ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Transcript

1

2 Πανεπιστήμιο Κρήτης Σχολή Επιστημών Αγωγής Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ακαδημαϊκού έτους Ρέθυμνο, Μάιος 2008

3 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης 1.1. Περιγραφή και ανάλυση της διαδικασίας εσωτερικής αξιολόγησης στο Τμήμα Πηγές από τις οποίες αντλήθηκαν πληροφορίες 1.2. Ανάλυση των στοιχείων της διαδικασίας της εσωτερικής αξιολόγησης 1.3. Προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Παρουσίαση του Τμήματος 2.1. Γεωγραφική θέση του Τμήματος 2.2. Ιστορικό της εξέλιξης του Τμήματος 2.3. Σκοπός, στόχοι και φυσιογνωμία του Τμήματος Μέλη Δ.Ε.Π. κ.λπ Λοιπό διδακτικό προσωπικό κατά το ακαδημαϊκό έτος Διοίκηση του Τμήματος Επιτροπές του Τμήματος Εσωτερικοί Κανονισμοί λειτουργίας του Τμήματος Διάρθρωση του Τμήματος Εκπαιδευτικά και Ερευνητικά Εργαστήρια Παρόν και μέλλον των Εργαστηρίων του Τμήματος 2.5. Πειραματικό Νηπιαγωγείο του Πανεπιστημίου Κρήτης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Πρόγραμμα Σπουδών 3.1. Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών Κανονισμός Προπτυχιακών Σπουδών Απαντήσεις των διδασκόντων στα ερωτήματα σχετικά με το Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών 3.2. Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Κανονισμός του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Απαντήσεις των διδασκόντων στα ερωτήματα σχετικά με το Πρόγραμμα 3.3. Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών Κανονισμός των Διδακτορικών Σπουδών Απαντήσεις των διδασκόντων στα ερωτήματα σχετικά με το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών 3.4. Πρόγραμμα Σπουδών Μετεκπαίδευσης. Διδασκαλείο Νηπιαγωγών Κρήτης Ίδρυση και λειτουργία του Διδασκαλείου Νηπιαγωγών Κρήτης. Κανονισμός Σπουδών Πραγματοποιούμενη ενημέρωση σχετικά με το Διδασκαλείο Προοπτικές ανάπτυξης του Διδασκαλείου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο Διδακτικό έργο 4.1. Απαντήσεις των διδασκόντων στα ερωτήματα σχετικά με το διδακτικό τους έργο

4 4 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο Ερευνητικό έργο 5.1. Επιστημονικά συνέδρια, συμπόσια, ημερίδες και διαλέξεις που διοργάνωσε το Π.Τ.Π.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης 5.2. Επιχορηγούμενα ερευνητικά προγράμματα 5.3. Δραστηριότητες των Εργαστηρίων του Τμήματος Απολογισμός του έργου των Εργαστηρίων για το ακαδημαϊκό έτος Προγραμματισμός του έργου των Εργαστηρίων για το ακαδημαϊκό έτος Πηγές ενημέρωσης (βιβλιοθήκες, αρχεία και βάσεις βιβλιογραφικών δεδομέ νων) που διαχειρίζεται και αναπτύσσει το Τμήμα 5.5. Ερευνητική δραστηριότητα των μελών Δ.Ε.Π. του Π.Τ.Π.Ε Επιστημονικές δημοσιεύσεις των μελών Δ.Ε.Π Αναγνώριση της έρευνας που γίνεται στο Π.Τ.Π.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης 5.6. Συμμετοχή φοιτητών και εξωτερικών συνεργατών στην έρευνα 5.7. Ερευνητικές υποδομές του Π.Τ.Π.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο Σχέσεις με κοινωνικούς / πολιτιστικούς / παραγωγικούς (ΚΠΠ) φορείς ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ο Στρατηγική ακαδημαϊκής ανάπτυξης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο Διοικητικές υπηρεσίες και υποδομές ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ο Σχέδια βελτίωσης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Παράρτημα Α Πίνακες Αποτελεσμάτων Παράρτημα Β Ερωτηματολόγιο Παράρτημα Γ Επιτροπές του Τμήματος Παράρτημα Δ Εργαστήρια του Τμήματος Παράρτημα Ε Οδηγός Προπτυχιακών Σπουδών Παράρτημα Στ Μαθήματα Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών Παράρτημα Ζ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Βασικές διατάξεις και Εσωτερικός Κανονισμός Παράρτημα Η Μαθήματα Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών. Παράρτημα Θ Κανονισμός Σπουδών και Εσωτερικός Κανονισμός του Διδασκαλείου Νηπιαγωγών Παράρτημα Ι Μαθήματα Διδασκαλείου Νηπιαγωγών Παράρτημα Κ Κατάλογος διοργανωμένων επιστημονικών συνεδρίων Παράρτημα Λ Επιστημονικές δραστηριότητες των μελών Δ.Ε.Π. του Τμήματος

5 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης παρουσιάζει την πρώτη Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης, στην οποία αποτιμήθηκε και καταγράφηκε συστηματικά, αναλυτικά και με τη χρήση κατά το δυνατό αντικειμενικών κριτηρίων το διδακτικό, επιστημονικό ή άλλο έργο που επιτελέστηκε στο Τμήμα κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας. Κοινή διαπίστωση όλων είναι ότι το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης λειτουργεί ως ένα επιστημονικά πολυσυλλεκτικό Τμήμα, το οποίο εκπληρώνει το σκοπό του καλλιεργώντας και προάγοντας τις Επιστήμες της Αγωγής. Κυρίαρχη θέση σ αυτό έχει η Παιδαγωγική Επιστήμη, η οποία, πλαισιωμένη και από άλλες επιστήμες, αποτελεί βασική διαχρονική επιλογή του Τμήματος, συμβατή με τους σκοπούς του. Πρόκειται για ένα δημοκρατικά διοικούμενο Τμήμα, καθώς το ισχύον σύστημα των Επιτροπών προβλέπει τη συμμετοχή όλων των μελών στη διοίκηση, διασφαλίζοντας με τον καλύτερο τρόπο τη διαφάνεια στην άσκησή της. Οι αξιοκρατικές διαδικασίες που έχουν αναπτυχθεί όσον αφορά στις προσλήψεις και τις εξελίξεις των μελών ΔΕΠ εγγυώνται την επιτυχή πορεία του Τμήματος και εξασφαλίζουν τη συμμετοχή νέων επιστημόνωνερευνητών. Από τη θέση της Προέδρου του Τμήματος, επιθυμώ να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες προς όλα τα μέλη του, που σε συνεργασία με την ΟΜ.Ε.Α. εργάστηκαν για τη σύνταξη της παρούσας Έκθεσης. Με την εσωτερική αξιολόγηση το Τμήμα γνώρισε καλύτερα τον εαυτό του, διαπίστωσε τις ελλείψεις και τις αδυναμίες του και επαναπροσδιόρισε τους στόχους του για τη μελλοντική ακαδημαϊκή του ανάπτυξη. Ελπίζω τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, που παρουσιάζονται στην Έκθεση αυτή, να αξιοποιηθούν από τους αρμόδιους φορείς με τρόπο θετικό τόσο για τη λειτουργία του Τμήματος στο μέλλον όσο και για την ευόδωση των στόχων της γενικότερης προσπάθειας που καταβάλλεται στον τομέα αξιολόγησης των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η Πρόεδρος του Τμήματος Ευφημία Τάφα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προσχολικής Παιδαγωγικής

6 6 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης 1.1. Περιγραφή και ανάλυση της διαδικασίας εσωτερικής αξιολόγησης στο Τμήμα Το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης (Π.Τ.Π.Ε.) του Πανεπιστημίου Κρήτης διεξήγαγε μια σειρά έντονων συζητήσεων και αντιπαραθέσεων, ώσπου να οδηγηθεί σε αποφάσεις σχετικά με το ερώτημα εάν και με ποιο τρόπο θα διεξαγάγει την εσωτερική του αξιολόγηση. Οι αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν το 2005 κατά τη συζήτηση του υπό έγκριση Νόμου 3374/2005 («Διασφάλιση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση»), αλλά και η άρνηση της πρυτανικής αρχής κατά το 2007 να πάρει θετική στάση, να καθοδηγήσει και να συγκροτήσει τη Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟ.ΔΙ.Π.), υπήρξαν αναχαιτιστικοί παράγοντες για μια γρήγορη και εύκολη απόφαση. Αμφισβητήσιμος θεωρήθηκε ο έντονα γραφειοκρατικός χαρακτήρας των ερωτηματολογίων, τα οποία πρέπει να συμπληρώνονται από όλα τα μέλη του Τμήματος σε τακτά χρονικά διαστήματα (ανά εξάμηνο για όλα τα μαθήματα, ανά έτος για τη συγκρότηση της Ετήσιας Εσωτερικής Έκθεσης) και με μεγάλη πληθώρα ερωτημάτων, για τη στατιστική επεξεργασία των οποίων θα πρέπει να ενεργοποιηθεί τόσο το επιστημονικό όσο και το βοηθητικό προσωπικό (διοικητικά μέλη και μέλη Ε.Τ.Ε.Π.) εις βάρος των κυρίων καθηκόντων τους, που είναι η διδασκαλία και η έρευνα. Διατυπώθηκε η άποψη ότι εδώ πρόκειται για μια στατιστική και συγγραφική εργασία με τεράστιες απαιτήσεις, που έρχεται να προστεθεί στο ήδη έντονα επιβαρυμένο πρόγραμμα των μελών του Τμήματος. Ενώ τα καθήκοντα των μελών Δ.Ε.Π. εκτείνονταν έως τώρα σε τρία πεδία, διδακτικό, ερευνητικό και διοικητικό, η τακτή αξιολόγηση προστίθεται ως τέταρτο πεδίο, απειλώντας να καταδαπανήσει τις δυνάμεις και τον χρόνο που διεκδικούσαν τα τρία άλλα πεδία. Για την ανάληψη του πρόσθετου μόχθου δεν ανακοινώθηκε ούτε ένα οικονομικό κίνητρο ούτε επαύξηση του διοικητικού ή τεχνικού προσωπικού, ενώ ως αμφίβολα κρίνονται τα αποτελέσματα. Επιπλέον αντιρρήσεις προκάλεσε το γεγονός ότι η αξιολόγηση αφορά στα πανεπιστημιακά Τμήματα και όχι στο συνολικό σύστημα της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης, όχι στην απελπιστική εξάρτηση των Πανεπιστημίων από τη γραφειοκρατία του ΥΠ.Ε.Π.Θ., όχι στην πενιχρή οικονομική κατάσταση, στην οποία ευρίσκονται τα μέλη Δ.Ε.Π. Ως τέτοια η νομοθετημένη αξιολόγηση χαρακτηρίστηκε μονομερής, χρονοβόρα, αναποτελεσματική και ύποπτη. Έτσι, προτάθηκε η επέκταση των κριτηρίων, ώστε να εκφρασθεί τουλάχιστον η εκτίμηση των μελών Δ.Ε.Π. για την επί έτη αναβαλλόμενη οικονομική αναβάθμισή τους και για την απίστευτη ταλαιπωρία τους από τις διαιωνιζόμενες γραφειοκρατικές διαδικασίες (π.χ., την επί έτη συρόμενη διαδικασία διορισμού ή εξέλιξης, την επί μήνες καθυστερούμενη πληρωμή των διανεμόμενων συγγραμμάτων και την επί μήνες καθυστέρηση διαγωνισμών, εγκρίσεων, υπογραφών κ.λπ. για την προμήθεια αναγκαίου υλικού). Χρήσιμο θα ήταν να αξιολογηθεί και το περιβάλλον της πόλης του Ρεθύμνου. Το Ρέθυμνο είναι μια μικρή γραφική πόλη με πλούσια φυσική ομορφιά και ιστορική φυσιογνωμία. Διακρίνεται για τον φιλόξενο χαρακτήρα των κατοίκων της και την ενδιαφέρουσα φοιτητική ζωή που προσφέρει. Ωστόσο, στην πόλη παρατηρούνται αυξημένη εγκληματικότητα, χαμηλού επιπέδου δημόσιες παροχές (συχνές διακοπές ηλεκτροδότησης και υδροδότησης,

7 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους έλλειψη αεροδρομίου, ελλιπής ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά), ισχνή παρουσία πολιτιστικών δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα κατά τη χειμερινή περίοδο, έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα και κακή ρυμοτομία. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στην πόλη του Ρεθύμνου δεν υπάρχει ούτε ένα αμιγώς ακαδημαϊκό βιβλιοπωλείο. Από την άποψη αυτή τίθεται το ερώτημα αν μπορούν να εφαρμοστούν τα κριτήρια αξιολόγησης μεγάλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της αλλοδαπής προκειμένου να αξιολογηθούν τα ελληνικά Α.Ε.Ι., τα οποία λειτουργούν σε ένα γραφειοκρατικό θεσμικό πλαίσιο με σαφώς λιγότερες υποδομές και δυνατότητες ακαδημαϊκής ανάπτυξης και εξέλιξης για το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό τους. Αυτό που κατά κοινή παραδοχή θα έπρεπε πρώτιστα να αξιολογηθεί είναι οι απαράδεκτα χαμηλοί μισθοί των μελών Δ.Ε.Π., οι οποίοι τα εξαναγκάζουν να καταφεύγουν σε δεύτερη ή και τρίτη απασχόληση, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές τους ανάγκες. Για να δοθεί μια εικόνα αυτού του στοιχείου, αρκεί να ιδωθεί ο Πίνακας 1 που εκθέτει τον βασικό μισθό των μελών Δ.Ε.Π.σε ευρώ: Πίνακας 1. Βασικός μισθός μελών Δ.Ε.Π. Αυτή η απαράδεκτα χαμηλή μισθοδοσία αφορά ανθρώπους που έχουν τα ανώτερα προσόντα από όλους τους μισθωτούς στην ελληνική επικράτεια: επιστήμονες με πτυχίο, με μεταπτυχιακές σπουδές, με διδακτορικό τίτλο, με πληθώρα συγγραμμάτων, με ανακοινώσεις σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια! Αλλά, ακόμα πιο απαράδεκτα είναι τα επονομαζόμενα «επιδόματα», για τα οποία είναι γνωστό ότι α) δίνονται ως επιδόματα για να μην συμπεριληφθούν στη σύνταξη, όταν τα μέλη Δ.Ε.Π. συνταξιοδοτηθούν, β) φορολογούνται παράνομα κι εξαναγκάζουν τους διδάσκοντες να κάνουν κάθε έτος προσφυγή στα Διοικητικά Δικαστήρια, για να πάρουν πίσω τον παράνομα παρακρατηθέντα φόρο, εμπλεκόμενοι έτσι σε μια διαδικασία απόδοσης στοιχειώδους δικαιοσύνης. Γίνεται έτσι φανερό ότι το ελληνικό κράτος αξιολογούμενο έναντι των μελών Δ.Ε.Π. παίρνει πολύ χαμηλή βαθμολογία. Για μια απλή σύγκριση παραπέμπουμε στον Πίνακα 2, όπου φανερώνονται οι ακαθάριστες ετήσιες αποδοχές (σε ευρώ) του διδακτικού προσωπικού των Ελλήνων πανεπιστημιακών δασκάλων σε αντιπαράθεση με τους μισθούς που χορηγεί το Πανεπιστήμιο Κύπρου κατά τον Φεβρουάριο του 2008: Πίνακας 2. Ακαθάριστες ετήσιες αποδοχές των μελών Δ.Ε.Π. των Πανεπιστημίων Ελλάδας και Κύπρου. Από αυτό τον Πίνακα γίνεται φανερό ότι ο Έλληνας Καθηγητής αμείβεται λιγότερο από όσο ο Κύπριος Λέκτορας, ενώ ο Κύπριος Καθηγητής αμείβεται με υπερδιπλάσιο μισθό από τον Έλληνα Επίκουρο Καθηγητή. Προκειμένου να εκδηλωθεί η άποψη των μελών Δ.Ε.Π. του Τμήματος για τη μισθολογική τους ικανοποίηση, το ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε περιείχε δύο σχετικές ερωτήσεις. Οι

8 8 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους απαντήσεις των 19 μελών Δ.Ε.Π. είχαν ως εξής: Πίνακας 3. Ερωτήσεις σχετικές με το μισθό των μελών Δ.Ε.Π. Από τον ανωτέρω Πίνακα προκύπτει ότι τα μέλη Δ.Ε.Π. θεωρούν το μισθό τους από καθόλου έως μέτρια ικανοποιητικό, και μόνο ένα ποσοστό 15,8% των μελών Δ.Ε.Π. θεωρεί τον μισθό του αρκετά ικανοποιητικό. Τα συμπεράσματα από τα ανωτέρω δεδομένα είναι προφανή: Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της ποιότητας των Πανεπιστημίων είναι α) η γενναία αύξηση του μισθού των μελών Δ.Ε.Π., β) η αύξηση της ετήσιας επιχορήγησης των Τμημάτων, γ) η κατάργηση κάθε γραφειοκρατικής καθυστέρησης των διαδικασιών. Τέλος, παρατηρήθηκε ότι ενώ ο σχετικός Νόμος 3374/2005 τιτλοφορείται «Διασφάλιση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση», τα κριτήρια που διατυπώθηκαν αποδίδουν βαρύτητα σε ποσοτικούς δείκτες. Είναι γνωστό ότι η τάση προς βελτίωση ποσοτικών δεικτών συχνά παρεκτρέπει και αποπροσανατολίζει από την επιδίωξη της ποιότητας, η οποία θα πρέπει να είναι και το κύριο ζητούμενο. Ειδικά, η προθυμία για ποιοτική βελτίωση επιτυγχάνεται μάλλον μέσα σε κλίμα αυξανόμενης ελευθερίας και εμπιστοσύνης παρά μέσα σε κλίμα συνεχούς ελέγχου. Τα στάδια της πορείας που διάνυσε το Π.Τ.Π.Ε. προς την πραγματοποίηση της εσωτερικής αξιολόγησής του μπορούν να περιγραφούν ως εξής: Α) Τον Ιούλιο του 2007 ο τότε Πρόεδρος του Τμήματος κ. Ιωάννης Τζαβάρας διένειμε ηλεκτρονικά σε όλα τα μέλη Δ.Ε.Π. του Τμήματος το υλικό που έλαβε από την Α.ΔΙ.Π. (Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας) με αρ. πρωτ. 42/ Β) Στην υπ αριθμό 355/ Γενική Συνέλευση (θέμα 8ο της ημερήσιας διάταξης) έγινε εκτενής ενημέρωση όλων των παρόντων μελών από την Πρόεδρο κ. Ευφημία Τάφα σχετικά με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία αξιολόγησης και συγκροτήθηκε η ΟΜ.Ε.Α. Στην ΟΜ.Ε.Α. θεωρήθηκε σωστό να συμμετάσχουν όλοι οι Καθηγητές και Αναπληρωτές Καθηγητές του Τμήματος (βλ. Πίνακα 4), οι οποίοι αποφασίστηκε να ηγηθούν τεσσάρων διευρυμένων Ομάδων Εσωτερικής Αξιολόγησης, αποτελούμενων και από άλλα διδακτικά μέλη του Τμήματος (βλ. Πίνακα 5). Πίνακας 4. Τα μέλη της ΟΜ.Ε.Α.

9 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους Πίνακας 5: Τα μέλη των Ομάδων Εσωτερικής Αξιολόγησης Ο συντονισμός και η ευθύνη για τη σύνταξη της Έκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης ανατέθηκε στον Καθηγητή κ. Ι. Τζαβάρα. Γ) Στις έγινε συνάντηση όλων των μελών Δ.Ε.Π. μετά από γραπτή πρόσκληση της Προέδρου κ. Ε. Τάφα, όπου συζητήθηκαν εκτενώς τα ακόλουθα θέματα: α) Οι σκοποί, οι στόχοι και η φυσιογνωμία του Τμήματος β) Τα ερωτηματολόγια και η διαδικασία συμπλήρωσής τους. Ακολούθως, δρομολογήθηκε η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης, με την ενεργοποίηση των Ομάδων Εσωτερικής Αξιολόγησης για την υλοποίηση του έργου τους (συζήτηση μελών κάθε ομάδας σε ξεχωριστές συναντήσεις για τα ερωτηματολόγια που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά τους: Διδακτικό έργο - Ερευνητικό έργο - Πρόγραμμα σπουδών - Λοιπές υπηρεσίες), διαμορφώθηκε από τον κ. Ι. Τζαβάρα το χρονοδιάγραμμα διεξαγωγής της εσωτερικής αξιολόγησης και διανεμήθηκαν στα μέλη Δ.Ε.Π., Ε.Ε.ΔΙ.Π. και συμβασιούχους με το Π.Δ. 407/80 το Ερωτηματολόγιο και τα Απογραφικά Δελτία εξαμηνιαίου μαθήματος, με καθορισμένη χρονική διορία συμπλήρωσής τους. Παράλληλα με τη διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης, στο Τμήμα συζητήθηκε και το υπ αρ. πρωτ. 10/ έγγραφο του Αντιπρύτανη κ. Ιωσήφ Παπαματθαιάκη με θέμα: «Ερωτηματολόγιο για 4ετή Προγραμματισμό Ακαδημαϊκών Τμημάτων». Δ) Στην υπ αριθμό 373/ Γενική Συνέλευση συζητήθηκαν και εγκρίθηκαν οι απαντήσεις που κατατέθηκαν από την ανωτέρω συγκροτημένη επιτροπή στο προαναφερόμενο έγγραφο. Ε) Στην υπ αριθμό 382/ Γενική Συνέλευση ενημερώθηκαν τα μέλη Δ.Ε.Π. του Τμήματος για την παρούσα Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης ακαδημαϊκού έτους Πηγές, από τις οποίες αντλήθηκαν πληροφορίες Α.ΔΙ.Π.: Απογραφικά Δελτία και Ερωτηματολόγιο Μαθήματος/Διδάσκοντος για τους Φοιτητές. Έκδοση 1.0, Αθήνα, Ιούλιος Α.ΔΙ.Π.: Ανάλυση Κριτηρίων Διασφάλισης Ποιότητας Ακαδημαϊκών Μονάδων. Έκδοση 2.0, Αθήνα, Ιούλιος Α.ΔΙ.Π.: Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης (Πρότυπο σχήμα). Έκδοση 1.0, Αθήνα, Νοέμβριος Κασσωτάκης, Μ. & Κουτούζης, Ε. (2001). Ανάλυση των αποτελεσμάτων του πρώτου διαγωνισμού του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη δασκάλων και νηπιαγωγών. Διαπιστώσεις, σκέψεις και προβληματισμοί. Επιστήμες Αγωγής 2-3, Πανεπιστήμιο Κρήτης: Οδηγός Προπτυχιακών Σπουδών, Ακαδημαϊκό έτος

10 10 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους Πανεπιστήμιο Κρήτης: Οδηγός Μεταπτυχιακών Σπουδών, Ακαδημαϊκό έτος Πανεπιστήμιο Κρήτης, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης: Πρόγραμμα Μαθημάτων Ακαδημαϊκού έτους , Ρέθυμνο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης: Διδασκαλείο Νηπιαγωγών. Πλαίσιο λειτουργίας & Οδηγός Σπουδών , Ρέθυμνο Ανάλυση των στοιχείων της διαδικασίας της εσωτερικής αξιολόγησης Έντονο προβληματισμό προκάλεσε η σκέψη ότι η πληθώρα των ερωτηματολογίων δεν ήταν δυνατό να τύχει στατιστικής επεξεργασίας, δεδομένου ότι στο Τμήμα δεν υπηρετεί κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος κάποιος στατιστικολόγος, αλλά και η μεγάλη πληθώρα των στοιχείων θα απαιτούσε μια πολύωρη απασχόληση ενός εξειδικευμένου τεχνικού και διοικητικού προσωπικού, το οποίο δεν διαθέτει το Τμήμα. Επίσης, προβληματισμοί διατυπώθηκαν για την αμιγώς περιγραφική συλλογή ποσοτικών και όχι ποιοτικών δεδομένων (μέσω μόνο του ερωτηματολογίου) και την έλλειψη δυνατότητας συσχετισμού τους με στοιχεία και δεδομένα που προκύπτουν από τη δομή και την ιστορία του Τμήματος. Κατόπιν έντονων συζητήσεων αποφασίστηκε, λοιπόν, για το τρέχον έτος να μη διανεμηθεί στους φοιτητές του Τμήματος το «Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης Μαθήματος από τους Φοιτητές», δεδομένου ότι για την επεξεργασία αυτού του Ερωτηματολογίου, διανεμημένου στους 600 περίπου φοιτητές του Τμήματος για κάθε ένα από τα 8 ή 9 εξαμηνιαία μαθήματα, θα συγκεντρωνόταν ένας εξαιρετικά μεγάλος όγκος απαντήσεων (τουλάχιστον 4800 ερωτηματολόγια με απαντήσεις σε 30 ερωτήσεις = απαντήσεις). Αντί αυτών θεωρήθηκε ότι ένα ενιαίο Ερωτηματολόγιο διδασκόντων και τα Απογραφικά Δελτία για κάθε εξαμηνιαίο μάθημα μπορούν να παράσχουν επαρκή στοιχεία για μια ικανοποιητική εσωτερική αξιολόγηση. Σύντομη περιγραφή του Ερωτηματολoγίου διδασκόντων και των Απογραφικών Δελτίων: Το Ερωτηματολόγιο διδασκόντων (για τα μέλη Δ.Ε.Π., Ε.Ε.ΔΙ.Π., Συμβασιούχους Π.Δ. 407/80) είναι κατανεμημένο σε 4 περιοχές κριτηρίων (Προγράμματα Σπουδών Διδακτικό Έργο Ερευνητικό Έργο Διοικητικές Υπηρεσίες και Υποδομές) και περιέχει συνολικά 95 ερωτήσεις κλειστού τύπου και 4 ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. Έχει διαμορφωθεί πάνω στη βάση του εγγράφου της Α.ΔΙ.Π.: «Ανάλυση Κριτηρίων Διασφάλισης Ποιότητας Ακαδημαϊκών Μονάδων» (Ιούλιος 2007), αφού όμως αφαιρέθηκε το 4 ο Κεφάλαιο: «Σχέσεις με κοινωνικούς / πολιτιστικούς / παραγωγικούς φορείς» καθώς και το 5 ο Κεφάλαιο: «Στρατηγική ακαδημαϊκής ανάπτυξης», επειδή θεωρήθηκε ότι από τους διδάσκοντες δεν μπορούν να προκύψουν μετρήσιμες απαντήσεις σε τέτοια ανοιχτού τύπου ερωτήματα. Επιπλέον, τα Κριτήρια που περιλαμβάνονται στο έγγραφο της Α.ΔΙ.Π. προσαρμόστηκαν στις ιδιομορφίες του Τμήματος και περιορίστηκαν ή επαυξήθηκαν μέσα από τις σχετικές συζητήσεις των μελών Δ.Ε.Π. του Τμήματος. Η τελική μορφή αυτού του Ερωτηματολόγιου παρουσιάζεται στο Παράρτημα Β της παρούσας Έκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης. Σ αυτό το Ερωτηματολόγιο απάντησαν οι

11 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους από τους 30 διδάσκοντες (96,7%) κατά το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους Το Απογραφικό δελτίο διανεμήθηκε στους διδάσκοντες του Τμήματος μαζί με το Ερωτηματολόγιο και συμπληρώθηκε για καθένα από τα μαθήματα που προσέφερε κάθε διδάσκων κατά το ακαδημαϊκό έτος Το Απογραφικό αυτό δελτίο είναι σχεδόν πανομοιότυπο με το πρότυπο που απέστειλε η Α.ΔΙ.Π. τον Ιούλιο του 2007 (Έκδοση 1.0), με τη διαφορά ότι αφαιρέθηκε το 4 ο και το 5 ο μέρος («Στατιστικά στοιχεία φοιτητών» και «Η άποψη των φοιτητών για το μάθημα»), αφενός επειδή θεωρήθηκε ότι η συμπλήρωση των στατιστικών στοιχείων (που αφορούν στην κατανομή βαθμολογίας και στο μέσο βαθμό των φοιτητών κάθε μαθήματος κατά τα τελευταία πέντε έτη) είναι μια υπερβολικά χρονοβόρα διαδικασία, αφετέρου επειδή η βασική ερώτηση του 5 ου μέρους: «Υπάρχει διαδικασία αξιολόγησης του μαθήματος και της διδασκαλίας από τους φοιτητές;» επιδέχεται μόνο αρνητική απάντηση για το Τμήμα μας. Η τελική μορφή αυτού του Απογραφικού δελτίου, όπως διανεμήθηκε στους διδάσκοντες του Τμήματος, παρουσιάζεται επίσης στο Παράρτημα Β της παρούσας Έκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης Προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας Για να μπορέσει και κατά τα επόμενα έτη να λειτουργήσει το σύστημα της εσωτερικής αξιολόγησης, θα χρειαστεί να συγκροτηθεί μια υπηρεσία σε κάθε Πανεπιστήμιο, η οποία θα επιτελεί ένα συνεχές έργο υποβοήθησης των Τμημάτων στην εσωτερική τους αξιολόγηση. Η υποβοήθηση θα έχει αφενός συντονιστικό χαρακτήρα, αφετέρου θα επεξεργάζεται στατιστικά τα ερωτηματολόγια που θα συμπληρώνουν τα μέλη (διδάσκοντες, διδασκόμενοι, διοικητικοί κ.ά. υπάλληλοι και φοιτητές) κάθε Τμήματος. Η ενασχόληση με την εκτύπωση, διανομή, συγκέντρωση των ερωτηματολογίων και την επεξεργασία των δεδομένων τους, όπως συζητήθηκε, δεν είναι δυνατόν να επιβαρύνει τα μέλη Δ.Ε.Π. εις βάρος του διδακτικού και ερευνητικού τους έργου, το οποίο είναι εκείνο που κατά κύριο λόγο αξιολογείται μέσα από τη διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης, διότι σε αυτή την περίπτωση οδηγούμεθα στο αντιφατικό σημείο, όπου η αξιολογική διαδικασία υπονομεύει εν πολλοίς το αξιολογούμενο έργο, αφού οι χρονοβόρες διαδικασίες της θα επαναλαμβάνονται κάθε ακαδημαϊκό έτος.

12 12 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Παρουσίαση του Τμήματος 2.1. Γεωγραφική θέση του Τμήματος Το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης (Π.Τ.Π.Ε.) είναι εγκατεστημένο στην Πανεπιστημιούπολη του Ρεθύμνου Κρήτης. Η Κρήτη είναι το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και πέμπτο σε έκταση νησί της Μεσογείου Θαλάσσης. Διαιρείται στους νομούς α) Ηρακλείου, β) Λασιθίου, γ) Ρεθύμνης και δ) Χανίων. Πρωτεύουσα του νομού Ρεθύμνης, το Ρέθυμνο βρίσκεται στη βόρεια παραλία της Κρήτης, σε απόσταση 80 περίπου χιλιομέτρων δυτικά του Ηρακλείου και 60 περίπου χιλιομέτρων ανατολικά των Χανίων. Το Ρέθυμνο είναι η τρίτη σε πληθυσμό πόλη της Κρήτης και είναι έδρα των διοικητικών, δικαστικών και άλλων δημόσιων υπηρεσιών του νομού και της «Μητρόπολης Ρεθύμνου και Αυλοποτάμου». Είναι επίσης εμπορικό και συγκοινωνιακό κέντρο της περιοχής. Η Πανεπιστημιούπολη του Ρεθύμνου βρίσκεται σε απόσταση τριών χιλιομέτρων δυτικά της πόλης, σε μια έκταση στρεμμάτων, κοντά στο χωριό Γάλλος. Σ αυτή την Πανεπιστημιούπολη είναι εγκατεστημένη η Πρυτανεία, η Σύγκλητος, οι Διοικητικές και Οικονομικές Υπηρεσίες του Πανεπιστημίου, η Φιλοσοφική Σχολή, η Σχολή Επιστημών Αγωγής και η Σχολή Κοινωνικών Επιστημών. Η Σχολή Επιστημών Αγωγής αποτελείται από δύο Τμήματα: α) Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και β) Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης, και τα δύο εγκατεστημένα στο νότιο μέρος της Πανεπιστημιούπολης Ιστορικό της εξέλιξης του Τμήματος Το Π.Τ.Π.Ε. άρχισε να λειτουργεί κατά το ακαδημαϊκό έτος με την επωνυμία «Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών». Ιδρύθηκε με τον Ν. 1268/1982, άρθρο 46, παρ. 1 και το Π.Δ. 320/1983, άρθρο 1, παρ. 2 (Φ.Ε.Κ. 116/ , τ. Α ). Από το ακαδημαϊκό έτος εντάχθηκε μαζί με το Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης στη νεοϊδρυθείσα τότε «Σχολή Επιστημών Αγωγής» του Πανεπιστημίου Κρήτης (Π.Δ. 2/1995, Φ.Ε.Κ. 1/ , τ. Α ). Το 2001 μετονομάστηκε σε «Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης» «χωρίς μεταβολή του γνωστικού του αντικειμένου» (Π.Δ. 318/2001, άρθρο 1, Φ.Ε.Κ. 217/ , τ. Α ). Από το ακαδημαϊκό έτος άρχισε να λειτουργεί Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Επιστήμες της Αγωγής, που οδηγεί στην απονομή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης σε συγκεκριμένες κάθε φορά επιστημονικές περιοχές, καθώς και στην απονομή Διδακτορικού Διπλώματος. Το Πρόγραμμα αυτό αναδιαρθρώθηκε το 2000 και το Κατά το ακαδημαϊκό έτος ιδρύθηκε και λειτουργεί, ενταγμένο στο Π.Τ.Π.Ε., το Διδασκαλείο Νηπιαγωγών Κρήτης (Π.Δ. 128/1998, Φ.Ε.Κ. 104/ ), που έχει στόχο τη μετεκπαίδευση των νηπιαγωγών που υπηρετούν στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Κατά την τελευταία πενταετία (Ακαδ. Έτη 2003/ /08), το Τμήμα στελεχώθηκε με διδακτικό και διοικητικό προσωπικό διαφόρων κατηγοριών, όπως φαίνεται στον Πίνακα 6.

13 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους Ειδικότερα, όσον αφορά στην κατανομή των μελών Δ.Ε.Π. του Τμήματος ανά βαθμίδα, τα σχετικά στοιχεία παρουσιάζονται στον Πίνακα 7. Πίνακας 6. Διδακτικό και διοικητικό προσωπικό του Π.Τ.Π.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά την τελευταία πενταετία (Ακαδ. Έτη 2003/ /08) Πίνακας 7. Μέλη Δ.Ε.Π. του Π.Τ.Π.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά την τελευταία πενταετία (Ακαδ. Έτη 2003/ /08) ανά βαθμίδα. Ο αριθμός και η κατανομή των φοιτητών ανά επίπεδο σπουδών (προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί, υποψήφιοι διδάκτορες) κατά την τελευταία πενταετία παρουσιάζονται στον Πίνακα 8. Πίνακας 8. Αριθμός φοιτητών του Π.Τ.Π.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά την τελευταία πενταετία (Ακαδ. Έτη 2003/ /08) 2.3. Σκοπός, στόχοι και φυσιογνωμία του Τμήματος Μέλη Δ.Ε.Π. κ.λπ. Α) Ο σκοπός και οι στόχοι του Τμήματος, έτσι όπως καθορίστηκαν στο Φ.Ε.Κ. της ίδρυσής του (Π.Δ. 320/1983, άρθρο 1, παρ. 2), έχουν ως εξής: «- Να καλλιεργεί και να προάγει τις Παιδαγωγικές Επιστήμες με την ακαδημαϊκή και την 1 Αναφέρεται σε αριθμό συμβάσεων όχι διδασκόντων (π.χ. αν ένας διδάσκων έχει δύο συμβάσεις, χειμερινή και εαρινή, τότε μετρώνται δύο συμβάσεις).

14 14 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους εφαρμοσμένη διδασκαλία και έρευνα. - Να παρέχει στον πτυχιούχο τα απαραίτητα εφόδια, τα οποία θα του εξασφαλίσουν άρτια κατάρτιση στην επιστημονική και επαγγελματική του σταδιοδρομία. - Να συμβάλλει στην εξύψωση του επιπέδου και στην κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών της εκπαίδευσης σε ό,τι αφορά τα ζητήματα της Παιδαγωγικής. - Να συμβάλλει στην αντιμετώπιση και επίλυση παιδαγωγικών προβλημάτων εν γένει». Σε σχετική συζήτηση, που πραγματοποίησαν τα μέλη Δ.Ε.Π. του Τμήματος στις , αποφασίστηκε να προστεθούν ως επιπλέον επιδιώξεις του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών οι ακόλουθες: «Ειδικότερες επιδιώξεις του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών είναι: - Να καλλιεργεί στους φοιτητές την κριτική σκέψη, την αναζήτηση της γνώσης και τη δημοκρατική συμπεριφορά. - Να αναπτύσσει πνεύμα συλλογικής προσπάθειας, διεπιστημονικής συνεργασίας και πολυπολιτισμικής συνύπαρξης». Β) Η φυσιογνωμία του Τμήματος Κατά τη συζήτηση που πραγματοποίησαν τα μέλη Δ.Ε.Π. του Τμήματος στις αποφασίστηκαν επίσης τα κριτήρια, με τα οποία μπορεί να προσδιοριστεί η φυσιογνωμία του Τμήματος, δεδομένου ότι η εσωτερική αξιολόγηση των Τμημάτων διεξάγεται «σε σχέση με τη φυσιογνωμία, τους στόχους και την αποστολή τους» (Ν. 3374/ , άρθρο 2, παρ. 1). Τα κριτήρια αυτά έχουν ως εξής: Α κριτήριο: Τα γνωστικά αντικείμενα των εκάστοτε υπηρετούντων μελών Δ.Ε.Π. του Τμήματος. Τα γνωστικά αντικείμενα των υπηρετούντων μελών Δ.Ε.Π. στο Τμήμα κατά το ακαδημαϊκό έτος εμφανίζονται στον Πίνακα 9. Πίνακας 9. Μέλη Δ.Ε.Π. του Π.Τ.Π.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά το Ακαδ. Έτος 2007/08 ανά βαθμίδα και γνωστικό αντικείμενο.

15 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους Β κριτήριο: Οι επιστήμες που διδάσκονται στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος. Αυτές οι επιστήμες είναι: 1. Επιστήμες της Αγωγής 2. Ψυχολογία 3. Κοινωνιολογία 4. Φιλολογία - Φιλοσοφία - Ιστορία - Θεολογία 5. Μαθηματικά - Στατιστική - Πληροφορική 6. Μουσική, Εικαστική και Ψυχοκινητική Αγωγή Όπως φαίνεται και από τα Προγράμματα Προπτυχιακών και Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος (βλ. σχετικά κεφάλαια), η ποσοτική και ποιοτική έμφαση που δίδεται στα μαθήματα των Επιστημών της Αγωγής πιστοποιεί τη θέληση του Τμήματος να υπηρετεί τους σκοπούς του. Γ κριτήριο: Οι μελλοντικές δυνατότητες των φοιτητών μας για εργασία, και επιστημονική προσφορά στην κοινωνία. Οι απόφοιτοι του Τμήματος έχουν τη δυνατότητα να απασχοληθούν επαγγελματικά σε μια μεγάλη γκάμα κοινωνικών θεσμών και ιδρυμάτων, όπως σε: - Δημόσια και ιδιωτικά νηπιαγωγεία - Νηπιαγωγεία Ειδικής Αγωγής και Κέντρα Ένταξης ατόμων με ειδικές ανάγκες - Παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς - Νοσοκομεία παίδων - Παιδικές κατασκηνώσεις - Ξενοδοχεία (Τμήματα φύλαξης - απασχόλησης παιδιών) - Παιδικά μουσεία - Εκδοτικούς οίκους για συγγραφή εκπαιδευτικών βιβλίων - Ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς για δημιουργία παιδικών εκπομπών - Δήμους και Νομαρχίες (στα προγράμματα κατάρτισης ή λαϊκής επιμόρφωσης) - Παιδικά χωριά S.O.S. - Κέντρα δημιουργικής απασχόλησης - Ιδρύματα παιδικής πρόνοιας

16 16 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους Εργαστήρια τέχνης και δημιουργικής δραστηριότητας - Υπηρεσίες, οργανισμούς και ιδρύματα εκπαίδευσης - Εκπαιδευτικά ιδρύματα προσχολικής αγωγής - Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης - Κέντρα Διοίκησης και Εποπτείας της Εκπαίδευσης - Ερευνητικά Κέντρα Επιστημών Αγωγής Είναι προφανές ότι η θέση του Τμήματος στην κοινωνία, όπως αντανακλάται μέσω της επαγγελματικής απασχόλησης και της εργασιακής ολοκλήρωσης των αποφοίτων του, ξεπερνά κατά πολύ τα χαρακτηριστικά μιας επαγγελματικής σχολής και επιτείνει την επίτευξη των στόχων του. Δυστυχώς, δεν έχουμε ακόμη ερευνητικά δεδομένα σχετικά με την επαγγελματική πορεία και αποκατάσταση των αποφοίτων του Τμήματος. Όμως, από τις επαφές που διατηρούμε μαζί τους είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι από αυτούς εργάζονται κυρίως σε νηπιαγωγεία, ως εκπαιδευτικοί. Βάσει των ανωτέρω κριτηρίων και στοιχείων προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα σχετικά με τη φυσιογνωμία του Τμήματος: Α) Το Τμήμα αγκαλιάζει μια πληθώρα επιστημών και ειδικοτήτων. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι πρόκειται για ένα Τμήμα πολυσυλλεκτικό. Σε σημαντικό βαθμό το Τμήμα είναι στελεχωμένο με επιστήμονες ειδικευμένους στην Παιδαγωγική και την Ψυχοπαιδαγωγική, άρα άμεσα προσκείμενους στο κεντρικό πεδίο του Τμήματος, που είναι η Προσχολική Εκπαίδευση. Ειδικότερα, τρία μέλη Δ.Ε.Π. (τα υπ αριθμό 6, 14 και 18, βλ. Πίνακα 9) έχουν ως γνωστικό αντικείμενο την «Προσχολική Παιδαγωγική», ενώ δέκα άλλα μέλη Δ.Ε.Π. (τα υπ αριθμό 1, 2, 4, 8, 10, 16, 17, 19, 21 και 22, βλ. Πίνακα 9) κινούνται σε παραπλήσιες ψυχοπαιδαγωγικές περιοχές. Οι περαιτέρω επιστήμες που καλλιεργούνται (διδακτικά και ερευνητικά) έχουν μια μακρινή ή εγγύτερη σχέση με το κεντρικό πεδίο του Τμήματος, π.χ. Ιστορία με έμφαση στις παιδαγωγικές προεκτάσεις της, Πληροφορική στην εκπαίδευση, Αισθητική αγωγή νηπίου και παιδιού. Αλλά και μαθήματα που προσφέρονται από τους υπόλοιπους επιστήμονες έχουν ένα σαφή προσανατολισμό προς την εκπαίδευση, π.χ. Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, Φιλοσοφία της παιδείας, Θρησκευτική παιδεία, Μαθηματικά στην προσχολική εκπαίδευση. Επομένως, το Τμήμα με τη στελέχωσή του, τη διδασκαλία και τις ερευνητικές και επιστημονικές δραστηριότητες των μελών του καλλιεργεί και προάγει τις Παιδαγωγικές Επιστήμες, όπως επιτάσσει ο πρώτος σκοπός του. Άλλωστε, έχει διαπιστωθεί ότι η παιδαγωγική έρευνα στην Ελλάδα γνώρισε μεγάλη ώθηση με τη λειτουργία των Παιδαγωγικών Τμημάτων που αποτελούν χώρο πανεπιστημιακής έρευνας και διδασκαλίας, σε αντίθεση με τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες και τις Σχολές Νηπιαγωγών που είχαν χαρακτηριστικά κυρίως επαγγελματικών σχολών. Όσον αφορά την κατανομή των μελών Δ.Ε.Π. στις βαθμίδες εξέλιξης, διαπιστώνεται μια πυραμιδωτή σχέση των ανώτερων προς τις κατώτερες βαθμίδες: 3 Καθηγητές, 3 Αναπληρωτές Καθηγητές, 7 Επίκουροι Καθηγητές, 10 Λέκτορες. Η σχέση αυτή φαίνεται να παραμένει σταθερή στις βασικές δομικές της γραμμές καθ όλη την τελευταία πενταετία (Ακαδ. Έτη 2003/ /08), παρά τις αλλαγές, μεταβολές και εξελίξεις των μελών Δ.Ε.Π., όπως διαπιστώνεται και από τον Πίνακα 7. Β) Ένας από τους σκοπούς του Τμήματος είναι η κατάρτιση των πτυχιούχων του για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία. Σύμφωνα, μάλιστα, με τις κείμενες διατάξεις, στο νηπιαγωγείο επιτρέπεται να διδάσκει μόνο ο πτυχιούχος Παιδαγωγικών Τμημάτων με το ανάλογο γνωστικό αντικείμενο. Αυτό σημαίνει ότι τα Παιδαγωγικά αυτά Τμήματα πρέπει να προετοιμάζουν το προσωπικό της Προσχολικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, κάτι που

17 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους αποτελεί και ηθική υποχρέωση έναντι της ελληνικής κοινωνίας. Με τα στοιχεία που παρατέθηκαν παραπάνω υποστηρίζουμε ότι το Π.Τ.Π.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης ανταποκρίνεται και σε αυτόν το στόχο. Το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης παίζει ένα κοινωνικό ρόλο, ο οποίος κατά τα τελευταία έτη έχει αναβαθμιστεί και εκσυγχρονιστεί. Από ιστορική άποψη, το Τμήμα αποτελεί τη θεσμική συνέχεια της «Σχολής Νηπιαγωγών», διετούς φοίτησης, η οποία λειτουργούσε παλαιότερα στα Χανιά της Κρήτης (όπως αντίστοιχες τέτοιες Σχολές λειτουργούσαν και σε άλλες πόλεις της Ελλάδος). Η αναβάθμιση αυτής της Ανώτερης Σχολής σε Πανεπιστημιακό Τμήμα τετραετούς φοίτησης ήταν ένα έντονο κοινωνικό (αλλά και επιστημονικό) αίτημα, το οποίο αντικατοπτρίζεται και στις βαθιές αλλαγές που επήλθαν πρόσφατα στο ελληνικό Νηπιαγωγείο. Η συνειδητοποίηση των αλλαγών που συντελούνται κατά τα τελευταία έτη στην Προσχολική Εκπαίδευση παγκοσμίως, η αλληλεπίδρασή τους με τις σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες, η επισήμανση της ανάγκης συστηματικής διερεύνησης της προσχολικής ηλικίας και εκπαίδευσης και η οριοθέτηση της ταυτότητας των Πανεπιστημιακών Παιδαγωγικών Τμημάτων όχι απλά ως επαγγελματικών σχολών, αλλά ως ολοκληρωμένων κέντρων εκπαίδευσης και έρευνας, αποτέλεσαν τους βασικούς λόγους, για τους οποίους η Γ. Συνέλευση του Τμήματος αποφάσισε κατά το Ακαδημαϊκό Έτος τη μετονομασία του Τμήματος από «Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών» σε «Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης» Λοιπό διδακτικό προσωπικό κατά το ακαδημαϊκό έτος Σημαντικές υπηρεσίες προσφέρουν στο Τμήμα οι λοιποί διδάσκοντες, δηλαδή τα μέλη Ειδικού & Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (Ε.Ε.ΔΙ.Π.) και οι συμβασιούχοι με το Π.Δ. 407/80. Κατά το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους υπηρετούν στο Τμήμα 4 μέλη Ε.Ε.ΔΙ.Π., εννέα συμβασιούχοι με το Π.Δ. 407/80 και ένας Ειδικός Επιστήμονας, με διάφορα γνωστικά αντικείμενα, όπως φαίνεται από τον Πίνακα 10. Πίνακας 10. Μέλη Ε.Ε.ΔΙ.Π. του Π.Τ.Π.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά το Ακαδ. Έτος 2007/08 ανά γνωστικό αντικείμενο.

18 18 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους Επίσης, πρέπει να αναφερθούν οι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί από την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, οι οποίοι υπηρετούν στο Τμήμα παρέχοντας κυρίως βοηθητικό έργο στα μέλη Δ.Ε.Π. και στους φοιτητές του Τμήματος. Κατά το ακαδημαϊκό έτος έχουν αποσπαστεί στο Τμήμα οι εξής νηπιαγωγοί και καθηγητές από την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Πίνακας 11. Αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί στο Π.Τ.Π.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά το Ακαδ. Έτος 2007/08 ανά ειδικότητα. Από τις αποσπασμένες στο Τμήμα μας νηπιαγωγούς η κ. Αλεξία Διονυσοπούλου εκτελεί χρέη Γραμματέα στο Διδασκαλείο Νηπιαγωγών. Οι υπόλοιπες εκτελούν βοηθητικό έργο στις διδακτικές ασκήσεις των φοιτητών. Πρέπει να σημειωθεί ότι το Τμήμα ζητά κάθε χρόνο πολύ μεγαλύτερο αριθμό αποσπασμένων νηπιαγωγών, από εκείνον που τελικά εγκρίνεται από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. για την καθοδήγηση των φοιτητών στις διδακτικές ασκήσεις. Κατά τα τελευταία έτη το Τμήμα ζητά 12 νηπιαγωγούς, αλλά ο αριθμός των αποσπώμενων συνεχώς μειώνεται και σήμερα έχει φτάσει στις 6, δηλαδή στις μισές από αυτές που το Τμήμα κρίνει ως αναγκαίες. Το επακόλουθο είναι ότι οι αποσπώμενες επιφορτίζονται με διπλάσιο μόχθο, εργαζόμενες στις περισσότερες περιπτώσεις πέραν του εργασιακού τους ωραρίου, επειδή υποχρεούνται να παρακολουθούν και να συμβουλεύουν έναν πολύ μεγάλο αριθμό ασκούμενων φοιτητών, χωρίς τα αναμενόμενα αποτελέσματα, λόγω του δυσανάλογου προς τον αριθμό των αποσπώμενων νηπιαγωγών έργου, το οποίο αυτές αναλαμβάνουν. Για την άρτια πραγματοποίηση της διδακτικής άσκησης κατά τα προσεχή έτη, κατά τα οποία θα αποκτήσει περισσότερο απαιτητική μορφή, όπως έχει ήδη αποφασιστεί και προγραμματιστεί, είναι απαραίτητη η γενναία επαύξηση των κατ έτος αποσπώμενων νηπιαγωγών. 2 Η κ. Α. Οικονομάκη έχει προσληφθεί για το χειμερινό και το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους , επειδή η κ. Ι. Ιωαννίδου, μέλος Ε.Ε.ΔΙ.Π. του Τμήματος με ειδικότητα την Αγγλική γλώσσα, έχει ετήσια εκπαιδευτική άδεια.

19 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους Από τους αποσπασμένους από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση εκπαιδευτικούς οι δύο πρώτοι αποσπασμένοι προσφέρουν στο Τμήμα υπηρεσίες σχετικές με τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό και εποπτεύουν την Αίθουσα Νέων Τεχνολογιών του Τμήματος. Αντίθετα, ο κ. Κ. Χρηστίδης διδάσκει στο Τμήμα τα μαθήματα Εικαστικά: ΕΙΚ 100, 101, 102 και 103. Πρέπει να σημειωθεί ότι το Τμήμα ζήτησε και την απόσπαση μιας Καθηγήτριας Γερμανικών από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτό το αίτημα δεν εγκρίθηκε, γι αυτό προσελήφθη η κ. Π. Μανιά, Καθηγήτρια Γερμανικών, ως συμβασιούχος με το Π.Δ. 407/80. Γενικά, το Τμήμα προσπαθεί να καλύπτει ανάγκες προσωπικού που διδάσκει μαθήματα, για τα οποία δεν απαιτείται η κατοχή διδακτορικού διπλώματος (π.χ. μαθήματα καλλιτεχνικών, ξένες γλώσσες) μέσω της απόσπασης εκπαιδευτικών με αυξημένα προσόντα, ώστε να εξοικονομούνται σχετικές πιστώσεις για την πρόσληψη συμβασιούχων διδασκόντων με το Π.Δ. 407/80 και την κατ αυτόν τον τρόπο αντιμετώπιση εντονότερων αναγκών. Επομένως, θα διευκόλυνε πολύ το Τμήμα η ικανοποίηση από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. σχετικών αιτήσεων απόσπασης σε αυτό εκπαιδευτικών, τους οποίους το Τμήμα προτείνει μετά από μελέτη των προσόντων τους και με βάση τις εκπαιδευτικές του ανάγκες. Τέλος, σημαντικό ρόλο παίζουν στο Τμήμα τα μέλη Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (Ε.Τ.Ε.Π.). Κατά το ακαδημαϊκό έτος υπηρετούν μόνο δύο (2) τέτοια μέλη, ο κ. Κωνσταντίνος Νύκταρης, ειδικευμένος γραφίστας, και η κ. Ελισσάβετ Χλαπάνα, απόφοιτος των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος, με ειδίκευση στα Παιδαγωγικά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο κ. Κ. Νύκταρης απουσίαζε με άδεια ανατροφής καθ όλη τη διάρκεια του ακ. έτους Διοίκηση του Τμήματος Το Τμήμα διοικείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τη σχετική νομοθεσία. Ο Πρόεδρος του Τμήματος αναλαμβάνει το μεγαλύτερο βάρος του διοικητικού έργου και συνεπικουρείται από τον Αναπληρωτή Πρόεδρο. Κατά το ακαδημαϊκό έτος Πρόεδρος του Τμήματος είναι η κ. Ευφημία Τάφα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, και Αναπληρωτής Πρόεδρος ο κ. Ιωάννης Τζαβάρας, Καθηγητής. Γενική Συνέλευση συγκαλείται μία φορά κάθε μήνα ή και περισσότερες, αν υπάρχει ανάγκη Επιτροπές του Τμήματος Στο Τμήμα έχουν καθοριστεί και λειτουργούν ορισμένες Επιτροπές, τα μέλη των οποίων ανακαθορίζονται από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος κάθε Απρίλιο για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος. Επίσης, καθορίζονται οι Εκπρόσωποι του Τμήματος σε διάφορα όργανα του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ με πάγια απόφαση της Γ. Συνέλευσης, όλα τα μέλη Δ.Ε.Π. του Τμήματος λειτουργούν ως Ακαδημαϊκοί Σύμβουλοι των φοιτητών. Η εκάστοτε σύνθεση αυτών των επιτροπών και ο ορισμός των εκπροσώπων του Τμήματος δημοσιοποιείται στο ετήσιο φυλλάδιο «Πρόγραμμα Μαθημάτων». Για το ακαδημαϊκό έτος έχουν καθοριστεί οι εξής Επιτροπές: 1. Επιτροπή προπτυχιακών σπουδών 2. Επιτροπή μεταπτυχιακών σπουδών 3. Επιτροπή διδακτικών ασκήσεων και πειραματικού νηπιαγωγείου 4. Επιτροπή Ερευνών

20 20 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους Επιτροπή μετεγγραφών φοιτητών 6. Επιτροπή εξομοίωσης και αναγνώρισης σπουδών 7. Επιτροπή κατατάξεων 8. Επιτροπή οικονομικών Στο Παράρτημα Γ αναφέρεται ο ρόλος των παραπάνω Επιτροπών για το ακαδημαϊκό έτος Η λειτουργία Επιτροπών υποβοηθά σημαντικά τη διοίκηση του Τμήματος, καθώς επιμερίζει το διοικητικό έργο σε μικρότερα μέρη, επιτρέπει την καλύτερη μελέτη των θεμάτων από την Επιτροπή που τα έχει αναλάβει, υποβοηθά στη λήψη δύσκολων αποφάσεων, αποτρέπει χρονοβόρες διαδικασίες, επιτρέπει τη δημοκρατική συμμετοχή, διασφαλίζει τη διαφάνεια στο χειρισμό θεμάτων και στη λήψη αποφάσεων και παρέχει τη δυνατότητα σε όλα τα μέλη Δ.Ε.Π. να αναλαμβάνουν διοικητικού τύπου έργο και ευθύνες, ώστε να προετοιμάζονται και για άλλες περισσότερο απαιτητικές θέσεις στο πλαίσιο της αυτοδιοίκησης του Πανεπιστημίου. Κατά τα τελευταία έτη, το έργο των Επιτροπών έχει ενταθεί και πολλά δύσκολα θέματα προσεγγίστηκαν μέσα από αυτές (π.χ. διαμόρφωση Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών, αναμόρφωση Διδακτικής Άσκησης, κατατακτήριες εξετάσεις, κατάταξη αιτούντων προς απόσπαση στο Τμήμα εκπαιδευτικών κ.ά.). Γενικά, η λειτουργία των Επιτροπών διεξάγεται με αποτελεσματικότητα, συμμετοχικότητα και πνεύμα συνεργασίας και συμβάλλει σημαντικά στη διοίκηση του Τμήματος Εσωτερικοί Κανονισμοί λειτουργίας του Τμήματος Στο Τμήμα έχουν θεσμοθετηθεί και ισχύουν τρεις Εσωτερικοί Κανονισμοί: Α) Σχετικά με τη λειτουργία του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών. Αυτός ο Εσωτερικός Κανονισμός γνωστοποιείται στους εισαγόμενους προπτυχιακούς φοιτητές και σε όποιον άλλο τον ζητήσει από τη Γραμματεία (βλ. Παράρτημα Ε ). Β) Σχετικά με τη λειτουργία του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών. Αυτός ο Εσωτερικός Κανονισμός γνωστοποιείται στους εισαγόμενους μεταπτυχιακούς φοιτητές και σε όποιον άλλο τον ζητήσει από τη Γραμματεία (βλ. Παράρτημα Ζ ). Γ) Σχετικά με τη λειτουργία του Διδασκαλείου Νηπιαγωγών. Αυτός ο Εσωτερικός Κανονισμός έχει εγκριθεί από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Κρήτης, έχει δημοσιευτεί στο Φ.Ε.Κ. 1264/ , τ. Β και δημοσιεύεται κάθε έτος στο φυλλάδιο «Οδηγός Σπουδών του Διδασκαλείου Νηπιαγωγών» (βλ. Παράρτημα Θ ) Διάρθρωση του Τμήματος Το Τμήμα δεν έχει ακόμα διαρθρωθεί σε Τομείς, συνεπώς δεν υπάρχει Διοικητικό Συμβούλιο (παρ. 3 α του άρθρου 8 του Ν. 1268/1982). Η Πρόεδρος κ. Ε. Τάφα έχει γνωστοποιήσει την πρόθεσή της να κινήσει τη διαδικασία για τη διάρθρωση του Τμήματος σε Τομείς στο άμεσο μέλλον. Στο Τμήμα, όμως, λειτουργούν Εργαστήρια Εκπαιδευτικά και Ερευνητικά Εργαστήρια Στο Π.Τ.Π.Ε. ανήκουν τέσσερα θεσμοθετημένα εκπαιδευτικά και ερευνητικά Εργαστήρια, τα οποία καλύπτουν εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες των μελών Δ.Ε.Π. και των φοιτητών του Τμήματος.

21 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών - Μονάδα Διδακτικής και Παιδαγωγικής Έρευνας - Μονάδα Ψυχοπαιδαγωγικής Έρευνας και Αξιολόγησης 2. Εργαστήριο Ψυχολογικής Έρευνας - Μονάδα Οικολογικής Ψυχολογίας και Βιωματικής, Ευρετικής και Επικοινωνιακής Ψυχοπαιδαγωγικής - Μονάδα Σχολικής Ψυχολογίας 3. Εργαστήριο Θεατρικής και Εικαστικής Παιδείας 4. Εργαστήριο Μουσικής και Ψυχοκινητικής Αγωγής - Μονάδα αισθητικών εκπαιδευτικών εφαρμογών Επίσης, έχει αποφασιστεί από την υπ αριθμό 353/ Γ. Συνέλευση του Τμήματος η θεσμοθέτηση και ενός πέμπτου Εργαστηρίου, με την επωνυμία «Εργαστήριο Θετικών Επιστημών και Νέων Τεχνολογιών», η έγκριση του οποίου ζητήθηκε (τον Ιούλιο του 2007) από το ΥΠ.Ε.Π.Θ., αλλά ακόμα δεν έχει επιτευχθεί. Τα παραπάνω Εργαστήρια υποστηρίζουν το ερευνητικό και διδακτικό έργο των διδασκόντων, το ερευνητικό έργο των μεταπτυχιακών φοιτητών του Τμήματος, υποστηρίζουν την ανάπτυξη προγραμμάτων και υλικού και συμβάλλουν στην εκπαίδευση των προπτυχιακών φοιτητών και την εμπλοκή τους σε ερευνητικές διαδικασίες. Στο Παράρτημα Δ αναφέρονται αναλυτικά η δομή, η διοίκηση, η σκοποθεσία, τα στοιχεία επικοινωνίας των Εργαστηρίων του Τμήματος, καθώς και οι διδάσκοντες που εντάσσονται σε καθένα από αυτά. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το ακαδημαϊκό έτος καθιερώθηκε η σύνταξη του ετήσιου προγραμματισμού και απολογισμού του έργου των θεσμοθετημένων αυτών Εργαστηρίων. Κατά τον Οκτώβριο κάθε έτους και μετά από γραπτή ειδοποίηση του Προέδρου του Τμήματος ο Διευθυντής κάθε Εργαστηρίου ή ο Υπεύθυνος κάθε εργαστηριακής μονάδας καλεί τους επιστημονικούς του συνεργάτες να καταθέσουν γραπτώς το έργο που προσέφεραν κατά το διαρρεύσαν ακαδημαϊκό έτος και το πρόγραμμα που σχεδιάζουν να υλοποιήσουν κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος. Αυτοί οι απολογισμοί και προγραμματισμοί παρουσιάζονται γραπτώς σε όλα τα μέλη της Γ. Συνέλευσης του Νοεμβρίου, συζητούνται και εγκρίνονται. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι στο έργο των Εργαστηρίων περιλαμβάνονται επιδοτούμενα προγράμματα, ελληνικά και ευρωπαϊκά, ερευνητικές δραστηριότητες, δημοσιεύσεις άρθρων και βιβλίων, διοργάνωση συνεδρίων και ημερίδων και άλλες δράσεις, οι οποίες περιλαμβάνονται αναλυτικά στους προγραμματισμούς - απολογισμούς που κατατέθηκαν κατά την υπ αριθμό 359/ Γ. Συνέλευση (πλήρεις λεπτομέρειες υπάρχουν στα Πρακτικά αυτής της Γ. Συνέλευσης). Το έργο αυτό των Εργαστηρίων και οι δραστηριότητες που αναπτύσσουν εντάσσονται στο ερευνητικό έργο του Τμήματος και αναπτύσσονται στο 5 ο Κεφάλαιο της ανά χείρας Έκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης Παρόν και μέλλον των Εργαστηρίων του Τμήματος Οι προγραμματισμένες και πραγματοποιημένες δραστηριότητες δεν εξαρτώνται κυρίως από την επιθυμία των μελών Δ.Ε.Π. του Τμήματος, διότι αυτή είναι δεδομένη, αλλά τελούν κάτω από τη συνεχή απειλή μη πραγματοποίησής τους λόγω των οικονομικών δυσκολιών που συναντούν. Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησής τους εξαρτάται από τον ετήσιο προϋπολογισμό του Τμήματος, ο οποίος περιορίζεται στις ευρώ. Ένα μεγάλο μέρος αυτού του προϋπολογισμού ( ευρώ) διατίθεται κατά τα τελευταία έτη για τη

22 22 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους διοργάνωση διεθνών και πανελλήνιων συνεδρίων. Αλλά ένα διεθνές συνέδριο στην Κρήτη απαιτεί από μόνο του γύρω στις ευρώ. Χωρίς την οικονομική υποστήριξη του ΥΠ.Ε.Π.Θ. δεν θα ήταν δυνατό να πραγματοποιηθεί. Επιπλέον διαθέσιμοι πόροι του Τμήματος καλύπτουν τη διοργάνωση επιστημονικών ημερίδων (καθεμιά από τις οποίες απαιτεί το ποσόν των ευρώ) και διαλέξεων (καθεμιά από τις οποίες απαιτεί το ποσόν των 200 ευρώ) (αυτό είναι το ποσό που διατίθεται από το Πανεπιστήμιο, και το οποίο δεν επαρκεί. Αυξήθηκε πρόσφατα με απόφαση της Συγκλήτου). Η σχετική συζήτηση για κατανομή των διαθέσιμων πόρων αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα του εκάστοτε Προέδρου του Τμήματος και της Γ. Συνέλευσης. Από τα ανωτέρω προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα: α) Είναι απαραίτητο να αυξηθεί σημαντικά ο ετήσιος προϋπολογισμός του Τμήματος, προκειμένου να καταστεί δυνατή η απρόσκοπτη συνέχιση των δραστηριοτήτων των Εργαστηρίων. β) Τα μέλη των Εργαστηρίων είναι υποχρεωμένα να αναζητούν και άλλους πόρους (εξωτερικές επιχορηγήσεις, επιδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα κ.λπ.), για να καλύπτουν τις οικονομικές τους ανάγκες και να προβαίνουν σε περισσότερο και ποιοτικά ανώτερο εργαστηριακό έργο. γ) Για την αρτιότερη λειτουργία των θεσμοθετημένων Εργαστηρίων κρίνεται απαραίτητη η πρόσληψη ερευνητών με σύμβαση έργου και η επαρκής στελέχωσή τους με μέλη Ε.Τ.Ε.Π., τα οποία θα αναλαμβάνουν τη διοργάνωση των δραστηριοτήτων, ώστε να μην υποχρεώνονται τα μέλη Δ.Ε.Π. να κάνουν αυτή την οργανωτικής/ διοικητικής φύσεως εργασία (αναζήτηση πόρων, προσφορών, εξωτερικές επαφές, οικονομική διαχείριση κ.λπ.). Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά το ακ. έτος για τα τέσσερα θεσμοθετημένα Εργαστήρια του Τμήματος υπήρχαν δυο μόλις μέλη Ε.Τ.Ε.Π., από τα οποία το ένα απουσίαζε με άδεια ανατροφής Πειραματικό Νηπιαγωγείο του Πανεπιστημίου Κρήτης Εδώ και δεκαπέντε περίπου έτη έχει τεθεί το αίτημα να ιδρυθεί ένα Πειραματικό Νηπιαγωγείο του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η λειτουργία Πειραματικού Νηπιαγωγείου στο Πανεπιστήμιο θα συμβάλλει α) στην αξιοποίηση σε υψηλό βαθμό από το Π.Τ.Π.Ε. του επιστημονικού προσωπικού του, β) στην οργάνωση αποτελεσματικότερων Διδακτικών Ασκήσεων και γ) στην προώθηση της σχετικής έρευνας σε υψηλό επίπεδο. Με απόφαση της Συγκλήτου έχει συγκροτηθεί μια Επιτροπή Πειραματικών Σχολείων, αποτελούμενη από εκπροσώπους τόσο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όσο και της Πρωτοβάθμιας και της Προσχολικής Εκπαίδευσης. Αλλά, ενώ θεσμοθετήθηκαν Πειραματικό Γυμνάσιο και Πειραματικό Λύκειο, τα οποία λειτουργούν στην πόλη του Ρεθύμνου, δεν έχει ακόμα λειτουργήσει ούτε Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο ούτε Πειραματικό Νηπιαγωγείο. Για το ακαδημαϊκό έτος έχουν ορισθεί ως εκπρόσωποι του Τμήματος για το Πειραματικό Νηπιαγωγείο η κ. Ευφημία Τάφα, ως τακτικό μέλος, και ο κ. Βασίλειος Οικονομίδης, ως αναπληρωματικό μέλος. Κατά το ακαδημαϊκό έτος , η Γενική Συνέλευση του Τμήματος αποφάσισε να προτείνει στη Δ/νση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού Ρεθύμνης τη θεσμοθέτηση του διθέσιου Νηπιαγωγείου Ατσιπόπουλου ως Πειραματικού. Δυστυχώς η πρόταση αυτή δεν εγκρίθηκε, διότι οι νηπιαγωγοί και ο Σύλλογος Γονέων αυτού του Νηπιαγωγείου αντέδρασαν αρνητικά, φέροντας ως δικαιολογία ότι ενδεχόμενη κλήρωση για εγγραφή νηπίων από το Ρέθυμνο θα απέκλειε τα νήπια του Ατσιπόπουλου. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης με απόφασή του έχει παραχωρήσει μια έκταση 80 στρεμμάτων για την κατασκευή Πειραματικών Σχολείων μέσα στην Πανεπιστημιούπολη Γάλλου. Στη βάση αυτή δόθηκε στη Νομαρχία Ρεθύμνης μια πίστωση ευρώ, για την εκπόνηση

23 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους αρχιτεκτονικής μελέτης, που αφορά, στην κατασκευή Νηπιαγωγείου σ αυτή την έκταση. Αλλά, για να ολοκληρωθεί η μελέτη του συγκροτήματος Πειραματικών Σχολείων όλων των βαθμίδων απαιτούνται, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Νομαρχίας επιπλέον ευρώ. Κατά το 2006 έγινε γνωστό ότι αυτή η αρχιτεκτονική μελέτη για την ανοικοδόμηση του Πειραματικού Νηπιαγωγείου στην Πανεπιστημιούπολη Γάλλου ολοκληρώθηκε. Η αρμόδια επιτροπή της Νομαρχίας Ρεθύμνης παρουσίασε αυτή τη μελέτη στις αρχές του Πανεπιστημίου Κρήτης και στη Διοίκηση του Τμήματος (στον τότε Πρόεδρο κ. Ι. Τζαβάρα και στα μέλη της Επιτροπής Διδακτικών Ασκήσεων και Πειραματικού Νηπιαγωγείου). Έκτοτε, η διεύρυνση της μελέτης για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και η ανοικοδόμηση του Πειραματικού Νηπιαγωγείου εκκρεμούν, επειδή δεν έχουν εξευρεθεί τα απαραίτητα κονδύλια.

24 24 ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ακαδημαϊκού έτους ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Προγράμματα Σπουδών 3.1. Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών Το Πρόγραμμα αυτό διέπεται από ένα σταθερό Κανονισμό Προπτυχιακών Σπουδών, ο οποίος επανεξετάζεται κατά τον Απρίλιο κάθε έτους, οπότε ενδέχεται να υποστεί κάποιες αλλαγές. Σε περίπτωση αλλαγών προβλέπονται και μεταβατικές διατάξεις για φοιτητές προηγουμένων ετών Κανονισμός Προπτυχιακών Σπουδών Κατά το ακαδημαϊκό έτος ισχύει ο Κανονισμός Προπτυχιακών Σπουδών, που παρατίθεται στο Παράρτημα Ε, βασικά σημεία του οποίου αναφέρονται στο κεφάλαιο αυτό. Ο φοιτητής του Τμήματος για να οδηγηθεί στη λήψη του πτυχίου πρέπει να εξετασθεί επιτυχώς σε πενήντα ένα (51) μαθήματα. Στο πρόγραμμα μαθημάτων εντάσσονται μαθήματα από διάφορες επιστημονικές περιοχές. Έτσι, στον κατάλογο μαθημάτων περιλαμβάνονται 55 μαθήματα από την περιοχή των Επιστημών της Αγωγής, 28 μαθήματα από την περιοχή της Ψυχολογίας, 9 από την περιοχή της Κοινωνιολογίας, 25 από τις περιοχές της Φιλολογίας, Φιλοσοφίας, Ιστορίας και Θεολογίας, 10 από την περιοχή των Μαθηματικών και της Πληροφορικής, 13 από την περιοχή της Μουσικής, Καλλιτεχνικής και Ψυχοκινητικής Αγωγής, 4 από την περιοχή των Ξένων Γλωσσών, Σεμινάρια και Διδακτικές Ασκήσεις. Είναι φυσικό για ένα Παιδαγωγικό Τμήμα να κυριαρχούν τα μαθήματα από τις Επιστήμες της Αγωγής, όπως φαίνεται και από τον κατάλογο των υποχρεωτικών μαθημάτων (Βλ. στο Παράρτημα ΣΤ τα μαθήματα με κωδικό «ΠΑΙ»). O όρος «μάθημα» αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο επιστημονικό περιεχόμενο, σε ένα μέρος ενός ευρύτερου γνωστικού αντικειμένου. O τίτλος, το περιεχόμενο και οι ώρες διδασκαλίας κάθε μαθήματος περιέχονται στο Πρόγραμμα Μαθημάτων, που διανέμεται με την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους στους φοιτητές. Με κριτήριο την υποχρέωση του φοιτητή να τα διδαχθεί, τα μαθήματα διακρίνονται σε δύο μεγάλες ομάδες μαθημάτων: Α) Τα Υποχρεωτικά Μαθήματα Κορμού του Προγράμματος, τα οποία κρίνονται απαραίτητα για την επιστημονική κατάρτιση του νηπιαγωγού και ο φοιτητής οφείλει οπωσδήποτε να τα διδαχθεί και να εξετασθεί επιτυχώς σε αυτά, προκειμένου να λάβει το πτυχίο του. Β) Τα Κατ Επιλογήν Υποχρεωτικά (Υποχρεωτικά Επιλεγόμενα Μαθήματα), τα οποία πρέπει να επιλέξει ο φοιτητής από μια ομάδα προτεινόμενων μαθημάτων. Από αυτά, τρία (3) μπορούν να είναι ελεύθερης επιλογής, δηλαδή ο φοιτητής μπορεί να τα επιλέξει χωρίς περιορισμό, από τα μαθήματα οποιουδήποτε Τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης. Με κριτήριο τον τρόπο οργάνωσής τους, τα μαθήματα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες μαθημάτων: