΗΣ Παράδειγµα 1 ο : Με το νέο σύστηµα πληρωµής των διοδίων, οι οδηγοί των τροχοφόρων έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν το αντίτιµο των διοδίων µε ειδική µαγνητική κάρτα. Υποθέστε ότι υπάρχει µηχάνηµα το οποίο διαθέτει είσοδο για την κάρτα και φωτοκύτταρο. Το µηχάνηµα διαβάζει από την κάρτα το υπόλοιπο των χρηµάτων και το αποθηκεύει σε µια µεταβλητή Υ και, µε το φωτοκύτταρο, αναγνωρίζει τον τύπο του τροχοφόρου και το αποθηκεύει σε µια µεταβλητή Τ. Yπάρχουν τρεις τύποι τροχοφόρων: δίκυκλα ( ), επιβατικά (Ε) και φορτηγά (Φ), µε αντίτιµο διοδίων 1, 2 και 3 Ευρώ αντίστοιχα. Να αναπτύξετε αλγόριθµο ο οποίος: α) ελέγχει τον τύπο του τροχοφόρου και εκχωρεί στη µεταβλητή Α το αντίτιµο των διοδίων, ανάλογα µε τον τύπο του τροχοφόρου. β) ελέγχει την πληρωµή των διοδίων µε τον παρακάτω τρόπο: Αν το υπόλοιπο της κάρτας επαρκεί για την πληρωµή του αντιτίµου των διοδίων, αφαιρεί το ποσό αυτό από την κάρτα. Αν η κάρτα δεν έχει υπόλοιπο, το µηχάνηµα ειδοποιεί µε µήνυµα για το ποσό που πρέπει να πληρωθεί. Αν το υπόλοιπο δεν επαρκεί, µηδενίζεται η κάρτα και δίνεται µε µήνυµα το ποσό που αποµένει να πληρωθεί.

21 Μεθοδολογία ασκήσεων 20 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ιόδια ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Υ, Α, Υπολ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ: Τ! Εισαγωγή δεδοµένων ΙΑΒΑΣΕ Υ ΙΑΒΑΣΕ Τ! Έλεγχος τύπου τροχοφόρου ΑΝ Τ = ' ' ΤΟΤΕ Α <- 1 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Τ = 'Ε' ΤΟΤΕ Α <- 2 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Τ = 'Φ' ΤΟΤΕ Α <- 3! Έλεγχος πληρωµής ΑΝ Υ >= Α ΤΟΤΕ Υ <- Υ - Α ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Υ = 0 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ 'Οφειλόµενο ποσό: ', Α, ' Ευρώ' ΑΛΛΙΩΣ Υπολ <- Α - Υ ΓΡΑΨΕ 'Ποσό που αποµένει να πληρωθεί: ', Υπολ, ' Ευρώ' Υ <- 0 ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Παράδειγµα 2 ο : Ο είκτης Μάζας του ανθρώπινου Σώµατος ( ΜΣ) υπολογίζεται από το βάρος (Β) σε χλγ. και το ύψος (Υ) σε µέτρα µε τον τύπο ΜΣ = Β/Υ 2. Ο ανωτέρω τύπος ισχύει για άτοµα άνω των 18 ετών. Το άτοµο ανάλογα µε την τιµή του ΜΣ χαρακτηρίζεται σύµφωνα µε τον παρακάτω πίνακα: ΜΣ < 18,5 αδύνατο άτοµο 18,5 <= ΜΣ < 25 κανονικό άτοµο 25 <= ΜΣ < 30 βαρύ άτοµο 30 <= ΜΣ υπέρβαρο άτοµο Να γράψετε πρόγραµµα το οποίο: α) θα διαβάζει την ηλικία, το βάρος και το ύψος του ατόµου, β) εάν η ηλικία είναι µεγαλύτερη των 18 ετών τότε: 1) θα υπολογίζει το ΜΣ, 2) θα ελέγχει την τιµή του ΜΣ από τον ανωτέρω πίνακα και θα εµφανίζει τον αντίστοιχο χαρακτηρισµό, γ) εάν η ηλικία είναι µικρότερη ή ίση των 18 ετών, τότε να εµφανίζει το µήνυµα δεν ισχύει ο δείκτης ΜΣ. Παρατήρηση: θεωρήστε ότι το βάρος, το ύψος και η ηλικία είναι θετικοί αριθµοί. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ είκτης_μάζας_σώµατος ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Ηλικία ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: Β, Υ, ΜΣ! Εισαγωγή δεδοµένων ΓΡΑΨΕ ' ώσε την ηλικία' ΙΑΒΑΣΕ Ηλικία ΓΡΑΨΕ ' ώσε το βάρος'

22 Μεθοδολογία ασκήσεων 21 ΙΑΒΑΣΕ Β ΓΡΑΨΕ ' ώσε το ύψος' ΙΑΒΑΣΕ Υ! Έλεγχος ηλικίας ΑΝ Ηλικία > 18 ΤΟΤΕ ΜΣ <- Β / Υ^2! Έλεγχος & χαρακτηρισµός ΜΣ ΑΝ ΜΣ < 18.5 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ 'αδύνατο άτοµο' ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ ΜΣ < 25 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ 'κανονικό άτοµο' ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ ΜΣ < 30 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ 'βαρύ άτοµο' ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ 'υπέρβαρο άτοµο' ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ 'δεν ισύει ο δείκτης ΜΣ' ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΞΙΙΟΠΙΙΣΤΗ ΚΚΑΤΑΧΩΡΡΙΙΣΗ ΕΛΕΓΓΧΟΣ ΕΓΓΚΚΥΡΡΟΤΗΤΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ Ο έλεγχος εγκυρότητας τιµών µπορεί να υλοποιηθεί µε την επαναληπτική εκτέλεση της εντολής εισόδου ιάβασε, µέχρι να δοθεί αποδεκτή τιµή. Η διαδικασία αυτή µπορεί να υλοποιηθεί εύκολα µε τις δοµές Μέχρις_ότου και Όσο. Ωστόσο, είναι πιο βολικό να χρησιµοποιούµε τη Μέχρις_ότου. _ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ' ώσε τον κωδικό φύλου (Α ή Γ)' ΙΑΒΑΣΕ φύλο ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ (φύλο='α') ή (φύλο='γ') ΓΡΑΨΕ ' ώσε τον κωδικό φύλου (Α ή Γ)' ΙΑΒΑΣΕ φύλο ΌΣΟ (φύλο<>'α') και (φύλο<>'γ') ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΓΡΑΨΕ ' ώσε τον κωδικό φύλου (Α ή Γ)' ΙΑΒΑΣΕ φύλο Παράδειγµα 1 ο : Μια µικροβιολόγος ζήτησε από ένα προγραµµατιστή ένα πρόγραµµα µε το οποίο θα µπορεί να επεξεργάζεται διάφορες ουσίες που υπάρχουν στο αίµα και θα εµφανίζει διάφορα στοιχεία. Για κάθε ασθενή θα καταχωρούνται τα ακόλουθα στοιχεία: 1. ονοµατεπώνυµο 2. κωδικός φύλου («Α» για άνδρες και «Γ» για γυναίκες) 3. περιεκτικότητα της εξεταζόµενης ουσίας στο αίµα Να αναπτύξετε πρόγραµµα σε ΓΛΩΣΣΑ που: Θα διαβάζει τα όρια (κάτω και άνω όριο) µεταξύ των οποίων βρίσκονται οι φυσιολογικές τιµές. θα διαβάζει τα παραπάνω στοιχεία (ονοµατεπώνυµο, φύλο, περιεκτικότητα της ουσίας στο αίµα) και θα ελέγχει την αξιόπιστη καταχώρισή τους (δηλαδή το φύλο να είναι µόνο «Α» ή «Γ» και η περιεκτικότητα της εξεταζόµενης ουσίας στο αίµα να είναι θετικός αριθµός). θα εµφανίζει για κάθε ασθενή του οποίου η περιεκτικότητα της ουσίας στο αίµα είναι εκτός των φυσιολογικών τιµών, το ονοµατεπώνυµο, το φύλο και την περιεκτικότητα της ουσίας, θα εµφανίζει το ποσοστό των ανδρών και το ποσοστό των γυναικών των οποίων η περιεκτικότητα της εξεταζόµενης ουσίας στο αίµα δεν είναι φυσιολογική.

23 Μεθοδολογία ασκήσεων 22 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Μικροβιολόγος ΑΚΕΡΑΙΕΣ: i, πλήθος, πλήθοςα, πλήθοςγ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: περιεκτικότητα, κάτω_όριο, άνω_όριο, ποσοστόα, ποσοστόγ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ: φύλο, ονοµατεπώνυµο! Μηδενισµός των µεταβλητών-µετρητών πλήθοςα <- 0 πλήθοςγ <- 0 ΓΡΑΨΕ ' ώσε το κάτω όριο του διαστήµατος φυσιολογικών τιµών' ΙΑΒΑΣΕ κάτω_όριο ΓΡΑΨΕ ' ώσε το άνω όριο του διαστήµατος φυσιολογικών τιµών' ΙΑΒΑΣΕ άνω_όριο ΓΡΑΨΕ ' ώσε τον αριθµό των ασθενών' ΙΑΒΑΣΕ πλήθος ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ πλήθος ΓΡΑΨΕ ' ώσε το ονοµατεπώνυµο' ΙΑΒΑΣΕ ονοµατεπώνυµο _ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ' ώσε τον κωδικό φύλου ("Α" για άνδρες και "Γ" για γυναίκες)' ΙΑΒΑΣΕ φύλο ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ (φύλο='α') ή (φύλο='γ') _ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ' ώσε την περιεκτικότητα της εξεταζόµενης ουσίας στο αίµα' ΙΑΒΑΣΕ περιεκτικότητα ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ (περιεκτικότητα>0) Αν (περιεκτικότητα < κάτω_όριο) Ή (περιεκτικότητα > άνω_όριο) ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ ονοµατεπώνυµο, φύλο, περιεκτικότητα ΑΝ φύλο = 'Α' ΤΟΤΕ πλήθοςα <- πλήθοςα + 1 ΑΛΛΙΩΣ πλήθοςγ <- πλήθοςγ + 1 ποσοστόα <- (πλήθοςα/πλήθος)*100 ποσοστόγ <- (πλήθοςγ/πλήθος)*100 ΓΡΑΨΕ 'Ποσοστό ανδρών: ', ποσοστόα ΓΡΑΨΕ 'Ποσοστό γυναικών: ', ποσοστόγ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Παράδειγµα 2 ο : Σε κάποια εξεταστική δοκιµασία ένα γραπτό αξιολογείται από δύο βαθµολογητές στη βαθµολογική κλίµακα [0, 100]. Αν η διαφορά µεταξύ των βαθµολογιών του α και β βαθµολογητή είναι µικρότερη ή ίση των 20 µονάδων της παραπάνω κλίµακας, ο τελικός βαθµός είναι ο µέσος όρος των δύο βαθµολογιών. Αν η διαφορά µεταξύ των βαθµολογιών του α και του β βαθµολογητή είναι µεγαλύτερη από 20 µονάδες, το γραπτό δίνεται για αναβαθµολόγηση σε τρίτο βαθµολογητή. Ο τελικός βαθµός του γραπτού προκύπτει τότε από τον µέσο όρο των τριών βαθµολογιών. Να αναπτύξετε αλγόριθµο ο οποίος, αφού ελέγξει την εγκυρότητα των βαθµών στην βαθµολογική κλίµακα [0, 100], να υλοποιεί την παραπάνω διαδικασία εξαγωγής τελικού βαθµού και να εµφανίζει τον τελικό βαθµό του γραπτού στην εικοσαβάθµια κλίµακα. Παρατήρηση: Να θεωρήσετε ότι όλες οι ποσότητες εκφράζονται ως πραγµατικοί αριθµοί.

24 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Βαθµολόγηση ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: Β1, Β2, Β3,, ΤΒ! Εισαγωγή και έλεγχος εγκυρότητας βαθµών _ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ' ώσε το βαθµό του 1ου βαθµολογητή:' ΙΑΒΑΣΕ Β1 ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ (Β1 >= 0) ΚΑΙ (Β1 <= 100) _ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ' ώσε το βαθµό του 2ου βαθµολογητή:' ΙΑΒΑΣΕ Β2 ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ (Β2 >= 0) ΚΑΙ (Β2 <= 100)! Υπολογισµός τελικού βαθµού <- Α_Τ(Β1 - Β2) ΑΝ <= 20 ΤΟΤΕ ΤΒ <- (Β1 + Β2) / 2 ΑΛΛΙΩΣ _ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ' ώσε το βαθµό του 3ου βαθµολογητή:' ΙΑΒΑΣΕ Β3 ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ (Β3 >= 0) ΚΑΙ (Β3 <= 100) ΤΒ <- (Β1 + Β2 + Β3)/3! Εµφάνιση τελικού βαθµού στην εικοσαβάθµια κλίµακα ΓΡΑΨΕ 'Τελικός βαθµός: ', ΤΒ * 20/100 ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Μεθοδολογία ασκήσεων 23

25 Μεθοδολογία ασκήσεων 24 ΕΥΡΡΕΣΗ ΜΕΓΓΙΙΣΤΟΥ ΚΚΑΙΙ ΕΛΑΧΙΙΣΤΟΥ Σε αρκετές ασκήσεις ζητείται να βρεθεί το µέγιστο ή το ελάχιστο µιας σειράς αριθµητικών δεδοµένων. Σε ορισµένες ασκήσεις είναι γνωστό το εύρος τιµών των δεδοµένων εισόδου (π.χ βαθµοί µαθητών στο διάστηµα [1,20]), ενώ σε άλλες ασκήσεις δεν είναι γνωστό το εύρος τους (π.χ. τυχαίοι αριθµοί που εισάγονται από το πληκτρολόγιο). Και στις δυο περιπτώσεις µπορούµε να ακολουθήσουµε τα βήµατα που περιγράφονται παρακάτω για την ανάπτυξη του αλγορίθµου. Τα βήµατα αυτά εφαρµόζονται για την εύρεση του µέγιστου και του ελάχιστου και της θέσης τους (αύξων αριθµός) τριών αριθµών που διαβάζονται από το πληκτρολόγιο. ο 11 ββήήµµαα: χρησιµοποιούµε τη µεταβλητή max για το µέγιστο και την τιµή min για το ελάχιστο. Αν γράφουµε πρόγραµµα στη ΓΛΩΣΣΑ οι µεταβλητές max και min πρέπει να είναι ίδιου τύπου µε αυτόν της σειράς των τιµών που θα εξετάσουµε. ο 22 ββήήµµαα: διαβάζουµε µε την εντολή ΙΑΒΑΣΕ την πρώτη τιµή από το πληκτρολόγιο και την εκχωρούµε στις µεταβλητές max και min. Αν θέλουµε να βρούµε και τη θέση του µέγιστου και του ελάχιστου, τότε σε 2 µεταβλητές (π.χ. θέση_max και θέση_min) δίνουµε την αρχική τιµή 1. 33οο ββήήµµαα: συγκρίνουµε τον 2ο αριθµό µε τον µέχρι τώρα µεγαλύτερο, δηλ. την τιµή του max, και βρίσκουµε τον µεγαλύτερο. Τον µεγαλύτερο των 2 αριθµών των εκχωρούµε στη µεταβλητή max και ενηµερώνουµε και τη θέση_max. Στη συνέχεια επαναλαµβάνουµε την ίδια διαδικασία για τον επόµενο αριθµό. Προσοχή, πρέπει να χρησιµοποιείται µια αλληλουχία εντολών Ανν ττόόττεε ττέέλλοοςς_αανν και όόχχι ι Ανν ττόόττεε Αλλλλι ιώςς_αανν, γιατί ο αλγόριθµος δεν θα δώσει σωστά αποτελέσµατα. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Εύρεση_max_min ΑΚΕΡΑΙΕΣ: α, β, γ, max, min, Θέση_max, Θέση_min ΓΡΑΨΕ ' ώσε τρεις αριθµούς' ΙΑΒΑΣΕ α, β, γ max <- α θέση_max <- 1 min <- α Θέση_min <- 1 ΑΝ β > max ΤΟΤΕ max <- β θέση_max <- 2 ΑΝ γ > max ΤΟΤΕ max <- γ θέση_max <- 3 ΑΝ β < min ΤΟΤΕ min <- β θέση_min <- 2 ΑΝ γ < min ΤΟΤΕ min <- γ θέση_min <- 3 ΓΡΑΨΕ 'Η µέγιστη τιµή είναι ', max, & 'και η θέση του είναι ',Θέση_max ΓΡΑΨΕ 'Η ελάχιστη τιµή είναι ', min, & ' και η θέση της είναι ',Θέση_min ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Εύρεση_max_min Πααρρααττηηρρήήσσεει ιςς:: Aν είναι γνωστό το εύρος τιµών των δεδοµένων εισόδων, τότε µπορούµε να δώσουµε στη µεταβλητή max τη µικρότερη από τις αριθµητικές τιµές της σειράς και στη µεταβλητή min τη µεγαλύτερη. Για παράδειγµα, στη περίπτωση που εξετάζουµε βαθµούς µαθητών στην κλίµακα 1 έως 20, τότε µπορούµε να δώσουµε στη µεταβλητή max την αρχική τιµή 1 και στη µεταβλητή min την αρχική τιµή 20. Όταν εξετάζουµε ένα µεγάλο αριθµό τιµών χρησιµοποιούµε την επαναληπτική δοµή ΓΓι ιαα, όπως στο παράδειγµα που ακολουθεί.

26 Μεθοδολογία ασκήσεων 25 Πααρράάδδεει ιγγµµαα 11 ο ((Τετράδιο µαθητή, Κεφάλαιο 2, Άσκηση Τ8)):: Σε 10 σχολεία της περιφέρειας έχουν εγκατασταθεί πειραµατικά 10 ηλεκτρονικοί υπολογιστές (εξυπηρέτες) που περιέχουν πληροφοριακές «σελίδες» του Internet και µπορεί να προσπελάσει κανείς την πληροφορία τους µέσα από οποιοδήποτε ηλεκτρονικό υπολογιστή στον κόσµο. Να γραφεί αλγόριθµος που θα διαβάζει τον συνολικό αριθµό των προσπελάσεων που πραγµατοποιήθηκε σε κάθε έναν από τους εξυπηρέτες αυτούς για διάστηµα µιας ηµέρας. Να βρεθεί ο εξυπηρέτης µε το µικρότερο αριθµό προσπελάσεων καθώς και ο εξυπηρέτης µε το µεγαλύτερο αριθµό προσπελάσεων. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Σχολικό_ ίκτυο ΑΚΕΡΑΙΕΣ: προσπελάσεις, max, min, θέση_max, Θέση_min, i ΓΡΑΨΕ ' ώσε τον αριθµό των προσπελάσεων του 1ου εξυπηρετητή:' ΙΑΒΑΣΕ προσπελάσεις max <- προσπελάσεις min <- προσπελάσεις θέση_max <- 1 Θέση_min <- 1 ΓΙΑ i ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 10 ΓΡΑΨΕ ' ώσε τον αριθµό των προσπελάσεων του ', i, 'ου εξυπηρετητή:' ΙΑΒΑΣΕ προσπελάσεις ΑΝ προσπελάσεις > max ΤΟΤΕ max <- προσπελάσεις θέση_max <- i ΑΝ προσπελάσεις < min ΤΟΤΕ min <- προσπελάσεις θέση_min <- i ΓΡΑΨΕ 'O εξυπηρετητής µε τις περισσότερες προσπελάσεις είναι ο: ', θέση_max ΓΡΑΨΕ 'O εξυπηρετητής µε τις λιγότερες προσπελάσεις είναι ο: ', Θέση_min ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Σχολικό_ ίκτυο Πααρράάδδεει ιγγµµαα 22 ο ((Τετράδιο µαθητή, Κεφάλαιο 2, Άσκηση Σ9)):: Έστω ότι θέλεις να οργανώσεις µία εκδήλωση για την παγκόσµια ηµέρα περιβάλλοντος και έχεις τη χωρητικότητα (σε αριθµό ατόµων) και τις τιµές που θα κοστίσει η ενοικίαση χώρου από 3 διαφορετικούς χώρους στους οποίους µπορεί να γίνει η εκδήλωση. Επιπλέον έχεις προσφορές από 5 διαφορετικούς χορηγούς που διαθέτουν χρήµατα για την υποστήριξη της εκδήλωσης. Να γραφεί ένας αλγόριθµος που θα υπολογίζει πόσοι χορηγοί µπορούν να καλύψουν το κόστος της αίθουσας µε τη δυνατή µεγαλύτερη χωρητικότητα. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Οργάνωση_Εκδήλωσης ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Χ1, Χ2, Χ3, max, πλήθος, i ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: Κ1, Κ2, Κ3, προσφορά, κόστος ΓΡΑΨΕ ' ώσε την χωτικότητα και το κόστος της 1ης αίθουσας: ' ΙΑΒΑΣΕ Χ1, Κ1 ΓΡΑΨΕ ' ώσε την χωτικότητα και το κόστος της 2ης αίθουσας: ' ΙΑΒΑΣΕ Χ2, Κ2 ΓΡΑΨΕ ' ώσε την χωτικότητα και το κόστος της 3ης αίθουσας: ' ΙΑΒΑΣΕ Χ3, Κ3

27 ! Εύρεση της αίθουσας µε τη µεγαλύτερη (max) χωρητικότητα! και αποθήκευση του κόστους της στην οµώνυµη µεταβλητή max <- Χ1 κόστος <- Κ1 ΑΝ Χ2 > max ΤΟΤΕ max <- Χ2 κόστος <- Κ2 ΑΝ Χ3 > max ΤΟΤΕ max <- Χ3 κόστος <- Κ3! Υπολογισµός του πλήθους των χορηγών που µπορούν να καλύψουν! το κόστος της αίθουσας µε τη µεγαλύτερη χωρητικότητα πλήθος <- 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΓΡΑΨΕ ' ώσε την προσφορά του ', i, 'ου χορηγού: ' ΙΑΒΑΣΕ προσφορά ΑΝ προσφορά >= κόστος ΤΟΤΕ πλήθος <- πλήθος + 1 ΓΡΑΨΕ πλήθος, ' χορηγοί µπορούν να καλύψουν το κόστος της αίθουσας' ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Οργάνωση_Εκδήλωσης Μεθοδολογία ασκήσεων 26 ΕΥΡΡΕΣΗ ΠΡΡΟΙΙΟΝΤΟΣ//ΥΠΗΡΡΕΣΙΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΙΙΟ ΣΥΜΦΕΡΡΟΥΣΑ ΤΙΙΜΗ Όταν µας δίνεται για ένα αριθµό ειδών (κάποιου προϊόντος ή υπηρεσίας) η τιµή και η ποσότητά τους και ζητείται να βρούµε το είδος µε την πιο συµφέρουσα τιµή, όπως στο παρακάτω παράδειγµα, τότε ακολουθούµε τα παρακάτω βήµατα: 11 ο ο ββήήµµαα: βρίσκουµε για κάθε είδος την τιµή για την ίδια ποσότητα (στο παράδειγµα δρχ ανά ml) για να έχουµε κοινό µέτρο σύγκρισης. Στο παράδειγµα µε τα είδη γάλακτος η τιµή ανά ml βρίσκεται αν διαιρέσουµε την τιµή δια την ποσότητα, όπως µας δίνονται στον παρακάτω πίνακα. Προσοχή: οι τιµές και οι ποσότητες να είναι εκφρασµένες στην ίδια µονάδα µέτρησης. Στο παράδειγµά µας όλες οι τιµές είναι σε δρχ και οι ποσότητες σε ml. Αν κάποια ποσότητα ήταν σε lt (1 lt = 1000 ml) τότε θα είχαµε: τιµή/(ποσότητα*1000). 22 ο ο ββήήµµαα: αφού γίνει η µετατροπή, ακολουθούµε τη λογική της προηγούµενης άσκησης για να βρούµε την ελάχιστη τιµή. Προσοχή: αν µας ζητείται να βρούµε το είδος (ή µάρκα, υπηρεσία κτ.λ.) µε την µικρότερη τιµή και όχι απλά την µικρότερη τιµή (όπως στο παράδειγµα) τότε στις συγκρίσεις που γίνονται θα πρέπει να εκχωρούµε σε µια µεταβλητή το είδος, η οποία θα ενηµερώνεται κάθε φορά που ενηµερώνεται και η min. ο Πααρράάδδεει ιγγµµαα 11 ((Τετράδιο µαθητή, Κεφάλαιο 2, Άσκηση Σ6)):: Πηγαίνεις σε ένα πολυκατάστηµα και παρατηρηρείς τις παρακάτω τιµές για 4 διαφορετικά είδη γάλακτος. Είδος Τιµή Ποσότητα ΓΑΛΑ_Α 195 δρχ 300 ml ΓΑΛΑ_Β 205 δρχ 400 ml ΓΑΛΑ_Γ 400 δρχ 500 ml ΓΑΛΑ_ 450 δρχ 550 ml

28 Μεθοδολογία ασκήσεων 27 Να γράψεις αλγόριθµο που θα υπολογίζει και θα εµφανίζει το είδος γάλακτος που έχει την πλέον συµφέρουσα τιµή. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τιµή_Γάλακτος ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: γάλα_α, γάλα_β, γάλα_γ, γάλα_, min ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ: είδος! 1o βήµα: εύρεση τιµής ανά ml γάλα_α <- 195/300 γάλα_b <- 205/400 γάλα_γ <- 400/500 γάλα_ <- 450/550! 2o βήµα: εύρεση είδους µε τη µικρότερη τιµή min <- γάλα_α είδος <- 'ΓΑΛΑ_Α' ΑΝ γάλα_β < min ΤΟΤΕ min <- γάλα_β είδος <- 'ΓΑΛΑ_Β' ΑΝ γάλα_γ < min ΤΟΤΕ min <- γάλα_γ είδος <- 'ΓΑΛΑ_Γ' ΑΝ γάλα_ < min ΤΟΤΕ min <- γάλα_ είδος <- 'ΓΑΛΑ_ ' ΓΡΑΨΕ 'Το ', είδος, ' έχει την πιο συµφέρουσα τιµή' ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Τιµή_Γάλακτος Πααρρααττήήρρηησσηη: σε ορισµένες ασκήσεις µπορεί να µην δίνεται ο πίνακας µε τα στοιχεία για τα ονόµατα, τις ποσότητες και τις τιµές των διαφόρων ειδών ενός προϊόντος, οπότε τα στοιχεία θα πρέπει να διαβάζονται από το πληκτρολόγιο. Επίσης, µπορεί να δίνεται ένας µεγάλος αριθµός ειδών. Για την αποφυγή χρήσης ενός µεγάλου αριθµού µεταβλητών και επανάληψης ενός µεγάλου αριθµού Αν τότε Τέλος_αν χρησιµοποιείται η επαναληπτική δοµή Για. Πααρράάδδεει ιγγµµαα 22 οο :: Να γίνει αλγόριθµος ο οποίος θα δέχεται ως είσοδο τη µάρκα, την ποσότητα σε ml καθώς και την τιµή για ένα σύνολο από διαφορετικές πορτοκαλάδες και θα υπολογίζει την πιο συµφέρουσα µάρκα καθώς και την τιµή της ανά λίτρο. Το πλήθος των διαφορετικών πορτοκαλάδων θα δίνεται ως είσοδος από τον χρήστη. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Εύρεση_Φθηνότερης_Πορτοκαλάδας ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ: µάρκα, µάρκα_min ΑΚΕΡΑΙΕΣ: πλήθος, i, ποσότητα_ml ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: τιµή, τιµή_lt, ποσότητα_lt, min ΓΡΑΨΕ ' ώσε το πλήθος των διαφορετικών πορτοκαλάδων:' ΙΑΒΑΣΕ πλήθος ΓΡΑΨΕ ' ώσε τη µάρκα, την ποσότητα σε ml και την τιµή της 1ης πορτοκαλάδας: ' ΙΑΒΑΣΕ µάρκα, ποσότητα_ml, τιµή! Μετατροπή της ποσότητας σε λίτρα (γιατί ζητείται για την πιο συµφέρουσα! µάρκα να εµφανιστεί και ή τιµή ανά λίτρο)

29 Μεθοδολογία ασκήσεων 28 ποσότητα_lt <- ποσότητα_ml/1000 τιµή_lt <- τιµή/ποσότητα_lt min <- τιµή_lt µάρκα_min <- µάρκα ΓΙΑ i ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ πλήθος ΓΡΑΨΕ ' ώσε τη µάρκα, την ποσότητα σε ml και την τιµή της ', i, & 'ης πορτοκαλάδας: ' ΙΑΒΑΣΕ µάρκα, ποσότητα_ml, τιµή ποσότητα_lt <- ποσότητα_ml/1000 τιµή_lt <- τιµή/ποσότητα_lt ΑΝ τιµή_lt < min ΤΟΤΕ min <- τιµή_lt µάρκα_min <- µάρκα ΓΡΑΨΕ 'Η πιο συµφέρουσα µάρκα είναι η ', µάρκα_min, & ' και η τιµή της ανά λίτρο είναι ', min ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Εύρεση_Φθηνότερης_Πορτοκαλάδας ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΙΚΚΗ ΙΙΑ ΙΙΚΚΑΣΙΙΑ ΕΛΕΓΓΧΟΜΕΝΗ ΑΠΟ ΜΙΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΙΚΚΗ ΤΙΙΜΗ Σε πολλές ασκήσεις ζητείται η είσοδος και η επεξεργασία (υπολογισµός αθροισµάτων, πλήθους κ.τ.λ.) ενός αγνώστου πλήθους τιµών που εισάγονται από το πληκτρολόγιο. Η είσοδος και η επεξεργασία των τιµών -σε πολλές περιπτώσεις- συνεχίζεται µέχρι να δώσει ο χρήστης µια συγκεκριµένη τιµή (πλασµατική τιµή): στο παράδειγµα που ακολουθεί ο χρήστης δηλώνει ότι έχει τελειώσει η εισαγωγή των στοιχείων εισάγοντας ως πλήθος κιβωτίων εσωτερικού την πλασµατική τιµή Είναι προφανές ότι η επαναληπτική διαδικασία θα τερµατίζει όταν ο χρήστης δώσει την πλασµατική τιµή, η οποία δεν πρέπει να λαµβάνει µέρος στους υπολογισµούς. Γενικά, σε αυτές τις ασκήσεις χρησιµοποιείται το παρακάτω σχήµα: ιάβασε τιµή Όσο τιµή <> πλασµατική_τιµή επανάλαβε! Υπολογισµοί στους οποίους συµµετέχει η µεταβλητή τιµή ιάβασε τιµή Τέλος_επανάληψης Πααρράάδδεει ιγγµµαα: : Μια βιοµηχανία κρασιού αποστέλλει κρασιά στο εξωτερικό και στο εσωτερικό. Κάθε αποστολή κρασιών περιλαµβάνει έναν αριθµό κιβωτίων που προορίζονται για το εσωτερικό κι έναν αριθµό κιβωτίων που προορίζονται για το εξωτερικό. Κάθε κιβώτιο που αποστέλλεται έχει ταχυδροµικά τέλη 10 Ευρώ για το εσωτερικό και 15 Ευρώ για το εξωτερικό. Στη διάρκεια µιας ηµέρας µπορούν να πραγµατοποιηθούν πολλές αποστολές. Να γράψετε ένα πρόγραµµα το οποίο: α) διαβάζει τον αριθµό κιβωτίων εσωτερικού και εξωτερικού των αποστολών που πραγµατοποιούνται στη διάρκεια µιας ηµέρας και σταµατά όταν δοθεί ως αριθµός κιβωτίων εσωτερικού ο αριθµός β) για κάθε αποστολή υπολογίζει και εµφανίζει το απαιτούµενο ποσό για ταχυδροµικά τέλη εσωτερικού και εξωτερικού καθώς και το άθροισµά τους.

30 Μεθοδολογία ασκήσεων 29 γ) υπολογίζει και εµφανίζει τα συνολικά ποσά εσωτερικού κι εξωτερικού και το γενικό σύνολο για όλες τις αποστολές. δ) υπολογίζει και εµφανίζει το ποσοστό των αποστολών στις οποίες ο αριθµός κιβωτίων εσωτερικού είναι µεγαλύτερος από τον αριθµό κιβωτίων εξωτερικού. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ταχυδροµικά_Τέλη ΣΤΑΘΕΡΕΣ τέλη_κιβωτίου_εσωτ = 10 τέλη_κιβωτίου_εξωτ = 15 ΑΚΕΡΑΙΕΣ: κιβώτια_εσωτ, κιβώτια_εξωτ, τέλη_εσωτ, τέλη_εξωτ, τέλη, σύνολο_εσωτ, σύνολο_εξωτ, σύνολο, πλήθος_εσωτ, πλήθος ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: ποσοστό ΓΡΑΨΕ ' ώσε το πλήθος των κιβωτίων εσωτερικού' ΙΑΒΑΣΕ κιβώτια_εσωτ ΟΣΟ κιβώτια_εσωτ<>-9999 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΓΡΑΨΕ ' ώσε το πλήθος των κιβωτίων εξωτερικού' ΙΑΒΑΣΕ κιβώτια_εξωτ τέλη_εσωτ <- κιβώτια_εσωτ * τέλη_κιβωτίου_εσωτ τέλη_εξωτ <- κιβώτια_εξωτ * τέλη_κιβωτίου_εξωτ τέλη <- τέλη_εσωτ + τέλη_εξωτ ΓΡΑΨΕ 'Τέλη εσωτερικού:', τέλη_εσωτ ΓΡΑΨΕ 'Τέλη εξωτερικού:', τέλη_εξωτ ΓΡΑΨΕ 'Άθροισµα τελών:', τέλη σύνολο_εσωτ <- σύνολο_εσωτ + τέλη_εσωτ σύνολο_εξωτ <- σύνολο_εξωτ + τέλη_εξωτ πλήθος <- πλήθος + 1 ΑΝ κιβώτια_εσωτ > κιβώτια_εξωτ ΤΟΤΕ πλήθος_εσωτ <- πλήθος_εσωτ + 1 ΓΡΑΨΕ ' ώσε το πλήθος των κιβωτίων εσωτερικού' ΙΑΒΑΣΕ κιβώτια_εσωτ σύνολο <- σύνολο_εσωτ + σύνολο_εξωτ ΓΡΑΨΕ 'Συνολικά τέλη εσωτερικού:', σύνολο_εσωτ ΓΡΑΨΕ 'Συνολικά τέλη εξωτερικού:', σύνολο_εξωτ ΓΡΑΨΕ 'Συνολικά τέλη:', σύνολο ποσοστό <- (πλήθος_εσωτ/πλήθος)*100 ΓΡΑΨΕ 'Ποσοστό (%)αποστολών µε µεγαλύτερο αριθµό κιβωτίων εσωτερικού:',ποσοστό ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Ταχυδροµικά_Τέλη ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΙΚΚΗ ΙΙΑ ΙΙΚΚΑΣΙΙΑ ΕΛΕΓΓΧΟΜΕΝΗ ΑΠΟ ΛΟΓΓΙΙΚΚΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ Σε ορισµένες ασκήσεις όπου απαιτείται η επανάληψη κάποιων ενεργειών, έτσι ώστε µια µεταβλητή που είναι συνάρτηση κάποιων τιµών που εισάγονται από τον χρήστη να µην ξεπεράσει µια δεδοµένη τιµή, είναι βολικό να χρησιµοποιήσουµε µια λογική µεταβλητή. Τυπικό παράδειγµα είναι αυτό που παρουσιάζεται παρακάτω. Στο παράδειγµα αυτό θέλουµε να σταµατά η αγορά των ειδών έτσι ώστε να µην ξεπεραστεί το ποσό των Πριν λοιπόν να προσθέσουµε την τιµή του προϊόντος (τιµή_ευρώ) που κρατάµε στα χέρια µας στο γενικό σύνολο (άθροισµα), ελέγχουµε πρώτα αν µε την αγορά του ξεπερνάµε το ποσό των Αν δεν ξεπερνάµε το όριο των 5000 τότε αγοράζουµε

31 Μεθοδολογία ασκήσεων 30 το προϊόν προσθέτουµε δηλαδή την τιµή του στο άθροισµα -, αλλιώς ενηµερώνουµε την λογική µεταβλητή έτσι ώστε να τελειώσει η επανάληψη. Πααρράάδδεει ιγγµµαα ((Τετράδιο µαθητή, Κεφάλαιο 2, Άσκηση Σ3)): : Ένας καταναλωτής πηγαίνει στο πολυκατάστηµα και έχει στη τσέπη του Ξεκινά να αγοράζει διάφορα είδη και ταυτόχρονα κρατά το συνολικό ποσό στο οποίο έχει φθάσει κάθε στιγµή που αγοράζει κάποιο είδος. Οι τιµές των ειδών που αγοράζει είναι σε δραχµές και είναι δεδοµένο ότι 1 ευρώ = 330 δραχµές. Να γραφεί σε αλγόριθµος για τον υπολογισµό του ποσού από τα ψώνια που έγιναν και να σταµατά η αγορά ειδών έτσι ώστε να µην ξεπεραστεί το ποσό που έχει διαθέσιµο ο καταναλωτής. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Καταναλωτής ΣΤΑΘΕΡΕΣ ποσό = 5000 Ευρώ = 330 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: άθροισµα, τιµή_δρχ, τιµή_ευρώ ΛΟΓΙΚΕΣ: flag άθροισµα <- 0 flag <- ΨΕΥ ΗΣ _ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ' ώσε την τιµή του προϊόντος:' ΙΑΒΑΣΕ τιµή_δρχ τιµή_ευρώ <- τιµή_δρχ/ευρώ ΑΝ άθροισµα + τιµή_ευρώ <= ποσό ΤΟΤΕ άθροισµα <- άθροισµα + τιµή_ευρώ ΑΛΛΙΩΣ flag <- ΑΛΗΘΗΣ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ flag = ΑΛΗΘΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Καταναλωτής ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Καταναλωτής ΣΤΑΘΕΡΕΣ ποσό = 5000 Ευρώ = 330 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: άθροισµα, τιµή_δρχ, τιµή_ευρώ ΛΟΓΙΚΕΣ: flag άθροισµα <- 0 flag <- ΨΕΥ ΗΣ ΟΣΟ flag = ΨΕΥ ΗΣ ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΓΡΑΨΕ ' ώσε την τιµή του προϊόντος:' ΙΑΒΑΣΕ τιµή_δρχ τιµή_ευρώ <- τιµή_δρχ/ευρώ ΑΝ άθροισµα + τιµή_ευρώ <= ποσό ΤΟΤΕ άθροισµα <- άθροισµα + τιµή_ευρώ ΑΛΛΙΩΣ flag <- ΑΛΗΘΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Καταναλωτής Πααρρααττήήρρηησσηη: η άσκηση µπορεί να λυθεί και χωρίς τη χρήση λογικής µεταβλητής, όπως φαίνεται παρακάτω. Σε αυτή την περίπτωση όµως, πρέπει όταν τελειώσει η επανάληψη να ελέγξουµε την τιµή της sum και εφόσον αυτή ξεπερνάει τις 5000 να αφήσουµε πίσω το τελευταίο είδος και να αφαιρέσουµε την τιµή του από το άθροισµα. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Καταναλωτής ΣΤΑΘΕΡΕΣ ποσό = 5000 Ευρώ = 330 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: άθροισµα, τιµή_δρχ, τιµή_ευρώ άθροισµα <- 0 _ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ' ώσε την τιµή του προϊόντος:' ΙΑΒΑΣΕ τιµή_δρχ τιµή_ευρώ <- τιµή_δρχ/ευρώ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ άθροισµα>=5000 ΑΝ άθροισµα>5000 ΤΟΤΕ άθροισµα <- άθροισµα - τιµή_ευρώ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Καταναλωτής

32 Μεθοδολογία ασκήσεων 31 ΕΜΦΩΛΕΥΜΕΝΑ ΓΓΙΙΑ Πααρράάδδεει ιγγµµαα 11 οο :: Ο διευθυντής µιας βιοτεχνίας παιδικών ρούχων αποφάσισε να κάνει απογραφή του στοκ που έχει σε πέντε αποθήκες. Σε κάθε αποθήκη βάζει 4 υπαλλήλους οι οποίοι θα καταµετρήσουν τα κουτιά που υπάρχουν µέσα σε αυτές. Σε κάθε αποθήκη υπάρχουν κουτιά µε παντελονάκια και κουτιά µε φορεµατάκια. Να γραφεί πρόγραµµα που θα διαβάζει το πλήθος των κουτιών µε παντελονάκια και µε φορεµατάκια που µάζεψε κάθε υπάλληλος και θα εµφανίζει πόσα κουτιά µε παντελονάκια και πόσα µε φορεµατάκια υπάρχουν σε κάθε αποθήκη και πόσα υπάρχουν συνολικά. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Απογραφή ΑΚΕΡΑΙΕΣ: i, j, κουτιά_π, κουτιά_φ, πλήθος_π, πλήθος_φ, σύνολο_π, σύνολο_φ σύνολο_π <- 0 σύνολο_φ <- 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 πλήθος_π <- 0! Προσοχή: οι µεταβλητές αυτές πρέπει να µηδενίζονται πλήθος_φ <- 0! πριν το εσωτερικό Για ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 4 ΓΡΑΨΕ ' ώσε τον αριθµό των κουτιών µε παντελονάκια' ΙΑΒΑΣΕ κουτιά_π ΓΡΑΨΕ ' ώσε τον αριθµό των κουτιών µε φορεµατάκια' ΙΑΒΑΣΕ κουτιά_φ πλήθος_π <- πλήθος_π + κουτιά_π πλήθος_φ <- πλήθος_φ + κουτιά_φ ΓΡΑΨΕ 'Στην ', i,'η αποθήκη υπάρχουν ', κουτιά_π, ' κουτιά µε παντελονάκια' ΓΡΑΨΕ 'Στην ', i,'η αποθήκη υπάρχουν ', κουτιά_φ, ' κουτιά µε φορεµατάκια' σύνολο_π <- σύνολο_π + κουτιά_π σύνολο_φ <- σύνολο_φ + κουτιά_φ ΓΡΑΨΕ 'Υπάρχουν συνολικά ', κουτιά_π, ' κουτιά µε παντελονάκια' ΓΡΑΨΕ 'Υπάρχουν συνολικά ', κουτιά_φ, ' κουτιά µε φορεµατάκια' ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Απογραφή Πααρράάδδεει ιγγµµαα 22 οο :: Να γίνει αλγόριθµος που να βρίσκει όλα τα ακέραια ζεύγη (x, y, z) που ικανοποιούν τη σχέση 3x+y^3-z^2=0, όπου το x, y, z είναι ακέραιοι αριθµοί στο διάστηµα 100 έως 100. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Εξίσωση ΑΚΕΡΑΙΕΣ: x, y, z ΓΙΑ x ΑΠΟ -100 ΜΕΧΡΙ 100 ΓΙΑ y ΑΠΟ -100 ΜΕΧΡΙ 100 ΓΙΑ z ΑΠΟ -100 ΜΕΧΡΙ 100 ΑΝ 3*x+y^3-z^2 = 0 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ x, y, z ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Εξίσωση

33 Μεθοδολογία ασκήσεων 32 ο Πααρράάδδεει ιγγµµαα 33 ((Τετράδιο µαθητή, Κεφάλαιο 8, Άσκηση E4)):: Για τη µέτρηση της ποιότητας της ατµόσφαιρας στην Αθήνα, όπως και σε κάθε µεγάλη πόλη που έχει πρόβληµα µόλυνσης της ατµόσφαιρας µετρούνται συνεχώς τα επίπεδα συγκεκριµένων βλαβερών συστατικών της, που είναι γνωστοί ως ρύποι. Για τον περιορισµό της ρύπανσης σε περιπτώσεις που σηµειώνεται σηµαντική αύξηση των τιµών των ρύπων χρησιµοποιούνται τα όρια εκτάκτων µέτρων. Τα όρια αυτά που ισχύουν για την περιοχή της Αθήνας για δύο από τους πλέον συχνά εµφανιζόµενους ρύπους Ο 3 και ΝΟ 2 παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Ρύπος Στάδιο Προειδοποίησης Στάδιο λήψης µέτρων Α! βαθµίδας Στάδιο λήψης µέτρων Β! βαθµίδας ΝΟ 2 (µg/m3) Ο 3 (µg/m3) Τα µηνύµατα που εµφανίζονται φαίνονται στον παρακάτω πίνακα: Κάτω από το στάδιο Προειδοποίησης ΡΥΠΟΙ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΟΡΙΑ Στάδιο Προειδοποίησης ΠΡΟΣΟΧΗ ΥΨΗΛΟΙ ΡΥΠΟΙ Στάδιο λήψης µέτρων Α! βαθµίδας ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟΙ ΡΥΠΟΙ ΕΚΤΑΚΤΑ ΜΕΤΡΑ Στάδιο λήψης µέτρων Β! βαθµίδας ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟΙ ΡΥΠΟΙ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Να γίνει πρόγραµµα, το οποίο θα παίρνει 6 τιµές ανά ώρα από 5 διαφορετικούς σταθµούς µέτρησης για τους δύο ρύπους. Το πρόγραµµα να υπολογίζει τη µέση τιµή κάθε ρύπου ανά ώρα και ανά σταθµό να βρίσκει τη µέγιστη τιµή για κάθε ρύπο να ελέγχει τις µέγιστες αυτές τιµές µε τα όρια που δόθηκαν Το πρόγραµµα να εκτελεστεί µε δεδοµένα τις πραγµατικές τιµές ρύπων που µετρήθηκαν τη χθεσινή ηµέρα. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ρύποι ΑΚΕΡΑΙΕΣ: i, j, k ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: O3, NO2, max_o3, max_no2, sum_o3, sum_no2,mo_o3, MO_NO2 max_o3 <- 0 max_no2 <- 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 24! Για κάθε µία από τις 24 ώρες ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5! Για κάθε ένα από τους 5 σταθµούς sum_o3 <- 0 sum_no2 <- 0 ΓΙΑ κ ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 6! ιάβασµα 6 τιµών ανά ώρα ΓΡΑΨΕ ' ώσε την ', k,'η µέτρηση Ο3 του ', j,'ου σταθµού' ΙΑΒΑΣΕ O3 sum_o3 <- sum_o3 + O3 ΓΡΑΨΕ ' ώσε την ', k,'η µέτρηση NΟ2 του ', j,'ου σταθµού' ΙΑΒΑΣΕ NO2 sum_no2 <- sum_no2 + NO2