ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ"

Transcript

1 ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / 1 ὅτι (αντικειμενική- πραγματική κρίση) : Φανερόν ἐστί ὅτι οὐδέν δεινόν ἐγεγόνει ὡς (υποκειμενική κρίση) : Λέγει δ ὡς ὑβριστής εἰμι. ὡς ἄρα (κρίση ψευδής κατά τη γνώμη του λέγοντος) : Ἀκούω τινὰ διαβάλλειν ἐμέ, ὡς ἐγὼ ἄρα ἐξαπατήσας ὑμᾶς μέλλω ἄγειν εἰς Φᾶσιν ὅπως (σπάνια στον Ξενοφώντα) : Ὅπως οὐκ ἐγγεγένηται ἁμαρτήματα οὐκ ἂν ἔχειν μοι δοκῶ εἰπεῖν 1. Από ρήματα λεκτικά, δεικτικά αισθητικά, γνωστικά και δοξαστικά (σπανιότερα) ως αντικείμενό τους 2. Από αντίστοιχα απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις ως υποκείμενό τους : Ἠγγέλθη ὅτι οἱ στρατιῶται οὐκ ἂν ἠβούλοντο ποιεῖν ταῦτα. -Δῆλόν ἐστι ὅτι Σωκράτης ἀδικεῖ. 3. Από ουδέτερο δεικτικής αντωνυμίας (τοῦτο, ἐκεῖνο, ἕν κλπ) ή άλλη λέξη ως επεξήγησή τους. : Τοῦτο λέγουσιν, ὅτι Κέρκυραν εἷλεν Τιμόθεος. 1. Οριστική (πραγματικό) : Πρῶτον δὲ ἀποδείξω ὡς οὐχ ἵππευον. 2. Δυνητική Οριστική (δυνατό στο παρελθόν-μη πραγματικό) : Τοῦτο μέν γιγνώσκετε, ὅτι ἐγώ οὐκ ἄν ἐστασίαζον. 3. Δυνητική Ευκτική (δυνατό στο παρόν-μέλλον) : Οἱ Θηβαῖοι εἶπον ὅτι οὐκ ἂν ἀποδοῖεν τοὺς νεκρούς. 4. Ευκτική πλαγίου λόγου (από ρ. ιστορικού χρόνου-γνώμη υποκειμενική) : Κῦρος ἔλεγεν, ὅτι ἡ ὁδὸς ἔσοιτο πρὸς βασιλέα μεγάλη. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Μετά από ιστορικό χρόνο μπορεί η ειδική πρόταση να εκφέρεται με οριστική (και όχι ευκτική του πλαγίου λόγου), γιατί το περιεχόμενό της παρουσιάζεται ως βέβαιο με ισχύ και στο παρόν. Ενίοτε, μετά από ιστορικό χρόνο παρατηρείται εναλλαγή οριστικής και ευκτικής του πλαγίου λόγου (η οριστική δηλώνει βέβαιο και η ευκτική αβέβαιο γεγονός) : Οὗτοι ἔλεγον ὅτι Κῦρος μὲν τέθνηκεν, Ἀριαῖος δὲ πεφευγὼς εἴη. 2. Οι εκφράσεις οἶδ ὅτι (=βέβαια, φανερά), εὐ οἶδ ὅτι (=βεβαιότατα, αναμφίβολα), δῆλόν ὅτι (=βέβαια, προφανώς), όταν δεν συνοδεύονται από ρήμα έχουν επιρρηματική σημασία και μεταφράζονται με βεβαιωτικά ή επεξηγηματικά επιρρήματα. : Ἀκούετε, εὐ οἶδ ὅτι, καὶ ὑμεῖς Ἰάσονος ὄνομα. (Ακούτε, βέβαια, και εσείς το όνομα του Ιάσονα) μή (φόβος μήπως γίνει κάτι) : Κίνδυνός ἐστι μὴ ὁ δῆμος ἀπόληται. μή οὐ (φόβος μήπως δεν γίνει κάτι) : Ὑποπτεύομεν μὴ οὐ κοινοὶ ἀποβῆτε. ὅπως μή (φόβος μήπως γίνει κάτι) : Δέδοικα ὅπως μὴ πάνθ ἅμα σαφῆ γενήσεται. 1. Από ρήματα που δηλώνουν φόβο (φοβοῦμαι, δέδοικα ή δέδια), υποψία (ὑποπτεύω) επιφύλαξη ή δισταγμό (ὀκνῶ, φυλάττομαι, ἀθυμῶ) και φροντίδα ή ανησυχία (ὁρῶ [= προσέχω], σκοπῶ, εὐλαβοῦμαι) ως αντικείμενό τους : Δέδοικα μὴ οὐκ ἔχω ταύτην τὴν σοφίαν. 2. Από αντίστοιχα απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις (φόβος ἐστί, φοβερόν ἐστί, κίνδυνός ἐστι, δέος ἐστί, δεινόν ἐστι κ.λπ.) ως υποκείμενό τους : Φοβερόν (ἐστί) μή στερηθῶσι τῆς ἀρχῆς. 3. Από ουδέτερο δεικτικής αντωνυμίας (τοῦτο, ἐκεῖνο, ἕν κλπ) ή άλλη λέξη ως επεξήγησή τους. : Ἔτι δὲ καὶ τοῦτο δέδοικα, μὴ ἐν ταῖς δυσχωρίαις μονωθῶμεν. 1. Υποτακτική (φόβος προσδοκώμενος) : Δείσαντες δὲ ἐκεῖνοι μὴ ἐς τὰς Ἀθήνας ἀποπεμφθῶσι καθίζουσιν ἐς τὸ τῶν Διοσκούρων ἱερόν. 2. Οριστική (φόβος για κάτι πραγματικό) : Φοβοῦμαι μή μάτην ταῦτα λέγομεν. 3. Ευκτική πλαγίου λόγου (εξάρτηση από ρ. ιστορικού χρόνου-φόβος αβέβαιος στο παρελθόν) : Ξενοφῶν ἔδεισε μή κακά γένοιτο τῆ πόλει 4. Δυνητική Οριστική (φόβος για κάτι δυνατό στο παρελθόν υπό προϋποθέσεις) : Δέδοικα μὴ λόγοις ψευδέσιν ἐντετυχήκαμεν ἄν. 5. Δυνητική Ευκτική (φόβος για κάτι πιθανό στο παρόν-μέλλον υπό προϋποθέσεις) : Ὀκνῶ μή οὐκ ἂν ἔλθοιεν οἱ σύμμαχοι. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 3. Μετά από ιστορικό χρόνο μπορεί η ενδοιαστική πρόταση να εκφέρεται με υποτακτική (και όχι ευκτική του πλαγίου λόγου), γιατί ο φόβος της παρουσιάζεται ως προσδοκώμενος. : Ἐφοβήθησαν μή καί επί σφᾶς ὁ στρατός χωρήσῃ. Ενίοτε, μετά από ιστορικό χρόνο παρατηρείται εναλλαγή υποτακτικής και ευκτικής του πλαγίου λόγου (η υποτακτική δηλώνει προσδοκώμενο και η ευκτική αβέβαιο φόβο). 4. Ενίοτε παραλείπεται το ρήμα εξάρτησης (ὅρα, φοβοῦμαι) και η ενδοιαστική εμφανίζεται ως ανεξάρτητη πρόταση : (ὅρα) ὅπως μή ὁ σοφιστής ἐξαπατήσῃ -ἀλλά (φοβοῦμαι) μή οὐχ οὕτως ἔχῃ 5. Από παράλειψη του ρ. εξάρτησης και συγχώνευση της κύριας και της ενδοιαστικής πρότασης προήλθαν οι εκφράσεις οὐ μή + υποτακτική αορίστου ή οριστική μέλλοντα, που δηλώνουν έντονη άρνηση (=με κανέναν τρόπο δεν ) : οὐ μή γένηται τοῦτο (=με κανέναν τρόπο δεν θα γίνει αυτό, << οὐ δέος ἐστί μή γένηται τοῦτο)

2 ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ 1. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. μερικής αγνοίας : ερωτηματικές ή αντίστοιχες αναφορικές αντωνυμίες και επιρρήματα : Μειδίας ἠρώτα ἐπί τίσιν ἄν σύμμαχος γένοιτο. - Kαὶ ἠπόρει ὅτι χρήσαιτο. 2. ολικής αγνοίας: α) απλές : εἰ, σπάνια ἐάν, ἄν, ἤν (+υποτακτική) : Πρωταγόρας ἐρωτᾶ εἰ οὐκ αἰσχύνομαι.- Σκέψαι ἐὰν τόδε ἀρέσκῃ β) διμελείς : εἰ (ἐάν) ἤ, εἴτε εἴτε, πότερον(-α) ἤ : Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι εἰδὼς ἥξει Λακεδαιμονίους πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα. - Τοῦτο ἀπόκριναι, εἰ ἀληθῆ λέγομεν ἤ οὐκ ἀληθῆ. - δείξεις τάχα εἴτ εὐγενὴς πέφυκας εἴτ ἐσθλῶν κακή. 1. Από ρήματα που δηλώνουν ερώτηση ή απορία (ἐρωτῶ, πυνθάνομαι, ἀπορῶ, θαυμάζω), γνώση (γιγνώσκω, οἶδα, αἰσθάνομαι, ὁρῶ, ἀγνοῶ), αίσθηση (αἰσθάνομαι, ὁρῶ, ἀκούω), σκέψη ή προσοχή (σκοπῶ, σκοποῦμαι, σπουδάζω, βουλεύομαι, θεωρῶ, ἐξετάζω, θεωρῶ, ἐνθυμοῦμαι), φροντίδα (φροντίζω, ἐπιμελοῦμαι, προνοῶ, φυλάττομαι, παρασκευάζομαι), απόπειρα (πειρῶμαι), αφήγηση, δήλωση ή αγγελία (λέγω, δηλῶ, ἀποκρίνομαι, ἀγγέλλω), δείξη (δείκνυμι) ως αντικείμενό τους : Ὁρῶ σε ἀποροῦντα ποίαν ὁδόν ἐπί τον βίον τράπῃ. - Σαφῶς δ οὐκ οἶδ εἰ θεός ἐστιν. - Ἤρετο ὅ,τι τὸ σύνθημα εἴη. 2. Από αντίστοιχα απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις (φανερόν ἐστι, δῆλόν ἐστι, ἀφανές ἐστί, ἄδηλόν ἐστιν, ἀπορεῖται, δέδεικται κλπ) ως υποκείμενό τους : Ἄδηλόν ἐστιν εἴ τις ἔστ ἀδίκως διαβεβλημένος. 3. Από ουδέτερο δεικτικής αντωνυμίας (τοῦτο, ἐκεῖνο, ἕν κλπ) ή άλλη λέξη ως επεξήγησή τους. : Ἀλλ ἐκεῖνο ἵσως ἐννοεῖτε, πῶς ἂν τοῦτο γένοιτο. 1. Οριστική (πραγματικό) : Ξενοφῶν ἐρωτᾷ Κῦρον εἴ τι παραγγέλλει. 2. Δυνητική Οριστική (δυνατό στο παρελθόν-μη πραγματικό) : Ἠδέως ἂν ὑμῶν πυθοίμην τίν ἂν γνώμην περὶ ἐμοῦ εἴχετε. 3. Δυνητική Ευκτική (δυνατό στο παρόν-μέλλον υπό προϋποθέσεις) : Ἔγωγε ἀπορῶ τὶς ἂν τολμήσειεν εἰπεῖν ψευδῆ. 4. Υποτακτική απορηματική (απορία-αμηχανία για το πρακτέο αναφέρεται στο μέλλον) : Ἐβουλεύοντο οἱ Πλαταιεῖς εἴτε κατακαύσωσιν αὐτοὺς εἴτε τι ἄλλο χρήσωνται. 5. Ευκτική πλαγίου λόγου (εξάρτηση από ρ. ιστορικού χρόνου-περιεχόμενο υποκειμενικό ή αβέβαιο) : Λύσανδρος δὲ Φιλοκλέα πρῶτον ἐρωτήσας [ ], τὶ ἄξιος εἴη παθεῖν ἀρξάμενος εἰς Ἕλληνας παρανομεῖν, ἀπέσφαξεν. : 1. Μετά από ρήματα φροντίδας, σκέψης, απόπειρας, απορίας ακολουθούν πλάγιες ερωτηματικές με το ὅπως (μή)+οριστική μέλλοντα ή υποτακτική αορίστου (ενίοτε +ἄν). Το ὅπως μπορεί να μεταφρασθεί «πώς, με ποιον τρόπο, για να, μήπως». Οι προτάσεις αυτές χαρακτηρίζονται και ως τελικές ή ενδοιαστικές : Οἱ περσικοί νόμοι ἐπιμέλονται ὅπως μή τοιοῦτοι ἔσονται οἱ πολῖται ( φροντίζουν πώς να μη γίνουν, για να μη γίνουν τέτοιοι οι πολίτες) 2. Προτάσεις με το ὅπως+οριστική μέλλοντα εμφανίζονται ως ανεξάρτητες κατά παράλειψη του ρήματος εξάρτησης σκόπει ή σκοπεῖτε. Δηλώνουν συμβουλή ή έντονη προσταγή : Ὅπως οὖν ἔσεσθε ἄνδρες ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας, ἧς κέκτησθε (ενν : σκοπεῖτε) 3. Πολλές φορές μετά από ρήμα ιστορικού χρόνου δεν τίθεται ευκτική του πλαγίου λόγου και διατηρείται η οριστική ή η υποτακτική. Επίσης, παρατηρείται και εναλλαγή εγκλίσεων : πολὺν μὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγει ὁ θεός (διατήρηση οριστικής) - ἐκ δὲ τούτου ἐπυνθάνετο ἤδη αὐτῶν καὶ ὁπόσην ὁδὸν διήλασαν καὶ εἰ οἰκοῖτο ἡ χώρα (εναλλαγή οριστικής και ευκτικής πλαγίου λόγου) 4. Καμιά φορά συνδέονται παρατακτικά πλάγιες ερωτηματικές με ειδικές προτάσεις εξαρτώμενες από το ίδιο ρήμα, αφού αυτά τα δύο είδη προτάσεων συγγενεύουν νοηματικά : ταῦτα δὲ ποιήσας ἀνέβαινε πρὸς βασιλέα, φράσων ἅ τε λέγοιεν οἱ Λακεδαιμόνιοι καὶ ὅτι Κόνωνα συνειληφὼς εἴη ὡς ἀδικοῦντα

3 Β. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ /1 Α. ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ α) αναφορικές αντωνυμίες, β) αναφορικά επιρρήματα, γ) εμπρόθετα αναφορικά ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ : 1. αντικείμενο προσωπικού ρήματος : Φράσον ἅπερ ἔλεξας. 2. υποκείμενο απροσώπου ρήματος : Ὅστις αὑτὸν φιλεῖ, μετ ἐμοῦ μαχέσθω. 3. κατηγορούμενο : Φίλιππός ἐστιν ὃ,τι ἄν εἴπῃ τις. 4. ομοιόπτωτος προσδιορισμός (επιθετικός, επεξήγηση, παράθεση) : Τόδ ἐστὶ τὸ στρατόπεδον ὃ κατεκαύθη ὑπὸ τῶν Συρακοσίων - Ξενοφῶν ἔγραψε, ὃς στρατηγὸς ἦν - Ὦ Κλέαρχε, ἀπόφηναι γνώμην, ὅ,τι σοι δοκεῖ 5. ετερόπτωτος προσδιορισμός (σε πλάγια πτώση) : Ἴσασι οὐδὲν ὧν λέγουσι (γενική διαιρετική) 6. εμπρόθετος προσδιορισμός : πεισθείς ὑφ ὧν ἐπείσθης 7. δοτική προσωπική : καλόν το θνήσκειν, οἷς ὕβριν το ζῆν φέρει Οποιαδήποτε έγκλιση κρίσεως ή επιθυμίας : 1. Οριστική (πραγματικό) : Ἔστιν δίκης ὀφθαλμός ὅς τά πάνθ ὁρᾶ.- ὅστις βούλεται ὁπίσω μου ἐλθεῖν. 2. Δυνητική Οριστική (μη πραγματικό-αβέβαιο) : Ἦλθεν το ναυτικόν τῶν Περσῶν, ὅ τις ἄν ἰδών οὐκ ἐφοβήθη; 3. Δυνητική Ευκτική (δυνατό στο παρόν-μέλλον) : Δόρατα ἔχουσιν, ὅσα ἀνὴρ ἂν φέροι μόλις 4. Υποτακτική προτρεπτική (προτροπή) : εἰς καλὸν ἡμῖν Ἄνυτος ὅδε παρεκαθέζετο, ᾧ μεταδῶμεν τῆς συζητήσεως. 5. Ευκτική του πλαγίου λόγου (εξάρτηση από ρήμα ιστορικού χρόνου ή από έλξη) : εἷπεν ὅτι ἄνδρα ἄγοι, ὅν εἶρξαι δέοι 6. Ευχετική ευκτική (ευχή πραγματοποιήσιμη) : Ἂν γὰρ ἀποψηφίσησθε τοῦ νόμου, ὃ μὴ ποιήσαιτε, οἱ χρηστοὶ οὐχ ἕξουσι τὸ δίκαιον 7. Προστακτική (προτροπή ή αποτροπή) : Οὐκοῦν ἄξιον (ἐστὶ) τοῖς λόγοις τῶν κατηγόρων πιστεῦσαι μᾶλλον ἢ τοῖς ἔργοις καὶ τῷ χρόνῳ ὃν ὑμεῖς σαφέστατον ἔλεγχον τοῦ ἀληθοῦς νομίσατε. Β.1. Επιρρηματικές ως επιρρηματικοί ή εμπρόθετοι επιρρηματικοί προσδιορισμοί α) αναφορικά επιρρήματα τρόπου (ὅπως) ή τόπου (ὅθεν, ὁπόθεν, ἔνθεν, ὅποι, οἷ, ὅπου, οὗ, κλπ), β) εμπρόθετα αναφορικά ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ : 1. εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός 2. επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου ή τρόπου Οποιαδήποτε έγκλιση κρίσεως ή επιθυμίας (όπως και οι ονοματικές) 1. Μέγας γέγονεν ἐξ ὧν ἡμεῖς πράττετε (εμπρόθετος αιτίας) 2. Νομίζω ἄμεινον ἄν ὑμᾶς κρῖναι περί ὦν νῦν ἐρῶ (εμπρόθετος αναφοράς) 3. Βαδίζει ὅποι βούλεται (επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου) Β.2. Αναφορικές που δηλώνουν επιρρηματικές σχέσεις αιτίας, σκοπού, αποτελέσματος, προϋπόθεσης αναφορικές αντωνυμίες ΕΙΔΗ : 1. αναφορικές αιτιολογικές 2. αναφορικές τελικές 3. αναφορικές συμπερασματικές 4. αναφορικές υποθετικές ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ : Ό,τι και οι ονοματικές, αλλά και επιρρηματικοί προσδιορισμοί της αιτίας, του σκοπού, του αποτελέσματος ή της προϋπόθεσης αντιστοίχως. 1. αναφορικές αιτιολογικές : όπως οι αιτιολογικές - συνήθως οριστική (μτφρ. γιατί ) : Τὴν μητέρα ἐμακάριζον οἵων τέκνων ἔτυχε 2. αναφορικές τελικές : με οριστική μέλλοντα-από ρήμα κίνησης (μτφρ : για να ) : Πρεσβείαν πέμπει ἥτις ταῦτα ἐρεῖ 3. αναφορικές συμπερασματικές : οριστική, δυν.οριστική, δυν.ευκτική, σπάνια απαρέμφατο (μτφρ : ώστε ) : Οὐδεὶς οὕτως εὐήθης ἐστίν, ὅστις πόλεμον ἐρᾷ 4. αναφορικές υποθετικές : όπως οι υποθετικές - αποτελούν υπόθεση λανθάνοντος υποθετικού λόγου : α) πραγματικό : ἅ μη οἶδα οὐδέ οἴομαι εἰδέναι β) μη πραγματικό : Οὐκ ἂν ἐπεχειροῦμεν πράττειν ἃ μὴ ἠπιστάμεθα γ) προσδοκώμενο : Τῷ ἀνδρί, ὃν ἂν ἕλησθε, πείσομαι δ) αόριστη επανάληψη στο παρόν-μέλλον : Οἱ κύνες ὑλακτοῦσιν ὃν ἂν μὴ γιγνώσκωσιν ε) απλή σκέψη : Ἐγὼ ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη στ) αόριστη επανάληψη στο παρελθόν : Πάντας οἱ Λακεδαιμόνιοι, οὕς λάβοιεν, διέφθειρον.

4 ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / 3 : ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ /2 Γ. ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΕΣ Δηλώνουν σύγκριση/παρομοίωση ως προς το περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Η σύγκριση γίνεται ως προς το ποσόν, το ποιόν (μια ιδιότητα) ή τον τρόπο. Συχνά είναι ελλειπτικές ως προς το ρήμα, οπότε και εννοείται το ρήμα της κύριας. ΕΙΔΗ - α) παραβολικές του ποσού : με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅσος, ὁπόσος, ἡλίκος, ὁπηλίκος και τα αναφορικά επιρρήματα ὅσον, ὅσῳ. β) παραβολικές του ποιού : με τις αναφορικές αντωνυμίες οἷος, ὁποῖος (όποιος, όποιας λογής, τέτοιος που) γ) παραβολικές του τρόπου : με τα αναφορικά επιρρήματα ὡς, ὥσπερ, ὅπως, ᾗπερ, καθάπερ, ᾗ, οἷον, οἷα. ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΑ ΖΕΥΓΗ : Η εισαγωγική αναφορική λέξη σχηματίζει με αντίστοιχη δεικτική λέξη (αντωνυμία ή επίρρημα που τίθεται στην κύρια ή εννοείται), νοηματικά ζεύγη : τοιοῦτος - οἷος / τοιοῦτος - ὁποῖος / τοιοῦτος - ὅσος / τοσοῦτος - ὅσος / τόσον - ὅσον / τοσούτῳ - ὅσῳ / οὕτως - ὡς κλπ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ : επιρρηματικός προσδιορισμός της σύγκρισης/παρομοίωσης 1. Οριστική (πραγματικό) : Διὸ δεῖ ἦχθαί πως εὐθὺς ἐκ νέων, ὡς ὁ Πλάτων φησίν, ὥστε χαίρειν τε καὶ λυπεῖσθαι οἷς δεῖ (παραβολική του τρόπου) 1. Δυνητική Οριστική (δυνατό στο παρελθόν-μη πραγματικό) : Οἱ δὲ βάρβαροι τοσοῦτον ἐφρόνησαν, ὅσον περ ἂν [ἐφρόνουν] εἰ πάντων ἡμῶν ἐκράτησαν (παραβολική του ποσού) 2. Ευκτική (με ή χωρίς το ἄν- δυνατό στο παρόν-μέλλον) : Τοιοῦτος γίγνου περὶ τοὺς γονεῖς, οἵους ἂν εὔξαιο περὶ σεαυτὸν γενέσθαι τοὺς σεαυτοῦ παῖδας (παραβολική του ποιού) 3. Υποτακτική (+ἅν - δυνατό ή υποτιθέμενο) : Ποιήσομαι δὲ τὴν ἀπολογίαν ὡς ἂν δύνωμαι διὰ βραχυτάτων (παραβολική του τρόπου) 1.ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ : ὅς, ἥ, ὃ (= o oποίος) ὅσπερ, ἥπερ, ὅπερ (= o oποίος ακριβώς) ὅστις, ἥτις, ὅ,τι (= o oποίος) ὁπότερος,-α,-ον (= όποιος από τους δύο) ὅσος,-η,-ον (= ὅσος) ὁπόσος, -η,-ον (= ὅσος) οἷος,-α,-ον (= τέτοιος που) ὁποῖος,-α,-ον (= όποιας λογής) ἡλίκος,-η,-ον (= όσο μεγάλος) ὁπηλίκος,-η,-ον (= όσο μεγάλος) ὁποδαπός,-η,-ον (= από τον τόπο που) 2.ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ οὗ / ὅπου / ἔνθα / ὅποι (= όπου) ᾗ / ὅπῃ (= όπου, όπως) ἔνθεν / ὅθεν / ὁπόθεν (= απ όπου) οἷον / οἷα (= όπως, όπως ακριβώς) ὡς / ὅπως (= όπως) ὥσπερ / ᾗπερ / καθάπερ (= όπως ακριβώς) 3.ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : Τα αναφορικά ὅς, οὗ, ὅπου, ὅθεν, ὁπόθεν, ἔνθα, ἔνθεν δεν εισάγουν αναφορικές αλλά κύριες προτάσεις, όταν βρίσκονται στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου και δεν υπάρχει άλλη κύρια πρόταση στην περίοδο. Σ αυτή την περίπτωση μεταφράζονται με τα αντίστοιχα δεικτικά. Πέμπουσιν χιλίους ἱππεῖς καὶ Χειρίσοφον ἀρχηγόν. Οἳ ἀφίκοντο εἰς Πέλλαν Οἱ πολλοὶ συνηκολούθησαν ὧν εἷς καὶ Ξενοφῶν ἦν 4. Οι αναφορικές αντωνυμίες ὅστις, ὁποῖος, ὁπόσος ὁπηλίκος, όταν συνάπτονται με τα οῦν, -δή, -δήποτε λειτουργούν ως αόριστες αντωνυμίες, δεν εισάγουν αναφορικές προτάσεις και μεταφράζονται με το - δήποτε Ἐγὼ πάσχειν ὁ,τιοῦν ἕτοιμός εἰμι (Είμαι έτοιμος να πάθω οτιδήποτε). 5.ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ : Από τη σύνταξη των τύπων ἔστι και ἦν με τις αναφορικές αντωνυμίες ὃς και ὅστις ή με τα αναφορικά επιρρήματα ὅπου, ὅπως, ὅποι, ὅπῃ, ὅθεν, ἔνθα, προέκυψαν εκφράσεις που ισοδυναμούν με αόριστες ἀντωνυμίες ή αοριστολογικά επιρρήματα. Τέτοιες εκφράσεις εἶναι: ἔστιν ὃς, ἔστιν ὅστις, εἰσίν οἵ, ἔστιν οἵ = κάποιος, κάποιοι, μερικοί Καὶ τῶν νῦν ὑφ ἡμῶν ἀποθανόντων ἡμεῖς ἔστιν οὓς πολλὰ κατεδακρύσαμεν (Και για μερικούς από τους τωρινούς νεκρούς που πέθαναν από μας δακρύσαμε πάρα πολύ) Ἔστιν ἃ πολίσματα εἷλεν (Κατέλαβε μερικές μικρές πόλεις). οὐκ ἔστιν ὅστις, οὐδείς ἔστιν ὅς, οὐδείς ἔστιν ὅστις = κανένας Οὐδεὶς ἔστιν ὅστις οὐκ ἂν ἔδωκεν τρία τάλαντα. (Κανένας δεν θα έδινε τρία τάλαντα). οὐκ ἔστιν ὅστις οὐ, οὐδείς ἔστιν ὅς οὐ = καθένας, όλοι γενικὰ ἔστιν ὅτε = κάποτε - οὐκ ἔστιν ὅτε = ποτὲ- οὐκ ἔστιν ὅτε οὐ = πάντοτε ἔστιν ὅπως = κάπως -οὐκ ἔστιν ὅπως = καθόλου -οὐκ ἔστιν ὅπως οὐ = με κάθε τρόπο Οὐκ ἔστιν ὅπως αἱ αἰτίαι κωλύσουσιν ἡμᾶς συμβούλους γίγνεσθαι (Σε καμιά περίπτωση δεν θα μας εμποδίσουν οι κατηγορίες να γίνουμε σύμβουλοι). ἔστιν ὅπου = κάπου - οὐκ ἔστιν ὅπου = πουθενά - οὐκ ἔστιν ὅπου οὐ = παντού ἔστιν ᾗ / ὅπῃ = κάπου - ἔστιν ὅποι = προς κάπου - ἔστιν ὅθεν = από κάπου ἔστιν ἔνθα = κάπου ὅσον οὐ = σχεδόν - ὅσον μόνον = μόνον, σχεδόν - ὅσον τε = σχεδόν όσο, περίπου ὅσον τάχος = όσο το δυνατόν γρηγορότερα ὅσον αὐτίκα, ὅσον οὐκ ἤδη = σχεδόν αμέσως ὅσον οὔπω = όπου να ναι, σε λίγο, μετά από λίγο ὡς ή ὥσπερ τις καὶ ἄλλος = όπως κανένας άλλος Ἄρχειν ἐπίσταμαι ὥς τις καὶ ἄλλος (Ξέρω να διοικώ όπως κανένας άλλος).

5 ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / 4 : ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 6.ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΜΕΝΟ ΟΡΟ 1.Κανονικά η αναφορική αντωνυμία συμφωνεί σε γένος και αριθμό με τον όρο που προσδιορίζει. Η πτώση της ορίζεται από τη συντακτική θέση που έχει στην αναφορική πρόταση. Οἱ ἡγεμόνες οὓς ἔχομεν, οὔ φασιν εἶναι ἄλλην ὁδόν (οὓς : συμφωνεί κατά γένος και αριθμό με τον προσδιοριζόμενο όρο Οἱ ἡγεμόνες. Τίθεται σε αιτιατική ως αντικείμενο του ἔχομεν). 2.Εάν ο προσδιοριζόμενος όρος είναι περιληπτική λέξη ή γενική έννοια, τότε η αναφορική αντωνυμία τίθεται είτε σε πληθυντικό αριθμό, είτε σε ουδέτερο γένος. Τα δόξαντα πλήθει, οἵπερ δικάσουσι (αυτά που αποφάσισε το πλήθος, οι οποίοι θα δικάσουν : πλήθει : περιληπτική λέξη, γι αυτό η αντωνυμία οἵπερ τίθεται σε πληθυντικό) 2.Εάν ο προσδιοριζόμενος όρος είναι γενική έννοια ή η αναφορική πρόταση αναφέρεται σε ολόκληρο το νόημα της κύριας και εννοείται η λέξη πράγμα, τότε η αναφορική αντωνυμία τίθεται σε ουδέτερο γένος. Ὦ Κλέαρχε, ἀπόφηναι γνώμην, ὅ,τι σοι δοκεῖ (γνώμην : γενική έννοια) ἄνθρωπος, ὅ συνέσει υπερέχει τῶν ἄλλων. (η αναφορική πρόταση αναφέρεται σε ολόκληρο το νόημα της κύριας-εννοείται η λ. πράγμα) 7.ΕΛΞΗ ΤΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΟΥ Η ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΕΛΞΗ Mερικές φορές η αναφορική αντωνυμία αντί να βρίσκεται σε πτώση αιτιατική (ως αντικείμενο του ρήματος της αναφορικής πρότασης), βρίσκεται σε πτώση δοτική ή γενική, επειδή έλκεται από την πτώση (γενική ή δοτική) του όρου που προσδιορίζει. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται έλξη του αναφορικού ή αναφορική έλξη. Ποία ἐστιν ἡ ὠφέλεια τοῖς θεοῖς ἀπὸ τῶν δώρων ὧν λαμβάνουσι; (αντί ἃ λαμβάνουσι : το ρήμα «λαμβάνουσι» έπρεπε να πάρει αντικείμενο σε πτώση αιτιατική «ἅ». Όμως η αναφορική αντωνυμία «ἃ» έλκεται από την πτώση του προσδιοριζόμενου όρου («ἀπὸ τῶν δώρων») και μετατρέπεται σε γενική «ὧν». ) Τοῖς μὲν ἄλλοις, οἷς ἔχομεν, οὐδὲν τῶν ζώων διαφέρομεν. (αντί: ἃ ἔχομεν το ρήμα «ἔχομεν» έπρεπε να πάρει αντικείμενο σε πτώση αιτιατική «ἅ». Όμως η αναφορική αντωνυμία «ἃ» έλκεται από την πτώση προσδιοριζόμενου όρου «Τοῖς μὲν ἄλλοις» και μετατρέπεται σε δοτική «οἷς».) 8.ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΕΛΞΗ Η ΑΝΘΕΛΞΗ ΤΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΟΥ Όμοια μπορεί να έλκεται ο προσδιοριζόμενος όρος από την πτώση της αναφορικής αντωνυμίας. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται αντίστροφη έλξη ή ανθέλξη του αναφορικού. Τὸν ἄνδρα τοῦτον, ὃν ζητεῖς, οὗτός ἐστιν ἐνθάδε. (αντί: Ὁ ἀνὴρ οὗτος, ὃν ζητεῖς, οὗτός ἐστιν ἐνθάδε. Ο όρος «Τὸν ἄνδρα τοῦτον» έπρεπε ως υποκείμενο του ρ. ἐστὶ να βρίσκεται σε ονομαστική «Ὁ ἀνὴρ οὗτος». Έλκεται όμως από την πτώση της αναφορικής αντωνυμίας «ὃν» που τον προσδιορίζει και μετατρέπεται σε αιτιατική πτώση.) Συχνά στην αντίστροφη έλξη ή ανθέλξη, όταν η αναφορική αντωνυμία αναφέρεται σ' ένα ουσιαστικό, τότε το ουσιαστικό μπαίνει στο τέλος της αναφορικής πρότασης χωρίς άρθρο. Μεγάλη τε ἦν, εἰς ἣν ἀφίκοντο κώμην. (αντί: Μεγάλη τε ἦν ἡ κώμη, εἰς ἣν ἀφίκοντο.)

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Με βάση τα παραδείγματα που ακολουθούν, να συμπληρώσετε τα κενά στη β στήλη

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Με βάση τα παραδείγματα που ακολουθούν, να συμπληρώσετε τα κενά στη β στήλη ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Με βάση τα παραδείγματα που ακολουθούν, να συμπληρώσετε τα κενά στη β στήλη ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Κῦρος δὲ ἔχων οὓς εἴρηκα ὡρμᾶτο ἀπὸ Σάρδεων (Ο Κύρος έχοντας αυτούς που

Διαβάστε περισσότερα

Αντωνυμίες ονομάζονται οι κλιτές λέξεις που χρησιμοποιούνται στο λόγο αντί των ονομάτων (ουσιαστικών ή επιθέτων). Τα είδη των αντωνυμιών είναι:

Αντωνυμίες ονομάζονται οι κλιτές λέξεις που χρησιμοποιούνται στο λόγο αντί των ονομάτων (ουσιαστικών ή επιθέτων). Τα είδη των αντωνυμιών είναι: 1 ονομάζονται οι κλιτές λέξεις που χρησιμοποιούνται στο λόγο αντί των ονομάτων (ουσιαστικών ή επιθέτων). Τα είδη των αντωνυμιών είναι: 1. προσωπικές, 2. δεικτικές, 3. οριστική ή επαναληπτική, 4. κτητικές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Με βάση τα παραδείγματα που δίνονται και προσέχοντας τις έντονα γραμμένες λέξεις (εισαγωγή, εκφορά) και τις λέξεις με πλάγια γράμματα ( ρήμα

Διαβάστε περισσότερα

Δηµοσθένης. Ὀλυνθιακοί. Μετάφραση-Σχόλια Νικ. Σ. Γκινόπουλος ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Δηµοσθένης. Ὀλυνθιακοί. Μετάφραση-Σχόλια Νικ. Σ. Γκινόπουλος ΠΡΟΛΟΓΟΣ Δηµοσθένης Ὀλυνθιακοί Μετάφραση-Σχόλια Νικ. Σ. Γκινόπουλος ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι Ολυνθιακοί είνε τρεις λόγοι του ηµοσθένους τρεις εκ των αρίστων του δαιµονίου ρήτορος και των κλασσικών εν γένει λόγων ωνοµάσθησαν

Διαβάστε περισσότερα

Η πρόταση. Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα.

Η πρόταση. Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα. Η πρόταση Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα. Ορθογραφικές παρατηρήσεις 1. Το πρώτο γράμμα κάθε πρότασης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΗΣ Σ. ΜΥΛΩΝΑΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΗΛΙΑΣ Γ. ΚΑΡΚΑΝΙΑΣ ΑΣΚΑΛΟΣ

ΑΡΗΣ Σ. ΜΥΛΩΝΑΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΗΛΙΑΣ Γ. ΚΑΡΚΑΝΙΑΣ ΑΣΚΑΛΟΣ ΑΡΗΣ Σ. ΜΥΛΩΝΑΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΗΛΙΑΣ Γ. ΚΑΡΚΑΝΙΑΣ ΑΣΚΑΛΟΣ 1 Κάθε γνήσιο αντίτυπο φέρει την υπογραφή του συγγραφέα. 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΠΡΟΤΑΣΗ...σελ. 9 2. ΤΑ ΕΙ Η ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ...σελ. 10 2 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α. ΩΣ ΠΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΑΓΝΩΣΤΟ) ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΑΓΝΩΣΤΟ) ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΑΓΝΩΣΤΟ) ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Ανδοκίδου Περί των µυστηρίων 7 Ἒτι δέ καί τόδε ἐνθυµητέον, ὅτι πολλοί ἢδη πολλά καί δεινά κατηγορήσαντες παραχρῆµα ἐξελέγχθησαν ψευδόµενοι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - Α Ι ΑΚΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - Α Ι ΑΚΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Κείµενο ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - Α Ι ΑΚΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΙΣΧΙΝΟΥ, ΚΑΤΑ ΚΤΗΣΙΦΩΝΤΟΣ 110-111 Γέγραπται γάρ οὕτως ἐν τῇ ἀρᾷ, "εἴ τις τάδε" φησί "παραβαίνει ἤ πόλις ἤ ἰδιώτης ἤ ἔθνος,

Διαβάστε περισσότερα

Á. ÄÉÄÁÃÌÅÍÏ ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ. Δημοσθένους: «Ὑπέρ τῆς Ροδίων ἐλευθερίας» Παράγραφοι 17 18

Á. ÄÉÄÁÃÌÅÍÏ ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ. Δημοσθένους: «Ὑπέρ τῆς Ροδίων ἐλευθερίας» Παράγραφοι 17 18 2 ï Ä É Á Ã Ù Í É Ó Ì Á Á. ÄÉÄÁÃÌÅÍÏ ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ Δημοσθένους: «Ὑπέρ τῆς Ροδίων ἐλευθερίας» Παράγραφοι 17 18 ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ [ ] Ὑπέρ τίνων οὖν ἐστίν; Πρός μέν τούς δήμους ἤ περί τῶν ἰδίων ἐγκλημάτων, οὐ δυνηθέντων

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 9 Διόνυσος, Ἀπόλλων καὶ Ποσειδῶν ἐν Ἀττικῇ

Ενότητα 9 Διόνυσος, Ἀπόλλων καὶ Ποσειδῶν ἐν Ἀττικῇ Ενότητα 9 Διόνυσος, Ἀπόλλων καὶ Ποσειδῶν ἐν Ἀττικῇ Στην ενότητα επαναλαμβάνονται πολλά από τα φαινόμενα που έχουν ήδη παρουσιαστεί και μπορεί να λειτουργήσει επαναληπτικά. Το κείμενο είναι εύκολο στην

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος, Πρωταγόρας 324 Α- C

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος, Πρωταγόρας 324 Α- C ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος, Πρωταγόρας 324 Α- C Ἔνθα δή πᾶς παντί θυμοῦται καί νουθετεῖ, δῆλον ὅτι ὡς ἐξ ἐπιμελείας καί μαθήσεως κτητῆς οὔσης. Εἰ γάρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι τό κολάζειν, ὦ Σώκρατες, τούς ἀδικοῦντας

Διαβάστε περισσότερα

Α Ι ΑΚΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ. 1. Ἰσαίου περί τοῦ Κλεωνύµου κλήρου, 41-42

Α Ι ΑΚΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ. 1. Ἰσαίου περί τοῦ Κλεωνύµου κλήρου, 41-42 Α Ι ΑΚΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 1. Ἰσαίου περί τοῦ Κλεωνύµου κλήρου, 41-42 «Χρή δέ, ὦ ἄνδρες, καί διά τήν συγγένειαν και διά τήν τοῦ πράγµατος ἀλήθειαν, ὅπερ ποιεῖτε, τοῖς κατά γένος ψηφίζεσθαι µᾶλλον ἤ τοῖς κατά διαθήκην

Διαβάστε περισσότερα

ΘΟΥΚΙ Ι ΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Β. Ο επιτάφιος λόγος του Περικλή

ΘΟΥΚΙ Ι ΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Β. Ο επιτάφιος λόγος του Περικλή ΘΟΥΚΙ Ι ΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Β Ο επιτάφιος λόγος του Περικλή 34. Τον ίδιο χειµώνα οι Αθηναίοι, ακολουθώντας την πατροπαράδοτη συνήθεια, τέλεσαν δηµόσια την ταφή εκείνων που πρώτοι σκοτώθηκαν σε αυτόν τον πόλεµο.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014 ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014 ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Ἠθικὰ Νικομάχεια (Β1,1-4) Διττῆς δὴ τῆς ἀρετῆς οὔσης, τῆς μὲν διανοητικῆς τῆς δὲ ἠθικῆς, ἡ μὲν διανοητικὴ τὸ πλεῖον ἐκ διδασκαλίας ἔχει καὶ τὴν γένεσιν

Διαβάστε περισσότερα

Á. ÄÉÄÁÃÌÅÍÏ ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ. Ισοκράτους: «Περί Ειρήνης» (Παράγραφοι 15 16)

Á. ÄÉÄÁÃÌÅÍÏ ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ. Ισοκράτους: «Περί Ειρήνης» (Παράγραφοι 15 16) Α Ρ Χ Α Ι Α Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Σ Â ËÕÊÅÉÏÕ 1 ï Ä É Á Ã Ù Í É Ó Ì Á Á. ÄÉÄÁÃÌÅÍÏ ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ Ισοκράτους: «Περί Ειρήνης» (Παράγραφοι 15 16) ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ Ὅμως δέ καί τούτων ὑπαρχόντων οὐκ ἄν ἀποσταίην ὧν διενοήθην,

Διαβάστε περισσότερα

Θ. Α. ΑΜΕΛΙΔΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ

Θ. Α. ΑΜΕΛΙΔΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Θ. Α. ΑΜΕΛΙΔΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2010 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει κάθε φιλόλογος, όταν καλείται να διδάξει το «Φιλοσοφικό Λόγο» στην Γ Λυκείου είναι πώς να οργανώσει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ Α ΓΥΜΝΑΙΟΥ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ Α ΓΥΜΝΑΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ 1. Να τονίσετε τις παρακάτω λέξεις και να αιτιολογήσετε τον τονισμό: ο ἀνηλικος, το πληθος, ἐχω, ο θειος, των ὡραιων, οι ναυται, οι οικοι, τοις κηποις, τας ωρας, τους ἀνθρωπους, το ῥευμα.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Κείμενο Πεφυκέναι γὰρ δή φασὶ τὸ μὲν ἀγαθόν, τὸ δὲ ἀδικεῖσθαι κακόν, πλέονι δὲ κακῷ ὑπερβάλλειν τὸ ἀδικεῖσθαι ἢ τὸ ἀδικεῖν, ὥστ ἐπειδὰν

Διαβάστε περισσότερα

ἐπικτήτου ἐγχειρίδιον γνωμολόγιον ἐπικτήτου τό καλούμενον

ἐπικτήτου ἐγχειρίδιον γνωμολόγιον ἐπικτήτου τό καλούμενον ἐπικτήτου ἐγχειρίδιον γνωμολόγιον ἐπικτήτου τό καλούμενον ἐπικτήτου ἐγχειρίδιον γνωμολόγιον ἐπικτήτου τό καλούμενον αʹ 1. Τῶν ὄντων τὰ μέν ἐστιν ἐφ' ἡμῖν, τὰ δὲ οὐκ ἐφ' ἡμῖν. ἐφ' ἡμῖν μὲν ὑπόληψις, ὁρμή,

Διαβάστε περισσότερα

ιδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους Πολιτικά Θ 2.1-4

ιδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους Πολιτικά Θ 2.1-4 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ιδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕ στις λόγ. φρ. άδεια/φόρος επιτηδεύματος. [παράγ. λ. ἐπιτηδεύω + παρ. επίθ. -μα]. ἐπιτηδεύω ΡΗΜΑ

ΝΕ στις λόγ. φρ. άδεια/φόρος επιτηδεύματος. [παράγ. λ. ἐπιτηδεύω + παρ. επίθ. -μα]. ἐπιτηδεύω ΡΗΜΑ ἐπιστήμη, -ης, ἡ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ 1. γνώση, εμπειρία, ικανότητα: ἐπιστήμη πρὸς τὸν πόλεμον. 2. επιστημονική γνώση: ἰατρική ἐπιστήμη. δόξα «υποκειμενική γνώμη». ΝΕ επιστήμη (με τη σημ. 2). [παράγ. λ. ἐπι-στη-

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ. Μετάφραση, προλεγόµενα: Αρ. Καµπάνης

ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ. Μετάφραση, προλεγόµενα: Αρ. Καµπάνης ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ Μετάφραση, προλεγόµενα: Αρ. Καµπάνης Το Εγχειρίδιον δεν είνε γραµµένον από τον ίδιον τον Επίκτητον. Όπως ο Σωκράτης, όπως ο Ιησούς, και ο Επίκτητος δεν αφήκε σύγγραµµα κανένα. Αι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ. Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Θουκυδίδου Περικλέους Ἐπιτάφιος (ΙΙ, 41)

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ. Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Θουκυδίδου Περικλέους Ἐπιτάφιος (ΙΙ, 41) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 6 IOYΝIOY 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ : ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Θουκυδίδου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος ὁ Προμηθεὺς κλοπῆς δίκη μετῆλθεν.» Μη ξέροντας λοιπόν ο Προμηθέας τι είδους

Διαβάστε περισσότερα

Η ενότητα της Εκκλησίας. Από: Στ. Παπαδόπουλος, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, τ. 2, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήναι 1999.

Η ενότητα της Εκκλησίας. Από: Στ. Παπαδόπουλος, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, τ. 2, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήναι 1999. Στυλιανός Παπαδόπουλος Η ενότητα της Εκκλησίας Από: Στ. Παπαδόπουλος, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, τ. 2, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήναι 1999. Η Εκκλησία, εφόσον είναι σώμα Χριστού, που σκοπό έχει την

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ. Κείµενο διδαγµένο από το πρωτότυπο Λυσίου Ὑπὲρ Μαντιθέου, 1-3

ΘΕΜΑΤΑ. Κείµενο διδαγµένο από το πρωτότυπο Λυσίου Ὑπὲρ Μαντιθέου, 1-3 ΘΕΜΑΤΑ Κείµενο διδαγµένο από το πρωτότυπο Λυσίου Ὑπὲρ Μαντιθέου, 1-3 1 Εἰ µὴ συνῄδη, ὦ βουλή, τοῖς κατηγόροις βουλοµένοις ἐκ παντὸς τρόπου κακῶς ἐµὲ ποιεῖν, πολλὴν ἂν αὐτοῖς χάριν εἶχον ταύτης τῆς κατηγορίας

Διαβάστε περισσότερα

Οι κύριες αρετές και η αριστοτελική ηθική

Οι κύριες αρετές και η αριστοτελική ηθική Έρκυνα, Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Επιστημονικών Θεμάτων, Τεύχος 2ο, 76 86, 2014 Οι κύριες αρετές και η αριστοτελική ηθική Νικόλαος Π. Μητρόπουλος nmitro.pconstan@yahoo.gr Εκπαιδευτικός ΠΕ01 Περίληψη. Στο

Διαβάστε περισσότερα

AΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

AΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 12 Ιουνίου 2015 AΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Απαντήσεις Θεμάτων Επαναληπτικών Πανελληνίων Εξετάσεων Γενικών Λυκείων Α1. Ακόμη, το να κάνει κανείς λάθος μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους (γιατί το κακό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3) Διδαγμένο

Διαβάστε περισσότερα

Á. ÄÉÄÁÃÌÅÍÏ ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ. ηµοσθένους «Υπέρ της Ροδίων ελευθερίας» Παράγραφοι 17 18

Á. ÄÉÄÁÃÌÅÍÏ ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ. ηµοσθένους «Υπέρ της Ροδίων ελευθερίας» Παράγραφοι 17 18 sel 8-18 arxaia:sel 18-39.qxd 30/3/2007 9:57 Page 14 2 ï Ä É Á Ã Ù Í É Ó Ì Á Á. ÄÉÄÁÃÌÅÍÏ ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ ηµοσθένους «Υπέρ της Ροδίων ελευθερίας» Παράγραφοι 17 18 ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ [ ]Ὑπέρ τίνων οὖν ἐστίν; Πρός μέν

Διαβάστε περισσότερα