ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΗΛΙΕ ΝΟΗΤΕ...

Transcript

1 Στις 5 ΝΟεμβρίου η συνέχεια της δίκης για την Αγία Τριάδα. ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΗΛΙΕ ΝΟΗΤΕ... Διεκόπη για να προσκομίσει ο Μητροπολίτης στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι για τις παρεμβάσεις ευθύνεται... η μοναχή Τι είναι η πατρίδα μας; Μην είν' οι κάμποι; Μην είναι τ' άσπαρτα ψηλά βουνά; Μην είναι τάχατε τα ερειπωμένα αρχαία μνημεία της χρυσή στολή, που η τέχνη εφόρεσε και το καθένα μια δόξα αθάνατη αντιλαλεί; Όλα πατρίδα μας! Κι αυτά κι εκείνα (απόσπασμα από το ποίημα του Ιωάννη Πολέμη «Τι είναι η πατρίδα μας;») Την Πέμπτη 25 Ιουνίου 2009, άρχισε η δίκη του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Ελασσόνος κυρίου-κυρίου Βασιλείου (κατά ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΤΗ ΔΟΛΙΧΗ Μετά τη δυναμική παρουσία του Πολιτιστικού Συλλόγου Δολίχης στο διήμερο Πολιτισμού για την προβολή της Επαρχίας Ελασσόνας, που διοργάνωσε το δίκτυο Περραιβία στη Θεσσαλονίκη 9-10 Μαΐου, σειρά είχε το διήμερο την Ιουνίου που ήταν αφιερωμένο στα 30 χρόνια προσφοράς του Συλλόγου. Στις 20 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε στην κεντρική πλατεία έκθεση φωτογραφίας και προβολή βίντεο με δραστηριότητες των 30 χρόνων του Συλλόγου. Το 2ο Φεστιβάλ Περραιβική Τρίπολις πραγματοποιήθηκε στη Δολίχη στις 11 Ιουλίου Η συνέχεια στην σελίδα 5 Στις 8 Αυγούστου 2009 η νέα αιμοδοσία για την τράπεζα αίματος του Ε.Σ.Λ. κόσμον Βασίλειος Κολόκας), ο οποίος κατηγορείται για παράβαση του αρχαιολογικού νόμου, εξ αιτίας των αλλοιώσεων, που με βάση τις εντολές και τις διαθέσεις του, επήλθαν στη μορφή και στη δομή της Βασιλικής της μονής Αγίας Τριάδας Λιβαδίου. Υπενθυμίζουμε ότι ο σεβασμιότατος είχε στα χέρια του τη μελέτη αναστήλωσης της Αγίας Τριάδας, ως δωρεά από ειδικούς επιστήμονες-αναστηλωτές, οι οποίοι αγάπησαν και αγαπούν το Λιβάδι, αλλά την αγνόησε. Αμέσως μετά την κατεδάφιση της τοξωτής κιονοστοιχίας της Αγίας Τριάδας στην οποία προέβη ο σεβασμιότατος, εκδόθηκε ψήφισμα διαμαρτυρίας από όλους τους φορείς του Λιβαδίου, το οποίο και παραθέτουμε: ΨΗΦΙΣΜΑ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΦΟΡΕΩΝ ΤΩΝ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΘΑΙΡΕΤΗ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ Στις 6 Ιουνίου του 2005 κατεδαφίστηκε παράνομα η τοξωτή κιονοστοιχία της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος, η οποία αποτελεί ένα σημαντικότατο θρησκευτικό, αρχαιολογικό και ι-στορικό μνημείο του Λιβαδίου και της Ελλάδας, χωρίς φυσικά καμία σχετική άδεια από τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες του Ελληνικού Κράτους. Επειδή η αυθαίρετη αυτή ενέργεια από την πλευρά της Ιεράς Μητρόπολης Ελασσόνας δεν είναι μεμονωμένη, αλλά έρχεται ως συνέχεια και άλλων ανάλογων ενεργειών και συνεχίζει να πλήττει Η συνέχεια στην σελίδα 3 ΤΟ ΠΑΝΗΓΎΡΙ ΤΟΥ ΑΪ ΛΙΑ Ένα όμορφο τριήμερο με εξαίσιο καιρό, αρκετούς επισκέπτες και άφθονο γλέντι απόλαυσαν όσοι βρέθηκαν στο Λιβάδι στις 18,19,20/07/2009 για το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία. Το γλέντι ξεκίνησε την Παρασκευή το βράδυ, όπου η πλατεία υποδέχθηκε μια νεανική έντεχνη ορχήστρα. Η διεύθυνση του καταστήματος Λα Προκόβα, έδωσε το έναυσμα για το γιορτινό τριήμερο, προσφέροντας λαϊκή, έντεχη και ξένη μουσική. Η συνέχεια ανήκε στο δήμο Λιβαδίου με το γνωστό μας πλέον μουσικό σχήμα Λιβαδιώτικα Κλαρίνα Επί Διαταράξει, το οποίο την Κυριακή ξεσήκωσε την γεμάτη από κόσμο κεντρική πλατεία του χωριού μας. Στο χορό, εκείνη την ημέρα, την τιμητική τους είχαν οι μόνιμοι κάτοικοι καθώς και τα παιδιά του χορευτικού τμήματος του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου. Ανήμερα του πανηγυριού, μετά τον καθιερωμένο εκκλησιασμό στο ξωκκλήσι, ο κόσμος διασκέδασε με τους ήχους των λιβαδιώτικων κλαρίνων και τις χορευτικές επιδείξεις του χορευτικού τμήματος του ΕΣΛ. Φυσικά γεύτηκε και τα καλοψημένα σουβλάκια, τα οποία η γνωστή ομάδα των παλαίμαχων μελών του ΕΣΛ έψησαν με μεράκι και τέχνη, συνοδευόμενα από λιβαδιώτικο τσίπουρο.το μεσημέρι το γλέντι μεταφέρθηκε στο πλατάνι μας μέχρι τις απογευματινές ώρες. Γιατί µπαµπά ; Μπαµπά, ακούω ότι θα κλείσει η εφηµερίδα. Να σου δώσω τον κουµπαρά µου; ένα µικρό παιδί Αθεόφοβοι Από τον τρίτο κιόλας αιώνα, όταν η κοσμική εξουσία και η εκκλησία συνδέθηκαν αρμονικά προς αμοιβαίο όφελος, οι όλο και πιο θρασείες αξιώσεις της δεύτερης οδήγησαν πολλές φορές το κράτος από σύμμαχό της σε ανταγωνιστή και κάποτε αμυνόμενο να προσπαθεί να περικόψει την ασίγαστη ορμή της και το πάθος της για απεριόριστη εξουσία. Από τότε και μέχρι σήμερα οι προκαθήμενοι της εκκλησίας, ο «ανώτερος κλήρος», σέρνοντας πίσω τους όλους τους υποτελείς τους, τον κατώτερο κλήρο, μοναχούς και θρησκευόμενους, δε σταμάτησαν ποτέ να αξιώνουν τα «δικαιώματα του θεού», που εδώ στη γη νέμονται βέβαια οι ίδιοι, να διερμηνεύουν όπως θέλουν τις βουλές του θεού, που πάλι μόνο αυτοί είναι σε θέση να γνωρίζουν - έχουν ως φαίνεται ανοιχτή γραμμή με τον ύψιστο - και να επιμένουν να θεωρούν ότι η εκκλησιαστική εξουσία υπερέχει της κοσμικής. Γράφουν για τούτο τους νόμους του κράτους στα παλιά τους υποδήματα και, δυστυχώς, φαίνεται να μην έχουν αλλάξει και πολλά από την εποχή που ο Ιουστινιανός παραχώρησε στην τάξη των επισκόπων σχεδόν πλήρη δικαστική ασυλία. Έχουμε μπει στη τρίτη χιλιετία, η Δευτέρα Παρουσία αργεί νάρθει, κι απ ό,τι φαίνεται αυτό ακριβώς εκμεταλλεύονται οι ρασοφόροι μας, που σπεύδουν να προσαρτήσουν δάση, βουνά, παραλίες και λιμνοθάλασσες και να αυξάνουν ολοένα την ανυπολόγιστη περιουσία τους, την σχεδόν απαλλαγμένη εντελώς από φόρους και ελέγχους. Η σώρευση αυτή του αμύθητου πλούτου και εξουσίας (πόσο άραγε εναρμονισμένη με τις διδασκαλίες του Ιησού;) γίνεται αιτία να παρακολουθούμε ενίοτε αυτές τις σκηνές απείρου κάλλους, ρασοφόρων να μαλλιοτραβιούνται να ξυλοκοπούνται και να διαγκωνίζονται για το μοίρασμα της πίτας. Θα έρθει όμως ώρα που, αν όχι ο λαός, ο Θεός θα ζητήσει εξηγήσεις και τότε κανείς επίγειος δικαστής δε θα τους προστατεύσει. Εκτός κι αν δε φοβούνται κάτι τέτοιο. Πολίτης, akapsalis57@gmail.com

2 2 Μικρά & μεγάλα νέα σχόλια και Το Μουσικό τμήμα του Ε.Σ.Λ. Την Τρίτη, 2 Ιουνίου 2009, και ώρα 8:00μ.μ. στο Ζάννειο Μορφωτικό κέντρο το Τμήμα Μουσικής του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου παρουσίασε την μουσική παράσταση «κιθάρα-ακορντεόν-αρμόνιο». Την παράσταση παρακολούθησε αρκετός κόσμος που απόλαυσε τους μικρούς μουσικούς: Φτεργιώτης Αντώνης, Κιθάρα, Στο φώς του Φεγγαριού-Τι χαρά Κιτσούλης Θανάσης, ακκορντεόν, Σπουδή Νίμπεργκ Νο 38 - Σπουδή Νίμπεργκ Νο 42 Τσανούσα Άννα, αρμόνιο, Σπουδή Autogran Νο 17, 22, 30 Mπανάσας Θανάσης, Γαζέτη Αντιγόνη, Μπατζογιάννης Κων/νος κιθάρα, Ρώσικο Τραγούδι - German dance Γαζέτη Νικολέτα 2 σπουδές Νιμπεργκ 6. Mπανάσας Θανάσης, Γαζέτη Αντιγόνη, Μπατζογιάννης Κων/νος κιθάρα, Duet Xατζιδάκις, Αστέρι του Βοριά, κεμάλ, Μια φορά κι έναν καιρό, Χάρτινο το φεγγαράκι. ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2009 Την 7η Ιουνίου 2009 διεξήχθηκαν και στο Λιβάδι οι ευρωεκλογές. Παραθέτουμε πρώτα τα ποσοστά και της έδρες των κομμάτων στην Εφημερίδα «Λιβάδι» Ιδιοκτήτης: Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ Εκδότης: Δημήτριος X. Kαρανίκας (ο εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Κιτσούλης Δημήτρης, Κοντοφάκας Σούλης Καψάλης Θάνος. Φωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «ΔΕΟΝ» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.: Φιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Koντοφάκα Πόπη, Κρατσιώτης Κώστας Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Γκρέκου Γλύκα, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Καψάλη Μαρία, Kαπέτη Bούλα, Δαμαλή Μαρία, Καψάλης Νίκος, Μητώνας Χαρ. Γεώργιος, Σαλαβέρης Kώστας, Ψαλλίδας Κώστας, Nτάμπου Kατερίνα, Κοντοφάκα Πόπη, Σαλαβέρης Λάζαρος, Kομπολής Mήτσος, Ευριπίδης Καπέτης, Γαζέτη Άννα, Γαλάνη Μαρία, Καπέτη Ευγενία, Γαλάνη Ντίνα Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης Εκτύπωση: Δ. Tαζές Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20, Εξωτερικού 30 Ηλεκτρονική Δ/νση: exsylogos@exsylogos.gr 2. livadinews@yahoo.gr επικράτεια και ακολουθεί αναλυτικός πίνακας από το Δήμο Λιβαδίου. Χαρακτηρηστικό ότι ψηφίστηκαν όλα τα κόμματα και στο Λιβάδι, διατήρησαν τα ποσοσστά τους τα δυο μεγάλα κόμματα με ενισχυμένη την Ν.Δ. Η αποχή εκλεψε και στο Λιβάδι την παράσταση. Μείωση τουρισμού Όπως μας ενημερώνει ξενοδόχος του χωριού μας, αρκετά μειωμένη είναι η κίνηση των επισκεπτών που διανυκτερεύουν στα δωμάτια έως τώρα. Δυσοίωνη προβλέπεται και η συνέχεια για το υπόλοιπο του καλοκαιριού, αφού υπάρχουν ελάχιστες κρατήσεις. Προσφορά και εθελοντισμός Άρεσε το τσίπουρο που πρόσφερε στον ΕΣΛ γνωστός λιβαδιώτης αμπελουργός της περιοχής Μπαμπακούλη. Πέντε λίτρα χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες του συλλόγου στο πανηγύρι του Αϊ Λια. Πρώτοι το δοκιμάσανε οι παλαίμαχοι του συλλόγου κατά τη διάρκεια του ψησίματος ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ ΛΙΒΑ Ι ΕΡΒΕΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ του ΛΑΖ. ΚΑΡΑ ΣΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του ΒΑΣ. ΣΑΛΑΒΑΤΗ ΜΑΡΙΑ του ΧΡΗΣΤΟΥ ΦΟΥΡΚΙΩΤΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ του ΗΜ. ΦΑΡ Η ΕΛΕΝΗ ΛΑΡΙΣΑ ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ του ΓΕΩΡ. ΜΠΕΛΗ ΣΟΦΙΑ ΚΑΠΕΤΗ ΘΕΟ ΩΡΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΩΤΙΚΑΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΦΑΡ ΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΠΑΠΑΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΡΟΚΟΒΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΠΛΙΤΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΘΗΝΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΑΚΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΚΟΡΟΜΗΛΑΣ ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΒΑΛΑ ΓΙΟΥΛΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΧΑΝΙΑ ΠΟΥΛΙΝΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΒΕΡΓΟΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΙΟΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ των σουβλακίων. Το ΔΣ του ΕΣΛ ευχαριστεί τον αμπελουργό για την ευγενική του προσφορά. Περίπτερο στον Πολέζο Ετοιμάζεται από τον δήμο μας περίπτερο για να μπορούν οι λιβαδιώτες παραγωγοί να εκθέτουν τα αγροτικά τους προϊόντα στην περιοχή του πολέζου. Βουλευτής στον Αϊ Λια Ο βουλευτής της ΝΔ, Μάξιμος Χαρακόπουλος παρακολούθησε τις εκδηλώσεις του πανηγυριού του Αϊ Λιά. Στην πυρά οι μοναχές... Τελικά για τις καταστροφές στην Αγία Τριάδα φταίνε οι μοναχές, αφού μόνες τους τις αποφάσισαν, με άδεια από τον μητροπολίτη. Δηλαδή, πέφτουν τα ξύλα από το ζώο και φταίει το σαμάρι Στην πυρά οι μοναχές ή μήπως όχι; Ιππασία με θέα Νωρίς τέλειωσε το πανηγύρι του Αϊ Λια. Οι ελάχιστοι εναπομείναντες αποζημιώθηκαν βέβαια από την ηρεμία του τοπίου και την βόλτα στο αγρόκτημα Λανάρι με τα όμορφα άλογα και την υπέροχη θέα. Σκουπίδια Τα σκουπίδια μας βρήκαν τελικά τον δρόμο τους, κατηφορίζουν στο ΧΥΤΑ Ελασσόνας και από κει στο ΧΥΤΑ Λαρίσης. Ωραία περιπέτεια! Γάμοι Κατσανούλης Δημήτριος Δαμαλή Μαρία του Γεωργίου Μπατζάκης Ζήσης του Γεωργίου Μαματζή Αργυρούλα Μπαζούκης Ευάγγελος του Γρηγορίου Νταμπου Ελένη του Δημητρίου Μπαζούκης Κωνσταντίνος του Γεωργίου Πεζή Ελένη του Ιωάννου Γεννήσεις Γιάγκος Δημήτριος του Ιωάννου Παπαδούλη Βάια, αγόρι Σαλαβάτης Σωτήριος του Ιωάννου Γαζέτη Αγγελική, αγόρι Σαλαβέρης Κωνσταντίνος του Δημητρίου Ντάμπου Μαρία, αγόρι Θάνατοι Τσίρκος Κωνσταντίνος του Δημητρίου, ετών 75 Τσανούσας Ιωάννης του Δημητρίου, ετών 93 Ντάμπου Φανή σύζυγος Ιωάννη, ετών 75 Κυλώνης Γεώργιος του Ιωάννη, ετών 86 Τζίκας Κωνσταντίνος του Νικολάου, ετών 90 Κολοβού Ελένη του Ιωάννου,ετών 85 Γκόγκου Καλλιόπη χήρα Κωνσταντίνου, ετών 94 Λιόλιος Βασίλειος του Δημητρίου, ετών 80 Μπόλη Καλλιόπη σύζυγος Γεωργίου, ετών 80 Χρήσιμα Τηλέφωνα Δημαρχείο: , Κ.Ε.Π.: A/T Λιβαδίου: , Ε.Σ.Λ.: Ιατρείο: , Φαρμακείο: Γ.Π.Σ.: , Λύκειο: , Δημ. Ξενώνας: , Δημ Σχολείο: , Γυμνάσιο: Ευχάριστη για όλους μας, απαλλαχτήκαμε από ένα μεγάλο βραχνά με τιμή εισιτηρίου βέβαια.όλα τα ωραία έχουν και κόστος! «Γιατί μπαμπά...» που δεν δημοσιεύθηκαν Γιατί μπαμπά μου αγόρασες τηλεκατευθυνόμενο ελικόπτερο και παίζεις εσύ, ενώ εγώ θέλω να παίζω με κούκλες και δε μ αρέσει το ελικόπτερο. Ένα μικρό κοριτσάκι Γιατί μπαμπά λείπεις τόσο συχνά από το σπίτι; (Απάντηση : Γιατί παιδί μου η εφημερίδα έχει πολύ δουλειά... Πες το και στη μαμά σου...) Γιατί μπαμπά δεν μου απαντάτε τόσο καιρό; Πανηγυρίζοντες Σαν τον παλιό καλό καιρό... NEA AΠΟ ΤΟ ΛΗΞΙΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Γιά ανανεώσεις και συνδρομές επικοινωνήστε με τα παρακάτω μέλη του Συλλόγου: Λιβάδι: Tα μέλη του Δ.Σ. Kατερίνη: Kαψάλης Nίκος τηλ: Θεσ/νίκη: Bαγγέλης Παμπέρης τηλ: , Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: Λάρισα: Σαλαβέρης Kώστας τηλ: Γαλάνη Aυγή τηλ:

3 συνέχεια από την 1η σελίδα βάναυσα την πολιτιστική μας κληρονομιά, Εμείς, ο Δήμαρχος Λιβαδίου, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Λιβαδίου, οι Σύλλογοι των απανταχού Λιβαδιωτών (Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Λάρισας, Κατερίνης, Ελασσόνας), ο Σύνδεσμος Επιστημόνων Λιβαδίου και ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου, διερμηνεύοντας τα αισθήματα του συνόλου των κατοίκων του Λιβαδίου, οι οποίοι είναι άκρως φιλόθρησκοι και άκρως ευσεβείς προς την ιστορία τους, Καταγγέλλουμε την καταστροφή του μνημείου, κατά παράβαση όλων των κανόνων δικαίου και σε πλήρη αντίθεση με τα προβλεπόμενα από την υπάρχουσα επιστημονική μελέτη αναστήλωσης και αποκατάστασης του Ναού και Καλούμε όλους τους αρμόδιους φορείς να ενεργήσουν ακαριαία για την αποκατάσταση του μνημείου και την αποτροπή κάθε παρόμοιας αυθαιρεσίας, που προσβάλλει τα όσια και ιερά του τόπου μας και κακοποιεί την ιστορία μας και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Ο Δήμαρχος Λιβαδίου Ιωάννης Γκούμας & το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ο Πρόεδρος του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου. Αθανάσιος (Νίκος) Καψάλης Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης Γιώργος Ι. Συνεφάκης Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Κατερίνης Γεώργιος Κατσίκης Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιστημόνων Λιβαδίου Νίκος Τσανούσας Η καταγγελία επέφερε την παρέμβαση της 7ης Εφορίας Βυζαντινών Μνημείων, η οποία, αφού διαπίστωσε τις παραβάσεις του αρχαιολογικού νόμου, κίνησε τις διαδικασίες που προβλέπονται, με παράλληλο σήμα διακοπής εργασιών, το οποίο ουδέποτε εφαρμόστηκε. Αποτέλεσμα, να συνεχίσει ο σεβασμιότατος τις εργασίες, να διπλασιάσει το εμβαδόν και τον όγκο της βασιλικής, να προβεί στην αντικατάσταση του αρχαίου δαπέδου του ναού με μωβ γρανιτένιο πλακάκι, να αλλάξει και με πλακάκια το δάπεδο του Αγίου Χαραλάμπους και να κτίσει και καμπαναριό, παρά τα αλλεπάλληλα σήματα διακοπής της Αρχαιολογίας. Η δίκη διεξήχθη στο 3μελές εφετείο Λαρίσης, δεδομένου ότι υπάρχει ειδική δωσιδικία για τους μητροπολίτες και δικάζονται και σε πρώτο βαθμό από εφέτες. Μάρτυρες στη δίκη είχαν κληθεί οι : 1. Γκούμας Ιωάννης, ως τέως Δήμαρχος Λιβαδίου 2. Σαλαβέρης Αναστάσιος, ως τέως δημοτικός σύμβουλος Λιβαδίου 3. Βαρβαρέζος Δημήτριος, ως τέως δημοτικός σύμβουλος Λιβαδίου 4. Σαλαβάτης Ιωάννης, ως τέως δημοτικός σύμβουλος Λιβαδίου 5. Καψάλης Αθανάσιος-Νικόλαος, ως ο τότε πρόεδρος του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου 6. Συνεφάκης Γεώργιος, ως πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης 7. Κατσίκης Γεώργιος, ως πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Κατερίνης 8. Τσανούσας Νικόλαος, ως πρόεδρος επιστημόνων Λιβαδίου 9. Ντίνα Ασπασία, αρχαιολόγος, ως προϊσταμένη της 7ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λαρίσης 10. Σδρόλια Σταυρούλα, αρχαιολόγος, υπάλληλος της 7ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λαρίσης 11. Βόγιας Νικόλαος, φύλακας, ως υπάλληλος της 7ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λαρίσης Η δίκη ξεκίνησε με την κατάθεση των 4 πρώτων μαρτύρων (τέως δημάρχου και δημοτι-κών συμβούλων), οι οποίοι κατέθεσαν επιγραμματικά ότι κατήγγειλαν τον μητροπολίτη ε-πειδή δεν τους ενημέρωσε, ως όφειλε, για τις κατεδαφίσεις, ενώ συμφώνησαν μαζί του σε όλα τα άλλα (στην καταγγελία βέβαια άλλα υπογράφει ο τέως δήμαρχος) και χρηματοδό-τησαν μάλιστα με δημόσιο χρήμα και το έργο (αποκομιδή μπάζων κλπ.), έστω και αν το Υπουργείο Πολιτισμού μέσω της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας κατήγγειλε τις αυθαίρετες πα-ραβάσεις του αρχαιολογικού νόμου. Υπ όψη ότι οι καταθέσεις των τεσσάρων (γραπτές και προφορικές) είναι πανομοιότυπες και συμπίπτουν λέξη προς λέξη. Αμέσως μετά κλήθηκε ο μάρτυς κος Α-Ν. Καψάλης και μόλις άρχισε να καταθέτει, αφηγούμενος με νηφαλιότητα τα πραγματικά γεγονότα, διαπιστώθηκε δημοσίως μία έντονη φραστική αντιπαράθεση μεταξύ του προέδρου του 3μελούς εφετείου κου Αποστολάκη και της εισαγγελέως κας Μετσοβίτου. Η κα εισαγγελεύς ήθελε να εμβαθύνει στο θέμα και να εξαντλήσει τις ερωτήσεις της προς τον μάρτυρα, λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης, ενώ ο πρόεδρος την διέκοπτε συνεχώς, επιμένοντας σε μία τυπική και εξπρές εξέταση. Ο έντονος δημόσιος εκνευρισμός μεταξύ τους, οδήγησε σε μία ημίωρη διακοπή, μέχρι να η- ρεμήσουν τα πνεύματα. Με την επανέναρξη της δίκης και πριν κάν ο κος Καψάλης ξεκινήσει την κατάθεσή του, ο κος πρόεδρος του 3μελούς εφετείου διαπίστωσε ότι δεν υπάρχει ηγουμενοσυμβούλιο και επομένως ούτε ηγούμενος, ώστε να χρεωθεί τις καταστροφές. Ο νόμος ορίζει ότι χρειάζονται 5 μοναχές τουλάχιστον για να εκλεγεί ηγουμένη, ενώ η Αγία Τριάδα έχει μόνον δύο. Στην περίπτωση αυτή αυτοδικαίως και κατά νόμον, ο μητροπολίτης είναι ο υπεύθυνος των πάντων. Ο πρόεδρος διέκοψε τον μάρτυρα και επέμενε προς τον μητροπολίτη ότι σίγουρα θα έχει ορίσει υπεύθυνη την γερόντισσα για όλα. Ο μητροπολίτης φυσικά συμφώνησε, ότι για όλες τις καταστροφές υπεύθυνη ήταν η γερόντισσα (με την έγκρισή του, όπως τουλάχιστον είπε). Ο πρόεδρος του ζήτησε το χαρτί εξουσιοδότησης και εκχώρησης των αρμοδιοτήτων του προς τη γερόντισσα, το οποίο φυσικά δεν το είχε ο σεβασμιότατος. Τότε ο κος πρόεδρος, διέκοψε τη δίκη, η οποία θα συνεχιστεί στις 5 Νοεμβρίου 2009, μέχρις ότου βρει το χαρτί ο σεβασμιότατος. Οι άλλοι μάρτυρες δεν πρόλαβαν να καταθέσουν, μια που η δίκη διεκόπη. Στις 5 Νοεμβρίου 2009 λοιπόν, θα έχει την ευκαιρία ο σεβασμιότατος, αφού θα έχει βρει το χαρτί που θα καταδικάζει τη γερόντισσα, να αποδείξει ότι για όλα φταίει η γερόντισσα και ότι αυτός δεν φταίει σε τίποτε. Θα έχει την ευκαιρία να δώσει εξηγήσεις επίσης και να αποδείξει, όλα όσα κατέθεσε εγγράφως στο δικαστήριο (η δικογραφία είναι στη διάθεση όλων), ότι δηλαδή κάποιοι καταγγέλοντες θέλουν να κλείσουν την Αγία Τριάδα, ότι όλη η φασαρία έγινε επειδή κάποιοι καταγγέλοντες δεν πήραν τη δουλειά, ότι η Αρχαιολογική Υπηρεσία τον κατήγγειλε όχι επειδή παρέβη τον Αρχαιολογικό Νόμο, αλλά επειδή παίρνει μίζες, ότι κάποιοι προπηλάκισαν την γερόντισσα και ότι αυτός ξέρει καλύτερα από όλους τους ειδικούς το τί σημαίνει αναστήλωση μνημείων (ή μάλλον τι σημαίνει κατεδάφιση και πανωσήκωμα). Η συνέχεια επί της αιθούσης του 3μελούς Εφετείου Λαρίσης στις 5 Νοεμβρίου Το κείμενο είναι του προέδρου του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης, κ. Γιώργου Συνεφάκη, μάρτυρα στη δίκη, το οποίο και προσυπογράφει η Συντακτική Επιτροπή ΛΙΒΑΔΙ ΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ γράφει ο Μήτσος Κομπολής ΓΚΑΠΑ-ΓΚΟΥΠΑ ΝΑ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ Κάτω απ το περίπτερο της πλατείας, εκεί που σήμερα υπάρχουν καναδυό παγκάκια και μια ψεύτικη βρυσούλα, υπήρχε παλαιότερα ένα μικρό λιθόκτιστο κτίσμα με πέτρινη σκεπή. Μια ταμπέλα σε πληροφορούσε πως εκεί λειτουργούσε ΚΑΦΕΖΑΧΑ- ΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟΝ «ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟΝ» Ηλία και Τάκη Ράπτη. Το προτιμούσαμε για τα υπέροχα τρίγωνα, τους μπακλαβάδες και προπαντός για το λαχταριστό χαλβά Φαρσάλων, που με αφάνταστη τέχνη έφτιαχνε ο πατέρας τους Μπαρμπα-Γκόγκος. Φώτο: Ν. Καραΐσκο Εκεί τα βράδια παίζαμε χαρτιά με έπαθλο για το νικητή μια μερίδα χαλβά, κάτω από το φως του «ΛΟΥΞ», λάμπα της εποχής εκείνης, γιατί ακόμα δεν είχαμε ηλεκτρικό ρεύμα. Όταν αργότερα (1967) αποκτήσαμε ρεύμα, ο Τάκης έβαλε στη σκεπή και μια φωτεινή επιγραφή: «ΧΑΛΒΑΣ ΦΑΡΣΑΛΩΝ», για την οποία ο τρομερός και αδιόρθωτος καλαμπουρτζής Σωτήρης Τζημαγιώργης, σχολίασε: έχω δει και δω και στην Ευρώπη πολλές φωτεινές επιγραφές. Φωτεινή επιγραφή «ανάλτου πρι πούσκα αλι κατούσα», πρώτη φορά βλέπω. «πούσκα αλι κατούσα» σημαίνει ξύδι της γάτας και είναι ένα μικρό κακτώδες φυτό που βγαίνει ανάμεσα στις πέτρινες πλάκες της στέγης σε σημεία που ο άνεμος και η πολυκαιρία συγκεντρώνει λίγο χώμα και αντέχει στην ξηρασία. Οι γάτες, που έχουν την κακή συνήθεια να ανεβαίνουν στις σκεπές και να μυρίζουν τα πάντα θεωρήθηκαν πως το έχουν για ορεκτικό. Γυρίζουμε όμως μερικά χρόνια πίσω. Είμαστε στην προεκλογική περίοδο του Ο Ηλίας συναντά στην Ελασσόνα έναν υποψήφιο βουλευτή. Νάκας Απόστολος ήταν το όνομά του. Πρώην υπάλληλος του Κρατικού Μονοπωλίου Ελασσόνας, τον πείθει ο δυναμικός πολιτικός της Ε.Ρ.Ε. Κων. Ροδόπουλος, ο και «μοχλός» αποκαλούμενος (αδελφός του λογοτέχνη και συγγραφέα Καρα- γάτση) να παραιτηθεί και να τον συμπεριλάβει στο ψηφοδέλτιο του κόμματος στο νομό. Παραιτήθηκε ο αφελής, ο Ροδόπουλος διόρισε στη θέση του άλλον ευνοούμενό του, αλλά ο Απόστολος στο ψηφοδέλτιο δεν μπήκε. Θύμωσε και δήλωσε: Θα κατέβω υποψήφιος ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ. Το πε και το κανε. Ο Ηλίας τον προτρέπει να ρθει στο Λιβάδι για προεκλογική ομιλία και ήρθε. Έστειλε πιτσιρικάδες ο Ηλίας και ειδοποίησε όλη τη νεολαία. Άλλο που δε θέλαμε εμείς, νέοι ήμασταν, ψοφούσαμε για βαζούρα και χαβαλέ και το βράδυ νά μαστε στο καφενείο «ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟΝ» καμιά εικοσαριά άτομα. Γνωριμίες, υποσχέσεις για ρουσφέτια, κεράσματα, όλα τα γνωρίσματα μιας γνήσιας προεκλογικής συγκέντρωσης εκείνης της εποχής. Και, τέλος, η μεγάλη στιγμή της ομιλίας για ανάλυση του πολιτικού προγράμματος του αυριανού ανεξάρτητου βουλευτή. Ανεβασμένος σε μια κάσα από μπύρες, βροντοφώναξε: Λαέ του Λιβαδίου, νέοι και νέες (κοπέλα δεν υπήρχε ούτε μια). Ονομάζομαι Νάκας Απόστολος του Χρίστου. Όνειρό μου είναι να βοηθήσω τη νεολαία γιατί κι εγώ νέος είμαι. Ψηφίστε με να εκλεγώ βουλευτής και θα θα θα Δε ξέρω αν έχετε εκκλησιά. Όχιιι, απαντήσαμε εμείς (ο αθεόφοβος δεν ήξερε πως είχαμε τρεις μεγάλες και θαυμάσιες εκκλησίες). Μόλις εκλεγώ βουλευτής, θα φροντίσω να μας προμηθεύσει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων την απαραίτητη ξυλεία, πέντε οκάδες καρφιά, δυο σφυριά, γκάπα-γκούπα, να η εκκλησία, Χριστός Ανέστη (και κάνει το σταυρό του) Ενθουσιαστήκαμε εμείς, ζητωκραυγάζαμε και χτυπούσαμε παλαμάκια. Στο τέλος ξανακεραστήκαμε, μας μοίρασε ψηφοδέλτια για μας, τους συγγενείς και τους φίλους μας και διαλυθήκαμε ευχαριστημένοι. Την επομένη των εκλογών, το πρωί, μάθαμε τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας. Σε ένα εκλογικό τμήμα βρέθηκε κι ένα ψηφοδέλτιο που έγραφε: «ΝΑΚΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ του ΧΡΙΣΤΟΥ». Μερικοί είπαν πως ήταν ψήφος του Ηλία, άλλοι του Τάκη. Άλλοι πάλι, πως ήταν ψήφος ιδεολογική και κατά συνείδηση. Πού να ξέρεις; Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου. Κυκλοφόρησε το 12ο τεύχος του περιοδικού «Ελασσονίτικα γράμματα», Ιστορικού, πολιτιστικού και Λαογραφικού περιεχομένου με επιμέλεια του Τζιβή Μενέλαου και Βασίλη Πλάτανου. 3

4 4 ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΓΡΙΟΥΣ «ΠΛΑΤΑΝΟΜΕΤΡΟ» Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος οι Ιστορίες για Αγρίους παρουσιάζουν το πλατανόμετρο. Φέτος είναι αφιερωμένο σε όλες τις γυναίκες που «σι τσουτσουίρ» από τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μας και είχαν «μασκαλίδια». Καλό καλοκαίρι! Βιάρ Μπούν! 1. Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου επανιδρύθηκε το Πότε ιδρύθηκε για πρώτη φορά Α) το 1927 Β) το 1955 Γ) το Τα εγκαίνια του πολιτιστικού κέντρου όπου στεγάζεται και ο Εξωραϊστικός Σύλλογος πραγματοποιήθηκαν Α) 7 Σεπτεμβρίου 1997 Β) 15 Αυγούστου 1998 Γ) 15 Αυγούστου 1999 Δ) 20 Ιουλίου Πότε δημιουργήθηκε η τράπεζα αίματος του Εξωραϊστικού Συλλόγου Α) Το 1989 Β) Το 1980 Γ) Το Ποιο από τα παρακάτω δεν είναι έργο του συλλόγου Α) Επισκευή βρύσης Μαρόϊου Β) Η διαμόρφωση πεζουλιών στην Αγία Τριάδα Γ) Η κατασκευή του «αλωνιού» στον προφήτη Ηλία Δ) Το άγαλμα της «βλάχας» στον Πολέζο 5. Το πρώτο τεύχος της εφημερίδας «ΛΙΒΑΔΙ» εκδόθηκε Α) Τον Απρίλιο του 2000 Β) Τον Σεπτέμβριο του 2002 Γ) Την Πρωτοχρονιά του 2004 Δ) Τον Ιούλιο του Πού βρίσκεται η οδός Αδελφών Ζάννα Α) Είναι ο δρόμος που ξεκινάει μπροστά από το καφέ «ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ» Β) Είναι ο δρόμος που ξεκινάει από το φαρμακείο προς την λαϊκή Γ) Είναι ο δρόμος που ξεκινάει από το 1ο δημοτικό προς το «ΚΙΟΣΚΙ» 7. Στο Λιβάδι υπάρχει οδός Α) Ξενοφώντα Κωτίκα και Δημητρίου Κωτίκα Β) Μόνο οδός Ξεν. Κωτίκα δίπλα στο ουζερί «ΓΙΩΡΓΑΚΗΣ» Γ) Μόνο οδός Δημ. Κωτίκα στην περιοχή «ΑΡΕΧΑ» Δ) Δεν υπάρχει καμία οδός Κωτίκα στο Λιβάδι 8. Το κτήριο όπου στεγάζεται το Ιατρείο και ο Παιδικός σταθμός Λιβαδίου είναι δωρεά Α) Του ιατρού Ιωάννη Νίτση και της συζύγου του Μαργαρίτας Β) Των αδελφών Ιωάννη και Αριστοτέλη Νίτση Γ) Του συλλόγου ομογενών Αμερικής 9. Τι ήταν ο Ολύμπιος Δρόμος Α) Η πορεία που ακολουθούσε η εικόνα του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω Β) Ο αγώνας δρόμου που διοργανωνόταν κάθε 15 Αυγούστου Γ) Ο παλιός χωματόδρομος από τον Πολέζο έως την διασταύρωση «Μιντριμέλιου» 10. Δεν υπήρξε στο Λιβάδι μαγαζί με το όνομα Α) Κλιβανέξ Β) Η καλή γειτονιά Γ) Ο Σοφράς Δ) Κώστας Ε) Άγγελος 11. Ποιόν αποκαλούν συνήθως οι Λιβαδιώτες «Πίου» Α) Τα μικρά παπάκια Β) Τους ελεύθερους άντρες Γ) Τις ελεύθερες γυναίκες Δ) Τα μικρά νεογέννητα παιδιά 12. Tι σημαίνει κυριολεκτικά η λέξη «κουβάτα» ΠΩΛΕΙΤΑΙ Οικόπεδο με σπίτι στην περιοχή Αγ. Γεωργίου στο Λιβάδι Πληρ: Α) Το κεφάλι συνήθως των αντρών Β) Το κεφάλι συνήθως των γυναικών Γ) Το βαθύ ξύλινο σκεύος με καπάκι Δ) Τους παλιούς κουβάδες 13. «Βιρβιρίτσα» είναι Α) Η νυφίτσα Β) Ο σκαντζόχοιρος Γ) Ο σκίουρος Δ Η πεταλούδα 14) Από το Λιβάδι περνάει Α) Το διεθνές ευρωπαϊκό μονοπάτι μακρινών διαδρομών Ε4 Β) Ο δρόμος του κρασιού της Μακεδονίας Γ) Το διεθνές πέρασμα ορειβασίας-αναρρίχησης Δ) Η Ολύμπια Οδός 15. Πού λειτούργησε για πρώτη φορά υπαίθρια αγορά, όπου Λιβαδιώτες παραγωγοί πουλούσαν τα ζαρζαβατικά τους. Α) Εκεί όπου σήμερα γίνεται η λαϊκή αγορά. Β) Στο σημείο όπου βρίσκεται το περίπτερο, απέναντι από το S/M «Άλφα Μι» Γ) Εκεί που βρίσκεται η σημερινή πιάτσα ταξί 16. Βασικό εξάρτημα εργαλείο που χρησιμοποιούν οι γυναίκες για να κάνουν τα μαλλιά τους «ρολό» είναι Α) Τα στουμπίτσια Β) Το σκέπι Γ) Το κουρδόστου Δ) Τα ρολλά 17. Το «κουσιάφι» είναι Α) Φαγητό με καρύδια, αλεύρι και μούστο. Β) Φαγητό με αλεύρι, πράσο και τσιγαρίδες. Γ) Φαγητό με ξερά και φρέσκα φρούτα και σταφίδες. 18. Τι ήταν η «ντουάγκα» Α) Πολτή βελέντζα με νήμα από γίδα Β) Πολτή βελέντζα με διάφορα χρώματα από μαλλί πρόβειο Γ) Φλοκάτα από πρόβειο μαλλί 19. Η Τούσα, η Σένη και η Βήτια είναι Α) Ονόματα που έδιναν οι Λιβαδιώτες στα ζώα, συνήθως σκυλιά Β) Η Άννα, η Πολυξένη και η Αφροδίτη στα Ελληνικά Γ) Ποικιλίες πατάτας που καλλιεργούνταν στο Λιβάδι όπως η «Κελεμπέκ» 20. Ανάφερε πέντε τοποθεσίες του Λιβαδίου π.χ λα στούπου, στ αγρίδια, λα τσαμάσου. Αποτελέσματα Για κάθε σωστή απάντηση παίρνετε ένα βαθμό. Από 17 έως 20 βαθμούς είστε στην κατηγορία ΣΚΡΕΤΑ-ΜΠΑΜΠΑΤΖΙΑΝΑ: Συγχαρητήρια, είστε μια ξεχωριστή, σπουδαία και άξια λόγου Λιβαδιώτισσα. Σας επιτρέπεται να απολαμβάνετε τον πλάτανο όποτε θέλετε και όπως θέλετε, ακόμη και με συνοδεία τσίπουρου. Από 10 έως 16 βαθμούς είστε στην κατηγορία ΧΑΜΠΙΝΑ-ΜΟΥΑΛΙ: Τα καταφέρατε, αλλά όχι πολύ καλά. Χρειάζεστε αρκετή εξοικείωση με τη Λιβαδιώτικη κουλτούρα και πραγματικότητα. Είστε μάλλον νωθρή, μαλακή, και η παρουσία σας στον πλάτανο πρέπεινα γίνεται με μέτρο. Κάτω από 10 βαθμούς είστε στην κατηγορία ΤΡΟΞΑ-ΧΙΑΒΡΑ-Τ ΙΟΥΒΑ: Μάλλον καταλάβατε σε ποια κατηγορία ανήκετε όχι μόνο δεν σας πέφτει πλάτανος αλλά καλό θα είναι να μην ενοχλείτε και αυτούς που θέλουν να τον απολαύσουν. Χρειάζεστε εντατικά μαθήματα ή αλλαγή περιβάλλοντος, μάλλον προς τα γκρέτσια. Λύσεις 1Α, 2Α, 3Α, 4Δ, 5Δ, 6Β, 7Α, 8Β, 9Β, 10Δ, 11Δ, 12Γ, 13Γ, 14Α, 15Β, 16Γ, 17Γ, 18Α, 19Β, 20 λα παπακούρτι, στα ντάμια, στου μιντριμέλιου, λα αγουράστι, λα πασχάλι, λα τζέτα, στα τσαϊρια, λα μπούια. Ο συνδυασμός μελιτζάνας και γιαουρτιού προσφέρει μια εντελώς διαφορετική απόλαυση στους λάτρεις του καλού φαγητού. Υλικά: Μελιτζάνες, 2 ντομάτες τριμμένες, 3-4 φέτες γαλοπούλας (προαιρετικά), γιαούρτι στραγγιστό (1 κεσεδάκι), αλάτι και λίγη ζάχαρη, ελαιόλαδο, μαϊντανό. Εκτέλεση: Κόβουμε τις μελιτζάνες σε ροδέλες και τις τηγανίζουμε σε ελαιόλαδο και από τις δύο πλευρές. Αφού τηγανιστούν, τις τοποθετούμε σε ένα πυρέξ δημιουργώντας στρώσεις. Στη συνέχεια βάζουμε στο τηγάνι μας καθαρό ελαιόλαδο «Mελιτζάνες με γιαούρτι» Γεώργιος Αθ. Μητώνας μαγειρεύει η Βούλα (όχι αυτό που τηγανίσαμε τις μελιτζάνες) και προσθέτουμε τις φέτες γαλοπούλας σε μικρά κομματάκια, την τριμμένη ντομάτα, λίγο αλάτι και λίγη ζαχαρίτσα για να πήξει και να γλυκίσει η σαλτσούλα μας. Όταν εξατμιστούν τα υγρά, την περιχύνουμε πάνω στις μελιτζάνες. Αφού κρυώσει λίγο το φαγητό μας, από πάνω απλώνουμε το γιαούρτι ομοιόμορφα να καλύψει όλες τις μελιτζάνες και πασπαλίζουμε με ψιλοκομένο μαϊντανό. Σας εύχομαι καλή επιτυχία και καλή όρεξη.

5 Πραγματοποιήθηκε η ειδική ετήσια συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου με μοναδικό θέμα "Απολογισμός πεπραγμένων Δημοτικής Αρχής έτους 2008" στο Ζάννειο Μ.Κ. την 21η Ιουνίου 2009, ώρα 11:30 π.μ. Παρουσιάστηκε η οικονομική κατάσταση (έσοδα-έξοδα ισοσκελισμένα και τα οποία ανέρχονται στο ποσό των ευρώ), η εξέλιξη των έργων, η Δημοτική Δράση, άλλες διάφορες δράσεις και ένας ευρύτερος προγραμματισμός για την εξέλιξη των έργων του Δήμου. Τέλος, ακολούθησε συζήτηση με τους παρευρισκομένους. Αξιοσημείωτη η μη προσέλευση πολιτών (παρευρέθησαν περίπου 20) και μάλιστα σε μια τόσο ενδιαφέρουσα συνεδρίαση. Κατά την συζήτηση διασταύρωσαν τα ξίφη τους σε πολύ κόσμια πλαίσια ο Δήμαρχος με τον επικεφαλή της αντιπολίτευσης κ. Γ. Γκούμα και τους συμβούλους κ. Α. Μπίσμπα και κ. Δ.Καψάλη. Αιτίες της αντιπαράθεσης: η καθυστέρηση στην απορρόφηση κονδυλίων από το πρόγραμμα Θησέας, τα μπάζα που πηγαινοέρχονται από τη μια είσοδο του χωριού στην άλλη, τα οικόπεδα, η κακοτεχνία στο δρόμο Βολόγκα, οι χώροι στάθμευσης και μια σειρά άλλων μικρότερων θεμάτων. Nέα από τους Συλλόγους μας ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Την Τετάρτη ο σύλλογός μας με ένα τμήμα από το χορευτικό συμμετείχε στις καλοκαιρινές εκδηλώσεις του Δήμου Παραλίας. Τα παιδιά με την εμφάνισή τους και τους χορούς που παρουσίασαν ενθουσίασαν το κοινό. Εκδρομή στη μαγευτική Κωνσταντινούπολη Τη μαγευτική Κωνσταντινούπολη επισκέφθηκε ο σύλλογος Λιβαδιωτών Κατερίνης από την Παρασκευή 17 Ιουλίου μέχρι και την Δευτέρα 20 Ιουλίου Συμμετείχαν μέλη και φίλοι του Συλλόγου. Οι εκδρομείς είχαν τη δυνατότητα να επισκεφθούν σημαντικά αξιοθέατα της Πόλης, όπως το Μπλέ Τζαμί, το Τόπ Καπί, το Ντολμά Μπαξέ, την πλατεία Ταξίμ, την κλειστή αγορά του Καπαλί τσαρσί με τα περίπου καταστήματα. Ήρθαν σε επαφή με τον τούρκικο πολιτισμό, γεύτηκαν παραδοσιακά εδέσματα και γνώρισαν ήθη έθιμα και παραδόσεις αλλά και τον τρόπο διασκέδασής τους. Μοιράστηκαν με τους Τούρκους κοινούς χορούς και μουσικές. Μαγεύτηκαν από τη θέα του Βόσπορου και απόλαυσαν την εκπληκτική κρουαζιέρα με φόντο τη Χάλκη και τα Πριγκιποννήσια. Είδαν που χωρίζει και ενώνεται συνάμα η Ανατολή με τη Δύση. Φυσικά από την εκδρομή δεν μπορούσε να λείψει η επίσκεψη σε μέρη με ιδιαίτερη συναισθηματική αξία όπως το Φανάρι, η Αγιά Σοφιά και η Παναγία των Βλαχερνών. Το Δ.Σ. του Συλλόγου ευχαριστεί όλους τους συμμετέχοντες, τους νέους φίλους του Συλλόγου και το πρακτορείο του κ. Μπιτσιάνη. συνέχεια από την 1η σελίδα Την Κυριακή 21 Ιουνίου 2009 παρουσιάσθηκε το βιβλίο του εκπαιδευτικού συγγραφέα κ. Σπύρου Μπούμπα. Το βιβλίο αποτελεί το έκτο κατά σειρά βιβλίο του και αποτελείται από τρεις ενότητες. Η ιστορική πορεία της Δολίχης δια μέσου των αιώνων, ο Όλυμπος και το Μαντείο της Περραιβικής Δωδώνης. Χαιρετισμό απηύθυναν ο Πρόεδρος του Συλλόγου, κ. Χρήστος Θεοδωράκης και ο Δήμαρχος Λιβαδίου, κ. Γαλάνης Γεώργιος. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου απένειμε πλακέτα στο συγγραφέα ως ένδειξη τιμής για την προσφορά του στην Ιστορία της Περραιβίας και της Περραιβικής Τριπόλεως. Ακολούθησε η εμφάνιση του ποντιακού χορευτικού συγκροτήματος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ολυμπιάδας και του χορευτικού συγκροτήματος του Μορφωτικού Συλλόγου Αμπελίων Βερδικούσιας. Το 2ο Φεστιβάλ Περραιβική Τρίπολις πραγματοποιήθηκε στη Δολίχη την 11 Ιουλίου Οι ομιλητές της εκδήλωσης ήταν: Ο κ. Χουρμουζιάδης Γεώργιος, καθηγητής αρχαιολογίας Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πρώην Πρύτανης Α.Π.Θ. και πρώην Βουλευτής. Ο αρχαιολόγος κ. Κουγιουμτζόγλου Σπύρος που η ομιλία του αφορούσε την πορεία των αρχαιολογικών ανασκαφών στο Καστρί και ο κ. Σαμαράς Νικόλαος αρχιτέκτονας που η ομιλία του είχε θέμα Αρχιτεκτονική διαμόρφωση διευθέτηση αρχαιολογικού χώρου Καστριού Δολίχης. Χαιρετισμό απηύθυνε ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου, ο Δήμαρχος Λιβαδίου και ο Πρόεδρος του δικτύου Συλλόγων «Περραιβία» Τέλος, εμφανίσθηκε το χορευτικό συγκρότημα Λιβαδίου, ακολούθησε το παιδικό τμήμα του χορευτικού συγκροτήματος της Δολίχης και η εκδήλωση τελείωσε με την εμφάνιση του Κρητικού χορευτικού συγκροτήματος Ν. Ημαθίας. Πανηγύρι Δολίχης: 5 και 6 Αυγούστου Το απόγευμα της Τετάρτης 5 Αυγούστου θα τελεστεί Μέγας Εσπερινός στον Βυζαντινό Ναό με αρτοκλασία και περιφορά της εικόνας γύρω από την πλατεία. Το πρωί της Πέμπτης 6 Αυγούστου θα τελεστεί η πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου. Οι δύο βραδιές 5 και 6 Αυγούστου θα περιλαμβάνουν γλέντι στην κεντρική πλατεία με δημοτική και λαϊκή μουσική. Φέτος στο Κλαρίνο θα είναι ο Δεδούσης Κώστας, στο τραγούδι ο Γκουζιώτης Γιάννης και η Μπρελλα Λίτσα, στα κρουστά ο Παραντινός Βασίλης, στο βιολί ο Μπαγλαντής Πρόδρομος, στο μπουζούκι τραγούδι ο Γάλλος Νίκος και στο λαούτο κιθάρα ο Ζβάρνας Τάσος. Τις εκδηλώσεις θα πλαισιώσουν παραστάσεις χορευτικών συγκροτημάτων. Έχει προγραμματισθεί σε συνεργασία με το Δήμο Λιβαδίου την 17η Αυγούστου στη Δολίχη να δοθεί παράσταση από το Θέατρο Μέθεξις και την 21 Αυγούστου μία μουσική βραδιά με τον Σπύρο Μητρούλια. Επίσης ο Σύλλογος το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου θα οργανώσει ένα διήμερο υγείας με αιμοδοσία και ομιλίες ιατρών με θέμα την επίδραση των φυτοφαρμάκων στην ανθρώπινη υγεία και έως τέλος του έτους θα διοργανώσει μία ημερήσια εκδρομή στο Μουσείο της Ακρόπολης. ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Λιβαδίου ευχαριστεί για την ευγενική χορηγία στην «Κτηνοτροφική Γιορτή 2009» τους: Μπίζιος Α.Ε. Βιομηχανία Επεξεργασίας Γάλακτος - Ελασσσόνα, Κιαχάκης Α.Ε. Εμπόριο Kρεάτων - Αθήνα, Κασίδης Α.Ε. Εμπορία ΚρεάτωνΑντωνίου Ζαχαροπλαστεία «Γλυκιά ζωή» - Κατερίνη ΑRIANΕ Κομμωτήρια Τάσος Μπέλλης - Θεσσαλονίκη, ΜΗΔΙΚΗ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΟΣ Α.Ε.Β.Ε. Βιομηχανία Αφυδάτωσης Μηδικής Ζωοτροφής Βραχιά Θεσσαλνίκης, ΒΙΟΖΩΚΑΤ Α.Ε. Βιομηχανία Ζωοτροφών - Κατερίνη, Αντωνίου Δημήτριος Γεωργοκτηνοτροφικά Φάρμακα - Λιβάδι, Καψάλης Δημήτριος Εμφιάλωση Αναψυκτικών - Λιβάδι, Χαραλαμπίδης Δημήτριος Κτηνιατρικά Φάρμακα - Σέρβια, Παπαλεξίου Ιωάννης Γεωργοκτηνοτροφικά Φάρμακα - Λιβάδι, Δημοβέλης Πέτρος Γεωργοκτηνοτροφικά Φάρμακα - Ελασσόνα, Γκουτζαμάνης Αρμεκτικά Συστήματα - Λιβάδι ΠΩΛΕΙΤΑΙ Το κτήριο του Βάντη ολόκληρο καθώς και μεμονομένα διαμερίσαματα και καταστήματα. Πληροφορίες &

6 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΠΑΤΡΩΑ ΕΔΑΦΗ : Ομφάλιος λώρος ή Γόρδιος δεσμός; Εισήγηση του προέδρου του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσ/νικης κ. Γιώργου Συννεφάκη στο συνέδριο Αποδήμων Ελασσόνας, 10-12/7/2009 Μετά την αρχική παρουσίαση στους συνέδρους ενός σύντομου βιογραφικού του Συλλόγου της Θεσσαλονίκης και του Λιβαδίου ο κ. Συνεφάκης παρέθεσε την παρακάτ εισήγηση Κάποιες σκέψεις γιά έννοιες και τρόπους λειτουργίας των Συλλόγων Όλοι σχεδόν οι Σύλλογοι που ασχολούνται με τα κοινά, έχουν ως επιθετικό ή επεξηγηματικό προσδιορισμό το Πολιτιστικός. Αρκετοί μάλιστα, εκβιάζοντας ή βιάζοντας από άγνοια την ελληνική γλώσσα, προσθέτουν και το Εκπολιτιστικός, δίκην ιεραποστόλων που εκπολιτίζουν άξεστους αγρίους ή υποδεέστερους πολιτιστικά ανθρώπους. Είθισται λοιπόν, να μιλούμε όλοι μας για την αναγκαιότητα του πολιτισμού στη ζωή μας και της διατήρησης της παράδοσης του τόπου μας. Ας μου επιτραπεί να ασχοληθώ λίγο με τις έννοιες αυτές, έστω κι αν όλοι μας, υποσυνείδητα ή μη, υποθέτουμε ότι τις κατέχουμε καλά και ξέρουμε περί τίνος πρόκειται, όταν τις ακούμε ή τις χρησιμοποιούμε. Πολιτισμός είναι : Το σύνολο των υλικών, πνευματικών, τεχνικών επιτευγμάτων και επιδόσεων, που είναι αποτέλεσμα των δημιουργικών δυνάμεων και των ικανοτήτων του ανθρώπου και που εκφράζεται ιστορικά στους τύπους και στις μορφές οργάνωσης και δράσης της κοινωνίας καθώς και στη δημιουργία (υλικών και πνευματικών) αξιών. Επομένως, είναι απολύτως θεμιτό έως και υποχρεωτικό, μία κοινωνία με στοιχειώδη οργάνωση, να απαιτεί από τα εντεταλμένα και αρμόδια όργανά της να προσφέρουν όλη εκείνη την ατμόσφαιρα και το περιβάλλον, ώστε οι δημιουργικές δυνάμεις και ικανότητες του κόσμου να βρίσκουν τρόπους έκφρασης. Κυρίως όμως να καταγράφουν, να ενισχύουν, να προωθούν, να διαδίδουν, να στηρίζουν, να προφυλάσσουν και κυρίως να προστατεύουν την παραγωγή των πολιτιστικών αγαθών των μελών της. Εξ άλλου, έτσι δημιουργείται και μία αέναη ροή πολιτιστικής ιστορίας, ένα συνεχές ιστορικό αποτύπωμα, που θα κληρονομήσουν ως παρακαταθήκη οι νεότεροι. Θα προσέθετα εδώ χωρίς ίχνος υπερβολής, ότι οι Σύλλογοι θα πρέπει να έχουν όχι μό-νον την απαίτηση από την Πολιτεία να προστατεύει το πολιτιστικό περιβάλλον, αλλά και την υποχρέωση να ελέγχουν την κάθε προσπάθεια και μορφή αλλοίωσής του από παρεμβάσεις, θεσμικές ή εξωθεσμικές. Και αυτό αφορά όλα τα επίπεδα και τις παραμέτρους πολιτισμού. Από τις μικρές και μεγάλες λεπτομέρειες του φυσικού περιβάλλοντος, από την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς των προγό-νων μας, έως την κοινωνική αλληλεγγύη και την επικάλυψη των αντίστοιχων κενών που αφήνουν οι κεντρικές και περιφερειακές διοικήσεις, λόγω αδιαφορίας, αμέλειας ή αδυναμίας. Και το τονίζω αυτό, διότι στη χώρα μας, η οποία βρίθει πολιτιστικών αγαθών λόγω της ιστορίας της, έχουμε άπειρα παραδείγματα παράνομης ή και νομότυπης αλλοίωσης και καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος, παράνομης οικειοποίησης ιστορικών αγαθών και αρχαιοκαπηλίας. Έχουμε επίσης και καταστροφές και αλλοιώσεις του δομημένου πολιτιστικού μας πλούτου, που προέκυψε και προκύπτει είτε από άγνοια, είτε από μεγαλομανί-α, είτε από την επικράτηση μίας άκρατης εμπορικο-τουριστικής λογικής, είτε από την επιβολή ανιστόρητων προσωπικών επιλογών. Δυστυχώς η περιοχή μας, η Περραιβία στην οποία βρισκόμαστε, δεν εξαιρείται από αυτές τις λογικές. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια, οι δύσμοιρες αρχαιολογικές κρατικές υπηρεσίες της περιοχής μας, έχουν διαπιστώσει και καταγγείλει κραυγαλέες παραβάσεις και παραβιάσεις του αρχαιολογικού νόμου, ακόμη και από εκείνους τους ταγούς, που κατέχουν θώκους αφιερωμένους στην προστασία αυτών των κιβωτών της ιστορίας του τόπου μας. Παράδοση είναι : Ό,τι αναπτύσσεται ιστορικά, μεταδίδεται και μεταβιβάζεται (στα πλαίσια μιας ομάδας, κοινωνίας κτλ.) σχεδόν αναλλοίωτα, από τη μία γενιά στη άλλη, σε σχέση με συμπεριφορές, αντιλήψεις, ιδέες, έθιμα, δραστηριότητες, πρακτικές και τεχνικές Η διατήρηση της παράδοσης λοιπόν θα σήμαινε, εάν το εξετάσει κανείς μονοσήμαντα και στατικά, την αναλλοίωτη διατήρηση αυτών των στοιχείων και την μεταφορά τους στις νέες γενεές εις το διηνεκές. Αυτό, στη γενικότητά του, ηχεί μεν θετικά, αλλά ουσιαστικά είναι άκρως ανιστόρητο, ανεφάρμοστο και τελικά αντιδραστικό. Η ιστορική εξέλιξη της ζωής δεν περιλαμβάνει στάσεις ακινησίας, αλλά συνεχείς αλλαγές και προσαρμογές στα νέα δεδομένα, κυρίως τα τεχνολογικά, τα οποία και διαμορφώνουν συνεχώς ένα νέο βιωματικό περιβάλλον. Οι άνθρωποι και οι κοινωνίες επομένως, νομοτελειακά, προσαρμόζονται και αξιοποιούν τα δεδομένα αυτά, αλλάζοντας ήθη, έθιμα, νοοτροπίες και τελικά αλλάζοντας στάσεις ζωής. Ο εθνικός ποιητής Γιώργος Σεφέρης, αναφέρει ότι : Ένα μέρος του παρελθόντος πεθαίνει κάθε στιγμή και η θνησιμότητα του μας μολύνει, αν προσκολληθούμε σ' αυτό με υπερβολική αγάπη. Ένα μέρος του παρελθόντος μένει πάντα ζωντανό, και αν καταφρονήσουμε τη ζωντάνια του, κινδυνεύουμε. Όταν ένας ζωντανός οργανισμός, άνθρωπος ή κοινωνία, εξελίσσεται, δεν απορρίπτει ή δεν πρέπει να απορρίπτει επομένως τα προηγούμενα στάδια που έχει πλέον ξεπεράσει, αλλά να τα ενσωματώνει, διαφοροποιημένα και προσαρμοσμένα στην τρέχουσα κατάστα-ση και στις νέες απαιτήσεις και δεδομένα. Το πρόβλημα των κοινωνιών και των λαών, κατά την ταπεινή μου άποψη, δενείναι τόσο ο κίνδυνος αλλοίωσης της πολιτιστικής ταυτότητας από το συνεχώς εξελισσόμενο ιστορικό γίγνεσθαι. Ούτε η απάντηση σε αυτές τις φοβίες είναι η εσωστρέφεια και η προγονολατρεία, πόσω μάλλον η προγονολαγνεία. Το πρόβλημα είναι, όταν οι κοινωνίες δεν καταφέρνουν να οσμώσουν υγιώς τα αξιακά δεδομένα του παρελθόντος με τους νέους κώδικες αξιών του παρόντος και να αποκτήσουν μία σύγχρονη ταυτότητα, ώστε να αποκρούσουν την πολιτισμική τους αλλοτρίωση από την ομογενοποίηση των ηθών και προτύπων, που προσπαθεί να επιβάλλει η νέα παγκοσμιοποιημένη και ισοπεδωτική λογική και τάξη των πραγμάτων. Στο πνεύμα αυτό, κατά τη γνώμη μου πάντα, ο κάθε Σύλλογος, θα πρέπει να θεωρεί την διατήρηση της παράδοσης του τόπου του, όχι ως μία διαδικασία που αρχίζει και τελειώνει με συνεχώς επαναλαμβανόμενες οπτικοακουστικές και χορευτικές μιμητικές αναπαραστάσεις κάποιων στιγμών του παρελθόντος, ή με περιστασιακές νεκραναστάσεις παλαιών εθίμων. Η παράδοση είναι η συνείδηση της ύπαρξης του παρελθόντος μέσα στο παρόν. Η διατήρηση της παράδοσης, είναι η ανάδειξη των αξιών που η ίδια η παράδοση εμπεριέχει και η λειτουργία των αξιών αυτών ως αντισωμάτων κατά της ισοπεδωτικής λογικής των σύγχρονων εμπορευματικών προτύπων ζωής. Με δεδομένη λοιπόν τη σαφή διατύπωση των δύο αυτών εννοιών, η όλη προσπάθεια που πρέπει να καταβάλλουν οι πολιτιστικοί Σύλλογοι, είναι η εξεύρεση μιάς χρυσής τομής. Της χρυσής τομής μεταξύ της προώθησης και της διάχυσης στα μέλη του και στον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο των πολιτιστικών αξιών και των αξιών της παράδοσης του τόπου τους, και της ενσωμάτωσής αυτών των αξιών στις νέες συνθήκες και νέες αξίες που δια-μορφώνει καθημερινά η σύγχρονη πραγματικότητα. Και είναι προφανές ότι δεν αποτελεί χρυσή τομή ο επιδερμικά επαναλαμβανόμενος μιμητισμός του παρελθόντος, είτε σε επίπεδο μονότονων αναπαραστάσεων εθίμων, είτε σε επίπεδο παρεμβάσεων με τη δημιουργία υποκριτικών και ψευδοπαραδοσιακών τουριστικών σκηνικών και δομών. Στο άρθρο 2, παράγραφος 9 του καταστατικού του Συλλόγου μας, αναφέρεται ότι : Υποχρέωση του Συλλόγου είναι η με κάθε τρόπο βοήθεια και στήριξη των αρχαιολογικών και γενικότερα κάθε μορφής ερευνών για την ανάδειξη της ιστορικότητας του Λιβαδίου και της ευρύτερης περιοχής του, καθώς και η προστασία των μνημείων του Λιβαδίου και της ευρύτερης περιοχής, από όποιας μορφής καταστροφές ή αντιεπιστημονικές παρεμβάσεις από οποιονδήποτε εξωθεσμικό ή άλλο παράγοντα. Δυστυχώς οι πεπερασμένες δυνατότητες παρέμβασής μας, δεν απέτρεψαν, μεταξύ πολλών άλλων, ούτε την μορφολογική και τυπολογική αλλοίωση ναών, ούτε την αντικατάσταση των πλακόστρωτων δαπέδων ναών ηλικίας τριών και τεσσάρων και δέκα αιώνων, όπου επάνω τους γονάτισαν και προσκύνησαν και προσευχήθηκαν και μετάλαβαν κι έκαναν τάματα και ορκίστηκαν πίστη σε Θεό και σε Πατρίδα, χιλιάδες πιστοί πρόγονοί μας και τα οποίο είχαν υποστεί τη γλυκειά φθορά του χρόνου. Την ευλάβεια που εξέπεμπε η τρυφερή πατίνα της ιστορίας, δεν την αντικαθιστά κανένα γρανιτένιο μωβ γυαλιστερό πλακάκι, δείγμα μάλλον ανιστόρητης νεοπλουτίστικης νοοτροπίας και λογικής, παρά δείγμα προόδου. Οι σχέσεις των πολιτιστικών Συλλόγων με τις πολιτικές ηγεσίες Το ζήτημα της σχέσης των κατά τόπους πολιτιστικών Συλλόγων, αποδήμων ή μη, με τα πατρώα εδάφη και κυρίως με τις τοπικές και νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις, όσο κι αν φαίνεται μακροσκοπικά πολύ απλή, έως και αυτονόητα προφανής, είναι κατά τη γνώμη μου αρκετά σύνθετη. Ο πολιτισμός ως λέξη και έννοια, ακούγεται συνήθως εύηχα και θετικά. Υπήρξαν βέβαια κάποιες χαλεπές περίοδοι στη χώρα μας, όπου κάθε τι το πολιτιστικό που δεν ελέγχετο από την κρατική εξουσία εθεωρείτο από απαξιωτικό και καταγέλαστο έως και επικίνδυνο για το καθεστώς. Σήμερα, η έννοια του πολιτισμού είναι από απλώς αποδεκτή, έως και περιζήτητη. Κάθε δήμος και νομαρχία έχουν συστήσει τους ειδικούς πολιτιστικούς τους ορ-γανισμούς, ώστε να ελέγχουν, να οργανώνουν τα πολιτιστικά πράγματα της περιοχής τους και τους χρησιμοποιούν ως εργαλεία για να εφαρμόζουν την αντίστοιχη πολιτική τους. Όπως κάθε εργαλείο λοιπόν, και αυτοί οι οργανισμοί έχουν διπλή χρήση, καλή ή κακή και εξαρτάται από τον χρήστη Δήμο ή Νομαρχία και τις πολιτιστικές τους ευαισθησίες, η θετική ή η αρνητική τους λειτουργία, το τελικό θετικό ή αρνητικό πρόσημο του ισοζυγίου. Στα σχήματα αυτά, σημαντικό ρόλο παίζουν οι Σύλλογοι της περιοχής ευθύνης των Τοπικών ή των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Στους μικρούς Δήμους, όπου οι Σύλλογοι είναι από μοναδιαίοι έως ελάχιστοι, τα πράγματα είναι πιό εύκολα και ελέγξιμα και η στήριξή τους από τις δημοτικές αρχές, οικονομικά και ηθικά, είναι από σχεδόν υποχρεωτική έως και αναπόφευκτη. Στα μεγάλα πληθυσμιακά και οικιστικά μεγέθη, όπου είναι δεδομένη η παρουσία πολλών Συλλόγων, τα πράγματα αρχίζουν και παίρνουν άλλη τροπή. Η κατανομή των επιχορηγήσεων και της οικονομικής πίττας, συνήθως γίνεται κατά το μάλλον με κριτήρια πολιτικής, μικροπολιτικής ή και κομματικής λογικής και κατά το ήττον με κριτήρια πολιτιστικής προσφοράς. Οι πολιτιστικού Σύλλογοι, αντί ως φορείς παραγωγής πολιτισμού, συνήθως αντιμετωπίζονται ως εν δυνάμει δεξαμενές ψήφων και αποθέματα ψηφοφόρων. Με αυτά δε τα κριτήρια, αναλόγως χρηματοδοτού- 6

7 νται, υποχρηματοδοτούνται ή ακόμη και καθόλου, κατά περίπτωση και συγκυρία διακυβέρνησης και κατά περίπτωση και συγκυρία προσώπων στη διοίκηση των Συλλόγων. Αναφέρω, δίκης χαριτολογήματος, δύο παραδείγματα : 1. Την έγκριση για τον Σύλλογό μας το 2004, από τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης μέσω χρυσοποίκιλτης επιστολής, για να οργανώσουμε μία σειρά μεγάλων εκδηλώσεων, και την μείωσή του ποσού σε από την Δημαρχιακή Επιτροπή, με τα άλλα να πηγαίνουν σε έναν Σύλλογο φίλων κάποιου Αγίου, νομίζω εάν ενθυ-μούμαι καλά του Αγίου Θεράποντος. 2. Την μείωση από τη Νομαρχία Λαρίσης του αρχικώς υπεσχηθέντος ποσού των σε 3.000, για τη διοργάνωση του 8ου Συμποσίου Ιστορίας, Λαογραφίας, Παραδοσιακής Μουσικής και Χορού στο Λιβάδι το 2006, με 40 προσκεκλημένους Συλλόγους και 300 συνέδρους, ενώ ο προϋπολογισμός είχε συνταχθεί στη βάση των Μη με ρωτάτε το πώς και το εάν ισολογίστηκε η εξαίρετη εκείνη εκδήλωση. Πάντως οι περικόψαντες απηύθηναν θερμό πατριωτικό χαιρετισμό στην έναρξη και κατέθεσαν όλη τους τη συμπαράσταση και τη διαθεσιμότητα στο έργο μας. Είναι χαρακτηριστικό το πώς, ο Σύλλογός μας που χαίρει μεγάλης εκτίμησης γιά τις δραστηριότητές του στη Θεσσαλονίκη, έχει μία σχετική καταξίωση και αναγνωρισιμότητα, καθώς επίσης και ένα βαρβάτο βιογραφικό με τις εκδηλώσεις του, γίνεται ξαφνικά αντικείμενο βαθύτατης εκτίμησης έως και λατρείας κατά τις προεκλογικές εθνικές ή δημοτικές περιόδους. Παρελαύνουν στις εκδηλώσεις μας όλοι ανεξαιρέτως οι υποψήφιοι βουλευτές, υποψήφιοι δήμαρχοι, υποψήφιοι νομάρχες, υποψήφιοι σύμβουλοι, που πολλές φορές δεν ξέρουν κάν κατά πού πέφτει το Λιβάδι, αλλά ξέρουν πολύ καλά την πληθυσμιακή και κοινωνική εμβέλεια του Συλλόγου μας στην Θεσσαλονίκη και τον νομό. Αυτό δεν είναι υποχρεωτικά κακό, δείχνει όμως ότι η αξιολόγηση των δραστηριοτήτων ενός Συλλόγου από τη μεριά των πολιτικών και επομένως τα πολιτιστικά προϊόντα που παράγει, δεν είναι τόσο σημαντικά, όσο τα πληθυσμιακά μεγέθη επιρροής του. Εξ άλλου, συνήθως στα μεγάλα αστικά κέντρα επικρατεί ως προς αυτού του είδους τις επιχορηγήσεις, ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ ο δημοκρατικός τεμαχισμός και ο μέγιστος κοινός διαιρέτης των κονδυλίων, ανεξάρτητα από το πώς λειτουργεί ο κάθε Σύλλογος και το τί πολιτιστικά προϊόντα και εάν παράγει. Επομένως και οι κουτσοί και οι στραβοί, όλοι στον Άγιο Παντελεήμονα, κατά πώς λέει ο λαός μας. Από τότε που ο πολιτισμός και τα προϊόντα του εντάχθηκαν σε μία μεταπρατική και μικροπολιτική λογική διαχείρισης, αντιμετωπίζεται συνήθως ως κομματικο-πολιτικό εμπόρευμα με ό,τι σημαίνει αυτό. Οι δε πράγματι φωτεινές εξαιρέσεις που σίγουρα υπάρχουν, απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Από την άλλη όμως μεριά, για να πούμε και του στραβού το δίκιο, υπάρχουν και πολλοί Σύλλογοι που υπολειτουργούν ή λειτουργούν ως Σύλλογοι-σφραγίδες, με μοναδικό στόχο την εκμαίευση κονδυλίων, χωρίς φυσικά να παράγουν κάποιο πολιτιστικό έργο. Χαρακτηριστικά αναφέρω, ότι στο νομό Θεσσαλονίκης, με στοιχεία της Νομαρχίας του 2007, λειτουργούν 477 Σύλλογοι. Όταν οργανώσαμε την 1η Πανελλήνια Σύναξη των Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων στο Παλαί ντε Σπορ της Θεσσαλονίκης το 2007, θέλοντας να αποστείλουμε ενημερωτικές επιστολές προς τους Συλλόγους της πόλης, τελικά καταλήξαμε να στείλουμε 79 επιστολές, κρίνοντας ότι οι λοιποί, εξαιρουμένων των ειδικών Συλλόγων (αθλητικοί, ειδικών κατηγοριών κλπ.), δεν πληρούσαν, για να το πούμε κομψά, τις ανάλογες πολιτιστικές προϋποθέσεις. Επίσης, πολλοί ασχολούμενοι με τα πολιτιστικά σε θέσεις διοίκησης Συλλόγων, τις χρησιμοποιούν ως εφαλτήριο για μελλοντικές πολιτικές εκτινάξεις και άλματα, δημιουργώντας πελατειακές σχέσεις και αποκτώντας αναγνωρισιμότητα. Αυτό δεν θα ήταν και ιδιαίτερα κακό, ή έστω θα ήταν ανεκτό και λογικό, στο βαθμό που η ενασχόληση με τα πολιτιστικά κοινά δεν είναι απλώς αυτοσκοπός για την περαιτέρω επίτευξη των σκοπών τους. Οι σχέσεις των πολιτιστικών Συλλόγων με τα πατρώα εδάφη Ο νόστος των αποδήμων και η καθημερινή αγάπη των ντόπιων για τον τόπο τους, είναι πολύτιμο και αναντικατάστατο κεφάλαιο του πολιτισμού και της διατήρησης της παράδοσής του. Αρκεί αυτή η συνήθως παρορμητική ζέση, να βρεί τους σωστούς τρόπους έκφρασης και τους σωστούς διαύλους εφαρμογής, στις προσπάθειες αναβάθμισης και βελτίωσης του φυσικού, οικιστικού και κοινωνικού περιβάλλοντος των πατρώων εδαφών. Οι άνθρωποι είναι οι μνήμες τους. Τα πατρώα εδάφη είναι η μήτρα που τους γέννησε, ο ομφάλιος λώρος που τους έθρεψε στα μικράτα τους και ο γόρδιος δεσμός που τους δένει από τότε που πέρασαν στην εφηβεία. Αυτοί που μετανάστευσαν από μικροί, ή ακόμη και εκείνοι που γεννήθηκαν σε πόλεις, αλλά έζησαν έστω τα καλοκαίρια τους στα πατρώα εδάφη των παιδικών αναμνήσεων και της γλυκειάς θαλπωρής, νοιώθουν αυτόν τον Γόρδιο δεσμό απόλυτα προσαρμοσμένο με αρμονικό τρόπο στο χωροχρόνο της παιδικότητας και της εφηβείας τους. Σημειώνω ότι, ως γνωστόν, τον ομφάλιο λώρο τον κόβει η ίδια η μάνα, ως πρώτιστη και νομοτελειακή κίνηση βιολογικής ανεξαρτησίας και αυτάρκειας του τέκνου της, ενώ τον Γόρδιο δεσμό τον κόβουν μόνον Αλεξανδρινά ξίφη αυτοβούλως. Σημειώνω επίσης ότι όλοι οι απόδημοι κάποια στιγμή, γεύτηκαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τα κοινωνιολογικά φαινόμενα της εσωστρέφειας των μονίμων κατοίκων, της απόρριψης τους, της δεύτερης τεχνητής κοπής του λώρου τους. Σήμερα, μετά από πολλά χρόνια, θα ήταν αφελές να αναμένει κανείς να συναντήσει όταν επιστρέφει στα πατρώα εδάφη, ένα φωτογραφικό αποτύπωμα των αναμνήσεων του σε περιοχές που έζησαν στο πετσί τους την αντιφατικότητα της στρεβλής ανάπτυξης της ελληνικής υπαίθρου, ή να ελπίζει σε μία στατική διαιώνιση των παραστάσεων που κουβαλάει στη μνήμη του από την παιδικά του ηλικία. Οι συνθήκες βέβαια έχουν αλλάξει. Η έντονη αστυφιλία, με συνεπακόλουθο την ερήμωση της υπαίθρου, η αλλαγή της αριθμητικής σχέσης μονίμων κατοίκων-αποδήμων, επέφερε και ανατροπή των εσωστρεφών θεωρήσεων. Περάσαμε σε εποχές όπου αντιστράφηκαν οι όροι, οι απόδημοι είναι και θεωρούνται πλέον πολύτιμο κεφάλαιο και από τους ντόπιους και από τις διοικήσεις τους. Όλοι αποζητούν πλέον από κοινού μία ισόρροπη μετεξέλιξη του χώρου του χωριού τους, που θα συνδυάζει με αξιοπρέπεια τις τάσεις οικονομικού χαρακτήρα που αναπτύσσονται, μία ευπρεπή καθημερινότητα και μία αστικότητα που θα στοχεύει στην ανάκτηση των φυσικών δομών του χώρου και κυρίως του ιστορικού προσώπου του. Στην ευγενή αυτή προσπάθεια, οι Σύλλογοι μπορούν και πρέπει να τηρήσουν μία στάση συνεπή. Θα προσπαθήσω να κωδικοποιήσω επιγραμματικά σε μορφή 12λόγου, κάποιες αναγκαίες επιτελικές κινήσεις, προϊόντα πείρας, που κατά την ταπεινή μου γνώμη πρέπει να διέπουν τη λειτουργία τους : 1. Επίγνωση του ρόλου των Συλλόγων, ότι αποτελούν τα αυθόρμητα, πρωτογενή και πρωτοβάθμια οργανωμένα κύτταρα πολιτισμού των τοπικών κοινωνιών 2. Όσο το δυνατόν ενιαίες και συμπαγείς θέσεις και απόψεις 3. Προσπάθεια απόκτησης μόνιμης έδρας των Συλλόγων. Οι ανέστιοι Σύλλογοι συνήθως υπολειτουργούν 4. Σταθερή περιοδικότητα των δράσεων, δίχως κενά και χρονικές κοιλιές που αποδιοργανώνουν 5. Όσμωση με τη νέα γενειά, εμπλοκή της στα κοινά και διασφάλιση της μελλοντικής διοικητικής συνέχειας των Συλλόγων 6. Προσπάθεια όσο το δυνατόν οικονομικής αυτάρκειας, με τη συνέπεια των μελών ως προς τις συνδρομητικές τους υποχρεώσεις. Συν Αθηνά και χείρα κίνει 7. Αποφυγή μονοθεματικών εκδηλώσεων, ανάπτυξη πολύπλευρων δραστηριοτήτων επιμορφωτικού, κοινωνικού και προνοιακού χαρακτήρα 8. Παροχή επιστημονικής ενημέρωσης στους ντόπιους κατοίκους, σε θέματα γενικής και ειδικής φύσης 9. Απόλυτη ανεξαρτησία από συμφέροντα και απομάκρυνση από κομματικές λογικές και διαπλοκές 10. Απόλυτη συναίσθηση του ρόλου και της δύναμης των Συλλόγων, συνεργασία με τις αυτοδιοικήσεις και πίεση προς την εξουσία, τοπική και υπερτοπική, για την επίτευξη των στόχων που έχουν θέσει 11. Άμεση εποπτεία για την προστασία των πολιτιστικών στοιχείων της περιοχής και δυναμικές αντιδράσεις σε κακόβουλες προσπάθειες αλλοίωσής τους 12. Σύνδεση με τους κατά τόπους επιστημονικούς φορείς (πανεπιστήμια, επιμελητήρια, επαγγελματικά σωματεία) για την παροχή ειδικών γνώσεων σε επιμέρους θέματα Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, κυρίες και κύριοι σύνεδροι Σήμερα δυστυχώς, ζούμε σε μια εποχή όπου η παγκοσμιοποίηση προσπαθεί να επιβάλλει την οικονομία και την άκριτη κατανάλωση, ως μοναδικό λόγο ύπαρξης μας στη ζωή, να μετατοπίσει στην αφάνεια τις κοινωνικές μας ευαισθησίες, να ομογενοποιήσει τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά μας ως λαού και του κάθε λαού, δημιουργώντας κλωνοποιημένα και μεταπρατικά πρότυπα ζωής. Η μόνη μας τελικά αντίσταση είναι η μνήμη μας, γιατί οι άνθρωποι είναι οι μνήμες τους. Γι αυτό ίσως στην περίεργη εποχή μας, η μνήμη μας τείνει να θεωρηθεί ως κοινωνικό και πολιτικό μειονέκτημα, ενώ η αμνησία χρησιμοποιείται ως υπόστρωμα για διεργασίες επιβολής και εδραίωσης μιάς νέας τάξης πραγμάτων. Οι μνήμες και οι παραδόσεις μας είναι τα τιμαλφή της ιστορίας μας, είναι τελικά η γνώση μας και οι αλήθειες μας. Και αυτές οι αλήθειες, δεν πρέπει να χαθούν εξ αιτίας της κοινωνικής μας ραστώνης, της δημοκρατικής μας τεμπελιάς, της συνειδησιακής μας αγρανάπαυσης και της πατριωτικής μας σκουριάς. Ίσως λοιπόν, μία αρραγής σχέση δίκην Γόρδιου Δεσμού, των ανθρώπων που ξεκίνησαν από τον Ομφάλιο Λώρο της γης τους, μια σχέση γύρω από ένα κύτταρο συσπείρωσης όπως είναι ένας Σύλλογός ντόπιων ή αποδήμων, να είναι η απάντηση στα μεγάλα ερωτήματα της εποχής μας, μιάς εποχής σκληρής, ανηλεούς, άκαρδης, κυνικής και ωμής. Ίσως μιά πολυσυλλεκτική παρέα-σύλλογος με κοινά ευγενή ενδιαφέροντα, πολυσυλλεκτική πολιτικά, μορφωτικά και οικονομικά, μια τέτοια παρέα που απαρτίζει έναν Σύλλογό, να είναι μία απάντηση στις περισπούδαστες αναλύσεις των ειδικών περί κοινωνικής συνοχής. Ίσως μια τέτοια παρέα-σύλλογος, μείγμα και κράμα από όλους τους δυνατούς συνδυασμούς του τίτλου της εισήγησης, μια παρέα από Ομφάλιους Λώρους και Γόρδιους Δεσμούς και Ομφάλιους Δεσμούς και Γόρδιους Λώρους, να αρχίσει να δημιουργεί πολιτισμό από κάτω προς τα πάνω, χωρίς καπελλώματα από πάνω προς τα κάτω. Ίσως μιά τέτοια παρέα-σύλλογος να αποτελεί τελικά την πλέον εποικοδομητική, την πλέον διάφανη, την πλέον ευκρινή και την πλέον σαφή απάντηση, στον ακατάληπτο κυκεώνα που επικρατεί στους κόλπους της σύγχρονης πολιτικής και πολιτιστικής μας πραγματικότητας. Ίσως γιατί μια τέτοια παρέα-σύλλογος, κατά βάθος ξέρει καλά, ενσυνείδητα ή ενστικτωδώς, το πόσο δίκιο έχει ο Καβάφης, όταν μας έλεγε ότι : Καινούργιους τόπους δεν θα βρούμε, δε θα βρούμε άλλες θάλασσες. Η πόλις θα μας ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάμε τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάμε και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ' ασπρίζουμε. 7

8 8 ΤΟ ΜΑΛΛΙ ΚΑΙ Η ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ Γράφει ο Ευριπίδης Καπέτης Μέρος Α Η υφαντική τέχνη παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ήδη από τη νεολιθική εποχή χρησιμοποιήθηκαν φυτικές και ζωικές ίνες που διέθετε η ίδια η φύση. Από τα τέλη όμως του 19ου αιώνα, με τη βιομηχανική επανάσταση, αρχίζει και η χρήση τεχνητών ινών, κυρίως δε, βιομηχανικά επεξεργασμένων, όπως είναι η τρεβήρα, το νάιλον κ.α. απλές οργανικές ενώσεις της χημείας. Στην Ελλάδα η πιο διαδεδομένη ζωική ίνα είναι το μαλλί, κυρίως του προβάτου, λιγότερο δε το γιδόμαλλο. Αποτελεί τη βασική πρώτη ύλη της υφαντουργίας. Κέντρα επεξεργασίας μαλλιού σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες συναντούμε πριν το 2000 π.χ στην Αίγυπτο, στην Παλαιστίνη κ.α. Φυτικές ίνες παίρνουμε από το λινάρι, το βαμβάκι. Στη νεοελληνική εποχή το μαλλί αποτελεί την κύρια πρώτη ύλη της οικιακής υφαντουργίαςοικοτεχνίας. Την επεξεργασία και χρήση του μαλλιού των γιδοπροβάτων και της οικιακής υφαντικής συναντούμε πολύ ενεργά και στο Λιβάδι. Η καλλιέργεια του βαμβακιού δεν ευνοούνταν. Ο ορεινός όγκος στον οποίο Κούρεμα των προβάτων βρίσκεται το χωριό ευνοούσε σαν κύρια ασχολία των κατοίκων, την κτηνοτροφία. Για την αντιμετώπιση των κλιματολογικών συνθηκών, το μεγάλο υψόμετρο, το δριμύ ψύχος κατά το χειμώνα, ήταν απαραίτητη η μάλλινη βαριά ενδυμασία, τα στρωσίδια, τα σκεπάσματα, καθώς και άλλα χρήσιμα για την καθημερινή τους ζωή πρακτικά αντικείμενα Θα ασχοληθούμε παρακάτω λοιπόν με το μαλλί από την παραγωγή του έως την κατανάλωση. Τα υλικά και την επεξεργασία του για την κατασκευή του νήματος. Τα εργαλεία και τα σύνεργα για να γίνουν τα υφαντά καθώς και πώς γίνονταν η ύφανση και γενικά η διαδικασία μέχρι το τελικό προϊόν και τη χρήση του. Από την αρχή τα κύρια πρόσωπα είναι οι νοικοκυρές και οι κτηνοτρόφοι. Οι νοικοκυρές παραγγέλνουν το μαλλί, που θέλουν να είναι καλής ποιότητας. Οι δε κτηνοτρόφοι φροντίζουν την παραγωγή του. Η καλή ποιότητα μαλλιού εξαρτιόταν πρώτα - πρώτα από τη ράτσα των ζώων. Για να το πετύχουν αυτό έκαναν διασταυρώσεις ανανεώνοντάς την. Σημαντικό ρόλο παίζουν ακόμα το έδαφος που βοσκούν, το νερό και οι κλιματολογικές συνθήκες. Οι παραγγελίες δίνονταν από το χειμώνα. Το κούρεμα ( τουντιάρια ) των προβάτων γίνονταν το Μάη. Νωρίτερα κατά το Μάρτη-Απρίλη άρχιζαν με το λεγόμενο κωλοκούρεμα (σουιλιάρια). Καθάριζαν τους μηρούς, το στήθος και την κοιλιά των ζώων. Το μαλλί αυτό είναι κοντόινο, κατώτερης ποιότητας, και χρησιμοποιούνταν σε υφαντά τρίτης κατηγορίας. Το κανονικό κούρεμα απαιτούσε ιδιαίτερη τεχνική. Οι κουρευτάδες ήταν ειδικοί και έπρεπε να είναι χειροδύναμοι. Ήταν δύσκολη δουλειά. Τα ψαλίδια τους ήταν σιδερένια (αργότερα βγήκαν κουρευτικές μηχανές) και έπρεπε να μπουν μέσα στο μαλλί που ήταν πυκνό και ποτισμένο με λίπος. Για να τελειώσουν γρήγορα μαζεύονταν πολλοί κουρευτάδες (συμπριά). Σωστό πανηγύρι γινόταν στο κούρεμα. Μαζευόταν όλη η οικογένεια, φίλοι και συγγενείς. Ψητά αρνιά στη σούβλα, μπατζαβούσα, γιαούρτια, τσίπουρο και πολλά τραγούδια: Βαμμένο χείλι φίλησα, κι έβαψε το δικό μου με το μαντήλι το σκούπισα κι έβαψε το μαντήλι Σ εννιά ποτάμια τό 'πλυνα και βάψαν τα ποτάμια στερέψαν τα ποτάμια και γίνανε τσαΐρια. Εκεί βοσκούσαν πρόβατα και βάψαν τα μαλλιά τους κι οι κουρευτάδες κούρευαν και βάψαν τα ψαλίδια. Τα πρόβατα απελευθερώνονταν από το χειμωνιάτικο ντύσιμο, έφευγαν οι βρωμιές από πάνω τους, ανακουφίζονταν από τυχόν παράσιτα και από τη ζέστη και ετοιμάζονταν για τα βουνά όπου θα ξεκαλοκαίριαζαν. Το μαλλί (λάνα) κάθε προβάτου (ουάια) μαζεύονταν σε μπόγο, το μποκάρι (μπάσκα). Αν ήταν αρνίσιο λέγεται αρνοπόκι (συνήθως μαζί με το δέρμα). Εκεί το έπαιρναν οι νοικοκυρές, το ζύγιζαν σε οκάδες τότε. Ήταν ένα από τα καλά έσοδα του κτηνοτρόφου, πράγμα το οποίο δε συμβαίνει πλέον σήμερα. Αγόραζαν μαλλί, πολλές φορές είδος με είδος, όσο χρειάζονταν για τη χρονιά αυτή. Εξαρτιόταν αυτό από τις κόρες τις ανύπαντρες που είχε η οικογένεια, αφού τα προικιά όλα ήταν μάλλινα. Έπρεπε το μαλλί να είναι άσπρο ή μαύρο «ρούντο» γκρίζο και μαύρο ομοιόμορφο «σάργκαβο» (γκρίβο) με μακριές ίνες και όχι κοντόινο κατώτερης ποιότητας (κιόντικο). Άνοιγαν τα μποκάρια, τα τίναζαν και έκαναν ένα καθάρισμα στα χοντρά, το ξεδιάγκρισμα. Αραίωναν τα μαλλιά τραβώντας τα για να φύγουν τα μεγάλα σκουπίδια που ήταν μπλεγμένα, αγκάθια, ξύλα, ξεραμένες κοπριές και άλλα. Κουβαλούσαν σε τσουβάλια και πανέρια τα μαλλιά στα ποτάμια όπου είχε μπόλικο νερό, στη βρύση στον Πολέζο (τώρα δεν υπάρχει) ή στις τρεις βρύσες πηγαίνοντας στην Αγία Τριάδα. Έστηναν πρόχειρα μια «φουκουρίνα» και έβραζαν νερό σε μεγάλο καζάνι (καλντάρι). Ζεματούσαν τα μαλλιά σε καυτό νερό και έφευγε το φυσικό λίπος που είχαν πάνω τους. Το μείγμα αυτό (συσάκου) το έκαναν χρήση για καθαριστικό. Έπλεναν φανέλες (κατασάρκες) μάλλινες ή άλλα υφάσματα. Επίσης όταν «ελουλάκιαζαν» τα μάλλινα έκαναν χρήση αυτού του νερού. Ποτισμένο δε μαλλί στο ουσάκου ήταν χρήσιμο για θεραπευτικούς σκοπούς. Μετά το ζεμάτισμα έπλεναν με μπόλικο νερό τα μαλλιά, τα κοπανούσαν στις πέτρες με τον κόπανο (μάλιου), τα άνοιγαν καλύτερα για να φύγουν και τα υπόλοιπα σκουπίδια. Τα άπλωναν για να στεγνώσουν στα σπίτια τους, στις περιφράξεις στα μπαλκόνια τους. Έμενε το μισό περίπου μαλλί. Το ξάσιμο (σκαρμινάρια) είναι διαδικασία χρονοβόρα και έπρεπε να απασχοληθούν πολλά χέρια. Αφού στέγνωνε καλά το αραίωναν τρίχα-τρίχα και το καθάριζαν. Με το ένα χέρι στην ποδιά της η νοικοκυρά κρατούσε μια ποσότητα μαλλιού και με το άλλο τραβούσε συνεχώς. Το ετοίμαζαν για τη λανάρα. Το καθαρό μαλλί το μάζευε σε σχήμα κυλινδρικό σε μπάλες. Η σπιτονοικοκυρά μαγείρευε για να φιλέψει τις άλλες «εργάτριες» γιατί η δουλειά κρατούσε μέχρι τη νύχτα. Βέβαια άκουγες γλυκά τραγούδια, ιστορίες, παραμύθια αλλά και τα κουτσομπολιά δεν έλλειπαν. Η επόμενη δουλειά είναι το λανάρισμα, ώστε να ετοιμαστεί για το γνέσιμο. Γινόταν στη λανάρα (ζόρνα). Ήταν μια κατασκευή τετράγωνη ξύλινη με χερούλια πάνω και κάτω-χειρόχτενα (κιάπτινι). Στη μία επιφάνεια υπήρχαν συρμάτινα δόντια ή χοντρά σιδερένια καρφιά. Τοποθετούσαν μισή μπάλα (τσούμα) στο κάτω χειρόχτενο και με το άλλο χτένιζαν και δούλευαν το μαλλί. Τραβώντας αργά-αργά το χτενισμένο μαλλί ξεχώριζαν την ποσότητα με τις μακριές τρίχες για το στημόνι και αυτό που έμενε στο χτένι για υφάδι-φυτίλι χοντρό κ.α. (κουκουλίτσα). Αφού δούλευαν μερικά χειρόχτενα τα μάζευαν σε μπάλες έτοιμες για το γνέσιμο. Αργότερα καταργήθηκαν τα χειρόχτενα. Ήρθαν στο χωριό μηχανοκίνητα λαναριστήρια. Στο μύλο του Χατζημιχάλη, Στεφανάκη Φαρμακιώτη, Σάκη Χατζή, στον Αντώνη τον Πάπα και στο Βαγγέλη τον Καρατζίκα αργότερα πήγαιναν τα μαλλιά και τα ετοίμαζαν για το γνέσιμο. Τα μετέτρεπαν σε απάλα, περιστρέφοντάς το σε έναν κύλινδρο και σε άλλο μηχάνημα σε φυτίλι (φτίλιου). Φτάνουμε λοιπόν στο πιο ουσιαστικό κομμάτι της επεξεργασίας, στο γνέσιμο, τη μετατροπή του μαλλιού σε νήμα (τράμα). Το μαλλί της «απάλας» δουλευόταν στη ρόκα (φούρκα). Είναι η γνωστή ηλακάτη του Ομήρου. Είναι ένα ξύλο συνήθως δρύινο μήκους 100 εκ. και πάνω. Στηρίζεται στο γοφό της γνέστρας ή κάτω από τη μασχάλη. Είναι στολισμένη με πολλά σκαλίσματα. Κατασκευάζονταν και από έλατο, που στη μία άκρη επάνω αφήνονταν διακλαδώσεις φυσικές. Σε μια φυσική προεξοχή στηνόταν το μαλλί σε τλούπα (κάιρου) για γνέσιμο. Το αδράχτι (φούσου) ξύλινο και αυτό, στο επάνω άκρο είχε μια λεπτή εγκοπή, όπου στερέωναν την αρχή του νήματος. Στο κάτω άκρο του αδραχτιού τοποθετούσαν το σφοντύλι (πρίσινλου), ένα βαρύ στρόγγυλο ξύλο. Τούτο με το βάρος του διευκόλυνε την περιστροφή του αδραχτιού. Με το Μαρίκα Μόσχη με τη φούρκα (Τσιαλσόκα) αριστερό χέρι τραβούσε σιγά - σιγά το μαλλί η γνέστρα και με τον αντίχειρα και το δείκτη έστριβαν το αδράχτι σαν σβούρα. Η περιστροφική κίνηση του αδραχτιού και η προς τα κάτω από το βάρος τάση σχημάτιζε το νήμα. Το νήμα γινόταν χοντρό ή λεπτό ανάλογα με τις χρήσεις του. Η ρόκα ήταν σεργιάνι για τη νοικοκυρά. Έπαιρνε τη ρόκα στο δρόμο, στις παρέες και έκανε τη δουλειά της. Εάν γέμιζε το αδράχτι το μάζευε στο τυλιγάδι, αδειάζοντας το και ξανάρχιζε την ίδια δουλειά. Η ίδια δουλειά (τουρτσιάρια) σχεδόν γίνεται και με το τσικρίκι. Τούτο είναι και αυτό ένα ξύλινο εργαλείο του οποίου η χρήση γενικεύτηκε τον 20ο αιώνα. Η γνέστρα το δουλεύει καθιστή. Αποτελείται από ένα απλό είδος κυλίνδρου που περιστρέφεται με το δεξί χέρι, ενώ παράλληλα δίνει κίνηση σ ένα αδράχτι συνήθως σιδερένιο. Έτσι, το μεν δεξί χέρι περιστρέφει τον κύλινδρο με το χερούλι, ενώ με το αριστερό χέρι ελέγχει το τάισμα προς το αδράχτι από το φυτίλι. Το φυτίλι δένεται αρχικά με το αδράχτι και με την περιστροφή μετατρέπεται σε νήμα. Έτσι γίνονται τα μασούρια (τσάγι). Το τυλιγάδι (αρισκιτόρου) είναι ξύλινο εργαλείο που στο ένα άκρο έχει μια διχάλα, στο δε άλλο ανοίγοντας μια τρύπα περνούν κάθετα ξύλο ή μεγαλοκαρφί. Υπάρχουν και φυσικά τυλιγάδια. Το νήμα από το αδράχτι το μάζευαν στο τυλιγάδι (ντιπινάρι) πιάνοντας από τη διχάλα και από την άλλη άκρη κάνοντάς το κουλούρα (ζουριάγι). Την ίδια δουλειά έκαναν χρησιμοποιώντας τον αγκώνα του χεριού από τη μια μεριά και από την άλλη τη διχάλα που κάνει ο αντίχειρας με το δείκτη. Κατόπιν η κουλούρα θα πήγαινε στην ανέμη όπου θα γινόταν κουβάρι (γκλέμου) και από κει για τη χρήση που προοριζόταν. Η ανέμη (ανέμια) περιστρεφόταν σε έναν κάθετο άξονα, στηριγμένη σε μια βάση να μη πέφτει. Έμπαινε η κουλούρα και με την περιστροφή ξετυλιγόταν και μαζευόταν σε κουβάρι. Τα νήματα σε κουβάρια ή σε κουλούρες ήταν διαφόρων ειδών. Ήταν νήματα για το στημόνι και το υφάδι που θα δούμε παρακάτω. Για το στημόνι ήταν συνήθως πιο λεπτά και πιο ανθεκτικά. Για το υφάδι πιο μαλακά. Το αρνίσιο μαλλί (νίτσα) έμπαινε υφάδι στις φλοκάτες. Νήματα μαλακά για φανέλες (κατασάρκες), μακριά σώβρακα (πατούρια)

9 φούστες μάλλινες, μπλούζες, ζακέτες και κάλτσες (σκουφούνια). Αυτά τα έπλεκαν οι γυναίκες στις «βεγγέρες» και στα «μοχαμπέτια» του χειμώνα. Δύσκολη δουλειά ήταν το πλέξιμο των μάλλινων καλτσών, των μεν μεγάλων σε μπλε χρώμα (λουλακιασμένο),για δε τους μικρούς χρωματιστά. Τα έπλεναν με πέντε βελόνες (οι γυναίκες το καταλαβαίνουν αυτό). Ήθελε πολλή μαστοριά και τέχνη, ακόμα δε πιο δύσκολο όταν κόβονταν στη φτέρνα (καλκάνι) ή στη μύτη (πίτσλι) και έπρεπε πάλι να τα ξαναφτιάξουν με το ίδιο νήμα κι όχι να βάλουν μπάλωμα. Πολλή δουλειά είχε και το πλέξιμο μάλλινων κουβερτών, κουρτινών (μπερντέδες). Όταν χρειάζονταν νήμα-κλωστή για ράψιμο, τότε έκαναν στη ρόκα με μαύρο μαλλί πολύ δυνατό νήμα (κιάδινου). Για το στημόνι το νήμα πάντα γινόταν στη ρόκα δυνατό. Αργότερα βγήκαν και βαμβακερά νήματα (χίντικου). Τέτοιο στημόνι γινόταν για τις φλοκάτες, βελέντζες και κιλίμια. Για τα νταλαγάνια, τις κάπες, Μια αναδρομή στην πολιτιστική ιστορία του τόπου μα σε μια πολυτελή έγχρωμη έκδοση 200 σελίδων. Προμηθευτείτε το Λεύκωμα του Εξωραϊστικού Συλλόγου τα χαράγια γίνονταν με γιδόμαλλο ανακατεμένο με μαύρο μαλλί. Λίγο γιδόμαλλο έριχναν και στις φλο- Η ρόκα και το αδράχτι κάτες για να σφίξουν όταν πήγαιναν στην δριστέλα-νεροτριβή. Για ποδιές (πιστιμάνια)-πετσέτες, σεντόνια και χράμια γίνονταν με μαλακό νήμα (τόρτου, πολλές φορές αγορασμένο). Χρειάζονταν όμως και πρώτες ύλες για το βάψιμο των νημάτων. Οι πιο γνωστές φυσικές βαφές ήταν το λουλάκι και το ριζάρι. Το λουλάκι, φυσική ή συνθετική χρωστική ουσία με βαθύ γαλάζιο χρώμα, χρησιμοποιείται και κατά την πλύση των ασπρόρουχων. Το ριζάρι είναι φυτό που καλλιεργούνταν για την κόκκινη ουσία που περιέχουν οι ρίζες του. Επίσης, επειδή «πενία τέχνας κατεργάζεται», έβαφαν με τσόφλια καρυδιού, φύλλα καρυδιάς ακόμη και φλούδες κρεμμυδιών και βαλάνι (βελανίδια). Για να βάψουν τα τσιπούνια ή νήματα για κάλτσες μάλλινες κρατούσαν το μείγμα από το ζεμάτισμα του μαλλιού (ουσάκου),κοπάνιζαν το ξερό ριζάρι στο γουδί (τουμπέκι) και το έριχναν μέσα κρατώντας το χλιαρό για δύο περίπου μέρες. Μετά έβαζαν το λουλάκι σε σακουλάκι (σκόνη), - αρχικά υπήρχαν κόκκοι - και περίμεναν να «λουλακιάσει» ομοιόμορφα. Μεγάλη αγωνία για το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η πληρωμή της νοικοκυράς ήταν αν έβγαιναν τα νήματα ή τα τσιπούνια όμορφο βαθυγάλανο χρώμα. Το ριζάρι σκέτο τους έδινε ωραίες αποχρώσεις του κόκκινου. Αργότερα βγήκαν χρωστικές ουσίες διάφορες, η εξέλιξη προχωρούσε. Στη συνέχεια θα πρέπει να ετοιμάσουμε το στημόνι για τον αργαλειό. Το στημόνι (ουστούρα) είναι το σύνολο των νημάτων-κλωστών που έπρεπε να μπουν στη σειρά κατά μήκος παράλληλα τοποθετημένα, όπου κάθετα θα μπαίνει το υφάδι (κάνουρα) για να πλεχθούν μαζί και να γίνει το υφαντό (τσασούτα). Η εργασία που έπρεπε να προηγηθεί ήταν το διασίδι (ουρτζάρια). Γινόταν υποχρεωτικά σε ανοιχτό Το τυλιγάδι χώρο-μικρή αλάνα. Υπήρχε ένα σανίδι με 16 τρύπες περίπου που στηριζόταν σε δύο σταθερά σημεία. Από πίσω, μέσα σε πινακωτή (πινακατό) και σε κατσαρόλες έμπαιναν τα κουβάρια-νήματα. Περνιόταν στις τρύπες του σανιδιού (σκάντουρα ντι ουρτζάρι). Στη συνέχεια αφού στήνονταν πάσσαλοι σιδερένιοι, πλέκονταν τα νήματα. Δύσκολη δουλειά, που δεν μπορούσαν να την κάνουν όλες οι νοικοκυρές. Πάντα οι ειδικεύσεις παίζουν το ρόλο τους. Τα νήματα πρέπει να τεντωθούν καλά και να χωριστούν σε επιφάνειες. Η αρχή γινόταν με κλωστές σε δύο πολύ κοντινούς πασσάλους. Σταύρωναν δύο-δύο τις κλωστές με τη βοήθεια της βέργας (βιρτζαου). Στη συνέχεια τέντωναν τις κλωστές αφού τις περνούσαν στους άλλους πασσάλους οι οποίοι καρφώνονταν κάτω ζικ-ζακ. Ο αριθμός των πασσάλων εξαρτιόταν από το χώρο που υπήρχε και από το μήκος του στημονιού που χρειαζόταν. Υπήρχε και ειδικό τυλιγάδι (αρισκιτορου ντι ουρτζαρι) που έκανε και για μέτρημα (δύο μετρήματα μια οργιά). Η ίδια δουλειά επαναλαμβανόταν με πολλή προσοχή για να μην μπερδευτούν οι κλωστές. Έπρεπε να γίνουν δύο επιφάνειες νημάτων για να μπουν στον αργαλειό. Το αποτέλεσμα ήταν το στημόνι. Αφού το μάζευαν σε πλεξούδα, το τύλιγαν στο πίσω αντί (σουλου ντι ν' πόι) με πολλή προσοχή και πολύ καλά τεντωμένο (αλνά σούλου) Λιβάδι: Από το φωτογραφείο του Κώστα Ψαλλίδα Άλλε πόλει : Από του Συλλόγου Λιβαδιωτών Τιμή: 20 Ευρώ Κάτι δεν πάει καλά Δύο χρόνια μετά χάθηκε η ομοψυχία και η ομοφωνία στον κτηνοτροφικό σύλλογο Λιβαδίου. Ήταν 21/08/2007, όταν στο Ζάνειο Μορφωτικό Κέντρο αποφασίστηκε ομόφωνα η ενιαία διαπραγμάτευση της πώλησης του αιγοπρόβειου γάλακτος. Σήμερα οι καταστάσεις και τα γεγονότα μαρτυρούν ότι «το τρένο έχει εκτροχιαστεί». Λάθη, αδιέξοδα, ασυνεννοησία, ατολμία είναι τα στοιχεία που εμφανίζονται και χαρακτηρίζουν τα περισσότερα μέλη του συλλόγου. Το καρτέλ γάλακτος της ευρύτερης περιοχής μας κατάφερε, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, να διχάσει τους συμπατριώτες κτηνοτρόφους μας. Οι ιδιαιτερότητες του συλλόγου μας (μεγάλη ποσότητα γάλακτος, παραδοσιακοί κτηνοτρόφοι, χαφιέδες) λειτούργησαν και λειτουργούν ως βαρίδια για την απεμπλοκή και το ξεπέρασμα του ολοφάνερου και υποστηριζόμενου πολιτικά καρτέλ της περιοχής μας. Το «παιχνίδι» της εμπορίας του γάλακτος είναι στημένο. Μάλλον ήρθε η ώρα για σοβαρές και υπεύθυνες αλλαγές. Γεωτρήσεις στο Δήμο Λιβαδίου. Στη θέση «Μεγάλα Λιβάδια» του δήμου Λιβαδίου βρέθηκε άφθονο πόσιμο νερό, μετά από γεώτρηση που πραγματοποίησε ειδικό συνεργείο για λογαριασμό της δημοτικής μας αρχής. Μια πετυχημένη υδρευτική γεώτρηση με άριστης ποιότητας νερό, σύμφωνα με τις χημικές και μικροβιολογικές αναλύσεις της αρμόδιας υπηρεσίας ΔΕΥΑΛ Λάρισας. Το επόμενο βήμα είναι η σύνδεση της με το υπάρχων δίκτυο του χωριού μας, για να λειτουργεί πλέον ως εφεδρική της γεώτρησης στην θέση Σμίξη. Στη θέση «Καλόγηρος» επίσης πραγματοποιήθηκε επιτυχής υδρευτική γεώτρηση, η οποία θα καλύψει τις ανάγκες του δημοτικού διαμερίσματος Δολίχης. Έτσι ο δήμος Λιβαδίου είναι εξασφαλισμένος από πόσιμο νερό για τα επόμενα χρόνια και στα δύο δημοτικά του διαμερίσματα. Τέλος, στη θέση Μαρούλι η τρίτη πετυχημένη γεώτρηση, από τις πέντε που επιχειρήθηκαν, είναι κτηνοτροφική και θα βοηθήσει τους κτηνοτρόφους της περιοχής να λύσουν οριστικά όποια προβλήματα έλλειψης νερού είχαν. Αιτήσεις για καυσόξυλα Μέχρι την 26 Ιουνίου 2009 οι ενδιαφερόμενοι κάτοικοι του δήμου Λιβαδίου υπέβαλλαν τις αιτήσεις τους για παραλαβή καυσόξυλων από το δασαρχείο Κατερίνης. Τα καυσόξυλα είναι ακόμη χρήσιμα (Ιούνιος - Ιούλιος 2009) γράφει ο Λάζαρος Mπάμπας στο δήμο μας. Οι ξυλόσομπες και οι ξυλοκαυστήρες τον ερχόμενο χειμώνα θα καπνίζουν κανονικά, ομορφαίνοντας τις καμινάδες μας. Αυτό αποδεικνύεται από τα στοιχεία που μας έδωσε ο δήμος, όπου υπήρχαν συνολικά 618 αιτήσεις στα δύο δημοτικά διαμερίσματα του δήμου. Οι τιμές των καυσόξυλων καθορίζονται κάθε φορά από το Υπουργείο Γεωργίας, όμως οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ χαίρουν ειδικής χαμηλότερης τιμής. Έτσι το μεγαλύτερο ποσοστό των αιτήσεων αφορούσε αιτήσεις του ΟΓΑ όπως διαπιστώνεται στον παρακάτω πίνακα. Αιτήσεις Κανονικές ΟΓΑ Σύνολο Λιβάδι Δολίχη Σύνολο Καθαρισμός περιαστικού δάσους από δασεργάτες Στις αρχές του Ιούλη καθαρίστηκε το δάσος περιμετρικά του χωριού από τους συμπατριώτες μας δασεργάτες. Ξεραμένα δέντρα και κλαδιά, τα οποία αποτελούσαν εστία φωτιάς απομακρύνθηκαν, μονοπάτια και δρομάκια διανοίχθηκαν, προβληματικά - άρρωστα τμήματα δέντρων αφαιρέθηκαν, ώστε το περιαστικό μας δάσος να είναι περιποιημένο. Μια πρωτοβουλία της δημοτικής μας αρχής, για την οποία διέθεσε ένα ποσό από τα χρήματα της πολιτικής προστασίας, δίνοντας εργασία στους συμπολίτες μας. Αγωνιστικές Διεκδικήσεις Παραγωγών Σε περίοδο συγκομιδής των προϊόντων τους οι ροδακινοπαραγωγοί της Μακεδονίας δεν δίστασαν να κατέβουν στους δρόμους. Στη μισή τιμή από πέρσι ζητούν οι κονσερβοποιοί να αγοράσουν τα συμπύρηνα (για κομπόστα) ροδάκινά τους. Επίσης, λόγω δήθεν οικονομικής κρίσης, θέλουν να απορροφήσουν μόνο την μισή παραγωγή και ίσως και λιγότερη. Οι παραγωγοί είναι αγανακτισμένοι, βλέποντας πως ένα από τα πλέον εξαγώγιμα αγροτικά προϊόντα χάνει διαρκώς την δυναμική του. Τα αδιέξοδα μεγάλα και το Υπουργείο Αγροτική Ανάπτυξης μένει σχεδόν άπραγο. Οπότε πήραν την σκυτάλη από τους γεωργούς, πολλοί από τους οποίους έχουν ακόμη απούλητες τις περσινές τους σοδειές, έκλεισαν τους δρόμους των νομών Πέλλας και Ημαθίας και αγωνίζονται για ένα καλύτερο αύριο. Τα μέτρα που ισχύουν το καλοκαίρι του 79 και σταματούν κάθε διασκέδαση μετά τις δύο το πρωί, δεν μπόρεσαν να περιορίσουν τους γλεντοκόπους των πανηγυριών της Αγίας Τριάδος και του Αϊ Λια. Συντάσσεται και εγκρίνεται μελέτη για την ανάπτυξη του Λιβαδίου από το Υπουργείο Γεωργίας. Από τα προβλεπόμενα στη μελέτη ελάχιστα μόνο θα υλοποιηθούν στα επόμενα χρόνια. 9

10 Είναι οι ατέλειωτοι χειμώνες, τότε που το χιόνι έφτανε ίσαμε το γόνατο και οι άντρες, κυρίως, άνοιγαν δρόμους για να πάνε στις δουλειές, τα παιδιά στο σχολείο, όσοι δεν δούλευαν στο καφενείο και οι γυναίκες στη γειτονιά για καφέ. Και οι χρονιάρες μέρες με τα μπαμπαλιούρια στους δρόμους, το παγωμένο αγιάζι που έκανε τις μύτες των παιδιών να τρέχουν, το φυλλοκάρδι τους να τρέμει από τον εκκωφαντικό θόρυβο των κουδουνιών και τη χαντζάρα να στέκει στο ύψος των ματιών τους. Είναι το Πάσχα, η Μεγαλοβδομάδα, απαραιτήτως όλοι στις κατάμεστες εκκλησιές κάθε βράδυ, τα καινούργια ρούχα των ημερών. Τις περισσότερες φορές κρύο και βροχή αλλά τα ανοιξιάτικα ρούχα και τα καινούργια πέδιλα έπρεπε να φορεθούν, Πάσχα βλέπεις Τα αρραβωνιάσματα τις επίσημες μέρες, τι ψώνισαν από το γαμπρό για τη νύφη και το αντίθετο, σοβαρό και προσφιλές θέμα συζήτησης των γυναικών για μέρες. Και οι προίκες! Πόσα χαλιά με «μάτια», πόσες κουβέρτες, κιλίμια, μαξιλάρια έχει η νύφη. Τα φορτωμένα ζωντανά με τα προικιά στην πλάτη. Λίγο μετά πήραν τη θέση τους τα φορτηγά. Εμείς τα παιδιά στην καρότσα, με τα μαξιλάρια στο χέρι, κάναμε επίδειξη στους λιβαδιώτες για το πόσο προκομμένη ήταν η νύφη. Είχαν προηγηθεί ατέλειωτες ώρες δουλειάς: Πλύσιμο, γνέσιμο, τσικρίκι, αργαλειός. Και οι κουβέρτες απ του Πάππα. Χωρίς αυτές η προίκα ήταν ελλιπής. Και τα πανηγύρια, με αποκορύφωμα το δεκαπενταύγουστο. Τα κλαρίνα, η ντιζέζ, η μυρουδιά του ψημένου αρνιού. Ο «χαλβάς Φαρσάλων» του μπάρμπα Τάκη. Τα γλειφιτζούρια και οι καραμέλες του Μουσένα, αργότερα τα κοκ και τα κορνέ των μοντέρνων ζαχαροπλαστείων. Είναι το θερινό σινεμά με τα σκαμνάκια στην πλατεία κάτω από τον πλάτανο, αιώνιο και σταθερό σημείο αναφοράς. Όσα τα φύλλα του τόσες και οι σκέψεις αφανέρωτες και φωναχτές, τα αστεία, οι στεναχώριες, οι προβληματισμοί Γράφει η Γλυκερία Γκρέκου ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΛΙΒΑΔΙ Και η βόλτα τις Κυριακές πάνω κάτω για ώρες με πασατέμπο, σπρωξίματα και ματιές. Η μυρουδιά του τσίπουρου να ποτίζει για μέρες την ατμόσφαιρα των σπιτιών στις γιορτές. Η μυρουδιά του τσίπουρου, το πλαστικό των καθισμάτων, ο καπνός από τσιγάρα όλα μαζί ανακατεμένα στο πρωινό λεωφορείο για Ελασσόνα με αποτέλεσμα φωνές χαμηλόφωνες, με αίσθημα ενοχής και ντροπής καθώς ακουγόταν «Οδηγέ μια σακούλα» και να ο Καζαντζίδης «Μανούλα θα φύγω μην κλάψεις για μένα» Και τα αμούστακα αγόρια και τα άβγαλτα κορίτσια που εγκατέλειπαν νωρίς -νωρίς τη σπιτική θαλπωρή για να κατέβουν στην Ελασσόνα με λιγοστά ρούχα, η μπλε ποδιά απαραίτητη, το θάρρος απαραίτητο γιατί, φαντάζομαι, δεν ήταν και από τα πιο εύκολα να αφήνεις ένα τόπο όπου η βλάχικη γλώσσα ήταν η καθημερινότητα, το σπιτικό φαγητό, ό,τι κι αν ήταν αυτό, μύριζε ασφάλεια και ζεστασιά. Οι χωμάτινοι δρόμοι, γνώριμα μονοπάτια για τα χωράφια ή τα μαντριά, απ τη μια μέρα στην άλλη αντικαταστάθηκαν από τους δρόμους της γειτονικής πολίχνης. Και τα σπίτια με τις μεγάλες κόχες, το τζάκι, τις τεράστιες ξυλόσομπεςφούρνους που τις Κυριακές ανάδυαν τη γνώριμη μυρουδιά: κρέας με λάχανο ή κρέας με πατάτες. Αυτά έπρεπε να δώσουν τη θέση στα ενοικιαζόμενα, στενά δωμάτια, με κοινή τουαλέτα. Και τα καλάθια, «ντελίβερι» της εποχής. Ψάθινα να αερίζονται τα φαγητά και τα καλούδια. «Ράβε, ξήλωνε» το υφασμάτινο κάλυμμα για τη μάνα εκείνων των χρόνων, βάσανο τι να στείλει κάθε βδομάδα στο παιδί. Και να το Ζάννειο, να ναι καλά, εκεί που βρίσκονται, οι ευεργέτες, που κράτησαν τα παιδιά στα σπίτια τους, και δημιουργήθηκε ένα φυτώριο για να γεννηθούν και να μεγαλώσουν παιδιά με όρεξη για σπουδή. Παιδιά με δικαίωμα στο όνειρο. Είναι οι θεατρικές παραστάσεις, οι εκδηλώσεις στο κιόσκι, ο χορός των γερόντων, ο «ψηλός» παντού και Μια οικογένεια που είχε τα κτήματα και τα ζωντανά της στην περιοχή της Αγίας Τριάδας, περνούσε τον καιρό δουλεύοντας τη γη και βόσκοντας τα ζωντανά. Ένα πρωί του Αυγούστου, λοιπόν, που λέτε, σηκώνεται ο ένας αδερφός και βλέπει μια προβατίνα που ψυχορραγούσε. Πείνα, φτώχεια, δεν χάνει την ευκαιρία, βγάζει από τη ζώνη του την μαχαίρα και σφάζει το ζώο. Σηκώνεται από την φασαρία και ο άλλος αδερφός και πιάνεται να βοηθήσει τον μικρό στο γδάρσιμο. Αφού τελείωσαν και με τις άλλες δουλειές, κάθονται να κάνουν ένα τσιγάρο και ο μικρός αποκρίνεται στον μεγάλο: -Τσι βα ου αντρέμ ουάια; (Τι θα την κάνουμε την προβατίνα;) Βα ν τσέμου λα δέσποτα σ βα ντρμπ μου. (θα πάμε στον δεσπότη και θα τον ρωτήσουμε). Συνήθιζε τα καλοκαίρια να παραθερίζει στο μοναστήρι ο δεσπότης όπου του είχαν και ξεχωριστό δωμάτιο. Χωρίς να χάσει χρόνο ο μεγάλος αδερφός σηκώνεται, ξεσκονίζεται και πάει προς το μοναστήρι, χτυπάει την πόρτα και του ανοίγει ένας μοναχός. Kόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινήσει...κάθε προβατίνα από το ποδάρι της κρέμεται! πάντα παρών με μια φωτογραφική μηχανή στα χέρια του. Είναι το ίδιο το κιόσκι, Λιβάδι χωρίς κιόσκι είναι καημός χωρίς το «ωχ!», χαρά χωρίς λάμψη στα μάτια. Και το φευγιό στα τέλη Αυγούστου, η μελαγχολία του Σεπτέμβρη, ο θόρυβος της μηχανής που κόβει τα ξύλα, αισθητή εναλλαγή μέσα στη φθινοπωρινή ησυχία του χωριού. Η μυρουδιά του κομμένου ξύλου, των καζανιών με τα πατημένα σταφύλια, του επερχόμενου χειμώνα που θα έκανε την εμφάνισή του νωρίς νωρίς. Του χειμώνα με τους αέρηδες, «για δυο λόγους έφυγα απ το χωριό» έλεγε ο μπάρμπας ( Ο Τάκης ο Χαλκιάς) «ντι βίντου ζντι μόρτσ (Από τον αέρα και το θάνατο)». Πόσο δίκιο είχε! Είναι η ματιά μας που άλλαξε από τις απώλειες φίλων και συγγενών, συνομήλικων, του Βασίλη, του Μήτσου, των Κωστάδων, της Μαίρης Είναι λοιπόν η συμμετοχή στον πόνο, οι αναμνήσεις (Προπολεμικά το μοναστήρι ήταν αντρικό). -Καλημέρα, θέλω να ιδώ τον δέσποτα, είναι ανάγκη. -Περίμενε, αποκρίνεται ο μοναχός και πάει να τον ειδοποιήσει. Μετά από λίγο του λέει να περάσει. Περνά, λοιπόν, πλησιάζει τον δεσπότη, προσκυνά κατά το πως είθισται και λέει: -Δέσποτα, ήταν άρρωστη μια προβατίνα και, προκειμένου να ψοφήσει, την σφάξαμε. Τι να την κάνουμε, να την φάμε; Είναι και νηστεία. -Τέκνο μου, να τη τεμαχίσετε και να τη μοιράσετε στους φτωχούς. -Μα κι εμείς φτωχοί είμαστε, και τα αδέρφια μας και η μάνα μας πεινάνε στο χωριό. -Τέκνο μου, κάντε νηστεία και μάλιστα χωρίς λάδι και θα μεριμνήσει ο Θεός. -Μα, καλά, δέσποτα, εμείς νηστεία, αλλά εσύ τα κοκόρια τρία-τρία τα βάζεις στο φούρνο κάθε μεσημέρι. -Άκου, τέκνο μου, και να το θυμάσαι καλά, κάθε προβατίνα από το ποδάρι της κρέμεται! Από τη λαϊκή μας παράδοση μαζί τους που ώρες ώρες σε πνίγουν και θέλεις να φύγεις σε άλλα μέρη που δεν θα υπάρχει τίποτα γνώριμο. Είναι όμως και τα παιδιά που γεμίζουν τους δρόμους με τα ζωντανά πρόσωπα, η συνέχεια, η ανάγκη για ελπίδα Και είναι αυτά που ζήσαμε, και ακούσαμε, αυτά που ονειρευτήκαμε και βγήκαν αληθινά, αυτά που μας πρόδωσαν αλλά εμείς εξακολουθούμε να ελπίζουμε. Είναι πολλά το Λιβάδι. Κι αυτά είναι ένα μέρος της ζωής μας. Σίγουρα όχι, και γιατί άλλωστε, ιδωμένα με την ίδια ματιά απ όλους. Αυτό είναι το Λιβάδι με τα δικά μου μάτια. Και με τα μάτια των «συνενόχων» μου. ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Ευχαριστούμε τον κ. Μπίσμπα Αντώνιο του Γεωργίου για τη δωρεά ποσού για την αγορά μικροφωνικής στον Ιερό Ναό του Αγ. Γεωργίου. Η ενοριακή επιτροπή Αγ. Αναργύρων 10

11 ΓΥΝΑΙΚΑ Στον Αντώνη Μωραΐτη Βαμμένη. Να σε φέγγει κόκκινο φανάρι Γιομάτι φύκια και ροδάνθη, αμφίβια Μοίρα. Καβάλαγες ασέλωτο με δίχως χαλινάρι, πρώτη φορά, σε μια σπηλιά στην Αλταμίρα Νίκος Καββαδίας ΤΡΑΒΕΡΣΟ Η μουσική... δίνει ψυχή στον κόσμο, φτερά στο μυαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα... Πλάτωνας γράφουν οι: Σούλης Kοντοφάκας και Θόδωρος Ψαλλίδας Νίκος Ζούδιαρης: Για ποιο ταξίδι μου μιλάς; Ο Νίκος Ζούδιαρης επανέκαμψε, όπως πάντα, με στιχάκια και μουσικές που άλλοτε σε καταβρέχουν σαν ζεστές σταγόνες βροχής κι άλλοτε σε μαστιγώνουν σαν μαστίγια φτιαγμένα από χέρι ποιητή. «Μη με κοιτάς, μη με τρυπάς / Μ αυτά τα μάτια αφέντες Γιατί η σιωπή καμιά φορά / Λέει βαριές κουβέντες» και «Εχτές σε μια γωνιά του δρόμου / Μπροστά στα μάτια μου Με πετροβόλαγες μικρό μου / Με τα κομμάτια μου». Να συνεχίσω; Θα τα βρείτε και μόνοι σας τα υπόλοιπα δεν είναι μυστικά. Λίγο κόπο και ψάξιμο παραπάνω από τα συνηθισμένα CD χρειάζεται. Να σας θυμίσουμε πως σε αυτό το CD θα βρείτε κι ένα βιβλίο με αφηγήματα (ή το αντίθετο μάλλον), γραμμένα από τον Νίκο Ζούδιαρη. Να βάλω άριστα στις ανάγλυφες ενορχηστρώσεις και να πω, ότι αυτά τα «θαλασσινά» του Νίκου Ζούδιαρη είναι εξαίσια κεντημένα ταξίδια που μπορείς να κάνεις με τα μάτια κλειστά και τα χέρια απλωμένα να αγκαλιάσουν τον ουρανό. «Το να καταλαβαίνεις είναι ο μόνος τρόπος να πηγαίνεις μπροστά. Το να πηγαίνεις μπροστά είναι σαν να ονειρεύεσαι». Ο δρόμος για τη χώρα που δεν υπάρχει, όπου περιδιαβαίνουν όλα όσα υπάρχουν κι όλοι οι πόθοι βγαίνουν αληθινοί. Μια περιπέτεια απόψεων και αισθήσεων, από μια νύχτα χωρίς σελήνη μέχρι την αφρισμένη Ερυθρά θάλασσα. «Από το Λιβυκό πέλαγος μέχρι την πλατεΐτσα την μικρότερη σε μια γωνιά της γης.» Από εκεί που χάνεται το βλέμμα έως το τελευταίο κύτταρο μιας σκέψης. «Ενα ταξίδι από τα μάτια έως τα χέρια»... Ένα καράβι της φυγής, ταξίδια και όνειρα ανεκπλήρωτα, πολύ θαλασσινό νερό και αισθήματα νοτισμένα με την πρωινή αύρα της θάλασσας «στοιχειώνουν» το νέο δίσκο του Νίκου Ζούδιαρη. Από τους πιο αξιοσημείωτους τραγουδοποιούς της δεκαετίας του 1990 ο Ν. Ζούδιαρης δεν έδειξε ποτέ να βιάζεται και το κυριότερο δεν ενεπλάκη ποτέ στον τζόγο του τραγουδιού. Εδώ μας προσφέρει κατ' αρχάς μια πανέμορφη έκδοση, Κάτω από ένα κουνουπίδι Ανάμεσα στα τραγούδια που δούλευε ο Μάνος Λοϊζος, πριν φύγει τόσο νωρίς από τη ζωή υπήρχε κι ένας κύκλος παιδικών τραγουδιών σε στίχους του Γιάννη Νεγρεπόντη. Ήταν κάτι που το μάθαμε αρκετά χρόνια μετά, το 1995, όταν εκδόθηκε ο δίσκος «Κάτω από ένα κουνουπίδι». Το 1981 κυκλοφόρησε σε περιορισμένο αριθμό μια κασέτα που περιελάμβανε τις πρόχειρες ηχογραφήσεις που είχε κάνει ο Μάνος Λοϊζος και to 1995 τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν στο στούντιο. Αμέσως συγκεντρώθηκε μια ομάδα γνωστών ερμηνευτών που ανέλαβαν να πουν ο καθένας κι από ένα τραγούδι: ο Κώστας Θωμαϊδης, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, η Ελένη Τσαλιγοπουλου, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και η Αφροδίτη Μάνου. Oι παραγωγοί πρόσθεσαν στην τελευταία έκδοση του δίσκου και τις δοκιμαστικές ερμηνειες του Μάνου, έτσι, έχουμε σε έναν δίσκο τις συλλεκτικές ηχογραφήσεις του Λοϊζου και τις στουντιακές εκτελέσεις των νεότερων ερμηνευτών. Δε μπορεί να μιλήσει κανείς για το «Κάτω από ένα κουνουπίδι», δίχως να αναφερθεί παράλληλα στο καλλιτεχνικό μέγεθος του Μάνου Λοϊζου. Έχουν γραφτεί άπειρα κείμενα για τον συνθέτη που ό,τι έπιανε το έκανε τραγούδι! Ίσως τα παιδικά τραγούδια του Λοϊζου είναι η πιο καλή ευκαιρία να ανακαλύψουμε την ρίζα της μουσικής του μοναδικού αυτού συνθέτη, ίσως περισσότερο από κάθε άλλο δίσκο του. Στο «Κάτω από ένα κουνουπίδι» σχέδια του Στάθη Σταυρόπουλου η οποία περιλαμβάνει οκτώ τραγούδια και ένα ορχηστρικό και η οποία όλη μαζί περιλαμβάνεται σε ένα καλαίσθητο βιβλίο (εκδόσεις Γαβριηλίδης) με τον ίδιο τίτλο του δίσκου και με τη διαφορά, πως, αντί για στιχούργημα, καθένα από τα οκτώ τραγούδια έχει αναπτυχθεί σ ένα μικρό διήγημα γραμμένο από τον ίδιο τον Ν. Ζούδιαρη. Στην γλώσσα των media θα λέγαμε ένα πολύ ωραίο πρότζεκτ. Στα ελληνικά λέμε μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση για την αγορά και του δίσκου και του βιβλίου. Το δυνατότερο σημείο του Ν. Ζούδιαρη, κατά τη γνώμη μας, είναι πάντα οι στίχοι του, πράγμα που επιβεβαιώνεται και εδώ. Η μουσική του δεν είναι απλώς συνοδευτική των στίχων. Γίνεται ένα με τους στίχους, αναποσπαστο κομμάτι μιας θαλασσογραφίας. Σε τούτο τον δίσκο χρησιμοποίησε τον Μανόλη Λιδάκη, τον Παύλο Παυλίδη και τη Nicky Mac Kinnon, ενώ τρία τραγούδια ερμηνεύει ο ίδιος. Ανάλογα με τον ερμηνευτή «παίζουν» και οι μουσικές του. Στον Λιδάκη έχουμε άρωμα Κρήτης και στον Παυλίδη δείγμα σύγχρονης μουσικής άποψης παρακμιακό και σκοτεινό. Ο ίδιος ο Ν. Ζούδιαρης δεν είναι ό,τι καλύτερο όταν τραγουδά. Όμως δεν θα μπορούσα να φανταστώ όσα τραγούδια έχει ερμηνεύσει με άλλη φωνή, παράδοξο μεν αληθινό δε. Δεν είναι... μουσικολογικός ο όρος αλλά θα τολμήσω να τον χρησιμοποιήσω: ήσυχα τραγούδια. Όχι ανόητα, όχι κενά περιεχομένου, όχι ασήμαντα, ήσυχα. Σαν την αναπνοή ενός ανθρώπου, το κοντέρ της σκέψης του μετράει χιλιάδες χιλιόμετρα και ξαφνικά αγγίζει μιαν ασυνήθιστη γαλήνη. Να τον αγοράσετε αν τον βρείτε με κλειστά ματια! Κι αν τον έχει κάποιος φίλος, απλά παρακαλέστε τον να σας τον αντιγράψει. ΑΞΙΖΕΙ. Στιχάκια της φυγής... «Ένα καράβι της φυγής ένα γλυκό καράβι Στα όνειρά μου έρχεται και μπαίνει κάθε βράδυ Στην πλώρη γράφει «Λεύτερος», στην πρύμνη «Δεν αντέχω» Κι έχει στα άλμπουρα ψηλά ό,τι εγώ δεν έχω Κι ο καπετάνιος με ρωτά κι ο καπετάνιος λέει: «Μήπως πεινάς, μήπως διψάς, κι είσαι σκοτεινιασμένος;» «Μήτε πεινώ, μήτε διψώ, μα ψάχνω μια πατρίδα Γιατί δεν έχω μια μεριά να γείρω το κορμί μου Αν με προδώσει η θάλασσα, ο σκύλος κι η καλή μου» Ένα καράβι της φυγής, ένα γλυκό καράβι Στα όνειρά μου έρχεται και φεύγει κάθε βράδυ.» συναντάμε όλες τις πτυχές του έργου του: ευαισθησία, φαντασία, ανθρωπιά, αξίες, ακόμα και πολιτική (όχι φυσικά με την έννοια που την καταλαβαίνουμε σήμερα). Ο Λοϊζος παίρνει τους απλοϊκούς στίχους του Νεγρεπόντη και πειραματίζεται. Σκαλίζει μουσικές που καταφέρνουν απ τη μια να μιλήσουν απλά στους μικρούς ακροατές, κι απ την άλλη να διευρύνουν τους ορίζοντές τους. Δημιουργεί εικόνες, παλεύει να μιμηθεί το «παπί που πάει παντού», ζωγραφίζει ένα ηλιοβασίλεμα και μια γωνιά για την τύχη ενός σπουργιτιού που προσπαθεί να βρει την ησυχία του για ν απολαύσει το γεύμα του Σε επίπεδο αισθητικής, αυτό που κατορθώνει με τη μουσική του, είναι ένα μείγμα λαϊκής μουσικής με πολλά έντεχνα στοιχεία, κάτι μεταξύ των παραδοσιακών παιδικών τραγουδιών που έρχονται κατευθείαν απ το δημοτικό τραγούδι, και του έντεχνου τραγουδιού που άνθισε στην δεκαετία του 70. Τα μηνύματα που μεταφέρουν οι στίχοι του Νεγρεπόντη είναι απλά, αλλά ουσιαστικά. Και ο Λοϊζος τα παραλαμβάνει και τα ντύνει με μουσικές γεμάτες φαντασία. Δε μπορούμε να ξέρουμε πως θα ήταν αυτά τα τραγούδια εάν τα είχε επιμεληθεί και εκδώσει ο Μάνος Λοϊζος όσο ζούσε. Το σίγουρο είναι ότι το «Κάτω από ένα κουνουπίδι» είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ακούσουν τα παιδιά 9 τραγούδια του μάγου Μάνου Λοϊζου, και να ταξιδέψουν στις εικόνες που εκείνος ήξερε καλά να δημιουργεί με τη μουσική του. 11

12 Σκέψεις και προτάσεις της απερχόμενης Συντακτικής επιτροπής 30 φύλλα δημιουργία συλλογικότητα φαντασία εντάσεων γέλιου Πριν από πέντε χρόνια η ιδέα της έκδοσης εφημερίδας από τον Εξωραϊστικό σύλλο-γο, που συζητιόταν μετά και το κλείσιμο και των δύο εφημερίδων που εκδίδονταν με ιδιωτι-κή πρωτοβουλία, έγινε πράξη. Μετά τις πρώτες δυσκολίες, λόγω φυσικά και της απειρίας, προέκυψαν στην πορεία και άλλα προβλήματα, οργανωτικά κυρίως, καθώς οι συνδρομές αυ-ξάνονταν με γρήγορο ρυθμό. Έγινε έτσι φανερή η ανάγκη μιας συντακτικής επιτροπής, η ο-ποία και ορίστηκε με θητεία δύο χρόνων. Μ αυτό το φύλλο, το 30ο, λήγει, αισίως, η θητεία της πρώτης Συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας «Λιβάδι». Θεωρούμε, λοιπόν, χρήσιμο και επιβεβλημένο, μετά και τη σχετική εμπειρία που αποκομίσαμε, να καταθέσουμε κάποιες σκέψεις, παρατηρήσεις, απόψεις και προτάσεις. Αποδείχτηκε ότι η έκδοση εφημερίδας με συλλογικές διαδικασίες είναι ένα πολύ δύ-σκολο εγχείρημα. Και αυτό γιατί, όσο και αν είχαμε κοινές αφετηρίες όλοι οι συντελεστές, δε γινόταν να συμφωνούμε απολύτως. Να υπογραμμίσουμε δε ότι σε αντίθεση με εφημερίδες άλλων συλλόγων, που τις περισσότερες φορές στην πραγματικότητα εκδίδονται τελικά από έναν ή δύο, εμείς λειτουργήσαμε όντως συλλογικά. Μπορεί στη σύνταξη την τελική ευθύνη να είχε η συντακτική επιτροπή, ωστόσο το περιεχόμενο, οι θέσεις, το ύφος και η μορφή της εφημερίδας διαμορφώνονταν από πολλούς περισσότερους. Το γεγονός ότι η εφημερίδα μας δε φοβήθηκε να παρέμβει δυναμικά και αποφασιστι-κά στο δημόσιο βίο του τόπου μας δημιούργησε μια σειρά προβλημάτων. Η σταθερή επιδίω-ξή μας να είμαστε αμερόληπτοι και να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους είχε ως αποτέλε-σμα να έρθει η εφημερίδα αντιμέτωπη με συμφέροντα, που θίγονταν από τα γραφόμενα. Έ-τσι, άλλοτε ασκήθηκαν πιέσεις με σκοπό την αποσιώπηση, άλλοτε έγιναν προσπάθειες προ-σεταιρισμού και άλλοτε επιχειρήθηκε μια γενικότερη απαξίωση της εφημερίδας καταλογίζο-ντάς της κομματικό χρωματισμό, συμπάθειες ή αντιπάθειες. Κατά σύμπτωση οι ίδιοι αυτοί κύκλοι συμφερόντων υπήρξαν και στο παρελθόν φανατικοί πολέμιοι του Εξωραϊστικού Συλ-λόγου. Η ραγδαία αύξηση των συνδρομητών, που στο 30ο φύλλο ξεπέρασε τους 700, επέφε-ρε μια δραματική αύξηση των οργανωτικών και οικονομικών υποχρεώσεων του συλλόγου. Παρά τις όποιες, φιλότιμες, προσπάθειες, ο Σύλλογος, δε μπόρεσε να αντεπεξέλθει επαρκώς. Τα προβλήματα και οι αδυναμίες δεν άργησαν να φανούν. Στον οργανωτικό τομέα η αδυναμία είσπραξης των συνδρομών - λιγότερο από το ένα τρίτο των συνδρομητών είναι εντελώς τακτοποιημένο οικονομικά είχε ως αποτέλεσμα την οικονομική βύθιση του Συλλόγου. Προέκυψαν, επίσης, προβλήματα αρχειοθέτησης. Το αρχείο των συνδρομητών δεν ενημερωνόταν εγκαίρως, με συνέπεια να μη διορθωθούν άμεσα και κάποιες εσφαλμένες δι-ευθύνσεις. Γίναμε πολλές φορές δέκτες παραπόνων, δικαιολογημένων, για συνδρομές που δε δημοσιεύθηκαν ή για νέους συνδρομητές που δεν καταχωρήθηκαν. Εδώ, βέβαια, χρεωθήκαμε και την απαράδεκτη δυσκινησία των ΕΛΤΑ: σε πολλούς συνδρομητές των οποίων η διεύ-θυνση ελέγχθηκε διπλά και τριπλά, η εφημερίδα δεν έφτασε ποτέ. Πρόβλημα δημιουργήθηκε και με την αρχειοθέτηση του υλικού της εφημερίδας, η οποία εκκρεμεί ακόμη. Οι διαμαρτυρίες για όλα αυτά, πολλές φορές, στρέφονταν στη συντακτική επιτροπή. Έτσι, αν και η ευθύνη που είχαμε επωμιστεί αφορούσε βέβαια στη σύνταξη, αναγκαστήκαμε στα πλαίσια της συλλογικότητας να χρεωθούμε λάθη και παραλείψεις που αφορούσαν άλ-λους. Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα, και επειδή είμαστε πεπει-σμένοι ότι αξίζει ο κόπος να συνεχιστεί η έκδοση της εφημερίδας και είναι αυτό και επιθυμία της συντριπτικής πλειοψηφίας των Λιβαδιωτών όπου γης, θα θέλαμε να καταθέσουμε και κάποιες προτάσεις που κατά την εκτίμησή μας θα βοηθήσουν στην μελλοντική πορεία της εφημερίδας. Είναι αναγκαία, υπ αυτές τις συνθήκες, η μείωση του κόστους της εφημερίδας. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με μετατροπή της σε ασπρόμαυρη, ελάττωση τού αριθμού των σελίδων της, εκτύπωση σε υποδεέστερη ποιότητα χαρτιού, απαλοιφή του κόστους σελιδοποί-ησης με σελιδοποίηση ερασιτεχνική κατευθείαν από τη συντακτική επιτροπή. Να σημειωθεί, πάντως, ότι, αν οι μισοί, έστω, συνδρομητές βρουν τρόπο να τακτοποιούν εγκαίρως τις οικο-νομικές τους υποχρεώσεις, η εφημερίδα από οικονομικής, τουλάχιστον, άποψης θα μπορούσε να συνεχίσει ως έχει. Είναι ανάγκη να εξευρεθεί ικανοποιητικός τρόπος είσπραξης των συνδρομών. Αυτός θα μπορούσε να είναι είτε ταχυδρομική επιταγή είτε κατάθεση σε λογαριασμό τραπεζικό ή κάτι άλλο που δεν έχουμε σκεφτεί. Μια πρόταση, που αξίζει να συζητηθεί, είναι να γίνεται προσπάθεια να συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο μέρος των συνδρομών τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου. Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι η ύπαρξη συντακτικής επιτροπής είναι απολύτως απαραίτητη. Γνώμη μας είναι ότι πρέπει να είναι ολιγομελής όπως τώρα. Απεναντίας, οι συνερ-γάτες της εφημερίδας πρέπει να γίνουν πολύ περισσότεροι και να επιδιωχθεί η επικοινωνία τους με την εκάστοτε συντακτική επιτροπή μέσω διαδικτύου. Κλείνοντας, θέλουμε να ευχαριστήσουμε τον εξωραϊστικό σύλλογο Λιβαδίου για την εμπιστοσύνη με την οποία μας περιέλαβε και την τιμή που μας έκανε να μας αναθέσει τα ηνία της εφημερίδας για τη διετία που πέρασε. Να ευχαριστήσουμε όλους εσάς για την αγάπη, την κατανόηση, την υποστήριξή σας, για τα καλά σας λόγια, γραπτά και προφορικά. Να ευχαρι-στήσουμε, επίσης, όλους τους συνεργάτες για τη συνεπή τους παρουσία στην εφημερίδα, που, σημειωτέον, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της. Εμείς θα είμαστε πάντα εδώ από οποιαδή-ποτε θέση. Τις απόψεις μας θα εκθέσουμε λεπτομερέστερα στη γενική συνέλευση του καλο-καιριού στην οποία, από τη πλευρά μας, σας καλούμε όλους να συμμετάσχετε για να συνα-ποφασίσουμε το μέλλον της εφημερίδας. Καψάλης Θάνος, Κοντοφάκας Σούλης, Κιτσούλης, Δημήτρης