ΜΗΝΙΑΙΟ ΓΗΜΟΙΟΝΟΜΙΚΟ ΓΔΛΣΙΟ

Transcript

1 ΒΟΤΛΗ ΣΩΝ ΔΛΛΗΝΩΝ ΓΡΑΦΔΙΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ ΣΟΤ ΚΡΑΣΟΤ ΜΗΝΙΑΙΟ ΓΗΜΟΙΟΝΟΜΙΚΟ ΓΔΛΣΙΟ Αχγνπζηνο 2011

2

3 Οη δεκνζηνλνκηθέο εμειίμεηο ζην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ Ινπιίνπ Δηζαγωγή Τα λεψηεξα δεδνκέλα γηα ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ Ειιάδα ζε ζπλδπαζκφ κε λεφηεξεο πξνβιέςεηο γηα επηβξάδπλζε ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο, νδεγνχλ ζε αλαζεψξεζε, επί ηα ρείξσ, ησλ εθηηκήζεσλ γηα ηελ έθηαζε ηεο χθεζεο ην 2011 θαη δεκηνπξγνχλ έλα δπζκελέζηεξν καθξννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ γηα ηελ ελ εμειίμεη δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή. Η πεξαηηέξσ δηεχξπλζε ηνπ ειιείκκαηνο ηνπ ΚΠ ζην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ - Ινπιίνπ 2011 θαη, θπξίσο, ε δηεχξπλζε ηνπ πξσηνγελνχο ειιείκκαηνο, ζε ζχγθξηζε ηφζν κε ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ 2010, αληαλαθινχλ ηελ ζεκαληηθή επηδείλσζε ησλ καθξννηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ ζε ζρέζε κε ηηο έσο ηψξα εθηηκήζεηο. Σην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ - Ινπιίνπ 2011 ην έιιεηκκα ηνπ ΚΠ, σο πνζνζηφ ηνπ ΑΕΠ 1 δηακνξθψζεθε ην 6,9%, έλαληη 5,4% ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ 2010 θαη ην πξσηνγελέο έιιεηκκα ζην 2,4% ηνπ ΑΕΠ (έλαληη 1,5% ην 2010). Η δηεχξπλζε ησλ ειιεηκκάησλ ζπλδέεηαη, φκσο, θαη κε πξφζζεηεο αλεζπρεηηθέο εμειίμεηο ζην θαζαξά δεκνζηνλνκηθφ πεδίν θαη, ηδηαίηεξα, κε ηηο θαζπζηεξήζεηο ζηελ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκαηηζκέλσλ ξπζκίζεσλ, ηελ πεξηνξηζκέλε απφδνζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ κέηξσλ θαη ηε ρακειή απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ κεραληζκψλ ζπιινγήο εζφδσλ. Η απαξέγθιηηε θαη έγθαηξε εθαξκνγή ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ είλαη δπλαηφλ λα πεξηνξίζεη ζεκαληηθά, αιιά φρη θαη λα εμαιείςεη πιήξσο ηηο απνθιίζεηο απφ ηνλ εηήζην δηνξζσκέλν ζηφρν ηνπ ειιείκκαηνο ηνπ ΚΠ (8,8% ηνπ ΑΕΠ κεηά ην Μεζνπξφζεζκν). Εάλ φκσο δελ εθαξκνζζνχλ εγθαίξσο φια ηα κέηξα ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ, ηφηε ην έιιεηκκα ηνπ ΚΠ θαη ην έιιεηκκα ηεο γεληθήο θπβέξλεζεο, ζε εζληθνινγηζηηθή βάζε, είλαη δπλαηφλ λα ππεξβνχλ ηνπο ζηφρνπο. Γηα ηνπο αλσηέξσ ιόγνπο είλαη απνιύησο απαξαίηεηε, όρη απιώο ε ζπλέρηζε, αιιά ε ελίζρπζε ησλ πξνζπαζεηώλ γηα δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή θαη θαηαπνιέκεζε ηεο θνξνδηαθπγήο. Παξάιιεια, ε επηδείλσζε ηεο χθεζεο ππνδειψλεη φηη είλαη ζθφπηκν λα εληζρπζνχλ νη πξνζπάζεηεο κείσζεο ησλ πξσηνγελψλ δαπαλψλ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε επηθξαηνύζα δηεζλώο άπνςε είλαη όηη ε δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή πνπ βαζίδεηαη ζε κείσζε ησλ δεκνζίσλ θαηαλαισηηθώλ δαπαλώλ είλαη πεξηζζόηεξν θηιηθή πξνο ηελ αλάπηπμε θαη ηαπηόρξνλα νδεγεί ζε δηαηεξήζηκε δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή (ζε ζρέζε κε ηελ αύμεζε ησλ εζόδσλ). Παξάιιεια ζα πξέπεη λα επηηαρπλζνύλ νη δηαξζξσηηθέο κεηαξξπζκίζεηο πνπ ζα απνδεζκεύζνπλ ην αλαπηπμηαθό δπλακηθό ηεο Ειιεληθήο νηθνλνκίαο. 1 Γηα ιφγνπο ζπγθξηζηκφηεηαο ρξεζηκνπνηείηαη ε εθηίκεζε ηνπ ΑΕΠ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηνλ Προϋπολογιςμό. 1

4 Η αχμεζε ηνπ πξσηνγελνχο ειιείκκαηνο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πεξεηαίξσ πηψζε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο εληζρχνπλ ζεκαληηθά ηε δπλακηθή ηνπ ρξένπο, αληηζηαζκίδνληαο ηα νθέιε απφ ηηο απνθάζεηο ηεο Σπλφδνπ Κνξπθήο ηεο 21 εο Ινπιίνπ θαη απνκαθξχλνληαο ην ελδερφκελν ζηαζεξνπνίεζεο ηνπ ιφγνπ ρξένπο πξνο ΑΕΠ ην Η πνξεία ηνπ Κξαηηθνύ Πξνϋπνινγηζκνύ ζην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ Ινπιίνπ, ζύκθωλα κε ηα δεκνζηνλνκηθά ζηνηρεία 2 Σχκθσλα κε ηα δηαζέζηκα δεκνζηνλνκηθά ζηνηρεία, ην έιιεηκκα ηνπ ΚΠ ζην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ Ινπιίνπ δηακνξθψζεθε ζηα εθαη. επξψ (ή 6,9% ηνπ ΑΕΠ) έλαληη ειιείκκαηνο εθαη. επξψ (ή 5,4% ηνπ ΑΕΠ) ην αληίζηνηρν επηάκελν ηνπ 2010 (βι. Πίλαθα 1). Η δπζκελήο απηή εμέιημε νθείιεηαη απνθιεηζηηθά ζηνλ Ταθηηθφ Πξνυπνινγηζκφ, ην έιιεηκκα ηνπ νπνίνπ είλαη απμεκέλν θαηά εθαη. επξψ (ή θαηά 2,0% ηνπ ΑΕΠ) έλαληη ηνπ ειιείκκαηνο ηεο αληίζηνηρεο πεξηφδνπ ηνπ Αληίζεηα, ην έιιεηκκα ηνπ ΠΔΕ είλαη κεησκέλν θαηά εθαη. επξψ ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν έιιεηκκα ηνπ Εάλ δελ είραλ πεξηνξηζζεί νη πιεξσκέο ηνπ ΠΔΕ, ηφηε ην έιιεηκκα ηνπ ΚΠ ζα ήηαλ κεγαιχηεξν θαηά 0,7% ηνπ ΑΕΠ. Ιδηαίηεξα αλεζπρεηηθή είλαη ε εμέιημε ηνπ πξσηνγελνχο ειιείκκαηνο ηνπ ΚΠ ην νπνίν ζην επηάκελν απμήζεθε απφ 1,5% ηνπ ΑΕΠ ην 2010 ζε 2,4% ηνπ ΑΕΠ θαηά ην ηξέρνλ έηνο. Πξέπεη λα επηζεκαλζεί φηη ην πξσηνγελέο έιιεηκκα ηνπ επηακήλνπ (2,4% ηνπ ΑΕΠ) είλαη ήδε ζεκαληηθά κεγαιχηεξν απφ ην πξνυπνινγηζζέλ γηα φιν ην έηνο (1,7% ηνπ ΑΕΠ). Εάλ ε εμέιημε απηή ζπλερηζζεί αλεμέιεγθηε θαη ζην ππφινηπν ηνπ έηνπο, ηόηε θαζίζηαηαη αδύλαηε ε ζηαζεξνπνίεζε ηνπ ιόγνπ ηνπ ρξένπο πξνο ην ΑΕΠ εληόο ηνπ 2012, όπσο έρεη ζρεδηαζζεί, ηδηαίηεξα εάλ ζπλππνινγηζζεί θαη ε πνιύ κεγαιύηεξε από ηελ αλακελόκελε θάκςε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο. Όπσο θαίλεηαη ζηα επφκελα, νη απνθιίζεηο ηνπ επηακήλνπ έλαληη ησλ αξρηθψλ πξνβιέςεσλ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, νθείινληαη θπξίσο ζηελ πζηέξεζε ησλ εζφδσλ θαη ζε κηθξφηεξε έθηαζε ζηελ ππέξβαζε ησλ δαπαλψλ. Σεκεηψλεηαη φκσο φηη νη ζηφρνη απηνί έρνπλ αλαζεσξεζεί (κε ην Μεζνπξφζεζκν) θαη ην απνηέιεζκα ηνπ επηακήλνπ επξίζθεηαη εληφο ησλ λέσλ, πην ξεαιηζηηθψλ ζηφρσλ. Η αδήξηηε αλάγθε αλαζηξνθήο απηψλ ησλ ηάζεσλ ην ζπληνκφηεξν δπλαηφλ θαηέζηεζε αλαπφθεπθηε ηε ιήςε πξφζζεησλ κέηξσλ θαη γηα ην 2011, ζην πιαίζην ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ Πιαηζίνπ Δεκνζηνλνκηθήο Σηξαηεγηθήο (ΜΠΔΣ). 2 Σρεηηθά κε ηηο πεγέο ζηνηρείσλ κε βάζε ηηο νπνίεο είλαη δπλαηφλ λα γίλεη ε αλάιπζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ εμειίμεσλ βιέπε Παξάξηεκα 1 ζην παξφλ δειηίν. 2

5 ΠΙΝΑΚΑ 1 Πνξεία Δθηέιεζεο Κξαηηθνύ Πξνϋπνινγηζκνύ 1 ζην επηάκελν Ιαλνπάξηνο - Ινύιηνο (εθαη. επξψ) Ιαλνπάξηνο-Ινχιηνο % κεηαβνιέο Εηήζηα ζηνηρεία % κεηαβνιέο / / * 2011π 2 Μεζνπξφζ 2010 / 2011π 2009 / Μεζνπξφζ. 2010* / 2010 Ι. Έζνδα ,0-4, ,7 6,8 4,2 1. Ταθηηθφο πξνυπνινγηζκφο (ΤΠ) ,3-4, ,1 5,6 2,9 2. Πξνυπνινγηζκφο Δεκνζίσλ Επελδχζεσλ(ΠΔΕ) ,7-8, ,6 27,7 27,8 (Ίδηα έζνδα) ,7-21, ,1-26,2-25,1 (Έζνδα Ε.Ε.) ,8-6, ,8 32,9 32,9 ΙΙ. Γαπάλεο ,3 3, ,9 4,0 2,1 1. Ταθηηθφο πξνυπνινγηζκφο ,8 7, ,7 4,4 3,6 Τφθνη ,2 14, ,3 20,4 21,0 Πξσηνγελείο δαπάλεο ΤΠ ,0 5, ,8 0,8-0,3 απφ ηηο νπνίεο: _Επηρνξήγεζε λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ , ,0 20,0 20,0 _Εμνπιηζηηθά πξνγξάκκαηα , ,2 57,3 47,5 _Καηαπηψζεηο εγγπήζεσλ θνξέσλ εθηφο γελ. θπβέξλεζεο , ,0 0,0 54,5 _Επηζηξνθέο θφξσλ ,1 15, ,6-23,7-23,7 2. Πξνυπνινγηζκφο Δεκνζίσλ Επελδχζεσλ ,3-37, ,9 0,6-10,6 ΙII. Απνηέιεζκα Κξαηηθνύ Πξνϋπνινγηζκνύ ,9 25, ,8-3,9-3,9 Απνηέιεζκα ΚΠ / ΑΕΠ (%) -8,6-5,4-6,9-14,1-8,9-8,7-8,8 Ταθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο Πξνυπνινγηζκφο Δεκνζίσλ Επελδχζεσλ IV. Πξωηνγελέο πιεόλαζκα ΚΠ ,2 51, ,5-47,4-48,5 Πξσηνγελέο πιεφλαζκα ΚΠ / ΑΕΠ (%) -4,7-1,5-2,4-8,9-3,2-1,7-1,7 Φξενιχζηα , ,9 43,9 ΑΕΠ (Τξέρνπζεο ηηκέο) ,7-1, ,7-1,6-2,1 1 Δελ πεξηιακβάλνληαη έζνδα θαη δαπάλεο ΝΑΤΟ 2 Πξφβιεςε ηνπ Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ Γηα εμφθιεζε παιαηψλ νθεηιψλ ηνπο * Πξνζσξηλά ζηνηρεία. Πηγή: Γεληθό Λνγηζηήξην ηνπ Κξάηνπο 3

6 2.1 Έζνδα Σαθηηθνύ Πξνϋπνινγηζκνύ Έσο ην ηέινο Ινπιίνπ νη εηζπξάμεηο ηνπ ΤΠ δελ είραλ επεξεαζζεί απφ ηα λέα θνξνινγηθά κέηξα ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ. Γηα ην ιφγν απηφ ηα έζνδα ηνπ ΤΠ (ρσξίο ηελ αθαίξεζε ησλ επηζηξνθψλ θφξσλ) κεηψζεθαλ ζην επηάκελν θαηά 4,5% θαη πεξηνξίζηεθαλ ζε εθαη. επξψ έλαληη εζφδσλ χςνπο εθαη. επξψ ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ 2010 (βι. Πίλαθα 2). Σε ζρέζε, φκσο, κε ηνλ αλαζεσξεκέλν ζηφρν ε απφθιηζε είλαη αζήκαληε (87 εθαη. επξψ). Τα έζνδα ηνπ επηακήλνπ έρνπλ επεξεαζζεί αξλεηηθά απφ πνιινχο παξάγνληεο φπσο: (α) ε ζεκαληηθή κείσζε ησλ εηζνδεκάησλ νξηζκέλσλ θαηεγνξηψλ θνξνινγνπκέλσλ νη νπνίνη δελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα θνξνδηαθπγήο (π.ρ. δεκφζηνη ππάιιεινη θαη ζπληαμηνχρνη), (β) ε πηνζέηεζε λέαο θνξνινγηθήο θιίκαθαο, ε νπνία είλαη επλντθφηεξε γηα εηζνδήκαηα έσο επξψ πεξίπνπ, (γ) ε πηνζέηεζε άιισλ κέηξσλ (π.ρ. απμεκέλνπ ΛΑΦΚΑ) πνπ κεηψλνπλ ζεκαληηθά ηα έζνδα απφ ην θφξν εηζνδήκαηνο, (δ) ε κείσζε ηεο απαζρφιεζεο, (ε) ε κεγαιχηεξε απφ φ,ηη αλακελφηαλ χθεζε ηεο νηθνλνκίαο, (ζη) ε εληαηηθνπνίεζε ησλ πξνζπαζεηψλ ησλ θνξνινγνχκελσλ λα θνξνδηαθεχγνπλ, δεδνκέλνπ φηη φηαλ απμάλνληαη νη θνξνινγηθνί ζπληειεζηέο νη πξνζπάζεηεο γηα θνξνδηαθπγή εληείλνληαη, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αλαπνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ θνξνεηζπξαθηηθνχ κεραληζκνχ, (δ) ζπκςεθηζκνί ππνρξεψζεσλ θαη απαηηήζεσλ κεηαμχ Δεκνζίνπ θαη θνξνινγνπκέλσλ πνπ άξρηζαλ λα ηζρχνπλ γηα πξψηε θνξά απφ ηνλ Απξίιην ηνπ Αληίζεηα, ηα έζνδα ηνπ επηακήλνπ έρνπλ επεξεαζηεί ζεηηθά απφ ηα θνξνινγηθά κέηξα πνπ ειήθζεζαλ ζηα κέζα ηνπ 2010 θαη αλακέλεηαη λα απνδψζνπλ ζε εηήζηα βάζε γηα πξψηε θνξά ην 2011, θαζψο θαη απφ εηζπξάμεηο (κέξηζκα θαη πξνκήζεηεο) απφ ην πξφγξακκα ελίζρπζεο ηεο ξεπζηφηεηαο ησλ ηξαπεδψλ (αχμεζε 61,5%). Οη εηζπξάμεηο απφ ηνπο άκεζνπο θόξνπο ζεκείσζαλ ζην επηάκελν κείσζε 6,7% θαη πεξηνξίζηεθαλ ζηα εθαη. επξψ, έλαληη εθαη. επξψ ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ Η εμέιημε απηή εληνπίδεηαη ηδηαίηεξα ζηε θνξνινγία εηζνδήκαηνο θπζηθψλ πξνζψπσλ, φπνπ ε πηψζε αλέξρεηαη ζε 15,5% θαη νθείιεηαη ζηε κείσζε ηεο απαζρφιεζεο θαζψο θαη ζηε κείσζε ησλ εηζνδεκάησλ (ζε ζρέζε κε ην 2010) θπξίσο κηζζσηψλ θαη ζπληαμηνχρσλ, θαηεγνξίεο ζηηο νπνίεο ε θνξνδηαθπγή είλαη αλχπαξθηε θαη άξα ε νπνηαδήπνηε κείσζε απνδνρψλ αληαλαθιάηαη άκεζα ζηα αληίζηνηρα θνξνινγηθά έζνδα. Είλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ε κείσζε ηεο παξαθξάηεζεο απφ κηζζσηνχο θαη ζπληαμηνχρνπο έθζαζε ζην επηάκελν ην 24,8%. Σην ππφινηπν 4

7 ηνπ έηνπο εθηηκάηαη φηη θαη νη εηζπξάμεηο απφ ην θφξν εηζνδήκαηνο λνκηθψλ πξνζψπσλ ζα παξνπζηάζνπλ επίζεο ζεκαληηθή κείσζε, θαζψο ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ αλψλπκσλ εηαηξηψλ παξνπζίαζε δεκίεο ην 2010 (ζην επηάκελν ε κείσζε ήηαλ 10,8%, αιιά ν θφξνο εηζπξάηηεηαη θπξίσο απφ ηνλ Αχγνπζην έσο ην ηέινο ηνπ έηνπο). Μηθξή κείσζε (1,5%) παξνπζίαζαλ επίζεο θαη νη εηζπξάμεηο απφ παξειζφληα νηθνλνκηθά έηε (ΠΟΕ) ιφγσ ηεο πεξαίσζεο εθθξεκψλ θνξνινγηθψλ ππνζέζεσλ πνπ ηέζεθε ζε ηζρχ ην 2010 θαη ζπλερίζηεθε ην Τελ ίδηα πεξίνδν, ηα έζνδα απφ ην θφξν αθίλεηεο πεξηνπζίαο παξνπζίαζαλ αχμεζε 19,9%, ιφγσ είζπξαμεο 126 εθαη. επξψ απφ ην ΦΜΑΠ ηνπ Τέινο, νη έθηαθηνη άκεζνη θφξνη παξνπζηάδνπλ επίζεο αχμεζε, ιφγσ ησλ εηζπξάμεσλ απφ ηελ έθηαθηε εηζθνξά επί ησλ επηρεηξήζεσλ, νη νπνίεο ζην επηάκελν έρνπλ θζάζεη ηα 918 εθαη. επξψ. Σηελ πεξίνδν Ιαλνπαξίνπ - Ινπιίνπ 2011, νη εηζπξάμεηο απφ ηελ έκκεζε θνξνινγία εκθάληζαλ κείσζε 7,2% θαη πεξηνξίζηεθαλ ζηα εθαη. επξψ, έλαληη εθαη. επξψ ην 2010 (βι. Πίλαθα 2). Η εμέιημε απηή νθείιεηαη ζε πνιινχο ιφγνπο, νη θπξηφηεξνη απφ ηνπο νπνίνπο είλαη νη εμήο: ε κείσζε ησλ εηζαγσγψλ, ε νπνία έρεη νδεγήζεη ζε κείσζε ησλ δαζκψλ θαζψο θαη ζε κεησκέλεο εηζπξάμεηο απφ άιινπο θφξνπο πνπ επηβάιινληαη ζηα εηζαγφκελα πξντφληα (ζπλνιηθή κείσζε 44,4%), ε πηψζε ηεο δήηεζεο απηνθηλήησλ, κε απνηέιεζκα ηα έζνδα απφ ηνλ εηδηθφ θφξν θαηαλάισζεο («ηέινο ηαμηλφκεζεο») λα εκθαλίζνπλ κείσζε 66,9%, ε θάκςε ηεο θαηαλάισζεο πγξψλ θαπζίκσλ θαηά 9,6%, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ θνξνινγίαο ηνπ πεηξειαίνπ ζέξκαλζεο (απφ ) θαη ην γεγνλφο φηη ν ΕΦΚ πγξψλ θαπζίκσλ είρε απμεζεί επαλεηιεκκέλα ζηηο αξρέο ηνπ 2010, νδήγεζαλ ζε κείσζε ησλ αληίζηνηρσλ εζφδσλ θαηά 17,3%, ν πεξηνξηζκφο ζηε ρξήζε θηλεηψλ ηειεθψλσλ, κε απνηέιεζκα ηα έζνδα απφ ην ηέινο θηλεηήο ηειεθσλίαο λα εκθαλίζνπλ πηψζε 21,9%, ε είζπξαμε φισλ ησλ ηειψλ θπθινθνξίαο ηνπ 2011 εληφο ηνπ Δεθεκβξίνπ Απηφ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην γεγνλφο φηη ζεκαληηθφ κέξνο ησλ ηειψλ θπθινθνξίαο ηνπ 2010 είρε εηζπξαρζεί ηνλ Ιαλνπάξην ηνπ 2010, είρε ζαλ απνηέιεζκα ηα έζνδα απφ ηα ηέιε θπθινθνξίαο ζην επηάκελν ηνπ 2011 λα εκθαλίδνληαη κεησκέλα θαηά 77,2% (ή θαηά 399 εθαη. επξψ). Εθηηκάηαη πάλησο φηη απηφ ζα δηνξζσζεί ζε εηήζηα βάζε, εάλ φια ηα ηέιε θπθινθνξίαο ηνπ 2012 εηζπξαρζνχλ έσο ην ηέινο Δεθεκβξίνπ ηνπ ηξέρνληνο έηνπο. ε κεγάιε θάκςε ζηε δήηεζε αθηλήησλ (ε νπνία είρε μεθηλήζεη ήδε απφ ην 2008), κε απνηέιεζκα νη εηζπξάμεηο απφ ηε κεηαβίβαζε αθηλήησλ ζην επηάκελν λα είλαη κεησκέλεο θαηά 23,9%, 5

8 ηέινο, νη εμειίμεηο ζην Φξεκαηηζηήξην Αμηψλ Αζελψλ (κείσζε ηηκψλ κεηνρψλ θαη κείσζε φγθνπ ζπλαιιαγψλ) νδήγεζαλ ζηε κείσζε ησλ εζφδσλ απφ ην θφξν επί ησλ ρξεκαηηζηεξηαθψλ ζπλαιιαγψλ θαηά 36,9%. Αληίζεηα πάλησο κε ηηο εμειίμεηο ζηα θνξνινγηθά έζνδα, ηα κε θνξνινγηθά έζνδα απμήζεθαλ ζην επηάκελν θαηά 20,8%. Η αχμεζε απηή νθείιεηαη ζηε ινγηζηηθή εγγξαθή εζφδσλ χςνπο 380 εθαη. επξψ απφ ηνλ ΟΣΕ 3 (γηα εγγπήζεηο πνπ είραλ θαηαπέζεη). Επίζεο ηα κε θνξνινγηθά έζνδα είλαη εληζρπκέλα κε εηζπξάμεηο χςνπο 528 εθαη. επξψ (έλαληη 327 εθαη. επξψ ην αληίζηνηρν επηάκελν ηνπ 2010) απφ κεξίζκαηα θαη πξνκήζεηεο πνπ έιαβε ην Δεκφζην απφ ην πξφγξακκα ελίζρπζεο ηεο ξεπζηφηεηαο ησλ ηξαπεδψλ ηνπ Σπκπεξαζκαηηθά παξαηεξείηαη φηη ε ζεκαληηθή πζηέξεζε ησλ εζφδσλ ζην δηάζηεκα Ιαλνπαξίνπ - Ινπιίνπ νθείιεηαη ζηε ζεκαληηθά κεγαιχηεξε ηεο πξνβιεθζείζαο θάκςε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, αιιά θαη ζε άιινπο παξάγνληεο, νξηζκέλνη απφ ηνπο νπνίνπο επεξεάδνπλ ηελ απφδνζε ζπγθεθξηκέλσλ αιιά ζεκαληηθψλ σο πξνο ηε ζπκβνιή ηνπο θφξσλ. Επί πξνθεηκέλσ αμίδεη λα ζεκεησζεί ην ελδερφκελν νξηζκέλα βαξπηειή αγαζά λα έρνπλ πςειέο εηζνδεκαηηθέο ειαζηηθφηεηεο ή θαη ειαζηηθφηεηεο ηηκήο (πρ βελδίλε). Παξάιιεια, νη ζπλερείο θνξνινγηθέο κεηαβνιέο θαζψο θαη ην πιήζνο ησλ έθηαθησλ ξπζκίζεσλ έρνπλ επηβαξχλεη ζεκαληηθά ηε ιεηηνπξγία ηνπ θνξνεηζπξαθηηθνχ κεραληζκνχ. Είλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη αθφκε δελ έρεη νινθιεξσζεί ε είζπξαμε ηνπ ΕΤΑΚ ηνπ 2009 θαη δελ έρεη εηζπξαρζεί (απφ ηα λνηθνθπξηά) ν ΦΜΑΠ ηνπ 2010 θαη ηνπ Τα έζνδα απηά ζπκςεθίζηεθαλ κε ινγηζηηθή επηζηξνθή ΦΠΑ απφ ην Δεκφζην πξνο ηνλ ΟΣΕ (βι. ζει. 7 παξαθάησ). 6

9 ΠΙΝΑΚΑ 2 Έζνδα Σαθηηθνύ Πξνϋπνινγηζκνύ (εθαη. επξψ) Ιαλνπάξηνο - Ινχιηνο % κεηαβνιή Εηήζηα ζηνηρεία % κεηαβνιή / / π / / 2011π 2009 / 2010 Ι. Άκεζνη Φόξνη ,3-6, ,7-5,6 3,2 1. Φφξνο Εηζνδήκαηνο ,6-10, ,5-13,9 3,7 _Φπζηθψλ πξνζψπσλ ,2-15, ,2-13,3 12,8 _Ννκηθψλ πξνζψπσλ ,0-10, ,6-16,9-11,1 _Εηδηθψλ θαηεγνξηψλ ,9 24, ,9-11,2-18,4 2. Φφξνη ζηελ πεξηνπζία ,6 5, ,2-7,4 86,9 3. Άκεζνη θφξνη ΠΟΕ ,5-1, ,8 17,5-6,1 4. Έθηαθηνη άκεζνη θφξνη ,4 8, ,4-9,8 5. Λνηπνί άκεζνη θφξνη ,5-4, ,5-4,3-1,5 ΙΙ. Έκκεζνη θόξνη ,0-7, ,4 9,7 3,0 6. Δαζκνί, εηδηθέο εηζθνξέο θαη θφξνη ζηα εηζαγφκελα ,0-44, ,4-35,9 12,0 7 Απηνθίλεηα ,3-66, ,7-48,8 26,1 8. Φ.Π.Α. (εγρσξίσλ θαη εηζαγνκέλσλ) ,5 0, ,1 4,8 3,8 9. Φνξνινγία θαπλνχ ,8 1, ,0 13,5 14,6 10. Φνξνινγία πγξψλ θαπζίκσλ ,9-17, ,6 30,3-8,0 11. Φνξνινγία νηλνπλεπκαησδψλ ,5 3, ,9 31,1 22,4 12. Τέιε θπθινθνξίαο ,8-77, ,9 52,1-23,8 13. Λνηπνί θφξνη θαηαλάισζεο ,7-21, ,6 53,2 10,1 14. Μεηαβίβαζε αθηλήησλ ,1-25, ,5-15,5 17,9 15. Φαξηφζεκν ,8-7, ,0-9,8 4,3 16. Έκκεζνη θφξνη παξειζφλησλ εηψλ ,6 3, ,5-21,7 55,9 17. Λνηπνί έκκεζνη θφξνη ,0-7, ,5-46,6 62,1 Α. ύλνιν θνξνινγηθώλ εζόδωλ (Ι+ΙΙ) ,8-7, ,7 3,1 3,1 Β. Με θνξνινγηθά έζνδα ,6 20, ,5 31,5 32,1 απφ ηα νπνία: _απφ επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνχο ,8-0, ,0-0,4 10,1 _απφ ην πξφγξακκα ελίζρπζεο ησλ ηξαπεδψλ , ,1 1,3 _απφ απζαίξεηα _απφ ηπρεξά παηρλίδηα _απφ ηελ Επξσπατθή Έλσζε ,3-9, ,4 21,2 6,3 ΤΝΟΛΟ ΔΟΓΩΝ ΣΑΚΣΙΚΟΤ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ (Α+Β) ,3-4, ,4 5,1 5,6 1 Πξφβιεςε ηνπ Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ πιελ Φ.Π.Α. εηζαγνκέλσλ 3 Τα ζπλνιηθά πνζά εζφδσλ κπνξεί λα δηαθέξνπλ απφ ηα αζξνίζκαηα ιφγσ ζηξνγγπινπνηήζεσλ. Πηγή: Γεληθό Λνγηζηήξην ηνπ Κξάηνπο 7

10 2. 2 Γαπάλεο Σαθηηθνύ Πξνϋπνινγηζκνύ Σην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ - Ινπιίνπ νη δαπάλεο ηνπ ΤΠ (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ επηζηξνθψλ θφξσλ) ζεκείσζαλ αχμεζε 7,8% θαη έθζαζαλ ζηα εθαη. επξψ, έλαληη εθαη. επξψ ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ Σεκεηψλεηαη φηη ν Πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2011 πξνέβιεπε αχμεζε ζπλνιηθψλ δαπαλψλ ΤΠ θαηά 4,4%, ελψ ε αλαζεσξεκέλε πξφβιεςε πεξηνξίδεη ηελ αχμεζε ζην 3,6% ζε εηήζηα βάζε (βι. Πίλαθα 3). Η ζεκαληηθή αχμεζε ησλ δαπαλψλ ηνπ ΤΠ ζηελ ππφ εμέηαζε πεξίνδν πξνέξρεηαη ηφζν απφ ηηο πξσηνγελείο δαπάλεο (5,9%), φζν θαη απφ ηηο πιεξσκέο γηα ηφθνπο (14,6%), ε νπνία φκσο ήηαλ αλακελφκελε. Ιδηαίηεξα αλεζπρεηηθή είλαη ε άλνδνο ησλ πξσηνγελψλ δαπαλψλ, ε νπνία, παξά ηε δηαθνπή ησλ πιεξσκψλ ηηο δχν ηειεπηαίεο εξγάζηκεο κέξεο ηνπ Ινπιίνπ (28 θαη 29 Ινπιίνπ), ππεξβαίλεη θαηά πνιχ ηελ αληίζηνηρε αλαζεσξεκέλε πξφβιεςε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ γηα (εηήζηα) κείσζε 0,3%. Η κεγάιε άλνδνο ησλ πξσηνγελψλ δαπαλψλ ζην επηάκελν εληνπίδεηαη ζε ζπγθεθξηκέλεο επηκέξνπο θαηεγνξίεο δαπαλψλ, σο εμήο: ζηηο επηρνξεγήζεηο αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ θαη λνζνθνκείσλ, νη νπνίεο ζην επηάκελν απμήζεθαλ θαηά 33,2%, έλαληη πξφβιεςεο γηα αχμεζε 6,2% κφλν (βι. Πίλαθα 3). Η εμέιημε απηή νθείιεηαη θπξίσο ζηηο απμεκέλεο επηρνξεγήζεηο πξνο ην ΙΚΑ, ηνλ ΟΓΑ θαη ηνλ ΟΑΕΕ νη νπνίεο ππεξβαίλνπλ ηηο αληίζηνηρεο πεξπζηλέο επηρνξεγήζεηο θαηά εθαη. επξψ. Τα έζνδα ηνπ ΙΚΑ έρνπλ επεξεαζζεί αξλεηηθά απφ ηελ κεγάιε πηψζε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο θαη ηεο απαζρφιεζεο θαη ηδηαίηεξα από ηε πηώζε ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο. Η κείσζε ησλ κηζζψλ θαη, θαζψο θαη ε αχμεζε ηεο εηζθνξνδηαθπγήο απνηεινχλ πεξαηηέξσ παξάγνληεο κείσζεο ησλ εζφδσλ ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ. Σεκεηψλεηαη πάλησο φηη θαη νη ζρεηηθέο πξνβιέςεηο ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ήηαλ αηζηφδνμεο. ζηηο επηρνξεγήζεηο πξνο ηνλ ΟΑΕΔ γηα ηελ θαηαβνιή επηδνκάησλ αλεξγίαο, νη νπνίεο ζην επηάκελν αλήιζαλ ζε 509 εθαη. επξψ, ελψ ην αληίζηνηρν επηάκελν ηνπ 2010 αλέξρνληαλ ζε 208 εθαη. επξψ, ζηε κεγάιε αχμεζε (39,1%) ησλ επηδνηήζεσλ γεσξγίαο, ιφγσ θαηαβνιήο απφ εζληθνχο πφξνπο εμηζσηηθψλ απνδεκηψζεσλ ζηνπο αγξφηεο ζε νξεηλέο ή απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο ηεο ρψξαο, ζηελ επηρνξήγεζε πξνο ηα λνζνθνκεία χςνπο 434 εθαη. επξψ γηα εμφθιεζε παιαηψλ ππνρξεψζεψλ ηνπο, θαζψο θαη ζηελ επηρνξήγεζή ηνπο κε 535 εθαη. επξψ γηα ηελ αληηκεηψπηζε δαπαλψλ ηξέρνπζαο δηαρείξηζεο. Οη δαπάλεο απηέο δελ ππήξραλ ην αληίζηνηρν επηάκελν ηνπ Τνλίδεηαη πάλησο φηη ε δαπάλε ησλ 434 εθαη. επξψ δελ πεξηιακβάλεηαη ζην έιιεηκκα ζε εζληθνινγηζηηθή βάζε, γηαηί ην έιιεηκκα ησλ λνζνθνκείσλ έρεη ήδε 8

11 θαηαρσξεζεί απφ ηελ Eurostat ζηα έηε ζηα νπνία δεκηνπξγήζεθε (πξν ηνπ 2010). ζηε ζεκαληηθή αχμεζε ησλ επηζηξνθψλ θφξσλ (15,8%) ιφγσ ηεο ινγηζηηθήο επηζηξνθήο (ζπκςεθηζηηθά) ΦΠΑ ζηνλ ΟΣΕ χςνπο 380 εθαη. επξψ. Φσξίο ηελ επηζηξνθή ηνπ ΟΣΕ ε αχμεζε πεξηνξίδεηαη ζε 1,7%. Επίζεο, απφ ηνλ Απξίιην ηνπ 2011 άξρηζαλ νη ζπκςεθηζκνί απαηηήζεσλ θαη ππνρξεψζεσλ ηνπ Δεκνζίνπ πξνο ηνπο θνξνινγνχκελνπο (θπξίσο ζηηο κεγάιεο εηαηξείεο), γεγνλφο πνπ νδήγεζε ζε κεγάιε αχμεζε ησλ επηζηξνθψλ ΦΠΑ (απφ 800 εθαη. επξψ ην πξψην εμάκελν 4 ηνπ 2010 ζε εθαη. επξψ ην 2011, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ΟΣΕ). Όζνλ αθνξά ηηο δαπάλεο γηα ηφθνπο, απηέο ζην επηάκελν ζεκείσζαλ αχμεζε 14,6% θαη δηακνξθψζεθαλ ζε εθαη. επξψ, ελψ ζε εηήζηα βάζε αλακέλεηαη λα απμεζνχλ θαηά 20,4%, ιφγσ ηεο αλφδνπ ηνπ ππνινίπνπ ηνπ ρξένπο θαη ησλ πνιχ πςειψλ επηηνθίσλ πνπ θαηαβάιιεη ε ρψξα καο γηα βξαρπρξφλην δαλεηζκφ. Αληίζεηα κε ηα αλσηέξσ, ιφγσ ησλ κέηξσλ πνπ ιήθζεθαλ ην 2010 νη δαπάλεο γηα κηζζνχο είλαη κεησκέλεο θαηά 6,3%, νη δαπάλεο γηα ζπληάμεηο ηνπ Δεκνζίνπ απμήζεθαλ θαηά 3,1% κφλν (ιφγσ αχμεζεο ηνπ αξηζκνχ ησλ ζπληαμηνχρσλ) θαη νη θαηαλαισηηθέο δαπάλεο ζεκείσζαλ κείσζε θαηά 15,8%. Σπλνςίδνληαο, ζην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ - Ινπιίνπ νη πξσηνγελείο δαπάλεο ηνπ ΤΠ είλαη επηβαξπκέλεο κε πιεξσκέο ηεο ηάμεο ησλ έσο εθαη. επξψ, νη νπνίεο είηε εκθαλίδνληαη γηα πξψηε θνξά είηε έρνπλ επηβαξχλεη δπζαλάινγα ηελ ππφ εμέηαζε πεξίνδν θαη πηζαλφηαηα ζα είλαη πνιχ κηθξφηεξεο ζην ππφινηπν ηνπ έηνπο 5. Ελδερνκέλσο ινηπφλ ν ξπζκφο αχμεζεο ησλ πξσηνγελψλ δαπαλψλ λα επηβξαδπλζεί ζην ππφινηπν ηνπ έηνπο. Επηζεκαίλεηαη πάλησο φηη ζην πξψην εμάκελν ηνπ έηνπο 6 έρνπλ ζπζζσξεπηεί θαη αλεμφθιεηεο ππνρξεψζεηο ηεο γεληθήο θπβέξλεζεο χςνπο εθαη. επξψ, ε εμφθιεζε ησλ νπνίσλ ζα επηδξάζεη αλνδηθά ζηηο πξσηνγελείο δαπάλεο. Δηεπθξηλίδεηαη πάλησο φηη ην 80,0% ησλ αλεμφθιεησλ ππνρξεψζεσλ (5.301 εθαη. επξψ) δεκηνπξγήζεθε ην Δελ ππάξρνπλ ζηνηρεία επηακήλνπ. 5 Οη επηρνξεγήζεηο π.ρ. ησλ λνζνθνκείσλ γηα εμφθιεζε παιαηψλ νθεηιψλ ηνπο έρνπλ πξνυπνινγηζζεί γηα ην 2011 ζε 450 εθαη. επξψ θαη ζην επηάκελν έρνπλ ήδε δαπαλεζεί ηα 434 εθαη. επξψ (βι. Πίλαθα 1). Άξα, ε επηβάξπλζε ζα είλαη πνιχ κηθξφηεξε ζην ππφινηπν ηνπ έηνπο. 6 Δελ ππάξρνπλ ζηνηρεία επηακήλνπ. Υπάξρνπλ φκσο ελδείμεηο φηη ην κέγεζνο απηφ είλαη ππεξεθηηκεκέλν. 9

12 ΠΙΝΑΚΑ 3 Γαπάλεο Σαθηηθνύ Πξνϋπνινγηζκνύ 1 (εθαη. επξψ) Ιαλνπάξηνο - Ινχιηνο % κεηαβνιέο Εηήζηα ζηνηρεία % κεηαβνιέο / / π / π / Δαπάλεο πξνζσπηθνχ , ,4 _γηα κηζζνχο , ,5 _γηα ζπληάμεηο , ,4 0,1 _γηα πεξίζαιςε (ΟΠΑΔ) , ,1 2. Τφθνη , ,3 20,4 3. Απνδφζεηο ζηελ Ε.Ε , ,8 5,2 4. Απνδφζεηο εζφδσλ ηξίησλ , ,1 5. Επηζηξνθέο θφξσλ , ,6-23,7 6. Επηδνηήζεηο γεσξγίαο , ,9 7. Επηρνξεγήζεηο , ,0 2,4 _αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ , ,4 6,2 _ΕΚΑΣ, ΟΑΕΔ θιπ , ,8 22,4 _ζπγθνηλσληαθψλ θνξέσλ θαη ινηπέο επηρνξεγήζεηο , ,7-30,3 _λνζνθνκείσλ γηα εμφθιεζε παιαηψλ νθεηιψλ , ,0 30,4 8. Καηαλαισηηθέο δαπάλεο θιπ , Εμνπιηζηηθά πξνγξάκκαηα , ,2 57,3 10. Καηαπηψζεηο εγγπήζεσλ θνξέσλ εθηφο γελ. θπβέξλεζεο , ,0 0,0 11. Απνζεκαηηθφ ΤΝΟΛΟ ΓΑΠΑΝΩΝ ΣΑΚΣΙΚΟΤ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ , ,7 4,4 1 Δελ πεξηιακβάλνληαη νη δαπάλεο ΝΑΤΟ. 2 Πξφβιεςε ηνπ Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ Πεξηιακβάλνληαη ΙΚΑ, ΝΑΤ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, ΤΑΠ-ΟΤΕ, ΤΑΠ-ΔΕΗ θιπ. 4 ΕΚΑΣ, πνιχηεθλνη, ΑΚΑΓΕ, ΕΤΚΣ, ΟΑΕΔ, θαη "ινηπέο εηζνδεκαηηθέο εληζρχζεηο". 5 Τα ζπλνιηθά πνζά εζφδσλ κπνξεί λα δηαθέξνπλ απφ ηα αζξνίζκαηα ιφγσ ζηξνγγπινπνηήζεσλ. Πηγή: Γεληθό Λνγηζηήξην ηνπ Κξάηνπο 10

13 2.3 Ο Πξνϋπνινγηζκόο Γεκόζηωλ Δπελδύζεωλ Σην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ - Ινπιίνπ ην έιιεηκκα ηνπ ΠΔΕ πεξηνξίζηεθε ζε εθαη. επξψ ή 0,6% ηνπ ΑΕΠ, έλαληη ειιείκκαηνο εθαη. επξψ, ή 1,3% ηνπ ΑΕΠ ην 2010 (βι. Πίλαθα 1). Η εμέιημε απηή νθείιεηαη θπξίσο ζηε κείσζε (θαηά 37,6%) ησλ δεκνζίσλ επελδχζεσλ, απφ εθαη. επξψ ην 2010 ζε εθαη. επξψ ην 2011, ελψ νη εηζπξάμεηο απφ ηα δηάθνξα Τακεία ηεο Ε.Ε. θαη απφ ηδίνπο πφξνπο είλαη ειαθξά κφλν κεησκέλεο έλαληη ηνπ Σεκεηψλεηαη φηη, ελψ ην πξψην δίκελν ηνπ 2011 είραλ εηζπξαρζεί 604 εθαη. επξψ, ηνπο ππφινηπνπο ηέζζεξηο κήλεο (Μάξηην Ινχλην) εηζπξάρζεθαλ κφλν 117 εθαη. επξψ θαη ηνλ Ινχιην 452 εθαη. επξψ. Υπάξρεη ινηπφλ κεγάιε θαζπζηέξεζε ζηελ είζπξαμε πφξσλ απφ ηελ Ε.Ε.. Ο πεξηνξηζκφο ησλ δαπαλψλ θαη ηνπ ειιείκκαηνο ηνπ ΠΔΕ έρνπλ ζπκβάιεη ζηε ζπγθξάηεζε ηνπ ειιείκκαηνο ηνπ ΚΠ θαηά 0,7% ηνπ ΑΕΠ ζηελ ππφ εμέηαζε πεξίνδν. Καηά ζπλέπεηα, εάλ ζην ππφινηπν ηνπ έηνπο νκαινπνηεζεί ε εθηέιεζε ηνπ ΠΔΕ, απηφ πηζαλφηαηα ζα νδεγήζεη ζε δηεχξπλζε ηνπ ειιείκκαηνο ηνπ ΚΠ. Σεκεηψλεηαη, ηέινο, φηη ε κείσζε ησλ δαπαλψλ γηα επελδχζεηο δελ ελδείθλπηαη ζε πεξηφδνπο χθεζεο θαη δελ ζεσξείηαη θηιηθή πξνο ηελ αλάπηπμε. Έρεη, δε, ζπκβάιεη ζηελ επηδείλσζε ηνπ νηθνλνκηθνχ θιίκαηνο θαη ησλ επηρεηξεκαηηθψλ πξνζδνθηψλ ηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο, ηδηαίηεξα ζηνλ θιάδν ησλ θαηαζθεπψλ. Η λέα απφθαζε ηεο Επξσπατθήο Επηηξνπήο, κε ηελ νπνία ε ππνρξεσηηθή ζπκκεηνρή ηεο Ειιάδαο πεξηνξίδεηαη ζε 5,0% κφλν, εθηηκάηαη φηη ζα ζπκβάιιεη ζηελ αχμεζε ησλ επελδχζεσλ. 3. Οη δεκνζηνλνκηθέο εμειίμεηο ηελ πεξίνδν Ιαλνπαξίνπ - Ινπιίνπ ζύκθωλα κε ηα ηακεηαθά ζηνηρεία ηεο Σξάπεδαο ηεο Διιάδνο Η επηδείλσζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ κεγεζψλ ζην επηάκελν επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηα ηακεηαθά ζηνηρεία ηεο Τξάπεδαο ηεο Ειιάδνο (βι. Πίλαθα 4). Τν θαζαξφ ηακεηαθφ έιιεηκκα, δειαδή νη θαζαξέο δαλεηαθέο αλάγθεο ηεο θεληξηθήο θπβέξλεζεο δηακνξθψζεθαλ ζε 6,8% ηνπ ΑΕΠ, έλαληη ειιείκκαηνο 6,3% ηνπ ΑΕΠ ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ ζηνηρείσλ, ε επηδείλσζε ηνπ ηακεηαθνχ ειιείκκαηνο εληνπίδεηαη ζην ΤΠ (έιιεηκκα 2011: εθαη. επξψ, 2010: εθαη. επξψ), ελψ ην έιιεηκκα ηνπ ΠΔΕ είλαη κεησκέλν έλαληη ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο θαηά εθαη. επξψ ή 0,8% ηνπ ΑΕΠ. Επίζεο, ν ξπζκφο κεηαβνιήο ησλ ηακεηαθψλ εζφδσλ είλαη αξλεηηθφο, ελψ νη δαπάλεο απμήζεθαλ κε ξπζκφ 7,9%, φζν πεξίπνπ θαη ζηα δεκνζηνλνκηθά ζηνηρεία (βι. Πίλαθα 4). Σεκεηψλεηαη φηη ηα έζνδα ζε ηακεηαθή βάζε είλαη εληζρπκέλα θαηά εθαη. επξψ 11

14 ΠΙΝΑΚΑ 4 Σακεηαθό Απνηέιεζκα Κεληξηθήο Κπβέξλεζεο (εθαη. επξψ) Ιαλνπάξηνο - Ινχιηνο % Μεηαβνιή Εηήζηα Σηνηρεία % Μεηαβνιή / / / / / 2009 I. Καζαξό απνηέιεζκα ΣΠ Έζνδα ,7 4,1-2, ,9 7,7 Δαπάλεο ,1-11,3 7, ,4-8,2 Μεηαβνιή θαηαζέζεσλ Δεκνζίνπ ΙΙ. Καζαξό απνηέιεζκα ΠΓΔ Έζνδα ,0-48,5 112, ,8 57,8 Δαπάλεο ,6-36,3-27, ,8-11,3 ΙΙΙ. Καζαξό Έιιεηκκα(-) ΚΔ ή Πιεόλαζκα(+) ΚΠ (Ι+ΙΙ) Μεηαβνιή πηζησηηθψλ ινγαξηαζκψλ Δεκνζίνπ ΙV. Καζαξό ηακεηαθό απνηέιεζκα Κεληξηθήο Κπβέξλεζεο Α % ζην ΑΕΠ -5,2-9,2-6,3-6,8 Έζνδα απφ απνθξαηηθνπνηήζεηο ή δαπάλεο γηα ζπκκεηνρή ζε αχμεζε κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ 198¹ V. Καζαξό ηακεηαθό απνηέιεζκα Κεληξηθήο Κπβέξλεζεο Β % ζην ΑΕΠ -6,7-7,3-13,9-10,2 1 Τν πνζφ απηφ πξνθχπηεη σο εμήο: Αχμεζε κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ ΑΤΕ ( εθ. επξψ), αγνξά ίδησλ πξνλνκηνχρσλ κεηνρψλ απφ ΑΤΕ (675 εθ. επξψ), απνθξαηηθνπνίεζε ΟΤΕ (391 εθ. επξψ), κείσζε κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ ΤΠ & Δ (250 εθ. επξψ) θαη είζπξαμε απφ ΔΕΚΑ (26 εθ. επξψ). Πηγή: Γεληθό Λνγηζηήξην ηνπ Κξάηνπο 12

15 απφ ηελ είζπξαμε ηνπ ειεθηξνληθά απνδηδφκελνπ ΦΠΑ Ινπιίνπ, ν νπνίνο ην 2010 είρε εκθαληζζεί ην κήλα Αχγνπζην. Εάλ γίλνπλ νη απαξαίηεηεο πξνζαξκνγέο, ηφηε ν ξπζκφο κεηαβνιήο ησλ εζφδσλ δηακνξθψλεηαη ζε -5,9%. 4. Σα πνζνηηθά θξηηήξηα ηεο Σξόηθαο γηα ηηο επηδόζεηο ηεο Διιεληθήο Οηθνλνκίαο Όπσο ζεκεηψζεθε ζην Δειηίν Ινπιίνπ (ηεχρνο 1 ηεο παξνχζαο έθδνζεο, ζει. 16), δελ επεηεχρζε ν πνζνηηθφο ζηφρνο ηνπ Ινπλίνπ γηα ην ηξνπνπνηεκέλν ηακεηαθφ έιιεηκκα ηεο γεληθήο θπβέξλεζεο 7 θαη ζην Μεζνπξφζεζκν ηέζεθε λένο πνζνηηθφο ζηφρνο χςνπο γηα ην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ-Ινπιίνπ Επίζεο, σο λένο ζηφρνο γηα ηηο πξσηνγελήο δαπάλεο ηνπ Κξαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ (ρσξίο επηζηξνθέο θφξσλ) ηέζεθαλ ηα εθαη. επξψ. Σχκθσλα κε ηηο πιένλ πξφζθαηεο πιεξνθνξίεο απφ ην ΓΛΚ θαη νη δχν απηνί ζηφρνη επεηεχρζεζαλ ζην επηάκελν. Σπγθεθξηκέλα, ην ηξνπνπνηεκέλν ηακεηαθφ έιιεηκκα ηεο γεληθήο θπβέξλεζεο δηακνξθψζεθε ζην επηάκελν ζε εθαη. επξψ πεξίπνπ θαη ηθαλνπνηεί ην θξηηήξην 8. Επεηεχρζε επίζεο ην θξηηήξην ησλ πξσηνγελψλ δαπαλψλ ην ΚΠ νη νπνίεο ζην επηάκελν δηακνξθψζεθαλ ζε εθαη. επξψ, ελψ ην φξην είρε ηεζεί ζηα εθαη. επξψ. Επεηεχρζε επίζεο ην θξηηήξην ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο, ελψ δελ επεηεχρζε ην ελδεηθηηθφ θξηηήξην ηεο κε ζπζζψξεπζεο ιεμηπξφζεζκσλ νθεηιψλ. 5. Οη πξννπηηθέο πινπνίεζεο ηωλ εηήζηωλ ζηόρωλ ηνπ Πξνϋπνινγηζκνύ, όπωο ηξνπνπνηήζεθαλ κε ην Μεζνπξόζεζκν Ο ζηφρνο ηνπ 2011 γηα ην έιιεηκκα ηνπ ΚΠ ζην Μεζνπξφζεζκν έρεη παξακείλεη νπζηαζηηθά ακεηάβιεηνο (πξνυπνινγηζκφο 2011: εθαη. επξψ ή 8,7% ηνπ ΑΕΠ, ΜΠΔΣ 2011: εθαη. επξψ ή 8,8% ηνπ ΑΕΠ.) Τφζν νη δαπάλεο 9, φκσο, φζν θαη ηα έζνδα ηνπ ΚΠ είλαη κεησκέλα θαηά εθαη. επξψ πεξίπνπ. Γηα λα επηηεπρζεί απηφ ην απνηέιεζκα, ζπλππνινγίδνληαη ηα κέηξα ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ γηα ην 2011, ηα νπνία ζα απνθέξνπλ πξφζζεηα έζνδα χςνπο εθαη. επξψ (εθ ησλ νπνίσλ ηνπιάρηζηνλ ηα εθαη. επξψ αθνξνχλ ηνλ ΤΠ) θαη ζα κεηψζνπλ ηηο δαπάλεο θαηά εθαη. επξψ (εθ ησλ νπνίσλ 2.5 έσο 2.7 εθαη. επξψ αθνξνχλ ηνλ ΚΠ). 7 Modified general government primary cash balance 8 Τν κέγεζνο απηφ είλαη πξνζσξηλφ. 9 Σηελ πεξίπησζε ησλ δαπαλψλ πεξηθφπηνληαη νη δαπάλεο θαηά 950 εθαη. επξψ θαη νη πξσηνγελείο δαπάλεο ηνπ ΤΟ θαηά 584 εθαη. επξψ, ελψ νη δαπάλεο γηα ηφθνπο απμάλνπλ θαηά 82 εθαη. επξψ. 13

16 Με βάζε νξηζκέλεο πξψηεο εθηηκήζεηο γηα ηηο ηάζεηο ησλ εζφδσλ θαη ησλ δαπαλψλ πνπ έρνπλ δηακνξθσζεί ζην επηάκελν εθηηκάηαη φηη ην έιιεηκκα ηνπ Κξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ζα ππεξβεί ηηο πξνβιέςεηο αθφκε θαη κε ηελ ππφζεζε φηη ην ζχλνιν ησλ κέηξσλ πνπ πξνβιέπνληαη ζην ΜΠΔΣ (θαη αθνξνχλ ηνλ ΚΠ) θαζψο θαη θάπνηα κέηξα πνπ ιήθζεθαλ αξγφηεξα, ζα πινπνηεζνχλ εγθαίξσο θαη ζην αθέξαην έσο ην ηέινο ηνπ έηνπο 10. Όπσο ζεκεηψζεθε θαη ζην πξνεγνχκελν ηεχρνο απηνχ ηνπ δειηίνπ (ζει. 14), ε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ πεξηβάιιεηαη απφ ζεκαληηθνχο θηλδχλνπο. Ιδηαίηεξα ζεκαληηθφο θίλδπλνο γηα ην 2011 είλαη ε κε έγθαηξε πινπνίεζε ησλ κέηξσλ. Θεσξείηαη πνιχ πηζαλφ, π.ρ., φηη ε εμνηθνλφκεζε δαπαλψλ έσο ην ηέινο ηνπ έηνπο ζα είλαη κηθξφηεξε απφ φηη πξνβιέπεηαη ζην Μεζνπξφζεζκν εμ αηηίαο ησλ θαζπζηεξήζεσλ ζην εληαίν κηζζνιφγην θαη ζηηο ζπγρσλεχζεηο. Επίζεο είλαη πνιχ πηζαλφ λα κελ εηζπξαρζνχλ φια ηα πξνβιεπφκελα έζνδα. 6. Γεκόζην ρξένο Σηηο 31 Δεθεκβξίνπ 2010 ην αθαζάξηζην ελνπνηεκέλν ρξένο ηεο γεληθήο θπβέξλεζεο, φπσο κεηξάηαη γηα ηηο αλάγθεο ηεο ζπλζήθεο ηνπ Μάαζηξηρη, αλήιζε ζε εθαη. επξψ, ή 142,8% ηνπ ΑΕΠ. Σηηο 31 Μαξηίνπ 2011 ην ππφινηπν ηνπ ρξένπο 11 είρε απμεζεί ζε εθαη. επξψ, ή 150,1% ηνπ ΑΕΠ. Η αχμεζε ζε απφιπηεο ηηκέο ήηαλ εθαη. επξψ θαη πξνήιζε απφ ην έιιεηκκα ηνπ ηξηκήλνπ ηεο γεληθήο θπβέξλεζεο, ην νπνίν εθηηκάηαη ζε εθαη. επξψ (πξνζσξηλά ζηνηρεία) θαη ηελ έθδνζε νκνιφγσλ χςνπο εθαη. επξψ γηα λα θαιπθζεί ην παιαηφ ρξένο ησλ λνζνθνκείσλ ηεο πεξηφδνπ θαη ηελ έθδνζε νκνιφγσλ χςνπο 139 εθαη. επξψ γηα ηελ απνδεκίσζε ππαιιήισλ ηεο ΟΑ. Ωο πνζνζηφ ηνπ ΑΕΠ ην ρξένο απμήζεθε (κεηαμχ 2010 θαη Μάξηην 2011) θαηά 7,3 πνζνζηηαίεο κνλάδεο. Απφ απηέο νη 2,2 εθαηνζηηαίεο κνλάδεο νθείινληαη ζηε κείσζε ηνπ ΑΕΠ (2010: εθαη. επξψ, 2011: εθαη. επξψ). Η ζεκαληηθή πεξαηηέξσ αχμεζε ηνπ ρξένπο, ην πςειφ πξσηνγελέο έιιεηκκα ην νπνίν ζην επηάκελν έρεη ήδε ππεξβεί ζεκαληηθά ηνλ εηήζην ζηφρν θαη ε βαζχηεξε χθεζε, έρνπλ εληζρχζεη ζην έπαθξν ηε δπλακηθή ηνπ ρξένπο, ε νπνία πιένλ είλαη εθηφο ειέγρνπ. Οη εμειίμεηο απηέο θαίλεηαη λα αληηζηαζκίδνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ηηο ζεηηθέο επηπηψζεηο ζηε δπλακηθή ηνπ ρξένπο απφ ηηο απνθάζεηο ηεο Σπλφδνπ Κνξπθήο ηεο 21 ε Ινπιίνπ (κείσζε επηηνθίσλ θαηά 1 εθαηνζηηαία κνλάδα θαη επηκήθπλζε ηνπ ρξφλνπ απνπιεξσκήο ησλ δαλείσλ ηεο Ειιάδνο). Σηελ πξφζθαηε έθζεζε ηνπ 12 ην ΔΝΤ εθηίκεζε φηη ν ιφγνο ηνπ ρξένπο πξνο ην ΑΕΠ ζα ζπλερίζεη λα 10 Εθηελέζηεξε αλαθνξά ζηηο ελδερφκελεο ππεξβάζεηο ζα πεξηιακβάλεηαη ζηελ ηξηκεληαία έθζεζε ηνπ Σεπηεκβξίνπ. 11 Τα ζηνηρεία εμακήλνπ γηα ην Δεκφζην ρξένο ζα είλαη δηαζέζηκα ην Σεπηέκβξην 12 IMF, Greece: Fourth Review Under the stand-by Arrangement and Request for Modification and Waiver of Applicability of Performance Criteria, 4 July, 2011 (ζει. 68) 14

17 απμάλεηαη θαη ζα θζάζεη ην 172,0% ηνπ ΑΕΠ ην 2012, πξηλ ζηαζεξνπνηεζεί θαη αξρίζεη λα κεηψλεηαη. Εθηηκνχζε επίζεο φηη ε δηαηεξεζηκφηεηα ηνπ ρξένπο ήηαλ ζε νξηαθφ ζεκείν θαη εμαξηάην απφ ηελ απαξέγθιηηε κείσζε ηνπ ΜΠΔΣ. Όια απηά, φκσο, πξηλ γίλνπλ γλσζηέο νη εθηηκήζεηο γηα ζεκαληηθά βαζχηεξε χθεζε ηεο νηθνλνκίαο. Μεηά ηηο λέεο εμειίμεηο ζεσξείηαη απίζαλν λα ζηαζεξνπνηεζεί ν ιφγνο ρξένπο πξνο ΑΕΠ ην 2012, εληζρχνληαο έηζη ηηο ακθηβνιίεο ησλ αγνξψλ γηα ηελ επηηπρία ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ θαη ηελ αλάθακςε ηεο Ειιεληθήο νηθνλνκίαο. 7. πκπεξάζκαηα i. Οη πξφζθαηεο νηθνλνκηθέο εμειίμεηο νη νπνίεο ζε ζπλδπαζκφ κε πξνβιέςεηο γηα επηβξάδπλζε ηεο Επξσπατθήο θαη ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο νδεγνχλ ζε εθηηκήζεηο γηα κεγαιχηεξε θάκςε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηελ Ειιάδα ην 2011 θαη δεκηνπξγνχλ έλα πνιχ δπζκελέο καθξννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ γηα ηελ ελ εμειίμεη δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή. ii. Η βαζχηεξε ηεο αλακελφκελεο χθεζε γηα ην ηξέρνλ έηνο: (α) εξκελεχεη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ηηο έσο ηψξα απνθιίζεηο ησλ δεκνζηνλνκηθψλ κεγεζψλ (θαη ηδηαίηεξα ηελ πζηέξεζε ησλ εζφδσλ) θαη (β) εληζρχεη ζεκαληηθά ηε δπλακηθή ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο, Οη αξλεηηθέο δεκνζηνλνκηθέο εμειίμεηο ηνπ επηακήλνπ απνηεινχλ έλα πξφζζεην ιφγν γηα ελίζρπζε ησλ πξνζπαζεηψλ γηα δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή. Σπγθεθξηκέλα, ζην επηάκελν Ιαλνπαξίνπ - Ινπιίνπ ην έιιεηκκα ηνπ ΚΠ δηακνξθψζεθε ζε 6,9% ηνπ ΑΕΠ έλαληη ηνπ ειιείκκαηνο 5,4% ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ Επίζεο ην πξσηνγελέο έιιεηκκα δηακνξθψζεθε ζε 2,4% ηνπ ΑΕΠ, έλαληη αληίζηνηρνπ ειιείκκαηνο 1,5% ην Τν πξσηνγελέο έιιεηκκα ηνπ επηακήλνπ είλαη ήδε ζεκαληηθά κεγαιχηεξν απφ ην πξνβιεπφκελν γηα φιν ην έηνο (1,7%). iii. Τν έιιεηκκα ζα ήηαλ αθφκα κεγαιχηεξν εάλ δελ είραλ πεξηθνπεί νη δαπάλεο ηνπ ΠΔΕ θαηά 1,6 δηζ. επξψ πεξίπνπ, ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο δαπάλεο ηνπ iv. Η δηεχξπλζε ηνπ ειιείκκαηνο ζην εμάκελν νθείιεηαη ηφζν ζηε κεγάιε πζηέξεζε ησλ εζφδσλ, φζν θαη ζηε ζεκαληηθή ππέξβαζε ησλ δαπαλψλ. Τν καθξνρξφλην πξφβιεκα φκσο παξακέλεη ν έιεγρνο ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ. v. Όπσο ζεκεηψζεθε θαη ζην πξνεγνχκελν Δειηίν, είλαη θαλεξφ φηη ην πξφβιεκα ηεο ρψξαο δελ είλαη κφλν ην χςνο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο αιιά ε αδπλακία εμπγίαλζεο ηεο ηξέρνπζαο δεκνζηνλνκηθήο δηαρείξηζεο θαζψο, παξά ηε γηγαληηαία πξνζπάζεηα γηα δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή, δελ έρεη αθφκα επηηεπρζεί πξσηνγελέο πιεφλαζκα, αληίζεηα δηεπξχλεηαη ην πξσηνγελέο έιιεηκκα. Επνκέλσο αθφκε θαη αλ ζήκεξα κεδεληδφηαλ ην ρξένο, ε δεκνζηνλνκηθή ζέζε ηεο ρψξαο δελ ζα ήηαλ βηψζηκε ρσξίο δαλεηζκφ. 15

18 vi. Οη εμειίμεηο ηνπ επηακήλνπ απνδεηθλχνπλ κε ηνλ πιένλ ζαθή ηξφπν πφζν δχζθνιν είλαη, παξά ηηο κεγάιεο πξνζπάζεηεο, λα επηηεπρζεί δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή θαη κείσζε ηνπ ρξένπο ζε πεξίνδν νηθνλνκηθήο χθεζεο. Αληίζεηα ζα πξέπεη λα επηδηψθεηαη έγθαηξα, φηαλ ε νηθνλνκία παξνπζηάδεη πςεινχο ξπζκνχο αλάπηπμεο θαη εθ πξψηεο φςεσο δελ θαίλεηαη λα ππάξρεη δεκνζηνλνκηθφ πξφβιεκα. vii. Τα κέηξα ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ πνπ αθνξνχλ ην 2011, ζπλνιηθνχ χςνπο 6,8 δηζ. επξψ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο λέεο ξπζκίζεηο γηα ηελ πεξαίσζε θαη ηελ επέθηαζε ησλ ειέγρσλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θνξνδηαθπγήο είλαη δπλαηφ λα αληηζηαζκίζνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ηηο απνθιίζεηο ηνπ επηακήλνπ, ππφ ηνλ φξν φηη ην Μεζνπξφζεζκν ζα εθαξκνζηεί εγθαίξσο θαη ρσξίο απνθιίζεηο. Υπάξρνπλ ζεκαληηθνί θίλδπλνη ζηελ πινπνίεζε ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ, ηφζν ζε καθξννηθνλνκηθφ επίπεδν (βαζχηεξε χθεζε, αχμεζε επηηνθίσλ ΕΚΤ, αξλεηηθέο επηπηψζεηο ησλ ίδησλ ησλ κέηξσλ θιπ.), φζν θαη ζε φηη αθνξά ηελ έγθαηξε πινπνίεζε επηκέξνπο ξπζκίζεσλ. viii. Η δπλακηθή ηνπ ιφγνπ ηνπ ρξένπο πξνο ην ΑΕΠ παξακέλεη αλεμέιεγθηε, θαζψο νη παξάγνληεο πνπ ην πξνζδηνξίδνπλ εμειίζζνληαη αξλεηηθά. Εθφζνλ ην Μεζνπξφζεζκν Πξφγξακκα εθηειεζηεί ρσξίο απνθιίζεηο αλακέλεηαη ζηαδηαθή κείσζή ηνπ, κεηά ην Σην πιαίζην απηφ, είλαη απνιχησο αλαγθαία ε δεκηνπξγία πξσηνγελψλ πιενλαζκάησλ ην ηαρχηεξν δπλαηφ, ε νπνία ζα πξνέιζεη θαηά πξνηίκεζε απφ ηε κείσζε ησλ πξσηνγελψλ δαπαλψλ. 16