ΤΟ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟ. Συνέντευξη του πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα το sd Σάββατο 5 - Κυριακή 6 Μαΐου Του Αντώνη Η. ιαµατάρη

Transcript

1 ΤΟ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟ sd Σάββατο 5 - Κυριακή 6 Μαΐου 2007 ΕΥΡΩΚΙΝΗΣΗ/ΑΡΧΕΙΟ «ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΗΡΥΚΑ» Σαράντα χρόνια µετά το πραξικόπηµα, ο Φίλιπ Τάλµποτ ανατρέχει στην ταραχώδη εκείνη περίοδο, κατά την οποία είχε διατελέσει πρέσβης των Ηνωµένων Πολιτειών στην Αθήνα, µε αποκλειστική του συνέντευξη στο «Περιοδικό» του «Εθνικού Κήρυκα». Συνέντευξη του πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα το 1967 Του Αντώνη Η. ιαµατάρη Ο πρέσβης Φιλιπ Τάλµποτ, ο Αµερικανός πρέσβης στην Αθήνα κατά την περίοδο του πραξικοπήµατος των συνταγµαταρχών παραχώρησε µια αποκλειστική συνέντευξη στον «Ε.Κ.». Τα βασικότερα σηµεία της συνέντευξης δηµοσιεύτηκαν στην πρώτη σελίδα της σηµερινής έκδοσης της εφηµερίδας. Παραθέτουµε ολόκληρο το κεί- µενο της συνέντευξης: «Εθνικός Κήρυκας»: Κύριε πρέσβη, υπηρετήσατε στην Ελλάδα σε µία κρίσιµη περίοδο της Ιστορίας της χώρας, από το 1965 έως το Σαράντα χρόνια µετά το πραξικόπη- µα, θα µπορούσατε να µας πείτε µερικούς κρίσιµους παράγοντες που συνέβαλαν στην εγκαθίδρυση δικτατορίας στην Ελλάδα; Φίλιπ Τάλµποτ: Οταν πήγα στην Ελλάδα, είχε αναλάβει ο κ. Στέφανος Στεφανόπουλος. Ακολούθησε ο Ιωάννης Παρασκευόπουλος. Οσο καιρό ήµουν στην Ελλάδα, ποτέ δεν είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ µε µία κυβέρνηση, η οποία είχε εκλεγεί από την πλειοψηφία των ψηφοφόρων. Αυτό ήταν µετά το Γεώργιο Παπανδρέου φυσικά. Ετσι η κατάσταση όταν πήγα ήταν πολύ αβέβαιη, µε πολλούς υποψηφίους και πολλούς ανθρώπους που πίστευαν ότι θα ήταν οι καλύτεροι πρωθυπουργοί εάν λάµβαναν υποστήριξη. Ξεκάθαρα εκείνη την περίοδο, ο Ανδρέας Παπανδρέου εξελισσόταν σε πολιτική φυσιογνωµία. Ενας πρώην Αµερικανός ασκούσε αυστηρή κριτική στις Ηνωµένες Πολιτείες. Θυµάµαι µία ηµέρα που πήγα να συναντήσω τον πατέρα του και του είπα ότι ο Ανδρέας έκανε σχόλια που δεν βοηθούσαν καθόλου τις ελληνοαµερικανικές σχέσεις. Η αβεβαιότητα ήταν ακόµη µεγαλύτερη µε το ξεκίνηµα των εκλογών. Υπήρχε µία αίσθηση ότι οι εκλογές ήταν αναγκαίες και βεβαίως φαινόταν σωστό να γίνουν. Αλλά το κατεστηµένο -όποιο κι αν ήταν αυτόήταν πολύ ανήσυχο απέναντι στην προοπτική ανάληψης της εξουσίας από τον Ανδρέα. Ως σοσιαλιστής που εθεωρείτο ότι είχε διασυνδέσεις µε την ελληνική κοινότητα της Ανατολικής Ευρώπης, φαινόταν ως πρόκληση απέναντι σε όλους εκείνους που ήταν ηγέτες της Ελλάδας τις προηγούµενες δεκαετίες. Η Ελλάδα είχε κάνει µεγάλη πρόοδο µετά τον εµφύλιο πόλεµο και οι άνθρωποι που ήταν υπεύθυνοι γι αυτόν πίστευαν ότι είχαν επενδύσει στο µέλλον της Ελλάδας, κάτι µε το οποίο εκείνος διαφωνούσε. Είχαµε ακούσει φήµες ότι υπήρχε ανησυχία στο στράτευµα πριν από αυτό. Η πολιτική ζωή της χώρα ήταν ταραχώδης. Ηταν τότε που οι Ηνωµένες Πολιτείες επανατοποθε- Συνέχεια στη σελίδα 2

2 2 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 Συνέντευξη του πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα το 1967 Συνέχεια από την 1η σελίδα τούνταν στην Ευρώπη. Για ένα µικρό διάστηµα οι Ηνωµένες Πολιτείες υποστήριξαν ευρωπαϊκά καθεστώτα, όπως το Γκάσπαρι στην Ιταλία, και αυτό στη Γερµανία, µε στόχο τη σταθερότητα. Στη συνέχεια οι ΗΠΑ έλεγαν σε αυτές τις κυβερνήσεις ότι είχε έρθει η ώρα να σταθούν στα δικά τους πόδια. Αυτό ήταν το µήνυµα και προς την Ελλάδα. Οι Ελληνες ένιωθαν πολύ εξαρτη- µένοι από τους Βρετανούς µέχρι την κατάρρευση της βρετανικής αυτοκρατορίας µετά τον πόλεµο και το όγµα Τρούµαν. Τότε ένιωσαν ότι χρειάζονταν την υποστήριξη των ΗΠΑ. Αυτό ήταν κάτι που οι ΗΠΑ επιθυµούσαν να πράττουν ευρέως, αλλά δεν ήθελαν να ενισχύσουν κάποιο συγκεκριµένο πρόσωπο για τη θέση του πρωθυπουργού. Οταν έγιναν οι εκλογές οι ΗΠΑ θεώρησαν ότι θα ήταν υγιείς αν εκλεγόταν κυβέρνηση πλειοψηφίας. Θα αντιµετωπίζαµε το αποτέλεσµα των εκλογών στη συνέχεια. Αναφέραµε τις αναταραχές στην πολιτική ζωή της Ελλάδας και από το χειµώνα του 1966 µέχρι τις αρχές της άνοιξης του 1967 έφθασαν σε εµάς φήµες ότι υπήρχαν οµάδες µέσα στο στράτευµα που επιθυµούσαν να αναλάβουν την εξουσία. Αυτό προβληµάτισε τις ΗΠΑ και κατόπιν εντολών µίλησα µε τον βασιλιά και ξεκαθάρισα ότι οι ΗΠΑ θεωρούν πως θα ήταν φρικτό µία χώρα του ΝΑΤΟ να περιέλθει υπό καθεστώς στρατιωτικής δικτατορίας. Ηταν εκείνη η εποχή που υπήρχε µεγάλη αναστάτωση µε την Τουρκία και ο νέος βασιλιάς επεσκέφθη τη στρατιωτική ηγεσία και όταν επέστρεψε µου είπε ότι είχε λάβει διαβεβαιώσεις από τους στρατηγούς ότι δεν θα γινόταν πραξικόπηµα πριν από τις εκλογές. Αυτό άφηνε ανοικτό το ερώτηµα σχετικά µε το τι θα γινόταν µετά από τις εκλογές (γέλια). Ακούσαµε ότι υπήρχε µία οµάδα αξιωµατικών που έδειχνε ότι θα αποπειραθεί να προχωρήσει σε πραξικόπηµα κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδοµάδας του Απριλίου. εν ξέραµε ποιοι πραγµατικά ήταν, αλλά ότι ήταν συνταγµατάρχες. εν ήταν οι στρατηγοί. Αυτό µας ανησύχησε, αλλά η ηµεροµηνία που µας έδωσε µία από τις πηγές µας ήταν στις αρχές Απριλίου. Φυσικά παρακολουθήσαµε την κατάσταση πολύ προσεκτικά, αλλά η ηµέρα αυτή ήρθε και παρήλθε χωρίς να συµβεί τίποτα. «Ε.Κ.»: Ενηµερώσατε τον βασιλιά για τους συνταγµατάρχες; Φίλιπ Τάλµποτ: Μιλήσαµε γι αυτό. Ηταν λεπτή η θέση µου να ενηµερώσω το βασιλιά για το στράτευµά του οπότε έπρεπε να ήµουν πολύ προσεκτικός. Νοµίζω πως υποθέσαµε ότι αν είχαµε εµείς ακούσει αυτή τη φήµη, θα την είχε ακούσει και αυτός. εν ήταν κάτι που θα τον εξέπληττε. Στις 21 Απριλίου, περίπου στις 3 π.µ., έλαβα ένα τηλεφώνηµα από το φρουρό της πύλης ότι ο ανιψιός του πρωθυπουργού... «Ε.Κ.»: Του Κανελόπουλου. Φίλιπ Τάλµποτ: Ναι. Οτι βρισκόταν στην πύλη και ήθελε να µε δει αυτοπροσώπως. Οπότε τους είπα να τον οδηγήσουν στη βιβλιοθήκη και θα κατέβαινα. Μου είπε ότι ο θείος του είχε ανατραπεί από µία οµάδα ανδρών ντυµένων µε στρατιωτικά. Χτύπησαν την πόρτα και στο τέλος έσπασαν την κλειδαριά και έτσι εισήλθαν. Είπα «ας τηλεφωνήσουµε στην πρεσβεία να δούµε τι συµβαίνει». Προσπάθησα να τηλεφωνήσω αλλά η γραµµή ήταν νεκρή. Ετσι πήγαµε µε το αµάξι στην πρεσβεία. Εστειλα ειδοποίηση στην Ουάσιγκτον µε όλα όσα ήξερα µέχρι στιγ- µής. Είπα στον ανιψιό: «Κοίταξε, δεν ξέρω τι συµβαίνει. Εσύ θα οδηγήσεις το αυτοκίνητό σου και θα σε ακολουθήσω µε το υπηρεσιακό. Αν βρούµε στο δρόµο στρατιωτικούς ή οτιδήποτε άλλο θα κάνω το γύρο και θα επιστρέψω». Πήγαµε να δούµε τη θεία του. εν ήξερε αν ήταν στρατιωτικοί ή κοµµουνιστές που φορούσαν στρατιωτικές στολές. εν ήξερε πού ήταν ο σύζυγός της, τον οποίο είχαν πάρει µαζί τους. Είχαν πει: «Ο βασιλιάς θέλει να σας δει άµεσα» κι εκείνος είχε απαντήσει: «Αν θέλει να µε δει µπορεί να µου τηλεφωνήσει και θα έρθω». Κι εκείνοι είπαν τότε: «Οχι, θέλει να σας δει». Αυτά ήταν όσα γνωρίζαµε µέχρι στιγµής. εν ήξερα πώς να ειδοποιήσω το προσωπικό της πρεσβείας, καθώς οι περισσότεροι έµεναν στο Ψυχικό. Ηµουν στην πρεσβεία µε έναν φρουρό πεζοναύτη και έναν υπάλληλο του τοµέα επικοινωνίας. Μέσω του τελευταίου µπορούσα να στέλνω ειδοποιήσεις στην Ουάσιγκτον. Μετά από δύο ή τρεις ώρες κάποιοι από το προσωπικό της πρεσβείας άρχισαν να καταφθάνουν και ήθελα να γνωρίζω πώς το είχαν µάθει. Ο αξιω- µατούχος του ελληνικού γραφείου στην Ουάσιγκτον ήταν κάποιος που Ο Φίλιπ Τάλµποτ διετέλεσε πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα από το 1965 έως το βρισκόταν στην πρεσβεία στην Αθήνα µέχρι πρόσφατα. Είχε τον κατάλογο µε τα τηλέφωνα της πρεσβείας στην Αθήνα, την οποία προσπάθησε να καλέσει. Οταν δεν µπορούσε να πιάσει γραµµή, ήταν αρκετά έξυπνος ώστε να σκεφθεί να τηλεφωνήσει στα προάστια, καθώς ήταν πιθανόν να είχαν µπλοκάρει το κεντρικό τηλεφωνικό κέντρο αλλά όχι τα άλλα. Ετσι από την Ουάσιγκτον µπορούσε να ειδοποιήσει άτοµα που δεν µπορούσα εγώ. Ηρθε το πρωί και τα στρατεύµατα ήταν στην πόλη. Υπήρχε µία οµάδα του Πενταγώνου που είχε επισκεφθεί την Αθήνα και υπήρχαν στρατεύµατα µπροστά από το «Χίλτον» όπου διέµεναν. Εστειλαν κάποιον από το προσωπικό του ξενοδοχείου να µεταφέρει ένα σηµείωµα στην πρεσβεία. Ελεγε ότι επρόκειτο να αναχωρήσουν σε τρεις ώρες και δεν ήξεραν τι να κάνουν. Μου πήρε όλη αυτή την ηµέρα για να µάθω ποιος εµπλεκόταν στο πραξικόπηµα και τι συνέβαινε. Οι στρατιωτικοί µας ακόλουθοι πήγαν στο ελληνικό Πεντάγωνο για να εξακριβώσουν τι συνέβαινε. ιαπίστωσαν ότι ο βασιλιάς ήταν όντως στο Πεντάγωνο και βρισκόταν εκεί σχεδόν όλη τη νύχτα. Προσπαθούσα να επικοινωνήσω µαζί του ανεπιτυχώς. Ο Ελληνας Πρωθυπουργός ήταν ανενεργός, έτσι δεν είχαµε καµία πρόσβαση και επαφές. Οι ακόλουθοί µας τελικά αναγνώρισαν δύο στρατιωτικούς που εµπλέκονταν. Τα ονό- µατά τους συνέπιπταν µε εκείνων για τους οποίους υπήρχαν οι φήµες. Ηταν απόγευµα όταν τελικά κατάφερα να επικοινωνήσω τηλεφωνικώς µε το βασιλιά και να τον ρωτήσω αν µπορώ να τον δω. Ηταν θυµωµένος και ταραγµένος. Είπε ότι το έκαναν αυτό χωρίς την έγκριση και τη συγκατάθεσή του και δεν θα έπρεπε να συµβαίνει αυτό. εν έδειχνε να γνωρίζει αυτούς τους αξιωµατούχους. Ελεγε επίσης ότι από το απόγευµα είχαν πάρει τον έλεγχο και αποφάσισε ότι, προκει- µένου η Ελλάδα να συνεχίσει, θα

3 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 3 πρέπει να τους ορκίσουµε υπουργούς. Η πρώτη του ιδέα ήταν να τους καλέσει στο παλάτι και είπε «Επρόκειτο να τους πυροβολήσω», αλλά ήρθαν µε τανκς. εν τους πυροβόλησε, τους όρκισε. Ως επικεφαλής του κράτους, τους όρκισε και έγιναν επίσηµη κυβέρνηση. Εθλίβην από την εξέλιξη αυτή. Ανέφερα όλα αυτά στην Ουάσιγκτον. «Ε.Κ.»: Τι θα έπρεπε να κάνει ο βασιλιάς σε αυτό το σηµείο; Να αρνηθεί να τους ορκίσει; Φίλιπ Τάλµποτ: Αυτή είναι µία ερώτηση που δεν νοµίζω ότι κάποιος έχει πραγµατικά απαντήσει πειστικά. Ακόµα και αν δεν τους είχε ορκίσει, θα είχαν πάρει την εξουσία. Πιθανόν θα εξεδίωκαν αµέσως τη βασιλική οικογένεια, οπότε δεν νοµίζω ότι το γεγονός πως τους όρκισε έκανε κάποια διαφορά. Από την άλλη πλευρά υπήρξαν συνέπειες µερικές από τις οποίες δεν ήταν κακές. Οι άνθρωποί µου τελικά κατάφεραν να έρθουν σε επαφή µε τους συνταγµατάρχες που ήθελαν να µε δουν. Ηταν τα µεσάνυχτα της πρώτης νύχτας. Για πρώτη φορά συνάντησα τον Παπαδόπουλο. «Ε.Κ.»: Πού έγινε αυτό; Φίλιπ Τάλµποτ: Ηταν µια στρατιωτική τοποθεσία. εν νοµίζω ότι ήταν το Πεντάγωνο. Εξέφρασαν ανοικτά την υποστήριξή τους στο ΝΑΤΟ και στις σχέσεις µε τις Ηνωµένες Πολιτείες. Ελεγαν ότι ενεργούσαν για να σώσουν την Ελλάδα, καθώς ο Ανδρέας Παπανδρέου θα ήταν καταστροφή. Πραγµατικά δεν άκουσαν όταν τους είπα πόσο ανέλπιδο το θεωρούσα αυτό και ότι η Ουάσιγκτον ήταν πολύ, πολύ δυσαρεστη- µένη. «Ε.Κ.»: Ο Πατακός µας έδωσε µία συνέντευξη πριν δύο ηµέρες. Φίλιπ Τάλµποτ: Σας έδωσε; Πού βρίσκεται; «Ε.Κ.»: Βρίσκεται στην Αθήνα. Η Ο κ. Φίλιπ Τάλµποτ συνοµιλεί µε τον εκδότη-διευθυντή του «Εθνικού Κήρυκα», Αντώνη Η. ιαµατάρη, στον οποίο παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη. πνευµατική του κατάσταση είναι καλή. Σε αυτή τη συνέντευξη είπε ότι «επισκεφθήκαµε τον Αµερικανό πρέσβη στην Αθήνα το πρωί της 21ης Απριλίου, ο οποίος µε ρώτησε Ποιοι είστε και απαντήσαµε Είµαστε Ελληνες αξιωµατικοί». Θυµάστε κάτι τέτοιο; Φίλιπ Τάλµποτ: Το πρωί. Νοµίζω εννοούσε µετά τα µεσάνυχτα. «Ε.Κ.»: Φαίνονταν ενοχληµένοι όταν τους αναφέρατε ότι ήσασταν δυσαρεστηµένος µε αυτό που έκαναν; Φίλιπ Τάλµποτ: Μπορεί να ήταν ανήσυχοι αλλά επίσης ήταν αποφασισµένοι και ήταν σε αυτή την ψυχολογική κατάσταση να διακινδυνεύσουν τα πάντα. Οπότε δεν επρόκειτο να πουν ότι έκαναν λάθος. «Ε.Κ.»: Σε ένα από τα εµπιστευτικά έγγραφα που έχουµε, εµφανίζεστε να δηλώνετε ότι η επιστροφή του βασιλιά δεν ήταν υψηλής προτεραιότητας για τις Ηνωµένες Πολιτείες. Ηταν ένα έγγραφο που απεστάλη στον κ. Μπατλ (υφυπουργό των Εξωτερικών). Αναλογιζόµενοι ότι η πρεσβεία και το Παλάτι συνεργάζονταν πολύ στενά, αποτελεί κατά κάποιον τρόπο έκπληξη ότι δεν ενδιαφερόσασταν για την επιστροφή του βασιλιά. Φίλιπ Τάλµποτ: Πριν φτάσουµε στο εκέµβριο, υπήρχε κάτι άλλο. Ο Πόλεµος των Εξι Ηµερών ξεκίνησε τον Ιούνιο. Από την 21η Απριλίου έως τον Πόλεµο των Εξι Ηµερών, η θέση µας ήταν να είµαστε τυπικοί και να τηρούµε αποστάσεις. Μετά από αυτή τη συνάντηση µε τους στρατιωτικούς, δεν τους ξαναείδα κατά τη διάρκεια όλων αυτών των εβδοµάδων. Είχαµε χαµηλού επιπέδου επαφές στην πρεσβεία προκει- µένου να εξακριβώνουµε τι συνέβαινε, αλλά εκδηλώναµε την αµερικανική δυσαρέσκεια για ό,τι συνέβαινε. Μετά ήρθε ο Πόλεµος των έξι Ηµερών. Τη νύχτα που ξεκίνησε, έλαβα ένα µήνυµα από την Ουάσιγκτον ότι πολλοί Αµερικανοί από τη Μέση Ανατολή είχαν µεταφερθεί στην Αθήνα. «Ε.Κ.»: άτοµα. Φίλιπ Τάλµποτ: Ενώ προσπαθούσα ακόµη να αποφασίσω τι θα κάνω µε αυτό, ο Πατακός µου τηλεφώνησε. Είπε ότι άκουσε γι αυτό και ότι ήθελε να γνωρίζω πώς θα παρέχονταν όλες οι διευκολύνεις στους Αµερικανούς για να έρθουν. Θα έρχονταν χωρίς βίζες ή χωρίς τυπικές διαδικασίες, είτε µε πλοία είτε αεροπορικώς και η κυβέρνηση θα τους βοηθούσε ώστε να βρεθεί χώρος σε ξενοδοχεία. Φυσικά αυτό δεν ήταν πολύ δύσκολο, καθώς ο τουρισµός είχε εξαφανιστεί. Αυτές οι χιλιάδες άνθρωποι ήρθαν και ο Πατακός τήρησε το λόγο του. Εισήλθαν χωρίς κανένα πρόβληµα. Μπορούσαµε επίσης να τους µεταφέρουµε σε διαφορετικά µέρη κι έτσι διευκόλυναν µε πολλούς τρόπους την άφιξη και τη φροντίδα αυτών των ανθρώπων. Συνεπώς καθίσταται ελαφρώς δύσκολο να είµαστε τόσο τυπικοί µαζί τους όσο πριν. Επιπλέον, όλη η υπόθεση της Μέσης Ανατολής ήταν σηµαντική και προκαλούσε προβλήµατα κι εµείς δεν επιθυµούσαµε να κάνουµε τη σχέση µας µε την Ελλάδα ακόµη δυσκολότερη. Μετά τον Πόλεµο των Εξι Ηµερών, περάσαµε διάφορες φάσεις, όχι τις πλέον ψυχρές, αλλά ούτε τυπικές. Αρχίσαµε να συνεργαζόµαστε µαζί τους. Εκείνη την εποχή ήταν ξεκάθαρο ότι δεν υπήρχε πραγµατική εναλλακτική λύση για την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας. «Ε.Κ.»: Ο Παπαδόπουλος είπε πολλές φορές ότι του ζητήσατε να Συνέχεια στη σελίδα 4 îï ôö GEORGE POULOS, Esq I K H O P O Àà ª EÚÁ ÙÈÎ : Construction Ladders/ Scaffold Ô Ú ÙÔÎÈÓËÙÈÎ : Car Accidents ÂÛ Ì Ù : Slip & Fall WORKERS COMPENSATION/SOCIAL SECURITY DISABILITY Bankruptcy - Chapter 7 & 13 Discharge Credit Cards, Judgments Stop Harassment, Stop Foreclosures $25 Consultation Fee ˆÚÂ Ó Ì Ô Ï ÁÈ Ù Ì Ù ªÂ ÙÈ ÓÔÌÈÎ Ì appleëúâû Â Â Ô Ì appleô ÒÛÂÈ ÛÙÔ appleâï ÙÂ Ì ÂÎ ÙÔÌÌ ÚÈ ÔÏ ÚÈ ÍÂÈ ÈÎÂ Ì ÓË, appleúôûˆappleèî ÂÍ appleëú ÙËÛË r d Ave., Astoria, 1/2 block from Train 1 Block from Triborough Bridge 111 Livingston St., Suite 1110, Brooklyn, NY (718) When you need heart surgery, there s nothing like a heart-to-heart talk...in your language. O H IA ZIA, M.D., F.A.C.S., F.A.C.C. Â Ó È ÂÈÚÔ ÚÁfi Î Ú ÈÔıˆÚ ÎÈÎÒÓ apple ı ÛÂˆÓ ÂÈ ÈÎÂ Ì ÓÔ ÛÙ Ìapple È-apple ÙË ÛÙÂÊ ÓÈ ÓfiÛÔ Î ıò Î È ÛÙÈ ÂÁ ÂÈÚ ÛÂÈ Ï Î È ÓÂ Ú ÛÌ ÙÔ. Ó È Ì ÏÔ ÙÔ apple ÁÎÔÛÌ ˆ ÁÓˆÛÙÔ π ÙÚÈÎÔ ÓÙÚÔ Mount Sinai Î È È ÙËÚ ÁÚ Ê Û ٠ÛÛÂÚÈ appleâúèô : ÙËÓ Astoria, ÙÔ Bayside, ÙÔ Manhattan Î È ÙÔ Yonkers. ÌÈÏ ÏÏËÓÈÎ Î È ÁÁÏÈÎ. È Ú ÓÙÂ Ô Î È ÁÈ appleâúèûûfiùâúâ appleïëúôêôú Â, apple Ú Î ÏÒ ÙËÏÂÊˆÓ ÛÙ ÛÙÔ ( È ÙÔ appleúôûˆappleèîfi ÙˆÓ ÁÚ Ê ˆÓ ÔÌÈÏ ÏÏËÓÈÎ!)

4 4 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 Συνέντευξη του πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα το 1967 Συνέχεια από τη σελίδα 3 επιτρέψει τη χρήση των στρατιωτικών εγκαταστάσεων κατά τη διάρκεια του Πολέµου των Εξι Ηµερών και αρνήθηκε. Ηταν, λέει, πολύ υπερήφανος που είπε όχι στους Αµερικανούς. Φίλιπ Τάλµποτ: Πιθανόν να µιλούσε µε τον στρατιωτικό επικεφαλής, ο οποίος µάλλον δεν το ανέφερε αυτό. Κυρίως ενδιαφερόµασταν για το τι θα κάνουµε. εν είχαµε κάποια επιχειρησιακά σχέδια. Είναι πιθανόν να ήταν σε χαµηλό επίπεδο και δεν έφθασε µέχρι εµένα. «Ε.Κ.»: Αρα ο Παπαδόπουλος µιλούσε και σε εσάς και µε τους στρατιωτικούς απευθείας; Φίλιπ Τάλµποτ: Ναι. Ο Στρατός µας προσπαθούσε να εξακριβώσει τι συνέβαινε µε τον ελληνικό στρατό, οπότε είχαµε επαφές µεταξύ των δύο Στρατών. «Ε.Κ.»: Μπορούµε να µιλήσουµε για τα γεγονότα του εκεµβρίου; Φίλιπ Τάλµποτ: Ενα σηµείο πριν φθάσουµε εκεί. Υπήρχαν δύο επεισόδια µε την Τουρκία το φθινόπωρο. Τότε, οι στρατιωτικοί είχαν τοποθετήσει τον Πιπινέλη ως υπουργό εξωτερικών. Ο Πιπινέλης αντιλαµβανόταν τα ζητήµατα που είχαν προκύψει και που ως επακόλουθο είχαν την παρέµβαση του Βανς. (Ειδικού απεσταλµένου του προέδρου Τζόνσον, αργότερα υπουργού των Εξωτερικών στην κυβέρνηση Κάρτερ). Για σχεδόν δύο εβδοµάδες ο Βανς θα βρισκόταν κάθε µέρα στην Αγκυρα, την Αθήνα και µερικές φορές της Λευκωσία. Ηταν ο Πιπινέλης που έκανε τους Ελληνες στρατιωτικούς να συµφωνήσουν σε»αυτό που στη συνέχεια έγινε η βάση για µία λύση. «Ε.Κ.»: Αναφέρεστε στη συµφωνία που επετεύχθη στον Εβρο ανά- µεσα στον Παπαδόπουλο και τους Τούρκους; Μέρος αυτής αφορούσε την απόσυρση των ελληνικών στρατιωτικών δυνάµεων από την Κύπρο. Θυµάστε τα ζητήµατα που οι Τούρκοι θεώρησαν τόσο σηµαντικά ώστε να είναι έτοιµοι να κηρύξουν πόλε- µο κατά της Ελλάδας; Φίλιπ Τάλµποτ: Το θέµα ποιος είχε δικαιώµατα στη θάλασσα απασχολούσε πολύ και οι Ελληνες φοβούνταν ότι οι Τούρκοι µπορεί να προσπαθούσαν να καταλάβουν µερικά νησιά. Οι τελευταίοι πραγµατοποιούσαν αεροπορικές ασκήσεις πάνω από τα νησιά που προβληµάτιζαν πολύ τους Ελληνες, οι οποίοι σκεφτόντουσαν ότι οι Τούρκοι επρόκειτο να καταλάβουν την Κύπρο, οπότε υπήρχε µεγάλη ένταση. Ο Σάιρους Βανς ήταν ο πρώτος από τους διπλω- µάτες που εγκαινίασε την διπλωµατία του πήγαινε-έλα. Ο Πιπινέλης και ο Παπαδόπουλος, µερικές φορές και ο Πατακός, συναντιόνταν µε τον Βανς όσο βρισκόταν στην Αθήνα. Ο τελευταίος θα βρισκόταν στην Αθήνα αργά το απόγευµα πετώντας είτε από την Αγκυρα είτε από τη Λευκωσία. Θα ενηµέρωνε για τις συνοµιλίες στην Τουρκία όπου είχε βρεθεί για πρωινό και µεσηµεριανό καθώς και στη Λευκωσία, αν είχε πάει εκείνη την ηµέρα. Αυτό θα έπαιρνε ένα δίωρο, µετά θα κοιµόταν για 3 ώρες και θα αναχωρούσε για την Αγκυρα. Συνεργαζόµασταν µε το στρατιωτικό καθεστώς για να αποφύγουµε έναν ελληνοτουρκικό πόλεµο, ανά- µεσα σε δύο χώρες του ΝΑΤΟ. Αυτό σηµαίνει ότι συνεργαζόµασταν µε τον Πιπινέλη, τους συνταγµατάρχες και τον βασιλιά. «Ε.Κ.»: Ο Βανς έβλεπε και τον βασιλιά; Φίλιπ Τάλµποτ: Φυσικά. Ας µιλήσουµε τώρα για τα γεγονότα του εκεµβρίου (το αντιπραξικόπηµα του Κωνσταντίνου κατά των Συνταγ- µαταρχών). Προσκληθήκαµε σε δείπνο από κάποιον από το Παλάτι, όπου εκείνος και η βασίλισσα εµφανίστηκαν αργά. Η σύζυγός µου αντελήφθη ότι καθόντουσαν σε έναν καναπέ και κρατούσαν τα χέρια τους. εν είχαµε ξαναδεί τέτοια συµπεριφορά δηµοσίως ξανά. Οταν φεύγαµε µετά τα µεσάνυχτα, είπα καληνύχτα στον βασιλιά και µου ζήτησε να πάω στο Τατόι στις 8 π.µ. Είπα «φυσικά». Το πρωί, η γυναίκα µου χρειαζόταν το υπηρεσιακό αµάξι της πρεσβείας, οπότε πήρα το ιδιωτικής χρήσεως αµάξι για να πάω στο Τατόι. Μου είπε ότι 10 λεπτά αφού έφευγα θα πετούσε στη Βόρειο Ελλάδα για να πάρει τον έλεγχο του Στρατού και θα επέστρεφε για να αναλάβει την κυβέρνηση. Οδηγούσα προς την πρεσβεία και σκεφτόµουν τι επρόκειτο να συµβεί. Μόλις επέστρεψα στην πρεσβεία έλαβα ένα τηλεφώνηµα από το γραφείο του Παπαδόπουλου µε το οποίο µου ζητούσε να τον επισκεφθώ. Οταν πήγα εκεί µε ρώτησε πού πήγε ο βασιλιάς και του είπα «ειλικρινά δεν γνωρίζω». «Ε.Κ.»: εν γνώριζε η πρεσβεία τι προετοίµαζε βασιλιάς πριν πάτε στο Τατόι; εν είχατε ιδέα για το αντιπραξικόπηµα; Φίλιπ Τάλµποτ: εν γνωρίζαµε τίποτα. Θα ήταν µείζον θέµα αν το γνωρίζαµε. Το είχε προφανώς σχεδιάσει και αναλογιζόµενος το παρελθόν, ήµουν σίγουρος ότι όταν έκανε το ταξίδι µίλησε στους στρατηγούς. «Ε.Κ.»: Και εκείνοι µίλησαν στον Παπαδόπουλο γι αυτό; Φίλιπ Τάλµποτ: Ακόµα και αν το γνώριζε από πριν, ο Παπαδόπουλος ήλεγχε τους συνταγµατάρχες και µε ένα τηλεφώνηµα θα µπορούσαν να το είχαν αναχαιτίσει. Προφανώς υπήρχαν επίσηµα στρατιωτικά σχέδια για στρατιωτικό πραξικόπηµα πολύ καιρό πριν. «Ε.Κ.»: Ποιες ήταν οι σχέσεις της πρεσβείας υπό την εποπτεία σας µε τον Ανδρέα Παπανδρέου; Είχατε επαφές; Τον γνωρίζατε; Φίλιπ Τάλµποτ: Τον γνώριζα. Τον είχα δει όταν ήρθε µε τον πατέρα του στην Ουάσιγκτον το Τους ήξερα και τους δύο. Στην πρεσβεία διατήρησα επαφές µε τον πατέρα ο οποίος ήταν ηγέτης κόµµατος και εκπροσωπούσε µία παράταξη. Οπότε τον επισκεπτόµουν ανά διαστήµατα. Αποφασίσαµε ότι ο αναπληρωτής επικεφαλής της πρεσβείας θα διατηρούσε επικοινωνία µε τον Ανδρέα. Ηταν ένα θέµα κατά πόσον ο πρέσβης θα έπρεπε να διατηρεί επαφές µε τον Ανδρέα, ο οποίος δεν είχε επίσηµη θέση. «Ε.Κ.»: Φυσικά, χρόνια µετά έγινε πρωθυπουργός της Ελλάδας δύο φορές. Εκείνη την εποχή αντιµετωπίζατε µε σκεπτικισµό και φόβο το ενδεχόµενο να γίνει πρωθυπουργός. Φίλιπ Τάλµποτ: Με σκεπτικισµό, ναι. Εκείνη την εποχή ένιωθα ότι ήταν πιο σηµαντικό να γίνουν εκλογές και, ακόµα και αν τις κέρδιζε ο Ανδρέας, θα συνεργαζόµασταν µαζί του. Εχω δει άλλες χώρες, όπου υπάρχουν άνθρωποι που αντιδρούν και παίρνουν την εξουσία και µόλις συµβεί αυτό, γίνονται κατά κάποιο τρόπο πιο ρεαλιστικοί στην πολιτική τους. Συνεπώς η ιδέα του Ανδρέα ως πιθανού πρωθυπουργού δεν µε ενοχλούσε τόσο όσο κάποιων άλλων, παρόλο που γνώριζα ότι πολιτικά ήταν αντι-αµερικανός. Προσπάθησε να αποποιηθεί το αµερικανικό παρελθόν του. Υπήρξε Αµερικανός πολίτης και οικονοµολόγος σε αµερικανικά Πανεπιστήµια. Ηταν ενδιαφέρον καθώς ο Καραµανλής τον είχε φέρει πίσω για να αναλάβει οικονο- µικός του σύµβουλος. «Ε.Κ.»: Σαν µία χάρη προς τον πατέρα του. Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη χούντα, ο Ανδρέας προσπάθησε να επικοινωνήσει µαζί σας; Προσπαθήσατε να τον βγάλετε από τη φυλακή; Φίλιπ Τάλµποτ: Αφού η χούντα ανέλαβε την εξουσία και ο Ανδρέας συνελήφθη και φυλακίστηκε, υπήρχε µεγάλος αριθµός Αµερικανών, ιδιαίτερα οικονοµολόγων και καθηγητών οι οποίοι εξεγέρθηκαν και πήγαν στο Λευκό Οίκο να εκφράσουν τις ανησυχίες τους. Ηµασταν ξεκάθαροι ότι η θέση της Αµερικής ήταν ότι ο Ανδρέας δεν θα έπρεπε να δολοφονηθεί ή να βασανισθεί. Οταν βγήκε, ήρθε να µε βρει µαζί µε την σύζυγό του και µε ευχαρίστησαν που του έσωσα τη ζωή. Και είπα ότι δεν του έσωσα τη ζωή. «Εκφράσαµε το ενδιαφέρον µας και αυτό είχε κάποια επιρροή, αλλά µε κανένα τρόπο δεν ανέλαβα ευθέως την ευθύνη για σένα». Την επόµενη µέρα έκανε µία πικρόχολη επίθεση στις Ηνωµένες Πολιτείες στη Ρώµη (γέλια). «Ε.Κ.»: Παρακολουθήσατε τις αντιδράσεις της Ελληνοαµερικανικής κοινότητας; Γνωρίζατε, ενδιαφερόσασταν για το ποια ήταν η θέση της Ο πρώην αµερικανός πρέσβης διατηρούσε επαφές µε τον Γεώργιο Παπανδρέου, ως αρχηγό παράταξης, ενώ αναφέρεται και στα περιστατικά µε τον Ανδρέα, ο οποίος είχε αντιαµερικανικές πεποιθήσεις. κοινότητας όσον αφορά τη χούντα; Φίλιπ Τάλµποτ: Γνώριζα, αλλά ενδιαφερόµουν κυρίως για ό,τι συνέβαινε στην Ελλάδα. Οι ενέργειές µου αφορούσαν την Ελλάδα. Γνώριζα τον Τζον Μπραδήµα κ.ο.κ. «Ε.Κ.»: Γνωρίζατε τον Ιάκωβο, τον Αρχιεπίσκοπο εκείνη την εποχή; Φίλιπ Τάλµποτ: Ναι, τον γνώριζα. Πριν πάµε στην Ελλάδα παρέθεσε πολύ γενναιόδωρα µια δεξίωση για τη γυναίκα µου και εµένα. Οταν ερχόταν στην Ελλάδα συνήθως συναντιόµασταν. «Ε.Κ.»: Ποια θυµάστε να είναι η θέση του; Ηταν υπέρ της χούντας ή κατά; Φίλιπ Τάλµποτ: Υποθέτω πως ήταν κατά. εν θυµάµαι κάτι συγκεκριµένο. Οταν είχε έρθει στην Ελλάδα ήταν προσεκτικός ώστε να µην προκληθεί ενόχληση στην συνοδεία του. Οπότε η θέση του ήταν λεπτή, φαντάζοµαι. «Ε.Κ.»: Υπήρχαν κάποιες άλλες προσωπικότητες της ελληνοαµερικανικής κοινότητας, οι οποίοι σας προσέγγισαν για να σας µιλήσουν για τη χούντα; Φίλιπ Τάλµποτ: Ο Τοµ Πάπας φυσικά. Αυτός έπαιξε µεγάλο ρόλο στις εκλογές εδώ. Κατά την ελληνική άποψη, ο Τοµ Πάπας ήταν το κανάλι τους προς την Ουάσιγκτον. «Ε.Κ.»: Πριν φύγετε από την Αθήνα, απευθύνατε έναν αποχαιρετιστήριο λόγο στο ξενοδοχείο «Χίλτον» της Αθήνας. Είπατε «Οι Αµερικανοί και οι Ελληνες µπορούν να έχουν απόλυτη εµπιστοσύνη στις επαφές της αµερικανικής κυβέρνησης στην Ελλάδα» και προσθέσατε ότι «µπορείτε να είστε βέβαιοι ότι δεν υπήρξε αµερικανική ανάµειξη ή γνώση του πραξικοπήµατος πριν την εκδήλωσή του». Οπως γνωρίζετε, οι περισσότεροι Ελληνες πιστεύουν ότι η CIA ήταν πίσω από το πραξικόπη- µα. Φίλιπ Τάλµποτ: Το µήνυµα που επιχειρούσα να περάσω ήταν ότι ένα στρατιωτικό πραξικόπηµα σε ένα σύµµαχο του ΝΑΤΟ ήταν επιβλαβές για τη σχέση και το ΝΑΤΟ. Το πίστευα αυτό τότε και εξακολουθώ να το πιστεύω. «Ε.Κ.»: Θα το γνωρίζατε, εάν η CIA ήταν πίσω από αυτό; Θα το γνώριζε ο πρέσβης; Είναι πιθανόν (η CIA) να εργάζονταν πίσω από την πλάτη σας; Φίλιπ Τάλµποτ: Πώς µπορεί κάποιος να το επιβεβαιώσει ή να το αρνηθεί; Αυτή είναι µία ερώτηση που δεν µπορεί να απαντηθεί. «Ε.Κ.»: Ωστόσο πιστεύετε ότι δεν υπήρχε αµερικανική ανάµειξη ακό- µα και σήµερα; Φίλιπ Τάλµποτ: Ναι, διότι θα ήταν πολύ επιβλαβές για την αµερικανική στάση στην Ευρώπη. εν υπήρχε τίποτα που θα µπορούσαµε να κερδίσουµε από αυτό το πραξικόπηµα προς όφελος των ΗΠΑ. Τίποτα απολύτως. «Ε.Κ.»: Υπάρχει περίπτωση να υπήρχε διαφορετική πολιτική από πλευράς του Λευκού Οίκου και του Πενταγώνου και της CIA και του υπουργείου Εξωτερικών; Φίλιπ Τάλµποτ: Αυτό θα µπορούσε να είναι αλήθεια, αλλά στις κυβερνήσεις Κένεντι/ Τζόνσον δεν νοµίζω ότι αυτό ήταν πρόβληµα. «Ε.Κ.»: Στην ίδια οµιλία αναφέρατε: «Επικροτούµε τον κατ επανάληψη εκπεφρασµένο στόχο της ελληνικής κυβέρνησης να ικανοποιηθούν πλήρως όλες οι προβλέψεις του νέου Συντάγµατος της Ελλάδας, ιδιαίτερα αυτά τα βασικά άρθρα που αφορούν τις πολιτικές ελευθερίες και την αντιπροσωπευτική κυβέρνηση. Και πιστεύουµε ότι αυτό θα γίνει εφικτό σε σύντοµο διάστηµα». Συνεπώς ανοικτά τους ζητούσατε να κινηθούν προς µία εκλεγµένη κυβέρνηση και τους λέγατε επίσης κατ ιδίαν ότι αυτός είναι ο δρόµος που πρέπει να ακολουθήσουν. Πώς αντιδρούσαν; Φίλιπ Τάλµποτ: Κατ ιδίαν έλεγαν ότι δεν είναι η κατάλληλη εποχή, αλλά δέχονταν την ιδέα ως στόχο. «Ε.Κ.»: Εχω δει µερικά εµπιστευτικά έγγραφα που στην αρχή πιστεύατε ότι (η χούντα) δεν θα διαρκέσει πολύ. Οτι επρόκειτο για ένα βραχύβιο πραξικόπηµα. Φίλιπ Τάλµποτ: εν γνωρίζαµε

5 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ 5 τι επρόκειτο να συµβεί. Ενιωθα ότι ένα στρατιωτικό πραξικόπηµα στην Ελλάδα, ως χώρα του ΝΑΤΟ, δεν θα κρατούσε. Οτι µε κάποιον τρόπο θα τερµατιζόταν. Κράτησε πολύ περισσότερο από ότι φανταζόµουν. «Ε.Κ.»: Στον ίδιο λόγο είπατε επίσης: «Πιστεύουµε ότι η στενή συνεργασία µεταξύ των δύο χωρών µας δεν υπήρξε ποτέ περισσότερο κρίσι- µη. Με τις κρίσιµες καταστάσεις που και οι δύο χώρες αντιµετωπίζουν στην περιοχή στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, καθίσταται ακόµη πιο ση- µαντική η σχέση µεταξύ τους». Αναφερόσασταν στον Πόλεµο των Εξι Ηµερών; Φίλιπ Τάλµποτ: Αυτό ήταν µετά τον Πόλεµο των Εξι Ηµερών, αλλά όχι µετά τα προβλήµατα στην Εγγύς Ανατολή. Ο Πόλεµος των Εξι Ηµερών δεν έφερε κανένα αποτέλεσµα, απλά µετέφερε τις δυσκολίες. Τα αµερικανικά συµφέροντα θα εξυπηρετούνταν καλύτερα από µία ειρηνική Ελλάδα και καλές σχέσεις µε τους γείτονες. Είχα την αίσθηση ότι θα ήταν πιο δύσκολο να επιτευχθεί µε µία στρατιωτική κυβέρνηση. «Ε.Κ.»: Υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι στην Ελλάδα οι οποίοι πίστευαν ότι, εξαιτίας του επερχόµενου Πολέ- µου των Εξι Ηµερών, οι Ηνωµένες Πολιτείες επιθυµούσαν να διασφαλίσουν τη χρήση της Ελλάδας ως στρατιωτικής βάσης για τον πόλεµο. Αυτή ήταν µία από τις θεωρίες. Πώς το βλέπετε αυτό; Φίλιπ Τάλµποτ: εν νοµίζω ότι ήµασταν προετοιµασµένοι για τον Πόλεµο των Εξι Ηµερών. Βρισκό- µουν στην Αθήνα, οπότε δεν λάµβανα τις πληροφορίες που είχε η Ουάσιγκτον. Συνεπώς µπορεί να συνέβαιναν πράγµατα που δεν γνώριζα. Ο τρόπος µε τον οποίο έπρεπε τελικώς να αποµακρύνουµε τους Αµερικανούς από την περιοχή δεν φάνηκε σε εµένα να ήταν µέρος ενός σχεδίου που είχε εκπονηθεί από καιρό. «Ε.Κ.»: Σε ένα µνηµόνιο που αποστείλατε προς τον Λουίς Μπάτλε στις 15 Απριλίου 1968 γράφατε: «Το καθεστώς µπορεί να επιχειρήσει να αποκρύψει τις προθέσεις του να παραµείνει στην εξουσία για µεγάλο διάστηµα. Για όσο το δυνατόν περισσότερο καιρό θα είναι καλύτερο να αποφύγουµε οποιαδήποτε παρέµβαση». Πώς θα µπορούσαν να παρέµβουν οι ΗΠΑ; Φίλιπ Τάλµποτ: Υποψιάζοµαι ότι η λέξη «παρέµβαση» χρησιµοποιήθηκε όσον αφορά όλη την περιοχή, όχι µόνο την Ελλάδα. «Ε.Κ.»: Κοιτώντας πίσω, τι θα µπορούσαν να κάνουν οι Ηνωµένες Πολιτείες είτε για να αποτρέψουν το πραξικόπηµα είτε µετά από αυτό για να τους αναγκάσουν να επιστρέψουν στα στρατόπεδα; Φίλιπ Τάλµποτ: Αντλούσαµε δεν ενεργούσαµε σε αυτό το γεγονός. Υπήρχαν περίοδοι µε την Τουρκία υπό στρατιωτικό νόµο, αλλά οι Τούρκοι επανέρχονταν σε κατάσταση συνταγµατικής τάξης. Ελπιζα ότι ανάλογη εµπειρία µε αυτή των Τούρκων θα είχε και η Ελλάδα «Ε.Κ.»: Γνωρίζω ότι δεν βρισκόσασταν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της εισβολής στην Κύπρο. Ηταν όµως αυτό κάτι που θα µπορούσε να προβλεφθεί; Φίλιπ Τάλµποτ: Συνέβη σχεδόν αυτό που θα µπορούσε να συµβεί µε Το ξηµέρωµα οι Ελληνες είδαν τα τανκς στους δρόµους, που έκαναν όλους να συνειδητοποιήσουν ότι η πολιτική κατάσταση στη χώρα είχε αλλάξει άρδην. την αποστολή του Βανς. Μια εισβολή ήταν τόσο κοντά χρονικά που µερικές φορές κάποιοι σκέφτονταν ότι 12 ώρες έκαναν τη διαφορά. Το στα- µάτηµα της τουρκικής εισβολής εκείνη την εποχή στο µυαλό µου ήταν κορυφαίο επίτευγµα του Βανς και όποιου άλλου εµπλεκόταν. Ηταν µία πιθανότητα που σκεφτόµουν ότι επρόκειτο να συµβεί. Ο Ατσεσον έκανε µία πρόταση να επιτραπεί µικρή παρουσία των Τούρκων στην Κύπρο. Ο πατέρας και ο υιός Παπανδρέου δεν το αποδέχονταν. Το θεωρούσαν ως πλήγµα στην εθνική τους υπερηφάνεια. Αν το αποδέχονταν, η κατάσταση στην Κύπρο και όλα θα ήταν διαφορετικά. «Ε.Κ.»: Παρακολουθείτε τα γεγονότα στην Ελλάδα σήµερα; Φίλιπ Τάλµποτ: Προσπαθώ να διατηρώ µία επαφή γενικώς αλλά όπως γνωρίζετε το µεγαλύτερο µέρος της καριέρας µου ήταν στην Ασία και δεν έχω βρεθεί στην Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια. «Ε.Κ.»: Κύριε πρέσβη, πιστεύετε ότι οι Ελληνες υπερεκτιµούν την επιρροή και τη δύναµη που έχει η Αµερική στην Ελλάδα; Πιστεύετε ότι υπερεκτιµούν τη δύναµή σας όσον αφορά την επιρροή προς τον Παπαδόπουλο; Φίλιπ Τάλµποτ: Υποψιάζοµαι ότι το έκαναν. «Ε.Κ.»: Γιατί πολλοί Ελληνες θεωρούν υπεύθυνες τις Ηνωµένες Πολιτείες για τη χούντα; Φίλιπ Τάλµποτ: Ζητώ µία λογική εξήγηση γι αυτό. Τι θα µπορούσαν να κερδίσουν πιθανόν οι Ηνω- µένες Πολιτείες από µία στρατιωτική χούντα όπως αυτή; «Ε.Κ.»: Να ελέγχουν τα πράγµατα; Φίλιπ Τάλµποτ: Τι να ελέγξουν; «Ε.Κ.»: Να ελέγξουν το Στρατό της Ελλάδας. Να ελέγξουν την Ελλάδα µέσα από το Στρατό. Φίλιπ Τάλµποτ: Το ΝΑΤΟ είναι µία θετικού χαρακτήρα οµάδα µε δηµοκρατική κατεύθυνση. Σήµερα είναι η µακροβιότερη συµµαχία στην Ιστορία. «Ε.Κ.»: Οταν ο πρόεδρος Κλίντον πήγε στην Ελλάδα πριν µερικά χρόνια ζήτησε συγνώµη από τον ελληνικό λαό. Φίλιπ Τάλµποτ: Για την υποστήριξη προς τη χούντα. Θα έλεγα ότι δεν υποστήριξε τη χούντα την εποχή που ήµουν εγώ εκεί. «Ε.Κ.»: Ο Τζον Μπραδήµας, ο Πολ Σαρµπάνης, ο Μπέντζαµιν Ρόζενταλ»και πολλοί άλλοι ζητούσαν από την κυβέρνηση να διακόψει την παροχή στρατιωτικών εξοπλισµών προς την Ελλάδα. Οι ΗΠΑ θα µπορούσαν να το κάνουν. Εάν το έκαναν τι θα συνέβαινε; Θα κατέρρεε το καθεστώς; Φίλιπ Τάλµποτ: Πιθανόν όχι. Θα έπρεπε να µεταφέρουµε τις στρατιωτικές µας εγκαταστάσεις εκτός Ελλάδας και εκείνη την εποχή δεν επρόκειτο για µία κίνηση στρατηγικής που έπρεπε να γίνει. «Ε.Κ.»: Ο τρόπος µε τον οποίο οι Ελληνες βλέπουν τις αµερικανικές κυβερνήσεις είναι επηρεασµένος από τη χούντα. Και σήµερα οι Ελληνες ισχυρίζονται ότι δεν υποστηρίζουν τις Ηνωµένες Πολιτείες για όσα συνέβησαν τότε. Φίλιπ Τάλµποτ: Μπορείτε να µου το εξηγήσετε αυτό; «Ε.Κ.»: Οι Ελληνες θεωρούν υπεύθυνες τις ΗΠΑ γι αυτό. Οι Ελληνες προσδοκούσαν ότι ο φίλος τους, οι ΗΠΑ, θα τους προστάτευαν από τη χούντα και από τους Τούρκους. Οταν αυτά δεν συνέβησαν, τότε στράφηκαν εναντίον τους. Φίλιπ Τάλµποτ: Οπως λέγαµε νωρίτερα, αυτό αποτελεί δείγµα που εµφανίσθηκε και κατά τη «βρετανική περίοδο» στην Ελλάδα. Μετά τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο ακολούθησε st Street, Astoria, NY Tel.: (718) Fax: (718) η ανασυγκρότηση των κρατών που είχαν καταστραφεί. Αυτή η ανασυγκρότηση βασίστηκε στη δυνατότητα των κρατών να σταθούν στα δικά τους πόδια και να αντιµετωπίσουν τα προβλήµατα που αντιµετώπιζαν. Ισως ήµουν υπεραισιόδοξος αλλά ένιωθα πως η Ελλάδα ήταν έτοιµη, πριν το πραξικόπηµα. Είχε αρχίσει να αποκτά εκλογικό σύστηµα που θα µπορούσε να λειτουργήσει. εν νοµίζω ότι θα ήµουν ευτυχής µε µία κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου. Αλλά αν το σύστηµα είχε εξελιχθεί τόσο, ώστε µία µέρα θα τον διαδεχόταν κάποιος άλλος, τότε δεν θα ήταν τόσο άσχηµα. «Ε.Κ.»: Εχετε ξαναπάει στην Ελλάδα µετά το 1969; Φίλιπ Τάλµποτ: Η πιο πρόσφατη επίσκεψή µου ήταν πριν από 7-8 χρόνια. «Ε.Κ.»: Η Ελλάδα έχει αλλάξει πολύ, προς το καλύτερο. Φίλιπ Τάλµποτ: Και πολύ περισσότερο από την εποχή που ήµουν εκεί, λόγω της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. «Ε.Κ.»: Η Ελλάδα είναι µια σταθερή δηµοκρατία. Μία χώρα που έχει πραγµατική οικονοµική πρόοδο. Εχει προχωρήσει πάρα πολύ στα 40 αυτά χρόνια. Φίλιπ Τάλµποτ: Συγχαίρω τους Ελληνες διότι εξήλθαν από αυτή τη φρικτή κατάσταση. «Ε.Κ.»: Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι για τους ανθρώπους της Ελλάδας και για την ελληνοαµερικανική κοινότητα φυσικά; Φίλιπ Τάλµποτ: Οταν κοιτάζει κάποιος πίσω ελπίζει ότι οι ενέργειές του ήταν χρήσιµες και βοήθησαν. Προφανώς διαφορετικές καταστάσεις µπορούν να ενεργήσουν σε βάρος αυτών των προσδοκιών, αλλά η ελληνο-αµερικανική συµµαχία είναι για µένα ένα πολύ φυσικό και δυνατό πράγµα. Φαρµακοπoιός Κατερίνα Κοργιαλά Γρήγορη, ευγενική, αξιόπιστη εξυπηρέτηση µε 15 χρόνια ιατρικής / φαρµακευτικής εµπειρίας Οι περισσότερες συνταγές ετοιµάζονται σε λιγότερο από 10 λεπτά εκτά τα περισσότερα ασφαλιστικά ταµείa ωρεάν παράδοση κατ οίκον για κοντινές αποστάσεις Για µακρινές περιοχές αποστολή µέσω UPS µε δική σας χρέωση ιαθέτουµε µια πλήρη γραµµή από προϊόντα ιατρικής φροντίδας στο σπίτι, βιταµίνες/φυσικά φάρµακα, προσωπική φροντίδα οµορφιάς φροντίδα για το διαβήτη, χειρουργικές/ορθοπεδικές προµήθειες προϊόντα µαστεκτοµής, προϊόντα για τη φροντίδα του δέρµατος Αν χρειάζεστε κάτι που δεν το διαθέτουµε, το παραγγέλνουµε για εσάς 10% έκπτωση για υπερήλικες στο ταµείο ΟTC και χειρουργικά βοηθήµατα υγείας για το σπίτι ωρεάν µετρήσεις αρτηριακής πίεσης κάθε Τετάρτη Ανοιχτά ευτέρα έως Παρασκευή 9 π.µ. έως 7 µ.µ. Σάββατο 10 π.µ. έως 5 µ.µ.

6 6 ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΒΟΣΤΩΝΗΣ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 Στιγµιότυπα από την Παρέλαση της 25ης Μαρτίου στη Βοστώνη Ο Γενικός Πρόξενος κ. Κωνσταντίνος Ορφανίδης, µε πρωτοβουλία του οποίου απαθανατίστηκε το υπαλληλικό προσωπικό του Προξενείου µε τον αντιπρόεδρο της Βουλής κ. Σωτήρη Χατζηγάκη και τον βουλευτή Νέας ηµοκρατίας κ. Κωνσταντίνο Καραµπίνα. Με ψαλµωδίες, λάβαρα και εικόνες, παρέλασε το Ελληνικό Κολέγιο και η Θεολογική Σχολή του Τιµίου Σταυρού, µε επικεφαλής τον πρόεδρο τους, π. Νικόλαο Τριανταφύλλου. Ο δήµαρχος Πηνείου-Σιµόπουλου-Ηλείας, κ. Βασίλης Παπαδόπουλος, µε την σύζυγό του κ. Μαίρη επί της εξέδρας στον ηµοτικό Κήπο παρακολουθούν τα πλήθη των οµογενών. Η Α αντιπρόεδρος της Οµοσπονδίας, κ. Ελισάβετ Παπασλή, επέδωσε τιµητή πλακέτα στον αντιπρόεδρο της Βουλής, κ. Σωτήρη Χατζηγάκη. Η κοινότητα της Αγίας Αικατερίνης του Μπρέιντρι Μασαχουσέτης έδωσε το δυναµικό της παρών στην παρέλαση.

7 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΒΟΣΤΩΝΗΣ 7 Πάνω: Ο Μητροπολίτης κ. Μεθόδιος χαµογελά στον µικρό Νίκο Κόντο στην αγκαλιά της µητέρας του Μαρίας. εξιά: Η Οµοσπονδία Νέας Αγγλίας τίµησε τον Μητροπολίτη κ. Μεθόδιο για την συµπλήρωση 25 ετών από την χειροτονία του σε Επίσκοπο. Ο πρόεδρος κ. Βασίλης Καυκάς και ο Β αντιπρόεδρος κ. Γιάννης Κατσαρός του επιδίδουν δώρο. Το τµήµα 8 της ΑΧΕΠΑ παρέλασε για 13 χρονιά φέτος µε ενθουσιασµό και παλ- µό. Το λάβαρο µεταφέρουν οι κ. Θεόδωρος Παραγιός και Αλέκος Γκιούρντας. υναµική η παρουσία της κοινότητας του Αγίου Νεκταρίου Ρόσλιντεϊλ µε πρωτοστάτη τον κ. Γιάννη Χρονόπουλο ο οποίος κρατά το λάβαρο και ακολουθούν οι κ. Στέλιος Κουτουνίδης, Νίκος Γαβριηλίδης και Στέλλα Παπακωνσταντίνου. Το χορευτικό συγκρότηµα «Υιοί και Θυγατέρες του Μεγάλου Αλεξάνδρου» που ίδρυσε ο κ. Γεώργιος Παπαδόπουλος, παρέλασε µε καµάρι και περηφάνια.

8 8 ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 υναµική συµµετοχή νέας γενιάς στην Παρέλαση της Νέας Υόρκης Οι µαθητές του Ηµερήσιου Σχολείου του Αγίου ηµητρίου, παρέλασαν µε ενθουσιασµό στην Πέµπτη Λεωφόρο µε µπροστάρη τον διευθυντή του σχολείου, Αναστάσιο Κουλαρµάνη. Το άρµα του Συλλόγου Μεγαρέων «Βύζας», που συµµετείχε στην παρέλαση, ήταν βαµµένο στα χρώµατα του Βυζαντίου, προς τιµήν του ιδρυτή του και γενάρχη των Μεγαρέων, Βύζανα. Τα µέλη του Πανληµνιακού Συλλόγου «Ηφαιστος», µε καµάρι αντιπροσώπευσαν το νησί του Ανατολικού Αιγαίου στην πανοµογενιακή παρέλαση κρατώντας ψηλά το λάβαρο του Συλλόγου τους. Ελληνες και αλλοδαποί, δάσκαλοι του Ελληνοκλασικού τσάπτερ σχολείου στο Μπρούκλιν, συµµετείχαν στην παρέλαση κουνώντας ελληνικές σηµαίες και κρατώντας το πανό του σχολείου. Σύσσωµο το Σχολείο του Καθεδρικού Ναού στο Μανχάταν, αποτελούµενο από τους δασκάλους και τους µαθητές του, συµµετείχε στην πανοµογενιακή παρέλαση.

9 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ 9 Οι Ελληνορθόδοξες Κοινότητες των Κοµητειών Μπρουκλιν και Λονγκ Αιλαντ, συµµετείχαν από κοινού στο άρµα που έφερε µηνύµατα υπέρ της εκπαίδευσης. Μέλη του Αρκαδικού Συλλόγου, «Ο Γέρος του Μοριάς», παρέλασαν στην Πέ- µπτη Λεωφόρο κρατώντας µε καµάρι το πανό του Συλλόγου, µε την µορφή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Η ελληνική οµορφιά σε όλο της το µεγαλείο. Το άρµα της Μις Ελληνική Ανεξαρτησία, κέρδισε τις εντυπώσεις και ξεσήκωσε τις επευφη- µίες των θεατών που παρακολούθησαν την παρέλαση. Από την Πέµπτη Λεωφόρο δεν µπορούσε να λείψει η ιστορική Κοινότητα του Αγίου Νικολάου στο Κέντρο Παγκόσµιου Εµπορίου, που καταστράφηκε ολοσχερώς κατά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεµβρίου. Οι Σύλλογοι Ελληνίδων, έχουν παρουσιάσει εξαιρετική φιλανθρωπική δραστηριότητα όλα αυτά τα χρόνια. Ενας από αυτούς είναι και ο Σύλλογος «Hope For Life», που συµµετείχε στην παρέλαση. Η οµογενειακή Τράπεζα «Μάραθων», δεν µπορούσε να λείψει από την µεγάλη γιορτή της οµογένειας. Στο άρµα της βρέθηκαν υπάλληλοι της εταιρίας µαζί µε τα παιδία τους.

10 10 ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 Μαθητές του παρόκιαλ Σχολείου των Τριών Ιεραρχών στο Μπρούκλιν, φορώντας της µαθητικές τους στολές, συµµετείχαν µε ενθουσιασµό στην παρέλαση της Πέ- µπτης Λεωφόρου. Στο πνεύµα των ηµερών, το άρµα της Κοινότητας του Αγίου ηµητρίου στο Μέρικ, προέβαλε συνθήµατα υπέρ της θρησκευτική ελευθερίας, όπως φαίνεται και από το στιγµιότυπο. Συνθήµατα υπέρ της θρησκευτικής ελευθερίας έφερε και το άρµα του Μυκονιάτικου Συλλόγου, που γέµισε µε νέους οι οποίοι διασκέδασαν την συµµετοχή τους στην παρέλαση. Σπουδαστές της Λέσχης Ελληνορθόδοξων Φοιτητών του Κουίνς Κόλετζ «Ικαρος», συµµετείχαν µε καµάρι στην πανοµογενιακή παρέλαση. Οι Κοινότητες της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Νικολάου από το Στέιτεν Αιλαντ παρέλασαν από κοινού στην Πέµπτη Λεωφόρο. Νεαρά κορίτσια της Κοινότητας του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Τένεφλαϊ της Νέας Ιερσέης, φορώντας παραδοσιακές µινωικές στολές, προέβαλαν µε επιτυχία τον Μινωικό Πολιτισµό.

11 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ 11 Μετά την κινηµατογραφική επιτυχία που πρόβαλε την χώρα µας και την Σπάρτη στον υπόλοιπο κόσµο, οι 300 του Λεωνίδα δεν µπορούσαν να λείψουν από την Πέµπτη Λεωφόρο. Κρατώντας ελληνικές σηµαίες και φωνάζοντας συνθήµατα, τα µέλη του Συλλόγου Ελλήνων Φοιτητών «Προµηθέας» του Πολιτειακό Πανεπιστηµίου Μόντελέιρ, συµµετείχαν στην παρέλαση. Ο Σύλλογος Ελλήνων Μοτοσικλετιστών Νέας Υόρκης «Ερµής», αποτέλεσε το ιππικό τµήµα της πανοµογενειακής παρέλασης στην Πέµπτη Λεωφόρο. Οι Σπουδαστές του Πανεπιστηµίου «Adelphi», ντυ- µένοι στα χρώµατα της Ελλάδος, παρέλασαν µπροστά στο πλήθος των οµογενών που είχαν κατάκλιση την Πέµπτη Λεωφόρο. Η Παναρκαδιακή Οµοσπονδία Αµερικής, τίµησε του ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης του 21, µε την αναπαράσταση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην µπροστινή πλευρά του άρµατος. Μέλη της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας της Αναλήψεως στο Πορτ Τζέφερσον της Νέας Ιερσέης, περπάτησαν στην Πέµπτη Λεωφόρο αντιπροσωπεύοντας µε ενθουσιασµό την Κοινότητά τους.

12 12 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 Κώστας Μακεδόνας: Χρωστάµε πάρα πολλά στο Γιώργο Ζαµπέτα Του Γιάννη Σοφιανού Εκφραστής του αυθεντικού λαϊκού τραγουδιού και ιδιαίτερα δη- µοφιλής ο Κώστας Μακεδόνας, αν και θεωρείται νέος, µετρά ήδη 20 χρόνια στο χώρο και συγκαταλέγεται ανάµεσα στους «παλιούς» καλούς Ελληνες τραγουδιστές. Αλλωστε σύµφωνα µε την πρόεδρο του οµογενειακού Πολιτιστικού Οργανισµού ΗΠΑ «Ακτίνα» και ιδρύτρια του «Ακτίνα FM» και «Ακτίνα TV» Ελενα Μαρουλλέτη που διοργανώνει συναυλία-αφιέρωµα στον Γιώργο Ζαµπέτα στο Town Hall της Νέα Υόρκη στις 18 Μαΐου: «Ο Κώστας Μακεδόνας είναι από τους λίγους καλλιτέχνες της νέας γενιάς αν όχι ο µοναδικός, που θα µπορούσε να παρουσιάσει επάξια αυτό το ξεχωριστό µουσικό αφιέρωµα στον Γιώργο Ζαµπέτα». Ετσι οι οµογενείς θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν ανεπανάληπτες και διαχρονικές επιτυχίες του µεγάλου Ελληνα µουσικοσυνθέτη και δεξιοτέχνη της πενιάς Γιώργου Ζαµπέτα τις οποίες θα παρουσιάσει ο Κώστας Μακεδόνας, ο οποίος µίλησε στο «Περιοδικό» πέρα από την πορεία του στη µουσική, για τη σχέση του µε τα αθλητικά, την πολιτική, για την οικογένειά του, τα κοινωνικά προβλήµατα, αλλά και τους αιθέρες (σ.σ. Περισσότερες πληροφορίες για τη συναυλία-αφιέρωµα στον Γιώργο Ζα- µπέτα, είναι καταχωρηµένες στην ιστοσελίδα του Για Περισσότερες Πληροφορίες: Ελενα Μαρουλλέτη, Πρόεδρος, Παραγωγός Προγραµµάτων. Τηλ: ). Το κοινό των Ελλήνων της Αµερικής, δεν είναι άγνωστο για τον Κ. Μακεδόνα, καθώς έχει ξαναβρεθεί εδώ και έχει τραγουδήσει µε την Αλκηστη Πρωτοψάλτη και τον Μανώλη Μητσιά, αλλά έχει κάνει και δικές του συναυλίες µε την Αναστασία Μουτσάτσου και τη έσποινα Ολυµπίου. «Εκείνες ήταν συναυλίες Ανεπανάληπτες και διαχρονικές επιτυχίες του µεγάλου Ελληνα µουσικοσυνθέτη Γιώργου Ζαµπέτα θα έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν οι οµογενείς, µε ερµηνευτή τον Κώστα Μακεδόνα. µε δικά µας τραγούδια και από όλο το καλό ελληνικό τραγούδι», όπως λέει. «Τώρα για το Γιώργο Ζαµπέτα είναι η πρώτη φορά που γίνεται αυτό το αφιέρωµα». «Πάντα είναι πολύ ωραία ένα ταξίδι, µία δουλειά, αλλά και η επαφή µε τους Ελληνες του Εξωτερικού. Και είναι ωραίο που γίνεται σε συνδυασµό µε ένα αφιέρωµα στο Γιώργο Ζαµπέτα που του χρωστάµε όλοι πάρα πολλά», εξηγεί ο γνωστός τραγουδιστής. «Ο Ζαµπέτας είναι αγαπηµένος λαϊκός συνθέτης που έγραψε εκπληκτικά τραγούδια. Ενας µεγάλος µάστορας του µπουζουκιού. Ενας άνθρωπος που οι περισσότεροι τον έχουµε µάθει από τις ελληνικές ταινίες, όπου έπαιξε τα τραγούδια του, αλλά και στην ζωή του ήταν έξω καρδιά µε πολύ χιούµορ». Ο Κώστας Μακεδόνας θυµάται καλά το κοινό της οµογένειας. Η υποδοχή που του έχει επιφυλάξει άλλωστε σε κάθε παρουσία του είναι «ζεστή». «Ολες οι εµφανίσεις µου εδώ ήταν πολύ ωραίες εµπειρίες. πολύ ζεστές και ελπίζω και αυτή θα είναι καλή». Η προπώληση των εισιτηρίων µάλιστα είναι ενδεικτική. Στη µνήµη του πάντως έχει χαραχθεί καλά ή πρώτη φορά που πήγε στην Αµερική για επαγγελµατικούς λόγους στο πλευρό της Αλκηστις Πρωτοψάλτη ενόψει του Μουντιάλ του «Είχανε γίνει µία σειρά ελληνικών εκδηλώσεων, συναυλιών και παραστάσεων και είχα- µε πάει. Ηταν πολύ ωραία εµπειρία. Ηταν η πρώτη φορά στην Αµερική, αλλά ήταν και διαφορετικός ο τρόπος της δουλειάς εκεί. Ηταν αυτό το αυστηρό πρόγραµµα. εν υπήρχε η άνεση του χρόνου, ο τρόπος που λειτουργούσαµε εδώ. Επρεπε να γίνουν όλα ψυχρά επαγγελµατικά και σε ρυθµό φοβερό. Θυµάµαι το πόσο είχαµε κουρδιστεί». Αρχικά πίστευε ότι υπήρξε τυχερός, όταν από νεαρός φοιτητής της Ανώτατης Βιοµηχανικής από τη Θεσσαλονίκη, αφού τον «ανακάλυψε» ο Σταµάτης Κραουνάκης βρέθηκε στο πλευρό της Βίκυς Μοσχολιού και της Τάνιας Τσανακλίδου. «Ετυχε να είναι όλες οι συνεργασίες καλές, αλλά το έτυχε µάλλον πέτυχε», λέει στο «Περιοδικό». «Γιατί συνεργάστηκα µε ανθρώπους που τους θαύµαζα πριν ακόµη βγω στη δουλειά. Είναι όµως θέµα τελικά επιλογών και όχι µόνο θέµα τύχης. Εγω µια ζωή έλεγα: Ηµουν τυχερός, ήµουν τυχερός, αλλά τελικά, βλέποντας πίσω µου συνειδητοποίησα ότι το τυχερός δεν ήταν απλά τυχερός. Ηταν και θέµα επιλογής. Πάντοτε όταν έλεγα όχι σε κάτι που δε µε εξέφραζε, δεν έµενα να το σκέφτοµαι και πάντα προέκυπτε κάτι καλό. Ετσι πιστεύω ότι µε καθοδήγησε το ένστικτό µου, η ψυχή µου και η διάθεσή µου». «Και συνεργάστηκα µε πολλούς. Το Σταµάτη Κραουνάκη ο οποίος ήταν αυτός που µε ανακάλυψε να τραγουδάω στη Θεσσαλονίκη και µε έβγαλε στη δισκογραφία, το Γιώργο Ζήκα, το Χρήστο Νικολόπουλο, το Μίκη Θεοδωράκη σε συναυλίες, το Γιάννη Μαρκόπουλο. Είναι πάρα πολλοί και ίσως να ξεχάσω και να αδικήσω κάποιον», επισηµαίνει. Αλλωστε έχει συνεργαστεί σχεδόν µε όλους τους εκπροσώπους του καλού ελληνικού τραγουδιού έστω και σε µία συναυλία, έστω και µε µία συµµετοχή σε ένα δίσκο. Ο Κώστας Μακεδόνας παραµένει ωστόσο σεµνός και προσιτός σε όλους. Χαρακτηριστικό είναι ότι παραχώρησε τη συνέντευξή του στο «Περιοδικό» στο καµαρίνι του στη Σφεντόνα όπου εµφανιζόταν φέτος το χειµώνα κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης προσωπικά µε τον ίδιο, χωρίς παρεµβάσεις από µάνατζερ και δισκογραφικές εταιρίες. Η πόρτα του µάλιστα χτύπησε σε διάστηµα 20 λεπτών αρκετές φορές. Ηταν ορισµένοι φίλοι της µουσικής του από Γιάννενα που όπως είπαν κατέβηκαν στην Αθήνα για να τον ακούσουν και να πάρουν ένα αυτόγραφο. Τι λέει όµως ο ίδιος για τους χαρακτηρισµούς του ως γνήσιου λαϊκού τραγουδιστή ή ακόµη και για τη δήλωση της κ. Μαρουλέττη; «Μου το έχουν πει κάποιοι άνθρωποι του χώρου και σέβοµαι το γούστο τους. Με τιµάει παρά πολύ αυτό που έχουν πει, ότι αν ζούσε ο Γ. Ζα- µπέτας θα είχα πει όλο το ρεπερτόριό του. Θα ήµουν από τους βασικούς τραγουδιστές του. Και το θεωρώ πολύ τιµητικό αυτό». Αλλαξε όµως ο Κώστας Μακεδόνας από την επιτυχία; «Ειχαν προηγηθεί συνεργασίες και κάποιες επιτυχίες, αλλά από το 1991 και έπειτα ήταν ξαφνικό. εν ήταν εύκολο για ένα νεαρό παιδί από τη Θεσσαλονίκη που κατεβαίνει στην Αθήνα ξαφνικά να βρεθεί δίπλα στη Μοσχολιού και την Τσανακλίδου. Η Μοσχολιού µε αγκάλιασε σα να ήµουν παιδί της και η Τάνια τη δεύτερη µέρα που βρέθηκα στην Αθήνα µε πήρε µαζί της να της κάνω φωνητικά στο Ολυµπιακό Στάδιο (σ.σ. χαµογελάει ενώ τα θυµάται) σε συναυλία µε κόσµο. Ηταν λίγο περίεργα πράγµατα αυτά να τα ζήσεις. Αυτό Μία άγνωστη πτυχή του Κώστα Μακεδόνα είναι ότι διαθέτει πτυχίο εναέριων γραµµών στα αεροπλάνα, είναι εκπαιδευτής και επαγγελµατίας πιλότος ελικοπτέρων. που κράτησα µέσα µου από τότε ήταν ότι αυτά δεν έπρεπε να µε αλλάξουν ως χαρακτήρα και να γίνω κάτι διαφορετικό». Αγαπάει όλα τα τραγούδια του, όπως ο πατέρας όλα τα παιδιά του, όµως τελικά ξεχωρίζει ένα από αυτά. «Το τραγούδι που αποτέλεσε πολύ δυνατή στιγµή για εµένα, επειδή µε αυτό µε έµαθε ο κόσµος ήταν το Μόνο µια φορά. Βγήκε το 1991 στο δεύτερό µου ουσιαστικά δίσκο µετά τον πρώτο δίσκο εν έχω Ιδέα στον οποίο συµµετείχε και η Βίκυ Μοσχολιού, η Αλίκη Βουγιουκλάκη και η Αρλέττα. Αλλά το 1991 ουσιαστικά µε αυτό το τραγούδι έγινε αυτό που λέµε σε µαθαίνει ο κόσµος. Ενιωσα ότι ήξεραν όλοι ότι υπάρχω». Θεωρεί ότι ανήκει στην οικογένεια του αυθεντικού λαϊκού τραγουδιού. Ποιο είναι αυτό το τραγούδι όµως σήµερα; «Είναι αυτό που προσπαθεί να κρατήσει και να είναι στηριγµένο στις ρίζες του καλού ελληνικού τραγουδιού όπως αυτό ξεκίνησε και διαµορφώθηκε και µάθαµε να το αποκαλούµε λαϊκό τραγούδι. Είναι σαν να το πούµε συνέχεια του ρεµπέτικου και του παραδοσιακού, σαν µία πρόσµειξη. Είναι το τραγούδι που κάτι έχει να πει. Γιατί συνήθως γράφονται τραγούδια που δεν έχουν κανένα νόη- µα». Υποστηρίζει µάλιστα ότι στο στίχο είναι και το µεγαλύτερό πρόβληµα σήµερα όσον αφορά στα τραγούδια και όχι στη µουσική. «υστυχώς δε θα βρούµε σήµερα τους ανθρώπους να γράψουν σήµερα τα τραγούδια που θα µείνουν, αλλά απλά για να πωληθούν. Και όλοι έχουν στραφεί µπρος τα εκεί και οι εταιρίες και οι περισσότεροι τραγουδιστές. Και δε βγάζω κανένα έξω, ούτε τον εαυτό µου. Γιατί ξέρεις ότι αν δεν κάνεις ένα δίσκο που δεν περιέχει επιτυχία είσαι τελειωµένος για το χώρο. Είναι πολύ σκληρό αυτό που λέω και είναι πολλοί άνθρωποι και συνάδελφοι που µου λένε να µη το λέω, αλλά ο κάθε άνθρωπος που κάνει αυτή τη δουλειά ζει µε αυτή την ανασφάλεια. Οτι αν δεν κάνω επιτυχία αυτή τη στιγµή πρέπει να πάω σπίτι µου». «Οι συνθήκες της εποχής και τα βιώµατα της εποχής έκαναν τους ανθρώπους να γράψουν γι αυτά. Είναι αυτό που λένε ότι όταν εσύ ζεις σε παλάτι, πώς να τραγουδήσεις για τον άλλο που ζει στην παράγκα;. Εχουν αλλάξει τα πράγµατα. ε σηµαίνει βέβαια ότι θα έπρεπε οι τραγουδοποιοί να ζούνε στην κακο- µοιριά και στην φτώχεια για να γράψουν τραγούδια, αλλά έχουν αλλάξει γενικά οι συνθήκες», προσθέτει. «Ηταν και µία εποχή τότε που δεν υπήρχαν τα ΜΜΕ και τα τεχνολογικά µέσα που ανεβοκατεβάζουν καλλιτέχνες και ουσιαστικά να καθορίζουν τα πράγµατα. Και τότε βέβαια πολλά ταλέντα χαθήκανε, αλλά τουλάχιστον βγήκανε κάποια ιερά τέρατα. Τώρα ακόµη και να υπάρχουν είναι τόσο µεγάλη η πληροφορία µας, που χάνονται». «Εχει χαθεί η ουσία συµπληρώνει. «Εγραφε ο Γ. Ζαµπέτας, πήγαινε το βράδυ το έκανε πρόβα µε τους µουσικούς και το τραγουδούσαν. Βλέπανε τις αντιδράσεις του κόσµου. Αν τον αγκάλιαζε ο κόσµος εύκολα έβγαινε έξω και κυκλοφορούσε. Τώρα δε γίνεται αυτό. Υπάρχει µία δισκογραφική εταιρία. Θα βγει ένας δίσκος, θα γίνει το συµβούλιο της εταιρίας, θα αποφασίσουν σε ποιο τραγούδι θα επενδύσουν θα στείλει ένα ëσιγκλάκι µόνο στους διευθυντές των µεγαλύτερων ραδιοφωνικών σταθµών και θα τους πει παίξτε αυτό. Αυτό όµως δεν µπορεί να κάνει τη διαφορά. Είναι ένεση. Ενα τραγούδι αν το ακούσεις 500 φόρες ίσως και να σου αρέσει στο τέλος». Από πότε ήξερε ότι θα γίνει τραγουδιστής; «Νοµίζω ότι µόνο υποσυνείδητα το ήξερα και όχι συνειδητά. Εξι χρονών αν µε ρωτούσαν τι ήθελα να γίνω θα έλεγα ότι θα γίνω γιατρός, αλλά από τότε ήθελα να ασχοληθώ µε τη µουσική. Αλλά και

13 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 13 πάλι όχι επαγγελµατικά. Ακόµη και όταν ξεκίνησα να κάνω τη δουλειά όταν αποφάσισα να πάρω το πρώτο µου µεροκάµατο ως τραγουδιστής». Και πάλι όµως µε χρονικό όριο «επιτυχίας» µέχρι να πάρει το πτυχίο. «Είπα ας το κάνω τώρα να πάρω κανένα χαρτζηλικάκι και αν µε ακούσει κάποιος σε αυτά τα χρόνια µέχρι το πτυχίο θα συνεχίσω, αλλιώς θα πω ότι είµαι απλά ένα ψώνιο και θα συνεχίσω». Σε λίγο καιρό «έρχεται» ο διαγωνισµός τραγουδιού της Γιουροβίζιον που τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί σε «ευκαιρία» διαφηµιστικής προβολής της Ελλάδας. Στη µουσική, αλλά και γενικότερα. «Είναι µια γιορτή του τραγουδιού, αλλά θεωρώ ότι του δίνουµε µεγαλύτερη σηµασία από όσο πρέπει. Σε µία χώρα που έχει συµβάλλει τα µέγιστα στον παγκόσµιο πολιτισµό, είναι λίγο αστείο το κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός να είναι το φεστιβάλ της Γιουροβίζιον και η συµµετοχή της χώρας σε αυτό. Από αυτή την έννοια µου κάνει λίγο φαιδρό και αστείο, από την άλλη ως γιορτή του τραγουδιού κάθε πράγµα πρέπει να παίρνει την αξία που του πρέπει», σχολιάζει σχετικά ο Κώστας Μακεδόνας. Πολύς λόγος γίνεται για τους τραγουδιστές που προκύπτουν από τα «ριάλιτι» παιχνίδια, από τις µουσικές ακαδηµίες. ε δέχεται το χαρακτηρισµό «ψώνιο» για κάποιον που θα βάλει τον εαυτό του στη διαδικασία αυτή. «εν µπορείς να χαρακτηρίσεις κάποιον που θέλει να πραγµατοποιήσει το όνειρό του ψώνιο. Ισως όµως έγινε λίγο µε άχαρο τρόπο η παρουσίαση των παιδιών αυτών. Υπάρχουν και πολλοί βέβαια που δεν έχουν καθόλου το ταλέντο και είναι σα να προσπαθούν να σκάψουν το τσιµέντο, αλλά υπάρχουν και άλλοι που βλέποντας ότι αυτός είναι ο µοναδικός τρόπος να κάνουν αυτή τη στιγµή ένα ξεκίνηµα στην καριέρα σου, αποφασίζουν και το κάνουν». «εν ξέρω τι θα έκανα εγώ αν ξεκινούσε τώρα και γι αυτό δεν µπορώ να πω τίποτα και για τα παιδιά αυτά», τονίζει ο Κ. Μακεδόνας. «Το θέµα είναι ότι ο τρόπος που γίνεται αυτό, είναι ότι βάζει ηµεροµηνία λήξης στα παιδιά πριν ακόµη βγουν καλά-καλά στο χώρο. ηλαδή ένας άνθρωπος από εκεί που δεν τον ξέρει κανείς ξαφνικά βρίσκεται 23 ώρες το 24ωρο στις τηλεοράσεις του κόσµου και βλέπουµε τα πάντα γι αυτόν. Εκ των πραγµάτων γίνεται πολύ γρήγορα θεοποίηση και αποµυθοποίηση». «Είναι ωραίο γενικά για ένα καλλιτέχνη να δηµιουργείται σιγά-σιγά µε το πέρασµα των χρόνων. Να δη- µιουργεί τον µύθο του, να ψάχνεις να µάθει γι αυτό τον άνθρωπο και δυστυχώς κάποιοι εκµεταλλεύονται αυτά τα παιδιά και αυτό είναι το πιο λυπηρό από όλη αυτή την ιστορία». Τα παιδικά χρόνια του Κώστα Μακεδόνα στη Θεσσαλονίκη είναι «σηµαδεµένα» από Γκάλη και Γιαννάκη. «Μικρός έκανα αθλητισµό. Επαιζα µπάσκετ. Ηµουν στην παιδική και στην εφηβική οµάδα του Αρη. Και µάλιστα την καλή εποχή µε Γκάλη, Γιαννάκη. Θυµάµαι σαν παιδί ακόµη την πρώτη προπόνηση του Γκάλη στην οµάδα». Θυµάται ακόµη ότι υπήρξε και φωτογράφος σε αθλητική εφηµερίδα στη Θεσσαλονίκη. «Σα χόµπι µάλιστα µου έχει µείνει και η φωτογραφία, αλλά θυ- µάµαι κυρίως τους φοβερούς αγώνες τότε της εθνικής που είχα φωτογραφήσει. Και αγώνες του Αρη. Μάλιστα είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον Μαικλ Τζόρνταν όταν ήταν ακόµη φοιτητής στο Νορθ Καρολάινα, σε ένα τουρνουά που είχαν έρθει στο Παλέ ντε Σπορ». Η ονοµασία «Μακεδονία» αποτελεί πολιτικό θέµα που προκαλεί έντασης. «Ευτυχώς έχω το όνοµά µου λίγο πριν γίνει θέµα η ονοµασία», σχολιάζει µε χιούµορ ο Κώστας Μακεδόνας, ωστόσο αµέσως γίνεται πιο σοβαρός. «Εχουν γίνει λάθη στην εξωτερική πολιτική. Λάθη αδράνειας. Κανείς δε σκεφτότανε ότι θα έπρεπε να εργαστεί σε αυτό τον τοµέα και όταν ξαφνικά προέκυψε το θέµα, έπιασε τον κόσµο ένας πανικός. Γίνανε διαδηλώσεις για τις οποίες εγώ τότε ήµουν ενάντια µε την άποψη ότι δε βγαίνεις να διαδηλώσεις για κάτι που σου ανήκει. Πιστεύω ότι έγινε µεγέθυνση του προβλήµατος µε όλη αυτή τη στάση». «Εµείς τότε είχαµε κάνει µε το Σταµάτη Κραουνάκη ένα δίσκο που ήτανε τραγούδια από τη Βόρειο Ελλάδα, από τη Μακεδονία, µε λαϊκά, δηµοτικά τραγοδύια, από ανθρώπους που είχαν ζήσει την παράδοση. Αλλά και σύγχρονους δηµιουργούς φτιάξαµε ένα δίσκο µε ελληνικό χρώµα, ορµώµενοι από το θέµα αυτό. Ενας άνθρωπος έχει µία πατρίδα µαζί µε τον πολιτισµό της, βλέπεις ότι αυτό το πράγµα είναι ελληνικό, πως θα µπορούσε ξαφνικά η Μακεδονία που γέννησε όλα αυτά να µην είναι ελληνική; Τόσο απλά δε χρειαζόταν όλος αυτός ο πανικός». «Αν δεν ευαισθητοποιείσαι δεν είσαι καλλιτέχνης» «Αν δεν ευαισθητοποιείσαι δεν είσαι καλλιτέχνης», απαντά ο Κώστας Μακεδόνας σε σχόλιο του «Περιοδικού» σχετικά µε τη βράβευσή του στο Βατικανό για την αφιλοκερδή προσφορά του. «Είσαι απλά ένας πολύ καλός έµπορος που αντί να έχεις ανοίξει ένα µαγαζί πηγαίνεις και τραγουδάς και αντί να έχεις να πουλήσεις κάποιο άλλο προϊόν πουλάς της φωνή σου». «Καλλιτέχνης αυτό θα πει να µπορείς να σε αγγίζουν όλα αυτά που βλέπεις γύρω σου, και ακόµη αν δεν µπορείς να βοηθήσεις γι αυτά να µπορείς να σε εµπνεύσουν να τραγουδήσουν γι αυτά. εν είναι καλά τα πράγµατα γύρω µας και το ξέρουµε όλοι. εν µπορούµε εµείς να ζούµε έξω από αυτά. Υπάρχει µάλιστα µία τάση γενικά ότι ο κόσµος έχει προβλήµατα, ας µη του βάζουµε µε το τραγούδι ας πούµε άλλο προβληµατισµό. Ας λέει σάχλες το τραγούδι και ο κόσµος θα ξεχαστεί. ε γίνεται. Το τραγούδι είναι µορφή τέχνης. Πρέπει να εκφράσει αυτό που βλέπει γύρω του. Οπως και η ζωγραφική όταν γίνεται πόλεµος δεν µπορεί οι ζωγράφοι να ζωγραφίζουν λουλουδάκια, θα ζωγραφίσουν σκηνές πολεµικές, δολοφονίες, πράγµατα σκληρά γιατί έτσι εκφράζονται. Τα ίδια γίνονται και µε το τραγούδι. εν µπορείς να βλέπεις τον άλλο γύρω σου να αγωνίζεται να ζήσει την οικογένειά του µε 4 παιδιά και να µη µπορεί ή να κάνει 3, 4 δουλειές και εσύ να τραγουδάς τραγουδάκια». Η οικογένεια παραµένει το υπέρτατο αγαθό για τον Κώστα Μακεδόνα και όταν µιλάει για τα δύο του παιδιά και τη γυναίκα του διακρίνεις µία λάµψη στο πρόσωπό του. «Χαίροµαι πολύ που κατάφερα να κάνω την οικογένειά µου. Ηταν κάτι που το ήθελα από πολύ µικρός. Αγαπούσα πολύ τα παιδιά, ήθελα να κάνω τη δική µου οικογένεια και να είναι και αγαπηµένη. Το συζητήσαµε πολύ µε τη σύζυγό µου πριν πάρουµε την απόφαση να παντρευτούµε. Από τη στιγµή που αποφασίζουµε να παντρευτούµε το κάνουµε µε το χέρι στην καρδιά. Γιατί τελικά µε ενοχλεί αυτό που βλέπω γύρω µου. Να χωρίζουν µετά από 6 µήνες, ένα χρόνο, δύο χρόνια. Οπως εγώ θυµάµαι τους γονείς µου αγαπηµένους και δεν ένιωσα ποτέ την ανασφάλεια να χωρίσουν, έτσι θέλω και εγώ τα παιδιά µου. ε µου άρεσε να νιώθουν ότι κάποια στιγ- µή θα χωρίσουν και να αρχίσουν αυτά τα κρατάω εγώ για δύο µέρες και µετά εσύ και δικαστήρια. Το θεωρώ λίγο βαρύ για τα παιδιά». Ο πιλότος Κώστας Μακεδόνας Μία σχεδόν άγνωστη πτυχή του Κ. Μακεδόνα είναι το γεγονός ότι είναι συνάδελφος των πιλότων που θα πετάξουν το αεροπλάνο στις ΗΠΑ για τη συναυλία-αφιέρωµα στο Γιώργο Ζαµπέτα. «Το µικρόβιο το είχα από µικρός, απλά το 1993 αποφάσισα κάποια στιγµή να πάω να µάθω να πετάω. Και µετά από σχεδόν 14 χρόνια έχω πτυχίο εναέριων γραµµών στα αεροπλάνα, εί- µαι εκπαιδευτής και είµαι και επαγγελµατίας πιλότος ελικοπτέρων. Πιστεύω ότι µέχρι το καλοκαίρι θα έχω γίνει εκπαιδευτής και στα ελικόπτερα». «Το κουβαλούσα από πάντα. Από πολύ µικρός και επειδή είχα και ένα ξάδερφό µου που τα λάτρευε, δεν έµαθε ποτέ να πετάει, αλλά µε έπαιρνε από πολύ µικρό και πηγαίναµε στο αεροδρόµιο στη Θεσσαλονίκη βλέπαµε προσγειώσεις και απογειώσεις. Και έλεγα κάποια στιγµή θα ήθελα να είµαι εγώ µέσα σε αυτά και να µε βλέπουν άλλοι πίσω από το φράχτη. Αλλα δε φαντάστηκα ότι θα το έκανα κάποια στιγµή».

14 14 ΥΓΕΙΑ Κίνδυνος άπνοιας ύπνου λόγω αλκοόλ Οσο περισσότερα αλκοολούχα ποτά πίνουν οι άνδρες κατά τη διάρκεια της ηµέρα, τόσο µεγαλύτερος ο κίνδυνος αναπνευστικών προβληµάτων κατά τη διάρκεια του ύπνου, σύµφωνα µε νέα αµερικανική µελέτη που δηµοσιεύεται στο επιστηµονικό έντυπο Journal of Clinical Sleep Medicine. Η διαταραχή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου έχει συσχετιστεί µε την υπέρταση και την αγγειακή νόσο και αρκετές µελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση αλκοόλ πριν τον ύπνο αυξάνει την πιθανότητα µη φυσιολογικής αναπνοής ή ακόµα και επεισοδίων διακοπής της αναπνοής. Ο ρ Πολ Πεππαρντ του Πανεπιστηµίου του Γουισκονσιν στο Μάντισον έθεσε υπό ιατρική παρακολούθηση 775 άνδρες και 645 γυναίκες που συµµετείχαν σε µελέτη για τον ύπνο. ιακόσιοι ογδόντα ένας άνδρες (36%) και 332 γυναίκες (51%) δεν έπιναν αλκοόλ. Η πλειοψηφία των υπολοίπων (42% των ανδρών και 41% των γυναικών) ανέφεραν ότι κατά µέσο όρο έπιναν Great news Επιπλα µε στιλ Ο µεγαλύτερος εκθεσιακός χώρος µε 66 είδη χειροποίητης κρεβατοκάµαρας και τραπεζαρίας εισαγόµενα από την Ιταλία Γίνε και εσύ ένας από τους ευχαριστηµένους πελάτες µας από το 1939 Σας περιµένουµε µε τα καινούργια µας σχέδια Αυθεντική ποιότητα Θαυµάσια εξυπηρέτηση Αρκετές µελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση αλκοόλ πριν τον ύπνο αυξάνει την πιθανότητα µη φυσιολογικής αναπνοής. λιγότερο από ένα ποτό την ηµέρα. Τα άτοµα κατανάλωσαν δύο ή λιγότερα ποτά το απόγευµα των ηµερών που βρίσκονταν υπό ιατρική εκτίµηση. Ολοι οι συµµετέχοντες είχαν αναφέρει αναλυτικά τις συνήθειες τους αναφορικά µε το αλκοόλ για πέντε χρόνια πριν υποβληθούν στην κλινική αναπνευστική εκτίµηση. Αφού συνυπολογίστηκε το σωµατικό µέγεθος, το κάπνισµα και τα φάρµακα που µπορούν να προκαλέσουν αναπνευστικά προβλήµατα, διαπιστώθηκε ότι για κάθε επιπλέον ποτό που έπινε ένας άνδρας, ο κίνδυνος διαταραχών της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου αυξανόταν κατά 25%. εν παρατηρήθηκε ανάλογος συσχετισµός ανάµεσα στις γυναίκες, ίσως διότι µόλις το 10% αυτών ανέφερε ότι έπινε κατά µέσο όρο ένα ποτό την ηµέρα. Υπάρχουν εξάλλου στοιχεία ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο ευάλωτες στις επιπτώσεις του αλκοόλ στην αναπνοή. Οι άνδρες-µετριοπαθείς πότες ήταν πιθανότερο να έχουν πέντε ή περισσότερα επεισόδια διακοπής της αναπνοής ανά ώρα ύπνου, συγκριτικά µε τους άνδρες που δεν έπιναν καθόλου. Since 1939 Κυριακή - Πέµπτη 11:00 π.µ.-6:00 µ.µ. Kλειστά Παρασκευή - Σάββατο * * * th Avenue Brooklyn, NY Tel.: (718) Fax: (718) Για µεγαλύτερη ποικιλία σχεδίων: Πηγή: «in.gr» Κάντε χάρη στους φίλους σας και πείτε τους για το Churchill Furniture ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 Η ελάττωση του βάρους οδηγεί στην µείωση της λεπτίνης και του TNF-α στο αίµα µε αντίστοιχη αύξηση της λιπονεκτίνης. Λίπος και ορµόνες: Επακόλουθα της παχυσαρκίας Των Nicholas H.E. Mezitis MD and Despina Komninou MD, PhD, CNS Γνωρίζετε ότι η λιπονεκτίνη είναι ο πολύτιµος συνεργάτης της ινσουλίνης; Η λιπονεκτίνη και η ισορροπία ινσουλίνης-γλυκόζης Η ορµόνη (λιποκίνη) αυτή παράγεται αποκλειστικά από τα λιποκύτταρα και βοηθά την ινσουλίνη στο έργο της, δηλαδή στην αφοµοίωση της γλυκόζης και των λιπιδίων από τον οργανισµό. Ο ρόλος της λιπονεκτίνης σε σχέση µε την δράση της ινσουλίνης είναι ανάλογος µε την χρήση λιπαντικού σε κλειδαριά για την αποτελεσµατική λειτουργία του κλειδιού. Ετσι διευκολύνεται η δράση της ινσουλίνης µέσα στους υποδοχείς της. Είναι παράδοξο ότι στην παχυσαρκία το πληθωρικό λίπος όχι µόνο δεν πληµµυρίζει τον οργανισµό µε λιπονεκτίνη, αλλά αντίθετα βάζει φραγµούς στην παραγωγή της. Κατά συνέπεια, στερεί το παχύσαρκο άτοµο από την χρήσι- µη παρουσία της. Ισως η αυξηµένη έκκριση άλλων λιποκινών, οπως είναι η λεπτίνη (γιά την οποία µιλήσαµε σε προηγούµενο άρθρο της σειράς*) και ο φλεγµονώδης παράγων TNF-α, από τα υπερτροφικά λιποκύτταρα να καταστέλλει την παραγωγή της λιπονεκτίνης. Είναι αλήθεια επίσης ότι η ελάττωση του βάρους οδηγεί στην µείωση της λεπτίνης και του TNF-α στο αίµα µε αντίστοιχη αύξηση της λιπονεκτίνης. Στην παχυσαρκία και στον διαβήτη τύπου 2, όπου τα επίπεδα της λιπονεκτίνης είναι χαµηλά, αναπτύσσεται ένα είδος αντίστασης στην ινσουλίνη η οποία δυσκολεύεται πλέον να θέσει σε λειτουργία τους υποδοχείς της. Αποτέλεσµα είναι να µην γίνεται αποτελεσµατικά η αφοµοίωση της γλυκοζης και των λιπιδίων από τα κύτταρα. Παράλληλα η εξασθενηµένη παρουσία της λιπονεκτίνης δεν επαρκεί για να ελέγξη την αλόγιστη παραγωγή του TNF-α που συµβάλλει στην φλεγµονή των αγγείων και στην αρτηριοσκλήρωση. Περισσότερα για τον παράγοντα TNF-α θα µάθετε στο επό- µενο άρθρο της σειράς µας*. Αν και η λιπονεκτίνη δεν έχει ακόµη χορηγηθεί σαν φάρµακο, οι γλιταζόνες, που αποτελούν µια καινούργια γενεά αντιδιαβητικών φαρµάκων, οφείλουν µέρος της δραστικότητας τους στην αύξηση της λιπονεκτίνης. Η χορήγηση όµως αυτών των φαρµάκων δεν είναι πάντα χωρίς παρενέργειες. Ετσι γιά την ώρα, ο ασφαλέστερος τρόπος γιά την διασφάλιση της παραγωγής της λιπονεκτίνης είναι η αποφυγή της παχυσαρκίας. * Το άρθρο αυτό ανήκει στην σειρά ιατρικού περιεχοµένου µε τίτλο «Γνωρίζετε ότι...» που παρουσιάζει µε προσιτό τρόπο θέµατα που αφορούν την υγεία, τον µεταβολισµό και την διατροφή. Τα θέµατα αποτελούν αντικείµενο δραστηριοτήτων του Mezitis Education and Research Institute, και δηµοσιεύονται κάθε µήνα.

15 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 ΥΓΕΙΑ 15 Γονιδιακή θεραπεία για την αποκατάσταση της τύφλωσης Ενας 23χρονος Βρετανός που πάσχει από µια σπάνια, κληρονοµική µορφή τύφλωσης είναι ο πρώτος ασθενής στον κόσµο στον οποίο εφαρµόζεται γονιδιακή θεραπεία για την αποκατάσταση της όρασης. Οι γιατροί του Οφθαλµιατρικού Νοσοκοµείου Μούριλφντς στο Λονδίνο εισήγαγαν στο ένα µάτι του ασθενούς φυσιολογικά αντίγραφα ενός ελαττωµατικού γονιδίου. Τα αποτελέσµατα θα είναι ορατά σε µερικούς µήνες και, αν είναι ενθαρρυντικά, η ίδια προσέγγιση θα µπορούσε να εφαρµοστεί και σε άλλες διαταραχές της όρασης, ελπίζουν οι ερευνητές. Ο 23χρονος Ρόµπερτ Τζόνσον πάσχει από συγγενή αµαύρωση του Λέµπερ, µια κληρονοµική µορφή τύφλωσης που οφείλεται σε ελαττωµατικές ποικιλίες του γονιδίου RPE65. Λόγω της µετάλλαξης, οι αµφιβληστροειδείς των ασθενών δεν διακρίνουν κανονικά το φως και η όρασή τους επιδεινώνεται ραγδαία. Φυσιολογικά αντίγραφα του RPE65 εισήχθησαν αρχικά σε έναν αβλαβή ιό, ο οποίος στη συνέχεια διοχετεύθηκε µε ένεση µέσα στον αµφιβληστροειδή του ασθενούς. Ο ιός έτσι «µόλυνε» τα κύτταρα του αµφιβληστροειδούς µε τα φυσιολογικά γονίδια. Στη Φάση Ι/ΙΙ των κλινικών δοκιµών, το Νοσοκο- µείο Μούρφιλντς συνεργάζεται µε το Πανεπιστηµιακό Κολέγιο Λονδίνου και την αµερικανική εταιρεία Η καρδιακή νόσος εµφανής ακόµα και στους 40άρηδες Αν τα αποτελέσµατα της γονιδιακής θεραπείας για την αποκατάσταση της όρασης είναι ενθαρρυντικά, η ίδια προσέγγιση θα µπορούσε να εφαρµοστεί και σε άλλες διαταραχές της όρασης. Targeted Genetics, η οποία ανέπτυξε τον ιό-φορέα. Οι δοκιµές σε ανθρώπους έρχονται έπειτα από 15 χρόνια ερευνών στο εργαστήριο και δοκιµών σε πειραµατόζωα. Οπως αναφέρει το Ρόιτερς, η εφαρµογή της µεθόδου σε τυφλούς σκύλους αποκατέστησε την όρασή τους αρκετά ώστε να µπορούν να βρουν το δρόµο τους και να βγουν από έναν λαβύρινθο. Η ιδέα της χρήσης γονιδιακής θεραπείας για την αποκατάσταση γενετικών διαταραχών συγκεντρώνει το ερευνητικό ενδιαφέρον εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο η εφαρµογή της στην πράξη αποδεικνύεται περίπλοκη. Ενας 18χρονος εθελοντής πέθανε σε πείραµα γονιδιακής θεραπείας το 1999 και δύο αδέλφια από τη Γαλλία, τα οποία θεραπεύτηκαν από σπάνια µορφή ανοσοανεπάρκειας, εµφάνισαν αργότερα λευχαιµία. Στις περιπτώσεις αυτές, τα επιπλέον γονίδια έπρεπε να φτάσουν σε πολλές περιοχές του σώµατος, γεγονός που δηµιουργεί δυσκολίες. Η περίπτωση των οφθαλµών, αντίθετα, θεωρείται πολύ απλούστερη. «Το µάτι είναι κατάλληλο για γονιδιακή θεραπεία επειδή είναι ένα απλό όργανο και είναι εύκολο να δει κανείς τι ακριβώς συµβαίνει» σχολιάζει στο Ρόιτερς ο ρ Αντριου Τζορτζ του Imperial College στο Λονδίνο. «Υπάρχει ελπίδα ότι, από τη στιγ- µή που η γονιδιακή θεραπεία µπορεί να εφαρµοστεί στο µάτι, οι επιστή- µονες θα µπορούν να συνεχίσουν σε πιο περίπλοκα όργανα», προσθέτει. ª ƒ ª π! π ºø À ƒ È ÎÚÈÛË ÛÙË È Ù ÚËÛË ÙË ÏËÚÔÓÔÌÈ Ì Πηγή: «ΑΠΕ» Οι νεαροί ενήλικες µε πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου µπορεί να έχουν εµφανή προβλήµατα στις αρτηρίες τους πριν καλά-καλά κλείσουν τα 40 τους χρόνια, σύµφωνα µε µία νέα µελέτη. Επιστήµονες από τις ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι µεταξύ των εθελοντών που µελέτησαν, όσοι διέθεταν τους περισσότερους παράγοντες κινδύνου στα 20 τους είχαν διπλάσιες έως τριπλάσιες πιθανότητες να έχουν επικαθίσεις ασβεστίου στις αρτηρίες τους 15 χρόνια αργότερα. Το ασβέστιο αποτελεί συστατικό των πλακών (λέγονται αθηρωµατικές πλάκες) που προκαλούν στένωση στις αρτηρίες, οδηγώντας σε στεφανιαία νόσο. Το ασβέστιο αυτό µπορούν να ανιχνεύσουν οι αξονικές τοµογραφίες -και όσο περισσότερη είναι η αποτιτάνωση των αρτηριών, όπως λέγεται το πρόβληµα αυτό, τόσο µεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εµφράγµατος στο µέλλον. Τα νέα ευρήµατα, που δηµοσιεύονται στην «Επιθεώρηση του Αµερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας», υποδηλώνουν ότι τελικά έχει πολλή µεγάλη σηµασία η χοληστερόλη και η αρτηριακή πίεση ακόµα και στα 18 µας χρόνια. «Οι νεαροί άνδρες και γυναίκες θα πρέπει να συνεργάζονται µε τους γιατρούς για να µαθαίνουν πόσο κινδυνεύουν και να κάνουν ό,τι µπορούν για να περιορίσουν τον κίνδυνο», είπε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Κάθριν Μ. Λορία, από το Εθνικό Ιδρυµα Καρδιάς, Πνευµόνων και Αίµατος (NHLBI), στη Βηθεσδά του Μαίρυλαντ. Οι εθελοντές που συµµετείχαν στη νέα µελέτη είχαν ηλικία ετών την περίοδο που άρχισε, ενώ όταν υποβλήθηκαν σε αξονικές τοµογραφίες καρδιάς είχαν ηλικία 33 έως 45 ετών. Το 10% από αυτούς είχαν αποτιτανώσεις στις στεφανιαίες αρτηρίες τους, µε τους 40άρηδες εθελοντές να έχουν περισσότερες πιθανότητες να τις παρουσιάζουν σε σύγκριση µε τους 30άρηδες. Οπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, η χοληστερόλη, η αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα σακχάρου στο αίµα και το κάπνισµα στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής ήταν οι παράγοντες µε την µεγαλύτερη σηµασία για τον κίνδυνο αποτιτάνωσης. Για κάθε 10 τσιγάρα που κάπνιζαν οι εθελοντές την ηµέρα, ο κίνδυνος αποτιτάνωσης αυξανόταν κατά 50%. Οι ειδικοί συνιστούν σε όλους τους ανθρώπους, ηλικίας άνω των 20 ετών, να µετρούν την πίεσή τους κάθε 2 χρόνια και να κάνουν αι- µατολογικές εξετάσεις (µεταξύ αυτών µέτρησης της χοληστερόλης) µία φορά τον χρόνο. Πηγή: «ΑΠΕ» OMEGA COMMUNICATIONS INC. NYC ÓËÌ ÚˆÛË ñ ÔÏÈÙÈÛÌfi ñ æ ÁˆÁ È ÛÂÈ ıëìâúèó applefi ÏÏ Î È appleúô È ÛÙÔ È ÎÙ Ô ˆÓÙ Ó appleô Î ıâ ÁˆÓÈ ÙË ÊËÏ Ô ÛÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ Ì ıëìâúèó ÙÔ ÚÈ Î 7 Ì.Ì. - 8 Ì.Ì. 12 Ì.Ì. - 3:30 Ì.Ì. 9 apple.ì. - 1:30 Ì.Ì. Ô ÏÏËÓÈÎfi ÔÈÓˆÊÂÏ ƒ ÈfiʈÓÔ COSMOS FM Â Ó È ÙÔ ÈÎfi Û Ú ÈfiʈÓÔ ı ÓË Ú ÁˆÁ GAEPIS Inc. EÓ Ì ÎÂÚ ÔÛÎÔappleÈÎfi ÂÎapple È Â ÙÈÎfi ÔÚÁ ÓÈÛÌfi Steinway Street, Astoria, NY Tel: Fax: cosmosfm@gaepis.org

16 16 ΤΑΞΙ ΙΑ Πήλιο: Εξόρµηση στο βουνό των Κενταύρων ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποκάλεσε τη Μακρινίτσα «µπαλκόνι του Πηλίου», αφού έτσι κρεµασµένη που είναι ανάµεσα στο λόφο Σαρακηνό και το Μέγα Ρέµα χαρίζει θέα στον Παγασητικό σχεδόν από κάθε σηµείο της. Πράσινο και τρεχούµενα νερά. Η φύση οργιάζει. Το ορεινό Πήλιο είναι ιδανικό για όσους αγαπούν τις βόλτες στη φύση και την πεζοπορία. Χιονάτο στις Αγριόλευκες, καταπράσινο στα χωριά, µπαλκόνι στο γαλάζιο του Αιγαίου και του Παγασητικού, το βουνό των Κενταύρων συνθέτει ένα τρίπτυχο που δύσκολα πετυχαίνεις αλλού: γεφυρώνει τις ανα- µνήσεις του χειµώνα µε τις µυρωδιές της άνοιξης, αφήνοντας ανοιχτό παράθυρο στο καλοκαίρι που έρχεται. Μηλιές Το ιδανικό ορµητήριο για περιήγηση στο κεντρικό Πήλιο είναι οι Μηλιές. Με τα πόδια σε πανέµορφα καλντερίµια, µε το αυτοκίνητο για διαδροµές µέσα στο πράσινο και πολλά σηµεία µε θέα ή ακόµη καλύτερα µε το τρένο σε µία από τις ωραιότερες διαδροµές του κόσµου, θα γνωρίσετε τα ωραιότερα χωριά του Πηλίου. Αξίζει να δείτε: Τη βιβλιοθήκη στις Μηλιές. Η προµετωπίδα της γράφει «Ψυχής Ακος» (ευχαρίστηση της ψυχής). Η Σχολή των Μηλέων και η Βιβλιοθήκη άρχισαν την επίση- µη λειτουργία τους στις 6 Αυγούστου του Εµπνευστές ήταν ο Ανθι- µος Γαζής, ο ανιήλ Φιλιππίδης και ο Γρηγόριος Κωνσταντάς. Σύντοµα έγινε γνωστή για το υψηλό επίπεδο διδασκαλίας, ενώ στην πλουσιότατη Βιβλιοθήκη της Σχολής υπήρχαν περισσότεροι από τόµοι. Με το ξέσπασµα της Επανάστασης και την αποτυχία της στο Πήλιο, η Σχολή και η Βιβλιοθήκη υπέστησαν σοβαρές ζηµιές και το 1844 η Σχολή έκλεισε οριστικά. Το 1928 δίπλα στην πλατεία του χωριού χτίστηκε µε έξοδα της Κρυσταλλίας Οικονο- µάκη το νέο κτίριο της Βιβλιοθήκης, όπου στεγάζονται όσα βιβλία, έγγραφα και κειµήλια της Μηλιώτικης Σχολής σώθηκαν από τις καταστροφές. Σήµερα έχει τίτλους βιβλίων τυπωµένων ανάµεσα στα 1497 και 1899, τόµους, σπάνιες εκδόσεις, πρωτότυπα βιβλία του ιαφωτισµού κ.ά. Ο θρυλικός µουντζούρης δια χειρός Ντε Κίρικο Oι Μηλιές µπορεί να πήραν το όνοµά τους από τις αµέτρητες µηλιές της περιοχής, αλλά φηµίζονται για τον «Μουντζούρη», το θρυλικό τρενάκι που κάνει µία από τις ωραιότερες διαδροµές στην Ευρώπη µέσα στο πράσινο, µε πολλά σηµεία θέας στον Παγασητικό. εν είναι τυχαίο άλλωστε πως η Unesco το έχει κατατάξει δεύτερο στους θησαυρούς του κόσµου ως πρόγραµµα-πιλότο. Οι εργασίες χάραξης και κατασκευής της γραµµής άρχισαν στις 16 εκεµβρίου Στις 12 Οκτωβρίου του 1895 εγκαινιάστηκε το τµή- µα Βόλου- Λεχωνίων, µήκους 13 χλµ. µε µία σιδερένια γέφυρα στον χείµαρρο Αναυρο και την πρώτη στην Ελλάδα γέφυρα από οπλισµένο σκυρόδεµα στον ποταµό Βρύχωνα, έξω από τα Λεχώνια. Στα 1900 αποφασίστηκε η επέκταση της γραµµής µέχρι τις Μηλιές. Τρία χρόνια µετά η γραµµή µήκους περίπου 16 χλµ., ένα αριστούργηµα αρχιτεκτονικής σύλληψης και κατασκευής, ήταν έτοιµη. Περίτεχνες κατασκευές από λαξευτή µαρµαρόπετρα και γκρίζο ασβεστόλιθο, τοξωτά γεφύρια και µικρές σήραγγες άρτια εναρµονισµένες µε το περιβάλλον χαρακτηρίζουν το έργο του Εβαρίστο ντε Κίρικο, πατέρα του ζωγράφου, που το 1985 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο µνηµείο. Το 2000 µια καινούργια ντιζελοµηχανή αντικατέστησε τον «Μουντζούρη» σταµατώντας την ιεροτελεστία του κάρβουνου. Η διαδροµή Ανω Λεχώνια- Ανω Γατζέα- Αγία Τριάδα- Πινακάτες- Μηλιές είναι µαγική. εκατρία χιλιόµετρα µέσα από µια οργιώδη βλάστηση, µε φόντο τη γαλάζια θέα του Παγασητικού. Φτάνοντας στις Μηλιές το βαγόνι χωρίζεται από τη µηχανή του και παραµένει στη δεύτερη γραµµή. Η µηχανή θα έρθει στην πρώτη γραµµή, µέχρι τη στρογγυλή σιδερένια πλατφόρµα που υπάρχει στην άκρη της, όπου θα ανέβει για να τη γυρίσουν µε τα χέρια! Μηχανή και βαγόνι θα συναντηθούν και πάλι στη γραµµή για να πάρουν τον δρό- µο για τα Ανω Λεχώνια. Μακρινίτσα, το µπαλκόνι του Πηλίου O Ελευθέριος Βενιζέλος την αποκάλεσε το «µπαλκόνι του Πηλίου». Οχι άδικα, αφού έτσι κρεµασµένη που είναι στην πλαγιά ανάµεσα στον λόφο Σαρακηνό και το Μέγα Ρέµα από τα χρόνια της τουρκοκρατίας, χαρίζει θέα στον Παγασητικό σχεδόν από κάθε σηµείο της. Εχει πολλές συνοικίες όπου θα περπατήσετετης Κουκουράβας, του Αγίου Γεωργίου-Αγίου Αθανασίου, της Μεταµόρφωσης, της Αγίας Τριάδας, της Κακονάς. Στην κεντρική πλατεία του Αϊ- Γιάννη µε τα αιωνόβια πλατάνια θα δείτε την ασυνήθιστη µαρµάρινη κρήνη µε τα λιθανάγλυφα, που τη λένε «τα Λιοντάρια» ή το «Αθάνατο νερό» και έχει φτιαχτεί το Εχει τρεις πλευρές, χάλκινους κρουνούς µε µορφή λιονταριού και γούρνα σε σχήµα πετάλου. Η εκκλησία του Αϊ-Γιάννη του Προδρόµου µε τα λιθανάγλυφα του Θεοδόσιου είναι κτισµένη το Αυτό τον καιρό στην κεντρική πλατεία αναστηλώνεται το αρχοντικό Καραβέργου για να στεγάσει το 2009 το κοινοτικό κατάστηµα και τη βιβλιοθήκη. Στο χωριό υπάρχουν εντυπωσιακά βορειοελλαδίτικα αρχοντικά του 18ου και του 19ου αιώνα. Ξεχωρίζουν του Βαΐτζη, του Χατζηκώστα, του Τοπάλη, όπου στεγάζεται το µουσείο λαϊκής τέχνης, του Τσιµπούκη, του Ξηραδάκη, του Μαύρου. Εχουν φρουριακή διαµόρφωση, λίγα σιδερόφρακτα παράθυρα, πολεµίστρες, ζεµατίστρες και αµυντικούς πυργίσκους. Εξίσου εντυπωσιακές είναι οι εκκλησίες και οι κρήνες (πάνω από 50) που θα βρίσκετε περπατώντας στο χωριό. Αξίζει επίσης να δείτε την εντυπωσιακή εκκλησία της Παναγίας (1767) που είναι ο καθεδρικός του χωριού. Είναι πάνω από την όµορφη κοινοτική πλατεία και δίπλα στην κατεστραµµένη µονή Οξείας Επισκέψεως του Εχει πολλά λιθανάγλυφα και ένα γλυπτό της Παναγίας εόµενης που πρέπει να προέρχεται από την παλιά µονή. Αγριά, η πύλη του Πηλίου Αυτός ο δήµος είναι... διπρόσωπος. Γι αυτό και χαρακτηρίζεται Ϊτου βουνού και της θάλασσαςμ, αφού συνδυάζει την παραλία της Αγριάς µε το χιονοδροµικό κέντρο στα Χάνια. Αποτελεί µάλιστα την πύλη των επισκεπτών από τον Βόλο προς το Πήλιο, καθώς η έδρα του, η Αγριά, είναι ο πρώτος οικισµός που θα συναντήσετε οδηγώντας προς την Τσαγκαράδα. Περπατώντας στην παραθαλάσσια κωµόπολη που πλαισιώνεται από καταπράσινους ελαιώνες, αναζητήστε τον παλιό σιδηροδροµικό σταθµό. Η Αγριά είναι γνωστή και για τα αναψυκτικά ΕΨΑ- µάλιστα το ανακαινισµένο εργοστάσιό της είναι ένα από τα αξιοθέατα της περιοχής. Αξίζει να δείτε: Τη ράκεια, έναν ορεινό παραδοσιακό οικισµό µε παλιά σπίτια- από τα οποία ξεχωρίζει αυτό του Τριανταφύλλου- καλντερί- µια, δύο πλατείες και πολλά τρεχού- µενα νερά. Περπατώντας στο χωριό θα δείτε πολλές εκκλησίες και ξωκκλήσια µε αξιόλογα ξυλόγλυπτα τέ- µπλα και τοιχογραφίες σηµαντικών λαϊκών αγιογράφων όπως του Παγώνη. Σχεδόν 2,5 χλµ. πριν από την είσοδο του χωριού επισκεφτείτε το γεφύρι του Μίχου, το µεγαλύτερο µονότοξο πέτρινο γεφύρι του Πηλίου. Βυζίτσα: Αρχοντικά στο δάσος Μπορεί να κρύβεται µέσα στο πλατανόδασος, αλλά εσείς δεν θα δυσκολευθείτε να τη βρείτε. Η Βυζίτσα στα προεπαναστατικά χρόνια γνώρισε µεγάλη ακµή, δείγµα της οποίας είναι τα αρχοντικά που κτίστηκαν από τα τέλη του 18ου µέχρι τα µέσα του 19ου αιώνα. Αξίζει να κάνετε µια ωραία βόλτα στη µικρή πλατεία µε τη σκεπαστή βρύση «Μούσγα» του 1888, τις ταβέρνες και τον αιωνόβιο πλάτανο, που είναι από τους µεγαλύτερους στο Πήλιο. Μετά θα µπείτε στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής που κτίστηκε το 1725, κάηκε από τους Τούρκους και ξανακτίστηκε: είναι διατηρητέο µνηµείο πηλειορίτικης αρχιτεκτονικής και θα σας συγκινήσει πραγµατικά ο λιτός χώρος µε τον εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο άµβωνα. Ενδιαφέρον έχει και ο ναός του Ιωάννη του Προδρόµου, τρίκλιτη µονόκοχη βασιλική του Αγιος Λαυρέντιος: κρυµµένο µυστικό Είναι κτισµένο µέσα στην εύφορη φύση του βουνού, έχει ένα µεγάλο δίκτυο των πετρόκτιστων καλντεριµιών, παλιά σπίτια που αναστηλώνονται, βρύσες, ρεµατιά µε παλιό ελαιοτριβείο που έχει µετατραπεί σε καλόγουστο ξενώνα και την πλατεία Χατζίνη κάτω από την οποία περνούν τα νερά του ποταµού Βρύχωνα. Στην πλατεία αυτή υπάρχουν παλιά καφενεία και ταβέρνα. Λίγο έξω από το χωριό βρίσκεται η Μονή Αγίου Λαυρεντίου. Ιδρύθηκε από τον Οσιο Λαυρέντιο, που ήταν µοναχός στο Αγιον Ορος το Εχει κτιστεί πάνω σε ερείπια παλαιότερης µονής που πιστεύεται ότι έκτισαν τον 12ο αιώνα µοναχοί του τάγ-

17 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 ΤΑΞΙ ΙΑ 17 Εκκλησίες µε µακρά ιστορία και εξαιρετικής σηµασίας βυζαντινά µνηµεία είναι ανάµεσα στα πιο ενδιαφέροντα σηµεία που αξίζει να επισκεφθεί ο εκδροµέας. µατος του Αγίου Βενεδικτίνου. ιαδροµές Από τις Μηλιές στις Πινακάτες: Από τις Οµορφη και σύντοµη διαδροµή (µόλις 2,5 χλµ.). Μόλις περάσετε το χωριό συνεχίζετε προς τις Πινακάτες, ένα χωριό κρεµασµένο στην πλαγιά µε τα αρχοντικά και τα πυργόσπιτά του να κοιτάζουν προς τον Παγασητικό. Αξίζει να κάνετε µια βόλτα στην πλατεία και τα καλντερίµια του αναζητώντας τα βορειοελλαδίτικα παλιά αρχοντικά µε αντιπροσωπευτικότερα του Ξηραδάκη και του Φιλιππίδη, που λειτουργούν πλέον ως ξενώνες. Στην πλατεία δεσπόζει η βασιλική του Αγίου ηµητρίου, ο πλάτανος ηλικίας 500 ετών και η µαρµάρινη νεοκλασική βρύση µε τις λιονταροκεφαλές: είναι του 1894 που την στολίζουν δύο δωρικοί κίονες στηριγµένοι σε ψηλές βάσεις. Απέναντι από τα ταβερνάκια υπάρχει και ένα καλόγουστο εργαστήρι κεραµικών. Φηµισµένο ήταν το κρασί των Πινακατών: Τώρα το φτιάχνουν κυρίως για ιδιωτική κατανάλωση και µικρές ποσότητες πουλάνε στις ταβέρνες. Από τις Μηλιές στην Τσαγκαράδα και το Μούρεσι: Πολύ όµορφη είναι η διαδροµή µέχρι την Τσαγκαράδα και το Μούρεσι. Ξεκινάτε από τις Μηλιές και ύστερα από περίπου 5 χλµ. φτάνετε στη διασταύρωση που οδηγεί προς Τσαγκαράδα- Μούρεσι. Σχεδόν 14 χλµ. µετά περνάτε το Ξουρίχτι, µε την εκκλησία της Κοί- µησης της Θεοτόκου, που πιστεύεται ότι είναι του 17ου αιώνα και έχει µεταβυζαντινές αγιογραφίες. Συνεχίζοντας, έπειτα από 2 χλµ. µπαίνετε στην Τσαγκαράδα, µε τις τέσσερις συνοικίες της: τον Αγιο Στέφανο, την Αγία Κυριακή, τους Ταξιάρχες και την Αγία Παρασκευή, που είναι και η πιο δηµοφιλής στους επισκέπτες. Στην πλατεία της θα δείτε τον χιλιόχρονο πλάτανο (η περίµετρος του κορµού του φτάνει τα 14 µέτρα), το καφενείο και την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής του 1719 µε τα ενδιαφέροντα νεοκλασικά στοιχεία. Περπατώντας στο σοκάκι δίπλα στον «Χαµένο Μονόκερο» θα φτάσετε στο εντυπωσιακό κτίσµα της αναστηλωµένης Αχιλλοπουλείου Σχολής, δωρεάς των αδελφών Αχιλά ή Αχιλλόπουλων, µέσα στο µεγάλο προαύλιο: κτίστηκε το 1865 και λειτούργησε ως Εµπορική Σχολή µέχρι το Σήµερα στεγάζει το γυµνάσιο και το λύκειο της Τσαγκαράδας. Ενδιαφέρον έχει επίσης στην ίδια συνοικία η Νανοπούλειος Σχολή, που κτίστηκε το 1863 ως οικονοµικό γυµνάσιο και το 1985 χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης. Είναι λιθόκτιστη µε ξύλινη στέγη και σχιστολιθικές πλάκες και στεγάζει το δηµοτικό σχολείο του χωριού. Στην πλακόστρωτη πλατεία των Ταξιαρχών θα δείτε την εκκλησία που κτίστηκε το 1786 µε τις ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες και το ξυλόγλυπτο τέµπλο. Μετά τη συνοικία των Ταξιαρχών ακολουθείτε την ταµπέλα που γράφει «παλιό γεφύρι» και αφού περπατήσετε για 5 λεπτά σε καλντερίµι θα φτάσετε στο γεφύρι της Τσαγκαράδας. Το πέτρινο µονότοξο γεφύρι πάνω στο ρέµα του Μυλοποτάµου και µέσα στα πλατάνια πιστεύεται ότι έχει κτιστεί το 1787 από Ζουπανιώτες µάστορες. Περίπου 2 χλµ. µετά την Τσαγκαράδα µπαίνετε στο Μούρεσι. Καθήστε στην πλατεία µε τις τρεις γιγάντιες φλαµουριές και επισκεφτείτε τον µητροπολιτικό ναό της Αγίας Τριάδας του 1776 µε το εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέµπλο στο εσωτερικό του. Πεζοπορία Αν είστε λάτρεις της πεζοπορίας αξίζει να περπατήσετε από τα Ανω Λεχώνια µέχρι τις Μηλιές. Το σίγουρο σε αυτήν τη διαδροµή είναι ότι δεν θα χαθείτε! Οι γραµµές του τρένου είναι το µονοπάτι. Περπατήστε και απολαύστε την τέχνη του Εβαρίστο Ντε Κίρικο που τόσο επιδέξια µοίρασε την υψοµετρική διαφορά ώστε να µην αισθάνεστε ότι ανηφορίζετε από τα Ανω Λεχώνια για τις Μηλιές (µέγιστη κλίση 28 τοις χιλίοις). Στη διάρκεια της διαδροµής έχετε την ευκαιρία να θαυµάσετε τον σταθµό της Ανω Γατζέας, έξι πέτρινες γέφυρες (δίτοξες, τρίτοξες, τετράτοξες, µία πεντάτοξη και µία µεταλλική), τοίχους αντιστήριξης, σήραγγες και εναέριες πεζογέφυρες. Είναι όλα µικρά αριστουργήµατα, απόλυτα εναρµονισµένα µε το περιβάλλον. Η διαδροµή είναι περίπου 15,5 χλµ. και διαρκεί σχεδόν 5 ώρες. Πηγές: «Τα Νέα», «Αθηνόραµα» ª Àª π Ô È Ï Ô Ùfi apple Ú ÂÈ ÁÚ ÊÈÎ apple Ú ÈÓ ÛÂÈ ÁÈ fiïâ ÙÈ Ê - ÛÂÈ ÙË ÓÂ Ú ËÏÈÎ. ÔÈ Â Ó È Ë ÛÙ ÛË ÙˆÓ Ó ˆÓ Ì Û ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ, ÛÙÔ Û ÔÏ Ô, ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ, Ì ÙÔ ÓÙ ıâùô Ê ÏÔ, ÛÙÔ Á ÌÔ Î.Ù.Ï. 449 ÛÂÏ Â. ÈÌ Ù È $8.00 Ë ÙÈÌ appleâúè- Ï Ì ÓÂÈ Ù Ù ÚÔÌÈÎ (appleúôappleïëúˆù ). appleôù ıâ ÙÂ. HELLENIC PUBLICATIONS, 8785 University Blvd, Berrien Springs, MI (269) π ª πª π π π ø π ª ƒπ ª 21Ô π π π π À ƒ π À ªÂ ÙÈ Û ÌÊˆÓ Â appleô apple ÁÚ Ó Ë ÏÏ Î È Ë ÌÂÚÈÎ apple Ú ÂÙ È Ë Ó ÙfiÙËÙ ÛÙÔ ÏÏËÓ ÌÔÁÂÓÂ Ó ÚÂ Î È Á Ó ÎÂ, Ó apple ÚÔ Ó ÁÚÔÙÈÎ Û ÓÙ ÍË Î È È ÙÚÔÊ ÚÌ Î ÙÈÎ appleâú ı Ï Ë applefi ÙÔÓ. ÛÔÈ Ô Ó ÂÚÁ Ûı ÛÙËÓ ÏÏ Î È Ù Ó ÛÊ ÏÈÛÌ ÓÔÈ ÛÙÔ µ,,, ËÌfiÛÈÔ, ÈÚÔÊ Ï Î ÙÚ Ùfi ÌappleÔÚÔ Ó Ó ÌÂÙ Ê ÚÔ Ó Ù ËÌÂÚÔÌ ÛıÈ ÙÔ ÛÙÔ π, fiappleô appleúôûìâùúòóù È fiû ÎÈ Ó Â Ó È Ù. ƒ à : È Û ÓÙ ÍÂÈ Ù Î È Ù ÂappleÈ fiì Ù appleô ÈÎ ÈÔ ÛÙ applefi ÙËÓ ÏÏ Â Ó È ÙÂÏ ˆ ÓÂÍ ÚÙËÙ Î È ÂÓ Ô Ó Î ÌÌ appleôï Ùˆ Û ÛË Ì ٠appleô apple ÚÓÂÙÂ Ë ı apple ÚÂÙ applefi ÙÔ ÎÚ ÙÔ È ÌÔÓ. appleèîôèóˆó ÛÙ Ì ÙË ÃÚ ÛÔ Ï ËÎÔappleÔ ÏÔ ÈÂÎappleÂÚ ÈÒÓÔÓÙ È Î È apple ÛË Ê Ûˆ ÈÔÈÎËÙÈÎ appleôı ÛÂÈ ËÏ.: (718) ñ FAX: (718) rd Ave., Suite 4, Astoria, NY ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎ Î ÔÛË w w w. e k i r i k a s. c o m ª ª $39 à ª ª $89 Ã È ÛÙ ÙÔÓ «..» fiappleô ÎÈ Ó Â ÛÙ fiappleˆ ÎÚÈ Ò Ù appleòóâù È ÛÙÔ ÚÙ È ÙÔ Û Ó ÚÔÌËÙ Ì ÛÙËÓ ÓÙ appleë Î ÔÛË ( ÔÛÙ ÂÈ ÌfiÓÔ 10 ÛÂÓÙ ÙËÓ ËÌ Ú ) ñ appleâúè ÂÈ ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÏË ÙË ÂÊËÌÂÚ ñ appleâúèûûfiùâú applefi 300 Ê ÏÏ ÙÔ ÚfiÓÔ ñ appleúfiû ÛË ÛÙ ÂÈ ÈÎ ÓıÂÙ ñ fiïâ ÔÈ ªÈÎÚ ÁÁÂÏ Â ÛÙËÓ ÔıfiÓË Û È ÙÔ ÌË Û Ó ÚÔÌËÙ Ì ÛÙËÓ ÓÙ appleë Î ÔÛË ( ÔÛÙ ÂÈ ÌfiÓÔ 22 ÛÂÓÙ ÙËÓ ËÌ Ú ) È appleâúèûûfiùâúâ appleïëúôêôú  ÙËÏÂÊˆÓ ÛÙ ÛÙÔ appleôûùâ Ï ÙÂ Ê Í ÛÙÔ ÛˆÎÏ ÛÙ ÂappleÈÙ Á money order appleïëúˆù  ÛÙË È ı ÓÛË: THE NATIONAL HERALD, Inc th Street, L.I.C., NY Ì ÚÂÒÛË ÛÙËÓ appleèûùˆùèî Û Î ÚÙ : American Express Visa Master Card Discover È appleâúèôúèûì ÓÔ ÚÔÓÈÎfi È ÛÙËÌ Ì Πıâ Ó ÂÙ ÛÈ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎ Û Ó ÚÔÌ ÒÚÔ 30 Ì Ú ÂappleÈappleÏ ÔÓ appleúfiû ÛË Account#...Expiration Date... Signature... ÓÔÌ... È ı ÓÛË... fiïë... ÔÏÈÙÂ...Zip Code... ËÏ ÊˆÓÔ...º Í... Cell

18 18 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Αυλωναρίτες µετανάστες στην Αµερική ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 Του Γιάννη Μιχαλάκη Υπήρχαν κάποτε στο χωριό µας κάτι µπαούλα, τα οποία έκρυβαν αληθινούς θησαυρούς της ιστορίας µας. Ιδιαίτερα µάλιστα κάτι µεγάλα µαύρα µπαούλα, τα λεγόµενα «αµερικάνικα», είχαν διασχίσει τον ωκεανό µεταφέροντας «τα κόπια» των συµπατριωτών µας που επέστρεφαν στην πατρίδα. Μαζί µε τα χρήµατα, τα ρούχα και τα δώρα για τους συγγενείς και τους φίλους τους, οι «Αµερικάνοι» έφερναν ακόµη φωτογραφίες και άλλα ενθυµήµατα της αµερικανικής εµπειρίας τους. Οι άνθρωποι έφυγαν από τη ζωή, µερικά από τα χνάρια τους όµως διασώθηκαν. Και όσα είχαν την καλή τύχη να πέσουν σε ευαίσθητα χέρια έγιναν βιβλία ώστε να διατηρηθούν στο χρόνο και να πάρουν τη θέση τους στην ιστορία. Οπως τ αποµεινάρια που σώθηκαν στα σπίτια και στα µπαούλα του Αυλωναρίου και µε την ευγενική φροντίδα του κ. ηµήτρη Σγούρου αποτέλεσαν το υλικό για το Φωτογραφικό Ιστορικό Λαογραφικό Αρχείο Αυλωναρίου και ένα εξαιρετικό φωτογραφικό λεύκωµα. Το Αυλωνάρι είναι ένα χωριό της Εύβοιας, οι άνθρωποι του οποίου πήραν τους δρόµους της µετανάστευσης όπως και οι υπόλοιποι Ελληνες τη δεκαετία Εξήντα µε εβδοµήντα Αυλωναρίτες πήραν το δρόµο προς την Αµερική. Η τύχη τους ίδια µε των υπολοίπων Ελλήνων. Κάποιοι χάθηκαν, κάποιοι άλλοι κατάφεραν να κερδίσουν χρήµατα, µερικοί επέστρεψαν και έζησαν τα υπόλοιπα χρόνια τους στην Ελλάδα. Ανθρωπος µε ευαισθησίες ο κ. ηµήτρης Σγούρος, το 1980 άρχισε να µαζεύει το υλικό που υπήρχε στο χωριό του για τους µετανάστες. Είχε διαπιστώσεις τότε ότι: «κάθε σπίτι είχε ένα παππού, ένα πατέρα ή ένα θείο που είχε κάνει το υπερατλαντικό ταξίδι στην Αµερική αναζητώντας καλύτερη τύχη. Τότε, οι περισσότεροι από τους µετανάστες πρώτης γενιάς είτε είχαν πεθάνει ή δεν είχαν γυρίσει ποτέ στην πατρίδα. Λίγοι ζούσαν, αλλά για πολλούς λόγους δεν κατόρθωσα να µιλήσω µαζί τους. Οµως, σε πολλά σπίτια στο Αυλωνάρι υπήρχε πλούσιο υλικό, κυρίως φωτογραφίες από τα χρόνια της µετανάστευσης, αλλά και προσωπικά αντικείµενα των µεταναστών, έγγραφα, διαβατήρια, βιβλιάρια καταθέσεων, αποκόµµατα εφηµερίδων, κλεισµένα, θυµάµαι, σε κάτι µεγάλα µπαούλα, αµερικάνικα τα έλεγαν, και καταχωνιασµένα σε κάποιο υπόγειο. Τις φωτογραφίες µου τις έδιναν µε ευκολία, αφού τις αντέγραφα και τις επέστρεφα, όµως όλο το υπόλοιπο υλικό µου ήταν δύσκολο να το ζητήσω. Οταν πριν λίγα χρόνια λοιπόν άρχισα πάλι να ενδιαφέροµαι για τους µετανάστες και αναζήτησα αυτό το υλικό που είχα δει παλιότερα, βρέθηκα προ εκπλήξεως. Οι περισσότερες οικογένειες σε κάποια ανακαίνιση του σπιτιού, είχαν πετάξει τα µπαούλα και έτσι είχε χαθεί όλος αυτός ο πλούτος. Ενα ή δύο µπαούλα είχαν διασωθεί µόνον». Παρά το σοκ που σίγουρα θα υπέστη απ αυτήν την καταστροφή, δεν απογοητεύθηκε. Αντίθετα, ανασκουµπώθηκε σε µία προσπάθεια διάσωσης όσων είχαν αποµείνει και επειδή οι «πρωταγωνιστές», οι µετανάστες, είχαν φύγει από τον κόσµο µας, πλησίασε τα παιδιά και τους άλλους συγγενείς τους και τους ζήτησε να διηγηθούν την προσωπική ιστορία του δικού τους ανθρώπου. Κατάφερε να σχηµατίσει µικροβιογραφικά σηµειώµατα για όλους τους Αυλωναρίτες µετανάστες στην Αµερική. Οπως ο ίδιος γράφει στο προλογικό του σηµείωµα: «Τούτο το λεύκωµα είναι αφιέρωµα µνήµης και σεβασµού σ όλους αυτούς τους Αυλωναρίτες που αψηφώντας φόβους και προκαταλήψεις κίνησαν για το µεγάλο ταξίδι της µετανάστευσης στις αρχές του 20ου αιώνα, για να µπορούµε να ζούµε σήµερα εµείς καλύτερα. Σ αυτούς τους ανθρώπους της Αυλωναρίτικης γης, που την αγάπησαν και την πόνεσαν µα δεν µπόρεσαν να τη ζήσουν. εν πρόλαβαν να χαρούν τα µονοπάτια και τις ανηφοριές της, τα ποτάµια και τα γεφύρια της, τα αλώνια και τους µύλους της, τις θάλασσες και τις ακρογιαλιές της, τα ξωκλήσια και τις εξοχές της. Το φως, το νερό, τον ουρανό, τον αέρα της. Ο Κολιοακόγιαννης, ο Νικόκλης, ο Τασοφτιµής, ο Μπιτσοκολιός, ο Νικοίτσας, ο Μπελιάς, ο εκανέας, ο Στρέης, ο Ναούµης, ο Βαρελάς. Αλλά και οι άλλοι που έµειναν άγνωστοι, ξεχασµένοι και κανένα χέρι δεν θα βρεθεί να γράψει κάτι γι αυτούς, κανένα στόµα να του µνηµονεύσει, γιατί τα ίχνη χάθηκαν για πάντα στην ξένη γη». Το βιβλίο αποτελείται από ένα Πάνω: Οι µετανάστες φωτογραφίζονται και διασκεδάζουν στο κατάστρωµα του πλοίου «Σατούρνια» όταν γυρνούν στην πατρίδα. εξιά: Ευχετήρια κάρτα που απέστειλε από το Χάµστεντ ο ηµήτρης Τζανής στην αδελφή του Αννα στις 14 Μαρτίου του ιστορικό της µετανάστευσης που επιγράφεται «Από το Αυλωνάρι στην Αµερική» και τα παρακάτω κεφάλαια µε το ανάλογο περιεχόµενο: Τα πλοία, οι Αυλωναρίτες µετανάστες στέλνουν χρήµατα για το κτίσιµο του Αγίου Νικολάου, αφηγήσεις γύρω από τη ζωή των µεταναστών, οι Βαλκανικοί πόλεµοι από την ξενιτιά, ιδιωτική ζωή και καρτ ποστάλ. Το βιβλίο τελειώνει µε τον ονοµαστικό κατάλογο 182 Αυλωναριτών µεταναστών. Εκτός από τα κατατοπιστικά κείµενα, το βιβλίο- λεύκω- µα στολίζεται µε φωτογραφίες των Αυλωναριτών µεταναστών, ταξιδιωτικά έγγραφα (ακόµα και εισιτήριο πλοίου), πλοία που µετέφεραν µετανάστες, καρτ ποστάλ κ.α. Από το κεφάλαιο «Από το Αυλωνάρι στην Αµερική» δίνουµε παρακάτω ένα µικρό απόσπασµα του πολύ ενδιαφέροντος αυτού βιβλίου: «Βρισκό- µαστε στις αρχές του Η Ελλάδα έχει βγει χαµένη από τον ατυχή πόλεµο µε τους Τούρκους το Εχει προηγηθεί το 1883 η πτώχευση του Χαρίλαου Τρικούπη. Η χώρα παραµένει µικρή, αφού η Μακεδονία, η Θράκη και το µεγαλύτερο µέρος της Ηπείρου βρίσκεται σε Τουρκική κατοχή. Η ζωή του κόσµου είναι δύσκολη, η απόδοση της γης περιορισµένη. Η κοινωνική πρόνοια ελλείπει παντελώς, η κακοδιοίκηση είναι στην ηµερήσια διάταξη, οι αγρότες, που αποτελούν και το µεγαλύτερο κοµµάτι του πληθυσµού, βρίσκονται παραδοµένοι στο έλεος της τοκογλυφίας. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση κάποιοι θαρραλέοι νέοι ξεκινούσαν για την Αµερική, το Νέο κόσµο, όπως έλεγαν. Και µαζί µε αυτούς ξεκινούσαν κι άλλοι, όλο και περισσότεροι. Και όχι µόνο νέοι, αλλά και µεσήλικες, παιδιά, γυναίκες, µε στόχο την αναζήτηση µιας καλύτερης τύχης. Μοναδικό τους εφόδιο ήταν συνήθως τότε µαζί µε το ιδίωµα του χωριού, του σπιτιού και του χεριού, τα χρέη και ο καηµός της πατρίδας και µιας πίστης, πως στο Νέο κόσµο, στην καινούρια Γη της Επαγγελίας, τα πράγµατα θα αλλάξουν γρήγορα και έτσι θα ξεχρεωθούν το σπίτι, θα παντρέψουν τις αδελφές και σε δέκα ή σε πέντε χρόνια - ποιος ξέρει να το πει ακριβώς, ίσως και γρηγορότερα- θα γυρίσουν πίσω τι- µηµένοι, εφοδιασµένοι µε όσα χρειάζονται για µια καινούρια καλύτερη ζωή, έγραφε ο Μαν. Α. Τριανταφυλλίδης. Μέσα σε αυτό το κλίµα 60 µε 70 Αυλωναρίτες από το 1900 µέχρι το 1910 πήραν το δρόµο της µετανάστευσης προς την Αµερική. Από τους πρώτους ο Σταύρος Γ. Ποθητάκης και ο αδερφός του Σπύρος (τον πατέρα τους στο Αυλωνάρι τον λέγανε Κοέν), φτάνουν στη Νέα Υόρκη. Παραµένουν λίγο καιρό εδώ αλλά δεν στεριώνουν. Πηγαίνουν βορειότερα και εγκαθίστανται στη Βοστόνη. Μέχρι το 1912 δουλεύουν σκληρά κυρίως σε εστιατόρια και κάνουν ένα καλό κοµπόδεµα µε το οποίο ενοικιάζουν ένα µικρό κτίριο που το διαµορφώνουν σε πανσιόν. Εδώ έρχονται τα επόµενα χρόνια πολλοί Αυλωναρίτες, αλλά και άλλοι πατριώτες από τα γύρω χωριά, Ωρολογιάτες, Οκτωνιάτες, Μονοδριάτες, Αλιβεριώτες και µε λίγα λεφτά ενοικιάζουν ένα δωµάτιο για να µείνουν. Ο Σταύρος Ποθητάκης µε τις γνωριµίες που έχει ήδη κάνει, τους βοηθάει να βρουν κάποια δουλειά για να βγάλουν τα πρώτα έξοδα. ύο και τρεις µαζί στο ίδιο δω- µάτιο, πολλές φορές ακόµη και στο ίδιο κρεβάτι δουλεύουν δώδεκα και δεκατέσσερις ώρες την ηµέρα. Αλλοι χαµάληδες σε αποθήκες, άλλοι εργάτες σε βιοµηχανίες, οι πιο τυχεροί λαντζιέρηδες σε εστιατόρια. Η Βοστόνη γίνεται δεύτερη πατρίδα τους. Επικοινωνούν µε γράµµατα και καρτ- ποστάλ µε τους συγγενείς τους στο Αυλωνάρι, στέλνουν τα πρώτα τσεκ µε δολάρια, πείθουν και κάποιους άλλους να έρθουν στην Αµερική. Με τα χρόνια δηµιουργούν στη Βοστόνη ολόκληρη κοινότητα, το 1917 µάλιστα ιδρύουν και το Σύλλογο των εν Αµερική Αυλωναριτών, ο Αγιος Νικόλαος, µε σκοπό να συγκεντρώσουν χρήµατα και να κτίσουν από την αρχή τη µεγάλη εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Αυλωνάρι. Βέβαια, οι Αυλωναρίτες δεν βρίσκονται µόνο στη Βοστόνη. Υπάρχουν στο Μπούφαλο, στο Πρόκτον, στη Νέα Υόρκη αλλά και σε άλλες πόλεις. Αυτοί είναι όµως λίγοι. Οι περισσότεροι βρίσκονται στη Βοστόνη και τα προάστιά της και εδώ συνεχίζουν να έρχονται τα επόµενα χρόνια µόνοι ή µε τις οικογένειές τους. Μεσίτες µετανάστευσης Σίγουρα τα γενικότερα κίνητρα της µετανάστευσης που αναφέραµε πιο πάνω συνετέλεσαν αποφασιστικά στο µεγάλο κύµα στις αρχές του 20ου αιώνα. Οµως δεν πρέπει να αγνοούµε ότι και οι διάφοροι πράκτορες των ατµοπλοϊκών εταιριών, κάτι σαν µεσίτες της µετανάστευσης. Πολλά ήταν τα µεσιτικά γραφεία που αναλάµβαναν να προωθήσουν τους µετανάστες κάθε ηλικίας, φύλου ή επαγγελµατικής ικανότητας στη γη της επαγγελίας, κι ακόµα περισσότερα ήταν τα άτοµα που ήταν απασχοληµένα µε το κυνήγι των αφελών, που πιστεύοντας τα λόγια τα µεγάλα, πείθονταν να ξεκινήσουν το τραγούδι για τη νέα πατρίδα. Αυτοί οι «µεσίτες της µετανάστευσης» ήταν πρόσωπα πανούργα και τυχοδιωκτικά, που γυρνούσαν µέρα και νύχτα στην επαρχία και προπαγάνδιζαν τη φυγή προς το νέο «παράδεισο». Να τι έγραφε ο Σ. Κανούτας στον «Ελληνοαµερικανικό Οδηγό» του «Οι πάντες δε και απανταχού της Ελλάδος και των Ελληνικών χωρών, νέοι, γέροντες, άγαµοι ή έγγα- µοι, ή αγράµµατοι, ορεινοί ή πεδινοί, χωρικοί ή αστοί, ρωµαλέοι ή καχεκτικοί, έχουσι καταληφθεί υπό Αµερικανίτιδος, αι επιτυχίαι των εκ των αρχαιοτέρων µεταναστών εν τω Νέω κόσµο, εξογκούµεναι και µεγαλοποιούµεναι διά της φαντασίας και της φήµης, ενίοτε δε και δι εφηµερίδων τινών, δεν αφήνουσι αυτούς να ησυχάσωσιν εν τη πατρώα γη...». Φαίνεται, πάντως, ότι και η δραστηριότητα των πρακτόρων ξέφευγε συχνά από τα όρια της νοµιµότητας. Εφταναν πολλές φορές στο ση- µείο του κοινού απατεώνα και καταχραστή, εισπράττοντας υπέρογκα ποσά από τους υποψήφιους µετανάστες για να µεσολαβήσουν στις αρχές όταν υπήρχαν τυπικά κωλύ- µατα. Πολλές φορές µάλιστα, εξαπατούσαν και εξαγόραζαν τους ίδιους τους αρµόδιους υπαλλήλους.

19 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 ΒΙΒΛΙΟ 19 ιάκριση για το µυθιστόρηµα του Α. Σουρούνη Ο Πάνος Καρνέζης είναι ίσως ο πιο επιτυχηµένος αγγλόφωνος έλληνας συγγραφέας πρώτης γενιάς. Η προσωπικότητα του µεγιστάνα Ενα νησί κάπου στη Μεσόγειο το Ενας µεγιστάνας που µοιάζει µε τον Ωνάση. Μικρά Ασία, Μπουένος Αϊρες, Νέα Υόρκη, Παρίσι. Μια κόρη που µένει έγκυος από κάποιον που ο πατέρας δε τον εγκρίνει. Ενας δηµοσιογράφος που βιογραφεί τον µεγιστάνα. Στο δεύτερο µυθιστόρηµά του µε τίτλο «Πάρτι γενεθλίων», ο Πάνος Καρνέζης προσπαθεί να µπει στην καρδιά ενός αινίγµατος, που δεν είναι άλλο από τον χαρακτήρα του µεγιστάνα. Ο Καρνέζης είναι ίσως ο πιο επιτυχηµένος αγγλόφωνος έλληνας συγγραφέας πρώτης γενιάς. Το δεύτερο µυθιστόρηµά του κυκλοφορεί ταυτόχρονα στα ελληνικά και στα αγγλικά. Οπως αναφέρει ο συγγραφέας, ο χαρακτήρας του Μάρκου Τιµολέοντος, του ήρωα στο «Πάρτι γενεθλίων», είναι µία σύνθεση από χαρακτήρες, όπως ο Ωνάσης, ο Νιάρχος, ο Χάουαρντ Χιουζ, που ο καθένας τους έχει γίνει θρύλος, µια εικόνα του εαυτού τους που φαίνεται να καλλιέργησαν και οι ίδιοι, άλλος µε τη δηµόσια στάση του, άλλος µε συνεντεύξεις και µε τη µυστικότητά του κτλ. Ο Π. Καρνέζης σηµειώνει επίσης ότι κάτι που του έκανε εντύπωση ήταν οι λεπτές οµοιότητες στις ζωές τους- στην παιδική τους ηλικία, στην επιχειρηµατική τους συµπεριφορά, στις προσωπικές τους σχέσεις- αν και σε πρώτη µατιά µοιάζουν πολύ διαφορετικοί µεταξύ τους. Για τη συγγραφή του βιβλίου, ο Π. Καρνέζης, εκτός από τις βιογραφίες που διάβασε και τις ταινίες που είδε, χρησιµοποίησε επίσης πηγές για ιστορικές, γεωγραφικές και πολιτιστικές λεπτοµέρειες, αλλά προσέθεσε και φανταστικά στοιχεία. Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη, είναι δύο παράλληλες αφηγήσεις σε τρίτο πρόσωπο. Η µία αφορά τα γεγονότα που εκτυλίσσονται στη διάρκεια του πάρτι γενεθλίων της κόρης του µεγιστάνα και η άλλη µία σειρά από αναδροµές στη ζωή του ήρωα, από την παιδική του ηλικία έως τα 70 του. Πηγή: «Το Βήµα» Στο «Πάρτι γενεθλίων», ο Πάνος Καρνέζης προσπαθεί να µπει στην καρδιά ενός αινίγµατος, που δεν είναι άλλο από τον χαρακτήρα του µεγιστάνα. a b Στον Αντώνη Σουρούνη, για το βιβλίο του «Το µονοπάτι στη θάλασσα» απονε- µήθηκε το βραβείο µυθιστορήµατος του περιοδικού «ιαβάζω», στο πλαίσιο της εκδήλωσης για τα βραβεία λογοτεχνίας που πραγµατοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη στις 25 Απριλίου. Ο Αντώνης Σουρούνης, ο οποίος για δεύτερη φορά βραβεύεται για το αυτοβιογραφικό µυθιστόρηµά του (είχε προηγηθεί η βράβευσή του από το περιοδικό «Να ένα µήλο»), παρέλαβε το βραβείο από τον πρόεδρο της Εταιρείας Συγγραφέων Θανάση Βαλτινό. Συγκινηµένος και χαρούµενος, µίλησε για την επίπονη διαδικασία της συγγραφής και της αποµόνωσής του για τρία χρόνια και νιώθει πλέον ότι το βιβλίο κατάφερε να βρει το δρόµο για την καρδιά και την προτίµηση των αναγνωστών. Ο Αντώνης Σουρούνης έχει επίσης τιµηθεί µε το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το βιβλίο του «Ο χορός των ρόδων» Το βιβλίο «Το µονοπάτι στη θάλασσα» των εκδόσεων «Καστανιώτη» είναι µία αναδροµή του συγγραφέα στην παιδική του ηλικία, στις εικόνες και τις αναµνήσεις από την εποχή της αθωότητας και... το τέλος της. Γράφει ο συγγραφέας: «Ηταν Ξεχωρίζουν για την ποιότητα, τη γεύση και τον παραδοσιακό τρόπο καλλιέργειας κάτω από το λαµπρό ήλιο του λακωνικού κάµπου Το βραβείο µυθιστορήµατος του περιοδικού «ιαβάζω» απονεµήθηκε στον συγγραφέα Αντώνη Σουρούνη, για το βιβλίο του «Το µονοπάτι στη θάλασσα». πριν πολλά χρόνια, τότε που οι άνθρωποι δεν είχαν ακόµα χωριστεί σε πλούσιους και φτωχούς κι όλα πάνω στη γη ήταν µικρά, στενά και λίγα. Tα σπίτια µας ήταν µικρά, τα µαγαζιά ήταν µικρά, η οδός Mουσών ήταν στενή, το κρεβάτι µου ήταν στενό, οι εκκλησίες ήταν µικρές, οι φίλοι µου ήταν µικροί. Kαι τα ρούχα µας ήταν στενά Προϊόντα Chloé Farms H τέλεια ελληνική γεύση Αναζητήστε τα προϊόντα µας στα καταστήµατα της γειτονιάς σας ή καλέστε στο και λίγα, αφού ο παπα- Γιώργης που µας τα δινε δε µας µετρούσε µε τη µεζούρα.»o κόσµος ήταν κι αυτός µικρός κι έπιανε από το δάσος του Σέιχ Σου µέχρι τη θάλασσα του Λευκού Πύργου. H ίδια η γη ήταν τόσο µικρή, που όταν πήγα σχολείο και την είδα πάνω στο τραπέζι του δάσκαλου µπόρεσα να την αγκαλιάσω. Tα αυτοκίνητα και τα αεροπλάνα ήταν τόσο λίγα, που όταν έβλεπες ένα χειροκροτούσες και το κοίταζες µέχρι να χαθεί, γιατί θ αργούσες πολύ να ξαναδείς άλλο. Tηλέφωνο ούτε ακούγαµε ούτε βλέπαµε. Για να το δει κανείς, έπρεπε να φάει ξύλο. Aν ήταν µικρός, στο γραφείο του διευθυντή του σχολείου, αν ήταν µεγάλος, στο γραφείο του διευθυντή της αστυνο- µίας. Tο φαΐ ήταν τόσο λίγο, που όταν το είχαν οι άνθρωποι µπροστά τους κάνανε το σταυρό τους σαν µπροστά σε εικόνισµα. Kλέφτες δεν υπήρχαν, γιατί οι άνθρωποι δεν είχαν τίποτα να τους κλέψεις. Tο µόνο που έκλεβαν κάθε τόσο τα παλικάρια ήταν καµιά όµορφη κοπέλα, κι αυτό γιατί ο µπαµπάς της τσιγγουνευόταν να τους τη δώσει κι αφού εκείνη προηγουµένως τους είχε κλέψει την καρδιά». «Το Περιοδικό» Απολαύστε τις γεύσεις που γνωρίζετε από παιδιά

20 20 ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ Ο πρίγκιπας «το έσκασε» ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 - ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΪΟΥ 2007 Η επιστροφή της Μπρίτνεϊ Σπίαρς Ο πρίγκιπας της Αγγλίας Γουίλιαµ. Κάπου ανάµεσα στις χιονισµένες πλαγιές των Aλπεων ο πρίγκιπας της Αγγλίας Γουίλιαµ και η αγαπη- µένη του Κέιτ Μίντλετον αποφάσισαν ότι η σχέση τους δεν µπορεί να συνεχιστεί. Ο 24χρονος δεν µπορούσε να αποδεχθεί τις δεσµεύσεις, που φηµολογείται ότι του ζητούσε η Κέιτ, κι έτσι έβαλαν τέλος στο δεσµό τους. Την ώρα, λοιπόν, που ο διάδοχος ετοιµάζεται να υπηρετήσει στο Ιράν, οι Aγγλοι στοιχηµατίζουν για τη γυναίκα που θα βρεθεί στο πλευρό του. Ηδη έχουν ξεκινήσει να ποντάρουν ποια από τις «υποψήφιες» στάρλετ θα βρεθεί στο δρόµο του πρίγκιπα! Πρώτη στη λίστα η Κίρα Νάιτλι, που φαίνεται να έχει σηµαντικό προβάδισµα σύµφωνα µε τα ποσοστά («πληρώνει» 1 προς 8), όχι όµως και σύµφωνα µε την ίδια, αφού ο Γουίλιαµ δεν είναι ο τύπος της! Οι Σκάρλετ Γιόχανσον και Τάρα Πάλµερ-Τόµπκινσον «πληρώνουν» καλύτερα (1 προς 33). η πρώτη θα ήθελε πολύ να πιει µερικά κοκτέιλ µε το διάδοχο. Αντίθετα, η δεύτερη, λόγω ηλικίας, καθώς βαδίζει στα 35, θεωρεί ότι δεν µπορεί να βρεθεί στο πλευρό του. Τα καµώµατα της Μπρίτνεϊ Σπίαρς δυσκολεύουν τις πιθανότητες (1 προς 50) να βρεθεί δίπλα στον πρίγκιπα, παρόλο που η ίδια πολύ θα ήθελε να προχωρούσε το φλερτ που υποστηρίζει ότι είχε µαζί του στο παρελθόν! Τέλος, πιο δύσκολα είναι τα πράγµατα για τη Λίντσεϊ Λόχαν (πληρώνει 1 προς 80), αλλά και για τις Πάρις Χίλτον και Εµα Μπάτον, µε την απόδοση για αυτές να φτάνει στο 1 προς 100! Πηγή: «e-go.gr» Η δηµοφιλής τραγουδίστρια Μπρίτνεϊ Σπίαρς επέστρεψε στη σκηνή έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια απουσίας. Η Μπρίτνεϊ τραγούδισε για 14 λεπτά απέναντι σε ένα πολύ ενθουσιώδες κοινό στο Σαν Ντιέγκο. Κατά τη διάρκεια της απουσία της, η 25χρονη καλλιτέχνης παντρεύτηκε, έκανε δύο παιδιά, πήρε διαζύγιο και εισήχθη σε κλινική απεξάρτησης. Η επάνοδος της Μπρίτνεϊ στη σκηνή έλαβε χώρα στο San Diego House of Blues, όπου οι φύλακες ασφαλείας προσπαθούσαν να συγκρατήσουν τους θαυµαστές, οι οποίοι υποδέχθηκαν µε φωνές και πανηγυρισµούς την καλλιτέχνιδα. Τραγούδησε δύο από τις πιο γνωστές της επιτυχίες το «Baby one more time» και το «Toxic», υποστηριζόµενη από χορευτές, φωτισµό και εφέ καπνού. Υπήρχαν από ηµέρες φήµες ότι η Σπίαρς σχεδίαζε την επιστροφή της. Την περασµένη εβδοµάδα είχε προγραµµατίσει να τραγουδήσει τρία τραγούδια σε κλαµπ στο Χόλυγουντ, αλλά τα σχέδια ακυρώθηκαν την τελευταία στιγµή. Η τραγουδίστρια προετοιµάζει και την επιστροφή της στη δισκογραφία, µε τραγούδια που θα θυµίζουν τις παλιότερες επιτυχίες, πιστή στο ποπ ύφος της µουσικής της, αλλά µε διαφοροποιήσεις στο χορό και τη µουσική, για τις οποίες η ίδια είναι ενθουσιασµένη. Ορισµένοι θεωρούν την πρόσφατη εµφάνιση της Μπρίτνεϊ ως «προθέρ- µανση» για ότι έπεται στο µέλλον. Η τελευταία εµφάνιση της Μπρίτνεϊ Σπίαρς ήταν τον Ιούνιο του ΑΣΟΣΙΕΪTΕΝT ΠΡΕΣ Η Μπρίτνεϊ, έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια απουσίας, τραγούδισε για 14 λεπτά απέναντι σε ένα πολύ ενθουσιώδες κοινό στο Σαν Ντιέγκο στο ουβλίνο της Ιρλανδίας, η οποία διεκόπη όταν τραυµάτισε το γόνατό της. Η καλλιτέχνης προγραµµατίζει και άλλες εµφανίσεις αυτές της ηµέρες στο Λος Αντζελες, το Λας Βέγκας και το Αναχάιµ. Πηγή: «People» SUDOKU - EYKOΛO SUDOKU - METPIO ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. Εορτάζεται στις 2 Φεβρουαρίου (γεν.). 2. Μπορεί να είναι πολεµικό ή εορταστικό. - Για το µέλλον χρησιµοποιείται. 3. Ακρωτήριο της Πελοποννήσου (καθ.). - Γιος του Σηµ. 4. Ένας από τους πρωτεργάτες της Γαλλικής Επανάστασης. - Άρθρο. 5. Στη φωτιά... απτόητος. 6. Από τα πέντε... δύο. 7. Βουλγαρική δυναστεία. - Ο τίτλος των πρώτων δέκα «Ωδών» του Ανδρέα Κάλβου. 8. Πολωνός συνθέτης του 19ου αιώνα. 9. Προστακτική από την Κυριακή Προσευχή. - Νευραλγική περιοχή της Μ. Ανατολής. ΛYΣH - EYKOΛO ΛYΣH - METPIO ΛYΣH ΣTAYPOΛEΞOY ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ 2. ΑΡΜΑ - ΘΑ 3. ΡΙΟΝ - ΑΡΑΜ 4. ΑΝΤΩΝ - ΤΟ 5. ΑΜΙΑΝΤΟΣ 6. ΕΤ 7. ΑΣΑΝ - ΛΥ- ΡΑ8. ΣΟΠΕΝ 9. ΑΦΕΣ - ΣΙΝΑ. ΚΑΘΕΤΑ: 1. ΥΑΡ Α - ΑΡΑ 2. ΠΡΙΑΜΟΣ 3. ΑΜΟΝΙ - ΑΣΕ 4. ΠΑΝΤΑΙΝΟΣ 5. ΩΝ 6. ΝΤΑΝΤΕΛΕΣ 7. ΥΝΙ 8. Η ΘΑΤΣΕΡ 9. ΣΑΜΟ - ΤΑΜΑ. ΚΑΘΕΤΑ: 1. Τρία τα πόδια της. - Τροµάζει δεισιδαίµονες (καθ.). 2. Γιος του Λαοµέδοντα. 3. «Το καλό... δε λογαριάζει το σφυρί» (ελληνική παροιµία). - Εκφράζει και άρνηση. 4. Στωικός φιλόσοφος του β' αιώνα, που προσχώρησε στον Χριστιανισµό. 5. Κατάληξη µετοχών της καθαρεύουσας. 6. Θα τις δούµε και σε ορισµένα ρούχα (µία γραφή). 7. Σιδερένιο εργαλείο. 8. Πρωθυπουργός της Αγγλίας στον πόλεµο των Φόκλαντ (µε άρθρο). 9. Πατρίδα του Επίκουρου (αιτ.). - Γίνεται, συχνά, σε στιγµές κινδύνου. ΠΩΣ ΠAIZETAI TO SUDOKU Σκοπός του παιχνιδιού είναι να γεµίσετε τα άδεια τετράγωνα έτσι ώστε κάθε σειρά, κάθε στήλη και κάθε 3Χ3 κουτί να περιέχει τους αριθµούς 1 εως 9, χωρίς όµως να επαναλαµβάνεται κάποιος από αυτούς. Μερικά τετράγωνα περιέχουν αριθµούς, «γνωστοί αριθ- µοί». Σκοπός είναι να συµπληρωθούν τα άδεια τετράγωνα, ένας αριθµός σε κάθε τετράγωνο, έτσι ώστε κάθε στήλη, κάθε σειρά και κάθε κουτί να περιέχει τους αριθµούς από το 1 εως το 9 µόνο µία φορά. Κάθε αριθµός έχει µία µόνο σωστή θέση, εµφανίζεται δηλαδή µόνο µια φορά σε κάθε στήλη, σε κάθε γραµµή και σε κάθε κουτί.