(1) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια Ξ. Ρζαιδάξε Ξεξηζηέξη Ρει:

Transcript

1 ΔΘΓΝΠΔΗΠ ΦΟΝΛΡΗΠΡΖΟΗΑ ΞΑΣΑΡΝΟΗΓΖ (1) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

2 (2) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

3 (3) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

4 (4) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

5 ΞΔΟΗΔΣΝΚΔΛΑ Πειίδεο - Ξξνινγηθφ Πεκείσκα 7 - Α. Γηάγξακκα Θεσξίαο: 1. Ζ πεξίιεςε Γηάγξακκα θεηκέλνπ Ζ παξάγξαθνο Α. Ζ δνκή ηεο παξαγξάθνπ 10 Β. Ρα γλσξίζκαηα ηεο παξαγξάθνπ 10 Γ. Νη ηξφπνη αλάπηπμεο Ρππνιφγην αζθήζεσλ Ζ πεηζψ Α. Ρξφπνη πεηζνχο Β. Ρν επηρείξεκα Γ. Κνξθέο πεηζνχο Ζ γιψζζα Ρν δνθίκην Αζθήζεηο ζεσξίαο Θεκαηηθέο ελφηεηεο Δπηθνηλσληαθφ πιαίζην Β. Θεκαηηθνί θχθινη: 1. Ξαηδεία Ξνιηηηζκφο Ξνηφηεηα δσήο Δθπαίδεπζε «Ρν δίθαην ηεο ππγκήο» Δπηζεηηθφηεηα-Βία-Δγθιεκαηηθφηεηα Φπζηνγλσκία Λενειιήλσλ Θνηλσληθή αγσγή Αλζξψπηλα δηθαηψκαηα Ρξνκνθξαηία Οαηζηζκφο-Μελνθνβία Πρέζεηο δχν θχισλ Δηξήλε-Ξφιεκνο Γίθαην-Λφκνη-Ξνηλέο-Θαλαηηθή πνηλή Φχζε-Νηθνινγηθφ πξφβιεκα Διεπζεξία Γηαθήκηζε-Θαηαλάισζε (5) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

6 18. Ξνιηηηθή-Γεκνθξαηία-Ξνιηηηθφο ιφγνο Ιατθφηεηα-Ιατθηζκφο Γηάινγνο Γιψζζα-Γισζζηθή ππνβάζκηζε-γισζζνκάζεηα Δπηζηήκε Θισλνπνίεζε Ξπξεληθή ελέξγεηα-δλεξγεηαθφ πξφβιεκα Δπζαλαζία Βηνεζηθή Καδνπνίεζε-Θνκθνξκηζκφο Φαλαηηζκφο Ρερλνινγία-Ξιεξνθνξηθή-Γηαδίθηπν Αζιεηηζκφο-Νιπκπηζκφο Διιάδα-Δπξψπε-Θφζκνο Ξαγθνζκηνπνίεζε Δζληθή ηαπηφηεηα Ξαηξησηηζκφο-Γηεζληζκφο-Αλζξσπηζκφο Κεζζηαληζκφο Θνηλσληθνπνίεζε Άγρνο Αιινηξίσζε Ρνπξηζκφο Ξλεπκαηηθνί άλζξσπνη Ξαξάδνζε-Ηζηνξηθή κλήκε-ηζηνξηνγλσζία Διιεληζκφο-ειιεληθφηεηα-εζληθή απηνγλσζία Ρέρλε-Κλεκεία-Ιαïθή ηέρλε Νηθνγέλεηα Ξξνβιήκαηα κεγαινππφιεσλ Γέιην-ην ρηνχκνξ σο παηδαγσγηθφ κέζν Αμηνιφγεζε-Θξηηηθή-Πρνιηθή αμηνιφγεζε (6) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

7 Ρν ζπγθεθξηκέλν βηβιίν γελλήζεθε απφ ηελ αλάγθε γηα ζπδήηεζε θαη δηεξεχλεζε ησλ πξνβιεκάησλ θαη ησλ ζεκάησλ πνπ απαζρνινχλ ηελ επνρή καο. Ξεξηιακβάλεη φιεο ηηο ελφηεηεο θαη ηα ζέκαηα πνπ ηα ιπθεηαθά βηβιία «Έθθξαζε Έθζεζε» ζίγνπλ ζην θεθάιαην «Θέκαηα γηα ζπδήηεζε ζηελ Έθθξαζε Έθζεζε». Ρν εθπφλεκα απηφ ρσξίδεηαη ζε δχν κέξε: ζην πξψην, πνπ αλαθέξεηαη ζηελ γεληθφηεξε ηερληθή ηεο γξαθήο ηνπ εθζεζηαθνχ θεηκέλνπ θαζψο θαη ζην δεχηεξν, φπνπ αλαιχνληαη δηεμνδηθά φιεο νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο πνπ πξέπεη λα γλσξίδεη θαλείο γηα λα γξάςεη έθζεζε ζην Ιχθεην, ζε ζπλδπαζκφ κε βνεζεηηθά θείκελα. Ζ ηειεπηαία καζεηηθή ρξνληά ππήξμε θαη είλαη πάληα κηα ηδηαίηεξε δνθηκαζία γηα ηηο ζσκαηηθέο, ςπρηθέο θαη εζηθέο δπλάκεηο θάζε ππνςεθίνπ. Θαη φινη καο αλαγλσξίδνπκε φηη ην επηηπρέο πέξαζκά ηεο απνηειεί αμηέπαηλν θαηφξζσκα ρσξίο ππεξβνιέο. Κε φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξε επηκνλή θαη ςπρξαηκία πξνζπαζνχκε, ινηπφλ, λα επηηχρνπκε ην κέγηζην ησλ δπλαηνηήησλ καο, γηαηί ηειηθά απηφ είλαη πνπ έρεη ηε κεγαιχηεξε ζεκαζία! Θαιή κειέηε ζε φινπο! Γξνχηζα Αηθαηεξίλε - Εακπέιε Πππξηδνχια (7) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

8 Α. ΓΗΑΓΟΑΚΚΑ ΘΔΥΟΗΑΠ ΘΥΓΗΘΑΠ ΠΚΒΝΙΥΛ ΓΗΑ ΡΖ ΓΗΝΟΘΥΠΖ ΡΖΠ ΔΘΘΔΠΖΠ ΞΔΟΗΔΣΝΚΔΛΝ ΔΚΒ/ΡΔΘΚ: ειιηπήο εκβάζπλζε θαη ηεθκεξίσζε απφςεσλ ++Ξ: βαζηθέο ειιείςεηο πεξηερνκέλνπ (πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο ηδεψλ) ΙΝΓ/ΠΦ: Ινγηθφ ζθάικα-ινγηθή αληίθαζε 2 νληα ζη.: Γεπηεξεχνληα ζηνηρεία γηα ην ζέκα Γελ.: Γεληθφηεηεο, γεληθνινγίεο, ηππνπνηεκέλεο απφςεηο Ξ : Πηνηρεία εθηφο ζέκαηνο Απφι. Θ.: Απφιπηεο ζέζεηο-ζέζεηο πνπ παξνπζηάδνληαη κε δνγκαηηθφ ηξφπν Απξνζδ. Θ.: Απξνζδηφξηζηεο Θέζεηο-αθαηαλφεηεο απφςεηο -Δπηρ: θαθψο νξγαλσκέλε επηρεηξεκαηνινγία-απζαίξεηα ζπκπεξάζκαηα ΓΝΚΖ - : Θαθή παξαγξάθεζε γξαπηνχ-θαθή αιιαγή παξαγξάθνπ - (ΠΛ): Ξξφβιεκα ζπλνρήο παξαγξάθνπ - (ΔΛΝΡ): Ξξφβιεκα ελφηεηαο παξαγξάθνπ - (Δπαξθ): Κηθξή παξάγξαθνο, ρσξίο αξθεηέο ιεπηνκέξεηεο ΗΔΟ/Λ: Θαθή ηεξάξρεζε λνεκάησλ ΚΒ: Θαθή κεηάβαζε απφ έλα λφεκα ζην επφκελφ ηνπ-αλεπαξθήο ζχλδεζε ΚΝΟΦΖ Γ: Πθάικα ζηε δηαηχπσζε -θ: Σαιαξφηεηα χθνπο Ππλη: Αζπληαμία Ινγνη: Ινγνηερληθή δηαηχπσζε Αθ: Αθπξνιεμία ΔΞΑΛ: Δπαλαιήςεηο Ανξ: Ανξηζηίεο Κεγ. Ξξφη: Κεγάιε Ξξφηαζε Αζ: Αζάθεηεο Ν: Νξζνγξαθηθφ ιάζνο Γξακκ: Γξακκαηηθφ ιάζνο Πη: Ιάζνο ζηίμε Βαζηθά βήκαηα ζηελ πεξίιεςε 1. Ζ ΞΔΟΗΙΖΤΖ α.ξξψηε πξνζεθηηθή αλάγλσζε ηνπ θεηκέλνπ θαηά ηελ νπνία επηζεκαίλνπκε ην λνεκαηηθφ θέληξν ηνπ θαζψο θαη ηηο επξχηεξεο ζεκαηηθέο ηνπ ελφηεηεο. β. Πηε δεχηεξε αλάγλσζε εληνπίδνπκε θαιχηεξα ηε λνεκαηηθή ζρέζε κεηαμχ ησλ παξαγξάθσλ ή ησλ ζεκαηηθψλ ελνηήησλ ηνπ θεηκέλνπ, πξνθεηκέλνπ λα αληηιεθζνχκε θαιχηεξα ην πλεχκα ηνπ ζπγγξαθέα θαη φινπ ηνπ θεηκέλνπ. (8) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

9 γ. Γηαβάδνπκε πξνζεθηηθά ηελ θάζε παξάγξαθν μαλά θαη εληνπίδνπκε ηηο ιέμεηο εθείλεο πνπ καο δίλνπλ ην λνεκαηηθφ απφζηαγκα ηεο θάζε παξαγξάθνπ. δ. Ρέινο, ελψλνπκε κε πξνζσπηθφ χθνο θαη έθθξαζε ζε ζπλερή ιφγν ηηο ιέμεηο-θιεηδηά πνπ ππνγξακκίζακε ζε θάζε παξάγξαθν. Δπηιέγνπκε, επίζεο, λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ελεξγεηηθή ή παζεηηθή ζχληαμε. Θαηά ηε ζπγγξαθή ηεο πεξίιεςεο πξνζέρνπκε ηα αθφινπζα: Υο πξνο ην πεξηερφκελν Υο πξνο ηε δνκή Υο πξνο ηε γιψζζα 1.Γηαηχπσζε ηνπ λνεκαηηθνχ θέληξνπ ηνπ θεηκέλνπ ζηελ πξψηε πεξίνδν ηεο πεξίιεςεο («ζέκα ηνπ θεηκέλνπ», «ν ζπγγξαθέαο αλαπηχζζεη/πξαγκαηεχεηαη ην ζέκα/θάλεη ιφγν γηα») 2.Αθξηβήο δηαηχπσζε ησλ θχξησλ ηδεψλ ηνπ θεηκέλνπ θαη φζσλ απφ ηηο δεπηεξεχνπζεο ηδέεο είλαη απαξαίηεηεο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο λνεκαηηθήο πιεξφηεηαο ηεο πεξίιεςεο 3.Ξαξάιεηςε ησλ αζήκαλησλ ζηνηρείσλ ηνπ θεηκέλνπ (π.ρ παξελζεηηθέο ηδέεο, παξεθβαηηθά ζρφιηα, εκεξνκελίεο) 4.Απνθπγή αμηνινγηθψλ θξίζεσλ θαη ραξαθηεξηζκψλ γηα ην θείκελν. 1.Ηεξάξρεζε ησλ ηδεψλ ηεο πεξίιεςεο ζχκθσλα κε ηελ ηεξάξρεζε ησλ ηδεψλ ηνπ θεηκέλνπ. 2.Δπηινγή ησλ θαηάιιεισλ δηαξζξσηηθψλ ιέμεσλ, ψζηε λα δηαθαλνχλ νη λνεκαηηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ηδεψλ ηνπ θεηκέλνπ. 3.Απνθπγή ηεο θνξηηθήο ρξήζεο ζπλδεηηθψλ ιέμεσλ θαη ηππνπνηεκέλσλ κεηαβαηηθψλ θξάζεσλ («ν ζπγγξαθέαο ππνζηεξίδεη», «αθφκα ηζρπξίδεηαη» θηι.) 4.Απνθπγή ηνπ ρσξηζκνχ ηεο πεξίιεςεο ζε παξαγξάθνπο ή ρσξηζκφο κφλν φηαλ ην θείκελν δηαξζξψλεηαη ζε εκθαλείο λνεκαηηθέο ελφηεηεο 1.Ξξνζαξκνγή ηνπ χθνπο γξαθήο αλάινγα κε ην θείκελν θαη αμηνπνίεζε ηνπ θαηάιιεινπ ιεμηινγίνπ 2.Απνθπγή ηεο απηνχζηαο κεηαθνξάο ζηελ πεξίιεςε νιφθιεξσλ θξάζεσλ θαη αδφθηκσλ ή εμεδεηεκέλσλ ιέμεσλ ηνπ θεηκέλνπ. Αλ, σζηφζν, ρξεζηκνπνηήζνπκε ιέμεηο θαη θξάζεηο ηνπ θεηκέλνπ, επηβάιιεηαη λα ηηο ζέηνπκε εληφο εηζαγσγηθψλ 3.Απνθπγή ησλ πεξηθξαζηηθψλ δηαηππψζεσλ 4.Γηαηχπσζε ησλ ηδεψλ κε αθξηβή, απιφ θαη ζαθή ηξφπν θαη ζε γ εληθφ ή πιεζπληηθφ πξφζσπν Δίδε πεξίιεςεο: α. Δθηελήο πεξίιεςε Θχξηα έλλνηα+ξιαγηφηηηινη παξαγξάθσλ+ηα πην βαζηθά ζηνηρεία απφ ηηο ιεπηνκέξεηεο ησλ παξαγξάθσλ β. Ππλνπηηθή πεξίιεςε Θχξηα έλλνηα+ξιαγηφηηηινη παξαγξάθσλ γ. Ξνιχ ζχληνκε πεξίιεςε Θχξηα έλλνηα+ξιαγηφηηηινη επξχηεξσλ λνεκαηηθψλ ελνηήησλ (9) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

10 2. ΓΗΑΓΟΑΚΚΑ ΘΔΗΚΔΛΝ Ρν δηάγξακκα ελφο θεηκέλνπ πεξηιακβάλεη ηξεηο ζηήιεο: α. Ρε ζηήιε Ξαξάγξαθνη ζηελ νπνία θαηνλνκάδνληαη νη παξάγξαθνη ηνπ θεηκέλνπ, β. Ρε ζηήιε Κέξε ηνπ θεηκέλνπ ζηελ νπνία παξνπζηάδνπκε ηε βαζηθή δνκή ηνπ θεηκέλνπ πνπ καο δφζεθε (Ξξφινγνο-Θχξην Κέξνο-Δπίινγνο) θαη ραξαθηεξίδνπκε ηελ θάζε παξάγξαθν ιακβάλνληαο ππφςε ηε λνεκαηηθή ηεο ζέζε κέζα ζην θείκελν, γ. Ρε ζηήιε Πεκεηψζεηο-Ξιαγηφηηηινη Α. Ζ δνκή ηεο παξαγξάθνπ 3. Ζ ΞΑΟΑΓΟΑΦΝΠ Κηα θαιά νξγαλσκέλε παξάγξαθνο απνηειείηαη απφ ηα εμήο κέξε: Ζ ζεκαηηθή πεξίνδνο, ζηελ νπνία παξνπζηάδεηαη ην ζέκα ηεο παξαγξάθνπ κε ιίγα ιφγηα, νη ιεπηνκέξεηεο (ή ζρφιηα), δειαδή ην κεγάιν θαη θχξην ηκήκα ηεο παξαγξάθνπ, ζην νπνίν αλαπηχζζεηαη ην ζέκα ηεο, ε θαηαθιείδα, πνπ είλαη κηα επηινγηθή πξφηαζε ή πεξίνδνο, κε ηελ νπνία ζπλνςίδνπκε ηηο ιεπηνκέξεηεο, γηα λα θιείζνπκε ηελ παξάγξαθν. Β. Ρα γλσξίζκαηα κηαο θαιήο παξαγξάθνπ Κηα θαινγξακκέλε παξάγξαθνο έρεη ηα αθφινπζα γλσξίζκαηα: Δλφηεηα: ν γξάθσλ δηαπξαγκαηεχεηαη ζε κηα παξάγξαθν έλα κφλν ζέκα, ζπγθεθξηκέλν, απηφ πνπ δειψλεηαη ζηε ζεκαηηθή πεξίνδν θαη παξακέλεη απζηεξά πξνζεισκέλνο ζ απηφ, Ξιεξφηεηα: Ρν ζπγθεθξηκέλν απηφ ζέκα εμεηάδεηαη παξαθάησ απφ θάζε πιεπξά θαη νινθιεξψλεηαη ζε φπνην βαζκφ είλαη δπλαηφ κέζα ζε έλα κηθξφ θείκελν. Αιιεινπρία: Νη ιεπηνκέξεηεο αθνινπζνχλ ινγηθή θαη θπζηθή ζεηξά: φηαλ πξφθεηηαη γηα αθήγεζε, ηα γεγνλφηα δίλνληαη κε ηε ρξνληθή ηνπο ζεηξά, φπσο δειαδή έγηλαλ ζην ρξφλν, ελψ φηαλ πξφθεηηαη γηα πεξηγξαθή, ηα πεξηγξαθηθά ζηνηρεία παξνπζηάδνληαη κε ηε ζεηξά πνπ ηα βιέπνπκε λα ππάξρνπλ ζην ρψξν. Γεληθφηεξα φηαλ ζέινπκε κηα παξάγξαθνο λα δηαθξίλεηαη απφ αιιεινπρία πξέπεη λα κεηαβαίλνπκε απφ ηελ πην ηζρπξή ιεπηνκέξεηα ζηελ ιηγφηεξν ηζρπξή θαη μαλά ζε ηζρπξή ιεπηνκέξεηα, Ππλνρή: Ρέινο, νη πξνηάζεηο θαη νη πεξίνδνη πνπ απαξηίδνπλ ηελ παξάγξαθν ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο λνεκαηηθά θαη ην πέξαζκα απφ ηε κηα ζηελ άιιε γίλεηαη κε ζπλδεηηθέο ή κεηαβαηηθέο ιέμεηο θαη θξάζεηο, ψζηε νη ιεπηνκέξεηεο ηεο παξαγξάθνπ λα είλαη δεκέλεο ζε εληαίν ινγηθφ ζχλνιν, Πσζηή επηινγή ηεο ζεκαηηθήο πξφηαζεο: Ζ ζεκαηηθή πξφηαζε δελ πξέπεη λα είλαη νχηε πνιχ γεληθφ νχηε πνιχ εηδηθφ λφεκα, αιιά έλα γεληθφ λφεκα εληαγκέλν ζηνλ ζεκαηηθφ άμνλα ηνπ δεηνπκέλνπ πνπ αληηζηνηρεί. Ρξία είλαη ηα νπζηαζηηθά γλσξίζκαηα ηεο θαιήο ζεκαηηθήο πξφηαζεο: ε πεξηεθηηθφηεηα (άκεζε επαθή κε ην δεηνχκελν), ζαθήλεηα (μεθάζαξε δηαηχπσζε ηνπ λνήκαηνο), ζπληνκία. Γ. Ρξφπνη αλάπηπμεο παξαγξάθσλ 1.Κε νξηζκφ, δειαδή θαζνξηζκφ θαη έθζεζε ησλ θχξησλ γλσξηζκάησλ κηαο έλλνηαο. Νη νξηζκνί δηαθξίλνληαη ζε α)αλαιπηηθνχο: απηνί πνπ παξηζηάλνπλ ηελ νπζία κηαο έλλνηαο εθζέηνληαο ηα γλσξίζκαηα πνπ πεξηέρνληαη ζηελ έλλνηα απηή θαη β)ζπλζεηηθνχο: απηνί ζηνπο νπνίνπο πεξηγξάθεηαη ε δηαδηθαζία ηεο γέλεζεο-δεκηνπξγίαο κηαο έλλνηαο/ελφο πξάγκαηνο απφ ηα αλαγθαία θαη νπζηψδε ζπζηαηηθά ηεο/ηνπ κέξε. Γειαδή: (10) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

11 Θεκαηηθή πεξίνδνο Ιεπηνκέξεηεο Θαηαθιείδα Νξηζηέα έλλνηα (έλλνηα πνπ πξέπεη λα νξηζηεί) Γέλνο (επξχηεξε έλλνηα ζηελ νπνία εληάζζεηαη ε νξηζηέα) Δηδνπνηφο δηαθνξά (ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα) Αλάιπζε ηεο εηδνπνηνχ δηαθνξάο ή ησλ εηδνπνηψλ δηαθνξψλ Ππκπέξαζκα (ελδέρεηαη λα απνπζηάδεη) Ξ.ρ Ζ νηθνγέλεηα είλαη έλαο θνηλσληθφο ζεζκφο, κηα παγησκέλε κνξθή θνηλσληθνχ βίνπ πνπ ζηε ζεκεξηλή ηεο κνξθή απαξηίδεηαη απφ ηνπο ελήιηθεο γνλείο θαη ηα παηδηά. (Θ.Ξ) Ζ δεκηνπξγία ηεο απνηειεί θπζηθή παξφξκεζε γηα ηνλ άλζξσπν, πεγάδεη απφ ηελ έκθπηε θνηλσληθφηεηά ηνπ, ηε βαζχηεξε αλάγθε ηνπ γηα ςπρηθή επαθή θαη επηθνηλσλία, ε νπνία ηθαλνπνηείηαη νπζηαζηηθά κφλν κέζα απφ ηνλ ηδηαίηεξν ζχλδεζκν πνπ δεκηνπξγεί ν δεζκφο ηνπ αίκαηνο θαη ε ζπκβίσζε. (Ιεπηνκέξεηεο) Ζ νηθνγέλεηα, ινηπφλ, απνβιέπεη ζηελ θάιπςε πνιπεηδψλ αλαγθψλ ησλ κειψλ ηεο-πιηθψλ, ζπλαηζζεκαηηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ-, θαζψο θαη ζηε δηαζθάιηζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο, εθφζνλ ιεηηνπξγεί σο πξσηνγελήο θνξέαο θνηλσληθνπνίεζεο. (Θαηαθιείδα) Ξ.ρ Ρν δνθίκην (νξηζηέα έλλνηα) είλαη έλα ηδηφηππν γξακκαηεηαθφ είδνο (γέλνο) πνπ βξίζθεηαη αλάκεζα ζηα θαζαξψο ινγνηερληθά θείκελα θαη ζηηο ζχληνκεο κειέηεο (εηδνπνηφο δηαθνξά). Απηφ ζεκαίλεη φηη δελ ηαπηίδεηαη κε ηα ινγνηερληθά θείκελα νχηε βέβαηα κε ηηο εκπεξηζηαησκέλεο κειέηεο. Ξξαγκαηεχεηαη ζπλήζσο έλα ζέκα πνπ ην εμεηάδεη ζηηο πην βαζηθέο ηνπ πιεπξέο, ρσξίο φκσο λα ην εμαληιεί, θαη θαηά θαλφλα είλαη ζχληνκν ζηελ έθηαζή ηνπ. Ρέινο, δειψλεη πεξηζζφηεξν θαη εθθξάδεη ηελ ππνθεηκεληθή νπηηθή ηνπ δεκηνπξγνχ κε ην ζέκα πνπ πξαγκαηεχεηαη. 2.Κε εηδηθέο ιεπηνκέξεηεο, δειαδή κε ηελ παξάζεζε επαξθψλ θαη νπζησδψλ ιεπηνκεξεηψλ ζρεηηθά κε ηελ ζεκαηηθή πξφηαζε. Ξ.ρ Ζ αμία ηνπ επαγγέικαηνο δελ είλαη δεδνκέλε, αιιά εμαξηάηαη απφ φξνπο θαη πξνυπνζέζεηο. Γηα λ απνηειέζεη ε εξγαζία νπζηαζηηθφ παξάγνληα επφδσζεο ησλ ζηφρσλ καο, πξέπεη λα αζθείηαη ειεχζεξα θαη λα κελ είλαη απνηέιεζκα θαηαλαγθαζκνχ αιιά εζσηεξηθή αλάγθε ηνπ αλζξψπνπ. Ζ εξγαζία πξέπεη λα γίλεηαη ζχκθσλα κε ηηο δπλάκεηο, ηηο δηαζέζεηο θαη ηνπο ζηφρνπο ηνπ αλζξψπνπ θη φρη λα επηβάιιεηαη απέμσ θαη εξήκελ ηνπ. Ν επαγγεικαηίαο δελ πξέπεη λα εξγάδεηαη κφλν γηα ηελ πξναγσγή ή ην ρξήκα αιιά λα βιέπεη ην επάγγεικα σο κέζν δεκηνπξγίαο θαη απφιαπζεο. Αθφκε, ρξεηάδεηαη λα ππάξρνπλ ηα θαηάιιεια θξηηήξηα επηινγήο ηνπ επαγγέικαηνο, φπσο ε ηθαλφηεηα πνπ απαηηείηαη γηα ηελ εμάζθεζή ηνπ, νη δπλαηφηεηεο επαγγεικαηηθήο απνξξφθεζεο θ.ά. Ρν δήηεκα, ινηπφλ, ηεο νπζηαζηηθήο άζθεζεο ηνπ επαγγέικαηνο είλαη ζχλζεην. 3.Κε δηαίξεζε, δειαδή δηάθξηζε ηεο ζεκαηηθήο έλλνηαο ηεο παξαγξάθνπ ζηηο επηκέξνπο έλλνηεο πνπ ηε ζπλαπνηεινχλ θαη δηαζαθήληζε ησλ θπξηφηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπο. Γειαδή: Θεκαηηθή πεξίνδνο Γηαηξεηέα έλλνηα ή γέλνο (έλλνηα πνπ κπνξεί λα δηαηξεζεί) Ιεπηνκέξεηεο Γηαηξεηηθή βάζε (γλσξίζκαηα κε βάζε ηα νπνία γίλεηαη ε δηαίξεζε) Θαηαθιείδα Ππκπέξαζκα Ξ.ρ Ν πνιηηηζκφο δηαθξίλεηαη σο πξνο ην πεξηερφκελν ζε δχν βαζηθέο πηπρέο: ηνλ πιηθνηερληθφ θαη ηνλ εζηθνπλεπκαηηθφ. Ν πξψηνο πεξηιακβάλεη ην ζχλνιν ησλ επηηεπγκάησλ ηνπ αλζξψπνπ-απ ην παξειζφλ κέρξη θαη ζήκεξα-κε ηα νπνία απηφο ηηζάζεπζε ηε θχζε, θάιπςε πιηθέο αλάγθεο, βαζηθέο θαη δεπηεξεχνπζεο, αλαβαζκίδνληαο δηαξθψο ην βηνηηθφ ηνπ επίπεδν. Ν εζηθνπλεπκαηηθφο πνιηηηζκφο πεξηιακβάλεη φιεο ηηο πξνζπάζεηεο ηνπ αλζξψπνπ λα ηθαλνπνηήζεη πλεπκαηηθέο θπξίσο αλαδεηήζεηο θαη λα πνξεπζεί πξνο ηελ θαηάθηεζε ηεο εζσηεξηθήο ηνπ ειεπζεξίαο θαη κηαο θαιχηεξεο πνηφηεηαο δσήο (ε γιψζζα, ε παξάδνζε, ε ζξεζθεία, ηα πνιηηεχκαηα, νη αμίεο θ.ι.π.). (11) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

12 Ξ.ρ Γχν είλαη νη θχξηεο κνξθέο ηνπ κεζζηαληζκνχ ν θνηλσληθφο θαη ν δηθηαηνξηθφο. Γηα λα επλνεζεί ν κεζζηαληζκφο απαηηείηαη κεησκέλε δχλακε αληηζηάζεσο ηεο νξζήο θξίζεσο θαη φηαλ ν ςχρξαηκνο θνηλσληθφο νξζνινγηζκφο ππνρσξεί, ηείλεη λα θαηαιάβεη ηηο ζέζεηο πνπ εθθελνχληαη, ν θνηλσληθφο κπζηηθηζκφο. Ν θνηλσληθφο κπζηηθηζκφο είλαη θαηάζηαζε ζπγγεληθή κε ηε κνηξνιαηξία ππφ ηελ έλλνηα κηαο αθνχζηαο απαιινηξηψζεσο ηεο ζπιινγηθήο πνιηηηθήο επζχλεο ππέξ ηνπ ελφο. Πηελ πεξίπησζε ηνπ κπζηηθηζηηθνχ κεζζηαληζκνχ ην θνηλσληθφ ζχλνιν απηνπαξαδίδεηαη κε ηνλ δεκνθξαηηθφ νπιηζκφ ηνπ, ν νπνίνο ηαρχηαηα απνξξίπηεηαη ζηα άρξεζηα. Πηελ πεξίπησζε ηνπ δηθηαηνξηθνχ κεζζηαληζκνχ ην θνηλσληθφ ζχλνιν θαη νη ζεζκνί ηνπ θαηαθηψληαη κε ηε βία, αιιά ε πξαθηηθή ζπλέρεηα θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο είλαη ηαπηφζεκε. Ζ δεκνθξαηία απνπλίγεηαη θαη ζηελ ζέζε ηεο ππνθαζηζηάηαη ε δηθηαηνξία. 4.Κε παξαδείγκαηα, δειαδή αλάπηπμε ηεο ζεκαηηθήο πξφηαζεο κε ηελ παξάζεζε παξαδεηγκάησλ, ηα νπνία αληινχληαη απφ ηνλ θνηλσληθφ, επηζηεκνληθφ, πνιηηηθφ, νηθνλνκηθφ θηι. ρψξν. Γειαδή: Θεκαηηθή πεξίνδνο Ιεπηνκέξεηεο Θαηαθιείδα Γηαηχπσζε ηνπ ζέκαηνο ηεο ζέζεο Ξαξάζεζε παξαδεηγκάησλ αληιεκέλσλ απφ ηελ ηζηνξία, ηελ εκπεηξία, ηελ θαζεκεξηλφηεηα ή ηε θαληαζία Ππγθεθαιαίσζε-ζπκπέξαζκα Ξ.ρ Ζ ζχγθξνπζε ησλ γνληψλ κε ηα παηδηά, νη πξνζηξηβέο αλάκεζα ζε κεγάινπο θαη λένπο νθείινληαη ζηελ πξνζπάζεηα ησλ λέσλ λα δηαθνξνπνηεζνχλ αιιά θαη ζηελ αληίδξαζή ηνπο, φηαλ νη κεγάινη πξνζπαζνχλ λα επηβάινπλ ηελ άπνςή ηνπο. (Θ.Ξ) Αλ π.ρ νη γνλείο ή ε θαζεζηεθπία ηάμε ππεξηνλίδνπλ ηε ζεκαζία ηεο ζεκλήο θαη «κεηξεκέλεο» εκθάληζεο θαη θαηά ζπλέπεηα αληηκεησπίδεηαη εηξσληθά έλαο καθξπκάιιεο ή έλαο λένο πνπ θνξά ζθνπιαξίθηα, νη πηζαλφηεηεο λα ζηξαθνχλ νη έθεβνη ζην έμαιιν ληχζηκν ή λα αθήζνπλ καθξηά καιιηά είλαη πεξηζζφηεξεο. (Ιεπηνκέξεηεο) Άξα, ε ηάζε ησλ εθήβσλ λα δξνπλ αληίζεηα πξνο ηηο επηζπκίεο ησλ κεγάισλ είλαη πξφδειε. Ξ.ρ Ζ πξνβνιή ζθελψλ βίαο απφ ηα ΚΚΔ επηδξά θαζνξηζηηθά ζηελ εχπιαζηε παηδηθή ειηθία. Πηηο ΖΞΑ έρνπλ θαηαγξαθεί ηα ηειεπηαία ρξφληα πνιιέο βίαηεο πξάμεηο λεαξψλ καζεηψλ πνπ έθηαζαλ ζηα φξηα αθξαίαο εγθιεκαηηθήο ζπκπεξηθνξάο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ πσο εηδηθά ζηε Λ. φξθε λεαξνί ζρνιηθήο ειηθίαο δνινθφλεζαλ ζπκκαζεηέο ηνπο ζην ρψξν ηνπ ζρνιείνπ. Δπηβεβαηψλεηαη, επνκέλσο, πσο ηα πξφηππα βίαο βξίζθνπλ κηκεηέο αθφκε θαη ζην ζρνιηθφ πεξηβάιινλ. 5.Κε ζχγθξηζε-αληίζεζε, δειαδή επηζήκαλζε ησλ νκνηνηήησλ ή ησλ δηαθνξψλ κεηαμχ δχν θαηλνκέλσλ, ελλνηψλ θηι. Γειαδή: Θεκαηηθή πεξίνδνο Ιεπηνκέξεηεο Θαηαθιείδα Ξαξνπζίαζε ησλ ζπγθξηλφκελσλ κειψλ Α.Αλά ζεκείν παξνπζίαζε ησλ γλσξηζκάησλ ησλ ζπγθξηλφκελσλ κειψλ Γεκηνπξγία αληηζεηηθψλ δεπγψλ Β.Νινθιεξσκέλε παξνπζίαζε ησλ γλσξηζκάησλ πξψηα ηνπ ελφο κέινπο θαη αθνινχζσο ηνπ άιινπ Σσξηζκφο ηνπ θχξηνπ κέξνπο ηεο παξαγξάθνπ ζε δχν κέξε Ππλφςηζε-ζπκπέξαζκα ή δηαπίζησζε θνηλνχ ζηνηρείνπ Ξ.ρ Αλάινγα κε ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπο, ηα ΚΚΔ άιινηε πξνζθέξνπλ πιεξνθφξεζε θαη άιινηε γίλνληαη θνξείο παξαπιεξνθφξεζεο. (Θ.Ξ) ηαλ επηδηψθεηαη ε πιεξνθφξεζε, ηα ελεκεξσηηθά θείκελα-πξνθνξηθά ή γξαπηά-ρξεζηκνπνηνχλ θπξίσο νπζηαζηηθά θαη ξήκαηα γηα λα πξνβάινπλ ηα γεγνλφηα ηεο επηθαηξφηεηαο, ελψ, φηαλ επηδηψθεηαη ε παξαπιεξνθφξεζε, ηα θείκελα βξίζνπλ επηζέησλ θαη θάζε ινγήο πξνζδηνξηζκψλ πνπ δίλνπλ ηελ πξψηε ζέζε ζηα ζρφιηα. (12) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

13 Πηελ πξψηε πεξίπησζε ηα γεγνλφηα πξνβάιινληαη αλάινγα κε ηε ζπνπδαηφηεηά ηνπο, ελψ ζηε δεχηεξε πξνζσπηθέο ππνζέζεηο παξνπζηάδνληαη σο εηδήζεηο γεληθνχ ελδηαθέξνληνο. Πηελ πιεξνθφξεζε ηα ζηνηρεία πνπ παξαηίζεληαη είλαη δηαζηαπξσκέλα, επηβεβαησκέλα θαη ηα ζρφιηα ζαθή, ξεηά. Αληίζεηα, ζηελ παξαπιεξνθφξεζε ηα κεηαδηδφκελα ζηνηρεία είλαη αλεπηβεβαίσηα, απνηεινχλ θήκεο, ελψ ηα ζρφιηα δηαπιέθνληαη αμερψξηζηα κε ηηο εηδήζεηο. (Ιεπηνκέξεηεο, ηξφπνο Α) Ζ πιεξνθφξεζε, ηέινο, απεπζχλεηαη ζηε ινγηθή ησλ δεθηψλ, ηνπο ελεκεξψλεη έγθπξα θαη ζπκβάιιεη ζηε δηαθψηηζή ηνπο, ελψ ε παξαπιεξνθφξεζε απεπζχλεηαη ζην ζπλαίζζεκα, απνπξνζαλαηνιίδεη θαη ρεηξαγσγεί ην δέθηε. (Θαηαθιείδα) Ξ.ρ Ν επαλαζηάηεο δηαθέξεη νπζηαζηηθά απφ ηνλ επαλαζηαηεκέλν πνιίηε. Ν επαλαζηάηεο είλαη επαηζζεηνπνηεκέλνο αιιά θαη ελεξγφο πνιίηεο κε πςειή πνιηηηθή ζπλεηδεηφηεηα. Δπηδεηθλχεη έκπξαθην ελδηαθέξνλ θαη ζπκκεηέρεη αγσληζηηθά, κέζα απφ ζπιινγηθνχ ραξαθηήξα δξαζηεξηφηεηεο, ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ θνηλσληθνπνιηηηθψλ πξνβιεκάησλ κε καθξνπξφζεζκε ζηφρεπζε ηελ αλαηξνπή ηνπ θαζεζηψηνο. Αληίζεηα, ν επαλαζηαηεκέλνο πνιίηεο αληηδξά ζηηο αξλεηηθέο πηπρέο ηεο πνιηηηθήο πξαγκαηηθφηεηαο, εθδειψλεη φκσο κηα ζπλαηζζεκαηηθή, θξαζηηθή δηακαξηπξία πνπ εμαληιείηαη ζ έλα ζεσξεηηθφ επίπεδν. Ζ παξνξκεηηθή αληίζεζε θαη ε ελδερφκελε αγαλάθηεζή ηνπ ζπρλά δε ζπλνδεχεηαη απφ δεκηνπξγηθή δξάζε θαη έκπξαθηε αληίδξαζε. 6.Κε αηηηνιφγεζε, δειαδή αλάπηπμε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο ζεκαηηθήο πξφηαζεο κε αμηφπηζηα επηρεηξήκαηα, ινγηθέο θξίζεηο θαη ζθέςεηο. Ξ.ρ Ζ θνηλσληθή αηαμία, εθηφο ησλ άιισλ, νθείιεηαη θαη ζηελ έμαξζε ηεο αλεξγίαο. Νη άλεξγνη δελ αληηκεησπίδνπλ κφλν ζνβαξά νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα, αιιά, θπξίσο, βηψλνπλ έλα αίζζεκα αδηθίαο. Ληψζνπλ φηη δνπλ ζηηο παξπθέο ηεο θνηλσλίαο, «εμφξηζηνη», πεξηζσξηνπνηεκέλνη, απνθιεηζκέλνη. Βξίζθνληαη, επνκέλσο, ζε απφγλσζε θαη ηξέθνπλ αηζζήκαηα κίζνπο θαη εθδίθεζεο ελάληηα ζε κηα θνηλσλία πνπ θαηαπαηά ην δηθαίσκα ζηελ εξγαζία θαη ηε δεκηνπξγία. Φηάλνπλ έηζη πνιιέο θνξέο ζηα άθξα θαηαζηξέθνπλ, πξνπειαθίδνπλ, δεκηνπξγνχλ εληάζεηο, κε άιια ιφγηα ζπκπεξηθέξνληαη άλαξρα. Ξ.ρ Ζ παηδεία, κε ην εηδηθφ ηεο βάξνο ζηε δηακφξθσζε νινθιεξσκέλσλ πξνζσπηθνηήησλ, κπνξεί λα ζπληειέζεη θαζνξηζηηθά ζηελ θαιιηέξγεηα πλεχκαηνο ηζνηηκίαο. Κηα θηιειεχζεξε θαη αλζξσπηζηηθή παηδεία κπνξεί λα δηαδξακαηίζεη κείδνλα ξφιν ζηελ αλαζεψξεζε ελφο παγησκέλνπ ζπζηήκαηνο αμηψλ πνπ ππνβηβάδεη ηελ νληφηεηα ηνπ γπλαηθείνπ θχινπ. Ν αιιεινζεβαζκφο, ε ακνηβαία αλαγλψξηζε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ κεηαμχ ησλ δχν θχισλ απνηεινχλ ζηφρνπο ηνπ θνηλσληθνπνηεηηθνχ ηεο ξφινπ. 7.Κε απνηειέζκαηα, δειαδή παξάζεζε απνηειεζκάησλ-ζπλεπεηψλ πνπ απνξξένπλ απφ κηα αηηία πνπ παξνπζηάδεηαη ζηε ζεκαηηθή πξφηαζε. Ξ.ρ Ν θαλαηηζκφο απνηειεί κηα άθξσο επηθίλδπλε κνξθή ηπθιήο πξνζθφιιεζεο ηνπ αλζξψπνπ ζε ηδέεο, πξφζσπα θιπ κε ζνβαξέο θαη πνηθίιεο επηπηψζεηο. Ππγθεθξηκέλα ν θαλαηηζκφο ζηεξείηαη ινγηθήο θαη ζπρλά θαηαιήγεη ζηε βία, αθφκε θαη ηελ εγθιεκαηηθφηεηα απφ ην πάζνο θαη ηελ ηχθισζή ηνπ. Ρν γεγνλφο φηη είλαη κνλνδηάζηαηνο ηνλ κεηαηξέπεη ηαπηφρξνλα ζε αδηάιιαθην πνιίηε, ν νπνίνο κε ηε ζηάζε ηνπ λαξθνζεηεί ηε δεκνθξαηία, γηαηί εκπνδίδεη ηελ πνιπθσλία θαη ηελ ψξηκε αληαιιαγή απφςεσλ. Ρέινο, ν θαλαηηθφο είλαη νπζηαζηηθά θαη κηζάλζξσπνο, γηαηί πεξηθξνλεί θαη αληηπαζεί φζνπο δηαθσλνχλ καδί ηνπ. Απηή ε έιιεηςε θνηλσληθήο ζπλείδεζεο θαη ζπλαίλεζεο κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ επίηαζε ηεο αιινηξίσζεο, ηελ εζηθή ραιάξσζε αιιά θαη ζηελ ελίζρπζε ξεπκάησλ φπσο ν εζληθηζκφο, ν ρνπιηγθαληζκφο θαη πνιιά άιια θνηλσληθά πξνβιήκαηα. Ξ.ρ Ν εμεηαζηνθεληξηθφο ραξαθηήξαο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο πξνθαιεί αξλεηηθέο ζπλέπεηεο ζηελ παηδαγσγηθή πηπρή ηνπ ζρνιείνπ. Αξρηθά, πξνζαλαηνιίδεη κνλφπιεπξα ηνπο καζεηέο ζηελ επίηεπμε εμσηεξηθψλ ζηφρσλ φπσο είλαη, θπξίσο, ε εηζαγσγή ζε κηα παλεπηζηεκηαθή ζρνιή. Ξαξάιιεια θαιιηεξγεί κηα ρξεζηκνζεξηθή αληίιεςε γηα ηε γλψζε θαη ηελ απνξξηπηηθή δηάζεζε γηα θιάδνπο ζπνπδψλ ζεκαληηθψλ γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπο. Ρέινο, αλαπηχζζεη ηε βαζκνζεξηθή λννηξνπία θαη θαζηζηά αληαγσληζηηθέο ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ζπκκαζεηψλ. (13) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

14 8.Κε αλαινγία, δειαδή αλάιπζε ηεο ζεκαηηθήο πεξηφδνπ κέζα απ ηνλ παξαιιειηζκφ δχν αλφκνησλ θαηλνκέλσλ ή ελλνηψλ. Ξ.ρ Ν παππνχο ή ε γηαγηά ηεο παιηάο επνρήο έρνπλ αληηζηαζεί ζήκεξα ελ πνιινίο σο πξνο ηηο δξαζηεξηφηεηεο απφ έλαλ Ζιεθηξνληθφ πνινγηζηή Ξνιπκέζσλ. Ν ηειεπηαίνο θξαηά ινγαξηαζκφ ζηηο δνπιεηέο ηνπ ζπηηηνχ, ιχλεη απνξίεο, βνεζά ζην γξάςηκν, δίλεη γλψζε, αθεγείηαη φκνξθεο ηζηνξίεο, πξνζθέξεη παηρλίδη, ιέεη ηξαγνπδάθηα θαη θπξίσο πξνζαξκφδεη κε πξνζπκία ηελ ηεξάζηηα ζνθία ηνπ ζηα κέηξα θάζε εγγνλνχ.,ηη ινηπφλ καο πξνζθέξεη ζήκεξα έλαο πνινγηζηήο Ξνιπκέζσλ, ζηηο αξρέο ηνπ πξνεγνχκελνπ αηψλα θαη γηα ρηιηάδεο ρξφληα πξηλ καο ράξηδε κφλν έλαο πνιπηάιαληνο παππνχο ή κηα γηαγηά. Ξ.ρ Ν νπαδφο κηαο αζιεηηθήο νκάδαο ζπκπεξηθέξεηαη φπσο ν θαλαηηθφο κηαο ηδενινγίαο. Ν νπαδφο ππφθεηηαη ζε κηα ζπιινγηθή ηαχηηζε γηα ηε καρφκελε νκάδα. Ζ αζιεηηθή νκάδα ελψλεη ηνπο ππνζηεξηθηέο ηεο, γίλεηαη ηδενινγία, απαηηεί πξνζήισζε, παξέρεη ζχκβνια, ζεκαίεο θαη χκλνπο. Έηζη, νη νπαδνί δηαθαηέρνληαη απφ καδηθή ςπρνινγία θαη δηάζεζε άθξηηεο ζηξάηεπζεο κε ζηφρν ηε ληθεθφξα πνξεία ηεο νκάδαο. Αληίζηνηρα, ν θαλαηηθφο ππνζηεξηθηήο κηαο πνιηηηθήο ηδενινγίαο ζηξαηεχεηαη αλεπηθχιαθηα ζε κηα θνζκνζεσξία πνπ πξεζβεχεη έλα κνληέιν ηδαληθήο θνηλσλίαο. πεξαζπίδεηαη, ινηπφλ, θαη πξνσζεί ην ηδενινγηθφ ηνπ φξακα κε νπαδηθή αθνζίσζε θαη δπλακηθή ζπκκεηνρή ζε καδηθά θηλήκαηα. Ρνλ ζπλεπαίξλνπλ, γη απηφ, ηα ηδενινγηθά ζχκβνια θαη ε ζχγθξνπζή ηνπ κε ην θαηεζηεκέλν κε ζηφρν ηελ ηειηθή λίθε. 9.Ππλδπαζκφο κεζφδσλ, δειαδή ρξήζε δπν ή πεξηζζφηεξσλ κεζφδσλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ζεκαηηθήο πεξηφδνπ. Ξ.ρ ζπλδπαζκφο ηεο κεζφδνπ κε παξαδείγκαηα θαη ηεο κεζφδνπ κε ζχγθξηζε/αληίζεζε ζν πην θνληά καο δηαδξακαηίδεηαη έλα γεγνλφο, ηφζν πεξηζζφηεξν καο αγγίδεη. Γηα θάπνηα αζελατθή εθεκεξίδα ε δηαθνπή ξεχκαηνο ζηελ Αζήλα είλαη πξψηε είδεζε, ελψ γηα ηνπο Ρimes ηεο Λ.φξθεο δελ θαηαγξάθεηαη νχηε ζε κνλφζηειν. Νη δέθα πξφζθνπνη πνπ ράζεθαλ ζηελ Ξάξλεζα είλαη γηα καο ζπνπδαία είδεζε, ελψ νη εθαηφ Ηλδνί ζηξαηηψηεο πνπ ράζεθαλ ζηα Ηκαιάηα σο είδεζε καο αθήλεη αδηάθνξνπο. Ζ έδξα ηεο εθεκεξίδαο ή ηνπ πξαθηνξείνπ εηδήζεσλ παίδεη απνθαζηζηηθφ ξφιν ζηελ επηινγή θαη ηελ ηεξάξρεζε ησλ ζεκάησλ πνπ πξνβάιινληαη. Γηα ηελ ηνπηθή εθεκεξίδα ηεο Θαιιηζέαο, γηα παξάδεηγκα, πξψην ζέκα είλαη ν ζάλαηνο ηνπ δεκάξρνπ ηεο θαη φρη ν ζάλαηνο ηνπ Κπξέδληεθ. Ρν δεχηεξν, ινηπφλ, αζηέξη ηεο είδεζεο είλαη ε εγγχηεηα. Ξ.ρ Δλψ φκσο ε ζρεηηθή αθχπληζε ησλ εζλψλ θαη ηνπ αλζξψπνπ σο πξνο ηνπο νηθνινγηθνχο θηλδχλνπο είλαη κηα λέα ζεκαληηθή παξάκεηξνο, ηα πεξηζψξηα γηα θάπνηνπ είδνπο αηζηνδνμία παξακέλνπλ αλαηκηθά. Ν ιφγνο είλαη φηη ν πιαλήηεο έρεη ήδε ηξαπκαηηζηεί ζνβαξά, θαη ην θνηλσληθφ θφζηνο ή ε δξάζε πνπ απαηηνχληαη γηα κηα αξγή αλάθακςε, ππεξβαίλνπλ θαηά πνιχ ηηο παξνχζεο δπλαηφηεηεο θηλήζεσλ. Γηφηη νη δηεζλείο δηαδηθαζίεο είλαη πνιχπινθεο θαη ρξνλνβφξεο, θαη ε απαξαίηεηε εκπηζηνζχλε δελ είλαη πάληνηε δεδνκέλε. Ππρλά, επίζεο, είλαη αλάγθε λα ζηγεί ην ζπκθέξνλ αηφκσλ, νκάδσλ ή εηαηξηψλ γηα λα βειηησζνχλ ηα πξάγκαηα θαη ηνχην, ζε κηα επνρή θαηαλαισηηζκνχ πνπ εθηξέθεη αληίζεηεο αμίεο, είλαη ζπρλά αδηαλφεην. Έηζη, κήηε ε ρξήζε θπηνθαξκάθσλ έρεη πεξηνξηζηεί, ηα ιχκαηα ησλ μελνδνρείσλ θαη ησλ βηνκεραληψλ εμαθνινπζνχλ λα κνιχλνπλ ηηο ζάιαζζεο θαη νη πιαζηηθέο ζαθνχιεο, γηα ηηο νπνίεο κηα απιή απαγφξεπζε ζα ήηαλ αξθεηή, θπξηαξρνχλ άθζαξηεο ζηα ηνπία ηεο Γεο. Ζ αληηκεηψπηζε, άιισζηε, ηνπ ππεξπιεζπζκνχ, παξνπζηάδεη εγγελείο δπζθνιίεο. Δίλαη θαλεξφ φηη απαηηείηαη πξννδεπηηθφο έιεγρνο ησλ γελλήζεσλ ζε παγθφζκην επίπεδν. Ρνχην φκσο πξνζθξνχεη ζηηο θνβεξέο θνηλσληθέο αληζφηεηεο κεηαμχ ησλ εζλψλ, ζε ζξεζθεπηηθέο πξνθαηαιήςεηο ή αθφκε θαη ζηελ αδπλακία ελφο γεληθά παξαδεθηνχ ηξφπνπ πινπνηήζεσο ηνπ ειέγρνπ. (14) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

15 4.ΡΞΝΙΝΓΗΝ ΑΠΘΖΠΔΥΛ Η.Δχξεζε αληίζεησλ, ζπλψλπκσλ ή νκφξξηδσλ ιέμεσλ, ΗΗ.Δχξεζε εηπκνινγίαο ιέμεσλ, ΗΗΗ.Δληνπηζκφο ιέμεσλ κε ιαλζαζκέλε ρξήζε, ΗV.Πρεκαηηζκφο νλνκαηηθψλ ζπλφισλ, V.Δπηζήκαλζε ησλ δηαθνξεηηθψλ ζεκαζηψλ κηαο ιέμεο θαη ζρεκαηηζκφο πξνηάζεσλ, VΗ.Θπξηνιεθηηθή απφδνζε (κεηαθνξηθψλ) θξάζεσλ, VΗΗ.Πρεκαηηζκφο ζχλζεησλ ιέμεσλ (κε δνζκέλν ην α ή β ζπλζεηηθφ), VΗΗΗ.Γεκηνπξγία απηνηεινχο λνεκαηηθήο ελφηεηαο κε ηε ρξήζε δνζκέλσλ ιέμεσλ, ΗΣ.Απφδνζε ιέμεσλ-θξάζεσλ ζε αλεπίζεκν, ή θαη επίζεκν, χθνο, Σ.Δληνπηζκφο ιέμεσλ-φξσλ κε κεηαθνξηθή ζεκαζία, ΣΗ.Αληηζηνίρηζε, ΣΗΗ.Δληνπηζκφο παξείζαθησλ ιέμεσλ ζε κηα ζεηξά απφ φξνπο (δειαδή ιέμεσλ πνπ δελ ηαηξηάδνπλ κε ηηο ππφινηπεο γξακκαηηθά, λνεκαηηθά), ΣΗII.Ξεξηθξαζηηθή απφδνζε ελλνηψλ ή κνλνιεθηηθή απφδνζε θξάζεσλ (θίλεηξν=πξνσζεηηθφο παξάγνληαο, εθεζπραζκφο=πλεπκαηηθή αδξάλεηα, κηζζφο=κεληαία ρξεκαηηθή απνδεκίσζε, παηδεία=ζθαηξηθή κφξθσζε), ΣIV.Απφδνζε θξάζεσλ ή φξσλ, ΣV Δξσηήζεηο ζχληνκεο απάληεζεο, ζσζηνχ ή ιάζνπο, πνιιαπιήο επηινγήο, ζχδεπμεο, ζπκπιήξσζεο θελνχ, αληηθαηάζηαζεο, ΣVΗ.Γηάγξακκα ή δνκή παξαγξάθσλ, εληνπηζκφο ηξφπνπ αλάπηπμεο παξαγξάθσλ, δνκηθά ζηνηρεία παξαγξάθνπ, ζέζε θαη ξφινο ζπγθεθξηκέλσλ παξαγξάθσλ κέζα ζην θείκελν, ζρνιηαζκφο ηεο ζπλεθηηθφηεηαο ηνπ θεηκέλνπ, ζεκαζία δηαξζξσηηθψλ ιέμεσλ-θξάζεσλ ησλ παξαγξάθσλ, εχξεζε ζεκαηηθνχ θέληξνπ παξαγξάθνπ ή νιφθιεξνπ ηνπ θεηκέλνπ, ΣVΗΗ.Πρνιηαζκφο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ ζεκείνπ ηνπ θεηκέλνπ, ΣVIII.Αζθήζεηο ζρεηηθέο κε ην χθνο ηνπ θεηκέλνπ (αξεηέο χθνπο: ζαθήλεηα, θπξηνιεμία, αθξίβεηα, θπζηθφηεηα, επγέλεηα, εππξέπεηα, πνηθηιία, ιηηφηεηα, αξκνλία, θαηεγνξίεο χθνπο: απιφ, κέζν ή γιαθπξφ ή θνκςφ, πςειφ ή αδξφ, κεηθηφ) Γηα ην χθνο βι. γεληθφηεξα ΔΘΦΟΑΠΖ-ΔΘΘΔΠΖ Β ΙΘΔΗΝ, ΠΔΙ. 82 ΣΣ.Αζθήζεηο ζρεηηθέο κε ηε ζχληαμε θεηκέλνπ: κεηαηξνπή παξαηαθηηθήο ζχλδεζεο ζε ππνηαθηηθή θαη ελεξγεηηθήο ζε παζεηηθή, επζένο ιφγνπ ζε πιάγην θαη αληίζηξνθα. 5.Ζ ΞΔΗΘΥ ΔΗΠΑΓΥΓΗΘΑ ΠΡΝΗΣΔΗΑ: Νη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο επηθνηλσλνχκε κε ην (πξνθνξηθφ ή γξαπηφ) ιφγν είλαη: α)γηα λα εμεγήζνπκε θάηη, νπφηε ζηεξηδφκαζηε ζε δεδνκέλα (γεγνλφηα θη αδηακθηζβήηεηα ζηνηρεία) ηα νπνία παξνπζηάδνπκε κε ζαθήλεηα, αθξίβεηα θη αληηθεηκεληθφηεηα, β)γηα λα πείζνπκε θάπνηνλ, νπφηε ζηεξηδφκαζηε ζε πξαγκαηηθά γεγνλφηα αιιά πξνζζέηνληαο ηε δηθή καο ζθνπηά-νπηηθή κε απνηέιεζκα λα κελ είκαζηε αληηθεηκεληθνί. Α. Ρξφπνη πεηζνχο: A)επίθιεζε ζηε ινγηθή: βαζίδεηαη ζε επηρεηξήκαηα (νινθιεξσκέλνπο ζπιινγηζκνχο, πξνθείκελεο, απφ ηηο νπνίεο πξνθχπηεη έλα αηηηνινγεκέλν ζπκπέξαζκα, ην νπνίν ππνζηεξίδεη ή αλαηξεί θάπνηεο ζέζεηο) γηα ηελ απφδεημε νξηζκέλσλ απφςεσλ, δεδνκέλσλ, θαηαζηάζεσλ, θαζψο θαη ζε ηεθκήξηα (γεγνλφηα, παξαδείγκαηα, γεληθέο αιήζεηεο, απνηειέζκαηα κειέηεο, έξεπλαο, ζηαηηζηηθά ζηνηρεία, γλψκεο εηδηθψλ) ηα νπνία ζπκπιεξψλνπλ ηελ επηρεηξεκαηνινγία. Ξρ. Αθεηεξία θαη θαηάιεμε ηεο δεκνθξαηίαο απνηεινχλ ε ιατθή θπξηαξρία θαη ν λφκνο. Ζ πξψηε είλαη ην ζεκέιην ηεο δεκνθξαηηθήο δσήο, γηαηί ζπγθεθξηκελνπνηεί ηε ιατθή βνχιεζε-ζέιεζε κε ην θαζνιηθφ εθινγηθφ δηθαίσκα θαη ηελ αξρή ηεο πιεηνςεθίαο, ελψ ε δεχηεξε εμαζθαιίδεη ηελ ειεπζεξία θαη ηελ επεκεξία ζηνπο πνιίηεο, ζηνρεχεη ζην κέηξν θαη ζηελ ηάμε, παξάγνληεο δειαδή πνπ αίξνπλ ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα απφ ην θπζηθφ θαη ζεσξεηηθφ επίπεδν θαη ηα ηνπνζεηνχλ ζην θνηλσληθφ, ζηελ ίδηα ηελ πξαγκαηηθφηεηα. (15) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

16 ΠΙΙΝΓΗΠΚΝΠ ιέγεηαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία θαηαζηξψλεηαη έλα επηρείξεκα θαη είλαη ε πνξεία απφ ηηο πξνθείκελεο πξνο ην ζπκπέξαζκα. ΡΔΘΚΖΟΗΑ είλαη ηα ζπγθεθξηκέλα ζηνηρεία (γεγνλφηα, παξαδείγκαηα, πξντφληα ή πνξίζκαηα ζηαηηζηηθψλ κειεηψλ θαη εξεπλψλ, απζεληίεο, γεληθά απνδεθηέο αιήζεηεο) πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη, πξνθεηκέλνπ λα εληζρχνπλ ηελ πεηζηηθφηεηα ησλ επηρεηξεκάησλ. B)επίθιεζε ζην ζπλαίζζεκα: Ν νκηιεηήο ή ν γξάθσλ πξνζπαζεί λα πείζεη δηεγείξνληαο θάπνηα ζπλαηζζήκαηα, ζεηηθά ή αξλεηηθά (π.ρ ραξά, ιχπε, ζπκπάζεηα, αληηπάζεηα, δήιηα, ζαπκαζκφ). Έλαο ηέηνηνο ηξφπνο πεηζνχο κπνξεί λα νδεγήζεη φκσο ζηελ εθκεηάιιεπζε ησλ ζπλαηζζεκάησλ ηνπ δέθηε θη φρη ζε ινγηθά κέζα πεηζνχο, νπφηε κεηαηξέπεηαη ζε κνξθή πξνπαγάλδαο. Νη παξάκεηξνη πνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε πξηλ απφ ηελ επίθιεζε είλαη: 1.Ξνηα είλαη ε ςπρνινγηθή θαηάζηαζε ηνπ δέθηε, πξνθεηκέλνπ απηφο λα θπξηεπζεί απφ ην ζπγθεθξηκέλν ζπλαίζζεκαεπηδίσμε ηνπ πνκπνχ, 2.Πε πνηνπο ην εθδειψλεη, 3.Ξνηα αίηηα ην πξνθαινχλ. Ππλήζε εθθξαζηηθά κέζα κε ηα νπνία νη νκηιεηέο δηεγείξνπλ ηα ζπλαηζζήκαηα ησλ αθξναηψλ ηνπο είλαη ε αθήγεζε, ε πεξηγξαθή, ε εηξσλεία θαη ην ρηνχκνξ. Γ)επίθιεζε ζην ήζνο ηνπ πνκπνχ ή ηνπ δέθηε θαη επίθιεζε ζηελ απζεληία: Κε απηφλ ηνλ ηξφπν πεηζνχο ν νκηιεηήο ή ν γξάθσλ επηρεηξεί λα πείζεη πξνβάιινληαο πξνηεξήκαηα ή ειαηηψκαηα ηνπ ραξαθηήξα ηνπ δηθνχ ηνπ ή ησλ άιισλ ή επηθαιείηαη ηηο γλψκεο- απφςεηο πνπ έρνπλ δηαηππψζεη θάπνηεο επξχηεξα αλαγλσξηζκέλεο θαη θαηαμησκέλεο πξνζσπηθφηεηεο, ην θχξνο ησλ νπνίσλ πξνζδίδεη θαη ηδηαίηεξν θχξνο ζηηο απφςεηο ηνπο. ΞΟΝΠΝΣΖ: Πηα επηζηεκνληθά θείκελα ε επίθιεζε απζεληίαο κε ηε κνξθή παξαπνκπψλ, παξαζεκάησλ, βηβιηνγξαθηθψλ αλαθνξψλ είλαη θαζηεξσκέλε θαη θαηνρπξψλεη ηελ αμηνπηζηία ηνπ ζπγγξαθέα θαη ησλ πεγψλ ηνπ, ελψ είλαη κηα επθαηξία γη απηφλ λα πξνβάιεη ηελ θαηάξηηζε θαη ηελ επξπκάζεηά ηνπ. Γελ πξέπεη σζηφζν λα γίλεηαη θαηάρξεζε απηνχ ηνπ κέζνπ πεηζνχο, γηαηί απηφ ζεκαίλεη πξνζπάζεηα θάιπςεο ησλ θελψλ πνπ παξνπζηάδεη κηα ειιηπήο επηρεηξεκαηνινγία αιιά θαη έιιεηςε πξσηνηππίαο ζηε ζθέςε. Δπίζεο, ε επίθιεζε ζηελ απζεληία είλαη παξαπιαλεηηθή, φηαλ αλαθέξεηαη ζε πξφζσπα δεκνθηιή πνπ φκσο δελ έρνπλ εηδίθεπζε ζηνλ ηνκέα ή ζηελ πεξίπησζε γηα ηελ νπνία παξαπέκπεη ν νκηιεηήο. Ν ζπγθεθξηκέλνο ηξφπνο πεηζνχο, σζηφζν κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ζπθνθαληία θαη ιαζπνινγία (επίζεζε ζην ήζνο ηνπ αληηπάινπ), λα γίλεη ζπλψλπκν ηεο αιαδνλείαο θαη ηεο έπαξζεο (επίθιεζε ζην ήζνο ηνπ πνκπνχ) ή λα δεκηνπξγήζεη έξηδεο, κεξνιεπηηθή αληηκεηψπηζε πξνζψπσλ θαη θαηαζηάζεσλ, δηραζκνχο, ζπγθξνχζεηο (επίθιεζε ζην ήζνο ηνπ δέθηε ή επίζεζε ζην ήζνο ηνπ αληηπάινπ). Πηνλ ηειεπηαίν απηφλ ηξφπν πεηζνχο ν νκηιεηήο, ζέινληαο λα απνθχγεη ηα επηρεηξήκαηα ηνπ αληηπάινπ ηνπ, ηνλ θαηαθξίλεη γηα ηελ πξνζσπηθή ηνπ δσή, ηνλ ραξαθηήξα ηνπ, ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ, πνπ παξνπζηάδνπλ ηξσηά/κεκπηά ζεκεία. Θεσξεί αζηήξηθηε ηε ζέζε ηνπ αληηπάινπ ηνπ, επεηδή, εθηφο ησλ άιισλ, ν αληίπαινο είλαη άηνκν κεκπηνχ ήζνπο θαη ε εζηθή παξνπζία ηνπ ζηελ θνηλσλία ηίζεηαη ππφ ακθηζβήηεζε. Ν πξνηηκφηεξνο ηξφπνο πεηζνχο είλαη ε επίθιεζε ζηε ινγηθή. Β. Ρν επηρείξεκα: Ρν ζχλνιν ησλ ινγηθψλ πξνηάζεσλ/θξίζεσλ πνπ απνδεηθλχεη ηελ νξζφηεηα κηαο ηδέαο. Νη δπν πξψηεο πξνηάζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ απφδεημε ηεο ηειηθήο ζέζεο νλνκάδνληαη πξνθείκελεο, ελψ ε ηειηθή ζέζε θαιείηαη ζπκπέξαζκα. Ζ πνξεία θαηαζθεπήο ελφο επηρεηξήκαηνο θαη ζπλαγσγήο ζπκπεξαζκάησλ νλνκάδεηαη ζπιινγηζκφο. Νη ζπιινγηζκνί δηαθξίλνληαη: (16) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

17 1.Κε θξηηήξην ηε δηαλνεηηθή πνξεία ζπλαγσγήο ηνπ ζπκπεξάζκαηνο 2.Κε θξηηήξην ην είδνο ησλ πξνθείκελσλ πξνηάζεσλ Νη πξνθείκελεο δηαθξίλνληαη ζε: κείδσλ πξνθείκελε: Νη πιαλήηεο είλαη εηεξφθσηνη, ειάζζσλ πξνθείκελε: Ζ Γε είλαη πιαλήηεο, ζπκπέξαζκα: Άξα ε Γε είλαη εηεξφθσηε. ΞΑΟΑΓΥΓΗΘΝΠ (ΑΛΑΙΡΗΘΖ ΞΝΟΔΗΑ ΠΘΔΤΖΠ) ΓΔΛΗΘΝ ΔΗΓΗΘΝ ΘΑΡΖΓΝΟΗΘΝΠ (φηαλ νη πξνθείκελεο είλαη θαηεγνξηθέο πξνηάζεηο, δει. απνδίδεηαη ζην ππνθείκελν ησλ πξνηάζεσλ κηα ηδηφηεηα ή έλαο ραξαθηεξηζκφο) ΔΞΑΓΥΓΗΘΝΠ (ΠΛΘΔΡΗΘΖ ΞΝΟΔΗΑ ΠΘΔΤΖΠ) ΔΗΓΗΘΝ ΓΔΛΗΘΝ ΞΝΘΔΡΗΘΝΠ (φηαλ νη πξνθείκελεο είλαη ππνζεηηθέο πξνηάζεηο) ΑΛΑΙΝΓΗΘΝΠ ΔΗΓΗΘΝ ΔΗΓΗΘΝ ΓΗΑΕΔΘΡΗΘΝΠ (φηαλ κία ή δπν πξνθείκελεο είλαη δηαδεπθηηθέο πξνηάζεηο) ΞΟΝΠΝΣΖ: Πε κεξηθέο πεξηπηψζεηο ν ηξφπνο γξαθήο θαη ε πνξεία ηεο ζθέςεο δελ ηαπηίδνληαη, δειαδή ν ζπγγξαθέαο πξνηάζζεη ην ζπκπέξαζκα θαη ζηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεη ηα ζηνηρεία πνπ ηνλ νδήγεζαλ ζ απηφ. Γη απηφ πξέπεη πάληα λα βξίζθνπκε ην ζπκπέξαζκα θαη, αλεμαξηήησο πνπ έρεη γξαθεί, λα ην ζεσξνχκε ηειεπηαίν ζηνηρείν ηεο ζθέςεο ηνπ ζπγγξαθέα (ην Δηδηθφ ζηνλ Ξαξαγσγηθφ, ην Γεληθφ ζηνλ Δπαγσγηθφ). * Πε βξαρπινγηθνχο επαγσγηθνχο ζπιινγηζκνχο ην ζπκπέξαζκα κπνξεί λα πξνηάζζεηαη. Ξ.ρ Δίλαη θαλεξφ φηη ζηελ επνρή καο νη αλζξψπηλεο ζρέζεηο δηέξρνληαη θξίζε. Ζ γφληκε επηθνηλσλία εθιείπεη, Ζ ππνθξηζία θαη ε θνιαθεία αλαδεηθλχνληαη ζ φιεο ζρεδφλ ηηο ζρέζεηο. Ν θαζέλαο καο, αλάινγα ην ρψξν, ην πεξηβάιινλ, ηνπο γχξσ καο, θνξάεη ηε «κάζθα» πνπ ηνπ ηαηξηάδεη θαη ιεηηνπξγεί έμσ θαη πέξα απφ ηα πιαίζηα ηεο εηιηθξίλεηαο θαη ηνπ απζνξκεηηζκνχ. (επαγσγηθφο). Ν α είλαη αλαμηφπηζην πξφζσπν. Θιέβεη ζηε «Κνλφπνιε». Ξαξαδείγκαηα ζπιινγηζκψλ: 1)Ζ ζπλεξγαζία, ε αιιειεγγχε θαη ε ζπλαίλεζε είλαη θνηλσληθέο αξεηέο. Ζ θηιία ζπλδέεηαη κε ηελ ζπλεξγαζία, ηελ αιιειεγγχε θαη ηε ζπλαίλεζε. Άξα ε θηιία είλαη θνηλσληθή αξεηή. ΞΑΟΑΓΥΓΗΘΝΠ 2)Ρν ζρνιείν κέζα απφ ηνπο κεραληζκνχο ηνπ πεξηνξίδεηαη ζηε ζηείξα κεηάδνζε γλψζεσλ. Κε ηε ζηείξα κεηάδνζε γλψζεσλ ν καζεηήο δελ κπνξεί λα βηψζεη θαη λα ζπλαηζζαλζεί ηε ζεκαζία θάπνησλ αμηψλ φπσο ε θχζε. Άξα ην ζρνιείν δελ βνεζά ηνπο καζεηέο λα ζπλαηζζαλζνχλ ηελ αμία ηεο θχζεο. ΞΑΟΑΓΥΓΗΘΝΠ 3)Ρν πξφβιεκα μεθηλά απφ ηε ζηηγκή πνπ ν άλζξσπνο, εγσθεληξηθά θαη αιαδνληθά, άξρηζε λα ζεσξεί ηε θχζε κέζν γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ νινέλα απμαλφκελσλ αλαγθψλ ηνπ. Κεζπζκέλνο απφ ηελ εκθαλή ππεξνρή ηνπ, ρεηξαγσγείηαη απφ ηελ εμέιημε ησλ δηαλνεηηθψλ ηνπ πξνηφλησλ (επηζηήκεηερλνινγία) θαη ζην βσκφ ηεο δήζελ αλάπηπμεο ζπζηάδεη αμίεο αλππέξβιεηεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο θχζεο. Έηζη, θαηέιεμε κεηξνθηφλνο, νξθαλφο απφ κεηέξα αιιά θαη νξθαλφο απφ ςπρηθή αληνρή θαη δχλακε, δσληάληα θαη θαζαξφηεηα. ΔΞΑΓΥΓΗΘΝΠ (17) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

18 4)Ρα πνιιά αλνηρηά κέησπα πνπ θιεξνλνκήζακε, ε ακθηζβήηεζε θαη νη ηξηβέο εχινγα καο ππνρξεψλνπλ ζε πςειέο ακπληηθέο δαπάλεο, δεζκεχνληαο πφξνπο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα δηνρεηεπζνχλ ζηελ αλάπηπμε πην απιφρεξεο εηζνδεκαηηθήο θαη θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Ζ έληαζε, ινηπφλ, δελ ζπκθέξεη θαλέλα θαη δελ ηελ επηζπκεί ε θνηλσλία θαη ν ιαφο καο θαη θάλνπκε φ,ηη κπνξνχκε γηα ηε κείσζε ηεο έληαζεο απηήο. ΔΞΑΓΥΓΗΘΝΠ 5)Δίκαζηε πξνλνκηνχρνη θαη κφλν επεηδή γελλεζήθακε θη ππάξρνπκε. Δπεηδή κπνξνχκε λα ραξνχκε ην ζαχκα ηεο δσήο ζ απηφλ ηνλ πιαλήηε. Αθφκε,επεηδή καο δίλεηαη ε επθαηξία λα θαηαιάβνπκε γηαηί ππάξρνπκε θη εμειηζζφκαζηε. Γη απηφ ππάξρεη ε επηζηήκε: ε Βηνινγία, ε Σεκεία θαη ε Φπζηθή. Πθεθζείηε ην-ν θαζέλαο καο είλαη κηα κεγαινχπνιε θπηηάξσλ θαη θάζε θχηηαξν κηα πφιε βαθηεξίσλ. Δίκαζηε, δειαδή, ν θαζέλαο κηα γηγαληηαία κεγαινχπνιε βαθηεξηδίσλ πνπ πεξπαηά! ΑΛΑΙΝΓΗΘΝΠ ΔΓΘΟΝΡΖΡΑ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΝΠ Υο πξνο ηελ κνξθή ελφο επηρεηξήκαηνο εθείλν πνπ αμηνινγείηαη είλαη αλ ην επηρείξεκα είλαη έγθπξν (νπφηε ππάξρεη ζρέζε ινγηθήο αλαγθαηφηεηαο αλάκεζα ζηηο πξνθείκελεο θαη ην ζπκπέξαζκα) ή άθπξν (νπφηε ηζρχεη ην αληίζεην) ΑΙΖΘΔΗΑ-ΝΟΘΝΡΖΡΑ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΝΠ Αμηνινγείηαη αλ ην επηρείξεκα είλαη αιεζέο (νπφηε νη πξνθείκελεο θαη ην ζπκπέξαζκα αληαπνθξίλνληαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, δειαδή ηελ αληηθεηκεληθή αιήζεηα) ή ςεπδέο (ζηελ αληίζεηε πεξίπησζε). ΞΟΝΠΝΣΖ Απφδεημε νλνκάδεηαη ην επηρείξεκα πνπ είλαη έγθπξν θαη αιεζέο θαη αμηνινγείηαη ινγηθψο νξζφ. Αλ ην επηρείξεκα ζηεξίδεηαη ζε αιεζείο πξνθείκελεο αιιά δελ είλαη έγθπξν (αιεζέο+άθπξν) ή δελ έρεη αιεζείο πξνθείκελεο (ςεπδέο+έγθπξν, ςεπδέο+άθπξν), ηφηε δελ ζπληζηά απφδεημε. ΞΑΟΑΙΝΓΗΘΝΗ ΠΙΙΝΓΗΠΚΝΗ Ζ ΞΑΟΑΙΝΓΗΠΚΝΗ Έηζη νλνκάδνληαη νη ζπιινγηζκνί πνπ είλαη: 1.άθπξνη, 2.κνηάδνπλ εμσηεξηθά έγθπξνη, αιιά δελ έρνπλ απνδεηθηηθή αμία, δηφηη ην ζπκπέξαζκα έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα (παξά ηε ινγηθή ζχλδεζε ησλ πξνθείκελσλ). ΞΟΝΠΝΣΖ: Δάλ ν παξαινγηζκφο δελ νθείιεηαη ζε ινγηθφ ζθάικα αιιά ζε πξφζεζε ηνπ πνκπνχ λα εμαπαηήζεη ην δέθηε ηφηε νλνκάδεηαη ζφθηζκα. Δίδε παξαινγηζκψλ: Α)Ιήςε δεηνπκέλνπ Ρν επηρείξεκα δελ είλαη ινγηθφ, επεηδή νη πξνθείκελεο πεξηέρνπλ ζέζεηο πνπ βαζίδνληαη ζηελ εκπεηξία θη έρνπλ αλάγθε απφδεημεο, πρ. ζνη δελ εξγάδνληαη είλαη ηεκπέιεδεο, Ν Γηάλλεο δελ εξγάδεηαη, Άξα, ν Γηάλλεο είλαη ηεκπέιεο. Β)Θχθινο/δηαιιειία Ρν επηρείξεκα πεξηιακβάλεη δπν ζπιινγηζκνχο θαη δελ είλαη ινγηθφ, επεηδή ε απφδεημε ηνπ ελφο ζπιινγηζκνχ επηρεηξείηαη κέζσ ηεο απφδεημεο ηνπ άιινπ, πρ. Νη πεηπρεκέλνη θαιιηηέρλεο είλαη επξέσο γλσζηνί ζην θνηλφ, Δίλαη γλσζηνί, γηαηί ην έξγν ηνπο πξνβάιιεηαη απφ ηα ΚΚΔ, Ρα ΚΚΔ πξνβάιινπλ ην έξγν απηφ, γηαηί νη δεκηνπξγνί ηνπ είλαη πεηπρεκέλνη θαιιηηέρλεο. Γ)Άγλνηα ειέγρνπ Ρν επηρείξεκα δελ είλαη ινγηθφ, επεηδή ην ζπλαγφκελν ζπκπέξαζκα δελ ζρεηίδεηαη κε ηε ζέζε πνπ πξέπεη λ απνδεηρζεί, πρ. ζνη εθπιεξψλνπλ ηηο ππνρξεψζεηο ηνπο απέλαληη ζην θξάηνο είλαη αμηφηηκνη πνιίηεο, Ν θαηεγνξνχκελνο κέρξη ζήκεξα έρεη εθπιεξψζεη φιεο ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ απέλαληη ζην θξάηνο (ζηξαηησηηθέο, θνξνινγηθέο θηι.), Άξα ν θαηεγνξνχκελνο είλαη άμηνο ηηκήο θη φρη θαηαδίθεο. (18) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

19 Γ)Ξαξά ην ζπκβεβεθφο Ρν επηρείξεκα δελ είλαη ινγηθφ, επεηδή ην ζπλαγφκελν ζπκπέξαζκα πξνέξρεηαη είηε απφ κε αληηπξνζσπεπηηθά δεδνκέλα είηε απφ πξνθείκελεο κε πεξηνξηζκέλν θη ακθίβνιν θχξνο, πρ. Δίλαη Ρξίηε θαη 13, άξα θάηη θαθφ ζα κνπ ζπκβεί. Αμηνιφγεζε ηνπ επηρεηξήκαηνο. Ζ απνδεηθηηθή αμία ησλ επηρεηξεκάησλ εμαξηάηαη: α) απφ ηε κνξθή ηνπο (δειαδή λα είλαη έγθπξα) θαη β) απφ ην πεξηερφκελφ ηνπο (δειαδή λα είλαη αιεζή). Έλα επηρείξεκα είλαη ηζρπξφ θη έρεη απνδεηθηηθή αμία, φηαλ ην ζπκπέξαζκά ηνπ πξνθχπηεη κε ινγηθή αλαγθαηφηεηα απφ αιεζείο πξνθείκελεο, ελψ ζηελ αληίζεηε πεξίπησζε (δειαδή φηαλ νη πξνθείκελεο απνηεινχλ πξνζσπηθέο απφςεηο-γλψκεο) ε απνδεηθηηθή ηνπ αμία είλαη ζρεηηθή θη ειεγρφκελε. Δηδηθά γηα ηνπο επαγσγηθνχο ζπιινγηζκνχο πξέπεη λα επηζεκάλνπκε φηη κφλν ε ηέιεηα επαγσγή νδεγεί ζε βέβαην ζπκπέξαζκα, ελψ ε αηειήο επαγσγή ζε πηζαλνινγηθφ. Α)Ππιινγηζκφο κε γελίθεπζε: Ζ γελίθεπζε θξίλεηαη απνδεθηή εθφζνλ ζηεξίδεηαη θαη ηεθκεξηψλεηαη απφ επαξθή ζηνηρεία ή επηζθαιήο αλ ηα ζηνηρεία είλαη ειιηπή. Β)Ππιινγηζκφο κε αίηην-απνηέιεζκα Ξξέπεη ε αηηηψδεο ζρέζε λα πξνθχπηεη απφ δεδνκέλα πνπ ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο ινγηθά θη φρη ρξνλνινγηθά. (Σξνλνινγηθή ζρέζε θαη φρη αηηηψδεο). Ξξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε ην πφζν ζεκαληηθή είλαη ε αηηία πνπ επηζεκαίλεηαη θαη λα ζπλεθηηκάηαη κε άιιεο ηπρφλ αηηίεο πνπ νδεγνχλ ζην ίδην απνηέιεζκα. (πξνβνιή κηαο κεξηθφηεξεο αηηίαο σο κνλαδηθήο «ππεξαπινχζηεπζε ζρέζεο αηηίνπ-απνηειέζκαηνο»). Ζ αηηηψδεο ζρέζε είλαη ηζρπξή φηαλ ε αηηία είλαη αλαγθαία (ην απνηέιεζκα δελ πξνθχπηεη ρσξίο απηήλ) θη επαξθήο (αξθεί απηή κφλν γηα λα πξνθχςεη ην απνηέιεζκα). Αλ πθίζηαηαη ν έλαο απφ ηνπο δπν ραξαθηεξηζκνχο, ηφηε ν ζπιινγηζκφο δελ είλαη ινγηθά δπλαηφο. Γ)Ππιινγηζκφο κε αλαινγία: Πηελ πεξίπησζε ηεο κεηαθνξηθήο αλαινγίαο ν έιεγρνο αθνξά ην θαηά πφζν απηή έρεη ηελ απνδεηθηηθή αμία ελφο ινγηθνχ επηρεηξήκαηνο. Πηελ πεξίπησζε ηεο θπξηνιεθηηθήο αλαινγίαο πξέπεη ηα θνηλά ζεκεία ησλ ζπγθξηλφκελσλ αληηθεηκέλσλ λα επηζεκαίλνληαη κε επαξθή ζηνηρεία θαη κε εχζηνρεο επηινγέο, ψζηε λα ζρεηίδνληαη κε ην ζέκα. Γ. ΚΝΟΦΔΠ ΞΔΗΘΝΠ: 1. Ζ πεηζψ ζηε δηαθήκηζε. Γηαθήκηζε είλαη ε δεκηνπξγία θαη ε πξνβνιή πξσηφηππνπ κελχκαηνο, ην νπνίν αλαθέξεηαη ζε θάπνην πιηθφ ή πλεπκαηηθφ παξάγσγν/πξντφλ, κε ηειηθφ ζθνπφ ηελ παξαθίλεζε ηνπ απνδέθηε λα αγνξάζεη ην δηαθεκηδφκελν πξντφλ. Βαζηθά ζηνηρεία ηεο δηαθήκηζεο σο κνξθήο επηθνηλσλίαο: Ξνκπφο: Ζ επηρείξεζε ή ν νπνηνζδήπνηε άιινο θνξέαο πνπ παξάγεη ή δηαθεκίδεη ην πξντφλ. Γέθηεο: ν θαηαλαισηήο, αγνξαζηήο. Κήλπκα: ην δηαθεκηζηηθφ θείκελν πνπ κπνξεί λα είλαη γξαπηφ, πξνθνξηθφ, γισζζηθφ, κε γισζζηθφ. Δπηθνηλσληαθφ κέζν / θαλάιη: ξαδηφθσλν, ηειεφξαζε, εθεκεξίδα, πεξηνδηθφ, ην δηαδίθηπν. ε αθίζα. Δπηθνηλσληαθφο θψδηθαο / γιψζζα: γιψζζα, εηθφλα, ήρνο ή θαη ν ζπλδπαζκφο φισλ ή κέξνπο ησλ ζηνηρείσλ απηψλ. Πθνπφο: ε πείζσ ηνπ θαηαλαισηή / αγνξαζηή (19) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια

20 Κνξθή / Ρερληθέο ηνπ κελχκαηνο Κήλπκα πνπ αλαπηχζζεηαη κε άκεζν ηξφπν (ρσξίο πεξηηηά ιφγηα) Αθεγεκαηηθφ κήλπκα (ην πξντφλ επηδεηθλχεηαη κε κηα ζχληνκε ηζηνξία) Κήλπκα κνλνιφγνπ-δηαιφγνπ (καξηπξία εηδηθνχ ή θαηαλαισηή γηα ηα πιενλεθηήκαηα ηνπ πξντφληνο) Κήλπκα πνπ επεμεγεί ηελ εηθφλα (ιεδάληα) Κήλπκα πνπ ζηεξίδεηαη ζε ηερλάζκαηα / επξήκαηα (ζρήκαηα ιφγνπ, ζπάληεο ιέμεηο-θξάζεηο, ρξήζε ηνπ ρηνχκνξ, ηεο ππεξβνιήο, ηεο έθπιεμεο θιπ.) Κήλπκα πνπ παξαζέηεη επηρεηξήκαηα Ξξνδηαγξαθέο ηνπ θεηκέλνπ ηεο δηαθήκηζεο λα ειθχεη ηελ πξνζνρή ηνπ δέθηε λα πξνθαιεί ην ελδηαθέξνλ ηνπ λα ηνπ δεκηνπξγνί ηελ επηζπκία λα ην αγνξάζεη λα ηνλ νδεγεί ζηελ αγνξά ηνπ πξντφληνο Κέζα / ηερληθέο ηεο δηαθεκηζηηθήο πεηζνχο ζπλεηξκφο ηδεψλ αλαιπηηθή πεξηγξαθή θαη επίδεημε ησλ ηδηνηήησλ ηνπ πξντφληνο επίθιεζε ζηελ απζεληία επίθιεζε ζην ζπλαίζζεκα επίθιεζε ζηε ινγηθή ιαλζάλσλ αμηνινγηθφο ραξαθηεξηζκφο (ιαλζάλνπζα αμηνιφγεζε πνπ ιεηηνπξγεί δεζκεπηηθά γηα ην δέθηε) (δηαθήκηζε ηνπ ππνζπλείδεηνπ - subliminal advertising) Γιψζζα ηεο δηαθήκηζεο ιεθηηθφο πιεζσξηζκφο κε απνηέιεζκα ηελ αθπξηνιεμία θαη ηελ αζάθεηα θαηάρξεζε ηνπ επηζέηνπ θαη επηξξήκαηνο ζηνλ ππεξζεηηθφ βαζκφ εθθξάζεηο εληππσζηαζκνχ ζπλζεκαηνινγηθφο ηφλνο 2. Ζ πεηζψ ζηνλ δηθαληθφ ιφγν. Γηθαληθνί ιέγνληαη νη ιφγνη πνπ εθθσλνχληαη ζηα δηθαζηήξηα απφ ηνπο δηαδίθνπο κε ζθνπφ λα πείζεη ν θαζέλαο απφ ηελ πιεπξά ηνπ ηνπο δηθαζηέο γηα ην δίθην ηνπο. Νξγαλψλνπλ ην ιφγν ηνπο ζχκθσλα κε ηνπο γλσζηνχο ηξφπνπο ηεο πεηζνχο: α. επίθιεζε ζηε ινγηθή Β. επίθιεζε ζην ζπλαίζζεκα γ. επίθιεζε ζην ήζνο ηνπ πνκπνχ 3. Ζ πεηζψ ζηνλ πνιηηηθφ ιφγν. Κε ηνλ πνιηηηθφ ιφγν ν πνκπφο επηζπκεί λα πείζεη ην δέθηε: α. λα πάξεη θάπνηεο απνθάζεηο β. λα πξνβεί ζε θάπνηα ελέξγεηα Ν δέθηεο πξέπεη λα πεηζζεί φηη ε απφθαζε ηνπ είλαη ζχκθσλε: α. κε ηα πξνζσπηθά ηνπ ζπκθέξνληα β. κε ηα ζπκθέξνληα ηνπ επξχηεξνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ (20) Γξνχηζα Αηθαηεξίλε-Εακπέιε Πππξηδνχια