ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ Ή ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ;

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ Ή ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ;"

Transcript

1 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ Ή ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ; Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΟΓΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ Νίκος Καλογερόπουλος 1 Χρήστος Καρατζάς 2, Χηµικοί, Επιµορφωτές ΤΠΕ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ Το να µαθαίνει κανείς χηµεία µόνο από µαθήµατα και βιβλία είναι σαν να διδάσκεται ένας τυφλός για τα χρώµατα 3 (Hermann Kolbe, ) Το ερώτηµα βασανίζει και θα βασανίζει πολλούς καθηγητές που διδάσκουν Χηµεία στο Γυµνάσιο και το Λύκειο. Είναι άραγε εύκολη, ή αυτονόητη η απάντηση; Πολλοί είναι εκείνοι που µε ευκολία απαντούν ότι το πραγµατικό εργαστήριο είναι το µόνο, που µπορεί να βοηθήσει τους µαθητές να κατανοήσουν τη Χηµεία. Όλοι συµφωνούν ότι οι µαθητές πρέπει να αποκτήσουν δεξιότητες αναγνώρισης των µορφών και των µεταµορφώσεων της ύλης, αισθητοποίησης των πειραµατικών ποσοτήτων και χρήσης των εργαστηριακών οργάνων της χηµείας. Πρέπει να διδαχθούν, να διαπιστώσουν και να κατανοήσουν, έστω και στοιχειακά, την ανάγκη και τη διαδικασία της επιστηµονικής-χηµικής έρευνας. Πρέπει να γνωρίσουν την οµορφιά αλλά και τους κινδύνους που κρύβει η εργαστηριακή δουλειά. Πώς θα τους εξασφαλίσει τα παραπάνω το εικονικό εργαστήριο; Και ακόµη: Μήπως στο εικονικό εργαστήριο κινδυνεύουν από παρανοήσεις που θα υποθηκεύσουν όχι µόνο τη µάθηση αλλά και την ασφάλεια όσων ασχοληθούν αργότερα µε τη χηµεία; Οι µαθητές από την πλευρά τους µας ζητούν να τους πηγαίνουµε τακτικά στο εργαστήριο. Οι µαθητές αναζητούν άραγε την ερευνητική πειραµατική δραστηριότητα; Τους γοητεύουν οι µετρήσεις, οι υπολογισµοί και τα συµπεράσµατα; Η µήπως οι µαθητές αναζητούν να δουν το απρόοπτο, το εντυπωσιακό, το επικίνδυνο, την έκρηξη;. Εµείς νοµίζουµε ότι αυτό που πραγµατικά χρειάζεται η διδασκαλία της Χηµείας είναι Εργαστηριακές Ασκήσεις ( εικονικές, πραγµατικές ή συνδυασµό τους). Με δεδοµένο το αναλυτικό πρόγραµµα και τη δοµή των εξετάσεων για είσοδο στα ΑΕΙ, το εικονικό εργαστήριο φαίνεται ότι µπορεί να προσφέρει πολλά. Ακόµη και στην σπάνια περίπτωση που το πραγµατικό εργαστήριο χρησιµοποιείται ικανοποιητικά, το εικονικό εργαστήριο θα ήταν χρήσιµο για: πειραµατικές δραστηριότητες που είναι ταχύτατες και δεν επιτρέπουν την παρατήρηση και ασφαλή µέτρηση των µεγεθών (εκρήξεις, θέµατα χηµικής κινητικής κλπ). περιπτώσεις πολύ αργών ή πολύπλοκων χηµικών διεργασιών, που δεν είναι συµβατές µε το διαθέσιµο χρόνο µιας διδακτικής ώρας. πειράµατα που εµπεριέχουν κινδύνους για την υγεία και τη σωµατική ακεραιότητα των µαθητών (ραδιενέργεια κλπ). διεργασίες που απαιτούν ακριβά αναλώσιµα υλικά (αντιδραστήρια) και συσκευές µη διαθέσιµες σε σχολικό εργαστήριο. µαθησιακές δραστηριότητες µοντελοποίησης κλπ. 1 : nkaloger@sch.gr, users.att.sch.gr/nkaloger 2 : chkaratz@sch.gr, users.att.sch.gr/chkaratz 3 : Α. Βάρβογλης, «Μεγάλοι Χηµικοί Η Παλιά Φρουρά», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1995.

2 ΓΙΑΤΙ Η ΟΓΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Το θέµα που επιλέξαµε είναι η πειραµατική µέθοδος ογκοµετρικού προσδιορισµού, επειδή: είναι µια κλασσική εργαστηριακή τεχνική, που εξυπηρετεί πολλούς µαθησιακούς στόχους έχει µεγάλο εύρος εφαρµογών και µπορεί να συνδυασθεί µε αρκετά θέµατα της «διδακτέας» ύλης στο Γυµνάσιο και ιδιαίτερα στο Λύκειο είναι κατ εξοχήν κατάλληλη για ανάπτυξη δεξιοτήτων χειρισµού των εργαστηριακών σκευών και συσκευών, ενώ οξύνει τις ικανότητες του µαθητή για παρατήρηση οπτικών µεταβολών κλπ. διδάσκεται και στη δευτεροβάθµια (4 από τις 5 προτεινόµενες εργαστηριακές ασκήσεις του Εργαστηριακού Οδηγού της Χηµείας Γ Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης αφορούν ογκοµετρήσεις) και στην τριτοβάθµια εκπαίδευση είναι απαιτητική τεχνική για τους ασκούµενους (τους υποχρεώνει στην πράξη να εφαρµόσουν «πρωτόκολλα συµπεριφοράς» για την ελαχιστοποίηση των σφαλµάτων και την ασφαλή εκτέλεση των αναλύσεων), είναι απαιτητική τεχνική και για τους διδάσκοντες ιδιαίτερα αν πρόκειται για µετωπικό εργαστήριο (παρασκευή διαλυµάτων, σύνθετη και εύθραυστη διάταξη ογκοµέτρησης, πολλές τεχνικές λεπτοµέρειες που πρέπει να προσεχθούν, διαρκής επίβλεψη, τακτοποίηση εργαστηρίου µετά την άσκηση) ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΞΟΥ ΕΤΕΡΩΣΗΣ ΜΕ ΙΑΘΕΣΙΜΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ Ασχοληθήκαµε ειδικότερα µε τις ογκοµετρήσεις εξουδετέρωσης και τα ρυθµιστικά διαλύµατα δεδοµένου ότι συναρτώνται µε έννοιες όπως ph, οξέα, βάσεις, εξουδετέρωση, έννοιες δηλ. που θίγονται ήδη από την Γ Γυµνασίου. Στόχοι ήταν η αξιολόγηση των διαθέσιµων λογισµικών, η δηµιουργία προσοµοιώσεων κατάλληλων για άµεση εφαρµογή και η πραγµατοποίηση πειραµατικών διδασκαλιών για αξιολόγησηανατροφοδότηση. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα λογισµικά που χρησιµοποιήθηκαν για την εκτέλεση την ογκοµετρήσεων εξουδετέρωσης µαζί µε κάποια χαρακτηριστικά τους. Λογισµικά υνατότητα αλλαγώνεπέκτασης Συνεργασία µε Excel Εργαστήριο Φυσικών Επιστηµών Εργαστήριο Υπολογιστών Modellus ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ α ΝΑΙ β MultiLog/DBLab ΟΧΙ ΝΑΙ ΝΑΙ β Microsoft Excel ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ α ΝΑΙ β Εικονικά εργαστήρια και ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ α ΝΑΙ β Java Applets α= κυρίως για πείραµα-επίδειξης µε βιντεοπροβολέα και πιθανώς φύλλο εργασίας β= µετωπικό εργαστήριο µε φύλλο εργασίας ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Modellus: Λογισµικό µοντελοποίησης βάσει µαθηµατικών συναρτήσεων. Έχει εξελληνισθεί και προσαρµοσθεί στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηµα στο πλαίσιο του έργου ΚΙΡΚΗ (Β ΚΠΣ). Το ΥπΕΠΘ έχει αποκτήσει δικαιώµατα χρήσης του εξελληνισµένου λογισµικού στο σύνολο των ελληνικών σχολείων - 2 -

3 Multilog/DBLab: Εργαστηριακή διάταξη που συνδυάζει ποικίλους αισθητήρες, καταγραφέα δεδοµένων(multilog Data Logger) και λογισµικό µεταφοράς, αποθήκευσης και διαχείρισης δεδοµένων(db-lab). Υπάρχει στα εργαστήρια Φυσικών επιστηµών των Ενιαίων Λυκείων. MS Excel: Λογισµικό του MS Office. Εικονικά εργαστήρια: Λογισµικά που προσοµοιώνουν εργαστήρια. Ορισµένα διατίθενται ελεύθερα στο Internet. Java applets Μικρές εφαρµογές δηµιουργηµένες µε τη γλώσσα Java, που διατίθενται ελεύθερα και ευρίσκονται κατά εκατοντάδες στο Internet. 1. Ογκοµετρήσεις σε εικονικά εργαστήρια ηµιουργήθηκαν και δοκιµάσθηκαν κατάλληλες εφαρµογές µε το Excel και το Modellus, ενώ αξιολογήθηκαν και 2 εικονικά εργαστήρια. Ελέγχθηκε παράλληλα η δυνατότητα καταγραφής µέσω του λογισµικού και της πρώτης παραγώγου της καµπύλης ογκοµέτρησης. Η χάραξη της πρώτης (και της δεύτερης) παραγώγου διευκολύνει την ταχεία και ακριβή εύρεση του ισοδύναµου σηµείου (ΙΣ) της ογκοµέτρησης 4, κάτι επιθυµητό σε µετωπικό εργαστήριο όταν ο στόχος είναι η εκτέλεση πολλών εικονικών ογκοµετρήσεων για εξάσκηση σε υπολογισµούς και δραστηριότητες πρόβλεψης-επιβεβαίωσης. 1.α. Excel Στο σχήµα 1 δίνεται η βασική οθόνη της ογκοµέτρησης ισχυρού οξέος µε ισχυρή βάση (αλκαλιµετρία) που κατασκευάσθηκε µε το MS Excel. Μπορούµε να µεταβάλλουµε τις συγκεντρώσεις οξέος και βάσης καθώς και τον όγκο οξέος, οπότε η καµπύλη τροποποιείται ανάλογα. Προσοµοίωση ογκοµέτρησης ισχυρού οξέος µε ισχυρή βάση συγκέντρωση οξέος,20 M όγκος οξέος 20,0 ml συγκέντρωση βάσης 0,200 M ph ,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 ml βάσης Σχήµα 1. Καµπύλη ογκοµέτρησης (ph συναρτήσει του όγκου της βάσης) µε το Excel Η πρώτη και η δεύτερη παράγωγος µπορούν να υπολογισθούν µέσω υπολογισµού της εκάστοτε κλίσης της καµπύλης, απαιτείται όµως εµπειρία στη χρήση του Excel. Η εφαρµογή του Excel υπάρχει στη διεύθυνση 4 εδοµένου ότι το ΙΣ αντιστοιχεί στη µέγιστη κλίση της καµπύλης ογκοµέτρησης, η καµπύλη της πρώτης παραγώγου συναρτήσει του όγκου θα παρουσιάζει ακρότατο στο ΙΣ, ενώ η καµπύλη της δεύτερης παραγώγου συναρτήσει του όγκου θα τέµνει τον άξονα των χ. Αυτά τα σηµεία είναι ευκολότερο να βρεθούν γραφικά. Θα µπορούσε να συνδυασθεί-συγκριθεί η εύρεση του ΙΣ µέσω καµπύλης παραγώγου µε τον κλασσικό τρόπο εύρεσης του ΙΣ µε χάραξη εφαπτοµένων στα 3 τµήµατα της καµπύλης ογκοµέτρησης

4 1.β. Modellus Στα σχήµατα που ακολουθούν φαίνονται οι βασικές οθόνες των προσοµοιώσεων που κατασκευάσαµε για εκτέλεση αλκαλιµετρίας-οξυµετρίας ισχυρών οξέων και βάσεων. Στο Modellus είναι δυνατή η ταυτόχρονη παρουσίαση στην οθόνη του προγράµµατος τόσο της καµπύλης ογκοµέτρησης όσο και της παραγώγου της, οπότε σε συνδυασµό µε τη δυνατότητα κίνησης εµπρός-πίσω καρέ-καρέ είναι δυνατή η γρήγορη και ακριβής εύρεση του ΙΣ, κάτι επιθυµητό σε µετωπικό εργαστήριο. Οι προσοµοιώσεις υπάρχουν στη διεύθυνση Πρώτη παράγωγος Καµπύλη ογκοµέτρησης Σχήµα 2. Ογκοµέτρηση ισχυρού οξέος µε ισχυρή βάση (αλκαλιµετρία) µε το λογισµικό Μodellus: Ογκοµέτρηση 25mL HCl 0,5M µε NaOH 0,4M. Καµπύλη ογκοµέτρησης Πρώτη παράγωγος Σχήµα 3. Ογκοµέτρηση ισχυρής βάσης µε ισχυρό οξύ (οξυµετρία) µε το λογισµικό Modellus: Ογκοµέτρηση 25mL NaOH 0,5M µε HCl 0,4M

5 1.γ. Εικονικά εργαστήρια και Java applets α. Εξουδετέρωση και ρυθµιστικά διαλύµατα Επιλέχθηκε ένα Java applet ( σχετικό µε ογκοµέτρηση µε ρυθµιστικά διαλύµατα µε κριτήριο τη δυνατότητά του να υποστηρίξει, µε γρήγορο και άµεσο τρόπο, µερικούς από τους µαθησιακούς στόχους του ογκοµετρικού προσδιορισµού, αλλά και εκπαιδευτικούς στόχους του συγκεκριµένου µαθήµατος, στους οποίους οι µαθητές εµφανίζουν ιδιαίτερες αδυναµίες κατανόησης. Το applet χρησιµοποιήθηκε σε 3 πειραµατικές διδασκαλίες µε µαθητές Γ Λυκείου σε εργαστήριο υπολογιστών. Το φύλλο εργασίας και το applet υπάρχουν στη διεύθυνση Σχήµα 4. Στο επάνω σχήµα φαίνεται η αρχική οθόνη του applet όπου υπάρχουν 2 δοχεία ένα µε νερό και ένα µε ρυθµιστικό διάλυµα που έχει επιλεγεί. Στο κάτω σχήµα φαίνεται η οθόνη µετά την προσθήκη 10mL 1M HC. Ο χρήστης µπορεί να επιλέξει τις συγκεντρώσεις και τους όγκους οξέος ή βάσης που θα προσθέσει σε ένα από 3 διαθέσιµα ρυθµιστικά διαλύµατα. Μπορεί επίσης να - 5 -

6 επιλέξει µεταξύ 2 δεικτών. Στην οθόνη δίνονται κάθε φορά τα ph των 2 διαλυµάτων, το χρώµα τους, γραφήµατα ph και συγκεντρώσεων ΗΑ και Α. β. VLab (virtual laboratory) Πρόκειται για Java applet που προσοµοιώνει ένα χηµικό εργαστήριο. ιατίθεται ελεύθερα από τη διεύθυνση Ο χρήστης µπορεί να επιλέξει σκεύη και αντιδραστήρια για να «παρασκευάσει» τα επιθυµητά διαλύµατα και να «στήσει» την κατάλληλη πειραµατική διάταξη. Στο σχήµα που ακολουθεί, έχει ετοιµασθεί µια διάταξη για αλκαλιµετρία: στην κωνική φιάλη έχουν προστεθεί 100mL διαλύµατος οξικού οξέος άγνωστης συγκέντρωσης και δείκτης φαινολοφθαλεΐνης, ενώ η µηδενισµένη προχοΐδα περιέχει διάλυµα NaOH 0,1Μ. Στο δεξιό τµήµα της οθόνης δίνεται µεταξύ άλλων και το ph. Στη δεύτερη εικόνα η ογκοµέτρηση έχει ολοκληρωθεί. Ο ρυθµός προσθήκης της βάσης µπορεί να ρυθµισθεί και να σηµειώνεται το ph µετά κάθε προσθήκη. Για τη δηµιουργία γραφήµατος πχ µε Excel, τα δεδοµένα όγκου-ph θα πρέπει να εισαχθούν ένα-ένα από τον χρήστη. Σχήµα 4. Ογκοµέτρηση ασθενούς οξέος (οξικό) µε ισχυρή βάση (αλκαλιµετρία) µε το εικονικό εργαστήριο-applet Vlab. Επάνω: Αρχική κατάσταση. Κάτω: µετά την ολοκλήρωση της ογκοµέτρησης

7 γ. Chemland 6.0 Λογισµικό που καλύπτει πολλά κεφάλαια Χηµείας και διατίθεται ελεύθερα από το Τµήµα Χηµείας του Πανεπιστηµίου της Μασαχουσέτης (µέγεθος 25MB) στη διεύθυνση: Σχήµα 5. Εικονικό εργαστήριο ογκοµέτρησης του Chemland 6.0. Ογκοµέτρηση ισχυρού οξέος (HCl) µε ισχυρή βάση (NaOH) µε πορτοκαλόχρουν του µεθυλίου ως δείκτη. Επάνω: Αρχική κατάσταση. Κάτω: µετά την ολοκλήρωση της ογκοµέτρησης. Ο χρήστης µπορεί να επιλέξει µεταξύ 3 οξέων και 3 δεικτών, µπορεί να καθορίσει τις συγκεντρώσεις οξέος, βάσης καθώς και τον ρυθµό προσθήκης της βάσης ανά 1mL, 0,1mL ή 0,05mL (στάγδην). Στην οθόνη εµφανίζονται κάθε στιγµή η καµπύλη της ογκοµέτρησης, το ph και ο όγκος βάσης που προστέθηκε

8 2. Ογκοµετρήσεις σε πραγµατικό εργαστήριο (Εργαστήριο Φυσικών Επιστηµών) Εργαστηριακή διάταξη MultiLog/DBLab Ο συνδυασµός ογκοµέτρησης εξουδετέρωσης µε προχοΐδα, phµετρο και διάταξη καταγραφής και αποθήκευσης των δεδοµένων σε ΗΥ (διάταξη MultiLog/DBLab), δοκιµάσθηκε από τον πρώτο των συγγραφέων, στο εργαστήριο Φυσικών Επιστηµών του 2 ου ΕΛ Ν. Σµύρνης. Χρησιµοποιήθηκε ο υπάρχων εξοπλισµός και αντιδραστήρια. Στο εγχειρίδιο της διάταξης MultiLog/DBLab, δίνεται περιγραφή µιας ογκοµέτρησης εξουδετέρωσης στην οποία αφήνεται η προχοΐδα να ρέει µε σταθερό ρυθµό και καταγράφεται συνεχώς το ph. Ετσι προκύπτει γράφηµα ph-χρόνου και όχι ph-όγκου. Για µετατροπή σε διάγραµµα ph-όγκου γίνεται παραδοχή ότι η ροή παρέµεινε σταθερή καθ όλη τη διάρκεια της ογκοµέτρησης, οπότε µπορεί να υπολογισθεί η παροχή (πχ σε ml/s) µέσω του συνολικού χρόνου ογκοµέτρησης και του συνολικού όγκου που καταναλώθηκε (ανάγνωση από την προχοΐδα). Μια άλλη προσέγγιση αυτή που εφαρµόσαµε- είναι να γίνεται η λήψη µετρήσεων ασυνεχώς (επιλογή manual) µε προσθήκη κατά βήµατα καθορισµένου όγκου (έστω 0,5mL) από την προχοΐδα. Εγινε ογκοµέτρηση 100mL αγνώστου διαλύµατος NaOH µε HCl 0,5M µε λήψη µετρήσεων Manual, και µέτρηση ph ανά 0,5mL HCl µετά από ανακίνηση της κωνικής φιάλης. Η καµπύλη ογκοµέτρησης που προέκυψε δίνεται στο Σχήµα 6 και είναι καµπύλη phσηµείων µέτρησης (όπου κάθε σηµείο αντιπροσωπεύει αύξηση όγκου κατά 0,5mL) Σχήµα 6. Καµπύλη τιτλοδότησης 100mL αγνώστου διαλύµατος NaOH µε HCl 0,5Mµε MultiLog/DBLab. Λήψη µετρήσεων Manual, µέτρηση ανά 0,5mL HCl µετά από ανακίνηση της κωνικής φιάλης. Τα σηµεία του άξονα των χ αντιπροσωπεύουν βηµατική προσθήκη 0,5mL από την προχοΐδα, άρα η ένδειξη 40,6 αντιστοιχεί σε προστεθέντα όγκο 40,6. 0,5=20,3 ml HCl. Το DBLab µπορεί να υπολογίσει αυτόµατα την πρώτη και δεύτερη παράγωγο της καµπύλης ογκοµέτρησης όπως φαίνεται στο Σχήµα 7. Σχήµα 7. Πρώτη και δεύτερη παράγωγος της καµπύλης τιτλοδότησης του Σχ

9 Η δυνατότητα εξαγωγής των δεδοµένων του DBLab στο Excel φαίνεται στα ακόλουθα σχήµατα 8 και 9, όπου παρουσιάζονται τόσο η καµπύλη ογκοµέτρησης του Σχ. 6 όσο και οι 1 η και 2 η παράγωγοί της σε γραφήµατα του Excel. ΚΑΜΠΥ ΛΗ ΤΙΤΛΟ ΟΤΗΣΗΣ ΙΑΛΥΜΑΤΟΣΝaOH ΜΕ HCl 0,5Μ ph Ογκος HCl (ml) Σχήµα 8. Χάραξη καµπύλης ογκοµέτρησης του Σχ. 6 µέσω του Excel 1η παράγωγος 2η παράγωγος 1,0000 0, ,0000 6,0000 4,0000 2,0000-2,0000-3,0000-4,0000-5,0000-6,0000 Το ακρότατο της πρώτης παραγώγου συµπίπτει µε το ισοδύναµο σηµείο ml HCl 0,1 M 0, ,0000-4,0000 Το σηµείο µηδενισµού της 2ης -6,0000 παραγώγου συµπίπτει µε το -8,0000 ισοδύναµο σηµείο ml HCl 0,1M Σχήµα 9. Πρώτη και δεύτερη παράγωγος της καµπύλης τιτλοδότησης του Σχ. 6 µέσω του Excel ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Tα διαθέσιµα λογισµικά και εφαρµογές, αξιολογήθηκαν βάσει της ευκολίας χρήσης, της διαδραστικότητας, της δυνατότητας εξέλιξης-βελτίωσης καθώς και της επικοινωνίας µε το Excel. Συνοπτικά: 1. Όλα τα λογισµικά και οι εφαρµογές που ελέγχθηκαν µπορούν να χρησιµοποιηθούν άµεσα για µετωπικές εργαστηριακές ασκήσεις. 2. Η δυνατότητα αποθήκευσης των εικονικών ή πραγµατικών δεδοµένων που παρέχουν λογισµικά όπως το Multilog/DBLab και το Modellus, επιτρέπουν την ταχεία εκτέλεση πολλών δοκιµών µε διαφορετικές αρχικές συνθήκες, καθώς και την βήµα-βήµα - 9 -

10 αναπαραγωγή των ογκοµετρήσεων. Έτσι δίνεται ευκαιρία και χρόνος στο µαθητή για να σκεφθεί, να υποθέσει και να επιβεβαιώσει. Αν υπάρχει ευχέρεια στη χρήση του Excel, παρέχεται η δυνατότητα της περαιτέρω επεξεργασίας των αποθηκευµένων δεδοµένων µε το Excel, ακόµη και εκτός ωρών σχολείου -στο σπίτι. 3. Το MultiLog/DBLab,είναι η µόνη εφαρµογή από όσες δοκιµάσθηκαν που συνδυάζει όλα τα θετικά του κλασσικού εργαστηρίου µε τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών, ενώ αξιοποιεί την υποδοµή των σχολικών εργαστηρίων. Με το Multi Log µπορεί να εκτελεσθεί είτε µεµονωµένη ογκοµέτρηση (επίδειξη) είτε πολλές διαδοχικές (µετωπικά) µε αποθήκευση δεδοµένων για µελλοντική επεξεργασία. Επί πλέον δεδοµένου ότι πρόκειται για φορητή συσκευή, µπορεί να χρησιµοποιηθεί για ογκοµετρήσεις στο πεδίο και ανάλυση αποτελεσµάτων µετά την επιστροφή στο εργαστήριο. Το Multi Log πραγµατοποιεί παραγωγίσεις της καµπύλης ογκοµέτρησης ενώ επιτρέπει την εξαγωγή των µετρήσεων σε µορφή αναγνωρίσιµη από το Excel. 4. Τα applets και τα εικονικά εργαστήρια µειονεκτούν ως προς την γλώσσα (συνήθως Αγγλική), τη µη δυνατότητα αποθήκευσης των δεδοµένων και την αδυναµία αναπαραγωγής (play-back) των ογκοµετρήσεων, έχουν όµως και πλεονεκτήµατα: είναι διαθέσιµα σε όλους τους υπολογιστές που έχουν σύνδεση µε το Internet, παρέχονται δωρεάν, υπάρχουν σε µεγάλη ποικιλία. Έτσι µπορούν να θεωρηθούν - µετά από επιλογή και ανάλογα µε τον επιδιωκόµενο στόχο- ότι είναι κατάλληλα για προεργαστηριακή εξοικείωση και δραστηριότητες που περιλαµβάνουν ερωτήµατα τύπου πρόβλεψης-επιβεβαίωσης. 5. Το Modellus όντας εύχρηστο, εξελίξιµο και διαθέσιµο σε όλους, µπορεί να χρησιµοποιηθεί για εξάσκηση και πραγµατοποίηση διδασκαλιών τύπου πρόβλεψηςεπιβεβαίωσης, ενώ µπορεί να συνδυασθεί µε το Excel. Προσοµοιώνει ικανοποιητικά την πραγµατικότητα καταγράφοντας την µεταβολή του ph µε την πάροδο του χρόνου, ενώ δίνει τη δυνατότητα επανάληψης (play-back) µε κίνηση µπρος-πίσω καρέ-καρέ. Τέλος δίνει τη δυνατότητα καταγραφής πρώτης (και δεύτερης) παραγώγου της καµπύλης ογκοµέτρησης. 6. Το Excel, µπορεί να χρησιµοποιηθεί αυτόνοµα µε εφαρµογές κατασκευασµένες ειδικά για Εxcel και δίνει τη δυνατότητα χάραξης της παραγώγου της καµπύλης ογκοµέτρησης. Επί πλέον το Excel µπορεί λειτουργήσει και υποστηρικτικά για διαχείριση των δεδοµένων από άλλες εφαρµογές (πχ. MultiLog/DBLab, ή Modellus) απαιτεί όµως σχετική εξοικείωση των διδασκόντων

Ογκοµέτρηση, Οξυµετρία - Αλκαλιµετρία - Οδηγίες για τον καθηγητή

Ογκοµέτρηση, Οξυµετρία - Αλκαλιµετρία - Οδηγίες για τον καθηγητή Ογκοµέτρηση, Οξυµετρία - Αλκαλιµετρία - Τάξη Μάθηµα Γνωστικό αντικείµενο ιδακτική ενότητα Απαιτούµενος χρόνος Γ Λυκείου Χηµεία Οξέα Βάσεις και ιοντική ισορροπία Ογκοµέτρηση, Οξυµετρία - Αλκαλιµετρία 2

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός της άγνωστης συγκέντρωσης διαλύματος NaOH με τη βοήθεια προχοΐδας και οξέος γνωστής συγκέντρωσης (οξυμετρία)

Προσδιορισμός της άγνωστης συγκέντρωσης διαλύματος NaOH με τη βοήθεια προχοΐδας και οξέος γνωστής συγκέντρωσης (οξυμετρία) ΔΙΔΑΚΤΙΚO ΣΕΝΑΡΙO ΣΤΟ «IRYDIUM CHEMISTRY LAB» ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ - ΟΞΥΜΕΤΡΙΑ ΣΤΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «IRYDIUM» 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 1.1. ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Προσδιορισμός της

Διαβάστε περισσότερα

ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΟΞΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΜΕ ΝaOH ΑΝΤΙΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ

ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΟΞΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΜΕ ΝaOH ΑΝΤΙΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ Παπαδημητρόπουλος Νικόλαος M.Sc. Συνεργάτης του ΕΚΦΕ Πειραιά - Νίκαιας ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΟΞΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΜΕ ΝaOH ΑΝΤΙΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οδηγίες

Διαβάστε περισσότερα

Στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Χημείας Θετικής κατεύθυνσης Γ' Λυκείου προβλέπεται η διδασκαλία του μαθήματος «Ογκομέτρηση, Οξυμετρία Αλκαλιμετρία».

Στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Χημείας Θετικής κατεύθυνσης Γ' Λυκείου προβλέπεται η διδασκαλία του μαθήματος «Ογκομέτρηση, Οξυμετρία Αλκαλιμετρία». ΔΙΔΑΚΤΙΚO ΣΕΝΑΡΙO ΣΤΟ «IRYDIUM CHEMISTRY LAB» ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ - ΑΛΚΑΛΙΜΕΤΡΙΑ ΣΤΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «IRYDIUM» 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 1.1. ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Προσδιορισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Χημική Τεχνολογία Εργαστηριακό Μέρος Ενότητα 4: Ογκομετρική Ανάλυση Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Ογκομετρήσεις Εξουδετέρωσης

Ογκομετρήσεις Εξουδετέρωσης Άσκηση 5η Ογκομετρήσεις Εξουδετέρωσης Εργαστήριο Χημείας Τμήμα ΔΕΑΠΤ Πανεπιστήμιο Πατρών Ποσοτική Ανάλυση Αναλυτική Χημεία Ποιοτική Ανάλυση Ποσοτική Ανάλυση Ογκομετρική ανάλυση Ποσοτικός προσδιορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1 ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Υπολογισμός της περιεκτικότητας του ξιδιού σε οξικό οξύ με την κλασική μέθοδο. ΣΧΟΛΕΙΟ 1 ο ΓΕΛ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΤΜΗΜΑ Γ θετ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1 ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Υπολογισμός της περιεκτικότητας του ξιδιού σε οξικό οξύ με την κλασική μέθοδο. ΣΧΟΛΕΙΟ 1 ο ΓΕΛ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΤΜΗΜΑ Γ θετ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Β. Εξήγησε με λίγα λόγια τις προβλέψεις σου:...

Β. Εξήγησε με λίγα λόγια τις προβλέψεις σου:... ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ - ΟΞΥΜΕΤΡΙΑ ΣΤΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «IRYDIUM» 1 Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ pη ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ NaCl ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΑΠΟ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ ΙΣΟΔΥΝΑΜΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ρυθµιστικά διαλύµατα - Οδηγίες για τον καθηγητή

Ρυθµιστικά διαλύµατα - Οδηγίες για τον καθηγητή - Τάξη Μάθηµα Γνωστικό αντικείµενο ιδακτική ενότητα Απαιτούµενος χρόνος Γ Λυκείου Χηµεία Οξέα Βάσεις και ιοντική ισορροπία Ρυθµιστικά διαλύµατα 2 διδακτικές ώρες Ειδικοί διδακτικοί στόχοι Το λογισµικό

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Ογκομετρική Ανάλυση Ογκομετρική Ανάλυση Ογκομετρική ανάλυση ή ογκομέτρηση ονομάζεται η διαδικασία εύρεσης της συγκέντρωσης ενός διαλύματος υπολογίζοντας τον όγκο διαλύματος γνωστής

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ MultiLog

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ MultiLog ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ MultiLog Αντωνίου Κωνσταντίνος ΠΕ04-02 (χημικός) ΓΕ.Λ Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων. Το

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Χημεία Εργαστηριακές ασκήσεις

Γεωργική Χημεία Εργαστηριακές ασκήσεις Γεωργική Χημεία Εργαστηριακές ασκήσεις Γεώργιος Παπαδόπουλος, Καθηγητής Τμ. Τεχνολόγων Γεωπόνων Τ.Ε. Άρτα, 2015 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΟΞΕΟΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΒΑΣΗ ΣΤΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «IrYdium»

ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΟΞΕΟΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΒΑΣΗ ΣΤΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «IrYdium» ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΟΞΕΟΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΒΑΣΗ ΣΤΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «IrYdium» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1.1 Η ΠΡΟΒΛΕΨΗ Α. Σε 50mL δ/τος CH 3 COOH 0,1M προστίθενται σταγόνα-σταγόνα 50 ml δ/τος ΝαΟΗ 0,2Μ.

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτες. Δείκτες οξέων βάσεων ή ηλεκτρολυτικοί ή πρωτολυτικοί δείκτες είναι ουσίες των

Δείκτες. Δείκτες οξέων βάσεων ή ηλεκτρολυτικοί ή πρωτολυτικοί δείκτες είναι ουσίες των Δείκτες Δείκτες οξέων βάσεων ή ηλεκτρολυτικοί ή πρωτολυτικοί δείκτες είναι ουσίες των οποίων το χρώμα αλλάζει ανάλογα προστίθενται. με το ph του διαλύματος στο οποίο Οι δείκτες είναι συνήθως ασθενή οργανικά

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτες. Δείκτες οξέων βάσεων ή ηλεκτρολυτικοί ή πρωτολυτικοί δείκτες είναι ουσίες των

Δείκτες. Δείκτες οξέων βάσεων ή ηλεκτρολυτικοί ή πρωτολυτικοί δείκτες είναι ουσίες των Δείκτες Δείκτες οξέων βάσεων ή ηλεκτρολυτικοί ή πρωτολυτικοί δείκτες είναι ουσίες των οποίων το χρώμα αλλάζει ανάλογα προστίθενται. με το ph του διαλύματος στο οποίο Οι δείκτες είναι συνήθως ασθενή οργανικά

Διαβάστε περισσότερα

Προκριματικός Διαγωνισμός για τη 16 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2018

Προκριματικός Διαγωνισμός για τη 16 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2018 ΕΚΦΕ Αιγάλεω ΕΚΦΕ Αγίων Αναργύρων ΕΚΦΕ Δυτικής Αττικής Προκριματικός Διαγωνισμός για τη 16 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2018 ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2017 Προκριματικός EUSO 2018

Διαβάστε περισσότερα

ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΞΥ ΙΟΥ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ (Σ.Σ.Λ.Α) DB Lab Fourier/Multilog

ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΞΥ ΙΟΥ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ (Σ.Σ.Λ.Α) DB Lab Fourier/Multilog ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΞΥ ΙΟΥ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ (Σ.Σ.Λ.Α) DB Lab Fourier/Multilog ( Ευθύµιος Παπαευσταθίου Υπ. ΕΚΦΕ Αχαρνών - ιονύσης Βαλλιάνος ΕΚΦΕ Γέρακα- Χριστόφορος

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές των οξέων, βάσεων και αλάτων στην καθημερινή ζωή

Εφαρμογές των οξέων, βάσεων και αλάτων στην καθημερινή ζωή Εφαρμογές των οξέων, βάσεων και αλάτων στην καθημερινή ζωή 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 1.1 Τίτλος διδακτικού σεναρίου Εφαρμογή της εξουδετέρωσης στην οξυμέτρηση ελαιολάδου. 1.2 Εμπλεκόμενες γνωστικές

Διαβάστε περισσότερα

4. Πόσο οξικό οξύ περιέχει το ξίδι;

4. Πόσο οξικό οξύ περιέχει το ξίδι; 4. Πόσο οξικό οξύ περιέχει το ξίδι; Σκοπός Σκοπός αυτού του πειράματος είναι να προσδιορίσετε την ποσότητα (γραμμομοριακή συγκέντρωση) του οξικού οξέος που υπάρχει σε ένα λευκό ξίδι μέσω ογκομέτρησης με

Διαβάστε περισσότερα

Η τιτλοδότηση διαλύµατος οξέος ή βάσης µε την αυτόµατη πεχαµετρική µέθοδο, ως µέσο διδακτικής αξιοποίησης της «σιγµοειδούς» καµπύλης εξουδετέρωσης.

Η τιτλοδότηση διαλύµατος οξέος ή βάσης µε την αυτόµατη πεχαµετρική µέθοδο, ως µέσο διδακτικής αξιοποίησης της «σιγµοειδούς» καµπύλης εξουδετέρωσης. Η τιτλοδότηση διαλύµατος οξέος ή βάσης µε την αυτόµατη πεχαµετρική µέθοδο, ως µέσο διδακτικής αξιοποίησης της «σιγµοειδούς» καµπύλης εξουδετέρωσης. Ιωάννης Γράψας, ρ. Χηµικός Ζάννειο Πειραµατικό Γυµνάσιο

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισμός για την επιλογή ομάδων μαθητών που θα συμμετάσχουν στην 9 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2011

Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισμός για την επιλογή ομάδων μαθητών που θα συμμετάσχουν στην 9 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2011 σελ. 1 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» Αθήνα, email: panekfe@yahoo.gr www.ekfe.gr Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισμός για την επιλογή ομάδων μαθητών που θα συμμετάσχουν

Διαβάστε περισσότερα

Ζαχαριάδου Φωτεινή Σελίδα 8 από 14

Ζαχαριάδου Φωτεινή Σελίδα 8 από 14 Ζαχαριάδου Φωτεινή Σελίδα 8 από 14 Ρυθµιστικά διαλύµατα Περιέχουν (από τη διάσταση ή τον ιοντισµό διαφορετικών ηλεκτρολυτών) : ένα ασθενές οξύ και τη συζυγή του βάση (ΗΑ / Α - ) ή µια ασθενή βάση και το

Διαβάστε περισσότερα

Ογκομέτρηση Οξικού οξέως με τη χρήση του MultiLog

Ογκομέτρηση Οξικού οξέως με τη χρήση του MultiLog Ογκομέτρηση Οξικού οξέως με τη χρήση του MultiLog https://dl.dropboxusercontent.com/u/72486551/ekfe/uploads/multilog-2006.zip Στόχοι του μαθήματος Στο τέλος του μαθήματος οι μαθητές θα μπορούν: να εξηγούν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ ΜΙΝΟΠΕΤΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΥΣΙΚΟΣ - Ρ/Η ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΕΦΕ 2 ου ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΣΕ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΣΕ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ 550 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΣΕ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ Καλογερόπουλος Νίκος Χημικός, Επιμορφωτής Ενδοσχολικής Επιμόρφωσης nkaloger@sch.gr Γάτσιος Γιάννης Φυσικός, Υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ 16η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2018 ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ - ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΟΝΟΜΑΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ: 1) 2) 3) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

πεχαμετρικός προσδιορισμός της σταθεράς οξύτητας οξέων εισαγωγή [H 3O +][A ] Θεωρία της μεθόδου

πεχαμετρικός προσδιορισμός της σταθεράς οξύτητας οξέων εισαγωγή [H 3O +][A ] Θεωρία της μεθόδου Εργαστήριο Φυσικοχημείας Τμήμα Χημείας ΑΠΘ πεχαμετρικός προσδιορισμός της σταθεράς οξύτητας οξέων εισαγωγή H ισχύς ενός μονοπρωτικού οξέος κατά τη διάστασή του στο νερό, σύμφωνα με την αντίδραση πρωτόλυσης

Διαβάστε περισσότερα

Χημική Τεχνολογία. Ενότητα 4: Ογκομετρική Ανάλυση. Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε.

Χημική Τεχνολογία. Ενότητα 4: Ογκομετρική Ανάλυση. Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Χημική Τεχνολογία Ενότητα 4: Ογκομετρική Ανάλυση Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Γ Λυκείου Δείκτες. Έστω ΗΔ ένας δείκτης (ασθενές οξύ). Σε ένα υδατικό διάλυμα ο δείκτης θα ιοντίζεται ως εξής: ΗΔ + Η2Ο Δ - + Η3Ο +

Χημεία Γ Λυκείου Δείκτες. Έστω ΗΔ ένας δείκτης (ασθενές οξύ). Σε ένα υδατικό διάλυμα ο δείκτης θα ιοντίζεται ως εξής: ΗΔ + Η2Ο Δ - + Η3Ο + Δείκτες Οι δείκτες (ή πρωτολυτικοί δείκτες) είναι ασθενή οξέα ή βάσεις (συνήθως οργανικές ενώσεις), των οποίων τα μόρια έχουν διαφορετικό χρώμα από τα ιόντα τους, με αποτέλεσμα το χρώμα τους να αλλάζει

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεση και προσδιορισµός του ph διαλυµάτων αλάτων. Οδηγίες για τον καθηγητή

Σύνθεση και προσδιορισµός του ph διαλυµάτων αλάτων. Οδηγίες για τον καθηγητή Τάξη Μάθηµα Γνωστικό αντικείµενο ιδακτική ενότητα Απαιτούµενος χρόνος Γ Λυκείου Χηµεία Οξέα Βάσεις και ιοντική ισορροπία Σύνθεση και προσδιορισµός του ph διαλυµάτων αλάτων. 2 διδακτικές ώρες Ειδικοί διδακτικοί

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακές Ασκήσεις Φυσικοχημείας

Εργαστηριακές Ασκήσεις Φυσικοχημείας Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων, Πολυτεχνική Σχολή Εργαστηριακές Ασκήσεις Φυσικοχημείας 5 η Εργαστηριακή άσκηση Προσδιορισμός Mr άγνωστου ασθενούς οξέος με τιτλοδότηση Γαλάνη Απ. Αγγελική,

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομη περιγραφή του πειράματος. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος

Σύντομη περιγραφή του πειράματος. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος Σύντομη περιγραφή του πειράματος Υπολογισμός της περιεκτικότητας σε οξικό οξύ, του ξυδιού του εμπορίου με τη μέθοδο της ογκομέτρησης που καλείται αλκαλιμετρία. Χρησιμοποιείται δείκτης φαινολοφθαλεΐνης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΔΟΤΗΣΗ ΟΞΕΩΝ ΚΑΙ ΒΑΣΕΩΝ

ΤΙΤΛΟΔΟΤΗΣΗ ΟΞΕΩΝ ΚΑΙ ΒΑΣΕΩΝ ΤΙΤΛΟΔΟΤΗΣΗ ΟΞΕΩΝ ΚΑΙ ΒΑΣΕΩΝ Σκοπός Εργαστηριακής Άσκησης Η εξοικείωση με τις τεχνικές τιτλοδότησης και η κατανόηση των ογκομετρικών μεθόδων ανάλυσης. Θεωρητικό Μέρος Πάρα πολύ συχνά προκύπτει η ανάγκη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΙΙΙ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΑΘΕΡΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΙΙΙ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΑΘΕΡΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ Γραφείο 211 Επίκουρος Καθηγητής: Δ. Τσιπλακίδης Τηλ.: 2310 997766 e mail: dtsiplak@chem.auth.gr url:

Διαβάστε περισσότερα

Εικονικό εργαστήριο Χηµείας: IrYdium Chemistry Lab. Οδηγίες χρήσης

Εικονικό εργαστήριο Χηµείας: IrYdium Chemistry Lab. Οδηγίες χρήσης . Οδηγίες χρήσης Η εκκίνηση του Εικονικού εργαστηρίου Χηµείας «IrYdium Chemistry Lab» γίνεται µε διπλό κλικ στο αρχείο «VLab.exe». Κατόπιν επιλέγετε το µενού Αρχείο > Άνοιγµα εργασίας και από τη λίστα

Διαβάστε περισσότερα

H επίδραση της συγκέντρωσης των συστατικών του ρυθµιστικού διαλύµατος, στη ρύθµιση του ph.

H επίδραση της συγκέντρωσης των συστατικών του ρυθµιστικού διαλύµατος, στη ρύθµιση του ph. Ε. Κ. Φ. Ε. Χ α λ α ν δ ρ ί ο υ H επίδραση της συγκέντρωσης των συστατικών του ρυθµιστικού διαλύµατος, στη ρύθµιση του ph. Συντάκτης: Παύλος Αρβανίτης, Χηµικός ΓΝΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ Ρυθµιστικά διαλύµατα

Διαβάστε περισσότερα

Οξέα Βάσεις και ιοντική ισορροπία. Σύνθεση και προσδιορισµός του ph διαλυµάτων αλάτων. Απαιτούµενος χρόνος 2 διδακτικές ώρες Ηµεροµηνία...

Οξέα Βάσεις και ιοντική ισορροπία. Σύνθεση και προσδιορισµός του ph διαλυµάτων αλάτων. Απαιτούµενος χρόνος 2 διδακτικές ώρες Ηµεροµηνία... Σύνθεση και προσδιορισµός του ph διαλυµάτων αλάτων Φύλλο εργασίας Τάξη Γ Λυκείου Ονοµατεπώνυµο Μάθηµα Γνωστικό αντικείµενο ιδακτική ενότητα Χηµεία Οξέα Βάσεις και ιοντική ισορροπία Σύνθεση και προσδιορισµός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΕΝΤΡΟΥ: ΧΑΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ- ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ : ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Υπολογισµός της περιεκτικότητας του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

ΑΡΧΕΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΑΡΧΕΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Αναλυτική χημεία είναι ο κλάδος της χημείας που ασχολείται με τον χημικό χαρακτηρισμό της ύλης Προκειμένου να εκτελέσουμε μια χημική ανάλυση ακολουθούνται τα παρακάτω βήματα: ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ (MBL) DBLAB 3.2 ΤΗΣ FOURIER.

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ (MBL) DBLAB 3.2 ΤΗΣ FOURIER. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ (MBL) DBLAB 3.2 ΤΗΣ FOURIER. Γενική περιγραφή και χρήση Το DBLAB 3.2 είναι ένα σύστηµα λήψης και επεξεργασίας µετρήσεων ποικίλων φυσικών

Διαβάστε περισσότερα

πεχαμετρικός προσδιορισμός της σταθεράς οξύτητας οξέων εισαγωγή Εργαστήριο Φυσικοχημείας Μάθημα: «Εργαστήριο Ηλεκτροχημείας»

πεχαμετρικός προσδιορισμός της σταθεράς οξύτητας οξέων εισαγωγή Εργαστήριο Φυσικοχημείας Μάθημα: «Εργαστήριο Ηλεκτροχημείας» πεχαμετρικός προσδιορισμός της σταθεράς οξύτητας οξέων εισαγωγή H ισχύς ενός μονοπρωτικού οξέος κατά τη διάστασή του στο νερό, σύμφωνα με την αντίδραση πρωτόλυσης HA + H O H 3 O + + A - εκφράζεται με βάση

Διαβάστε περισσότερα

«Λογισμικές εφαρμογές στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Το παράδειγμα του Τομέα Οχημάτων»

«Λογισμικές εφαρμογές στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Το παράδειγμα του Τομέα Οχημάτων» «Λογισμικές εφαρμογές στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Το παράδειγμα του Τομέα Οχημάτων» Ευστράτιος Ντουμανάκης Τεχνολόγος Οχημάτων, Εκπαιδευτικός, 12 ο Επαγγελματικό Λύκειο Θεσσαλονίκης entoum@sch.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ

ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ ΟΞΥΜΕΤΡΙΑ ΑΛΚΑΛΙΜΕΤΡΙΑ Η + (aq)) + OH - (aq) H 2 O (l) Χαρακτηριστικά Πρότυπων Διαλυμάτων Να είναι ισχυρά, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ογκομέτρηση ασθενών οξέων

Διαβάστε περισσότερα

Ρυθµιστικά διαλύµατα - Φύλλο εργασίας

Ρυθµιστικά διαλύµατα - Φύλλο εργασίας - Τάξη Γ Λυκείου Ονοµατεπώνυµο Μάθηµα Γνωστικό αντικείµενο Χηµεία Οξέα Βάσεις και ιοντική ισορροπία........................ ιδακτική ενότητα Ρυθµιστικά διαλύµατα Τµήµα........... Απαιτούµενος χρόνος 2

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευή - ιδιότητες ρυθμιστικών διαλυμάτων

Παρασκευή - ιδιότητες ρυθμιστικών διαλυμάτων 1 Εργαστηριακή Διδασκαλία των Φυσικών εργασιών στα Γενικά Λύκεια Περίοδος 2006 2007 Χημεία Γ Λυκείου Ενδεικτική προσέγγιση της εργαστηριακή δραστηριότητας : Στόχοι : Παρασκευή - ιδιότητες ρυθμιστικών διαλυμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ 3 ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΦΥΛΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ 3 ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 η θεματική ενότητα: Εργαστηριακές εφαρμογές Συγχρονικού Συστήματος Λήψης και Απεικόνισης (Σ.Σ.Λ.Α.) ΦΥΛΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ 3 ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ Θέμα δραστηριότητας: Μάθημα και Τάξη στην οποία απευθύνεται: Εκπαιδευτικοί:

Διαβάστε περισσότερα

Προκριματικός διαγωνισμός για την EUSO 2019

Προκριματικός διαγωνισμός για την EUSO 2019 Προκριματικός διαγωνισμός για την EUSO 2019 Εξέταση στην Χημεία Ε.Κ.Φ.Ε. Χανίων, 8 Δεκ. 2018 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ Στοιχεία μαθητικής Ομάδας: Όνομα Επώνυμο Τάξη Σχολείο Περιγραφή: Κατά τον

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά περιβάλλοντα. Συστήµατα προσοµοιώσεων. διερεύνησης ειδικών θε-

Ανοικτά περιβάλλοντα. Συστήµατα προσοµοιώσεων. διερεύνησης ειδικών θε- 3.2.2 «MODELLUS 2.5» Εισαγωγή Με τον όρο «λογισµικό Modellus» εννοούµε ένα ολοκληρωµένο πακέτο, το οποίο περιλαµβάνει: α) Το εξελληνισµένο πρόγραµµα Modellus 2.5 (2003) ως ένα ανοιχτό προγραµµατιστικό

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι. Θεωρητικές Επισημάνσεις. Εκφε Κεφαλονιάς

Στόχοι. Θεωρητικές Επισημάνσεις. Εκφε Κεφαλονιάς ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΔΙΟΡΙΜΟΤ ΣΟΤ ΣΕΛΙΚΟΎ ΗΜΕΙΟΤ Ε ΜΙΑ ΟΓΚΟΜΕΣΡΗΗ. (εξουδετέρωση ασθενούς οξέος από ισχυρή βάση) ΜΕ ΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΟΤ ΤΣΗΜΑΣΟ ΤΓΧΡΟΝΙΚΗ ΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΗ (..Λ.Α) LoggerProGr της Vernier. Στόχοι Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΣΕ ΚΡΑΣΙ (ΛΕΥΚΟ)

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΣΕ ΚΡΑΣΙ (ΛΕΥΚΟ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» email:panekfe@yahoo.gr www.ekfe.gr ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑ ΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2010 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Β Λυκείου Γενικής Παιδείας: Όλα τα πειράματα σε προσομοίωση

Χημεία Β Λυκείου Γενικής Παιδείας: Όλα τα πειράματα σε προσομοίωση ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΑΚΤΙΚΑ 5 ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ Γ Διδασκαλία τη Χημείας Με Νέες Τεχνολογίες Χημεία Β Λυκείου Γενικής Παιδείας: Όλα τα πειράματα σε προσομοίωση Γεώργιος Ξεντές

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική περιγραφή σεναρίου

Συνοπτική περιγραφή σεναρίου Συνοπτική περιγραφή σεναρίου Το σενάριο έχει δημιουργηθεί για το μάθημα της Χημείας Α Λυκείου. Αναφέρεται στο 4 ο κεφάλαιο στη «Στοιχειομετρία». Αποτελείται από δύο φύλλα εργασίας, που το πρώτο έχει διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Βοηθήστε τη ΕΗ. Ένα µικρό νησί απέχει 4 χιλιόµετρα από την ακτή και πρόκειται να συνδεθεί µε τον υποσταθµό της ΕΗ που βλέπετε στην παρακάτω εικόνα.

Βοηθήστε τη ΕΗ. Ένα µικρό νησί απέχει 4 χιλιόµετρα από την ακτή και πρόκειται να συνδεθεί µε τον υποσταθµό της ΕΗ που βλέπετε στην παρακάτω εικόνα. Γιώργος Μαντζώλας ΠΕ03 Βοηθήστε τη ΕΗ Η προβληµατική της Εκπαιδευτικής ραστηριότητας Η επίλυση προβλήµατος δεν είναι η άµεση απόκριση σε ένα ερέθισµα, αλλά ένας πολύπλοκος µηχανισµός στον οποίο εµπλέκονται

Διαβάστε περισσότερα

1.Επικαιροποιημένα στοιχεία του ΕΚΦΕ. Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα Είδος απόσπασης (μερική /ώρες την εβδομάδα, εξ ολοκλήρου)

1.Επικαιροποιημένα στοιχεία του ΕΚΦΕ. Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα Είδος απόσπασης (μερική /ώρες την εβδομάδα, εξ ολοκλήρου) ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : Αγίων Αναργύρων ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : Στέφανος Ντούλας ΠΕ04.02 Χημικός 1.Επικαιροποιημένα στοιχεία του ΕΚΦΕ. Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΙ. Έστω ένα οξύ-δείκτης Η, το οποίο ιοντίζεται και αποκαθίσταται ισορροπία της µορφής : Η + Η2Ο

ΟΙΙ. Έστω ένα οξύ-δείκτης Η, το οποίο ιοντίζεται και αποκαθίσταται ισορροπία της µορφής : Η + Η2Ο Π ΠΡ ΡΩ ΩΤ ΤΟ ΟΛ ΛΥ ΥΤ ΤΙΙΚ ΚΟ ΟΙΙ Ε ΕΙΙΚ ΚΤ ΤΕ ΕΣ Σ Πρωτολυτικοί δείκτες ονοµάζονται οι ενώσεις που έχουν την ιδιότητα να µεταβάλλουν το χρώµα τους µέσα σε καθορισµένα όρια του ph ενός διαλύµατος. Είναι

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτες Ογκομέτρηση. Ορισμός των δεικτών

Δείκτες Ογκομέτρηση. Ορισμός των δεικτών Μάθημα 1 Δείκτες Ογκομέτρηση Ορισμός των δεικτών Οι δείκτες οξέων - βάσεων ή ηλεκτρολυτικοί ή πρωτολυτικοί δείκτες, είναι ουσίες των οποίων το χρώμα αλλάζει ανάλογα με την τιμή του ph του διαλύματος στο

Διαβάστε περισσότερα

ph< 8,2 : άχρωμη ph> 10 : ροζ-κόκκινη

ph< 8,2 : άχρωμη ph> 10 : ροζ-κόκκινη ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΣΥΡΟΥ για το EUSO 2016 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ - ΧΗΜΕΙΑ Μαθητές: Σχολείο 1. 2. 3. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΟΞΕΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ 2. ΟΓΚΟΜΕΤΡΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

6 Δεκεμβρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ :... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: ΜΟΝΑΔΕΣ:

6 Δεκεμβρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ :... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: ΜΟΝΑΔΕΣ: ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2015 ΧHMEIA 6 Δεκεμβρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ :.... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: 1.. 2.. 3.. ΜΟΝΑΔΕΣ: Σόδα πλυσίματος: ένα χρήσιμο εργαλείο Το ανθρακικό νάτριο (Na 2 CO 3 ) είναι γνωστό ως σόδα πλυσίματος.

Διαβάστε περισσότερα

Να γνωρίσουν οι µαθητές όσο το δυνατό περισσότερες έννοιες

Να γνωρίσουν οι µαθητές όσο το δυνατό περισσότερες έννοιες Α/Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις 5 Απλή Απλή Όταν διδάσκουµε Φυσικές Επιστήµες µε ΤΠΕ πρέπει κυρίως να αποσκοπούµε στο: Όταν υπάρχει καλά εξοπλισµένο εργαστήριο µε πραγµατικά πειράµατα δεν υπάρχει λόγος ένταξης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλυμάτων

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλυμάτων ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλυμάτων Συγκέντρωση διαλύματος: ποσότητα διαλυμένης ουσίας σε καθορισμένη ποσότητα διαλύματος Αραιό διάλυμα: μικρή συγκέντρωση διαλυμένης ουσίας Πυκνό

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση της συγκέντρωσης στην ταχύτητα αντίδρασης Μg + 2HCl

Επίδραση της συγκέντρωσης στην ταχύτητα αντίδρασης Μg + 2HCl Επίδραση της συγκέντρωσης στην ταχύτητα αντίδρασης Μg + 2HCl MgCl 2 + H 2 Υπολογισµός ταχύτητας σχηµατισµού υδρογόνου µε χρήση ΣΣΛΑ - Μultilog/DBLab Νόµος ταχύτητας Tάξη αντίδρασης Στοιχειοµετρία υο λόγια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ»

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ» ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ» Νικόλαος Μπαλκίζας 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του σχεδίου μαθήματος είναι να μάθουν όλοι οι μαθητές της τάξης τις έννοιες της ισοδυναμίας των κλασμάτων,

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνος: Σεραφείµ Μπίτσιος. Καρδίτσα, Ιούνιος 2009

Υπεύθυνος: Σεραφείµ Μπίτσιος. Καρδίτσα, Ιούνιος 2009 Ε. Κ. Φ. Ε. Ν. Κ α ρ δ ί τ σ α ς Υπεύθυνος: Σεραφείµ Μπίτσιος Συγκεντρωτικά στοιχεία από τις εκθέσεις δραστηριοτήτων των Υπευθύνων στα Εργαστήρια Φυσικών Επιστηµών των Σχολείων του Ν. Καρδίτσας του σχολικού

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες για τη διδασκαλία µαθηµάτων Πληροφορικής του Ενιαίου Λυκείου

Οδηγίες για τη διδασκαλία µαθηµάτων Πληροφορικής του Ενιαίου Λυκείου Οδηγίες για τη διδασκαλία µαθηµάτων Πληροφορικής του Ενιαίου Λυκείου Εγγραφο Γ2/4769/4-9-1998 ΣΧΕΤ. 2794/23-6-98 έγγραφο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Σας αποστέλλουµε οδηγίες για τη διδασκαλία των µαθηµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Προχοϊδα: Μετράει τον όγκο ενός υγρού (ή διαλύµατος) µε ακρίβεια 0,1 ml και συνήθως έχει χωρητικότητα από 10 έως 250 ml.

Προχοϊδα: Μετράει τον όγκο ενός υγρού (ή διαλύµατος) µε ακρίβεια 0,1 ml και συνήθως έχει χωρητικότητα από 10 έως 250 ml. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑ ΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2009 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΧΗΜΕΙΑ 1. 2. 3. Μαθητές: Σχολείο ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ - ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ 1. Χρησιµοποιούµενα όργανα Προχοϊδα: Μετράει

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «IrYdium» Η εκκίνηση του Εικονικού εργαστηρίου Χηµείας «IrYdium Chemistry Lab» γίνεται µε διπλό κλικ στο αρχείο «VLab.exe». Κατόπιν επιλέγετε το µενού Αρχείο > Άνοιγµα

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Κ.Φ.Ε. ΔΙ.Δ.Ε Α ΑΘΗΝΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 2016 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ

Ε.Κ.Φ.Ε. ΔΙ.Δ.Ε Α ΑΘΗΝΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 2016 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ Ε.Κ.Φ.Ε. ΔΙ.Δ.Ε Α ΑΘΗΝΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 2016 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ Ονόματα διαγωνιζομένων: 1) 2) 3) Σχολείο: Όνομα Υπεύθυνου Καθηγητή: 1 η ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

1 Ογκομέτρηση ρυθμιστικού διαλύματος pt3

1 Ογκομέτρηση ρυθμιστικού διαλύματος pt3 1 Ογκομέτρηση ρυθμιστικού διαλύματος pt3 Διαθέτουμε υδατικό ρυθμιστικό διάλυμα (Υ1) ΗΑ NaA αγνώστων συγκεντρώσεων 1 και 2 αντίστοιχα. Σε δυο κωνικές φιάλες τοποθετούμε από 20mL του διαλύματος Υ1. Ογκομετρούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΟΡΙΟ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΞ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΕΚ ΔΕΞΙΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΚΟΥΤΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

1. Ρύθµιση πεχαµέτρου. 2. Προσδιορισµός της κλασικής σταθεράς διάστασης

1. Ρύθµιση πεχαµέτρου. 2. Προσδιορισµός της κλασικής σταθεράς διάστασης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ HΛΕΚΤΡOXHMEIAΣ-ΧΗΜΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Σωτήρης Σωτηρόπουλος, Πάνος Γιαννακουδάκης Εργαστήριο Φυσικής Χηµείας, Tµήµα Χηµείας ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1. Ρύθµιση πεχαµέτρου Πεχαµετρικός προσδιορισµός της

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Φυσικών Επιστηµών Τοπικός διαγωνισµός στη Φυσική και Χηµεία. Σχολείο: Εργαστηριακή Θέση:

Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Φυσικών Επιστηµών Τοπικός διαγωνισµός στη Φυσική και Χηµεία. Σχολείο: Εργαστηριακή Θέση: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Φυσικών Επιστηµών 2010-11 Τοπικός διαγωνισµός στη Φυσική και Χηµεία 27-11-2010 Σχολείο: Εργαστηριακή Θέση: Ονόµατα των µαθητών

Διαβάστε περισσότερα

+ ή ΟΗ OH ( 1 ) ( 2 ) ( 1 ) ( 2 )

+ ή ΟΗ OH ( 1 ) ( 2 ) ( 1 ) ( 2 ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΕΥΡΕΣΗ pη ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΔΕΙΚΤΩΝ Στόχοι Οι μαθητές: Να κατανοήσουν το τι εκφράζει το pη ενός διαλύματος. Να προσδιορίζουν το pη ενός διαλύματος με τη χρήση διαλυμάτων δεικτών

Διαβάστε περισσότερα

Προγραµµατισµός από Ιανουάριο 2007 έως Ιούνιο 2007

Προγραµµατισµός από Ιανουάριο 2007 έως Ιούνιο 2007 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ2006-07 Σ Ε ΛΑΡΙΣΑΣ Προγραµµατισµός από Ιανουάριο 2007 έως Ιούνιο 2007 β επίπεδο Επιστηµονικός Γραµµατισµός Υπεύθυνος καθηγητής: Αβραάµ Κοέν Θέµα - άξονες ανάπτυξης Στοχοθεσία

Διαβάστε περισσότερα

2.Παρατηρήσεις προτάσεις που προκύπτουν από την επεξεργασία των εκθέσεων Εργαστηριακών Δραστηριοτήτων των ΥΣΕΦΕ στα σχολεία αρμοδιότητάς σας.

2.Παρατηρήσεις προτάσεις που προκύπτουν από την επεξεργασία των εκθέσεων Εργαστηριακών Δραστηριοτήτων των ΥΣΕΦΕ στα σχολεία αρμοδιότητάς σας. ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : ΝΑΞΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα- ειδικότητα) : ΒΑΘΡΑΚΟΚΟΙΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΕ 04.01 Επιµορφωτής Β επιπέδου ιαδραστικών συστηµάτων 1.Επικαιροποιημένα στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ - ΠΟΤΕΝΣΙΟΜΕΤΡΙΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ - ΠΟΤΕΝΣΙΟΜΕΤΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ - ΠΟΤΕΝΣΙΟΜΕΤΡΙΑ Αρχές Ποτενσιοµετρικής Τιτλοδότησης Η ποτενσιοµετρία περιλαµβάνει τη µέτρηση της ηλεκτρεγερτικής δύναµης (Η.Ε..) µεταξύ δύο ηλεκτροδίων, του ενδεικτικού

Διαβάστε περισσότερα

Σχέση πυκνότητας και περιεκτικότητας σε αιθανόλη αλκοολούχων διαλυµάτων. Φύλλο εργασίας - αξιολόγησης

Σχέση πυκνότητας και περιεκτικότητας σε αιθανόλη αλκοολούχων διαλυµάτων. Φύλλο εργασίας - αξιολόγησης Σχέση πυκνότητας και περιεκτικότητας σε αιθανόλη αλκοολούχων διαλυµάτων. Φύλλο εργασίας - αξιολόγησης Τάξη B Λυκείου Ονοµατεπώνυµο Μάθηµα Γνωστικό αντικείµενο: Χηµεία (Γενικής Παιδείας) Αλκοόλες........................

Διαβάστε περισσότερα

Στις ερωτήσεις A1 A5, οι απαντήσεις σας να δοθούν με την απαιτούμενη αιτιολόγηση.

Στις ερωτήσεις A1 A5, οι απαντήσεις σας να δοθούν με την απαιτούμενη αιτιολόγηση. Μάθημα/Τάξη: Χημεία Γ Λυκείου Κεφάλαιο: Κεφάλαια 5 ο Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 22-01-2018 Επιδιωκόμενος Στόχος: 75/100 Θέμα A Στις ερωτήσεις A1 A5, οι απαντήσεις σας να δοθούν με την απαιτούμενη

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: Επιδιωκόμενος Στόχος: 80 /100 ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 5 +6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΕΜΑ Α

Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: Επιδιωκόμενος Στόχος: 80 /100 ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 5 +6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΕΜΑ Α Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 5 +6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 26-2-2018 Επιδιωκόμενος Στόχος: 80 /100 ΘΕΜΑ Α a) 1 b) 3 c) 11 d) 87 Α1. Ο ατομικός αριθμός Ζ του αλκαλίου με την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Πεχαμετρία Προσδιορισμός των σταθερών διάστασης μονοπρωτικών και πολυπρωτικών οξέων από μετρήσεις ph

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Πεχαμετρία Προσδιορισμός των σταθερών διάστασης μονοπρωτικών και πολυπρωτικών οξέων από μετρήσεις ph ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Πεχαμετρία Προσδιορισμός των σταθερών διάστασης μονοπρωτικών και πολυπρωτικών οξέων από μετρήσεις ph Ιωάννης Πούλιος ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος - Περιεχόµενα

Πρόλογος - Περιεχόµενα Ε. Κ. Φ. Ε. Ν. Κ α ρ δ ί τ σ α ς Υπεύθυνος: Σεραφείµ Μπίτσιος Συγκεντρωτικά στοιχεία από τις εκθέσεις δραστηριοτήτων των Υπευθύνων στα Εργαστήρια Φυσικών Επιστηµών των Σχολείων του Ν. Καρδίτσας του σχολικού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ MULTILOG

ΑΠΛΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ MULTILOG 1 ο ΕΚΦΕ (Ν. ΣΜΥΡΝΗΣ) Δ Δ/ΝΣΗΣ Δ. Ε. ΑΘΗΝΑΣ 1 Α. ΣΤΟΧΟΙ ΑΠΛΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ MULTILOG Η πραγματοποίηση αρμονικής ταλάντωσης μικρού πλάτους με τη χρήση μάζας δεμένης σε ελατήριο. Η εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικό Εργαστήριο Φυσικής. ρακόπουλος Γρηγόρης, ΠΕ04, Ελληνογαλλική Σχολή Καλαµαρί,

Ηλεκτρονικό Εργαστήριο Φυσικής. ρακόπουλος Γρηγόρης, ΠΕ04, Ελληνογαλλική Σχολή Καλαµαρί, P P Μαθητής/τρια Ηλεκτρονικό Εργαστήριο Φυσικής ρακόπουλος Γρηγόρης, ΠΕ04, Ελληνογαλλική Σχολή Καλαµαρί, drakopoulos@kalamari.gr Τίκβα Χριστίνα, ΠΕ19, Ελληνογαλλική Σχολή Καλαµαρί, christinatikva@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

8. Μελέτη ρυθμιστικών διαλυμάτων

8. Μελέτη ρυθμιστικών διαλυμάτων 8. Μελέτη ρυθμιστικών διαλυμάτων Σκοπός Σκοπός της παρούσας εργαστηριακής άσκησης είναι να γνωρίσουμε τον τρόπο παρασκευής ενός ρυθμιστικού διαλύματος και ακολούθως να μελετήσουμε τη δράση του, δηλαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ MS EXCEL

ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ MS EXCEL 2 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 427 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ MS EXCEL Αγγελόπουλος Βασίλειος Καθηγητής Πειραματικού Λυκείου Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά anavasi@mail.otenet.gr,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ 1 Για τις ερωτήσεις 1.1 1.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευή διαλυµάτων µε περιεκτικότητα % v/v Οδηγίες για τον καθηγητή

Παρασκευή διαλυµάτων µε περιεκτικότητα % v/v Οδηγίες για τον καθηγητή Οδηγίες για τον καθηγητή Τάξη Μάθηµα Γνωστικό αντικείµενο: ιδακτική ενότητα Απαιτούµενος χρόνος B Γυµνασίου - A Λυκείου Χηµεία Περιεκτικότητα διαλυµάτων v/v ιαλύµατα Από το νερό στο άτοµο Βασικές έννοιες

Διαβάστε περισσότερα

Η εφαρµογή ΕΦ.Υ.Ε.Σ. (ΕΦαρµογή Υποστήριξης Έρευνας Στατιστικής, άλφα έκδοση) και η ένταξή της στη διδασκαλία της Φυσικής Γυµνασίου - Λυκείου

Η εφαρµογή ΕΦ.Υ.Ε.Σ. (ΕΦαρµογή Υποστήριξης Έρευνας Στατιστικής, άλφα έκδοση) και η ένταξή της στη διδασκαλία της Φυσικής Γυµνασίου - Λυκείου Η εφαρµογή ΕΦ.Υ.Ε.Σ. (ΕΦαρµογή Υποστήριξης Έρευνας Στατιστικής, άλφα έκδοση) και η ένταξή της στη διδασκαλία της Φυσικής Γυµνασίου - Λυκείου Εµµανουήλ Κουσλόγλου, Ηλεκτρονικός Φυσικός ΠΕ12 Τηλ. 2510 250165

Διαβάστε περισσότερα

Σχήµα I-1: Συνδυασµένο ηλεκτρόδιο

Σχήµα I-1: Συνδυασµένο ηλεκτρόδιο ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ I I-1. Συνδυασµένο Ηλεκτρόδιο Το ηλεκτρόδιο που θα χρησιµοποιηθεί, περιλαµβάνει σε µια γυάλινη κατασκευή, ένα ηλεκτρόδιο υάλου και ένα ηλεκτρόδιο αναφοράς (Ag/AgCl) βλ. σχήµα I-1. Η λεπτή γυάλινη

Διαβάστε περισσότερα

KINHΤΡΟΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΤΑΞΗ-ΤΜΗΜΑ:. ΜΑΘΗΜΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΘΕΜΑ Α

KINHΤΡΟΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΤΑΞΗ-ΤΜΗΜΑ:. ΜΑΘΗΜΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΘΕΜΑ Α ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΤΑΞΗΤΜΗΜΑ:. ΜΑΘΗΜΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΘΕΜΑ Α Α1. Σε υδατικό διάλυμα ΝΗ 3 με ph=10 προστίθεται υδατικό διάλυμα ΝαCl (θ=25 ο C). Η τιμή του ph του τελικού διαλύματος μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι της εργαστηριακής άσκησης

Στόχοι της εργαστηριακής άσκησης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικών Επιστημών 2013-2014 Τοπικός διαγωνισμός στη Χημεία Ονόματα των μαθητών της ομάδας: 1) 2) 3) Στόχοι της εργαστηριακής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗ - ΜΕΛΕΤΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗΣ ΕΛΑΤΗΡΙΟΥ [Π. Μουρούζης, Γ. Παληός, Κ. Παπαμιχάλης, Γ. Τουντουλίδης, Ε. Τσιτοπούλου, Ι.

ΑΠΛΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗ - ΜΕΛΕΤΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗΣ ΕΛΑΤΗΡΙΟΥ [Π. Μουρούζης, Γ. Παληός, Κ. Παπαμιχάλης, Γ. Τουντουλίδης, Ε. Τσιτοπούλου, Ι. ΑΠΛΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗ - ΜΕΛΕΤΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗΣ ΕΛΑΤΗΡΙΟΥ [Π. Μουρούζης, Γ. Παληός, Κ. Παπαμιχάλης, Γ. Τουντουλίδης, Ε. Τσιτοπούλου, Ι. Χριστακόπουλος] Για τον καθηγητή Στόχοι: Με τη βοήθεια των γραφικών παραστάσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : Ν. ΛΕΣΒΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : ΑΙΒΑΛΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ

ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : Ν. ΛΕΣΒΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : ΑΙΒΑΛΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 211-212 ΕΚΦΕ : Ν. ΛΕΣΒΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : ΑΙΒΑΛΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ 1.Επικαιροποιημένα στοιχεία του ΕΚΦΕ. Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα Είδος

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Προχοϊδα: Μετράει τον όγκο ενός υγρού (ή διαλύµατος) µε ακρίβεια 0,1 ml και µπορεί να έχει χωρητικότητα από 10 έως 250 ml.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Προχοϊδα: Μετράει τον όγκο ενός υγρού (ή διαλύµατος) µε ακρίβεια 0,1 ml και µπορεί να έχει χωρητικότητα από 10 έως 250 ml. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ-ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ 1. Χρησιµοποιούµενα όργανα Προχοϊδα: Μετράει τον όγκο ενός υγρού (ή διαλύµατος) µε ακρίβεια 0,1 ml και µπορεί να έχει χωρητικότητα από 10 έως 250

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕ ΤΟ ΑΒΑΚΙΟ/E-SLATE

ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕ ΤΟ ΑΒΑΚΙΟ/E-SLATE Θέµα ιερεύνησης: Σχεδιασµός γραµµάτων Μπορώ να φτιάξω το δικό µου επεξεργαστή κειµένου; Στη διερεύνηση αυτή οι µαθητές καλούνται να κατασκευάσουν µια γραµµατοσειρά µε όλα τα κεφαλαία γράµµατα του ελληνικού

Διαβάστε περισσότερα

CH COOC H H O CH COOH C H OH

CH COOC H H O CH COOH C H OH ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΜΑ 2 ΧΗΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ (ΧΚ2) ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ: 2013-14 ΤΜΗΜAΤΑ TΡΙΤΗΣ ΚΑΙ ΤΕΤΑΡΤΗΣ Τίτλος Πειράματος: ΚΙΝΗΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ÏÅÖÅ. 1.2 Το ph υδατικού διαλύµατος ασθενούς βάσης Β 0,01Μ είναι : Α. Μεγαλύτερο του 12 Β. 12 Γ. Μικρότερο του 2. Μικρότερο του 12

ÏÅÖÅ. 1.2 Το ph υδατικού διαλύµατος ασθενούς βάσης Β 0,01Μ είναι : Α. Μεγαλύτερο του 12 Β. 12 Γ. Μικρότερο του 2. Μικρότερο του 12 Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΜΑ ο Στις ερωτήσεις. έως. να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.. Η ενέργεια ιοντισµού του ατόµου

Διαβάστε περισσότερα

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας 1. Εισαγωγή Σχολιασµός των εργασιών της 16 ης παράλληλης συνεδρίας µε θέµα «Σχεδίαση Περιβαλλόντων για ιδασκαλία Προγραµµατισµού» που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του 4 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «ιδακτική

Διαβάστε περισσότερα

European Union Science Olympiad EUSO 2014 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ. Σάββατο 7 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 ΕΚΦΕ ΑΧΑΪΑΣ (ΑΙΓΙΟΥ)

European Union Science Olympiad EUSO 2014 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ. Σάββατο 7 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 ΕΚΦΕ ΑΧΑΪΑΣ (ΑΙΓΙΟΥ) 12 η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ EUSO 2014 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ Σάββατο 7 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 ΕΚΦΕ ΑΧΑΪΑΣ (ΑΙΓΙΟΥ) ( ιάρκεια εξέτασης 60 min) Μαθητές: Σχολική Μονάδα

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: Επιδιωκόμενος Στόχος: 80 /100

Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: Επιδιωκόμενος Στόχος: 80 /100 ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 26-2-2018 Επιδιωκόμενος Στόχος: 80 /100 5 +7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 μέχρι Α5 να γράψετε το γράμμα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα