ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΧΝ ΣΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ. ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΓΙΠΛΧΜΑ ΔΙΓΙΚΔΤΗ (MSc) ζηα ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΤΣΗΜΑΣΑ ΓΙΠΛΧΜΑΣΙKH ΔΡΓΑΙΑ

Transcript

1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΧΝ ΣΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΓΙΠΛΧΜΑ ΔΙΓΙΚΔΤΗ (MSc) ζηα ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΤΣΗΜΑΣΑ ΓΙΠΛΧΜΑΣΙKH ΔΡΓΑΙΑ «Τποζηήπιξη γευσυπικού ζςλλογιζμού ζε αποθεηήπιο πολιηιζμικών πληποθοπιών» Μαπία-Δλένη Παφπέηη - Μ ΑΘΗΝΑ, ΔΠΣΔΜΒΡΙΟ 2011

2 Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 2

3 ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΓΙΠΛΧΜΑ ΔΙΓΙΚΔΤΗ (MSc) ζηα ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΤΣΗΜΑΣΑ ΓΙΠΛΧΜΑΣΙKH ΔΡΓΑΙΑ «Τποζηήπιξη γευσυπικού ζςλλογιζμού ζε αποθεηήπιο πολιηιζμικών πληποθοπιών» Μαπία-Δλένη Παφπέηη Μ Δπιβλέπυν Καθηγηηήρ: Πάνορ Κυνζηανηόποςλορ Δξυηεπικόρ Κπιηήρ: Γιάννηρ Κυηίδηρ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΧΝ ΣΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΘΗΝΑ, ΔΠΣΔΜΒΡΙΟ 2011 Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 3

4 Τποζηήπιξη γευσυπικού ζςλλογιζμού ζε αποθεηήπιο πολιηιζμικών πληποθοπιών Μαξία-Διέλε Πατπέηε Γηπισκαηηθή Δξγαζία ΠΜ ζηα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα, Οηθνλνκηθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ Πεπίλητη Ο ζπλερψο απμαλφκελνο φγθνο δεδνκέλσλ πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, θαζψο θαη ε αλάγθε γηα ςεθηαθή επηκέιεηα ησλ ηεθκεξίσλ, νδήγεζαλ ζηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο ςεθηαθψλ απνζεηεξίσλ πνιηηηζκηθψλ πιεξνθνξηψλ. Σεθκήξηα ηα νπνία αθνξνχλ πιεξνθνξίεο φπσο ηζηνξηθά επξήκαηα, ηζηνξηθέο ηνπνζεζίεο, αξραηνινγηθά κνπζεία θ.α., κπνξνχλ λα πεξηέρνπλ θαη γεσγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά (ρσξηθή πιεξνθνξία), εθηφο απφ ηε πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία. Τπάξρνπλ φκσο πνιινί δηαθνξεηηθνί ηξφπνη γεσγξαθηθψλ πξνζδηνξηζκψλ, γηα παξάδεηγκα φζνλ αθνξά ηα ζπζηήκαηα αλαθνξάο, ππάξρνπλ ηα ηνπηθά εζληθά θαη παγθφζκηα ζπζηήκαηα. θνπφο ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη λα εμεηαζηνχλ νη πξνθιήζεηο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηα δηαθνξεηηθά είδε γεσγξαθηθψλ πξνζδηνξηζκψλ θαη λα θαηαγξαθνχλ νη δηαθνξεηηθνί ηξφπνη αληηκεηψπηζή ηνπο, λα ππνζηεξηρζεί, ζην πιαίζην ελφο απνζεηεξίνπ πιεξνθνξηψλ κλεκείσλ, ν κεηαζρεκαηηζκφο γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ απφ πνηθίια ζπζηήκαηα ζην επξέσο γλσζηφ θαη πιένλ ρξεζηκνπνηνχκελν, παγθφζκην ζχζηεκα αλαθνξάο WGS84, θαη, ηέινο, λα ππνζηεξηρζεί ε ρξήζε ρσξηθψλ εξσηεκάησλ ζην απνζεηήξην. ηελ εξγαζία απηή θαη αξράο γίλεηαη αλαζθφπεζε ελλνηψλ απφ ηνλ ηνκέα ησλ Γεσγξαθηθψλ πζηεκάησλ Πιεξνθνξηψλ (G.I.S.) θαη ηηο Γεσεπηζηήκεο, θαζψο επίζεο θαη ησλ ρσξηθψλ πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ζε αξραηνινγηθνχο ρψξνπο θαη αξραηνινγηθά κλεκεία. ηε ζπλέρεηα αλαιχνληαη (α) ε ππνζηήξημε ησλ κεηαζρεκαηηζκψλ γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ απφ ηνπηθά πξνβνιηθά ζπζηήκαηα ζην παγθφζκην ζχζηεκα αλαθνξάο WGS84, (β) ε εμαγσγή απηψλ ζε δηαθνξεηηθνχο κνξθφηππνπο αξρείσλ, φπσο KML, GML, GeoJSON θαη Shapefile, θαη (γ) ε ππνζηήξημε ελφο ζπλφινπ ρσξηθψλ εξσηεκάησλ κε απαληήζεηο επηζηξεθφκελεο ζε κνξθή XML γηα ιφγνπο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο, φπσο έρνπλ ζρεδηαζζεί θαη πινπνηεζεί γηα ην απνζεηήξην πιεξνθνξηψλ αθηλήησλ κλεκείσλ MORE ηνπ επξσπατθνχ έξγνπ CARARE βάζεη ηνπ ζπζηήκαηνο απνζεηεξίσλ ΜΟΦΔΑ. Δπόπηηρ: Καζεγεηήο Πάλνο Κσλζηαληφπνπινο Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 4

5 Support for geospatial reasoning in a cultural information repository Maria-Eleni Paipeti Master s Thesis M.Sc. Programme in Information Systems, Athens University of Economics and Business Abstract The increasing amount of data of cultural heritage and the need for digital curation of evidence led to the need of creating digital repositories of cultural information. Items relating to information such as historical ruins, historical sites, museums, etc., may contain geographic features (spatial information), in addition to descriptive information. There are however, numerous different geographical determination types. For instance, when it comes to coordinate reference systems, there are local, national and global systems. The main purpose of this thesis is to address all the challenges arising from different types of geographical determinations and describe possible ways of dealing with them. The final goal is to develop an information system that will enable users to transform geospatial information derived from various local projection systems, into the well-known and commonly used, global reference system WGS84, as well as the ability to execute spatial queries upon this geographical information. This paper reviews concepts from the fields of Geographic Information Systems (G.I.S.), and Earth Sciences as well as geospatial information relating to archaeological sites and ancient monuments. Furthermore, the following topics are discussed thoroughly: a) Geospatial transformation algorithms from local projection systems to the global reference system WGS84, b) Exporting geospatial data to various file formats such as KML, GML, GeoJSON and Shapefile, c) Geospatial queries, with results returned in XML format (to achieve a maximum degree of interoperability), designed and implemented in the scope of the monuments information repository MORE of the European project CARARE, based on the MOPSEUS repository system. Supervisor: Professor Panos Constantopoulos Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 5

6 Δπραξηζηίεο «Σα βγεηο ζηνλ πεγαηκό γηα ηελ Ιζάθε, λα εύρεζαη λάλαη καθξύο ν δξόκνο, γεκάηνο πεξηπέηεηεο, γεκάηνο γλώζεηο. Τνπο Λαηζηξπγόλαο θαη ηνπο Κύθισπαο, ηνλ ζπκσκέλν Πνζεηδώλα κε θνβάζαη, ηέηνηα ζηνλ δξόκν ζνπ πνηέ ζνπ δελ ζα βξεηο, αλ κελ ε ζθέςηο ζνπ πςειή, αλ εθιεθηή ζπγθίλεζηο ην πλεύκα θαη ην ζώκα ζνπ αγγίδεη.» Κυνζηανηίνορ Καβάθηρ Όπσο αλαθέξεη θαη ν Καβάθεο, ζεκαζία έρεη ην ηαμίδη θαη φρη ν πξννξηζκφο. Καη κε ηελ νινθιήξσζε ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, έλα δχζθνιν αιιά ζπλάκα φκνξθν ηαμίδη γηα κέλα έθηαζε ζην ηέινο ηνπ. Σα δχν απηά ρξφληα πνπ δηήξθεζε ην κεηαπηπρηαθφ πξφγξακκα ζπνπδψλ κνπ, ήηαλ γεκάηα απφ αλάκεηθηα ζπλαηζζήκαηα. Πνιχ δηάβαζκα θαη θνχξαζε, αιιά θαη πνιιέο θαηλνχξηεο γλψζεηο, θαηλνχξηα αμηφινγα άηνκα, απνγνεηεχζεηο αιιά θαη πξνζσπηθή ηθαλνπνίεζε φηαλ νη ζηφρνη επηηπγράλνληαλ. Σν ζίγνπξν βέβαηα είλαη, φηη ηίπνηα απφ απηά δε ζα είραλ πξαγκαηνπνηεζεί ρσξίο ηε βνήζεηα θαη ηε ζηήξημε ησλ δηθψλ κνπ αλζξψπσλ. Θέισ ινηπφλ λα επραξηζηήζσ ηελ νηθνγέλεηα κνπ θαη ηνπο θίινπο κνπ, γηα φιε ηε ζπκπαξάζηαζε θαη ηελ αγάπε πνπ κνπ έδεημαλ φιν απηφ ην ρξνληθφ δηάζηεκα. Σέινο, έλα κεγάιν θαη μερσξηζηφ επραξηζηψ ζηνλ Άξε γηα ηελ κεγάιε ππνκνλή ηνπ αιιά θαη ηελ ακέξηζηε ζηήξημή ηνπ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 6

7 Πίνακαρ Πεπιεσομένυν: Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ:... 7 Καηάζηαζε αθξσλπκίσλ, ζπκβνιηζκψλ Κεθάιαην 1 o - Δηζαγσγή Σκοπόσ τθσ διπλωματικισ Αποτελζςματα Κεθάιαην 2o: Βαζηθέο έλλνηεο γεσρσξηθνχ ζπιινγηζκνχ Περίλθψθ Βαςικζσ ζννοιεσ Συςτιματα Αναφοράσ Προςδιοριςμοφ Θζςθσ Συςτιματα Αναφοράσ Συςτιματα Συντεταγμζνων Γεωδαιτικό Σφςτθμα Αναφοράσ Ανάγκθ για δθμιουργία ενόσ Παγκόςμιου Συςτιματοσ Αναφοράσ Μεταςχθματιςμοί Γεωγραφικά Συςτιματα Πλθροφοριϊν Κεθάιαην 3ν - Τπνζηήξημε γεσρσξηθνχ ζπιινγηζκνχ ζην απνζεηήξην πνιηηηζκηθψλ πιεξνθνξηψλ ηνπ έξγνπ CARARE Μονάδα Ψθφιακισ Επιμζλειασ (ΜΟΨΕ) CARARE Project Europeana CIDOC Conceptual Reference Model (CRM) Αρχιτεκτονικι ςυςςωρευτι του ζργου CARARE Ετερογζνεια τθσ γεωχωρικισ πλθροφορίασ Προκλιςεισ οι οποίεσ πρζπει να αντιμετωπιςτοφν Γιατί αξίηει να λυκεί το ςυγκεκριμζνο πρόβλθμα Κεθάιαην 4ν - ρεδίαζε θαη πινπνίεζε γεσρσξηθψλ ππεξεζηψλ γηα ην CARARE.. 51 Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 7

8 4.1. Χριςθ του WGS84 ωσ Γ.Σ.Α Διερεφνθςθ των αρχείων ειςόδου Αρχεία KML Αρχεία GML Αρχεία GeoJSON Αρχεία Shapefile Διερεφνθςθ των τφπων γεωμετρίασ για κάκε τφπο αρχείων Γεωμετρία αρχείων KML Γεωμετρία αρχείων GML Γεωμετρία αρχείων GeoJSON Γεωμετρία αρχείων Shapefile: Συμπεράςματα για τθ γεωμετρία των αρχείων ειςόδου Χωρικά Ερωτιματα (Spatial Queries) Υλοποίθςθ Δυναμικοφ Ιςτοχϊρου Εργαλεία και τεχνολογίεσ υλοποίθςθσ Παρουςίαςθ υλοποίθςθσ Διαςφνδεςθ εργαλείων FWTools (OGR Εφαρμογι) PostGIS Παραμετροποίθςθ εφαρμογισ Περιγραφι υλοποίθςθσ ενεργειϊν χριςτθ Δθμιουργία λογαριαςμοφ Αυκεντικοποίθςθ Μεταφόρτωςθ Αρχείων Διαχείριςθ Αρχείων Εξαγωγι αρχείων ςε διάφορουσ μορφότυπουσ Εκτζλεςθ χωρικϊν ερωτθμάτων και αποκικευςθ αποτελεςμάτων Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 8

9 Κεθάιαην 5ν - Δπίινγνο Συμπεράςματα Θζματα προσ μελλοντικι μελζτθ Βελτιϊςεισ και προςκικεσ για τα χωρικά ερωτιματα Αλλαγι Γ.Σ.Α Παραγωγι δεδομζνων ςε RDF και CARARE schema Παξαπνκπέο Παξάξηεκα Α WGS84 Τεχνικζσ Λεπτομζρειεσ Καηάινγνο Δηθφλσλ Καηάινγνο Πηλάθσλ Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 9

10 Καηάζηαζη ακπυνςμίυν, ζςμβολιζμών 1. ΜΟΦΔΑ: MOPSEUS Digital Library service 2. Γ..Π. : Γεσγξαθηθά πζηήκαηα Πιεξνθνξηψλ (Geographic Information Systems G.I.S.) 3. PHP: αξρηθά ζήκαηλε Personal Home Page, ελψ ηψξα ρξεζηκνπνηείηαη αληί ηνπ Hypertext Preprocessor 4. XML: Extensible Markup Language 5. Φ.Γ.Δ.: Φπζηθή Γήηλε Δπηθάλεηα 6. Μ..Θ.: Μέζε ηάζκε Θάιαζζαο 7..Α.: χζηεκα Αλαθνξάο 8. Γ..Α.: Γεσδαηηηθφ χζηεκα Αλαθνξάο 9. GPS: Global Positioning System 10. WGS84: World Geodetic System WGS72: World Geodetic System Γ.Τ..: Γεσγξαθηθή Τπεξεζία ηξαηνχ 13. GRS80: Geodetic Reference System ΔΓΑ87: Διιεληθφ Γεσδαηηηθφ χζηεκα Αλαθνξάο NAVSTAR GPS: Navigation Signal Timing and Ranging Global Positioning System 16. NGA : National Geospatial-Intelligence Agency (Γηεζλέο Γξαθείν Γεσρσξηθψλ Πιεξνθνξηψλ) 17. ITRS: International Terrestrial Reference System 18. ED50: European Datum ED89: European Datum U.T.M.: Universal Transverse Merkator (Παγθφζκηαο Δγθάξζηαο Μεξθαηνξηθήο Πξνβνιήο ) 21. ETRS89: European Terrestrial Reference System ITRF: International Terrestrial Reference Frame 23. VLBI: Very Long Baseline Interferometry 24. SLR: Satellite laser ranging 25. FOSS: Free and open source software (Γσξεάλ ινγηζκηθά αλνηρηνχ θψδηθα) 26. ΟΑΙ - PMH: Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 10

11 27. ESE: Europeana Semantic Elements 28. EDM: Europeana Data Model 29. DCU: Digital Curation Unit 30. RDF: Resource Description Framework 31. KML: Keyhole Markup Language 32. OGC: Open Geospatial Consortium 33. GML: Geography Markup Language 34. CRS: Coordinate Reference System 35. EPSG: European Petroleum Survey Group 36. URI: Uniform Resource Identifier 37. URN: Uniform Resource Name 38. JSON: JavaScript Object Notation 39. ESRI: Environmental Systems Research Institute, Inc. 40. WKT: well-known text 41. JPEG: Joint Photographic Experts Group (file format) 42. BMP: Bitmap Image File (file format) 43. GIF: Graphics Interchange Format (file format) 44. TIFF: Tagged Image File Format (file format) 45. TGA: Truevision Graphics Adapter (file format) 46. PNG: Portable Network Graphics (file format) 47. HTML: HyperText Markup Language 48. SQL: Structured Query Language 49. CSS: Cascading Style Sheets Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 11

12 1. Κεθάλαιο 1 o - Διζαγυγή 1.1. θνπόο ηεο δηπισκαηηθήο ηελ αλάπηπμε ππεξεζηψλ ηνπ ζπζηήκαηνο απνζεηεξίσλ θαη ςεθηαθψλ βηβιηνζεθψλ ΜΟΦΔΑ (MOPSEUS Digital Library service), θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ επξσπατθνχ έξγνπ CARARE [64, CARARE Project] ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο ςεθηαθψλ βηβιηνζεθψλ κε πιεξνθνξίεο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε αθίλεηα κλεκεία. ε κηα ηέηνηα ζπιινγή ζπκπεξηιακβάλνληαη θηήξηα, γεληθφηεξα κλεκεία, θαη ζχλνια θηεξίσλ θαη κλεκείσλ, θαζψο επίζεο νη πεξηβάιινληεο ρψξνη κε ηελ έλλνηα ηεο ρξήζεο γεο. Σα θηήξηα απηά, αιιά θαη νη επξχηεξνη ηνπο ρψξνη, εθηφο απφ ηελ πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία πνπ έρνπκε ζηε δηάζεζή καο γηα απηά, πιαηζηψλνληαη επηπιένλ θαη απφ γεσγξαθηθή. Με ηνλ φξν γεσγξαθηθή πιεξνθνξία, ελλννχκε ηα γεσγξαθηθά ζπζηήκαηα αλαθνξάο πνπ ηα αθνξνχλ, δεχγε απφ X, Y ζπληεηαγκέλεο (ή αληίζηνηρα θ, ι γεσγξαθηθά πιάηε θαη κήθε), δηάθνξνπο γεσγξαθηθνχο πξνζδηνξηζκνχο θ.ά. Βέβαηα θάζε γεσγξαθηθή ζπλνδεπηηθή πιεξνθνξία, αλαιφγσο κε ηε ρψξα πξνέιεπζεο ηνπ κλεκείνπ, κπνξεί λα εκθαλίδεη πνιιέο δηαθνξέο φζνλ αθνξά ζηα γεσγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο, ελψ ζπρλά νη δηαθνξέο απηέο εληνπίδνληαη θαη ζε πιεξνθνξίεο πνπ πξνέξρνληαη απφ νξγαληζκνχο κέζα ζηα ίδηα εζληθά φξηα. Βαζηθφο ζθνπφο ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη λα εμεηαζηνχλ φια απηά ηα δηαθνξεηηθά είδε γεσγξαθηθψλ πξνζδηνξηζκψλ, θαη λα θαηαγξαθνχλ νη δηαθνξεηηθνί ηξφπνη αληηκεηψπηζή ηνπο. Αξρηθά ζα πεξηγξαθνχλ φινη νη παξάγνληεο πνπ παίδνπλ ξφιν ζηε κειέηε. Απηνί κπνξεί λα αθνξνχλ γεσγξαθηθνχο φξνπο θαη έλλνηεο απφ ηνλ ηνκέα ησλ Γεσγξαθηθψλ πζηεκάησλ Πιεξνθνξηψλ Γ..Π. (Geographic Information Systems G.I.S.), ηνπο δηαθνξεηηθνχο κνξθφηππνπο αξρείσλ γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ πνπ κπνξνχλ λα ππάξμνπλ, ηνπο πεξηνξηζκνχο αιιά θαη ηα είδε ηεο πιεξνθνξίαο πνπ κπνξνχλ απηά λα απνζεθεχζνπλ, ηηο ρσξηθέο ζρέζεηο πνπ ζα ήηαλ ρξήζηκν λα έρνπκε γηα ηε θχζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ κειεηάκε θ.ά. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 12

13 ε δεχηεξν ζηάδην ζα πεξηγξαθεί πιήξσο ε δεκηνπξγία ελφο δπλακηθνχ ηζηνρψξνπ, δειαδή ελφο ζπλφινπ απφ δπλακηθέο ζειίδεο νη νπνίεο ζα δνκνχλ νπζηαζηηθά έλα Γ..Π. Σν ζχζηεκα έρεη πινπνηεζεί κε ηε ρξήζε ηεο γιψζζαο πξνγξακκαηηζκνχ PHP, ελψ γηα ην θνκκάηη ηεο γεσγξαθηθήο βάζεο ρξεζηκνπνηήζεθε ε ζρεζηαθή βάζε δεδνκέλσλ PostgreSQL καδί κε ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηεο PostGIS γηα ηε ρσξηθή πιεξνθνξία. Σν ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα επηηξέπεη ηε ζπιινγή δεδνκέλσλ (κε ηε κνξθή αξρείσλ) αξραηνινγηθήο θαη πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο, ηα νπνία βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ, αλάινγα κε ηνλ ηφπν πξνέιεπζήο ηνπο θαη ην κεηαζρεκαηηζκφ ηνπο ζε έλα μερσξηζηφ εληαίν ζχζηεκα γεσγξαθηθψλ πξνζδηνξηζκψλ, ην νπνίν ζα ιεηηνπξγήζεη θαη σο ζχζηεκα αλαθνξάο. Ζ εθαξκνγή σο δεδνκέλα εηζφδνπ δέρεηαη ηελ πεξηγξαθή θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ελφο δεδνκέλνπ γεσγξαθηθνχ πξνζδηνξηζκνχ ππφ ηε κνξθή ελφο αξρείνπ (θπξίσο κε βάζε ηελ XML γιψζζα - Extensible Markup Language) θαη επηζηξέθεη σο έμνδν επίζεο έλα αξρείν (ζε κνξθή πνπ κπνξεί λα επηιέμεη ν ρξήζηεο) κε ηα αληίζηνηρα ζηνηρεία ηνπ ζπζηήκαηνο αλαθνξάο θαη φιε ηελ πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία. Δπηπιένλ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο ρξήζηεο λα κπνξνχλ λα παξνπζηαζηνχλ νη ρσξηθέο ζρέζεηο πνπ αθνξνχλ ζηα κλεκεία θαη ηνπο ρψξνπο ηνπο νπνίνπο έρνπλ επηιέμεη, φπσο γηα παξάδεηγκα ζρέζεηο γεηηλίαζεο, εγγχηεηαο θιπ. Σέινο ζα παξνπζηαζηνχλ νη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο επηιέρζεθε ε εθαξκνγή λα δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζην ρξήζηε λα απνζεθεχεη ζηε γεσγξαθηθή βάζε ηηο ρσξηθέο ζρέζεηο θαη ηα αξρεία εηζφδνπ πνπ ρξεζηκνπνίεζε γηα κεηέπεηηα ρξήζε, θαζψο θαη κειινληηθέο επεθηάζεηο πνπ κπνξνχλ λα πινπνηεζνχλ έρνληαο σο βάζε ηνπο ηε ζπγθεθξηκέλε έξεπλα. 1.2 Απνηειέζκαηα Σν απνηέιεζκα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη έλα ρξήζηκν εξγαιείν, νδεγφο, ζρεηηθφ κε ηε δηαρείξηζε γεσγξαθηθήο πιεξνθνξίαο αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη αξραηνινγηθψλ κλεκείσλ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 13

14 Ο θαηάινγνο ησλ πηζαλψλ ελδηαθεξφκελσλ είλαη αξθεηά κεγάινο θαη κπνξεί λα πεξηιακβάλεη θφζκν απφ πνηθίινπο επηζηεκνληθνχο ηνκείο θαη κε. Οπνηνζδήπνηε δηαζέηεη ζηελ θαηνρή ηνπ αξρεία ηα νπνία πεξηιακβάλνπλ ζρεηηθή - απαξαίηεηε πιεξνθνξία, κπνξεί πνιχ εχθνια θαη γξήγνξα λα ηηο κεηαζρεκαηίζεη ζε δηαθνξεηηθά είδε αξρείσλ, δηαηεξψληαο θπζηθά ηφζν ηελ ρσξηθή φζν θαη ηελ πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία αλαιινίσηε (γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο έλλνηεο βιέπε Κεθάιαην 2.2. Βαζηθέο Έλλνηεο) θαη λα κπνξέζεη ζηε ζπλέρεηα λα ηα ρξεζηκνπνηήζεη ζε ηξίηεο εθαξκνγέο πνπ κπνξεί λα απαηηνχλ ζε δηαθνξεηηθή κνξθή ηηο πιεξνθνξίεο. Δπίζεο είλαη πνιχ ζεκαληηθφ φηη ν ελδηαθεξφκελνο κπνξεί λα κεηαζρεκαηίζεη ηε γεσγξαθηθή ηνπ πιεξνθνξία ζε έλα θνηλφ ζχζηεκα αλαθνξάο (φζα αξρεία θαη αλ εθείλνο δηαζέηεη), αλεμαξηήησο ησλ ζπζηεκάησλ ζπληεηαγκέλσλ πνπ κπνξεί αξρηθά λα βξηζθφηαλ, θαη λα πξνβεί ζε πεξαηηέξσ επεμεξγαζία ηεο ή θαη απιά πξνβνιήο ζε θνηλφ ππφβαζξν (γηα παξάδεηγκα κέζα απφ ηε ρξήζε ηνπο ζε θάπνην Γ..Π.). Δπηπξνζζέησο ν ρξήζηεο ηνπ ζπζηήκαηνο, κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη λέα πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία γηα ηα ππάξρνληα δεδνκέλα ηνπ, ε νπνία πξνθχπηεη κέζα απφ κηα ζεηξά ρσξηθψλ εξσηεκάησλ πνπ έρνπλ πινπνηεζεί. Ζ πιεξνθνξία απηή δηαηίζεηαη θαη ζηνλ πξνζσπηθφ ηνπ ρψξν ζηελ δηαδηθηπαθή εθαξκνγή αιιά κπνξεί θαη ζε θάζε πεξίπησζε λα ηελ εμαγάγεη ζε XML κνξθή γηα εμσηεξηθή ρξήζε ζε ηξίηα ζπζηήκαηα. ε θάζε πεξίπησζε βέβαηα, ε παξνχζα πινπνίεζε είλαη πιήξσο παξακεηξηθή θαη είλαη ζηελ επρέξεηα ηνπ θαζελφο πφζν ζέιεη λα ηελ πξνρσξήζεη επηπιένλ, ή λα αιιάμεη ηηο ππάξρνπζεο παξακέηξνπο ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο ηνπ (αιιαγή ηνπ πξνεπηιεγκέλνπ ζπζηήκαηνο αλαθνξάο, πξνζζήθε ή αιιαγή ησλ ρσξηθψλ εξσηεκάησλ, εμαγσγή ζε δηαθνξεηηθνχο κνξθφηππνπο θιπ.). Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 14

15 πλνςίδνληαο ινηπφλ, κπνξνχκε λα πνχκε φηη ζηελ εξγαζία απηή γίλεηαη αξρηθά αλαζθφπεζε ελλνηψλ απφ ηνλ ηνκέα ησλ Γεσγξαθηθψλ πζηεκάησλ Πιεξνθνξηψλ (G.I.S.) θαη ηηο Γεσεπηζηήκεο, θαζψο επίζεο θαη ησλ ρσξηθψλ πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ζε αξραηνινγηθνχο ρψξνπο θαη αξραηνινγηθά κλεκεία. ηε ζπλέρεηα αλαιχνληαη (α) ε ππνζηήξημε ησλ κεηαζρεκαηηζκψλ γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ απφ ηνπηθά πξνβνιηθά ζπζηήκαηα ζην παγθφζκην ζχζηεκα αλαθνξάο WGS84, (β) ε εμαγσγή απηψλ ζε δηαθνξεηηθνχο κνξθφηππνπο αξρείσλ, φπσο KML, GML, GeoJSON θαη Shapefile, θαη (γ) ε ππνζηήξημε ελφο ζπλφινπ ρσξηθψλ εξσηεκάησλ κε απαληήζεηο επηζηξεθφκελεο ζε κνξθή XML γηα ιφγνπο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο, βαζηδφκελα ζην απνζεηήξην πιεξνθνξηψλ αθηλήησλ κλεκείσλ ηνπ επξσπατθνχ έξγνπ CARARE, ην νπνίν ζηεξίδεηαη ζην ζπζηήκα απνζεηεξίσλ ΜΟΦΔΑ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 15

16 2. Κεθάλαιο 2o: Βαζικέρ έννοιερ γευσυπικού ζςλλογιζμού 2.1. Πεξίιεςε Γηα λα κπνξέζνπκε λα θαηαλνήζνπκε θαιχηεξα ηηο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο, ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο ηδηφηεηεο ηνπο πνπ ζα παξνπζηαζηνχλ ζηα πιαίζηα ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, ζα πξνζπαζήζνπκε ζην ζπγθεθξηκέλν θεθάιαην λα αλαιχζνπκε θάπνηεο απφ ηηο βαζηθέο γεσγξαθηθέο έλλνηεο. θνπφο ηνπ θεθαιαίνπ είλαη ε θαηαλφεζε ηεο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίαο, ε νπνία αθνξά ηνπο θιάδνπο ησλ Γεσεπηζηεκψλ, ηνκείο νη νπνίνη είλαη δηαθνξεηηθνί απφ ηελ πιεξνθνξηθή Βαζηθέο έλλνηεο Γηα λα είλαη πιήξσο θαηαλνεηνί φινη νη φξνη πνπ πεξηγξάθνληαη ζηα θεθάιαηα ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, νξίδνληαη ζηε ζπλέρεηα νη βαζηθέο γεσγξαθηθέο έλλνηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη: Γεσδαηηηθφ Datum: χκθσλα κε ηνλ νξηζκφ πνπ δίλεηαη ζην «Geodetic Glossary» (National Geodetic Survey, National Ocean Service, National Oceanic and Atmospheric Administration, Rockville, MD, September 1986 pp.55), ην γεσδαηηηθφ datum απνηειεί έλα ζχλνιν απφ ζηαζεξέο νη νπνίεο πξνζδηνξίδνπλ ην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ηνπο γεσδαηηηθνχο ππνινγηζκνχο, φπσο γηα παξάδεηγκα, γηα λα βξεζνχλ νη ζπληεηαγκέλεο νληνηήησλ πάλσ ζηε Γε. ε απηή ηελ πεξίπησζε ην datum είλαη ζπλψλπκν κε ην εθάζηνηε ζχζηεκα αλαθνξάο ζπληεηαγκέλσλ πνπ έρεη επηιερζεί. Φπζηθή Γήηλε Δπηθάλεηα (Φ.Γ.Δ.): Δίλαη ε πξαγκαηηθή επηθάλεηα ηεο γεο θαη πεξηιακβάλεη ηελ ηνπνγξαθηθή επηθάλεηα θαζψο θαη ηνλ ππζκέλα ησλ σθεαλψλ, πνπ ζεσξείηαη ην φξην κεηαμχ ηεο ζπκπαγνχο θαη ηεο πδάηηλεο επηθάλεηαο ηεο γεο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 16

17 Μέζε ηάζκε Θάιαζζαο (Μ..Θ.): Δίλαη ν κέζνο φξνο (κ.φ.) ησλ ζηηγκηαίσλ ζηαζκψλ ηεο ζάιαζζαο γηα κία κεγάιε ρξνληθή δηάξθεηα (ζπλήζσο ν κ.φ. ησλ σξηαίσλ πςψλ θαηά ηε δηάξθεηα ελφο ρξφλνπ -πνπ είλαη κεξηθά cm) Γεσεηδέο: Δίλαη ε ηζνδπλακηθή επηθάλεηα έιμεο θαη πεξηζηξνθήο ηεο γεο πνπ πιεζηάδεη ηε Μ..Θ. κε αθξίβεηα ± 1m. Ζ Μ..Θ. ζεσξείηαη δηνξζσκέλε απφ ηηο επηδξάζεηο ησλ κεηαβνιψλ ηεο ππθλφηεηαο ηνπ ζαιάζζηνπ χδαηνο, ησλ θπκάησλ, ησλ παιηξξνηψλ θαη ησλ ξεπκάησλ. Σν Γεσεηδέο είλαη κία πνιχ αλψκαιε επηθάλεηα πνπ πξνζδηνξίδεηαη κε ηε βνήζεηα αζηξνγεσδαηηηθψλ παξαηεξήζεσλ ή κεηξήζεσλ βαξχηεηαο ή αλαιχνληαο ηελ θίλεζε ηερλεηψλ δνξπθφξσλ, νπφηε δεκηνπξγνχληαη ράξηεο ηνπ Γεσεηδνχο σο πξνο θάπνην Διιεηςνεηδέο Αλαθνξάο. Διιεηςνεηδέο (δηαμνληθφ): Ζ επηθάλεηα αλαθνξάο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηε Γεσδαηζία ζήκεξα είλαη ην δηαμνληθό ειιεηςνεηδέο, πνπ πξνθχπηεη κε πεξηζηξνθή ηεο έιιεηςεο γχξσ απφ ην κηθξφ ηεο εκηάμνλα. Οξίδεηαη απφ ην κεγάιν εκηάμνλα (a) θαη, είηε απφ ηελ επηπιάηπλζε (f), είηε απφ ην κηθξφ εκηάμνλα (b). Γηα ηα παξαπάλσ ηζρχεη: f = (a - b) / a Γεσδαηηηθφ (ή γεσγξαθηθφ) πιάηνο θ: Δίλαη ε γσλία πνπ ζρεκαηίδεη ε θάζεηε ζην ειιεηςνεηδέο (ή ζηε ζθαίξα) ζην ζεκείν Ρ κε ην επίπεδν (ΥΤ) ηνπ ηζεκεξηλνχ. Σν θ κεηξηέηαη απφ 0 έσο 90 ζεηηθά απφ ηνλ ηζεκεξηλφ κέρξη ην Β. Πφιν θαη αξλεηηθά απφ ηνλ ηζεκεξηλφ κέρξη ην Ν. Πφιν. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 17

18 Δικόνα 2-1: Γεσγξαθηθέο Σπληεηαγκέλεο κε βάζε ην ειιεηςνεηδέο (Principles Of Geodesy - Geodesy the concept) [11] Γεσδαηηηθφ (ή γεσγξαθηθφ) κήθνο ι: Ζ δίεδξε γσλία πνπ ζρεκαηίδεη ην επίπεδν πνπ πεξηέρεη ην κεζεκβξηλφ ηνχ ζεκείνπ Ρ κε ην επίπεδν πνπ πεξηέρεη ην βαζηθφ κεζεκβξηλφ θαη κεηξηέηαη απφ 0 έσο 360 πξνο αλαηνιάο Απεηθνλίζεηο Πξνβνιέο: Οη απεηθνλίζεηο ζηε Υαξηνγξαθία αλαθέξνληαη ζηελ πξνβνιή ή απεηθφληζε ηεο επηθάλεηαο αλαθνξάο, δειαδή ηνπ ειιεηςνεηδνχο εθ πεξηζηξνθήο (ή ηεο ζθαίξαο), ζην επίπεδν, δειαδή ζην επίπεδν ηνπ ράξηε. Ζ απεηθφληζε απηή πάληα ζπλνδεχεηαη απφ παξακνξθψζεηο, νπφηε έρνπλ επηλνεζεί ηξφπνη απεηθφληζεο πνπ λα δηαηεξνχλ νξηζκέλεο γεσκεηξηθέο ηδηφηεηεο ησλ ρσξηθψλ ζηνηρείσλ αλαιινίσηεο (π.ρ. ηα εκβαδά ή ηηο γσλίεο ή ηα κήθε ζε νξηζκέλεο φκσο δηεπζχλζεηο). Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 18

19 Δικόνα 2-2: Δίδε πξνβνιώλ (Μεηξώληαο ηε Γε, Δηζαγσγή ζηα Γεσδαηηηθά Σπζηήκαηα Αλαθνξάο, Παλαγηώηεο Φηώηεο )[2] Γεσδαηηηθφ Γίθηπν: Γίθηπν, γεληθά, ζηε Γεσδαηζία ζεσξείηαη ην ζχλνιν ησλ ζεκείσλ (θνξπθψλ) ηεο Φ.Γ.Δ. πνπ ζπλδένληαη είηε κε απ επζείαο κεηαμχ ηνπο παξαηεξήζεηο είηε κε παξαηεξήζεηο ζε ζεκεία εθηφο ηεο Φ.Γ.Δ. (π.ρ. δνξπθφξνη, αζηέξεο θ.ιπ.). Υσξηθή πιεξνθνξία: Eίλαη ν πξνζδηνξηζκφο ηεο ζέζεο ησλ γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ κε βάζε έλα ζχζηεκα αλαθνξάο, θαζψο επίζεο ηα γεσκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ (π.ρ. λα γλσξίδνπκε ηα νηθφπεδα δεμηά θαη αξηζηεξά απν θάπνην ζπγθεθξηκέλν νηθφπεδν). Πεξηγξαθηθή Πιεξνθνξία: Eίλαη ηα ραξαθηεξηζηηθά (attributes) ησλ γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηηο πνηνηηθέο θαη πνζνηηθέο ηδηφηεηεο ηνπ γεσγξαθηθνχ ρσξνχ. Γηα παξάδεηγκα, πνηνηηθή πιεξνθνξία είλαη ε θαηαλνκή ησλ ρξήζεσλ γεο κηαο πεξηνρήο ζε έλα ράξηε, ελψ πνζνηηθή πιεξνθνξία είλαη ε θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ ζηνπο λνκνχο ηεο Διιάδαο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 19

20 2.3. πζηήκαηα Αλαθνξάο Πξνζδηνξηζκνύ Θέζεο ηελ παξνχζα ελφηεηα ζθνπφο είλαη λα θαηαλνήζνπκε ηε ζεκαζία ησλ Γεσδαηηηθψλ πζηεκάησλ Αλαθνξάο ζην ζχλνιφ ηνπο θαη λα εμεγήζνπκε ηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο ελφο ηέηνηνπ Παγθφζκηνπ πζηήκαηνο. Έηζη ζα κπνξνχκε λα αληηιεθζνχκε εθ ησλ πξνηέξσλ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο επηιέρζεθε σο χζηεκα Αλαθνξάο πξνζδηνξηζκνχ ζέζεο ην γεσγξαθηθφ ζχζηεκα WGS84 (World Geodetic System 1984) (γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο βιέπε Κεθάιαην 2.4 Αλάγθε γηα δεκηνπξγία ελόο Παγθόζκηνπ Σπζηήκαηνο Αλαθνξάο), ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, θαζψο θαη ε ζεκαζία ηνπ γηα ηελ εθαξκνγή καο. Οη ιφγνη απηνί ζα πεξηγξαθνχλ αλαιπηηθά ζην Κεθάιαην πζηήκαηα Αλαθνξάο Όηαλ θέξλνπκε ζην κπαιφ καο ηε Γε, ακέζσο ζθεθηφκαζηε κηα ζηξνγγπιή επηθάλεηα, κηα ζθαίξα. χκθσλα κε ηνλ Υ. Μπηιιήξε (2007) [110], αλαθνξέο γηα ην ζρήκα ηεο βξίζθνπκε πνιινχο αηψλεο πξηλ αθφκα θαη ζηελ Ηιηάδα ηνπ Οκήξνπ (800 Π.Υ), θαζψο θαη γξαπηά ηνπ Ππζαγφξα ( Π.Υ.) θαη ηνπ Αξηζηνηέιε ( Π.Υ.). Σνλ 4 ν αηψλα π.υ. ν Αξηζηνηέιεο παξαηήξεζε φηη ν ηξφπνο πνπ εμαθαλίδνληαη ηα πινία απφ ην νπηηθφ πεδίν, είλαη πξψηα ην ζθάθνο θαη ηειεπηαίν ην θαηάξηη, αληί λα γηλφηαλε νινέλα κηθξφηεξεο ηειείεο ζηνλ νξίδνληα κηα επίπεδεο γεο, ζχκθσλα κε ηελ κέρξη ηφηε ζεψξεζε. Έηζη παξαηεξήζεθε θαη θαηαγξάθεθε ε ζθαηξηθφηεηα ηεο γεο. Γηα λα αλαπαξαζηαζεί κε πηζηφηεηα ε πξαγκαηηθή κνξθή ηεο επηθάλεηαο ηεο γεο ζην ραξηί απαηηνχληαη ζχλζεηνη καζεκαηηθνί ππνινγηζκνί. Αθφκα θαη αλ ε γε ήηαλ κηα ηέιεηα ζθαίξα, ε πξνβνιή ηεο επηθάλεηάο ηεο ζε έλα επίπεδν δελ ζα ήηαλ απιή ππφζεζε. Χζηφζν, ε επηθάλεηα ηεο γεο είλαη αθαλφληζηε θαη δελ κπνξεί λα παξαζηαζεί απφ θάπνην γεσκεηξηθφ ζρήκα. Έηζη, γηα ηνπο καζεκαηηθνχο ππνινγηζκνχο πνπ απαηηνχληαη ζηε δεκηνπξγία ησλ ππνβάζξσλ ησλ ραξηψλ ρξεζηκνπνηείηαη έλα ζεσξεηηθφ (γεσκεηξηθφ) ζρήκα, ην ελλειτοειδέρ θαη ην γευειδέρ πνπ αλαιχνληαη παξαθάησ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 20

21 Μέρξη ην 16 ν αηψλα ην ζρήκα ηεο γεο ζεσξνχληαλ ηειείσο ζθαηξηθφ. Σν 1670 ν Ηζαάθ Νεχησλ, ππέζεζε πσο, ζχκθσλα κε ηε ζεσξία ηεο βαξχηεηαο, ε γε ζα πθίζηαηαη κηα ειαθξηά δηφγθσζε ζηνλ ηζεκεξηλφ, ιφγσ ηεο κεγαιχηεξεο θπγφθεληξεο δχλακεο, ε νπνία δεκηνπξγείηαη απφ ηελ πεξηζηξνθή ηεο. Με γεσκεηξηθνχο φξνπο αλ ηέκλακε ηε γε απφ ηνλ έλαλ πφιν ζηνλ άιιν, πεξλψληαο απφ ην θέληξν ηεο γεο, ζα βιέπακε κηα ειαθξψο ειιεηπηηθή εγθάξζηα ηνκή. Πξάγκαηη ην 1735 κέρξη ην 1743, φπσο αλαθέξεηαη θαη απφ ηνλ Δ. Βαβιηαθάθε [53], κηα νκάδα Γάιισλ γεσδαηηψλ πνπ έθαλε κεηξήζεηο ζην Πεξνχ (ηζεκεξηλφο) θαη ζηε Λαπσλία (βφξεηα πνιηθή δψλε) ππνιφγηζε φηη ην κήθνο ηφμνπ 1 θαηά κήθνο ελφο κεζεκβξηλνχ ζην Πεξνχ, ήηαλ κηθξφηεξν απφ ην αληίζηνηρν ηφμν 1 ζηε Λαπσλία. Απηή ε δηαθνξά νθείιεηαη ζην φηη ε Γε δελ έρεη έλα ηέιεην ζθαηξηθφ ζρήκα, ιφγσ ηεο πεξηζηξνθήο πνπ θάλεη γχξσ απφ ηνλ άμνλα ηεο. Πεξηζηξέθνληαο απηή ηελ έιιεηςε γχξσ απφ ηνλ πνιηθφ άμνλα έρνπκε ηε ηξηζδηάζηαηε απεηθφληζε ηεο γεο πνπ νλνκάδεηαη πεπιαηπζκέλν ειιεηςνεηδέο ή ειιεηςνεηδέο εθ πεξηζηξνθήο. Απφ ην 1800 έσο ζήκεξα έρνπλ γίλεη ηνπιάρηζηνλ 20 πξνζδηνξηζκνί ησλ αθηίλσλ θαη ηεο επηπιάηπλζεο ηεο γεο απφ κεηξήζεηο πνπ έρνπλ γίλεη ζε δηάθνξεο ζέζεηο. ηνλ παξαθάησ πίλαθα δίλνληαη νη ηηκέο ησλ εκηαμφλσλ ηνπ ειιεηςνεηδνχο ηεο Γεο πνπ πξνζδηνξίζηεθαλ απφ δηάθνξνπο θαηά θαηξνχο εξεπλεηέο. Πίνακαρ 2-1:Οη ηηκέο ησλ εκηαμόλσλ ηνπ ειιεηςνεηδνύο ηεο Γεο πνπ πξνζδηνξίζηεθαλ από δηάθνξνπο θαηά θαηξνύο εξεπλεηέο [53] Μέηπηζη ηος ελλειτοειδούρ ηηρ Γηρ Μεγάλορ ημιάξοναρ ηος ελλειτοειδούρ (α) Μικπόρ ημιάξοναρ ηος ελλειτοειδούρ (b) Δπιπλάηςνζη f = (a-b) / a Καηά: Everest (1830) m m 1:300,3 Καηά: Bessel (1840) m m 1:299,15 Καηά: Hayford (1924) m m 1:297 Καηά: Krassowskij (1944) m m 1:298,3 Καηά: I.U.G.G. (1967) m m 1:298,25 Σν ειιεηςνεηδέο σο καζεκαηηθή πξνζέγγηζε ζην θπζηθφ κνληέιν Γεο απινπνηείηαη ζε ζθαηξηθφ ηκήκα ή επίπεδν ηκήκα γηα ηηο κηθξέο εθηάζεηο θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 21

22 πξνζδηνξηζκφ ηεο αθξηβνχο ζέζεο ζεκείσλ απφ 2D ζπληεηαγκέλεο σο πξνο ηελ επηθάλεηα αλαθνξάο. Απφ ηελ ειιεληθή Γεσγξαθηθή Τπεξεζία ηξαηνχ (Γ.Τ..) ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνηρεία ηνπ ειιεηςνεηδνχο ηνπ Bessel θαη ηνπ Hayford. Σα ειιεηςνεηδή World Geodetic System WGS72 θαη WGS84, ζεσξνχληαη πην αθξηβή δηφηη πξνζδηνξίζηεθαλ βάζεη δεδνκέλσλ απφ ηξνρηέο δνξπθφξσλ. «Τηο ηειεπηαίεο 2-3 δεθαεηίεο όιν πην ζπρλά ρξεζηκνπνηνύληαη ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ πνπ έρνπλ πξνζδηνξηζζεί από Γηαζηεκηθέο κεζόδνπο ζε έλα γεσθεληξηθό ζύζηεκα όπσο είλαη ε ζεηξά WGS, παξάδεηγκα ην WGS84 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ην GPS. Απηά ηα ζπζηήκαηα είλαη γεσθεληξηθά. Τν WGS84 θαη ηα άιια κεηά από απηό είλαη Παγθόζκηα Σπζηήκαηα (ε έλλνηα ησλ Παγθφζκησλ ζπζηεκάησλ αλαιχεηαη πεξαηηέξσ ζην Κεθάιαην Λφγνη δεκηνπξγίαο ελφο Παγθφζκηνπ Γεσδαηηηθνχ πζηήκαηνο Αλαθνξάο). Τα ειιεηςνεηδή πνπ πξνζδηνξίδνληαη από ηηο Γηαζηεκηθέο παξαηεξήζεηο αλαπαξηζηνύλ ηε Γε κε θαιύηεξε αθξίβεηα ζε κέζε πξνζαξκνγή από ηα ειιεηςνεηδή πνπ πξνζδηνξίδνληαη κόλν από επίγεηεο κεηξήζεηο. Όκσο απηά δελ έρνπλ ηελ «θαιύηεξε» πξνζαξκνγή ζηνλ ηνπηθό ραξαθηήξα κηαο πεξηνρήο» (Γνπθεμνπνχινπ, 2008) [55] εθφζνλ ην ειιεηςνεηδέο σο γεσκεηξηθφ ζρήκα δελ απεηθνλίδεη ηελ πξαγκαηηθή κνξθή ηεο γεο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ε Φπζηθή Γήηλε Δπηθάλεηα (Φ.Γ.Δ.) δηαθέξεη ζεκαληηθά ζηε γεσκεηξία απφ ην κνληέιν ηεο γεο σο ειιεηςνεηδνχο. Σν ζρήκα πνπ πξνζνκνηψλεη θαιχηεξα ην ζρήκα, παξαηεξείηαη δειαδή πην πηζηή απεηθφληζε ηεο γεο ηεο είλαη ην Γευειδέρ (Geoid) (ην φλνκα απηήο ηεο επηθάλεηαο ην έδσζε ν Listing ην 1873) [10]. Ζ επηθάλεηα ηνπ γεσεηδνχο ζ' φια ηα ζεκεία ηεο ηέκλεηαη θάζεηα απφ ηε δηεχζπλζε ηνπ λήκαηνο ηεο ζηάζκεο (απφ ηε δηεχζπλζε ηεο βαξχηεηαο). Ζ δηεχζπλζε ηεο βαξχηεηαο εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηελ θαηαλνκή ησλ καδψλ (Δ. Βαβιηαθάθεο) [53]. Δπεηδή νη κάδεο -ηδηαίηεξα ζην ζηεξεφ θινηφ ηεο Γεο- δελ είλαη νκνηφκνξθα θαηαλεκεκέλεο, ε επηθάλεηα ηνπ γεσεηδνχο δελ είλαη νκαιή, αιιά ειαθξά θπκαηνεηδήο (Δηθφλα 2.3). Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 22

23 Δικόνα 2-3: Τν ειιεηςνεηδέο θαη γεσεηδέο ζε ζρέζε κε ηελ θπζηθή επηθάλεηα ηεο Γεο. (J. Wagner 1979) [53] πγθεθξηκέλα, ζηηο ζάιαζζεο θαη ζηνπο σθεαλνχο ε επηθάλεηα ηνπ γεσεηδνχο βξίζθεηαη θάησ απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ ειιεηςνεηδνχο, ελψ ζηηο επείξνπο πεξλά πάλσ απφ ην ειιεηςνεηδέο. Ζ πςνκεηξηθή δηαθνξά κεηαμχ ησλ επηθαλεηψλ ηνπ ειιεηςνεηδνχο θαη ηνπ γεσεηδνχο είλαη πάληνηε κηθξφηεξε απφ 100 m. Δικόνα 2-4: Πξνζέγγηζε ηνπ γεσεηδνύο (Σηεθαλάθεο, 2000) [56] «Σηελ πξάμε ε επηθάλεηα ηνπ γεσεηδνύο πξνζεγγίδεηαη από απιέο καζεκαηηθέο επηθάλεηεο γηα ηε δηεπθόιπλζε ησλ κεηξήζεσλ θαη ησλ ππνινγηζκώλ. Η επηθάλεηα πνπ πξνζεγγίδεη θάζε θνξά ην γεσεηδέο είλαη ζπλάξηεζε ηεο έθηαζεο ηεο πεξηνρήο πνπ εθπνλνύληαη νη κεηξήζεηο. Σπγθεθξηκέλα, γηα πεξηνρέο αθηίλαο κέρξη 10ρικ, ε γε ζεσξείηαη επίπεδε (επηιέγεηαη έλα επίπεδν πνπ εθάπηεηαη ζην θέληξν ηεο πεξηνρήο κειέηεο), ρσξίο ε ππόζεζε απηή λα επηθέξεη νπζηαζηηθά ζθάικαηα ζηηο κεηξήζεηο. Γηα πεξηνρέο αθηίλαο κέρξη 100ρικ., ε γε ζεσξείηαη ζθαηξηθή. Γηα πεξηνρέο αθηίλαο κεγαιύηεξεο ησλ 100ρικ. εθαξκόδεηαη ην γήηλν ειιεηςνεηδέο» (ηεθαλάθεο, 2000) [56]. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 23

24 Δικόνα 2-5: Η Γε κπνξεί λα πάξεη ηε κνξθή ελόο Μαζεκαηηθνύ ζρήκαηνο γηα ηνπο ζθνπνύο ηεο Γεσδαηζίαο (Γνπθεμνπνύινπ, 2008) [55] χκθσλα κε ηνλ ηεθαλάθε (2000), θάζε θξάηνο επηιέγεη ηηο δηαζηάζεηο θαη ηε ζέζε ηνπ ειιεηςνεηδνχο αλαθνξάο, έηζη ψζηε λα πξνζεγγίδεηαη βέιηηζηα ην αληίζηνηρν γεσεηδέο, δει., λα ειαρηζηνπνηνχληαη νη δηαθνξέο κεηαμχ ειιεηςνεηδνχο θαη γεσεηδνχο. Έηζη ρξεζηκνπνηνχληαη ηνπηθά απφ δηάθνξεο ρψξεο δηαθνξεηηθά ειιεηςνεηδή αλαθνξάο, απηά πνπ πξνζαξκφδνληαη θαιχηεξα ζηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά θάζε πεξηνρήο. Κάζε ηνπηθά θαιχηεξα πξνζαξκνδφκελν ειιεηςνεηδέο απνηειεί κέξνο ηνπ αληίζηνηρνπ γεσδαηηηθνχ ζπζηήκαηνο αλαθνξάο (DATUM). Δικόνα 2-6: Πξνζέγγηζε ηεο γεο κε κηα ζθαίξα (Σηεθαλάθεο, 2000) [56] πζηήκαηα πληεηαγκέλσλ Κάζε ζεκείν ηνπ ράξηε πξνζδηνξίδεηαη κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα κπνξεί λα γίλεη αλαθνξά ζε απηφ κε κεγάιε αθξίβεηα θαη ρσξίο ζχγρπζε κε άιιν ζεκείν. Ο πξνζδηνξηζκφο γίλεηαη κε ηε βνήζεηα αξηζκψλ, πνπ ιέγνληαη ζπληεηαγκέλεο. Όπσο αλαθέξεηαη θαη απφ ην Υ. Μπηιιήξε (2007) [22], ε πξνέιεπζε ηεο έλλνηαο ησλ ζπληεηαγκέλσλ ζεκείσλ πξνέξρεηαη απφ ηελ αξραηφηεηα, αιιά ζπζηεκαηηθά άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηνλ Καξηέζην (παηέξα ηεο Αλαιπηηθήο Γεσκεηξίαο), ηνλ 17ν αηψλα Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 24

25 Σν ύζηημα ςνηεηαγμένυν ινηπφλ, ζχκθσλα κε ηνλ ηεθαλάθε (2000) [56], απνηειεί έλα ζχλνιν θαλφλσλ γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο ζέζεο ζεκείσλ ζην ρψξν, ρξεζηκνπνηψληαο κηα δηαηεηαγκέλε ζεηξά αξηζκψλ (ζπληεηαγκέλσλ). Κάζε ζπληεηαγκέλε ζπλνδεχεηαη απφ κηα εηηθέηα, φπσο Υ, γεσγξαθηθφ κήθνο, ή αλαηνιηθά. Γηα ηε κέηξεζε ησλ ζπληεηαγκέλσλ εθαξκφδεηαη κηα κέζνδνο κέηξεζεο. Ζ κέζνδνο κέηξεζεο αλαπαξίζηαηαη γξαθηθά απφ έλα ζχζηεκα θαλάβνπ (πιέγκα γξακκψλ), ην νπνίν έρεη κηα γεσκεηξηθή πεξηγξαθή κε δηαζηάζεηο φπσο ρηιηφκεηξα ή κνίξεο. Σα ηξηζδηάζηαηα ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ ραξαθηεξίδνληαη απφ κηα πνιηθόηεηα, πνπ πεξηγξάθεη ηε δηεπζέηεζε ησλ αμφλσλ. Έζησ νη ηξεηο άμνλεο Υ,Τ, θαη Ε. Έλα ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ ζρεηίδεηαη κε κηα επηθάλεηα αλαθνξάο, ε νπνία είλαη ζπλήζσο έλα επίπεδν, κηα ζθαίξα ή κηα έιιεηςε. Σα ζπζηήκαηα πνπ εθαξκφδνπλ ην επίπεδν θαινχληαη επίπεδα ζπζηήκαηα, ελψ απηά πνπ εθαξκφδνπλ ηε ζθαίξα ή ην ειιεηςνεηδέο ζθαηξηθά ή ειιεηςνεηδή ζπζηήκαηα αληίζηνηρα. Δπί ηεο επηθάλεηαο αλαθνξάο νξίδεηαη έλα ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ γηα ηελ πεξηγξαθή φισλ ησλ ζέζεσλ ηεο επηθάλεηαο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ε επηθάλεηα αλαθνξάο απνηειεί ζπλήζσο ηε βάζε απφ ηελ νπνία κεηξψληαη νη ζπληεηαγκέλεο ηεο ηξίηεο δηάζηαζεο ηνπ ρψξνπ. ηηο γεσεπηζηήκεο εθαξκφδνληαη θπξίσο ηξία ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ: 1. ην επίπεδν ή θαξηεζηαλό ή νξζνγώλην ζύζηεκα ζπληεηαγκέλσλ. Σν ζχζηεκα απηφ έρεη επίπεδε επηθάλεηα. ην δπζδηάζηαην ρψξν νξίδνληαη νη δχν άμνλεο πνπ θαινχληαη Υ θαη Τ, ελψ ζηνλ ηξηζδηάζηαην ρψξν ηξεηο άμνλεο νη Υ,Τ θαη Ε) Δικόνα 2-7: Καξηεζηαλό ζύζηεκα αλαθνξάο [22] Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 25

26 2. ην πνιηθό ζύζηεκα ζπληεηαγκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζπρλά ζηελ ηνπνγξαθία. ην ζχζηεκα απηφ, ε κηα δηάζηαζε είλαη ε απφζηαζε (ζπκβνιίδεηαη σο d) θαη ε άιιε ην αδηκνχζην (γσλία πξνζαλαηνιηζκνχ) (ζπκβνιίδεηαη σο ζ). Ζ επηθάλεηα αλαθνξάο είλαη ην επίπεδν. Δικόνα 2-8: Σύζηεκα Πνιηθώλ Σπληεηαγκέλσλ [22] 3. ην γεσγξαθηθό ζύζηεκα ζπληεηαγκέλσλ πνπ αθνξά ζηηο ζθαηξηθέο ή ζηηο ειιεηςνεηδείο επηθάλεηεο αλαθνξάο. Ζ ζέζε επί ηεο γήηλεο επηθάλεηαο θαζνξίδεηαη κέζσ δχν γσληψλ, ηνπ γεσγξαθηθνύ πιάηνπο (θ) θαη ηνπ γεσγξαθηθνύ κήθνπο (ι), νη νπνίεο καδί ζπλζέηνπλ ην ζχζηεκα γεσγξαθηθώλ ζπληεηαγκέλσλ (θ, ι). ηελ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία, ην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ πνπ ζα καο απαζρνιήζεη είλαη ην χζηεκα ησλ γεσγξαθηθψλ ζπληεηαγκέλσλ, κηαο θαη ην Γ..Α. πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί είλαη ην WGS84 φπσο ζα δνχκε θαη ζην Κεθάιαην Γεσδαηηηθό ύζηεκα Αλαθνξάο Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί ηα καζεκαηηθά ζηεξεά πνπ πξνζεγγίδνπλ ηε γήηλε επηθάλεηα, είλαη ε ζθαίξα θαη ην ειιεηςνεηδέο εθ πεξηζηξνθήο. Σν ειιεηςνεηδέο εθ πεξηζηξνθήο πξνζεγγίδεη θαιχηεξα απφ ηε ζθαίξα ηε γήηλε επηθάλεηα (γεσεηδέο), ιφγσ ηνπ ζρήκαηφο ηεο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ε γήηλε επηθάλεηα (γεσεηδέο) απέρεη αξθεηά απφ έλα ηέιεην ειιεηςνεηδέο ζρήκα, κε απνηέιεζκα δηαθνξεηηθά ειιεηςνεηδή λα πξνζαξκφδνληαη θαιχηεξα ζε δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ηεο γεο (π.ρ. ην ειιεηςνεηδέο ηνπ Bessel έρεη πηνζεηεζεί ζην παξειζφλ απφ ηελ Γ.Τ.., πξφζθαηα έρεη αληηθαηαζηαζεί απφ ην GRS80, ελψ ην ειιεηςνεηδέο ηνπ Clarke έρεη πηνζεηεζεί απφ Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 26

27 ηε Γαιιία). Απηφ ζε ζπλδπαζκφ κε ην γεγνλφο φηη δηεπξχλεηαη ζηαδηαθά ε γλψζε καο ζρεηηθά κε ην κέγεζνο θαη ην ζρήκα ηνπ γεσεηδνχο, νδήγεζαλ ζηελ πηνζέηεζε κηαο πιεζψξαο ειιεηςνεηδψλ ζην παξειζφλ (ηεθαλάθεο, 2000). Έλα Γεσδαηηηθφ χζηεκα Αλαθνξάο (Γ..Α) πξνζδηνξίδεηαη απφ: ηνλ ηχπν ηνπ ειιεηςνεηδνχο, ην νπνίν πξνζνκνηψλεη θαηά ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν ηελ θακπχιε θαη αθαλφληζηε γήηλε επηθάλεηα. Έρνπλ δεκηνπξγεζεί πνιιά θαη δηαθνξεηηθά ειιεηςνεηδή πνπ ην θαζέλα πξνζαξκφδεηαη θαιχηεξα ζε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή ηεο γεο. ήκεξα ηείλεη λα γεληθεπηεί ε ρξήζε ηνπ ειιεηςνεηδνχο GRS80 (έλα ζχγρξνλν γεσθεληξηθφ ειιεηςνεηδέο), ηνπ νπνίνπ νη δηαζηάζεηο έρνπλ ππνινγηζηεί απφ δνξπθφξνπο - ζε αληίζεζε κε ηα παιαηφηεξα πνπ βαζίδνληαλ ζε επίγεηεο κεηξήζεηο - θαη ην νπνίν ηξνπνπνηείηαη ψζηε λα απνδίδεη θαιχηεξα κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Μαδί κε ηνλ ηχπν ηνπ ειιεηςνεηδνχο αλαθέξνληαη θαη νη παξάκεηξνη ηξνπνπνίεζεο ηνπ, πνπ ζπλίζηαηαη ζε κηθξέο κεηαβνιέο ησλ εκηαμφλσλ ή ηεο επηπιάηπλζεο ηνπ ειιεηςνεηδνχο (εθθξάδνληαη σο δηαθνξνπνηήζεηο απφ ην ειιεηςνεηδέο βάζεο Γa θαη Γb γηα ηνπο άμνλεο θαη Γf γηα ηελ επηπιάηπλζε). ην DATUM, δειαδή κηα ζεηξά ηηκψλ πνπ πξνζδηνξίδνπλ ην πφζν κεηαηνπίδεηαη ην ηξνπνπνηεκέλν ειιεηςνεηδέο ηνπ ζπζηήκαηνο απφ ην γεσθεληξηθφ ειιεηςνεηδέο πνπ ρξεζηκνπνηεί σο βάζε, ψζηε λα εθαξκφδεη θαιχηεξα ζε κηα ζπγθεθξηκέλε γεσγξαθηθή πεξηνρή - ζπλήζσο κηα ρψξα). Ζ κεηαηφπηζε κεηξηέηαη ζε κέηξα απφ ην θέληξν ηνπ γεσθεληξηθνχ ειιεηςνεηδνχο (Γx, Γy θαη Γz) (Αλάβαζε, [111]. Κάζε ζχγρξνλν Γεσδαηηηθφ χζηεκα Αλαθνξάο εθθξάδεη ηα ζηνηρεία ηνπ ρψξνπ ζε γεσγξαθηθέο θαη νξζνγψληεο ζπληεηαγκέλεο. Χζηφζν, ελψ ζε έλα παγθφζκην γεσγξαθηθφ ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ, φπσο ην WGS84 κπνξεί θαλείο λα πξνζαξκφζεη ηελ πξνβνιή πνπ εμππεξεηεί θαιχηεξα, ζηα εζληθά ζπζηήκαηα επηιέγεηαη πάληα κία ζπγθεθξηκέλε πξνβνιή, ε νπνία παξακεηξνπνηείηαη θαηάιιεια, ψζηε λα απνδίδεη κε ηελ ειάρηζηε δπλαηή παξακφξθσζε κεηξήζεηο κεθψλ θαη εκβαδψλ ζε φιε ηελ επηθξάηεηα. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 27

28 Γεληθά ζηα ηνπηθά datum ζπλεζίδεηαη ε κεηαηφπηζε ηνπ ειιεηςνεηδνχο έηζη ψζηε λα δηαηεξείηαη ε παξαιιειία ηνπ κηθξνχ άμνλα κε ην ζπκβαηηθφ άμνλα πεξηζηξνθήο ηεο γεο. ηελ Διιάδα ρξεζηκνπνηείηαη ζήκεξα σο θχξην γεσδαηηηθφ datum ην ΔΓΑ87, ην νπνίν απνηειεί έλα ηνπηθφ datum. 2.4 Αλάγθε γηα δεκηνπξγία ελόο Παγθόζκηνπ πζηήκαηνο Αλαθνξάο ηελ πξνεγνχκελε ελφηεηα είδακε αλαιπηηθά ηη αθξηβψο είλαη έλα Γ..Α. θαη πσο απηφ νξίδεηαη. Πνηνί είλαη φκσο νη ιφγνη πνπ καο νδήγεζαλ ζηε δεκηνπξγία ησλ Παγθφζκησλ Γ..Α.; Δμεγήζακε ήδε φηη πξνθεηκέλνπ νη κεηξήζεηο πνπ ζα ιάβνπκε γηα ηελ πεξηνρή ελδηαθέξνληνο καο, έρνπλ δεκηνπξγεζεί πνηθίια Γ..Α., ηα νπνία αλαιφγσο κε ην ειιεηςνεηδέο θαη ηε ραξηνγξαθηθή πξνβνιή πνπ ρξεζηκνπνηνχλ, κπνξνχλ θαη πξνζαξκφδνληαη θαιχηεξα ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή ηεο γεο. Όπσο αλαθέξεηαη θαη ζηνλ Γειεθαξάνγινπ (2008) [113], ιακβάλνληαο ππφςε καο ηα δηάθνξα γεσδπλακηθά θαηλφκελα (θίλεζε ηεθηνληθψλ πιαθψλ, ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα, θιπ.) πνπ επεξεάδνπλ ζεκαληηθά ηελ γεσκεηξία ηνπ εθάζηνηε ρψξνπ (γηα παξάδεηγκα ηε γεσκεηξία κηαο ρψξαο) ζε δηάθνξεο ρξνληθέο θαη ρσξηθέο θιίκαθεο, φζν θαη ηε ρξεζηκφηεηα ηεο δηαρξνληθήο παξαθνινχζεζεο ηνπο, κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη ππάξρεη επηηαθηηθή αλάγθε γηα ηε κειέηε θαη ηε δεκηνπξγία εζληθψλ γεσδαηηηθψλ ζπζηεκάησλ αλαθνξάο ηα νπνία ζα παξέρνπλ ην αλαγθαίν ππφβαζξν γηα ηελ ζσζηή θαη νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ρσξηθψλ πιεξνθνξηψλ. Δπίζεο ηα ζπζηήκαηα αλαθνξάο ζην ζχλνιφ ηνπο είλαη αξθεηά δχζηξνπα θαη δελ αιιάδνπλ εχθνια. Αληηζέησο αθνκνηψλνληαη δχζθνια θαη θνζηίδνπλ αθξηβά. Γηα απηφ ηνλ ιφγν άιισζηε πξέπεη ην.α. πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή λα είλαη φζνλ ην δπλαηφλ πην πξνζαξκνζκέλν ζην εδαθηθφ ππφβαζξν θαη λα βνεζάεη ζε αθξηβείο κεηξήζεηο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 28

29 Με απηή ηελ ινγηθή, δεκηνπξγήζεθε θαη ην Δπξσπατθφ Datum ED50 (European Datum 1950). Σν ζχζηεκα ED50 είλαη έλα επεηξσηηθφ ζχζηεκα, αθνξά δειαδή φιε ηελ Δπξψπε θαη ππήξμε ην απνηέιεζκα ηεο ελνπνίεζεο φισλ ησλ επξσπατθψλ γεσδαηηηθψλ δηθηχσλ, κε κεηξήζεηο ηεο πξνπνιεκηθήο θαη πνιεκηθήο πεξηφδνπ. Υξεζηκνπνηεί σο ειιεηςνεηδέο αλαθνξάο ην International (ή Hayfford) θαη αξρή ζπληεηαγκέλσλ ην Potsdam ηεο Γεξκαλίαο. πλερίζζεθε ε βειηίσζή ηνπ κε λεφηεξεο κεηξήζεηο θαη ηερληθέο ηα επφκελα ρξφληα, κε ηειεπηαία έθδνζή ηνπ ην ED89 (European Datum 1989), πνπ φκσο δελ ρξεζηκνπνηήζεθε πνηέ γηαηί ηα δνξπθνξηθά ζπζηήκαηα ην είραλ ήδε μεπεξάζεη. Σν ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα βαζίδεηαη ζε επάιιειεο πξνβνιέο 60 θαηαθφξπθσλ δσλψλ ηεο γήηλεο επηθάλεηαο, πιάηνπο 6 κνηξψλ ε θάζε κία, πάλσ ζε έλα επίπεδν. Οη δψλεο απηέο είλαη αξηζκεκέλεο απφ ην 1 έσο ην 60. Κάζε κία απφ ηηο δψλεο απηέο έρεη έλα θεληξηθφ κεζεκβξηλφ, ν νπνίνο αλαπαξίζηαηαη ζην ράξηε σο επζεία. Οη ππφινηπνη κεζεκβξηλνί είλαη θακπχιεο (κεηαβιεηήο θακππιφηεηαο) πνπ ζπγθιίλνπλ πξνο ηνπο πφινπο. Σν ED50 έρεη ζηεξηρηεί ζην πξνβνιηθφ ζχζηεκα ηεο Παγθφζκηαο Δγθάξζηαο Μεξθαηνξηθήο Πξνβνιήο (Universal Transverse Merkator U.T.M.), θαη έηζη ινηπφλ γηα θάζε κέηξεζε ηελ νπνία ζέινπκε λα θάλνπκε, πξέπεη λα γλσξίδνπκε θαη ηνλ αξηζκφ ηεο δψλεο ζηελ νπνία αλήθεη ε πεξηνρή ελδηαθέξνληνο. ηελ πινπνίεζε ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, έλα ηέηνην ζχζηεκα δε ζα κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηεζεί εμαηηίαο ηεο θχζεο ησλ δεδνκέλσλ εηζφδνπ. Σα γεσγξαθηθά δεδνκέλα πνπ δνθηκάζηεθαλ ζην ζχλνιφ ηνπο δελ πεξηείραλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε δψλε ζηελ νπνία αλήθεη ε θάζε γεσγξαθηθή νληφηεηα πνπ αλαπαξηζηνχλ θαη επνκέλσο δε ζα κπνξνχζακε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ην ED50 σο ζχζηεκα αλαθνξάο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ καο. Παξάιιεια φκσο κε ηα εζληθά Γ..Α. ππήξμαλ θαη πνιινί ιφγνη πνπ έθαλαλ ηα Παγθφζκηα Γ..Α. άθξσο απαξαίηεηα ζηνλ ηνκέα ησλ Γεσγξαθηθψλ Δπηζηεκψλ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 29

30 Όπσο είδακε θαη ζηελ Κεθάιαην 2.3.1, θαη ζχκθσλα κε ηνπο Κσηζάθε θαη Καηζάκπαιν (2006) [6], νη ξαγδαίεο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα ηεο Γεσδαηζίαο θαη ε αλάπηπμε πιεξέζηεξσλ ζεσξεηηθψλ κνληέισλ θαη αιγνξηζκηθψλ ηερληθψλ γηα ηελ επεμεξγαζία γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ νδήγεζαλ ζηελ αλάγθε πξννξηζκνχ ηεο ζέζεο ησλ ζεκείσλ ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο κε αξθεηά κεγάιε αθξίβεηα. Χο απνηέιεζκα απηήο ηεο αλάγθεο ήηαλ ε δεκηνπξγία ηνπ GPS. «Σν Global Positioning System (GPS) είλαη έλα παγθφζκην ζχζηεκα εληνπηζκνχ ζέζεο, ην νπνίν βαζίδεηαη ζε έλα "πιέγκα" εηθνζηηεζζάξσλ δνξπθφξσλ ηεο Γεο, ζηνπο νπνίνπο ππάξρνπλ εηδηθέο ζπζθεπέο, νη νπνίεο νλνκάδνληαη "δέθηεο GPS". Οη δέθηεο απηνί παξέρνπλ αθξηβείο πιεξνθνξίεο γηα ηε ζέζε ελφο ζεκείνπ, ην πςφκεηξφ ηνπ, ηελ ηαρχηεηα θαη ηελ θαηεχζπλζε ηεο θίλεζεο ηνπ» [3]. Οη πιεξνθνξίεο απηέο ζηε ζπλέρεηα, κε ηε ρξήζε εηδηθνχ ινγηζκηθνχ ραξηνγξάθεζεο κπνξνχλ λα απεηθνληζηνχλ γξαθηθά θαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ θάζε θχζεο ελδηαθεξφκελν. Σν ζχζηεκα μεθίλεζε απφ ην Τπνπξγείν Άκπλαο ησλ ΖΠΑ θαη νλνκάζηεθε "NAVSTAR GPS" (Navigation Signal Timing and Ranging Global Positioning System), θαη αξρηθά πξννξηδφηαλ απνθιεηζηηθά γηα ζηξαηησηηθή ρξήζε [4]. ηε ζπλέρεηα, πεξίπνπ ζηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1960, ην ζχζηεκα δνξπθνξηθήο πινήγεζεο, γλσζηφ ηφηε κε ηελ νλνκαζία Transit System, άξρηζε λα ρξεζηκνπνηείηαη ζε κεγάιε θιίκαθα θαη απφ ην ακεξηθαληθφ λαπηηθφ, ελψ πέξαζαλ αξθεηέο δεθαεηίεο, κέρξη δειαδή ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990, ψζηε ην ζχζηεκα GPS λα αξρίζεη λα δηαηίζεηαη γηα ειεχζεξε ρξήζε απφ ην επξχ θνηλφ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 30

31 Πιένλ ην Παγθφζκην απηφ χζηεκα Θεζηζεζίαο (GPS), φπσο αλαθέξεηαη θαη απφ ηνπο Φσηίνπ θαη Πηθξηδά [5], έρεη εμειηρζεί θαη έρεη γίλεη ηδηαίηεξα αθξηβέο. Ζ ρξήζε ηνπ, ιφγσ ηεο ηδηαίηεξεο επθνιίαο πνπ πξνζθέξεη ζηελ εθηέιεζε κεηξήζεσλ, κπνξνχκε λα πνχκε κε αζθάιεηα φηη, «έρεη επηθξαηήζεη έλαληη ησλ θιαζζηθψλ γεσδαηηηθψλ νξγάλσλ σο ην κνλαδηθφ κέζν γηα ηνλ (ζρεηηθφ) πξνζδηνξηζκφ ζέζεο» θαη γηα απηφ ρξεζηκνπνηείηαη θαηά θφξνλ, ηφζν ζηηο δηάθνξεο ηνπνγξαθηθέο θαη γεσδαηηηθέο εθαξκνγέο, φζν θαη ζε εθαξκνγέο ζε ηνκείο ζρεηηθνχο κε γεσγξαθηθά ζπζηήκαηα πιεξνθνξηψλ ζην ζχλνιφ ηνπο. Οη κεηξήζεηο έρνπλ θηάζεη ζε «αθξίβεηα ιίγσλ εθαηνζηώλ ηόζν γηα ηελ απόιπηε (ζε ζρέζε κε θάπνην γεσθεληξηθό ζύζηεκα αλαθνξάο) ζέζε ελόο ζεκείνπ, όζν θαη ηελ ζρεηηθή ηνπ ζέζε σο πξνο θάπνην γλσζηό επίγεην ζηαζκό ειέγρνπ πνπ κπνξεί λα βξίζθεηαη αξθεηέο εθαηνληάδεο ρηιηόκεηξα καθξηά» (Κσηζάθεο θαη Καηζάκπαινο)[6]. ηα GPS, ρξεζηκνπνηείηαη ην παγθφζκην γεσδαηηηθφ ζχζηεκα ηνπ 1984, γλσζηφ θαη σο WGS84 (World Geodetic System 1984) ή θαη σο ζχζηεκα ηνπ GPS [γηα πεξηζζόηεξεο ηερληθέο πιεξνθνξίεο γηα ην WGS84, βιέπε Παξάξηεκα Α]. Ζ ηειεπηαία έθδνζε ηνπ ππάξρεη απφ ην 1984, κε κηα ζρεηηθή αλαζεψξεζε ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε ην 2004, θαη έρεη ηζρχ κέρξη θαη ζήκεξα [7]. Σν WGS84 βέβαηα κπνξνχκε λα πνχκε φηη έρεη θαζηεξσζεί γεληθά σο πιαίζην αλαθνξάο γηα ηελ απεηθφληζε ηεο γεσγξαθηθήο πιεξνθνξίαο, φζνλ αθνξά ζε ρξήζε ηφζν ζηε γεσδαηζία φζν θαη ζηε λαπζηπινΐα. Ζ αλάγθε φκσο γηα ρξήζε ελφο ελνπνηεκέλνπ παγθφζκηνπ γεσδαηηηθνχ ζπζηήκαηνο αλαθνξάο, εκθαλίζζεθε ήδε απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1950, φπνπ κηα ηέηνηα πξσηνβνπιία ζεσξήζεθε απαξαίηεηε γηα αξθεηνχο ιφγνπο: Ζ δηαζηεκηθή επηζηήκε είρε πηα αξρίζεη λα απαζρνιεί ζε δηεζλέο επίπεδν, ελψ ζηελ ίδηα επνρή ζπγθαηαιέγεηαη θαη ε απαξρή ηεο αζηξνλαπηηθήο επηζηήκεο. Ζ έιιεηςε δηεπεηξσηηθήο πιεξνθνξίαο ζρεηηθή κε ηε γεσδαηζία ήηαλ εκθαλήο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 31

32 Όπσο επίζεο, ππήξρε έληνλε θαη ε αδπλακία ησλ κεγάισλ θαη δηαδεδνκέλσλ ηφηε γεσδαηηηθψλ ζπζηεκάησλ, φπσο γηα παξάδεηγκα ηα European Datum (ED50), North American Datum (NAD), θαη Tokyo Datum (TD), λα παξέρνπλ ζηνπο ελδηαθεξφκελνπο κηα παγθφζκηα γεσβάζε (geodatabase) δεδνκέλσλ. Σέινο ήηαλ δηάρπηε ε αλάγθε γηα ρξήζε ραξηψλ παγθνζκίαο εκβέιεηαο ζε ηνκείο φπσο ε γεσγξαθία, λαπζηπινΐα, θαη αεξνπινΐα. Δπίζεο, ηε δεθαεηία ηνπ 80, ην WGS84 απνηέιεζε ην ζχζηεκα αλαθνξάο πνπ πξνζδηνξίζηεθε απφ ην «Δζληθφ Γξαθείν Γεσρσξηθψλ Πιεξνθνξηψλ» (National Geospatial-Intelligence Agency - NGA) ησλ ΖΠΑ θαη κε ζθνπφ λα ρξεζηκνπνηεζεί επξέσο απφ ην Τπνπξγείν Άκπλαο ησλ ΖΠΑ ζηε δεκηνπξγία ραξηψλ, αλαθνξψλ θαη δηαγξακκάησλ ζρεηηθά κε ηε γεσγξαθηθή πιεξνθνξία πνπ δηέζεηε, θαζψο επίζεο θαη ζηνλ ηνκέα ηεο πινήγεζεο (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ησλ απαξαίηεησλ δηεξγαζηψλ γηα ηελ εθπνκπή ηνπ GPS). Παξαηεξνχκε επνκέλσο φηη απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1950 κέρξη θαη ζήκεξα, έρνπλ γίλεη αξθεηέο πξνζπάζεηα γηα ηε δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ.α., ην νπνίν ζα κπνξέζεη λα ιεηηνπξγήζεη ζε παγθφζκην ή επεηξσηηθφ επίπεδν. Μέζσ ησλ ηερληθψλ δνξπθφξσλ φπσο είδακε θαη παξαπάλσ, θαη ηε ρξήζε ηνπ GPS ζηε γεσδαηζία, κπνξέζακε λα ζπλδέζνπκε ηα δηάθνξα γεσδαηηηθά ζπζηήκαηα πνπ ππάξρνπλ, ζε έλα εληαίν παγθφζκην γεσθεληξηθφ ζχζηεκα (ITRS - International Terrestrial Reference System), θαη κε απηφλ ηνλ ηξφπν λα κπνξνχκε λα πξνζδηνξίζνπκε επθνιφηεξα λέα ζεκεία. Σν ITRS πξνήιζε απφ ην WGS84 θαη ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο απφ επηζηήκνλεο πνπ αζρνινχληαη κε ηηο Γεσεπηζηήκεο θαη απαηηνχλ εμαηξεηηθά κεγάιε αθξίβεηα (ιίγσλ κφλν εθαηνζηψλ) ζηηο κεηξήζεηο ηνπο. Βέβαηα απηφ δε ζεκαίλεη φηη ηα θαζηεξσκέλα εζληθά ζπζηήκαηα έπαςαλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη, αθνχ αθελφο θαη ππάξρεη κεγάιν πιήζνο δεδνκέλσλ ηα νπνία έρνπλ γεσαλαθεξζεί ζε απηά, αιιά θαη αθεηέξνπ επηηπγράλνπλ θαιχηεξεο πξνζαξκνγήο ηνπ ειιεηςνεηδνχο (γεσδαηηηθνχ) ζην ηνπηθφ γεσεηδέο, κε φηη απηφ ζπλεπάγεηαη [8]. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 32

33 χκθσλα κε ηνλ Υ. Μπηιιήξε [112], σο παγθφζκηα ζπζηήκαηα αλαθνξάο, κέζα απφ ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, θαζηεξψζεθαλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη ην ITRF θαη ην WGS84 : I. Σν ITRF (International Terrestrial Reference Frame), πνπ νξίδεηαη κε θέληξν ην θέληξν κάδαο ηεο γεο, κε άμνλα ησλ Ε, λα πεξλάεη απφ ηνλ κέζν πφιν ηεο πεξηφδνπ , κε άμνλα ησλ Υ λα πεξλάεη απφ ηνλ κέζν κεζεκβξηλφ ηνπ Greenwich, θαη άμνλα ησλ Τ λα ζπκπιεξψλεη ην δεμηφζηξνθν ζχζηεκα. Τινπνηείηαη κε ηηο γεσδαηηηθέο ζπληεηαγκέλεο ελφο κεγάινπ αξηζκνχ ζηαζκψλ (1500) ζε νιφθιεξε ηε γε, πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηηο παξαηεξήζεηο κε δηαζηεκηθή ή/θαη δνξπθνξηθή ηερλνινγία (VLBI, SLR θαη GPS). II. Σν WGS84, είδακε φηη είλαη ηδηαίηεξα αλ ρξεζηκνπνηεί θαλείο ην ζχζηεκα GPS ζηηο κεηξήζεηο ηνπ, ην νπνίν πινπνηείηαη κέζσ ησλ εθπεκπφκελσλ ηξνρηψλ (ζέζεσλ) ησλ δνξπθφξσλ GPS θαη επίγεησλ ζηαζκψλ. Απφ ην 1994 πινπνηείηαη θαη κέζσ ησλ ζηαζκψλ ηνπ ITRF κε κηα αθξίβεηα ε νπνία ζήκεξα είλαη αληίζηνηρε ηνπ ITRF. Καη ηα δχν Παγθφζκηα ζπζηήκαηα αλαθνξάο ρξεζηκνπνηνχλ σο ειιεηςνεηδέο αλαθνξάο ην GRS80, γηα λα δψζνπλ ηηο γεσδαηηηθέο (ειιεηςνεηδέο) ζπληεηαγκέλεο ησλ ζεκείσλ. Σν WGS84 βέβαηα είλαη ην ζύζηεκα αλαθνξάο πνπ αθνινπζείηαη θαηά θαλόλα από όιεο ηηο ππεξεζίεο πνπ κπνξνύκε ζην δηαδίθηπν. Απηό ζεκαίλεη πσο πξνζθέξνληαο ηα γεσρσξηθά δεδνκέλα ζην ζύζηεκα αλαθνξάο WGS84 έρνπκε ηε δπλαηόηεηα λα ζπλδπάζνπκε ράξηεο θαη δεδνκέλα από πνιιαπιέο δηαθνξεηηθέο ειεύζεξεο θαη δσξεάλ πεγέο. Δπίζεο, είλαη πην εύθνιν γηα έλα κε εηδηθό λα ρξεζηκνπνηήζεη ηα γεσρσξηθά δεδνκέλα ζε απιέο εθαξκνγέο, ελώ νη εηδηθνί κπνξνύλ εύθνια λα θάλνπλ ην κεηαζρεκαηηζκό ζε άιιν ζύζηεκα αλαθνξάο, αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπο (geodata.gov.gr) [9]. Δίλαη κε άιια ιφγηα ην ζχζηεκα αλαθνξάο πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί παληνχ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 33

34 Δπηπξνζζέησο ην WGS84, ρξεζηκνπνηείηαη σο ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ απφ ην ινγηζκηθφ Google Earth (ηεο εηαηξείαο Google) [12]. Σν Google Earth, έρεη γλσξίζεη κεγάιε απήρεζε απφ ηελ κέξα ηεο θπθινθνξίαο ηνπ, ιφγσ ηεο εχθνιεο ρξήζεο ηνπ, ηεο παγθφζκηαο εκβέιεηαο ηνπ θαη ηεο δσξεάλ ρξήζεο ηνπ. Όπσο ζα δνχκε θαη ζε επφκελν θεθάιαην ν αλνηρηφο κνξθφηππνο αξρείσλ πνπ ρξεζηκνπνηεί (.kml,.kmz), νδήγεζε ζηελ άκεζε αληαπφθξηζε ηνπ θνηλνχ θαη έκκεζα θαη ζηε δηάδνζε ηνπ WGS84. Όινη επνκέλσο νη παξαπάλσ ιφγνη, θαζψο θαη αξθεηνί αθφκα ζπληέιεζαλ ζηε επξεία δηάδνζε θαη ρξήζε ηνπ WGS84, σο παγθφζκην γεσδαηηηθφ ζχζηεκα θαη κάιηζηα σο ζχζηεκα αλαθνξάο ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο εμαηηίαο αθξηβψο απηνχ ηνπ ραξαθηήξα. Σέινο αμίδεη λα αλαθεξζνχκε θαη ζηελ πξνζπάζεηα ηεο Δπξψπεο γηα έλα δηθφ ηεο Γ..Α., πνπ λα κπνξεί λα εμππεξεηεί θαιχηεξα ηνπο ζθνπνχο ηεο θαη λα πξνζθέξεη φζνλ ην δπλαηφλ κεγαιχηεξε αθξίβεηα γηα ηηο πεξηνρέο ηεο. Γεκηνπξγήζεθε ινηπφλ, ην ζχζηεκα ETRS89 (European Terrestrial Reference System 1989) ην νπνίν απνηειεί ην πιαίζην αλαθνξάο πνπ πξνηείλεηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε γηα ηα γεσδεδνκέλα ζηελ Δπξψπε. Δίλαη ην γεσδαηηηθφ ζχζηεκα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο ραξηνγξάθεζεο θαη ηεο απνηχπσζεο ζηελ Δπξψπε, θαη ζεσξεί ηελ επξσπατθή πιάθα ζην ζχλνιφ ηεο ζηαηηθή. Σν ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα αλαθνξάο δεκηνπξγήζεθε έηζη ψζηε λα είλαη νπζηαζηηθά ππνζχλνιν ηνπ ζπζηήκαηνο ITRF θαη απνηειεί θαη ην ίδην γεσγξαθηθφ.α., δειαδή νη κεηξήζεηο γίλνληαη ζε κνίξεο (θ, ι). Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 34

35 2.5. Μεηαζρεκαηηζκνί Όπσο έρνπκε αλαθέξεη ήδε, θαηά ηηο γεσγξαθηθέο καο κεηξήζεηο ππάξρεη ε αλάγθε κεγάιεο αθξίβεηαο ζηα απνηειέζκαηα πνπ ζα ιάβνπκε. Απηφ δελ ηζρχεη κφλν ζηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ε κειέηε γίλεηαη ζηα πιαίζηα θάπνηαο επηζηεκνληθήο έξεπλαο, αιιά θαη ζε απινχζηεξεο φπσο γηα παξάδεηγκα ε δεκηνπξγία ελφο ράξηε πνπ ζα απεηθνλίδεη νξεηβαηηθέο δηαδξνκέο θαη ζα κνηξάδεηαη πξνο θάζε ελδηαθεξφκελν. ε κηα ηέηνηα πεξίπησζε ε αθξίβεηα αθφκα θαη ζε επίπεδν εθαηνζηψλ παίδεη κείδνλα ξφιν, αθνχ νπνηαδήπνηε απφθιηζε απφ ηα εηθνληδφκελα κνλνπάηηα ζα κπνξνχζε λα απνβεί κνηξαία γηα ηνλ νξεηβάηε. Γηα απηφ ην ιφγν, έρνπλ δεκηνπξγεζεί πάξα πνιιά ειιεηςνεηδή, έηζη ψζηε ζε θάζε πεξηνρή κειέηεο ην ειιεηςνεηδέο πνπ ηεο αληηζηνηρεί λα πιεζηάδεη κε φζνλ ην δπλαηφλ κεγαιχηεξε αθξίβεηα ην Γεσεηδέο. Πνιιέο θφξεο κάιηζηα ζπλαληάκε ζηελ ίδηα ρψξα πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο ειιεηςνεηδή, αλαιφγσο κε ηε ρξήζε ηνπ. Δπίζεο είδακε φηη γηα λα κπνξέζνπκε λα ππνινγίζνπκε ηε ζέζε ελφο ζεκείνπ πάλσ ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο, ρξεζηκνπνηνχκε ηα πζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ θαη ηα.α. Ζ δνξπθνξηθή γεσδαηζία κπνξεί λα έθεξε ζε ρξήζε ηηο γεσθεληξηθέο-θαξηεζηαλέο ζπληεηαγκέλεο, αιιά ζηηο δηάθνξεο εθαξκνγέο είλαη πεξηζζφηεξν θαηαλνεηέο νη ειιεηςνεηδείο ή αιιηψο νξζνγψληεο επίπεδεο ζπληεηαγκέλεο. Βεβαίσο ζα πξέπεη λα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα κεηαηξνπήο κεηαμχ ησλ εηδψλ ησλ ζπληεηαγκέλσλ. «Ζ κεηαηξνπή ησλ θαξηεζηαλψλ ζπληεηαγκέλσλ ελφο ζεκείνπ ζε ειιεηςνεηδείο θαζψο θαη ησλ ειιεηςνεηδψλ ζε επίπεδεο νξζνγψληεο ζπληεηαγκέλεο, θαη ηαλάπαιηλ, γίλεηαη κε ηε βνήζεηα καζεκαηηθψλ ζρέζεσλ κε αθξίβεηα, ιακβάλνληαο ππφςε θαη ηηο δηαζηάζεηο ηνπ ειιεηςνεηδνχο αλαθνξάο» (Υ. Μπηιιήξεο) [21]. Δπηπιένλ καο ελδηαθέξεη θαη ε δπλαηφηεηα κεηαηξνπήο ησλ ζπληεηαγκέλσλ ελφο ζεκείνπ απφ έλα.α. ζε θάπνην άιιν. Καη ζε απηή ηελ πεξίπησζε ε δηαδηθαζία επηηπγράλεηαη κέζσ καζεκαηηθψλ ζρέζεσλ. Γηα ηε κεηαηξνπή ησλ γεσδαηηηθψλ (γεσγξαθηθψλ) ζπληεηαγκέλσλ (θ, ι, h) ζηηο θαξηεζηαλέο (Υ, Τ, Ε) εθαξκφδνληαη νη εμήο ζρέζεηο (ηεθαλάθεο, 2000) [56]: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 35

36 Δλψ γηα ηνλ αληίζηξνθν κεηαζρεκαηηζκφ εθαξκφδνληαη νη εμήο: Όιεο απηέο νη κεηαηξνπέο απφ ην έλα ζχζηεκα ζην άιιν, είλαη γλσζηέο κε ηνλ φξν «Μεηαζρεκαηηζκνί». ην Κεθάιαην 4, ζα πεξηγξάςνπκε αλαιπηηθά ηε ρξήζε κεηαζρεκαηηζκψλ ζηελ εθαξκνγή καο θαη ηελ αλάγθε ρξήζεο ηνπο. Δπνκέλσο ζε θάζε πεξίπησζε πνπ ην πξσηφηππν δηαζέζηκν ραξηνγξαθηθφ πιηθφ απνηειείηαη απφ ράξηεο δηαθνξεηηθψλ γεσδαηηηθψλ ή/θαη πξνβνιηθψλ ζπζηεκάησλ, είλαη απαξαίηεην, αθνχ επηιεγεί ην ζχζηεκα αλαθνξάο ηνπ Γ..Π. πνπ καο ελδηαθέξεη, λα γίλνπλ κεηαζρεκαηηζκνί φισλ ησλ ραξηνγξαθηθψλ δεδνκέλσλ πνπ δελ αλαθέξνληαη ζε απηφ έηζη, ψζηε ην ηειηθφ ςεθηαθφ ππφβαζξν ηνπ Γ..Π. λα είλαη εληαίν. Πξέπεη βέβαηα λα γλσξίδνπκε φηη θάζε κεηαζρεκαηηζκφο ζπληεηαγκέλσλ, αλάινγα θαη κε ηνλ αιγφξηζκν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη, εηζάγεη έλα ζθάικα ζην ηειηθφ απνηέιεζκα, ην νπνίν ζα πξέπεη λα ζπλεθηηκεζεί θαηά ηα επφκελα ζηάδηα ηεο εξγαζίαο Γεσγξαθηθά πζηήκαηα Πιεξνθνξηώλ H πξφνδνο ησλ απηφκαησλ ηξφπσλ παξαγσγήο θαη γεσκεηξηθήο αλάιπζεο ραξηψλ έγηλε ηαπηφρξνλα κε ηελ αλάπηπμε απηφκαησλ κεζφδσλ ζπιινγήο, αλάιπζεο θαη παξνπζίαζεο ηεο πιεξνθνξίαο, ζε πνιινχο ηνκείο φπσο γεσγξαθία, εδαθνινγία, θσηνγξακκεηξία, ηειεπηζθφπεζε, πνιενδνκία, γεσδαηζία. Όινη απηνί νη ηνκείο επηδηψθνπλ λα θαζηεξσζεί έλα πιαίζην ιεηηνπξγηψλ γηα ζπιινγή, επεμεξγαζία, αλάθηεζε, απνζήθεπζε, κεηαζρεκαηηζκφ, αλάιπζε θαη απφδνζε ηεο γεσγξαθηθήο πιεξνθνξίαο (δεδνκέλα ηνπ πξαγκαηηθνχ ρψξνπ), πξνθεηκέλνπ λα εμππεξεηνχλ ζπγθεθξηκέλνπο ζθνπνχο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 36

37 Απηφ ην πιαίζην ιεηηνπξγηψλ επηδηψθεη έλα Γεσγξαθηθφ χζηεκα Πιεξνθνξηψλ (Γ..Π. ή G.I.S.). Έλα Γ.Σ.Π. είλαη κηα νξγαλσκέλε ζπιινγή εμνπιηζκνύ, ινγηζκηθνύ, γεσγξαθηθώλ δεδνκέλσλ θαη πξνζσπηθνύ, ζρεδηαζκέλε έηζη ώζηε λα ζπγθεληξώλεη, απνζεθεύεη, ελεκεξώλεη, επεμεξγάδεηαη, αλαιύεη θαη παξνπζηάδεη όινπο ηνπο ηύπνπο γεσγξαθηθώλ πιεξνθνξηώλ (Marathon Data Systems) [60]. ηα πιαίζηα ηεο ζπγθεθξηκέλεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, κειεηήζεθαλ αξθεηά ειεχζεξα ινγηζκηθά G.I.S. (ζην ζχλνιφ ηνπο ηα ινγηζκηθά πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία ησλ FOSS - Free and open source software), κε ζθνπφ λα κπνξέζνπκε λα πξνζδηνξίζνπκε πην απνηειεζκαηηθά, ηα είδε ησλ αξρείσλ πνπ ζα δέρεηαη ε εθαξκνγή καο σο είζνδν. Σα είδε ησλ αξρείσλ πνπ κπνξνχλ λα απνζεθεχζνπλ ηε γεσγξαθηθή πιεξνθνξία (ζρεδφλ πάληα ζπλδπαζκφο ρσξηθήο θαη πεξηγξαθηθήο) πιένλ ζηηο κέξεο καο είλαη αξθεηά. Αιιά ρξεηαδφκαζηε απηά πνπ είλαη πην δηαδεδνκέλα ζην επξχ θνηλφ. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη έλαο ελδεηθηηθφο πίλαθαο κε νξηζκέλα απφ ηα πην γλσζηά Desktop G.I.S. ινγηζκηθά πνπ δηαηίζεληαη δσξεάλ πξνο θάζε ελδηαθεξφκελν. Οη πιεξνθνξίεο ζηηο νπνίεο εζηηάζακε είλαη ηα είδε κνξθνηχπσλ ησλ δηαλπζκαηηθψλ (vector) δεδνκέλσλ ηα νπνία κπνξεί λα δερζεί ην θαζέλα, θαζψο θαη κε ην πνηα πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Υσξηθψλ Βάζεσλ Γεδνκέλσλ (Spatial Database Management Systems) κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ. Γηα ηελ παξνχζα εξγαζία σο αξρεία εηζφδνπ δερφκαζηε: Αξρεία KML Αξρεία GML Αξρεία GeoJSON Αξρεία Shapefile ελψ γηα σο χζηεκα Γηαρείξηζεο Υσξηθψλ Βάζεσλ Γεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ε PostgreSQL καδί κε ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηεο PostGIS. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 37

38 Πίνακαρ 2-2: Σπγθξηηηθόο πίλαθαο δπλαηνηήησλ FOSS Desktop GIS FOSS Desktop GIS / Γπλαηφηεηεο KML GML GeoJSON Shapefile PostgreSQL+ PostGIS Quantum GIS GRASS GIS Saga GIS MapWindow GIS ILWIS* udig** gvsig OPENJUMP GIS TerraView FalconView Mapnik * πλεξγάδεηαη κε ην udig GIS **Γηα πνιύπινθεο δηαλπζκαηηθέο δηαδηθαζίεο ρξεζηκνπνηεί ην GRASS GIS Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην θάζε έλα απφ ηα παξαπάλσ ινγηζκηθά κπνξνχλ λα βξεζνχλ ζηηο ηζηνζειίδεο ησλ ινγηζκηθψλ, νη νπνίεο αλαθέξνληαη ζην Κεθάιαην Αλαθνξέο (Βηβιηνγξαθία Πεγέο Internet). Παξαηεξψληαο ινηπφλ ηνλ Πίλαθα 2.2, κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη ε ρξήζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ κνξθνηχπσλ αξρείσλ ζηελ εθαξκνγή πνπ πινπνηήζεθε θαη ζα πεξηγξαθεί αλαιπηηθά ζην Κεθάιαην 5, ηελ θαζηζηά έλα ρξήζηκν εξγαιείν γηα ηνλ ελδηαθεξφκελν ρξήζηε. Υξεζηκνπνηεί σο αξρεία (εηζφδνπ θαη εμφδνπ), ηα πην δηαδεδνκέλα είδε πνπ κπνξεί θάπνηνο λα ζπλαληήζεη ζηα G.I.S., είλαη ζπκβαηφ κε ηα πην γλσζηά ινγηζκηθά ζηνλ ηνκέα απηφλ θαη ζηεξίδεηαη ζε ινγηζκηθά αλνηρηνχ θψδηθα. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 38

39 3. Κεθάλαιο 3ο - Τποζηήπιξη γευσυπικού ζςλλογιζμού ζηο αποθεηήπιο πολιηιζμικών πληποθοπιών ηος έπγος CARARE Όπσο αλαθέξζεθε ήδε ζην Κεθάιαην 1, ε ηδέα γηα ην ζέκα ηεο δηπισκαηηθήο πξνήιζε απφ ην ηξέρνλ «CARARE Project» (γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο βιέπε αλαιπηηθά ηελ Κεθάιαην 3.2. CARARE Project), ζην νπνίν γηα ηελ Διιάδα εκπιέθεηαη θαη ε «Μονάδα Φηθιακήρ Δπιμέλειαρ, ΗΠΤΠ, Δξεπλεηηθφ Κέληξν Αζελά» (γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο βιέπε αλαιπηηθά ηελ Κεθάιαην 3.1. Μνλάδα Χεθηαθήο Δπηκέιεηαο (ΜΟΧΔ)). Σν CARARE Project έρεη θχξην ζθνπφ λα ζπιιέμεη θαη λα νξγαλψζεη κεηαδεδνκέλα ηνπ ςεθηαθνχ πεξηερνκέλνπ ηνπ ζρεηηθνχ κε αθίλεηα κλεκεία θαη αξρηηεθηνληθή θιεξνλνκηά πνπ δηαζέηνπλ θνξείο απφ πνιιέο επξσπατθέο ρψξεο θαη λα ηα δηαζέζεη ζηελ «Europeana» (γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο βιέπε αλαιπηηθά ηελ Κεθάιαην 3.3. Europeana). Ζ Europeana πξφθεηηαη γηα έλα πνιηηηζηηθφ επξσπατθφ έξγν ην νπνίν ιεηηνπξγεί σο κηα ηεξάζηηα ςεθηαθή βηβιηνζήθε απνζθνπεί ζηε δεκηνπξγία κηαο ςεθηαθήο βηβιηνζήθεο κεηαδεδνκέλσλ, ε νπνία ζα πξνζθέξεη πξφζβαζε ζην ςεθηαθφ πεξηερφκελν πνπ θαηέρνπλ θνξείο αλά ηελ Δπξψπε θαη πεξηγξάθεη πνιηηηζκηθά αγαζά. ηε ζπλέρεηα ηνπ θεθαιαίνπ δίλνληαη νξηζκέλα ζηνηρεία γηα φια ηα παξαπάλσ, γηα λα γίλεη θαιχηεξα θαηαλνεηφ ην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο θαη λα κπνξέζεη λα ζπλδεζεί ε ρξεζηκφηεηά ηεο κε ηα έξγα απηά πνπ βξίζθνληαη ππφ εμέιημε θαη θπξίσο κε ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ CARARE. Δπίζεο πεξηγξάθεηαη ε εηεξνγέλεηα πνπ ζπλαληάκε ζηε γεσρσξηθή πιεξνθνξία, θαζψο επίζεο θαη νη πξνθιήζεηο νη νπνίεο θαινχκαζηε λα αληηκεησπίζνπκε, δίλνληαο καο έηζη ηε δπλαηφηεηα λα θαηαλνήζνπκε πιήξσο ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο αμίδεη ελ ηέιεη λα δνζεί ιχζε ζην πξφβιεκα πνπ πεξηγξάθεηαη. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 39

40 3.1. Μνλάδα Φεθηαθήο Δπηκέιεηαο (ΜΟΦΔ) ηε ζεκεξηλή επνρή ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ηεο ηερλνινγίαο, απνηειεί έλα παγθφζκην θαηλφκελν ε αδπλακία ησλ πεξηζζφηεξσλ θνξέσλ λα δηαηεξήζνπλ θαη λα αμηνπνηήζνπλ καθξνπξφζεζκα ην ςεθηαθφ πιηθφ ηνπο. Όκσο νη ζπλερψο απμαλφκελνη φγθνη δεδνκέλσλ ζε φινπο ηνπο επηζηεκνληθνχο ηνκείο αιιά θαη ζε φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο δσήο καο, νη νπνίνη σο επί ην πιείζηνλ παξάγνληαη ή κεηαθέξνληαη ζε ςεθηαθή κνξθή, νδεγνχλ ζηελ αλάγθε γηα ηελ ςεθηαθή ηνπο επηκέιεηα. Γεδνκέλνπ φηη έλαλ κεκνλσκέλν θνξέα πιηθνχ δελ ηνλ ζπκθέξεη λα αλαπηχμεη κφλνο ηνπ ηα απαξαίηεηα εξγαιεία θαη δξάζεηο γηα απηφ ηνλ ζθνπφ, θξίζεθε απαξαίηεηε ε ζπλεξγαζία εμεηδηθεπκέλσλ επηζηεκνληθψλ νκάδσλ. Έηζη ινηπφλ ζηελ Διιάδα δεκηνπξγήζεθε γηα απηφλ ην ζθνπφ ε Μνλάδα Φεθηαθήο Δπηκέιεηαο (ΜΟΦΔ ή Digital Curation Unit DCU, [63]. Ο θχξηνο ζηφρνο ηεο είλαη λα απνηειέζεη έλαλ «εζληθφ πφιν» ζην πεδίν ηεο ςεθηαθήο επηκέιεηαο, γηα ηελ παξαγσγή ςεθηαθψλ πφξσλ αμηφπηζησλ θαη πςειήο πνηφηεηαο θαη παξάιιεια κέζσ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο λα ζπκβάιεη ζηελ νξγάλσζε θαη ηελ ηνπνζέηεζε ηνπο ζε θαηάιιεια αξρεία γηα καθξφρξνλε δηαηήξεζή ηνπο, αιιά θαη ζηε δεκηνπξγία πξνζηηζέκελεο αμίαο απφ απηνχο, κέζα απφ δηαδηθαζίεο εμαγσγήο γλψζεο θαη ζεκαζηνινγηθήο δηαζχλδεζεο. Κχξηα πξφθιεζή ηεο, είλαη ε αληηκεηψπηζε ηνπ θηλδχλνπ ηα απνζεηήξηα ςεθηαθήο πιεξνθνξίαο λα θαηαιήμνπλ «λεθξνηαθεία δεδνκέλσλ» θαη εθηφο απηνχ, λα αλαπηχμεη ελλνηνινγηθά θαη ηερλνινγηθά εξγαιεία ηα νπνία δηαζθαιίδνπλ ηελ επαξθή θαη καθξνπξφζεζκε πξφζβαζε ζε έγθπξεο ςεθηαθέο πιεξνθνξίεο. Κηλνχκελε κάιηζηα πάλσ ζε απηφ ην πιαίζην, εθαξκφδεη ην CIDOC CRM ζε πνιηηηζηηθά απνζεηήξηα θαη ζηνλ θχθιν δσήο ησλ κεηαδεδνκέλσλ δηαηήξεζεο. Δπίζεο ε ΜΟΦΔ έρεη αλαπηχμεη ηελ ππεξεζία Φεθηαθήο Βηβιηνζήθεο ΜΟΦΔΑ (MOPSEUS Digital Library service) [67]. Πξφθεηηαη γηα κηα ππεξεζία βαζηζκέλε ζην FEDORA ε νπνία δηαηίζεηαη πξνο ειεχζεξε ρξήζε θαη δηαηίζεηαη σο κηα δηθηπαθή Java servlet. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 40

41 3.2. CARARE Project To CARARE Project, [64] έρεη ζρεδηαζηεί γηα λα θέξλεη ζε επαθή ηα αξραηνινγηθά κνπζεία, ηα εξεπλεηηθά ηδξχκαηα, ηα εμεηδηθεπκέλα ςεθηαθά αξρεία θαη γεληθφηεξα ηνπο θνξείο θαη ηηο νξγαλψζεηο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο απφ φιε ηελ Δπξψπε, δεκηνπξγψληαο έλα δίθηπν θαιήο πξαθηηθήο γηα λα κπνξέζεη λα είλαη ην ςεθηαθφ ηνπο πεξηερφκελν (ζρεηηθφ κε αξραηνινγηθά κλεκεία θαη ηζηνξηθέο ηνπνζεζίεο) ζπκβαηφ κε ηελ Europeana. Πξφθεηηαη γηα έλα έξγν πνπ ρξεκαηνδνηείηαη απφ ην ICT Policy Support Programme ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο (European Commission), μεθίλεζε ηελ 1 ε Φεβξνπαξίνπ ηνπ 2010 θαη ππνινγίδεηαη λα δηαξθέζεη 3 ρξφληα. Σν CARARE αληηπξνζσπεχεη 20 ρψξεο θαη νξγαληζκνχο θαη εθηηκάηαη φηη ζα θαηαζηήζεη δηαζέζηκα 2 εθαηνκκχξηα πεξίπνπ αληηθείκελα κε πιεξνθνξία γηα ηνπνζεζίεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. Σν επξσπατθφ δίθηπν νξγαληζκψλ ηνπ έξγνπ ζα ζπιιέμεη, επηκειεζεί θαη ηξνθνδνηήζεη ηε Europeana κε πινχζην πεξηερφκελν γηα κνλαδηθά αξραηνινγηθά θαη ηζηνξηθά θηήξηα, θαζψο θαη θέληξα πφιεσλ, θαζψο επίζεο ζα πξνζζέζεη ηελ πξφζβαζε ζε ηξηζδηάζηαην πεξηερφκελν θαη εηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα Europeana Ζ Europeana, είλαη κία ςεθηαθή βηβιηνζήθε πνιηηηζκηθψλ κεηαδεδνκέλσλ, ε νπνία δίλεη πξφζβαζε ζε δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο δεδνκέλσλ απφ πνηθίια πνιηηηζηηθά ηδξχκαηα. Μπνξεί γηα παξάδεηγκα λα ζπλδέζεη ηα έξγα ελφο δσγξάθνπ κε βηβιία θαη άξζξα πνπ έρνπλ γξαθηεί γηα ηε δσή ηνπ. Ζ Europeana δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο ρξήζηεο λα έρνπλ πξφζβαζε ζηηο ςεθηαθέο πεγέο κνπζείσλ, βηβιηνζεθψλ, αξρείσλ θαη ζπιινγψλ νπηηθναθνπζηηθνχ πιηθνχ απφ φιε ζρεδφλ ηελ Δπξψπε, θαη επνκέλσο, λα κπνξνχλ λα κνηξάδνληαη θαη λα ρξεζηκνπνηνχλ κέζα απφ έλα πνιχγισζζν πεξηβάιινλ, ηελ πινχζηα πνιηηηζηηθή θαη επηζηεκνληθή θιεξνλνκηά ηεο. Μέρξη ζηηγκήο ηα ηεθκήξηα ηα νπνία έρνπλ πξνέιζεη απφ πεξίπνπ 1500 δηαθνξεηηθά ηδξχκαηα, αξηζκνχλ πεξηζζφηεξα απφ 15 εθαηνκκχξηα θαη πεξηιακβάλνπλ [37]: Δηθόλεο - πίλαθεο δσγξαθηθήο, ζρέδηα, ράξηεο, θσηνγξαθίεο θαη εηθόλεο κνπζεηαθώλ αληηθεηκέλσλ Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 41

42 Κείκελα - βηβιία, εθεκεξίδεο, επηζηνιέο, εκεξνιόγηα θαη αξρεηαθά έγγξαθα Ήρνη - κνπζηθή θαη πξνθνξηθόο ιόγνο από θπιίλδξνπο, ηαηλίεο, δίζθνπο θαη ξαδηνθσληθέο εθπνκπέο Βίληεν - ηαηλίεο, επίθαηξα θαη ηειενπηηθέο εθπνκπέο CIDOC Conceptual Reference Model (CRM) Σν CIDOC Conceptual Reference Model (CRM) είλαη έλα πξφηππν (ISO21127) ελλνηνινγηθφ κνληέιν αλαθνξάο γηα ηηο έλλνηεο ηεο πνιηηηζκηθήο ηεθκεξίσζεο ( [33]. Όπσο αλαθέξεηαη θαη ζηνλ «Οδεγφ Πνιηηηζκηθήο Σεθκεξίσζεο θαη Γηαιεηηνπξγηθφηεηαο» (2005) [34], ην CIDOC CRM δεκηνπξγήζεθε κε ζθνπφ λα δηεπθνιχλεη ηελ ελζσκάησζε, ηε δηακεζνιάβεζε θαη ηελ ειεγρφκελε αληαιιαγή εηεξνγελήο πιεξνθνξίαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. ηνρεχεη δειαδή ζηελ παξνρή ζεκαζηνινγηθψλ νξηζκψλ θαη επεμεγήζεσλ πνπ ρξεηάδνληαη γηα λα κεηαζρεκαηηζηνχλ αλφκνηεο, «ηνπηθέο» πεγέο πιεξνθνξίαο, ζε κηα εληαία παγθφζκηα πεγή, ε νπνία ζα κπνξεί λα βξίζθεηαη απφ θεη θαη πέξα έηνηκε γηα πξνζπέιαζε, πξνο ηνλ εθάζηνηε ελδηαθεξφκελν, ζε θάπνηνλ κεγαιχηεξν θνξέα, ζε εζσηεξηθά δίθηπα (intranets) αιιά θαη ζην δηαδίθηπν, απνηειψληαο νπζηαζηηθά ηε «ζεκαζηνινγηθή θόιια» γηα φιε ηε δεκνζηεπκέλε δηαζέζηκε πιεξνθνξία. Δπίζεο δίλεη ηε δπλαηφηεηα εθκεηάιιεπζεο φρη κφλν ηεο ηζηνξηθήο θαη ζεσξεηηθήο πιεπξάο ηεο ζπιινγήο αιιά θαη ηνπ γεσγξαθηθνχ ππνβάζξνπ. Με ηελ πηνζέηεζε ηνπ CIDOC CRM επηηπγράλεηαη ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα κεηαμχ ζπιινγψλ δεδνκέλσλ, θαη κπνξεί επνκέλσο λα ιεηηνπξγήζεη σο έλα ζεκαληηθφ πξφηππν πιεξνθφξεζεο θαη κνληέιν αλαθνξάο, γηα εκαζηνινγηθέο Γηαδηθηπαθέο πξσηνβνπιίεο αιιά θαη σο νδεγφο γηα ηελ κνληεινπνίεζε γεληθφηεξα, ησλ δεδνκέλσλ ( θαη βάζεσλ δεδνκέλσλ). Απηφ ζεκαίλεη φηη ηα δεδνκέλα πνπ έρνπλ θσδηθνπνηεζεί ζσζηά θαη ζχκθσλα κε ην πξφηππν, κπνξνχλ λα εθθξαζηνχλ ζε κηα ζπκβαηή κνξθή, ρσξίο θακία απψιεηα λνήκαηνο. Απφ ηερληθήο απφςεσο, πξνζθέξεηαη γηα εθαξκνγέο ινγηζκηθνχ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ επξέσο XML θαη RDF (Resource Description Framework). Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 42

43 3.5. Αξρηηεθηνληθή ζπζζσξεπηή ηνπ έξγνπ CARARE ηε Europeana πξνθεηκέλνπ λα ζπιιεγνχλ φια ηα ηεθκήξηα ηα νπνία πεξηιακβάλεη, λα θηιηξαξηζηεί ην πεξηερφκελν θαη ε αμηνπηζηία ηνπ, θαη λα αληηκεησπηζηεί ε αλνκνηνγέλεηα αθνχ πξνέξρεηαη απφ πνιιέο θαη δηαθνξεηηθέο ρψξεο, αιιά θαη απφ πνιινχο θαη δηαθνξεηηθνχο νξγαληζκνχο (πνπ αθφκα θαη ζηελ ίδηα ηνπνζεζία λα βξίζθνληαη παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηνλ ηξφπν αληηκεηψπηζεο ησλ ηεθκεξίσλ), πηνζεηήζεθε ε πξνζέγγηζε ησλ ζπζζσξεπηώλ. Γηα θάζε ρψξα πνπ ζπκκεηέρεη ζην έξγν ή ζεκαηηθή ελφηεηα, δεκηνπξγνχληαη ππεξεζίεο «ζπζζσξεπηέο» («aggregators»), νη νπνίεο αλαιακβάλνπλ λα ζπγθεληξψζνπλ θαη πξνεηνηκάζνπλ ην αληίζηνηρν ςεθηαθφ πεξηερφκελν ψζηε λα θαηαρσξηζζεί ζηε «Europeana» (Δηθφλα 3-1). Δικόνα 3-1: Aggregation: a sustainable model of content delivery ( Opening up access to cultural heritage, Jonathan Purday) Ζ Europeana πξέπεη λα επηθνηλσλεί κε ηηο ςεθηαθέο βηβιηνζήθεο απζηεξά κέζσ ηνπ πξσηνθφιινπ ΟΑΗ-PMH θαη κε ηα κεηαδεδνκέλα θσδηθνπνηεκέλα ζχκθσλα κε έλα ζπγθεθξηκέλν κνληέιν, ην νπνίν εθείλε ππαγνξεχεη (κέρξη ηψξα ESE θαη ζην εμήο EDM). Σν ξφιν ηνπ θαζνδεγεηή γηα ηελ επίηεπμε απηήο ηεο ζπκβαηφηεηαο θαη επηθνηλσλίαο έρεη ν αληίζηνηρνο εζληθφο ή ζεκαηηθφο ζπζζσξεπηήο (Δηθφλα 3-2). Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 43

44 Δικόνα 3-2: Ο ξόινο ηνπ Δζληθνύ Σπζζσξεπηή (Β. Μπάλνο, Διιεληθή νκάδα EDLocal, 2010) Πην αλαιπηηθά, ν ζπζζσξεπηήο (εζληθφο ή ζεκαηηθφο) αλαιακβάλεη [62] λα: Καζνδεγεί ηηο ςεθηαθέο βηβιηνζήθεο γηα ηηο ηερληθέο πξνδηαγξαθέο πνπ πξέπεη λα αθνινπζνύλ Σπιιέγεη δεδνκέλα από ηηο ςεθηαθέο βηβιηνζήθεο Διέγρεη ηελ αξηηόηεηα ηνπο θαη πξνηείλεη ιύζεηο ζε ηπρόλ πξνβιήκαηα Κσδηθνπνηεί ηα δεδνκέλα ζύκθσλα κε ηα πξόηππα ηεο Europeana Μεηαδίδεη ηα δεδνκέλα ζηελ Europeana Γηα ηελ ζεκαηηθή ελφηεηα ησλ αθηλήησλ κλεκείσλ θαη ηεο αξρηηεθηνληθήο θιεξνλνκηάο, ην ξφιν ηνπ ζπζζσξεπηή έρεη αλαιάβεη ην δίθηπν θαιήο πξαθηηθήο CARARE. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 44

45 Δικόνα 3-3: Η αξρηηεθηνληθή ηνπ CARARE ζηε Europeana (Γαβξίιεο, 2010) Όπσο θαίλεηαη θαη ζηελ Δηθφλα 3-3, γηα ην ζθνπφ απηφ ην CARARE αλαπηχζζεη έλα απνζεηήξην, πεξί ην νπνίν αλαπηχζζνληαη νη ππεξεζίεο ηνπ ζπζζσξεπηή. Σν απνζεηήξην πινπνηείηαη κε ην ζχζηεκα απνζεηεξίσλ θαη ςεθηαθψλ βηβιηνζεθψλ ΜΟΦΔΑ. Όια ηα κεηαδεδνκέλα πνπ εηζάγνληαη ζην απνζεηήξην απφ ηνπο παξφρνπο κεηαζρεκαηίδνληαη ζε έλα θνηλφ ζρήκα κεηαδεδνκέλσλ πνπ είλαη ζπκβαηφ κε ην πξφηππν CIDOC CRM θαη ιακβάλεη ππ φςε θαζηεξσκέλα κνληέια πεξηγξαθήο αθηλήησλ κλεκείσλ, φπσο ην MIDAS. Απφ ην εζσηεξηθφ απηφ ζρήκα, εμάγνληαη πξνο ηε Europeana φζα ζηνηρεία θαη ζε φπνηα θσδηθνπνίεζε θάζε θνξά δεηνχληαη Δηεξνγέλεηα ηεο γεσρσξηθήο πιεξνθνξίαο Δίδακε φηη ε ιεηηνπξγία ηνπ CARARE, πεξηιακβάλεη ηε ζπιινγή θαη επεμεξγαζία ηεθκεξίσλ πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο πνπ πξνέξρνληαη απφ πιήζνο δηαθνξεηηθψλ ςεθηαθψλ βηβιηνζεθψλ θαη αθνξνχλ αξραηνινγηθά κλεκεία θαη ηζηνξηθέο ηνπνζεζίεο. Οη θνξείο θαη νη νξγαλψζεηο πνπ απνηεινχλ ην δίθηπν θαιήο πξαθηηθήο, φρη κφλν πξνέξρνληαη απφ δηαθνξεηηθέο ρψξεο, αιιά πνιιέο θνξέο αθφκα θαη ίδηα εζληθά φξηα νη δηαθνξέο πνπ κπνξεί λα ζπλαληήζεη θαλείο ζην πεξηερφκελν είλαη πνιιέο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 45

46 ε κηα ζπιινγή ηέηνηνπ είδνπο ηεθκεξίσλ ζπκπεξηιακβάλνληαη φρη κφλν θηήξηα ηα νπνία απνηεινχλ θιεξνλνκήκαηα αξραηνινγηθήο θαη πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο θαη κπνξνχλ λα πεξηιακβάλνπλ θαη ηα ίδηα ζπιινγέο αληηθεηκέλσλ, αιιά θαη νη πεξηβάιινληεο ρψξνη ηνπο κε ηελ έλλνηα ηεο ρξήζεο γεο. ηελ πεξίπησζε κειέηε καο, ην πεδίν ελδηαθέξνληνο ζα πεξηνξηζηεί κφλν ζηηο ςεθηαθέο πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ αθίλεηα κλεκεία, είηε κε ηελ έλλνηα ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ, είηε ησλ αξραηνινγηθψλ κλεκείσλ. Δπίζεο ζην Κεθάιαην 2, είδακε φηη νη ςεθηνπνηεκέλεο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο πιαηζηψλνληαη ηφζν απφ γεσγξαθηθέο φζν θαη απφ πεξηγξαθηθέο πιεξνθνξίεο. Δμαηηίαο φκσο ησλ πνιιψλ θαη δηαθνξεηηθψλ πεγψλ πξνέιεπζήο ηνπο, θάζε γεσγξαθηθή νληφηεηα, σο ηεθκήξην δεδνκέλν, κπνξεί λα παξνπζηάδεηαη κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν. Οη κεραληζκνί αλαπαξάζηαζεο γεσγξαθηθψλ πξνζδηνξηζκψλ κπνξνχλ λα δηαθέξνπλ ζηα ζπζηήκαηα αλαθνξάο θαη ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ αιιά αθφκα θαη ζηηο νλνκαζίεο ησλ ηνπνζεζηψλ ή ηνλ ηχπν ηεο γεσκεηξηθήο ηνπο απεηθφληζεο. Τπάξρεη ινηπφλ επηηαθηηθή αλάγθε γηα δεκηνπξγία ελφο θνηλνχ πιαηζίνπ αλαπαξάζηαζεο θαη νξγάλσζεο ηεο γεσγξαθηθήο πιεξνθνξίαο, πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα ππνζηεξηρζεί γεσρσξηθφο ζπιινγηζκφο ζην απνζεηήξην Πξνθιήζεηο νη νπνίεο πξέπεη λα αληηκεησπηζηνύλ Οη πξνθιήζεηο [61] πνπ έρεη λα αληηκεησπίζεη ην CARARE ζρεηηθά κε ηα αξραηνινγηθά ηεθκήξηα πνπ αζρνιείηαη, ζηνλ ηνκέα ηεο γεσγξαθηθήο πιεξνθνξίαο είλαη αξθεηέο. Πξέπεη λα θαηαθέξεη λα ελζσκαηψζεη ζην απνζεηήξην πνιηηηζκηθψλ πιεξνθνξηψλ ηνπ: 20 δηαθνξεηηθά ζρήκαηα κεηαδεδνκέλσλ, φινπο ηνπο δηαθνξεηηθνχο κεραληζκνχο απαξάζηαζεο γεσγξαθηθψλ πξνζδηνξηζκψλ, ηα πνηθίια ζπζηήκαηα αλαθνξψλ θαη ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ, ηηο νλνκαζίεο ησλ ηνπνζεζηψλ, ηνπο ζρεηηθνχο γεσγξαθηθνχο πξνζδηνξηζκνχο, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 46

47 ην επηθαιππηφκελν πιηθφ πνπ κπνξεί λα πξνθχςεη κεηαμχ ησλ θνξέσλ θαη ησλ νξγαλψζεσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ, θαζψο επίζεο θαη ηα πνιιαπιά ςεθηαθά αληηθείκελα πνπ αλαθέξνληαη ζην ίδην θπζηθφ αληηθείκελν. Αλεμαξηήησο απφ ηε ρψξα πξνέιεπζεο ηεο θάζε αξραηνινγηθήο νληφηεηαο, πξέπεη λα εμεηαζηνχλ φια απηά ηα δηαθνξεηηθά είδε γεσγξαθηθψλ πξνζδηνξηζκψλ, θαη λα θαηαγξαθνχλ νη δηαθνξεηηθνί ηξφπνη αληηκεηψπηζή ηνπο. Όζνλ αθνξά ζηε δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ Γ..Π., ην νπνίν ζα κπνξεί λα ρεηξίδεηαη ζπιινγηθά ηηο επηζπκεηέο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο, ζα πξέπεη λα επηιερζεί έλα θαηάιιειν.α., ην νπνίν θαη ζα αληηθαηαζηήζεη ηα γεσδαηηηθά ή/θαη ηα πξνβνιηθά ζπζηήκαηα ηνπ πξσηφηππνπ πιηθνχ κέζα απφ ηνπο απαξαίηεηνπο κεηαζρεκαηηζκνχο, έηζη ψζηε ην ηειηθφ ςεθηαθφ πιηθφ λα κπνξεί λα είλαη νκνηνγελέο θαη λα κπνξνχλ νη ρξήζηεο λα κηιάλε ζε εληαίν ππφβαζξν. Δπίζεο ζα πξέπεη λα βξεζεί ηξφπνο θνηλήο δηαρείξηζεο θαη αληηκεηψπηζεο ησλ γεσγξαθηθψλ νληνηήησλ, πνπ ελψ αλαθέξνληαη νπζηαζηηθά ζηνλ ίδην αξραηνινγηθφ ρψξν ή κλεκείν, παξνπζηάδνληαη ζηα δεδνκέλα σο δηαθνξεηηθέο. Κάηη ηέηνην κπνξεί λα νθείιεηαη βέβαηα ζε αξθεηνχο παξάγνληεο. Μπνξεί ε πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία πνπ ηηο ζπλνδεχεη, ιφγσ ηνπ δηαθνξεηηθνχ ηεο πεξηερνκέλνπ (γηα παξάδεηγκα λα ππάξρνπλ πνιιαπιέο νλνκαζίεο γηα κηα νληφηεηα θαη λα ζε θάζε πεξίπησζε λα αλαθέξεηαη θαη θάπνηα απφ απηέο), λα νδεγεί ζηελ αληηκεηψπηζή ηνπο απφ ην ζχζηεκα σο ηειείσο μέλεο κεηαμχ ηνπο νληφηεηεο, ελψ πξαγκαηηθά ε δηαρείξηζεο ηνπο ζα πξέπεη λα κπνξεί λα πξνβιέςεη θάηη ηέηνην θαη λα κελ ιακβάλνληαη ππφςε νη δηπινεγγξαθέο. Μπνξεί αθφκα λα πξνθχςεη ζχγρπζε απφ ηνλ ηξφπν αλαπαξάζηαζήο ηνπο. Έλαο αξραηνινγηθφο ρψξνο πνπ εηζάγεηαη ζην Γ..Π. κε ηε γεσγξαθηθή κνξθή ελφο πνιπγψλνπ, δε καο εμαζθαιίδεη φηη δε ζα μαλαεηζαρζεί κε ηε κνξθή ελφο ζεκείνπ, αθνχ θάηη ηέηνην εμαξηάηαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν απφ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ν δεκηνπξγφο ηνπ επηζπκεί λα ηνλ παξνπζηάζεη ή απφ ηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν ζα ρξεζηκνπνηεί. Γηα παξάδεηγκα, αλ επηζπκνχζακε λα δεκηνπξγήζνπκε έλαλ παγθφζκην ράξηε κε ηνπο πην γλσζηνχο αξραηνινγηθνχο πξννξηζκνχο, δελ ζα σθεινχζε ζε ηίπνηα ε αλαπαξάζηαζή ηνπο λα γηλφηαλ κε πνιπγσληθέο νληφηεηεο. Ίζα ίζα πνπ ζε Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 47

48 έλαλ ράξηε ν νπνίνο πξννξίδεηαη γηα εθηχπσζε θαη ε πιεξνθνξία πνπ ζα πξέπεη λα πεξηέρεη επνκέλσο πξέπεη λα είλαη φζν ην δπλαηφλ πην ζηνρεπκέλε ζην ζθνπφ ηνπ, θάηη ηέηνην ζα πξνθαινχζε ζχγρπζε ζηνλ αλαγλψζηε. Γηα απηφ ην ιφγν ζα έπξεπε νη αξραηνινγηθνί πξννξηζκνί λα απεηθνληζηνχλ σο ζεκεηαθέο νληφηεηεο (Δηθφλα 3-4). Δικόνα 3-4: Απεηθόληζε ηζηνξηθώλ ηνπνζεζηώλ κε ζεκεία (Marathon Data Systems, 2011) Αληηζέησο, αλ ν ράξηεο πνπ ζα δεκηνπξγνχζακε πξννξηδφηαλ γηα ηνπο ηνπξίζηεο πνπ επηζθέπηνληαη έλα ζπγθεθξηκέλν αξραηνινγηθφ ρψξν, κε ζθνπφ λα κπνξνχλ λα πινεγεζνχλ κε επθνιία ζηνλ πεξηβάιινληα ρψξν, ηφηε ζα έπξεπε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε γηα ηελ γεσγξαθηθή απεηθφληζε πνιχγσλα (Δηθφλα 3-5). Δικόνα 3-5: Απεηθφληζε ηζηνξηθήο ηνπνζεζίαο κε πνιχγσλν (Marathon Data Systems, 2011) Δπηπξνζζέησο, έλα Γ..Π., ζα πξέπεη λα πξνζθέξεη ζην ρξήζηε ηε δπλαηφηεηα ρσξηθψλ εξσηεκάησλ (spatial queries) θαη ρσξηθψλ κεηξήζεσλ πάλσ ζηα δεδνκέλα ηνπ, θαη λα κπνξεί ζηε ζπλέρεηα λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ επηπξφζζεηε πιεξνθνξία πνπ πξνθχπηεη. Βέβαηα ηα ρσξηθά εξσηήκαηα θαη νη κεηξήζεηο, απαηηνχλ ηδηαίηεξε δηαρείξηζε ηεο γεσγξαθηθήο πιεξνθνξίαο, πνιχ πξνζνρή ζρεηηθά κε ηε γεσκεηξία ησλ δεδνκέλσλ θαη θαιή γλψζε ηερλνινγηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ρσξηθέο βάζεηο δεδνκέλσλ. Αθφκα, αμίδεη λα κειεηεζεί αλ ηα ρσξηθά απηά εξσηήκαηα, ζπκθέξεη πεξηζζφηεξν λα ππνινγίδνληαη ηε ζηηγκή πνπ ηα δεηάεη ν ρξήζηεο, ή λα ππνινγηζηνχλ θαη λα απνζεθεπηνχλ θαη γηα κεηέπεηηα ρξήζε ηνπο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 48

49 Φπζηθά γηα φιεο ηηο παξαπάλσ πξνθιήζεηο πξέπεη λα κπνξεί λα δνζεί ιχζε απφ ην πθηζηάκελν Γ..Π., έηζη ψζηε λα κε δεκηνπξγείηαη ζχγρπζε θαη κε αμηφπηζηα δεδνκέλα γηα ην ρξήζηε αιιά επίζεο λα κπνξεί λα ιεηηνπξγεί ην ίδην θαη σο έλα εληαίν πεξηβάιινλ κε θνηλφ παξνλνκαζηή γηα ηηο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο θαη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζα πεξηιακβάλεη Γηαηί αμίδεη λα ιπζεί ην ζπγθεθξηκέλν πξόβιεκα Όπσο πξναλαθέξακε, ε επίιπζε ησλ πξνθιήζεσλ πνπ έρνπλ πξνθχςεη απφ ηε ζπιινγή ησλ ςεθηαθψλ αξραηνινγηθψλ ηεθκεξίσλ, ησλ επξσπατθψλ θνξέσλ θαη ηδξπκάησλ πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, απνηειεί έλα πξφβιεκα ην νπνίν αμίδεη θαη πξέπεη λα αληηκεησπηζηεί. Έλα Γ..Π., ην νπνίν ζα κπνξεί λα δηαρεηξηζηεί πνιιά θαη δηαθνξεηηθά δεδνκέλα (ζηε κειέηε ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο πάληα θπζηθά αλαθεξφκαζηε ζε δεδνκέλα πνπ αθνξνχλ αξραηνινγηθνχο ρψξνπο θαη κλεκεία), λα θηιηξάξεη ην πεξηερφκελν θαη ηελ αμηνπηζηία ηνπ, θαη λα αληηκεησπίζεη ηελ αλνκνηνγέλεηα πνπ πξνθχπηεη, ζα απνηειέζεη έλα ρξήζηκν εξγαιείν γηα ηνπο ππνςήθηνπο ρξήζηεο ηνπ. Ζ πινπνίεζε ελφο δηαιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο κε ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ αλαθεξζήθαλ, ζα επηηξέςεη ηε δεκηνπξγία ηζρπξψλ ππεξεζηψλ αλαδήηεζεο θαη αλαπαξάζηαζεο γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ βαζηζκέλεο θπζηθά ζην πεξηερφκελν. Δπίζεο ζα πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα εθκεηάιιεπζεο φρη κφλν ηεο ηζηνξηθήο θαη ζεσξεηηθήο πιεπξάο ελφο πνιηηηζηηθνχ ηεθκεξίνπ αιιά θαη ηνπ γεσγξαθηθνχ ηνπ ππνβάζξνπ ζε έλα θνηλφ ζεκαζηνινγηθφ πιαίζην, ελψ ε ρξήζε ρσξηθψλ εξσηεκάησλ θαη κεηξήζεσλ ζα βνεζήζνπλ ζηε δεκηνπξγία επηπξφζζεηεο πιεξνθνξίαο, ε νπνία ζα κπνξέζεη θη εθείλε κε ηε ζεηξά ηεο λα αμηνπνηεζεί. Οη πηζαλνί ππνςήθηνη ρξήζηεο ζα κπνξνχζαλ λα αλήθνπλ ζε πνιινχο ηνκείο ηνπ επηζηεκνληθνχ θφζκνπ (θνξείο αιιά θαη νκάδεο επηζηεκφλσλ): πάξνρνη πεξηερνκέλνπ (ππνπξγεία, κνπζεία, βηβιηνζήθεο, θιπ.), αιιά θαη ην πξνζσπηθφ ην νπνίν εξγάδεηαη ζε απηνχο (αξρεηνλφκνη, κνπζεηνιφγνη, πιεξνθνξηθνί, επηζηήκνλεο ηεο πιεξνθφξεζε, θιπ.), θξαηηθνί νξγαληζκνί, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 49

50 πνιηηηζηηθνί θνξείο πνπ αλαπηχζζνπλ ή ζρεδηάδνπλ λα αλαπηχμνπλ ςεθηαθφ πνιηηηζηηθφ πεξηερφκελν, ηδησηηθνί θνξείο, θαζψο επίζεο αθαδεκατθά ηδξχκαηα ζπλαθνχο αληηθεηκέλνπ, νη θνηηεηέο ηνπο, αιιά θαη θάζε άιινο ελδηαθεξφκελνο επηζηήκνλαο ή κε. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 50

51 4. Κεθάλαιο 4ο - σεδίαζη και ςλοποίηζη γευσυπικών ςπηπεζιών για ηο CARARE ην θεθάιαην πνπ αθνινπζεί πεξηγξάθεηαη αλαιπηηθά ε πξφηαζε καο γηα ηελ πινπνίεζε ελφο δπλακηθνχ ηζηνρψξνπ, πνπ ζα ππνζηεξίδεη γεσρσξηθέο ππεξεζίεο ζην απνζεηήξην ηνπ CARARE Υξήζε ηνπ WGS84 σο Γ..Α. ην Κεθάιαην 2.4 Αλάγθε γηα δεκηνπξγία ελόο Παγθόζκηνπ Σπζηήκαηνο Αλαθνξάο, εμεγήζακε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίνλ νη αλάγθεο, θαζψο θαη νη ηερλνινγηθέο θαη ινηπέο εμειίμεηο πνπ ζπληειέζηεθαλ ζηνλ θιάδν ησλ Γεσεπηζηεκψλ, καο νδήγεζαλ ζηε δεκηνπξγία Παγθφζκησλ.Α. Αλακθίβνια ην Παγθφζκην Γ..Α. ην νπνίν θέξδηζε ηελ πιήξε αλαγλψξηζε θαη αμηνπνίεζε ηνπ απφ επξχ θνηλφ, ππήξμε ην WGS84. πλνπηηθά ππελζπκίδνπκε θάπνηνπο απφ απηνχο: Σν GPS θαζηεξψζεθε εμαηηίαο ηεο αθξίβεηαο πνπ πξνζέθεξε κε ηηο δνξπθνξηθέο ηνπ κεηξήζεηο, έλαληη ησλ θιαζζηθψλ γεσδαηηηθψλ νξγάλσλ. Σν.Α. πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηα GPS δελ είλαη άιιν απφ ην WGS84. Σε δεθαεηία ηνπ 80, ην Τπνπξγείν Άκπλαο ησλ ΖΠΑ ην ρξεζηκνπνηεί επξέσο ζηε δεκηνπξγία ραξηψλ, αλαθνξψλ θαη δηαγξακκάησλ ζρεηηθά κε ηε γεσγξαθηθή πιεξνθνξία πνπ δηέζεηε, θαζψο επίζεο θαη ζηνλ ηνκέα ηεο πινήγεζεο. Όια ζρεδφλ ηα ππφινηπα Παγθφζκηα.Α. πνπ δεκηνπξγήζεθαλ πξνθεηκέλνπ λα θαιχςνπλ ηελ έιιεηςε δηεπεηξσηηθήο πιεξνθνξίαο ζρεηηθή κε ηε γεσδαηζία, θαη ηελ αλάγθε γηα δεκηνπξγία κηαο παγθφζκηαο γεσβάζεο, πξνήιζαλ νπζηαζηηθά απφ ην WGS84. Δπίζεο ην ζπγθεθξηκέλν Γ..Α. ζπλαληάηαη πάξα πνιχ ζπρλά ζε ππεξεζίεο θαη δεδνκέλα πνπ θπθινθνξνχλ ειεχζεξα ζην δηαδίθηπν, θαη ηα νπνία είλαη ζηε δηάζεζε θάζε πηζαλνχ ελδηαθεξφκελνπ, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 51

52 Σέινο ρξεζηκνπνηείηαη θαη απφ ινγηζκηθφ Google Earth, ην νπνίν ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη πνιχ κεγάιε απήρεζε, εμαηηίαο ηεο επθνιίαο ρξήζεο ηνπο, ηνπ φηη δηαηίζεηαη δσξεάλ θαη φηη ρξεζηκνπνηεί ηνλ επίζεο πνιχ δηαδεδνκέλα κνξθφηππν αξρείσλ KML. Γηα απηνχο αθξηβψο ινηπφλ ηνπο ιφγνπο επηιέρζεθε ην ζπγθεθξηκέλν Γ..Α., έηζη ψζηε λα απνηειέζεη θαη ην ζχζηεκα αλαθνξάο ζηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο θαη δελ επηιέρζεθε θάπνην απφ ηα επξσπατθά.α., αλ θαη κε κηα πξψηε καηηά ίζσο δείρλνπλ πην θαηάιιεια γηα ηελ πεξίπησζή καο. (Λίζηα κε ηα ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ ηα νπνία ρξεζηκνπνηεί θάζε ρώξα, ν αλαγλώζηεο κπνξεί βξεη ζηελ παξαθάησ ηζηνζειίδα: xp) 4.2. Γηεξεύλεζε ησλ αξρείσλ εηζόδνπ Χο αξρεία εηζφδνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ 4 δηαθνξεηηθά είδε αξρείσλ, ηα νπνία κπνξνχλ λα απνζεθεχζνπλ θαη απεηθνλίζνπλ εθηφο απφ ηελ πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία γηα ηνπο δεηνχκελνπο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο θαη ηα κλεκεία, θαη ηελ γεσγξαθηθή πιεξνθνξία. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη ηχπνη αξρείσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ είλαη νη εμήο: Αξρεία KML Αξρεία GML Αξρεία GeoJSON Αξρεία Shapefile Πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην θάζε είδνο μερσξηζηά θαη ηνλ ηξφπν απνζήθεπζεο θαη πξνβνιήο ηεο γεσγξαθηθήο θαη πεξηγξαθηθήο ηνπ πιεξνθνξίαο πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά ζηε ζπλέρεηα. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 52

53 4.2.1 Αξρεία KML Γενικέρ πληποθοπίερ: Ζ KML (γλσζηή θαη σο Keyhole Markup Language) [70], απνηειεί κηα XML γιψζζα ε νπνία έρεη σο ζηφρν ηεο ηελ γεσγξαθηθή αλαπαξάζηαζε, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηελ απεηθφληζε «ζεκεησκάησλ» θαη εηθφλσλ πάλσ ζε ράξηε. Ζ γιψζζα έρεη ζπλδεζεί πιένλ άξξεθηα κε ηελ εηαηξεία Google 1, ε νπνία ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ νξγαληζκφ Open Geospatial Consortium (OGC), έδσζαλ ηε δπλαηφηεηα ζηνλ ρξήζηε λα κπνξεί φρη κφλν λα αλαπαξαζηήζεη γεσγξαθηθέο νληφηεηεο (θαη γεσγξαθηθά δεδνκέλα γεληθφηεξα) πάλσ ζε 3-δηάζηαην κνληέιν ηεο γεο, αιιά θαη λα έρεη ηελ αίζζεζε φηη κπνξεί λα πινεγείηαη πάλσ ζε απηφ θαη λα επηιέγεη ην πνπ πάεη θαη ην ηη βιέπεη. Σα KML αξρεία έρνπλ ινηπφλ ηε δπλαηφηεηα λα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηφζν ζε 2-δηάζηαην ππφβαζξν (γηα παξάδεηγκα ζε desktop, on-line θαη mobile εθαξκνγέο), φζνο θαη ζε 3-δηάζηαην ππφβαζξν (φπσο απηφ γηα παξάδεηγκα πνπ πξνζθέξεη ην Google Earth). Δπίζεο κειεηάηε ζην κέιινλ ε KML θαη ε GML (γιψζζα ε νπνία πεξηγξάθεηαη ζην Κεθάιαην 4.2.2) λα κνηξάδνληαη ηνπο ίδηνπο ηξφπνπο γεσκεηξηθήο αλαπαξάζηαζεο ησλ δεδνκέλσλ (πξνο ην παξφλ ρξεζηκνπνηνχλ θάπνηα θνηλέο δνκέο γξακκαηηθήο). Ζ KML απφ ην Απξίιην ηνπ 2008, έρεη γίλεη επίζεκν πξφηππν ηνπ OGC. ύνθεζη απσείος: Σα αξρεία KML ζπλαληνχληαη κε δχν δηαθνξεηηθέο κνξθέο: 1..kml θαη 2..kmz Σα αξρεία κε θαηάιεμε.kml, είλαη ε ζηάληαξη κνξθή πνπ κπνξνχκε λα ζπλαληήζνπκε ε νπνία θπζηθά ππνζηεξίδεη φινπο ηνπ ηχπνπο γεσκεηξίαο θαη ζπλνδεπηηθέο πιεξνθνξίεο, φπσο απηέο πεξηγξάθνληαη απφ ην πξφηππν ηεο γιψζζαο. 1 πξσηνθαηαζθεπάζηεθε γηα ρξήζε από ην ινγηζκηθό Google Earth [71] - ην νπνίν κάιηζηα νλνκαδόηαλ αξρηθά Keyhole Earth Viewer από ηελ εηαηξεία Keyhole Inc., ε νπνία εμαγνξάζηεθε αξγόηεξα από ηελ Google Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 53

54 Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο δίλνληαη ζε παξαθάησ θεθάιαην (βιέπε Κεθάιαην Γεσκεηξία αξρείσλ KML). Σα αξρεία κε θαηάιεμε.kmz, απνηεινχλ κηα ζπκπηεζκέλε κνξθή ησλ θαλνληθψλ αξρείσλ θαη γηα λα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζσζηά απφ ηα GIS ινγηζκηθά πνπ αλαγλσξίδνπλ ηνλ ζπγθεθξηκέλν κνξθφηππν, ζα πξέπεη ε ζπκπίεζε λα ππνζηεξίδεη ZIP 2.0. ύζηημα ζςνηεηαγμένυν: Ζ KML δηαζέηεη πξνεπηιεγκέλν ζχζηεκα αλαθνξάο, γηα λα κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί ε ζέζε ησλ νληνηήησλ πάλσ ζην εθάζηνηε ππφβαζξν. Σν ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη είλαη ην WGS84, ην νπνίν γηα ηνπο ιφγνπο πνπ έρνπκε εμεγήζεη θαη ζην Κεθάιαην 4.1. Φξήζε ηνπ WGS84 σο Γ.Σ.Α., απνηειεί θαη γηα καο ην ζχζηεκα αλαθνξάο ζην νπνίν ζα κεηαηξέπνληαη φια καο ηα δεδνκέλα εηζφδνπ. Ζ KML ρξεζηκνπνηεί 3D γεσγξαθηθέο ζπληεηαγκέλεο, απιά ζηελ πεξίπησζε πνπ απνπζηάδεη ε πιεξνθνξία γηα ην χςνο (έρνπκε δειαδή κφλν ηηκέο γηα ην γεσγξαθηθφ κήθνο θαη πιάηνο), ε ηηκή ηνπ ζεσξείηαη κεδεληθή, πνπ ζεκαίλεη φηη ε νληφηεηά καο βξίζθεηαη ζην ίδην επίπεδν κε ηε ζάιαζζα Αξρεία GML Γενικέρ πληποθοπίερ: Ζ GML (Geography Markup Language) [72], απνηειεί ηελ XML γξακκαηηθή πνπ νξίζηεθε απφ ην OGC, γηα λα εθθξάζεη γεσγξαθηθέο νληφηεηεο θαη ζηνηρεία. Πξφθεηηαη γηα αλνηρηφ κνξθφηππν, γεληθφ θαη ζε πνιχ απιή κνξθή, γεγνλφο πνπ βνήζεζε πνιχ θαη ζηελ δηάδνζή ηνπ. Σν αξρηθφ GML κνληέιν είρε ζηεξηρηεί πάλσ ζην RDF ηνπ World Wide Web Consortium, αιιά ζηε ζπλέρεηα ην OGC εηζήγαγε θαη ην XML schema, πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη άκεζε ζπκβαηφηεηα κε ηηο γεσγξαθηθέο βάζεηο δεδνκέλσλ ησλ νπνίσλ ε δνκή πξνζδηνξηδφηαλ πνιχ πην εχθνια κέζσ XML γιψζζαο. ύνθεζη απσείος: Έλα GML αξρείν πεξηγξάθεηαη κέζα απφ ην GML schema ηνπ. Μέζσ απηνχ νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα πεξηγξαθνχλ γεσγξαθηθά δεδνκέλα κε ηε κνξθή ζεκείσλ, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 54

55 γξακκψλ θαη πνιπγψλσλ. Παξφια απηά, έρνπλ γίλεη πξνζπάζεηεο γηα λα πξνζδηνξηζηνχλ απφ ηελ GML θνηλφηεηα, ζπγθεθξηκέλα GML application schemas, έηζη ψζηε λα κπνξεί λα γίλεηαη αλαθνξά πιένλ κε πην αλαιπηηθνχο φξνπο ζηηο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο, φπσο γηα παξάδεηγκα δέληξα, δξφκνη, γεσηεκάρηα. Σν GML schema πνπ ρξεζηκνπνηείηαη, βξίζθεηαη ζε έλα ζπλνδεπηηθφ αξρείν κε θαηάιεμε.xsd. Έηζη ινηπφλ γηα θάζε GML αξρείν πνπ ζέινπκε λα δηαρεηξηζηνχκε ζα πξέπεη λα έρνπκε δχν δηαθνξεηηθά ππναξρεία: 1..gml θαη 2..xsd ελψ θαη ζηα δχν πξέπεη λα πξνεγείηαη ην ίδην φλνκα (γηα παξάδεηγκα lakes.gml, lakes.xsd) ύζηημα ζςνηεηαγμένυν: Ζ GML ζε αληίζεζε κε ηελ KML, δε δηαζέηεη θάπνην πξνεπηιεγκέλν ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ (Coordinate Reference System - CRS) γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί αλ δελ έρεη δνζεί θάπνην ζπγθεθξηκέλν απφ ηνλ ρξήζηε θαηά ηε δεκηνπξγία ηνπ εθάζηνηε αξρείνπ. Γηα απηφ ην ιφγν ζα πξέπεη λα παξέρεηαη πάληα ην επηζπκεηφ CRS, δειψλνληάο ην ζην πεδίν «srsname». Παξαθάησ δίλεηαη απφζπαζκα απφ θψδηθα [73], πνπ καο δείρλεη: 1. ην χζηεκα Αλαθνξάο πληεηαγκέλσλ (CRS) πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην ζπγθεθξηκέλν παξάδεηγκα έρνπκε σο EPSG 2 =4326 (δειαδή ην WGS84) - θαζψο θαη 2. θαη ηηο ζπληεηαγκέλεο ελφο ζεκείνπ, δειαδή ην γεσγξαθηθφ ηνπ πιάηνο θαη ην γεσγξαθηθφ ηνπ κήθνο (geographic latitude, geographic longitude). 2 Όινη νη δηαζέζηκνη θσδηθνί γηα ηα αλαγλσξηζκέλα CRS πνπ ππάξρνπλ, βξίζθνληαη απνζεθεπκέλνη ζηελ «EPSG Geodetic Parameter Registry». Γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνπο θσδηθνύο EPSG, δείηε ηηο παξαθάησ ηζηνζειίδεο: θαη Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 55

56 Δικόνα 4-1: Απόζπαζκα θώδηθα GML ζην νπνίν θαίλεηαη ε δήισζε ηνπ CRS Χο ηηκή ζην πεδίν «srsname», κπνξεί λα δνζεί είηε έλαο πφξνο κε ηε κνξθή Uniform Resource Identifier (URI), είηε κε ηε κνξθή Uniform Resource Name (URN), αλ θαη ζπλήζσο ρξεζηκνπνηείηαη ην CRS Registry Service ηνπ νξγαληζκνχ «Oil and Gas Producers Association», ην νπνίν πεξηιακβάλεη ιίζηεο κε φινπο ηνπ δηαζέζηκνπο EPSG θσδηθνχο πνπ αληηζηνηρνχλ ζηα γλσζηά ππάξρνληα ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ Αξρεία GeoJSON Γενικέρ πληποθοπίερ: Ζ GeoJSON [74] απνηειεί κνξθφηππν θσδηθνπνίεζεο αξθεηψλ γεσγξαθηθψλ δνκψλ δεδνκέλσλ θαη ζηεξίδεηαη ζηε γιψζζα JavaScript Object Notation (JSON γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο βιέπε ηελ επίζεκε ηζηνζειίδα: Ζ JSON πξφθεηηαη γηα κηα πνιχ απιή γιψζζα γηα εχθνιε αληαιιαγή δεδνκέλσλ, αθνχ ν κνξθφηππνο ηεο κνηάδεη κε απιφ θείκελν (γεγνλφο πνπ ηελ θαζηζηά πεξηζζφηεξν εχθνιε πξνο αλάγλσζε ζηνπο ρξήζηεο, αθφκα θαη απφ ηελ XML), θαη ε GeoJSON απνηειεί παξακεηξνπνίεζε ηεο γηα λα κπνξνχλ λα ππνζηεξίδνληαη θαη γεσγξαθηθά δεδνκέλα θαη πιεξνθνξίεο. Απνηειεί αλνηρηφ κνξθφηππν δεδνκέλσλ θαη ππνζηεξίδεη αξθεηνχο ηχπνπο γεσκεηξίαο νληνηήησλ, θαζψο θαη δπλαηφηεηα απνζήθεπζεο θαη ηεο πεξηγξαθηθήο πιεξνθνξίαο πνπ ηηο ζπλνδεχεη. ύνθεζη απσείος: Έλα GeoJSON αξρείν έρεη θαηάιεμε.geojson θαη πεξηιακβάλεη φιε ηελ απαξαίηεηε πιεξνθνξία πνπ ρξεηάδεηαη γηα λα κπνξεί λα είλαη αλαγλψζηκν θαη επεμεξγάζηκν (δειαδή δε ρξεηάδνληαη θαη επηπιένλ αξρεία, φπσο ζπκβαίλεη γηα παξάδεηγκα ζηε GML). Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 56

57 ύζηημα ζςνηεηαγμένυν: Καη ζηα GeoJSON αξρεία, ην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ κνλνζήκαλην πξνζδηνξηζκφ ηεο γεσγξαθηθήο νληφηεηαο, νξίδεηαη απφ ηνλ ρξήζηε κε ηε ρξήζε ελφο αληηθεηκέλνπ «CRS». ην απφζπαζκα απφ θψδηθα πνπ δίλεηαη, βιέπνπκε πψο κπνξεί λα δεισζεί ην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ: Δικόνα 4-2: Απόζπαζκα θώδηθα GeoJSON ζην νπνίν θαίλεηαη ε δήισζε ηνπ CRS σο URN [75] Χο ηηκή ζην πεδίν «name» ησλ ηδηνηήησλ (πεδίν ραξαθηήξσλ), δειψλεηαη ην CRS, ζπλήζσο κε ηε κνξθή OGC CRS URN, ε νπνία πξέπεη λα πξνηηκάηαη απφ ηε ρξήζε EPSG θσδηθψλ. Τπάξρεη φκσο θαη ε δπλαηφηεηα, ην GeoJSON αληηθείκελν «CRS», λα πεξηέρεη ηε δήισζε ηνπ επηζπκεηνχ ζπζηήκαηνο ζπληεηαγκέλσλ κε ηε κνξθή ππεξζπλδέζκνπ (URI), αιιά κπνξεί επίζεο λα δέρεηαη σο παξάκεηξν θαη αξρείν, ην νπνίν λα πεξηέρεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ην επηζπκεηφ ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ. Δικόνα 4-3: Απόζπαζκα θώδηθα GeoJSON ζην νπνίν θαίλεηαη ε δήισζε ηνπ CRS σο παξαπνκπή ζε URI Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 57

58 Δικόνα 4-4: Απόζπαζκα θώδηθα GeoJSON ζην νπνίν θαίλεηαη ε δήισζε ηνπ CRS σο παξαπνκπή ζε αξρείν ε πεξίπησζε πνπ ην «CRS» δελ είλαη θαζνξηζκέλν, απφ ην πξφηππν ηεο γιψζζαο νξίδεηαη ην WGS Αξρεία Shapefile Γενικέρ πληποθοπίερ: Σα shapefile απνηεινχλ έλα πνιχ δηαδεδνκέλν γεσρσξηθφ κνξθφηππν δηαλπζκαηηθψλ δεδνκέλσλ ζηα GIS [76]. Έρνπλ δεκηνπξγεζεί απφ ηελ ακεξηθάληθε εηαηξεία ESRI (Environmental Systems Research Institute, Inc.), σο αλνηρηφο κνξθφηππνο δεδνκέλσλ, κε ζθνπφ ηε δπλαηφηεηα άκεζεο αιιειεπίδξαζεο δεδνκέλσλ κεηαμχ ηεο ESRI θαη άιισλ ινγηζκηθψλ. Έλα shapefile κπνξεί λα απνζεθεχζεη ηφζν ηε ρσξηθή, φζν θαη ηελ πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία, ελψ ε απνζήθεπζε θαη ε αλαπαξάζηαζε ησλ γεσγξαθηθψλ νληνηήησλ ζηα ζπγθεθξηκέλα αξρεία γίλεηαη κέζα απφ ηε ρξήζε ζεκεηαθήο, γξακκηθήο ή πνιπγσληθήο γεσκεηξίαο. Με άιια ιφγηα ε αλαπαξάζηαζε ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ έηζη φπσο ηνλ γλσξίδνπκε θαη ηνλ αληηιακβαλφκαζηε, γίλεηαη νπζηαζηηθά κε γεσγξαθηθέο νληφηεηεο, νη νπνίεο έρνπλ πεξάζεη απφ δηάθνξα ζηάδηα αθαίξεζεο ηεο πεξηηηήο πιεξνθνξίαο, θαη κφλν κε ηε βνήζεηα ζεκείσλ, γξακκψλ ή πνιπγψλσλ. Κάζε θνξά, αλαιφγσο κε ην ζθνπφ ηεο κειέηεο ή ηεο εξγαζίαο πνπ ζέινπκε λα πξαγκαηνπνηήζνπκε, ην θνηλφ ζην νπνίν ζα θνηλνπνηήζνπκε ηα απνηειέζκαηά καο, ηα δεδνκέλα θπζηθά πνπ δηαζέηνπκε, θαζψο θαη άιινπο αξθεηνχο παξάγνληεο, επηιέγνπκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηελ θάζε κία γεσγξαθηθή νληφηεηα κε ηε γεσκεηξία πνπ ηαηξηάδεη θαιχηεξα ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 58

59 Δικόνα 4-5: Σηηγκηόηππν από ράξηε θηηαγκέλν δηαλπζκαηηθά ζεκεηαθά, γξακκηθά θαη πνιπγσληθά αξρεία shapefile ( Shapefile term, from Wikipedia, the free encyclopedia ) Όπσο πεξηγξάςακε θαη πξνεγνπκέλσο, ν ζπγθεθξηκέλνο ηχπνο απνζεθεχεη δεδνκέλα ζε απιέο γεσκεηξίεο θαη παξάιιεια ζε έλαλ πίλαθα πνπ ζπλνδεχεη θάζε shapefile, απνζεθεχνληαη ηα πεξηγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά γηα θάζε νληφηεηα πνπ πεξηέρεηαη κέζα ζην αξρείν [77]. ύνθεζη απσείος: Χο ζχλζεζε ην αξρείν, απνηειείηαη απφ έλα ζχλνιν ππναξρείσλ, πνπ φια καδί ζπλζέηνπλ ηελ απαξαίηεηε πιεξνθνξία γηα ηε δηαρείξηζε ησλ δεδνκέλσλ καο. Απφ απηά ηα ππναξρεία, θάπνηα έρνπλ ππνρξεσηηθή παξνπζία πξνθεηκέλνπ ην αξρείν λα είλαη δπλαηφλ λα δηαβαζηεί απφ θάπνην GIS ινγηζκηθφ, ελψ ηα ππφινηπα απιά πξνζζέηνπλ πεξεηαίξσ πιεξνθνξίεο ή δπλαηφηεηεο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε δπλαηφηεηα χπαξμεο επξεηεξίσλ ζηα δεδνκέλα [78]. Σα ππνρξεσηηθά αξρεία γηα ηε δηαλνκή ελφο shapefile είλαη ηα εμήο: 1. ".shp" (γηα ηελ απνζήθεπζε ηεο γεσκεηξίαο), 2. ".shx" (γηα ηε δπλαηφηεηα αλαδήηεζεο ησλ δεδνκέλσλ κέζα κε ηε βνήζεηα επξεηεξίνπ ζέζεο- positional index) θαη 3. ".dbf" (ην αξρείν βάζεο γηα ηελ απνζήθεπζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο θάζε νληφηεηαο) ελψ ζε φια πξέπεη λα πξνεγείηαη ην ίδην φλνκα (γηα παξάδεηγκα roads.shp, roads.shx, roads.dbf). Σα ππφινηπα είδε ησλ κε ππνρξεσηηθψλ ππναξρείσλ πνπ κπνξεί θαλείο λα ζπλαληήζεη ζε θάπνην shapefile είλαη: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 59

60 1..prj (πεξηιακβάλεη ηηο πιεξνθνξίεο γηα ην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ θαη ηελ πξνβνιή ζε κνξθή well-known text 3 ) 2..sbn ή.sbx (ρσξηθφ επξεηήξην - spatial index) 3..fbn ή.fbx (ρσξηθφ επξεηήξην - spatial index γηα ηα δεδνκέλα πνπ είλαη κφλν γηα αλάγλσζε) 4..ain ή.aih (επξεηήξην πεξηγξαθηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ - attribute index γηα ηα ελεξγά πεδία ηνπ πεξηγξαθηθνχ πίλαθα δεδνκέλσλ) 5..ixs (επξεηήξην γεσθσδηθνπνίεζεο - geocoding index γηα read-write shapefiles) 6..mxs (επξεηήξην γεσθσδηθνπνίεζεο - geocoding index γηα read-write ζε ODB κνξθφηππν) 7..atx (επξεηήξην πεξηγξαθηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ - attribute index γηα ην.dbf αξρείν) 8..shp.xml (γεσρσξηθά δεδνκέλα ζε XML κνξθή) 9..cpg (δείρλεη ηελ θσδηθνπνίεζε ησλ ραξαθηήξσλ - character encoding ηνπ shapefile) Γηεξεύλεζε ησλ ηύπσλ γεσκεηξίαο γηα θάζε ηύπν αξρείσλ Καηαξράο γηα λα κπνξέζνπκε λα επηιέμνπκε ηα είδε ησλ ρσξηθψλ εξσηεκάησλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζην 2 ν θνκκάηη ηεο web εθαξκνγήο, ζα πξέπεη λα κειεηήζνπκε ηα ηνπο ηχπνπο ηεο γεσκεηξίαο πνπ επηηξέπεηαη λα έρνπλ νη γεσγξαθηθέο νληφηεηεο πνπ εκπεξηέρνληαη κέζα ζηα αξρεία πνπ ζα έρνπκε σο δεδνκέλα εηζφδνπ. Απηφ φπσο είλαη αλακελφκελν εμαξηάηαη θπζηθά απφ ηνλ κνξθφηππν ηνπ θάζε αξρείνπ, δειαδή απφ ηελ θαηάιεμε ηελ νπνία ζα έρεη. Έηζη ινηπφλ ζηε ζπλέρεηα πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά ηα είδε ηεο γεσκεηξίαο πνπ κπνξνχλ λα απνζεθεπηνχλ ζε θαζέλα απφ ηα δηαθνξεηηθά απηά αξρεία. 3 well-known text (WKT): Απνηειεί γιώζζα απινύ θεηκέλνπ (θαζνξίδεηαη από ην OGC) γηα ηελ αλαπαξάζηαζε δηαλπζκαηηθώλ νληνηήησλ ζε ράξηεο, ησλ ζπζηεκάησλ ζπληεηαγκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηνύλ, θαζώο θαη γηα ηνπο κεηαζρεκαηηζκνύο πνπ απαηηνύληαη κεηαμύ ησλ δηαθόξσλ ζπζηεκάησλ αλαθνξάο [79]. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 60

61 Γεσκεηξία αξρείσλ KML Σα KML αξρεία κπνξνχλ λα πεξηέρνπλ ηνπο εμήο ηχπνπο δεδνκέλσλ: A. Placemarks, B. Ground Overlays, C. Paths θαη D. Polygons Σεκείσζε: Τα παξαπάλσ είδε απνηεινύλ ηα «βαζηθά KML έγγξαθα» (Basic KML Documents). Υπάξρνπλ θαη ηα «Advanced KML Documents», ηα νπνία όκσο δε βξίζθνληαη ζην πεδίν ελδηαθέξνληόο καο θαη γηα απηό δε ζα αλαιπζνύλ. A. Σα «Placemarks» [80], ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ην ινγηζκηθφ Google Earth γηα λα απεηθνλίζνπλ ηε ζέζε κηαο ηνπνζεζίαο πάλσ ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Δίλαη ηα πην επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελα θαη ζηελ απινχζηεξε κνξθή ηνπο (simple Placemarks), φζνλ αθνξά ζηελ γεσγξαθηθή πιεξνθνξία πεξηιακβάλνπλ έλα κφλν ζεκεηαθφ ζηνηρείν (<Point>), πνπ νπζηαζηηθά πεξηγξάθεη ηελ ζέζε ηεο ηνπνζεζίαο. Δικόνα 4-6: Ο θώδηθαο ηνπ KML γηα έλα απιό Placemark B. Σα Ground Overlays [81], ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα εηζάγνπκε αξρεία εηθφλαο (γηα παξάδεηγκα θάπνην JPEG, BMP, GIF, TIFF, TGA, ή PNG αξρείν) θαη κε βάζεη απηά λα απεηθνλίζνπκε ηελ ηνπνζεζία καο πάλσ ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Σν είδνο απηφο είλαη εθηφο ηνπ ζθνπνχ απηήο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο θαη γηα απηφ ην ιφγν δε ζα επεθηαζνχκε πεξαηηέξσ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 61

62 C. Όζνλ αθνξά ζηα Paths (κνλνπάηηα) [82], κπνξνχλ λα ππάξμνπλ δηάθνξνη ηχπνη ζην ινγηζκηθφ Google Earth. Μέζα φκσο ζε έλα KML αξρείν ε αλαπαξάζηαζε ελφο Path γίλεηαη κε ηε ρξήζε ηνπ <LineString> ζηνηρείνπ (δειαδή κέζα απφ ηε ρξήζε γξακκηθψλ γεσγξαθηθψλ ζηνηρείσλ). Δπεηδή νη γεσγξαθηθέο νληφηεηεο πνπ ππάξρνπλ ζην ζπγθεθξηκέλν απνζεηήξην πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο ζεσξήζακε φηη απεηθνλίδνληαη κφλν σο πνιπγσληθέο, ην ζπγθεθξηκέλν είδνο απεηθφληζεο είλαη εθηφο ηνπ ζθνπνχ απηήο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο θαη γηα απηφ ην ιφγν δε ζα επεθηαζνχκε πεξαηηέξσ. D. Σν ηειεπηαίν είδνο γεσγξαθηθήο απεηθφληζεο πνπ ζα ζπλαληήζνπκε ζε έλα KML αξρείν είλαη ηα Polygons (πνιχγσλα) [83]. Δικόνα 4-7: Ο θώδηθαο ηνπ KML γηα έλα Polygon Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 62

63 Γεσκεηξία αξρείσλ GML Σα GML αξρεία κπνξνχλ λα πεξηέρνπλ ηνπο εμήο ηχπνπο γεσκεηξηψλ: A. Points (αιιά θαη MultiPoint), B. Polygons (αιιά θαη Multipolygons) θαη C. LineStrings (αιιά θαη MultiLineString) Δπίζεο ζηελ GML3 έθδνζε κπνξνχκε λα έρνπκε: D. Curves, E. Surfaces θαη F. Coverages (grids) αιιά δε ζα επεθηαζνχκε ζε απηά ηα είδε κηαο θαη δελ αθνξνχλ ηα είδε ησλ δεδνκέλσλ ηα νπνία ζέινπκε λα κειεηήζνπκε. Γηα ηνλ ίδην ιφγν δε ζα επεθηαζνχκε θαη γηα ηηο θαηεγνξίεο Α.Points θαη C.LineStrings. B. Ζ GML επηηξέπεη ηελ αλαπαξάζηαζε ελφο ή πεξηζζνηέξσλ πνιπγψλσλ (Polygons θαη multipolygons features). Κάηη ηέηνην είλαη εθηθηφ κέζσ ηνπ ζηνηρείνπ <gml:polygon>. Δικόνα 4-8: Ο θώδηθαο ηνπ GML γηα αλαπαξάζηαζε Polygons Όπσο θαίλεηαη θαη ζηελ Δηθφλα 4-8 [84], ε εζσηεξηθή δνκή ελφο ηέηνηνπ αξρείνπ κπνξεί λα πεξηέρεη κέζα ζην ζηνηρείν <gml:polygon>, έλα <gml:exterior> ζηνηρείν (ζην νπνίν βξίζθνληαη ηα ζεκεία απφ ηα νπνία απνηειείηαη νπζηαζηηθά ε πεξίκεηξνο ηνπ πνιπγψλνπ), θαη πξναηξεηηθά ην ζηνηρείν <gml:interior> (ην Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 63

64 νπνίν πεξηέρεη ζπληεηαγκέλεο ζεκείσλ ηα νπνία ζρεκαηίδνπλ εζσηεξηθά δαθηπιίδηα interior rings - ζην πνιχγσλν) Γεσκεηξία αξρείσλ GeoJSON Σα αξρεία GeoJSON δέρνληαη σο ηχπνπο γεσκεηξίαο ηνπο εμήο: A. Point (αιιά θαη MultiPoint), B. LineString (αιιά θαη MultiLineString), C. Polygon (αιιά θαη MultiPolygon). Κάζε αληηθείκελν κε GeoJSON γεσκεηξία [85] ρξεηάδεηαη απαξαηηήησο είηε ε δήισζε κηαο ζπγθξηκέλεο «ηνπνζεζίαο» (ζε πεξίπησζε πνπ έρνπκε Point γεσκεηξία), είηε έλαο πίλαθαο απφ «ηνπνζεζίεο» (γηα ηελ πεξίπησζε πνπ έρνπκε LineString ή MultiPoint γεσκεηξία), είηε έλαο πίλαθαο πνπ νη ζέζεηο ηνπ ζα απνηεινχληαη απφ άιινπο πίλαθεο (φηαλ έρνπκε Polygon ή MultiLineString γεσκεηξία), είηε ηέινο έλαο πνιπδηάζηαηνο πίλαθαο απφ «ηνπνζεζίεο» αλ ζέινπκε λα αλαπαξαζηήζνπκε MultiPolygons. Ζ έλλνηα ηεο «ηνπνζεζίαο» ζηα GeoJSON αξρεία εηζάγεηαη νπζηαζηηθά κε ηε κνξθή ελφο πίλαθα, νπνίνο απνηειείηαη απφ 2 ή πεξηζζφηεξα ζηνηρεία, φπσο γηα παξάδεηγκα ηα ζηνηρεία Υ, Τ, Ε, ηα νπνία αλαπαξηζηνχλ ηηο γλσζηέο καο Υ, Τ ζπληεηαγκέλεο θαη ην πςφκεηξν (γηα πξνβνιηθά ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ) ή ηηο θ, ι ζπληεηαγκέλεο θαη ην πςφκεηξν αληίζηνηρα (γηα γεσγξαθηθά ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ). Απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο δε ζα επεθηαζνχκε γηα ηηο θαηεγνξίεο Α.Point ) θαη Β.LineStrings, κηαο θαη ε ζπγθεθξηκέλε γεσκεηξία δελ αθνξά ηα είδε ησλ δεδνκέλσλ ηα νπνία ζέινπκε λα κειεηήζνπκε. Αο δνχκε φκσο ιίγν πην αλαιπηηθά ηελ θαηεγνξία ησλ πνιπγψλσλ : C. Όηαλ επηζπκνχκε λα απεηθνλίζνπκε πνιπγσληθέο νληφηεηεο, ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε σο geometry type ην Polygon, φπσο θαίλεηαη θαη ζηελ Δηθφλα 4-9 ζηε ζπλέρεηα: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 64

65 Δικόνα 4-9: Ο θώδηθαο ελόο αξρείνπ GeoJSON γηα αλαπαξάζηαζε Polygon with no holes ( ) ηελ Δηθφλα 4-10, βιέπνπκε παξάδεηγκα απφ ηε δνκή ελφο πνιπγψλνπ ην νπνίν φκσο απνηειείηαη θαη απφ εζσηεξηθνχο δαθηπιίνπο (ή ζε απιή γιψζζα ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη πεξηέρεη εζσηεξηθέο «ηξχπεο», δειαδή δελ είλαη ζπκπαγέο). ε απηή ηελ πεξίπησζε φπσο είλαη θαη ην αλακελφκελν, ν πίλαθαο κε ηηο «ηνπνζεζίεο» απνηειείηαη απφ πνιιά γξακκηθά ζηνηρεία ζηα νπνία ην 1 ν θαη ην ηειεπηαίν ζεκείν ηνπο ζπκπίπηεη, έηζη ψζηε λα ζρεκαηηζηεί έλα θιεηζηφ πνιχγσλν. Σν πξψην ζηνηρείν πάληα δείρλεη ην εμσηεξηθφ πεξίγξακκα ηνπ πνιπγψλνπ. Δικόνα 4-10: Ο θώδηθαο ελόο αξρείνπ GeoJSON γηα αλαπαξάζηαζε Polygon with holes ( ) Σέινο, ζε απηή ηελ θαηεγνξία ζπλαληάκε θαη ηελ πεξίπησζε ησλ πνιιαπιψλ πνιπγψλσλ κέζα ζην ίδην αξρείν, έρνληαο σο geometry type ην MultiPolygon. ηε ζπγθεθξηκέλε δνκή γεσκεηξίαο, ην ζηνηρείν-πίλαθαο coordinates, πεξηιακβάλεη πνιιέο εγγξαθέο απφ δηαθνξεηηθά πνιχγσλα. Δικόνα 4-11: Ο θώδηθαο ελόο αξρείνπ GeoJSON γηα αλαπαξάζηαζε MultiPolygon ( Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 65

66 ηα αξρεία GeoJSON, κπνξνχκε λα ζπλαληήζνπκε θαη ζπιινγέο ζηνηρείσλ. ε θάζε πεξίπησζε ηα ζηνηρεία ηα νπνία πεξηέρνπλ, αλήθνπλ ζε θάπνηα απφ ηηο γεσκεηξίεο νη νπνίεο πεξηγξάθεθαλ παξαπάλσ. Οη ζπιινγέο απηέο κπνξεί λα είλαη δχν εηδψλ: 1. FeatureCollection θαη 2. GeometryCollection ηελ πεξίπησζε κηαο FeatureCollection, ζπλαληάκε πνιιά features, ηα νπνία πεξηέρνπλ απαξαίηεηα ην ζηνηρείν geometry (γηα ην είδνο ηεο γεσκεηξίαο ηεο γεσγξαθηθήο νληφηεηαο πνπ αλαπαξηζηνχλ), θαη ην ζηνηρείν properties (ηα ζηνηρεία απηά κπνξνχλ λα πεξηέρνπλ θαη null JSON ηηκέο), θαη ελδερνκέλσο θάπνην id. Ζ δνκή θαίλεηαη αλαιπηηθά ζηελ Δηθφλα 4-12: Δικόνα 4-12: Ο θώδηθαο ελόο αξρείνπ GeoJSON γηα αλαπαξάζηαζε FeatureCollection ( ηελ πεξίπησζε κηαο GeometryCollection, ηα κέιε ηεο αλαπαξηζηνχλ δηάθνξα geometry αληηθείκελα (ηα αληηθείκελα απηά πεξηγξαθήθαλε αλαιπηηθά ζηηο ελφηεηεο Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 66

67 Α,C θαη D παξαπάλσ). Σε δνκή ελφο ηέηνηνπ αξρείνπ κπνξνχκε λα ηε δνχκε ζηελ Δηθφλα 4-13: Δικόνα 4-13: Ο θώδηθαο ελόο αξρείνπ GeoJSON γηα αλαπαξάζηαζε GeometryCollection ( Γεσκεηξία αξρείσλ Shapefile: Σν ηειεπηαίν είδνο αξρείσλ πνπ ζα κειεηήζνπκε είλαη ηα Shapefile αξρεία, ηα νπνία κπνξνχλ λα πεξηέρνπλ ηνπο εμήο ηχπνπο γεσκεηξηψλ: A. Points (αιιά θαη Multipoints), B. Polygons, C. Polylines, θαη D. Multipatch Όπσο είπακε θαη ζε πξνεγνχκελεο θαηεγνξίεο αξρείσλ θαη εηδψλ γεσκεηξίαο, ηα δεδνκέλα ηα νπνία ζέινπκε λα κειεηήζνπκε, αθνξνχλ πνιπγσληθέο νληφηεηεο. Γηα ηνλ ίδην ιφγν δε ζα επεθηαζνχκε γηα ηηο θαηεγνξίεο A.Points θαη C.Polylines. ε έλα Shapefile, ν ηχπνο ηεο γεσκεηξίαο πνπ κπνξνχκε λα ζπλαληήζνπκε είλαη κνλαδηθφο, θαη ζα είλαη πάληα θάπνηνο απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο ηεο ιίζηαο. Γειαδή δε ζα δνχκε πνηέ κηα ζεκεηαθή θαη κηα πνιπγσληθή νληφηεηα λα βξίζθνληαη κέζα ζην ίδην αξρείν. ηελ Δηθφλα 4-14 [68], βιέπνπκε πσο κπνξνχκε λα αλαπαξαζηήζνπκε 3 γεσγξαθηθέο νληφηεηεο πνπ ζπλαληάκε ζηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν, σο γεσγξαθηθά ζηνηρεία 3 δηαθνξεηηθψλ αξρείσλ, ην θαζέλα κε ηνλ αληίζηνηρν γεσκεηξηθφ ηχπν. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 67

68 Δικόνα 4-14: Παξαδείγκαηα αλαπαξάζηαζεο γεσγξαθηθώλ νληνηήησλ κέζσ ελόο shapefile (Marathon Data Systems, 2011) Β. Σα πνιπγσληθά Shapefile (Polygons), απνηεινχληαη απφ ζπλερφκελα γξακκηθά ηκήκαηα, θαζέλα απφ ηα νπνία έρεη δεκηνπξγεζεί απφ ηελ έλσζε θνξπθψλ (ζεκείσλ κε Υ, Τ ζπληεηαγκέλεο) θαη κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ε 1 ε θαη ε ηειεπηαία θνξπθή ζπκπίπηνπλ έηζη ψζηε λα δεκηνπξγεζεί έλα θιεηζηφ πνιχγσλν (έλαλ δαθηχιην). Κάζε πνιχγσλν κπνξεί βέβαηα λα απνηειείηαη φκσο απφ πεξηζζφηεξνπο ηνπ ελφο δαθηπιίνπο, ζρεκαηίδνληαο έηζη ζην εζσηεξηθφ ηνπ θελνχο ρψξνπο ηξχπεο. πλήζσο βέβαηα γηα ηέηνηνπ είδνπο απεηθνλίζεηο επηιέγεηαη ν γεσκεηξηθφο ηχπνο Multipatch, ν νπνίνο αλαιχεηαη ζηε ζπλέρεηα. Κάζε δαθηχιηνο γηα λα ζρεκαηηζηεί απαηηεί ηνπιάρηζηνλ 4 δεχγε Υ, Τ ζπληεηαγκέλσλ. D. Έλα αξρείν κε γεσκεηξία Multipatch απνηειείηαη απφ έλαλ αξηζκφ επηθαλεηψλ. Γειαδή ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη απνηειείηαη απφ πνιιαπιά πνιχγσλα. ε άιια ήδε αξρείσλ, είδακε φηη ππήξρε δηαθνξεηηθή δνκή αξρείνπ γηα Polygon with holes θαη Polygon with no holes (βιέπε Κεθάιαην Γεσκεηξία αξρείσλ GeoJSON, θαηεγνξία C γηα πνιπγσληθέο νληόηεηεο). Έηζη ινηπφλ θαη εδψ κπνξνχκε λα ζπλαληήζνπκε δηάθνξα είδε επηθαλεηψλ, πνπ ηειηθά ζπλζέηνπλ ηελ ηειηθή καο γεσγξαθηθή νληφηεηα. ε θάζε πεξίπησζε πάλησο θάζε επηκέξνπο ηέηνην ζηνηρείν, απνηειείηαη απφ γεσγξαθηθά ηκήκαηα, ηα νπνία θαη απηά κε ηε ζεηξά ηνπο απνηεινχληαη απφ ζεκεία κε Υ,Τ ζπληεηαγκέλεο. Απιά φπσο έρνπκε ήδε εμεγήζεη, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 68

69 ην αξρηθφ κε ην ηειεπηαίν ζεκείν ζπκπίπηνπλ, έηζη ψζηε λα έρνπκε κηα θιεηζηή επηθάλεηα. ηελ Δηθφλα 4-15 [76], βιέπνπκε παξαδείγκαηα απφ φιεο ηηο πηζαλέο θαηεγνξίεο MultiPatch parts: Δικόνα 4-15: Παξαδείγκαηα από όια ηα δπλαηά είδε-κέξε Multipatch πνπ κπνξνύκε λα ζπλαληήζνπκε (ESRI White Paper, 1998) Δπίζεο γηα θάζε κία απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο γεσκεηξηθψλ ηχπσλ ηνπ Shapefile, ππάξρνπλ θαη αληίζηνηρνη ηχπνη πνπ θαιχπηνπλ δεδνκέλα πνπ πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ην πςφκεηξν (δεδνκέλα κε ηξεηο δηαζηάζεηο Υ, Τ, Ε) ή άιιεο πνζνηηθέο ηηκέο πνπ ρξεηάδεηαη ν ρξήζηεο λα απεηθνληζηνχλ ζαλ κηα επηπιένλ δηάζηαζε (παξάγνληαο Μ). Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο αλαηξέμηε ζηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία γηα ηα Shapefile πνπ ππάξρνπλ ζην Κεθάιαην Παξαπνκπέο ηεο εξγαζίαο πκπεξάζκαηα γηα ηε γεσκεηξία ησλ αξρείσλ εηζόδνπ Με βάζε ηε κειέηε ησλ αξρείσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε σο δεδνκέλα εηζφδνπ αιιά θαη σο κνξθφηππνπο εμαγσγήο γεσγξαθηθήο πιεξνθνξίαο, θαζψο επίζεο θαη κε βάζε ηνπο γεσκεηξηθνχο ηχπνπο ηνπο νπνίνπο επηηξέπνπλ νη θιήζεηο ησλ ζπλαξηήζεσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε θαηά ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο, θαηαιήμακε ζην ζπκπέξαζκα φηη νη επηηξεπηνί γεσκεηξηθνί ηχπνη γηα ηα ρσξηθά εξσηήκαηα πνπ ζα αλαπηπρζνχλ ζηε ζπλέρεηα είλαη νη εμήο: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 69

70 1. Polygon 2. Geometry θαη 3. Multipolygon Δπνκέλσο, γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη ησλ αξραηνινγηθψλ κλεκείσλ, ηα νπνία ζα πξαγκαηεπφκαζηε σο δεδνκέλα εηζφδνπ ζην ζχζηεκά καο, ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε θάπνηνλ απφ ηνπο παξαπάλσ ηχπνπο δεδνκέλσλ. Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο ζπλαξηήζεηο ησλ ρσξηθψλ εξσηεκάησλ ζα δνχκε ζε επφκελε ελφηεηα. 4.5 Υσξηθά Δξσηήκαηα (Spatial Queries) Μία απφ ηηο θπξηφηεξεο ιεηηνπξγηθφηεηεο πνπ πξνζθέξεη κηα ρσξηθή γεσγξαθηθή βάζε δεδνκέλσλ, είλαη ε δπλαηφηεηα εθηέιεζεο εξσηεκάησλ πάλσ ζηα δεδνκέλα ηεο βάζεο ρσξίο ηε ρξήζε θάπνηνπ GIS Desktop, φπσο ζα αλακελφηαλ θαλνληθά. Αξθεί επνκέλσο γηα ηνλ ρξήζηε λα γλσξίδεη ηηο ρσξηθέο ζπλαξηήζεηο πνπ πξνζθέξνληαη κέζσ ηνπ PostGIS γηα λα κπνξέζεη λα δεκηνπξγήζεη θαη ζηε ζπλέρεηα λα ρξεζηκνπνηήζεη δηάθνξα, απιά αιιά θαη ζχλζεηα, ρσξηθά εξσηήκαηα (spatial queries) κε βάζε ηα δεδνκέλα πνπ έρεη ζηελ θαηνρή ηνπ. Γηα λα κπνξέζνπκε λα ζπληάμνπκε ηα επηζπκεηά ρσξηθά εξσηήκαηα, ζα πξέπεη λα έρνπκε 2 ηνπιάρηζηνλ γεσγξαθηθέο νληφηεηεο (νπζηαζηηθά ζα πξέπεη λα βξεζεί κέζσ ηνπ ρσξηθνχ εξσηήκαηνο θάπνηα ρσξηθή ζρέζε πνπ λα ηηο ζπλδέεη φπσο ε ηνκή θαη ε γεηηλίαζε). Οη ρσξηθέο ζρέζεηο πεξηγξάθνπλ ηηο ζπζρεηίζεηο ησλ γεσγξαθηθψλ νληνηήησλ, νη νπνίεο πεγάδνπλ απφ ηηο ζρεηηθέο ηνπο ζέζεηο (π.ρ., βφξεηα απφ, παξαθείκελνο κε, εληφο, θιπ.) θαη είλαη γεληθά πνιπάξηζκεο θαη ζχλζεηεο. ηελ Δηθφλα 4-16 πνπ θαίλεηαη ζηε ζπλέρεηα [89], κπνξνχκε λα δνχκε ελδεηθηηθά παξαδείγκαηα απφ ρσξηθά εξσηήκαηα πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί πάλσ ζε δηαθνξεηηθά γεσγξαθηθά δεδνκέλα. ηα εξσηήκαηα απηά ζπλαληάκε ηφζν ζεκεηαθέο θαη γξακκηθέο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο, φζν θαη πνιπγσληθέο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 70

71 Δικόνα 4-16: Δλδεηθηηθά παξαδείγκαηα ρσξηθώλ εξσηεκάησλ (Marathon Data Systems, 2011) ε γεληθέο γξακκέο ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ηέηνηνπ είδνπο ζρέζεηο ζπλνςίδνληαη ζηηο παξαθάησ: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 71

72 Δικόνα 4-17: Καηεγνξίεο ρσξηθώλ εξσηεκάησλ Αλ γηα παξάδεηγκα είρακε θάπνηα αξρεία κε δεδνκέλα γηα ηα πνηάκηα θαη ηηο θχξηεο πφιεηο κηαο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρήο, θαη ζέιακε λα εληνπίζνπκε: κφλν ηηο πφιεηο εθείλεο νη νπνίεο βξίζθνληαη εληφο δψλεο 2 ρηιηνκέηξσλ απφ ηα πνηάκηα, ζα ρξεηαδφκαζηαλ: θαη ηα δχν αξρεία κε ηηο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο (πνηάκηα θαη θχξηεο πφιεηο), θαη κηα ρσξηθή ζρέζε πνπ λα καο δείρλεη: ζεκεία θνληά ζε γξακκέο Σα απνηειέζκαηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ρσξηθνχ εξσηήκαηνο, θαίλνληαη ζηελ Δηθφλα 4-18: Δικόνα 4-18: Οη πόιεηο νη νπνίεο βξίζθνληαη εληόο 2 ρηιηνκέηξσλ από ηα πνηάκηα (Marathon Data Systems, 2011) ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο κειέηεο θαη έρνληαο σο ζηφρν ηε δεκηνπξγία ρσξηθψλ εξσηεκάησλ, πνπ αθνξνχλ γεσγξαθηθέο νληφηεηεο πνπ αλαπαξηζηνχλ αξραηνινγηθνχο ρψξνπο θαη κλεκεία, θαη κε βάζε ηα ζπκπεξάζκαηα απφ ηελ παξαπάλσ έξεπλα πξνέθπςε κηα ιίζηα απφ εξσηήκαηα πνπ πεξηγξάθνπλ ηηο κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο. Σα ρσξηθά απηά εξσηήκαηα, θαιχπηνπλ ηνπο γεσκεηξηθνχο ηχπνπο ησλ Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 72

73 δεδνκέλσλ, έηζη φπσο ηνπο πεξηγξάςακε ζην Κεθάιαην 4.3, θαη θπζηθά εμαξηψληαη άκεζα απφ ηε γεσκεηξία ηνπ εθάζηνηε αξρείνπ κε ηηο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο. Δικόνα 4-19: Γεσκεηξηθέο ζπζρεηίζεηο νληνηήησλ (Μακάζεο θαη Κνπθνπβίλνο, 2006) Έηζη ινηπφλ ηα ρσξηθά εξσηήκαηα πνπ πξνέθπςαλ γηα ηηο αξραηνινγηθέο νληφηεηεο θαη ηα νπνία ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο είλαη ηα εμήο: 1. "Σί βξίζθεηαη ζε απφζηαζε Υ απφ ην αξραηνινγηθφ κλεκείν ή ηνλ αξραηνινγηθφ ρψξν;" 2. "Πνηέο είλαη νη ζέζεηο (ζε θ, ι) ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη κλεκείσλ;" 3. "Πνηφ είλαη ην εκβαδφλ ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη κλεκείσλ;" 4. "Πνηα είλαη ε πεξίκεηξνο (ηα φξηα) ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη κλεκείσλ;" 5. "Τπάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρψξνη ή αξραηνινγηθά κλεκεία πνπ ζπκπίπηνπλ νη ηνπνζεζίεο ηνπο;" 6. "Τπάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρψξνη ή/θαη αξραηνινγηθά κλεκεία πνπ γεηηληάδνπλ;" 7. "Τπάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρψξνη ή αξραηνινγηθά κλεκεία πνπ λα θαιχπηνπλ κεξηθψο θάπνηνπο άιινπο ρψξνπο ή θάπνηα άιια κλεκεία;" 8. "Πνηα είλαη ε απφζηαζε ησλ ζέζεσλ κεηαμχ ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ ή/θαη ησλ αξραηνινγηθψλ κλεκείσλ;" 9. "Πνηα είλαη ε απφζηαζε κεηαμχ ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ ή/θαη ησλ αξραηνινγηθψλ κλεκείσλ;" 10. "Τπάξρνπλ αξραηνινγηθά κλεκεία ηα νπνία πεξηέρνληαη κέζα ζηνλ (ή ζηνπο) αξραηνινγηθφ (νχο) ρψξν (νπο);" Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 73

74 4.6 Τινπνίεζε Γπλακηθνύ Ιζηνρώξνπ Δξγαιεία θαη ηερλνινγίεο πινπνίεζεο Γηα ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηα εμήο εξγαιεία: PostgreSQL έκδοζη (RDBMS). PostGIS έκδοζη (Extension ζηελ PostgreSQL γηα ηελ ππνζηήξημε ρσξηθήο πιεξνθνξίαο ζηε βάζε). FWTools έθδνζε (γηα ηελ εηζαγσγή θαη εμαγσγή ρσξηθψλ αξρείσλ ζηε βάζε δεδνκέλσλ). XAMPP έκδοζη για windows, ην νπνίν πεξηιακβάλεη ηα εμήο: o Apache Server o PHP Ζ πινπνίεζε βαζίζηεθε ζηηο εμήο γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ θαη ηερλνινγίεο: HTML Cascading Style Sheets (CSS) JavaScript PHP SQL Παξνπζίαζε πινπνίεζεο Ζ εθαξκνγή πινπνηήζεθε κε ηελ δεκηνπξγία ελφο δπλακηθνχ ηζηνρψξνπ φπνπ ν θάζε ρξήζηεο κπνξεί λα εθηειέζεη ηηο παξαθάησ ιεηηνπξγίεο νη νπνίεο αλαιχνληαη ζε επφκελε ελφηεηα: 1. Γεκηνπξγία ινγαξηαζκνχ. 2. Απζεληηθνπνίεζε (login). 3. Μεηαθφξησζε θαη απνζήθεπζε αξρείσλ (ή εληαίαο νκάδαο αξρείσλ) κε γεσρσξηθά δεδνκέλα ζε απνκαθξπζκέλν εμππεξεηεηή (server) θαη κεηαζρεκαηηζκφο ζε θνηλφ ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ (WGS84). 4. Γηαρείξηζε αξρείσλ (δηαγξαθή). 5. Δμαγσγή αξρείσλ ζε δηάθνξνπο κνξθφηππνπο. 6. Δθηέιεζε ρσξηθψλ εξσηεκάησλ θαη απνζήθεπζε απνηειεζκάησλ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 74

75 Δικόνα 4-20: Αξρηθή ζειίδα ηνπ ζπζηήκαηνο πινπνίεζεο (Σηηγκηόηππν ηεο εθαξκνγήο) Γηαζύλδεζε εξγαιείσλ Χο κεραληζκφο απνζήθεπζεο ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηείηαη ε PostgreSQL. Σα δεδνκέλα πνπ απνζεθεχνληαη ρσξίδνληαη ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: 1. Γεδνκέλα πνπ αλεβάδνπλ νη ρξήζηεο κέζσ ησλ αξρείσλ. 2. Γεδνκέλα πνπ δεκηνπξγεί ε εθαξκνγή γηα ηηο αλάγθεο ησλ ρξεζηψλ (κεηαζρεκαηηζκέλα δεδνκέλα, απνηειέζκαηα εθηέιεζεο επεξσηεκάησλ). 3. Γεδνκέλα πνπ ρξεηάδεηαη θαη δηαρεηξίδεηαη εζσηεξηθά ε εθαξκνγή γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο (ζηνηρεία ρξεζηψλ, πιεξνθνξίεο αξρείσλ, γεσρσξηθέο πιεξνθνξίεο ηεο PostGIS). Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 75

76 Οη ιεηηνπξγίεο πνπ εθηεινχλ νη ρξήζηεο έρνπλ ρσξηζηεί θαη πινπνηεζεί κε ηε κνξθή δηαθνξεηηθψλ ηζηνζειίδσλ (κε ρξήζε PHP) έηζη ψζηε λα είλαη ε θάζε δηαδηθαζία δηαθξηηή θαη θηιηθή πξνο ην ρξήζηε. Οη ηζηνζειίδεο απηέο δηαρεηξίδνληαη απφ ηνλ Apache Server ελψ γηα ηελ νπηηθή κνξθνπνίεζή ηνπο ρξεζηκνπνηήζεθαλ νληφηεηεο HTML θαη CSS θαζψο θαη ε γιψζζα JavaScript. Ο ρξήζηεο κπνξεί αλά πάζα ζηηγκή λα πινεγεζεί άκεζα ζηηο ηζηνζειίδεο κε ηνπο θαηάιιεινπο ζπλδέζκνπο πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί. Ζ εθαξκνγή απνηειεί νπζηαζηηθά έλα Γ..Π.: Γέρεηαη δεδνκέλα, ηα επεμεξγάδεηαη θαη παξάγεη λέα πιεξνθνξία. Χο γεληθή είζνδν ην ζχζηεκα δέρεηαη αξρεία ρξεζηψλ κε γεσρσξηθά δεδνκέλα. Ζ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ απηψλ πεξηιακβάλεη είηε ην ζηάδην ηεο κεηαηξνπήο ηνπ αξρείνπ ζε άιιν κνξθφηππν, είηε ηελ εθηέιεζε ρσξηθψλ επεξσηεκάησλ. Σέινο ε παξαγσγή πιεξνθνξίαο ζπληζηάηαη ζε κεηαζρεκαηηζκέλα αξρεία κε γεσρσξηθά δεδνκέλα, είηε ζε απνηειέζκαηα εξσηεκάησλ ηα νπνία εκθαλίδνληαη είηε νπηηθά είηε ζε XML κνξθή. Γηα λα είλαη εθηθηή ε κεηαηξνπή θαη ρξήζε ησλ δεδνκέλσλ είλαη απαξαίηεηε ε εηζαγσγή ηνπο θαη ε πξνζσξηλή (ή φρη) απνζήθεπζή ηνπο ζηε βάζε δεδνκέλσλ. Γηα ηελ εηζαγσγή θαη εμαγσγή ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηνχληαη ηα FWTools θαη ζπγθεθξηκέλα ε εθαξκνγή ogr2ogr ελψ γηα ηελ εθηέιεζε ησλ εξσηεκάησλ θαζψο θαη ηε κεηαηξνπή ησλ δεδνκέλσλ ζην εληαίν ζχζηεκα WGS84 ρξεζηκνπνηνχληαη νη βηβιηνζήθεο ηεο PostGIS FWTools (OGR Δθαξκνγή) Σν εξγαιείν πάλσ ζην νπνίν ζηεξίρηεθε ε 1 ε θάζε πινπνίεζεο ηεο εθαξκνγήο (εηζαγσγή γεσρσξηθψλ δεδνκέλσλ θαη εληαίνο κεηαζρεκαηηζκφο ηνπο ζε θνηλφ.α.) είλαη ηα FWTools θαη ζπγθεθξηκέλα ε ζπληζηψζα ogr2ogr. Σν OGR πξφθεηηαη γηα έλα έξγν πνπ αθνξά βηβιηνζήθεο κεηάθξαζεο κεηαμχ vector (δηαλπζκαηηθά) data formats. Σν ogr2ogr είλαη ην θνκκάηη εθείλν ην νπνίν κεηαηξέπεη ηα απιά ραξαθηεξηζηηθά ησλ δεδνκέλσλ ζηνπο δηαθνξεηηθνχο κνξθφηππνπο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 76

77 Ο PG «οδηγόρ» (driver) πξφθεηηαη γηα κηα πινπνίεζε ε νπνία καο βνεζάεη λα έρνπκε πξφζβαζε ζηνπο ρσξηθνχο πίλαθεο (spatial tables) κηαο βάζεο PostgreSQL ζηελ νπνία έρεη ήδε πξνζηεζεί ην PostGIS γηα ρσξηθή ππνζηήξημε ησλ δεδνκέλσλ. Ο ζπγθεθξηκέλνο driver, γηα λα κπνξέζεη λα ρξεζηκνπνηεζεί ρξεηάδεηαη αξρηθά κηα ζχλδεζε κε ηελ PostGIS βάζε καο. Ζ ζχληαμε ηνπ connection string θαίλεηαη παξαθάησ: PG:"dbname='databasename' host='addr' port='5432' user='x' password='y'" Χο dbname δίλνπκε ην φλνκα ηεο βάζεο ζηελ νπνία επηζπκνχκε λα ζπλδεζνχκε, σο host δειψλνπκε ην φλνκα ηνπ host ζηνλ νπνίνλ ζέινπκε λα ζπλδεζνχκε (ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε θαη ηελ ηηκή localhost), σο port ηνλ αξηζκφ ηνπ port πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε θαηά ηελ εγθαηάζηαζε ηεο PostgreSQL θαη κέζσ ηνπ νπνίνπ ζα ζπλδεζνχκε ζηνλ θεληξηθφ εμππεξεηεηή, θαη ηέινο σο user θαη password ρξεζηκνπνηνχκε ην φλνκα ρξήζηε θαη ηνλ θσδηθφ αληίζηνηρα, πνπ ρξεζηκνπνηνχκε θαη θαηά ηε ζχλδεζή καο ζηνλ εμππεξεηεηή ηεο PostgreSQL (ζχλδεζε ζηελ PostgreSQL κέζσ ηνπ pgadmin II). Δικόνα 4-21: Σύλδεζε ζηελ PostgreSQL κέζα από ην pgadmin II Δμ νξηζκνχ, ζεσξείηαη φηη ην θείκελν πνπ απνζηέιιεηαη ζηελ PostgreSQL βξίζθεηαη ζε θσδηθνπνίεζε UTF-8. Απηφ καο θαιχπηεη γηα απιά ASCII αξρείαδεδνκέλα, αιιά κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ιάζε φηαλ πξφθεηηαη γηα εηδηθνχο ραξαθηήξεο (ASCII 155, LATIN1, θιπ). Σν OGR δελ παξέρεη θάπνηνλ άκεζν έιεγρν γηα απηφ ην ζέκα, αιιά παξ φια απηά κπνξνχκε λα ξπζκίζνπκε ηε PGCLIENTENCODING κεηαβιεηή πεξηβάιινληνο λα δείρλεη ηελ θσδηθνπνίεζε θεηκέλνπ πνπ επηζπκνχκε. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 77

78 ρεηηθφ παξάδεηγκα θαίλεηαη ζηε ζπλέρεηα: SET PGCLIENTENCODING=LATIN1 ηελ εθαξκνγή πνπ πινπνηήζεθε, αλάκεζα ζηα δεδνκέλα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ππήξραλ θαη κεηαδεδνκέλα κε ειιεληθνχο ραξαθηήξεο, ελψ θάπνηα ηα αξρεία πνπ ηνπο εκπεξηείραλ δε βξίζθνληαλ ζε θσδηθνπνίεζε UTF-8. Δπίζεο ππήξραλ θαη αξρεία δεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ encoding LATIN. Γηα απηφ ην ιφγν επηιέρζεθε λα πεξαζηνχλ σο δπλαηέο ηηκέο γηα ηελ θσδηθνπνίεζε θεηκέλνπ ζηε PGCLIENTENCODING ε ηηκή ISO_8859_7, θαζψο θαη ε ηηκή LATIN1, έηζη ψζηε λα έρνπκε ηε δπλαηφηεηα ζσζηήο απεηθφληζεο θαη ειιεληθψλ θαη αγγιηθψλ ραξαθηήξσλ, ζε πεξίπησζε πνπ ην αξρείν πνπ ζέινπκε λα εηζάγνπκε ζηε PostgreSQL βάζε καο δελ είλαη ζε θσδηθνπνίεζε UTF-8. Γηα ιφγνπο απηνκαηνπνίεζεο ηεο δηαδηθαζίαο εηζαγσγήο ησλ δηαθνξεηηθψλ θσδηθνπνηήζεσλ πνπ κπνξεί λα ελδηαθέξεη ηνλ ρξήζηε, έρεη δεκηνπξγεζεί μερσξηζηφο πίλαθαο ζην ζρήκα ηεο βάζεο (encodings table), ζηνλ νπνίν ν δηαρεηξηζηήο ηεο εθαξκνγήο κπνξεί λα θαηαρσξίζεη φπνηα απνδεθηή ηηκή encoding ππάξρεη γηα ηελ νπνία ελδερνκέλσο ζα ππάξρεη αλάγθε. Ζ δνκή ηνπ πίλαθα encodings πεξηγξάθεηαη παξαθάησ: Όνομα πεδίος encoding Πεπιγπαθή Σηκή θσδηθνπνίεζεο Πίνακαρ 4-1: Πεξηγξαθή πίλαθα encodings PostGIS Με ηελ εγθαηάζηαζε ηεο PostGIS, εθηφο απφ ηηο ρσξηθέο ζπλαξηήζεηο δεκηνπξγνχληαη θαη νη παξαθάησ πίλαθεο ζηελ βάζε δεδνκέλσλ: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 78

79 Πίνακαρ Spatial_ref_sys: Γίλεηαη παξαθάησ αλαιπηηθά ην ζρήκα ηνπ πίλαθα, φπσο απηφ πεξηγξάθεηαη απφ ηελ ηζηνζειίδα ηεο PostGIS: Όνομα πεδίος SRID Auth_name Auth_srid Srtext Proj4text Πεπιγπαθή An integer value that uniquely identifies the Spatial Referencing System (SRS) within the database. The name of the standard or standards body that is being cited for this reference system. For example, "EPSG" would be a valid AUTH_NAME. The ID of the Spatial Reference System as defined by the Authority cited in the AUTH_NAME. In the case of EPSG, this is where the EPSG projection code would go. The Well-Known Text representation of the Spatial Reference System. PostGIS uses the Proj4 library to provide coordinate transformation capabilities. ThePROJ4TEXT column contains the Proj4 coordinate definition string for a particular SRID. Πίνακαρ 4-2: Πεξηγξαθή πίλαθα Spatial_ref_sys Πίνακαρ Geometry Columns: ηνλ πίλαθα Geometry_columns απνζεθεχεηαη γηα θάζε αξρείν (νληφηεηα) πνπ εηζάγεηαη ζηε βάζε πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην γεσγξαθηθφ ζχζηεκα ηνπ αξρείνπ θαζψο θαη ηε γεσκεηξία ηνπ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 79

80 Γίλεηαη παξαθάησ αλαιπηηθά ην ζρήκα ηνπ πίλαθα, φπσο απηφ πεξηγξάθεηαη απφ ηελ ηζηνζειίδα ηεο PostGIS: Όνομα πεδίος Πεπιγπαθή F_table_catalog The PostgreSQL catalog name F_table_schema The PostgreSQL schema name is used (public is the default) F_table_name The PostgreSQL table name F_geometry_columns The name of the geometry column in the feature table. Coord_dimension The spatial dimension (2, 3 or 4 dimensional) of the column. SRID The ID of the spatial reference system used for the coordinate geometry in this table. It is a foreign key reference to the SPATIAL_REF_SYS. type The type of the spatial object. To restrict the spatial column to a single type, use one of: POINT, LINESTRING, POLYGON, MULTIPOINT, MULTILINESTRING, MULTIPOLYGON, GEOMETRYCOLLECTION or corresponding XYM versions POINTM, LINESTRINGM, POLYGONM, MULTIPOINTM, MULTILINESTRINGM, MULTIPOLYGONM, GEOMETRYCOLLECTIONM. For heterogeneous (mixed-type) collections, you can use "GEOMETRY" as the type. Πίνακαρ 4-3: Πεξηγξαθή πίλαθα Geometry_columns Παξακεηξνπνίεζε εθαξκνγήο Ζ εθαξκνγή παξέρεη έλαλ επέιηθην κεραληζκφ παξακεηξνπνίεζεο έηζη ψζηε λα είλαη δπλαηή ε κεηαθνξά ηεο ζε άιινλ εμππεξεηεηή ή αθφκα θαη λα ρξεζηκνπνηνχληαη δηαθνξεηηθνί εμππεξεηεηέο γηα ηνλ Apache Server θαη ηελ PostgreSQL. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 80

81 Γηα λα επηηεπρζεί απηφ, φια ηα αξρεία ηεο εθαξκνγήο πνπ ρξεηάδνληαη πξφζβαζε ζε δεδνκέλα δηαζχλδεζεο κε ηε βάζε δεδνκέλσλ (φλνκα server, φλνκα ρξήζηε, θσδηθφο, ζχξα, φλνκα βάζεο δεδνκέλσλ) θαζψο θαη θαθέινπο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο (θάθεινο κε ηελ εγθαηάζηαζε ηεο εθαξκνγήο, θάθεινο κε ηελ εγθαηάζηαζε ησλ FWTools) ρξεζηκνπνηνχλ έλα θνηλφ αξρείν πνπ ηα πεξηιακβάλεη. Σν ζπγθεθξηκέλν αξρείν νλνκάδεηαη config.php θαη βξίζθεηαη ζην θάθειν config Πεξηγξαθή πινπνίεζεο ελεξγεηώλ ρξήζηε Αθνινπζεί αλαιπηηθή πεξηγξαθή ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ ηζηνρψξνπ Γεκηνπξγία ινγαξηαζκνύ Ζ δεκηνπξγία ινγαξηαζκνχ είλαη απαξαίηεηε ψζηε ν θάζε ρξήζηεο λα κπνξεί έρνληαο δψζεη ηα ζσζηά ζηνηρεία (φλνκα θαη θσδηθφο) λα απζεληηθνπνηεζεί ζην ζχζηεκα θαη λα εθηειέζεη ηηο παξερφκελεο ιεηηνπξγίεο. Κάζε ρξήζηεο ζηε ζπλέρεηα κπνξεί λα εηζάγεη αξρεία κε δεδνκέλα, λα ηα κεηακνξθψζεη ζε δηαθνξεηηθνχο κνξθφηππνπο θαη λα εθηειέζεη ρσξηθά επεξσηήκαηα. Γηα ηελ δεκηνπξγία ινγαξηαζκνχ, ν ρξήζηεο θαιείηαη λα παξέρεη ηηο εμήο πιεξνθνξίεο: Όλνκα ρξήζηε Κσδηθφο πξφζβαζεο Ζ ηζηνζειίδα πνπ πινπνηεί ηνλ κεραληζκφ ηεο δεκηνπξγία ινγαξηαζκνχ είλαη ε register.php θαη πξαγκαηνπνηεί ηνπο εμήο ειέγρνπο πξηλ δεκηνπξγήζεη επηηπρψο ηνλ ινγαξηαζκφ: 1. Σν φλνκα ρξήζηε πξέπεη λα είλαη κνλαδηθφ. 2. Σν ηνπ ρξήζηε πξέπεη λα είλαη κνλαδηθφ. 3. Ο θσδηθφο πξφζβαζεο πξέπεη λα επηβεβαησζεί δχν θνξέο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 81

82 Δθφζνλ ν ρξήζηεο δψζεη ηηο ζσζηέο πιεξνθνξίεο, ν ινγαξηαζκφο ηνπ δεκηνπξγείηαη. ε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε ελεκεξψλεηαη γηα ην ζθάικα πνπ πξνέθπςε (π.ρ. ν θσδηθφο πνπ έρεη δψζεη είλαη δηαθνξεηηθφο). Γηα ηελ απνζήθεπζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ρξήζηε έρεη δεκηνπξγεζεί πίλαθαο Users ζηελ βάζε δεδνκέλσλ, ε δνκή ηνπ νπνία πεξηγξάθεηαη παξαθάησ: Όνομα πεδίος userid username password Joindate Πεπιγπαθή Δζσηεξηθφ ID ηνπ ρξήζηε Όλνκα ρξήζηε Κσδηθφο ρξήζηε Ζκεξνκελία δεκηνπξγίαο ινγαξηαζκνχ Πίνακαρ 4-4: Πεξηγξαθή πίλαθα Users Απζεληηθνπνίεζε Ζ απζεληηθνπνίεζε ηνπ ρξήζηε είλαη εθηθηή κφλν εθφζνλ έρεη δεκηνπξγήζεη ινγαξηαζκφ θαη δψζεη ην ζσζηφ φλνκα θαη ζπλζεκαηηθφ. Ζ ζειίδα ε νπνία δηαρεηξίδεηαη ηελ είζνδν ησλ ρξεζηψλ ζην ζχζηεκα είλαη ε login.php θαη εθηειεί ηνπο εμήο ειέγρνπο πξηλ δψζεη πξφζβαζε ζην ρξήζε: 1. Ο ρξήζηεο κε ην ζπγθεθξηκέλν φλνκα ππάξρεη. 2. Ο θσδηθφο πνπ παξέρεη ηαηξηάδεη κε ηνλ θσδηθφ πνπ είλαη απνζεθεπκέλνο ζηελ βάζε δεδνκέλσλ. Σα ζηνηρεία ησλ ρξεζηψλ είλαη απνζεθεπκέλεο ζηνλ πίλαθα Users φπσο αλαθέξζεθε πξνεγνπκέλσο. Ο ρξήζηεο απνθηά πξφζβαζε ζηηο ιεηηνπξγίεο κε ηελ επηηπρή απζεληηθνπνίεζε, δηαθνξεηηθά ε θάζε ζειίδα ηνλ θαηεπζχλεη ζην λα δψζεη πξψηα ηα ζηνηρεία ηνπ είηε λα δεκηνπξγήζεη ινγαξηαζκφ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 82

83 Μεηαθόξησζε Αξρείσλ Οη ρξήζηεο παξέρνπλ ζηελ εθαξκνγή αξρεία κε γεσρσξηθά δεδνκέλα ηα νπνία πξηλ λα κπνξνχλ λα είλαη επεμεξγάζηκα πξέπεη λα εηζαρζνχλ ζηελ PostgreSQL κε ηε ρξήζε ησλ FWTools θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηεο εθαξκνγήο ogr2ogr, θάηη πνπ απαηηεί ηελ χπαξμε ησλ αξρείσλ ζην ηνπηθφ file system ηνπ server. Ο ρξήζηεο ινηπφλ επηιέγεη πνην αξρείν επηζπκεί λα ρξεζηκνπνηήζεη (γηα εξσηήκαηα ή κεηαζρεκαηηζκφ) θαη ε εθαξκνγή αλαιακβάλεη λα κεηαθέξεη ην αξρείν ζηνλ εμππεξεηεηή. Οη ηχπνη ησλ αξρείσλ πνπ ππνζηεξίδνληαη απφ ηελ εθαξκνγή γηα κεηαθφξησζε θαη επεμεξγαζία είλαη νη εμήο: KML GML GeoJSON Shapefile Αλαιπηηθέο πιεξνθνξίεο γηα θαζέλα απφ ηα ζπγθεθξηκέλα αξρεία πνπ κφιηο αλαθέξακε, ππάξρνπλ ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ. ηα παξαπάλσ αξρεία πξνθαλψο πεξηιακβάλνληαη θαη ηα πηζαλά πεξηθεξεηαθά αξρεία πνπ κπνξεί λα ππνζηεξίδεη ν θάζε γεσγξαθηθφο ηχπνο δεδνκέλσλ, αθνχ κφλν κε απηά κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ έλα πιήξεο επεμεξγάζηκν αξρείν. ε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε ην αξρείν ζε νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα δηαρείξηζήο ηνπ ζα είλαη corrupted. Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνπο ππναξρεία θάζε ηχπνπ βιέπε Κεθάιαην 4.2. Οη ηζηνζειίδεο νη νπνίεο δηαρεηξίδνληαη ην κεραληζκφ κεηαθφξησζεο αξρείνπ είλαη ε upload.php θαη ε uploading.php. Ζ πξψηε αλαιακβάλεη λα παξακεηξνπνηήζεη θαηάιιεια ηε θφξκα πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη ν ρξήζηεο ψζηε λα θάλεη ηηο επηινγέο γηα ηε κεηαθνξά ηνπ αξρείνπ φπσο θαίλεηαη θαη ζηελ Δηθφλα 4-22: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 83

84 Δικόνα 4-22: Φφξκα Μεηαθνξάο Αξρείνπ (Σηηγκηόηππν ηεο εθαξκνγήο) 1. Κυδικοποίηζη απσείος: ε πεξίπησζε πνπ ην αξρείν έρεη δηαθνξεηηθή θσδηθνπνίεζε απφ UTF-8 ν ρξήζηεο επηιέγεη ηελ θαηάιιειε επηινγή. Απηή ηε ζηηγκή ππνζηεξίδνληαη νη εμήο θσδηθνπνηήζεηο: a. ISO_8859_7 b. LATIN1 Οπνηαδήπνηε άιιε θσδηθνπνίεζε ρξεηαζηεί, αξθεί λα πεξαζηεί ζηνλ πίλαθα encoding θαη απηφκαηα ε ηηκή ηεο ζα εκθαληζηεί θαη ζηε ιίζηα ηεο εθαξκνγήο, (Με ππνρξεσηηθή επηινγή) 2. ύζηημα ζςνηεηαγμένυν: ε πεξίπησζε πνπ ην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ δελ είλαη νξηζκέλν ξεηά κέζα ζην αξρείν, ν κεηαζρεκαηηζκφο ηνπ ζε άιιν ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ ζα απνηχρεη. Ο ρξήζηεο θαιείηαη λα επηιέμεη ηνλ θαηάιιειν EPSG θσδηθφ απφ ηε ιίζηα πνπ πξνζθέξεη ην POSTGIS. (Με ππνρξεσηηθή επηινγή) 3. Δπιλογή απσείος (υν): Ο ρξήζηεο θαιείηαη λα επηιέμεη απφ ηνλ ππνινγηζηή ηνπ ηφζα αξρεία φζν πεξηέρεη ε ρσξηθή νληφηεηα πνπ ζέιεη λα θνξηψζεη. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 84

85 Έρνπκε ήδε εμεγήζεη φηη κηα ρσξηθή νληφηεηα κπνξεί λα απνηειείηαη απφ πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο θπζηθψλ αξρείσλ (ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη ην Shapefile). ε απηή ηελ πεξίπησζε ν ρξήζηεο πξέπεη λα επηιέμεη καδηθά απφ ην παξάζπξν επηθνηλσλίαο πνπ ηνπ αλνίγεη παηψληαο ην θνπκπί Choose File, φια ηα ππναξρεία πνπ ζπλζέηνπλ ην επηζπκεηφ αξρείν πξνο κεηαθφξησζε (βιέπε Δηθφλα 4-22). (Τπνρξεσηηθή επηινγή) 4. Αποθήκεςζη απσείος ζηη ζσεζιακή βάζη: Ο ρξήζηεο επηιέγεη αλ ην αξρείν ζα παξακείλεη απνζεθεπκέλν γηα κεηέπεηηα ρξήζε. ηελ πεξίπησζε απηή δελ ζα ρξεηαζηεί λα μαλαεθηειέζεη ηε δηαδηθαζία θφξησζεο θαη ην αξρείν ζα είλαη δηαζέζηκν γηα πεξαηηέξσ κεηαζρεκαηηζκνχο θαη εξσηήκαηα. ε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε ην ζχζηεκα ζεσξεί πσο ην αξρείν ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα θάπνηνλ κεηαζρεκαηηζκφ ζε θάπνην άιιν κνξθφηππν νπφηε θαη ζα δηαγξαθεί απηφκαηα ζηε ζπλέρεηα. (Τπνρξεσηηθή επηινγή) Ζ ηζηνζειίδα uploading.php αλαιακβάλεη λα δηαρεηξηζηεί ην αίηεκα ηνπ ρξήζηε πινπνηψληαο ηεο εμήο θχξηεο εξγαζίεο: 1. Αξρηθφο έιεγρνο παξακέηξσλ θαη αξρείσλ 2. Μεηαθνξά ηνπ αξρείνπ ζην server 3. Δηζαγσγή ηνπ αξρείνπ ζηελ βάζε δεδνκέλσλ 4. Έιεγρνο θαη ελεκέξσζε εζσηεξηθψλ ππνδνκψλ εθαξκνγήο 5. Μεηαζρεκαηηζκφο ζην εληαίν γεσγξαθηθφ ζχζηεκα (WGS84) 6. Δλεκέξσζε ρξήζηε Οη εξγαζίεο απηέο εθηεινχληαη ζεηξηαθά, θαη πξηλ πξνρσξήζεη ε εθηέιεζε ηεο επφκελεο δηαζθαιίδεηαη φηη νη πξνεγνχκελεο έρνπλ εθηειεζηεί επηηπρψο έηζη ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη ζε φζν κεγαιχηεξν βαζκφ είλαη εθηθηφ, ε αθεξαηφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ησλ δεδνκέλσλ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 85

86 Καζεκία απφ ηηο παξαπάλσ εξγαζίεο αλαιχνληαη ζηε ζπλέρεηα: Αξρηθφο έιεγρνο παξακέηξσλ θαη αξρείσλ Σα αξρεία πξηλ κεηαθεξζνχλ ζηελ πξνδηαγεγξακκέλε ηνπνζεζία ζηνλ server, κεηαθέξνληαη ζε έλαλ πξνζσξηλφ θάθειν ηνπ Apache server, ν νπνίνο θαη επηζηξέθεη έλα θσδηθφ ζθάικαηνο γηα θάζε αξρείν ην νπνίν έρεη επηιέμεη ν ρξήζηεο. Μέζσ απηνχ ηνπ ειέγρνπ δηαπηζηψλεηαη αλ ηα αξρεία έρνπλ θάπνηνλ κε αλαγλσξίζηκν ραξαθηήξα απφ ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα ζην φλνκά ηνπο. Δπηπιένλ, ε εθαξκνγή ειέγρεη πξηλ κεηαθέξεη ηα αξρεία, φηη έλαο ζπγθεθξηκέλνο ρξήζηεο δελ έρεη ήδε αλεβάζεη θάπνην αξρείν κε ην ίδην φλνκα. ε ηέηνηα πεξίπησζε ν ρξήζηεο πξέπεη πξψηα λα δηαγξάςεη ην παιαηφ αξρείν (ζα δνχκε ελ ζπλερεία πσο επηηπγράλεηαη απηφ). Μεηαθνξά ηνπ αξρείνπ ζην server Σα αξρεία πνπ θνξηψλεη θάζε ρξήζηεο κεηαθέξνληαη ηειηθά θάησ απφ έλα θάθειν (κε ην φλνκα ηνπ ρξήζηε). Απηφ γίλεηαη γηα ιφγνπο αζθαιείαο (δηαρσξηζκφο αξρείσλ δηαθνξεηηθψλ ρξεζηψλ) αιιά κε απηφλ ηνλ ηξφπν εμαζθαιίδεηαη επίζεο φηη πεξηζζφηεξνη ρξήζηεο κπνξνχλ λα αλεβάζνπλ αξρεία κε ην ίδην φλνκα ρσξίο λα ππάξρεη θάπνην πξφβιεκα ζηελ ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο. Ο θάθεινο κε ην φλνκα θάζε ρξήζηε βξίζθεηαη ζηνλ θάθειν upload (../upload/φλνκα_ρξήζηε/) ηεο εθαξκνγήο θαη δεκηνπξγείηαη απηφκαηα απφ ηελ ίδηα ηελ εθαξκνγή θαηά ηελ 1 ε κεηαθνξά αξρείνπ ηνπ ρξήζηε. Δηζαγσγή ηνπ αξρείνπ ζηελ βάζε δεδνκέλσλ Αλ θαη εθφζνλ ηα αξρεία κεηαθεξζνχλ επηηπρψο, ε ζειίδα uploading.php πξνρσξάεη ζε εηζαγσγή ηεο γεσγξαθηθήο νληφηεηαο ζηε βάζε δεδνκέλσλ. Απηφ επηηπγράλεηαη δεκηνπξγψληαο κία command line εληνιή πνπ θαιεί ηελ OGR εθαξκνγή (ogr2ogr) κε ηηο θαηάιιειεο παξακέηξνπο βάζεη ηνπ ηη έρεη επηιέμεη ν ρξήζηεο ζηε ζειίδα επηινγψλ αιιά θαη ηνλ ηχπνπ ηνπ αξρείνπ. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 86

87 Ζ εληνιή απηή είλαη ηεο κνξθήο: ogr2ogr -f PostgreSQL PG:"dbname='postgis' host='localhost' port='5432' user='postgres' password='postgresuser'" C:\Users\Marillou\Desktop\Postgr esql\data\test\import\dimosiaktiria.gml -a_srs "epsg:2100" ην παξαπάλσ παξάδεηγκα εληνιήο, ζην PG νξίδνληαη νη κεηαβιεηέο πνπ απαηηνχληαη γηα ηε ζχλδεζε κε ηε βάζε ηεο PostgreSQL, αθνινπζεί ην φλνκα ηνπ αξρείνπ πνπ επηζπκεί λα θνξηψζεη ν ρξήζηεο ζε απηή θαη ηέινο ν θσδηθφο EPSG ηνπ αξρείνπ ζε πεξίπησζε πνπ απηφο δελ είλαη ζαθψο νξηζκέλνο ζηε δνκή ηνπ. Σν αξρείν απνζεθεχεηαη ζηελ PostgreSQL βάζε δεδνκέλσλ ζε έλαλ πίλαθα, ην φλνκα ηνπ νπνίνπ είλαη ηεο κνξθήο: username_filename, φπνπ username είλαη ην φλνκα ηνπ ρξήζηε θαη filename ην φλνκα ηνπ αξρείνπ. Ο πίλαθαο απηφο πεξηιακβάλεη ζαλ ζηήιεο φια ηα πεδία ηνπ αξρείνπ καδί κε δχν επηπιένλ ζηήιεο: Ogc_fid (id εγγξαθήο ην νπνίν μεθηλάεη κε ηελ ηηκή 1 θαη απμάλεηαη ζεηξηαθά θαηά 1) Wkb_geometry (έλδεημε ζηελ εγγξαθή ηνπ πίλαθα geometry_columns πνπ ππνδεηθλχεη ηελ γεσκεηξία ηνπ αξρείνπ) Έιεγρνο θαη ελεκέξσζε εζσηεξηθψλ ππνδνκψλ εθαξκνγήο Δδψ είλαη έλα θνκβηθφ ζεκείν θαηά ην νπνίν ειέγρεηαη ην αξρείν πνπ θφξησζε ν ρξήζηεο επίπεδν δεδνκέλσλ, γεσκεηξίαο θαη ζπζηήκαηνο ζπληεηαγκέλσλ. Καηά ηελ δηαδηθαζία απηή ειέγρεηαη ε θαηαρψξεζε πνπ έγηλε κέζσ ηεο OGR ζηνλ πίλαθα geometry_columns ηεο βάζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα ειέγρεηαη εάλ ε ηηκή ηνπ πεδίνπ srid, ε νπνία είηε ζα αληαπνθξίλεηαη ζε θάπνηα θαηαρψξεζε ηνπ πίλαθα spatial_ref_sys (έγθπξε ηηκή), ή ζα είλαη ίζε κε -1 (κε έγθπξε ηηκή). ηε δεχηεξε πεξίπησζε, ην αξρηθφ αξρείν δελ πεξηείρε ξεηά ην γεσγξαθηθφ ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ, νπφηε ν ρξήζηεο πξέπεη λα δνθηκάζεη λα μαλαθνξηψζεη ην αξρείν ρξεζηκνπνηψληαο ηελ επηινγή (2). Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 87

88 ηελ πεξίπησζε πνπ ε εθαξκνγή OGR απέηπρε θαηά ηελ εηζαγσγή ηνπ αξρείνπ, είηε απηφ δελ πήξε έγθπξε ηηκή srid, ηφηε πξαγκαηνπνηείηαη εθθαζάξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο απφ ην ζπγθεθξηκέλν αξρείν. Γηαγξάθνληαη φπνηνη πίλαθεο ηεο βάζεο έρνπλ δεκηνπξγεζεί θαη φιεο νη θαηαρσξήζεηο γηα ην ζπγθεθξηκέλν αξρείν, ην νπνίν δηαγξάθεηαη θαη απφ ηνλ θάθειν ηνπ ρξήζηε. ε πεξίπησζε πνπ ε γεσγξαθηθή νληφηεηα πεξηιακβάλεη πεξηζζφηεξα αξρεία ηφηε δηαγξάθνληαη φια απφ ηνλ θάθειν. Ζ δηαγξαθή φπσο ζα πεξηγξαθή θαη ζηελ ελφηεηα ηεο δηαρείξηζεο αξρείσλ πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ ηεο ζπλάξηεζεο deletefile() ηνπ αξρείνπ delete.php. ε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε, ε δηαδηθαζία έρεη νινθιεξσζεί επηηπρψο νπφηε ελεκεξψλεηαη ν εζσηεξηθφο πίλαθαο ειέγρνπ (file_control) ηεο εθαξκνγήο κε ηηο θαηαρσξήζεηο γηα ην ή ηα αξρεία. Ο πίλαθαο file_control βξίζθεηαη ζηελ βάζε δεδνκέλσλ θαη ε δνκή ηνπ απνηππψλεηαη ζηνλ επφκελν πίλαθα: Όνομα πεδίος Πεπιγπαθή file_id Δζσηεξηθφ ID ηνπ αξρείνπ username Όλνκα ρξήζηε filename Όλνκα αξρείνπ extention Καηάιεμε αξρείνπ date_entered Ζκ/ληα εηζαγσγήο to_be_deleted Έλδεημε πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο folder Φάθεινο ζην server table_name Όλνκα πίλαθα πνπ απνζεθεχηεθαλ ηα δεδνκέλα is_primary Έλδεημε θχξηνπ αξρείνπ (εάλ αλήθεη νληφηεηα πνιιψλ αξρείσλ) user_encoding Σν encoding πνπ επέιεμε ν ρξήζηεο (θελφ δηαθνξεηηθά) number_of_files Αξηζκφο αξρείσλ νληφηεηαο file_group_id Δζσηεξηθφ ID νληφηεηαο αξρείσλ custom_srid To srid πνπ επέιεμε ν ρξήζηεο (0 δηαθνξεηηθά) Πίνακαρ 4-5: Πεξηγξαθή Πίλαθα file_control Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 88

89 Μεηαζρεκαηηζκφο ζην εληαίν γεσγξαθηθφ ζχζηεκα (WGS84) Ο κεηαζρεκαηηζκφο ιακβάλεη ρψξα εληφο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ εθηειψληαο κέζσ ηεο PHP κία θιήζε ζηελ βηβιηνζήθε ST_transform ηνπ Postgis: ST_Transform Returns a new geometry with its coordinates transformed to the SRID referenced by the integer parameter. Σν απνηέιεζκα ηεο κεηαηξνπήο απνζεθεχεηαη ζε έλαλ λέν πίλαθα κε φλνκα ηεο κνξθήο αξρηθφο_πίλαθαο_trn (ην φλνκα ηνπ αξρηθνχ πίλαθα δειαδή καδί κε ηελ έλδεημε trn). Ο θψδηθαο αλαιακβάλεη λα κεηαθέξεη ζηνλ λέν πίλαθα φιεο ηηο ζηήιεο (πεδία) ηνπ αξρηθνχ πίλαθα (αξρείνπ) εθηφο απφ ηηο ζηήιεο wkb_geometry θαη ogc_fid νη νπνίεο ππνινγίδνληαη εθ λένπ απφ ηελ st_transform. Δλεκέξσζε ρξήζηε ην ηέινο ηεο δηεξγαζίαο ν ρξήζηεο ελεκεξψλεηαη κε θαηάιιειν κήλπκα (θσδηθφο ζθάικαηνο θαη πεξηγξαθή) γηα ηελ επηηπρία ε κε ηεο κεηαθφξησζεο θαη ηνπ κεηαζρεκαηηζκνχ ηνπ αξρείνπ. Οη θσδηθνί πνπ επηζηξέθνληαη απφ ηελ uploading.php (απνζεθεχνληαη ζηελ κεηαβιεηή $error_code) θαίλνληαη ζηνλ αληίζηνηρν πίλαθα: Κυδικόρ Πεπιγπαθή -1 θάικα PHP θαηά ηελ κεηαθνξά ηνπ αξρείνπ -2 Σα αξρεία ππάξρνπλ ήδε ζην server -3 θάικα θαηά ηε δεκηνπξγία θαθέινπ ρξήζηε -4 θάικα εθαξκνγήο OGR -5 θάικα ηεο PostgreSQL -6 Γελ επηιέρζεθε θάπνην αξρείν απφ ην ρξήζηε -7 Γελ κπφξεζε λα εληνπηζηεί ε γεσκεηξία ηνπ αξρείνπ -99 Γεληθφ ζθάικα 0 Δπηηπρήο εθηέιεζε Πίνακαρ 4-6: Πηζαλέο ηηκέο ηεο κεηαβιεηήο $error_code ηεο ζειίδαο uploading.php Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 89

90 Γηαρείξηζε Αξρείσλ Ζ δηαρείξηζε αξρείσλ επηηξέπεη ζην ρξήζηε ηελ πξνβνιή θαη δηαγξαθή ησλ αξρείσλ πνπ έρεη ήδε θνξηψζεη ζηε βάζε δεδνκέλσλ. Ζ εθαξκνγή κέζσ ηεο ζειίδαο manage.php δεκηνπξγεί κία θφξκα κε φια ηα αξρεία πνπ ππάξρνπλ θάησ απφ ηνλ θάζε ρξήζηε. Ζ δπλαηφηεηα απηή δίλεηαη κέζσ ηνπ πίλαθα file_control φπσο πεξηγξάθεθε ζηελ ελφηεηα ηεο κεηακφξθσζεο αξρείσλ. Γηα θάζε αξρείν θαίλνληαη φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ αλ πξφθεηηαη γηα νκάδα αξρείσλ θαη πνηα αξρεία πεξηιακβάλνληαη ζηελ νκάδα (θχξηα θαη φρη). Ο ρξήζηεο κπνξεί λα επηιέμεη πνιιαπιά αξρεία λα δηαγξαθνχλ ηαπηφρξνλα. Δικόνα 4-23: Σειίδα Γηαρείξηζεο Αξρείσλ (Σηηγκηόηππν ηεο εθαξκνγήο) Ζ ζειίδα managing.php ππνδέρεηαη ηα αηηήκαηα ηνπ ρξήζηε γηα δηαγξαθή θαη γηα θάζε αξρείν (ή νκάδα αξρείσλ) πνπ έρνπλ επηιερζεί θαιεί ηελ ζπλάξηεζε deletefile() ε νπνία βξίζθεηαη ζην αξρείν delete.php ε νπνία εθηειεί ηηο εμήο ιεηηνπξγίεο: 1. Μέζσ ηνπ πίλαθα file_control, ειέγρεη ζε πνηνλ πίλαθα έρεη θνξησζεί ην πξνο δηαγξαθή αξρείν θαη δηαγξάθεη ηφζν ηνλ πίλαθα απηφλ φζν θαη ηνλ πίλαθα πνπ έρεη ρξεζηκνπνηεζεί γηα ην κεηαζρεκαηηζκφ ηνπ αξρείν ζην WGS84. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 90

91 2. Γηαγξάθεη απφ ηνλ πίλαθα geometry_columns ηελ θαηαρψξεζε πνπ αθνξά ην ζπγθεθξηκέλν αξρείν. 3. Γηαγξάθεη φια ηα αξρεία πνπ απνηεινχλ ηε ζπγθεθξηκέλε νληφηεηα (ή ην αξρείν αλ πξφθεηηαη γηα έλα κεκνλσκέλν αξρείν) απφ ηνλ θάθειν ηνπ ρξήζηε. 4. Σέινο δηαγξάθεη θαη ηελ θαηαρψξεζε απφ ηνλ πίλαθα file_control γηα ην ή ηα ζπγθεθξηκέλα αξρεία. ην ηέινο επηζηξέθεηαη ζην ρξήζηε κήλπκα επηηπρνχο ή κε εθηέιεζεο κε ηνλ αληίζηνηρν θσδηθφ ζθάικαηνο. Οη θσδηθνί πνπ επηζηξέθνληαη απφ ηελ managing.php (απνζεθεχνληαη ζηελ κεηαβιεηή $error_code) θαίλνληαη ζηνλ αληίζηνηρν πίλαθα: Κυδικόρ Πεπιγπαθή -1 Γελ επηιέρζεθαλ θάπνηα αξρεία -5 θάικα ηεο PostgreSQL -99 Γεληθφ ζθάικα 0 Δπηηπρήο εθηέιεζε Πίνακαρ 4-7: Πηζαλέο ηηκέο ηεο κεηαβιεηήο $error_code ηεο ζειίδαο managing.php Δμαγσγή αξρείσλ ζε δηάθνξνπο κνξθόηππνπο Ζ εμαγσγή αξρείσλ ζε δηαθνξεηηθνχο κνξθφηππνπο επηηξέπεη ζην ρξήζηε ηνλ κεηαζρεκαηηζκφ ησλ αξρείσλ πνπ έρεη θνξηψζεη ζε δηαθνξεηηθνχο κνξθφηππνπο αθνχ πξνεγνπκέλσο ηα δεδνκέλα έρνπλ κεηαζρεκαηηζηεί ζην ζχζηεκα WGS84. Οη κνξθφηππνη ησλ αξρείσλ πνπ ππνζηεξίδνληαη απφ ηελ εθαξκνγή γηα εμαγσγή είλαη νη εμήο: KML GML GeoJSON Shape file Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 91

92 Οη ζειίδεο πνπ πινπνηνχλ ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο εμαγσγήο αξρείσλ είλαη ε export.php θαη ε exporting.php. Δικόνα 4-24: Σειίδα Δμαγσγήο Αξρείσλ (Σηηγκηόηππν ηεο εθαξκνγήο) Ο ρξήζηεο κέζσ ηεο export.php έρεη πξφζβαζε ζηε θφξκα γηα λα εηζάγεη ηηο εμήο επηινγέο: 1. Δπιλογή μοπθόηςπος ππορ εξαγυγή: Ο ρξήζηεο επηιέγεη ηε κνξθή ηνπ πξνο εμαγσγή αξρείνπ ζχκθσλα κε ηνπο δηαζέζηκνπο ηχπνπο πνπ δίλνληαη παξαπάλσ. (Τπνρξεσηηθή επηινγή) 2. Δπιλογή απσείος ππορ εξαγυγή: Ο ρξήζηεο επηιέγεη πνην απφ ηα αξρεία πνπ έρεη αλεβάζεη ζέιεη λα ρξεζηκνπνηήζεη. (Τπνρξεσηηθή επηινγή) Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 92

93 Γηαδηθαζία εμαγσγήο Ζ ζειίδα exporting.php ππνδέρεηαη ην αίηεκα ηνπ ρξήζηε θαη βάζεη ησλ επηινγψλ πνπ έρεη θάλεη, κέζσ ηνπ πίλαθα file_control, βξίζθεη ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο (πίλαθαο πνπ έρεη απνζεθεπκέλν ην αξρείν) γηα λα ζπλζέζεη κία command line εληνιή ησλ windows. Ζ εληνιή απηή θαιεί ηελ εθαξκνγή OGR, δεκηνπξγεί ην ηειηθφ αξρείν θαη είλαη ηεο κνξθήο: ogr2ogr -f "GeoJSON" C:\Users\Marillou\Desktop\PostgreSQL\data\test\Export\k atafigia.geojson PG:"dbname='postgis' host='localhost' port='5432' user='postgres' password='postgresuser'" katafigia_tr ηελ παξαπάλσ εληνιή, αξρηθά δειψλεηαη ν ηχπνο ηνπ αξρείνπ πξνο εμαγσγή, ζηε ζπλερεία ε ηνπνζεζία ζηελ νπνία ζα απνζεθεπηεί, ηα ζηνηρεία ζχλδεζεο κε ηε βάζε δεδνκέλσλ θαη ηέινο ν πίλαθαο ηεο βάζεο ζηνλ νπνίν είλαη απνζεθεπκέλα ηα δεδνκέλα. Δάλ ν ρξήζηεο είρε επηιέμεη θαηά ηελ κεηαθφξησζε ηνπ αξρείνπ ζηνλ server, ην αξρείν λα κελ απνζεθεπηεί ζηελ βάζε δεδνκέλσλ, ηφηε κεηά ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπ γηα θάπνηα εμαγσγή, ην αξρείν δηαγξάθεηαη ζε απηφ ην ζεκείν. Ζ δηαγξαθή ρξεζηκνπνηεί ηελ ζπλάξηεζε deletefile() πνπ αλαθέξζεθε θαη πξνεγνπκέλσο. Σα αξρεία πνπ εμάγνληαη κπνξεί λα είλαη κία νκάδα αξρείσλ θαη φρη απαξαηηήησο έλα κεκνλσκέλν (π.ρ. shapefile). Ο κεραληζκφο ηεο εθαξκνγήο ρξεζηκνπνηεί ηνλ εμήο αιγφξηζκν θαηά ηελ δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ πξνο εμαγσγή: 1. Διέγρεη αλ ζηνλ θάθειν export, ππάξρεη θάπνην αξρείν κε φλνκα ηεο κνξθήο φλνκα_ρξήζηε*.* θαη ην δηαγξάθεη. 2. Γεκηνπξγεί έλα zip αξρείν ην νπνίν πεξηιακβάλεη φια ηα πξνο εμαγσγή αξρεία πνπ δεκηνπξγήζεθαλ, κε φλνκα ηεο κνξθήο: φλνκα_πίλαθα.zip (ππελζπκίδεηαη ζε απηφ ην ζεκείν πσο ην φλνκα ηνπ Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 93

94 πίλαθα πνπ είλαη απνζεθεπκέλν ην αξρείν έρεη ζαλ πξφζεκα ην φλνκα ηνπ ρξήζηε). 3. Δπηζηξέθεη ην αξρείν zip ζην ρξήζηε. Ζ παξαπάλσ δηαδηθαζία δηαζθαιίδεη φηη γηα θάζε ρξήζηε ππάξρεη αλά πάζα ζηηγκή ζην θάθειν export έλα κφλν αξρείν κε ηνλ ηειεπηαίν κεηαζρεκαηηζκφ πνπ είρε δεηήζεη. Σν αξρείν απηφ δηαγξάθεηαη πξηλ ηνλ λέν κεηαζρεκαηηζκφ θαη ζηε ζπλέρεηα δεκηνπξγείηαη ην λέν zip αξρείν ζχκθσλα κε ηηο ηειεπηαίεο επηινγέο πνπ έθαλε. Ζ ζπλάξηεζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ zip αξρείνπ είλαη create_zip() θαη βξίζθεηαη κέζα ζην αξρείν exporting.php. Δθφζνλ φια ηα παξαπάλσ εθηειεζηνχλ επηηπρψο ην αξρείν επηζηξέθεηαη ζην ρξήζηε, δηαθνξεηηθά έλα θαηάιιειν κήλπκα ηνλ εηδνπνηεί γηα ην ζθάικα πνπ ζπλέβε. Οη θσδηθνί ζθάικαηνο πνπ επηζηξέθνληαη απφ ηελ exporting.php (απνζεθεχνληαη ζηελ κεηαβιεηή $error_code) θαίλνληαη ζηνλ αληίζηνηρν πίλαθα: Κυδικόρ Πεπιγπαθή -1 θάικα PHP θαηά ηελ κεηαθνξά ηνπ αξρείνπ -4 θάικα εθαξκνγήο OGR -5 θάικα ηεο PostgreSQL -6 θάικα θαηά ηε δεκηνπξγία ηνπ zip -7 θάικα θαηά ηε δηαγξαθή ηνπ αξρείνπ -99 Γεληθφ ζθάικα 0 Δπηηπρήο εθηέιεζε Πίνακαρ 4-8: Πηζαλέο ηηκέο ηεο κεηαβιεηήο $error_code ηεο ζειίδαο exporting.php Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 94

95 Δθηέιεζε ρσξηθώλ εξσηεκάησλ θαη απνζήθεπζε απνηειεζκάησλ Σα ρσξηθά εξσηήκαηα φπσο έρνπλ ήδε αλαιπζεί ζε πξνεγνχκελε ελφηεηα, πινπνηήζεθαλ ψζηε ν ρξήζηεο λα κπνξεί λα ηα εθηειεί κεηαμχ ησλ αξρείσλ πνπ αλεβάδεη θαη λα εληνπίδεη ρσξηθέο ζρέζεηο θαη άιιεο πιεξνθνξίεο. Δθηφο απφ ηελ νπηηθή εκθάληζε ησλ απνηειεζκάησλ ζηελ ηζηνζειίδα, ηα απνηειέζκαηα είλαη δηαζέζηκα θαη ζε XML κνξθή γηα απνζήθεπζε απφ ην ρξήζηε. Αλάιπζε ησλ πξνζθεξφκελσλ ρσξηθψλ εξσηεκάησλ Γηα θάζε έλα απφ ηα εξσηήκαηα πνπ αλαπηχρζεθαλ ζην Κεθάιαην 4.6, αλάινγα κε ηε ζπλάξηεζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πινπνηεζεί ην ρσξηθφ εξψηεκα, έρνπκε θαη ηα αληίζηνηρα αξρεία πνπ απαηηνχληαη σο δεδνκέλα εηζφδνπ. Οη ρσξηθέο ζπλαξηήζεηο πνπ πξνζθέξεη ε PostGIS, δνθηκάζηεθαλ κε πνιιά θαη δηαθνξεηηθά αξρεία δεδνκέλσλ (πνιπγσληθά -κε κία ή θαη πεξηζζφηεξεο εγγξαθέο) θαη πξνθχςαλ εμήο ζπκπεξάζκαηα: 1. "Σί βξίζθεηαη ζε απφζηαζε Υ απφ ην αξραηνινγηθφ κλεκείν ή ηνλ αξραηνινγηθφ ρψξν;" PostGIS ςνάπηηζη: ST_DWithin ( Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Polygon, Geometry Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Β: Polygon, Geometry Παπάμεηπορ Γ: Double αξηζκφο (ζε κνλάδεο ηνπ ζπζηήκαηνο αλαθνξάο WGS84 κνίξεο) 2. "Πνηέο είλαη νη ζέζεηο (ζε θ, ι) ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη κλεκείσλ;" PostGIS ςνάπηηζη: ST_X ( ST_Y ( ST_Centroid ( Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 95

96 Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Point (σο απνηέιεζκα ηεο ST_Centroid ζε Polygon, Multipolygon θαη Geometry) Σηελ πεξίπησζε πνπ ζέινπκε λα δνύκε πνηα είλαη ε ζέζε ελόο αξραηνινγηθνύ ρώξνπ ή ελόο αξραηνινγηθνύ κλεκείνπ, ζα πξέπεη πξώηα λα ρξεζηκνπνηεζεί ε ζπλάξηεζε ST_Centroid, γηα λα βξεζεί ην θέληξν ηεο πνιπγσληθήο νληόηεηαο θαη λα κπνξέζνπκε ζηε ζπλέρεηα λα ην δώζνπκε σο όξηζκα ζηηο ζπλαξηήζεηο ST_X, ST_Y. Απηό ρξεηάδεηαη γηαηί νη παξαπάλσ δύν ζπλαξηήζεηο πξνθεηκέλνπ λα επηζηξέςνπλ ηηο ζπληεηαγκέλεο θ, ι κηαο γεσγξαθηθήο νληόηεηαο, πεξηκέλνπλ σο είζνδν θάπνην ζεκείν. 3. "Πνηφ είλαη ην εκβαδφλ ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη κλεκείσλ;" PostGIS ςνάπηηζη: ST_Area ( Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Polygon, Multipolygon 4. "Πνηα είλαη ε πεξίκεηξνο (ηα φξηα) ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη κλεκείσλ;" PostGIS ςνάπηηζη: ST_Perimeter ( Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Polygon, Multipolygon 5. "Τπάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρψξνη ή αξραηνινγηθά κλεκεία πνπ ζπκπίπηνπλ νη ηνπνζεζίεο ηνπο;" PostGIS ςνάπηηζη: ST_Equals ( ST_Centroid ( Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Polygon, Geometry Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) B: Polygon, Geometry Σηελ πεξίπησζε πνπ ζέινπκε λα δνύκε αλ ππάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρώξνη ή/θαη αξραηνινγηθά κλεκεία ησλ νπνίσλ νη ζέζεηο ζπκπίπηνπλ, ηόηε ζα ρξεζηκνπνηεζεί Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 96

97 θαη ε ζπλάξηεζε ST_Centroid, γηα λα βξεζεί ην θέληξν ηεο πνιπγσληθήο νληόηεηαο θαη λα κπνξέζνπκε ζηε ζπλέρεηα λα θάλνπκε ηε ζύγθξηζε. Μέζα από ην ζπγθεθξηκέλν ρσξηθό εξώηεκα θαηαθέξλνπκε λα αληηκεησπίζνπκε ηηο πεξηπηώζεηο όπνπ πεξηζζόηεξα ηνπ ελόο αξρεία παξνπζηάδνπλ κε δηαθνξεηηθό ηξόπν ην ίδην θπζηθό αληηθείκελν. 6. "Τπάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρψξνη ή/θαη αξραηνινγηθά κλεκεία πνπ γεηηληάδνπλ;" PostGIS ςνάπηηζη: ST_Touches ( Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Polygon, Geometry Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Β: Polygon Σηελ πεξίπησζε πνπ έρνπκε αξρείν κε ηύπν γεσκεηξίαο Geometry, ζα επηζηξέθνληαη θαη ζεκεία εάλ απηά βξίζθνληαη πάλσ ζηελ πεξίκεηξν- όξην ηνπ πνιπγώλνπ πνπ δέρεηαη σο Παξάκεηξν Β. Δικόνα 4-25: Δλδεηθηηθέο πεξηπηώζεηο ζηηο νπνίεο ε ζπλάξηεζε ST_Touches ζα ήηαλ αιεζήο Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 97

98 7. "Τπάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρψξνη ή αξραηνινγηθά κλεκεία πνπ λα θαιχπηνπλ κεξηθψο θάπνηνπο άιινπο ρψξνπο ή θάπνηα άιια κλεκεία;" PostGIS ςνάπηηζη: ST_Overlaps ( Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Polygon Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Β: Polygon 8. "Πνηα είλαη ε απφζηαζε ησλ ζέζεσλ κεηαμχ ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ ή/θαη ησλ αξραηνινγηθψλ κλεκείσλ;", PostGIS ςνάπηηζη: ST_Distance ( ST_Centroid ( Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Polygon, Geometry Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Β: Polygon, Geometry Γηα λα βξνύκε ηελ απόζηαζε ησλ ζέζεσλ ελόο αξραηνινγηθνύ ρώξνπ από θάπνην αξραηνινγηθό κλεκείν ή θάπνηνλ άιινλ αξραηνινγηθό ρώξν, ζα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ε ζπλάξηεζε ST_Centroid, γηα λα βξεζεί ην θέληξν ηεο πνιπγσληθήο νληόηεηαο. 9. "Πνηα είλαη ε απφζηαζε κεηαμχ ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ ή/θαη ησλ αξραηνινγηθψλ κλεκείσλ;" PostGIS ςνάπηηζη: ST_Distance ( Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Polygon, Geometry Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Β: Polygon, Geometry Σηελ πεξίπησζε πνπ ζέινπκε λα βξνύκε ηελ απόζηαζε ελόο αξραηνινγηθνύ ρώξνπ από θάπνην αξραηνινγηθό κλεκείν ή θάπνηνλ άιινλ αξραηνινγηθό ρώξν, ε απόζηαζε πνπ ζα επηζηξαθεί ζα είλαη από ην θνληηλόηεξν ζεκείν ηεο πνιπγσληθήο νληόηεηαο πνπ ζα δνζεί σο Παξάκεηξνο Α πξνο ην θνληηλόηεξν ζεκείν ηεο Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 98

99 πνιπγσληθήο νληόηεηαο πνπ ζα δνζεί σο Παξάκεηξνο (Βιέπε δηαθνξά κε ρσξηθό εξώηεκα 9). 10. "Τπάξρνπλ αξραηνινγηθά κλεκεία ηα νπνία πεξηέρνληαη κέζα ζηνλ (ή ζηνπο) αξραηνινγηθφ (νχο) ρψξν (νπο);" PostGIS ςνάπηηζη: ST_Contains ( Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Α: Polygon Παπάμεηπορ (γευμεηπία απσείος) Β: Polygon, Geometry Δικόνα 4-26: Δλδεηθηηθή πεξίπησζε ζηελ νπνία ε ζπλάξηεζε ST_Contains ζα ήηαλ αιεζήο Γηα λα εκπεξηέρεηε έλα αξραηνινγηθό κλεκείν κέζα ζε έλαλ αξραηνινγηθό ρώξν, ζα πξέπεη λα νιόθιεξε ε πνιπγσληθή νληόηεηα λα αθνπκπάεη ζηα όξηα ηνπ αξραηνινγηθνύ ρώξνπ ή λα πεξηέρεηαη κέζα ζε απηά. Με ηνλ φξν «αξραηνινγηθφο ρψξνο» θαη «αξραηνινγηθφ κλεκείν» ζηα ρσξηθά εξσηήκαηα ζα ελλννχκε θάζε πνιπγσληθή γεσγξαθηθή νληφηεηα πνπ ζα δηαρεηξηδφκαζηε. Όζνλ αθνξά ζηνλ ηχπν ηεο γεσκεηξίαο ησλ αξρείσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ (Παξάκεηξνο Α θαη Παξάκεηξνο Β), νη επηηξεπηνί ηχπνη φπσο είδακε θαη παξαπάλσ ζηελ πεξηγξαθή ησλ ρσξηθψλ εξσηεκάησλ είλαη νη εμήο: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 99

100 1. Polygon 2. Geometry θαη 3. Multipolygon Σα αξρεία κε γεσκεηξία «Polygon» ζα κπνξνχλ λα πεξηέρνπλ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο «αξραηνινγηθνχο ρψξνπο» ή «αξραηνινγηθά κλεκεία». Σα αξρεία κε γεσκεηξία «Geometry», κπνξνχλ λα πεξηέρνπλ γεσγξαθηθέο νληφηεηεο δηαθνξεηηθήο γεσκεηξίαο. Αξρεία κε γεσκεηξηθφ ηχπν «Multipolygon», αλ θαη κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο αξρεία-παξάκεηξνη γηα θάπνηα απφ ηα ρσξηθά εξσηήκαηα πνπ είδακε (γηα παξάδεηγκα ηα ρσξηθά εξσηήκαηα 3 θαη 4), ιφγσ έιιεηςεο δεδνκέλσλ γηα λα κπνξέζνπλ λα γίλνπλ νη ζρεηηθέο δνθηκέο, δε ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ. ηνλ Πίλαθα 4-9, δίλεηαη ζπλνπηηθά ε πεξηγξαθή ησλ ζπλαξηήζεσλ γηα ηηο ρσξηθέο ζρέζεηο θαη ηηο κεηξήζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηα επηιεγκέλα ρσξηθά εξσηήκαηα ηεο εθαξκνγήο, έηζη φπσο απηέο αλαθέξνληαη ζην webhelp ηεο PostGIS. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 100

101 Όνομα ζςνάπηηζηρ ST_Area Πεπιγπαθή Returns the area of the surface if it is a polygon or multi-polygon. For "geometry" type area is in SRID units. ST_Centroid Returns the geometric center of a geometry. ST_Contains Returns true if and only if no points of B lie in the exterior of A, and at least one point of the interior of B lies in the interior of A. ST_Distance For geometry type Returns the 2-dimensional cartesian minimum distance (based on spatial ref) between two geometries in projected units. ST_DWithin Returns true if the geometries are within the specified distance of one another. For geometry units are in those of spatial reference. ST_Equals Returns true if the given geometries represent the same geometry. Directionality is ignored. ST_Overlaps Returns TRUE if the Geometries share space, are of the same dimension, but are not completely contained by each other. ST_Perimeter Return the length measurement of the boundary of an ST_Surface or ST_MultiSurface value. (Polygon, Multipolygon). ST_Touches Returns TRUE if the geometries have at least one point in common, but their interiors do not intersect. ST_X T_X Return the X coordinate of the point, or NULL if not available. Input must be a point. ST_Y Return the Y coordinate of the point, or NULL if not available. Input must be a point. Πίνακαρ 4-9: Πεξηγξαθή ρσξηθώλ ζπλαξηήζεσλ ηεο PostGIS (βιέπε Κεθάιαην 7.4. θαη 7.8., PostGIS web help) [90, 91] Δπηινγή εξσηήκαηνο θαη παξακέηξσλ Ζ ηζηνζειίδα queries.php αλαιακβάλεη ηελ παξνπζίαζε ησλ δηαζέζηκσλ εξσηεκάησλ ζην ρξήζηε (εθφζνλ απηφο έρεη απζεληηθνπνηεζεί) αιιά θαη ηελ θαζνδήγεζε ηνπ ψζηε λα ζπκπιεξσζνχλ νη θαηάιιειεο παξάκεηξνη γηα θάζε εξψηεκα μερσξηζηά. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 101

102 Σν θάζε εξψηεκα κπνξεί λα απαηηεί απφ κία (1) έσο θαη ηξεηο (3) δηαθνξεηηθέο παξακέηξνπο ζχκθσλα κε ηνλ ηχπν θαη ηε θχζε ηνπ. Οη παξάκεηξνη απηέο, ε ζπκπιήξσζε ησλ νπνίσλ είλαη ππνρξεσηηθή εθφζνλ ην απαηηεί ην ζπγθεθξηκέλν εξψηεκα, δηαθξίλνληαη ζηνπο εμήο ηχπνπο: 1. Δπηινγή αξρείσλ σο ζεκεία αλαθνξάο 2. Δπηινγή αξρείσλ σο ζεκεία ελδηαθέξνληνο 3. Δπηινγή παξακέηξνπ (απφζηαζε) εκείσζε: Όπνπ απαηηείηαη ε παξάκεηξνο (3) Απφζηαζε, ε ηηκή κέηξεζήο ηεο πξέπεη λα είλαη ε αληίζηνηρε πνπ ρξεζηκνπνηεί ην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ. ηελ πεξίπησζε καο ην WGS84 ρξεζηκνπνηεί κνίξεο σο κνλάδα κέηξεζεο ησλ απνζηάζεσλ. (1 ν km). Όπσο θαίλεηαη θαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα ε ζειίδα απαηηεί απφ ην ρξήζηε λα θάλεη αξρηθά ηελ επηινγή εξσηήκαηνο θαη ζηελ ζπλέρεηα ε ηζηνζειίδα δηακνξθψλεηαη αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηνπ εξσηήκαηνο γηα ηελ παξνπζίαζε ησλ παξακέηξσλ: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 102

103 Δικόνα 4-27: Φόξκα επηινγήο ρσξηθνύ εξσηήκαηνο (Σηηγκηόηππν εθαξκνγήο) Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 103

104 Δθηέιεζε εξσηήκαηνο θαη εκθάληζε απνηειεζκάησλ Μφιηο ν ρξήζηεο θάλεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο επηινγέο, ππνβάιιεη ην εξψηεκα θαη ε ζειίδα query_process.php ππνδέρεηαη ην αίηεκα θαη εθηειεί ην εξψηεκα. ην ηέινο, επηζηξέθεη ηα απνηειέζκαηα ζηελ ηζηνζειίδα αιιά θαη ζε XML αξρείν ην νπνίν επηζηξέθεηαη ζην ρξήζηε γηα απνζήθεπζε. Σν θάζε εξψηεκα ζηελ νπζία είλαη έλα SQL επεξψηεκα πξνο ηελ βάζε δεδνκέλσλ ην νπνίν θαιεί ηηο αληίζηνηρεο ζπλαξηήζεηο ηνπ Postgis πνπ απαηηνχληαη γηα ην ηειηθφ απνηέιεζκα. Πξηλ ηελ εθηέιεζε φκσο ε ζειίδα, ειέγρεη εάλ ν ρξήζηεο έρεη ζπκπιεξψζεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο παξακέηξνπο γηα ην ζπγθεθξηκέλν εξψηεκα θαη κφλν ηφηε επηηξέπεη ηελ εθηέιεζε ηνπ, δηαθνξεηηθά ηνλ αλαθαηεπζχλεη πίζσ ζηε ζειίδα ησλ επηινγψλ. Γηα θάζε εξψηεκα, ε εθαξκνγή ρηίδεη κία SQL εληνιή βάζεη ηνπ ηχπνπ θαη ηνλ παξακέηξσλ ηνπ εξσηήκαηνο. Γηα ην εξψηεκα ηνπ πξνεγνχκελνπ παξαδείγκαηνο ε εληνιή πνπ εθηειείηαη είλαη ηεο κνξθήο: select st_contains (f1.wkb_geometry, f2.wkb_geometry),f1.table_name f1_table_name, f1.ogc_fid f1_ogc_fid, f2.table_name f2_table_name, f2.ogc_fid f2_ogc_fid from f1, f2 φπνπ ηα f1, f2 ηα αλαγλσξηζηηθά ησλ πηλάθσλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ηα αξρεία πνπ επηιέρζεθαλ απφ ην ρξήζηε σο ζεκεία ελδηαθέξνληνο (f2) θαη αλαθνξάο (f1). Σν ρηίζηκν ηεο εληνιήο είλαη δπλακηθφ έηζη ψζηε λα κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη αθφκα θαη αλ ν ρξήζηεο έρεη επηιέμεη πνιιά ζεκεία αλαθνξάο ή πνιιά ζεκεία ελδηαθέξνληνο. ε απηή ηελ πεξίπησζε ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα είλαη ην θαξηεζηαλφ γηλφκελν ηνπ θάζε πίλαθα αλαθνξάο κε ην θάζε ζεκείν ελδηαθέξνληνο βάζεη ηνπ παξαπάλσ εξσηήκαηνο. Οπφηε αλ είρακε δχν ζεκεία ελδηαθέξνληνο (f2,f3) θαη έλαλ πίλαθα αλαθνξάο (f1) ην SQL εξψηεκα πνπ ζα πξνέθππηε ζα ήηαλ ηεο κνξθήο: Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 104

105 select st_contains (f1.wkb_geometry, f2.wkb_geometry),f1.table_name f1_table_name, f1.ogc_fid f1_ogc_fid, f2.table_name f2_table_name, f2.ogc_fid f2_ogc_fid from f1, f2 UNION ALL select st_contains (f1.wkb_geometry, f3.wkb_geometry),f1.table_name f1_table_name, f1.ogc_fid f1_ogc_fid, f3.table_name f2_table_name, f3.ogc_fid f2_ogc_fid from f1, f3 Με ηελ θαηάιιειε ρξήζε sql, ην θαξηεζηαλφ απηφ γηλφκελν απνηειεζκάησλ απνζεθεχεηαη ζηε ζπλέρεηα ζε έλαλ πίλαθα (φλνκα_ρξήζηε_temp_query_results), ν νπνίνο πξηλ απφ θάζε εθηέιεζε εξσηήκαηνο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ρξήζηε δηαγξάθεηαη ψζηε λα πεξηιακβάλεη πάληα ηα απνηειέζκαηα ηνπ ηειεπηαίνπ εξσηήκαηνο. Ζ δνκή ηνπ πίλαθα απνηειεζκάησλ θαίλεηαη παξαθάησ: Όνομα πεδίος Φιλικό όνομα πεδίος Πεπιγπαθή για αποηελέζμαηα (alias) / XML tag F1_table_name Reference Όλνκα αξρείνπ αλαθνξάο F1_ogc_fid Reference_id ID εγγξαθήο αξρείνπ αλαθνξάο F2_table_name Poi Όλνκα αξρείνπ ζεκείσλ ελδηαθέξνληνο F2_ogc_fid Poi_id ID εγγξαθήο αξρείνπ ζεκείσλ ελδηαθέξνληνο ST_result1 ST_result1 Απνηέιεζκα 1 ρσξηθήο ζρέζεο ST_result2 ST_result2 Απνηέιεζκα 2 ρσξηθήο ζρέζεο Πίνακαρ 4-10: Πεξηγξαθή Πίλαθα <όλνκα_ρξήζηε_temp_query_results> Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 105

106 Σα πεδία f2_table_name, f2_ogc_fid ππάξρνπλ ζε εξσηήκαηα πνπ απαηηνχλ θαη 2 ε παξάκεηξν (επηινγή αξρείσλ σο ζεκείσλ ελδηαθέξνληνο). H ζηήιε ST_result1 είλαη ην απνηέιεζκα ηεο ρσξηθήο ζρέζεο θαη ην φλνκα ηνπ είλαη αλάινγν απηήο. Αληίζηνηρα ζπκβαίλεη θαη γηα ην πεδίν ST_result2 εάλ ε ρσξηθή ζρέζε απαηηεί παξαπάλσ απφ έλα πεδίν γηα λα απνηππσζεί (γηα παξάδεηγκα ζπληεηαγκέλεο ζεκείνπ). Δικόνα 4-28: Απνηειέζκαηα επεξσηήκαηνο (Σηηγκηόηππν εθαξκνγήο) ηνλ Πίλαθα 4-11, θαίλνληαη ηα νλφκαηα ησλ δχν πεδίσλ αλά ρσξηθφ εξψηεκα φπσο παξνπζηάδνληαη ζηα απνηειέζκαηα (ζηελ ζειίδα θαη ζηε γξακκνγξάθεζε ηνπ xml αξρείνπ): Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 106

107 Δπώηημα Reference POI St_result1 St_result2 1 Σί βξίζθεηαη ζε απφζηαζε Υ απφ ην αξραηνινγηθφ κλεκείν ή ηνλ αξραηνινγηθφ ρψξν; 2 Πνηέο είλαη νη ζέζεηο (ζε θ, ι) ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη κλεκείσλ; 3 Πνηφ είλαη ην εκβαδφλ ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη κλεκείσλ; 4 Πνηα είλαη ε πεξίκεηξνο (ηα φξηα) ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη κλεκείσλ; 5 Τπάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρψξνη ή αξραηνινγηθά κλεκεία πνπ ζπκπίπηνπλ νη ηνπνζεζίεο ηνπο; 6 Τπάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρψξνη ή/θαη αξραηνινγηθά κλεκεία πνπ γεηηληάδνπλ; 7 Τπάξρνπλ αξραηνινγηθνί ρψξνη ή αξραηνινγηθά κλεκεία πνπ λα θαιχπηνπλ κεξηθψο θάπνηνπο άιινπο ρψξνπο ή θάπνηα άιια κλεκεία; 8 Πνηα είλαη ε απφζηαζε ησλ ζέζεσλ κεηαμχ ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ ή/θαη ησλ αξραηνινγηθψλ κλεκείσλ; 9 Πνηα είλαη ε απφζηαζε κεηαμχ ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ ή/θαη ησλ αξραηνινγηθψλ κλεκείσλ; 10 Τπάξρνπλ αξραηνινγηθά κλεκεία ηα νπνία εκπεξηέρνληαη κέζα ζηνλ (ή ζηνπο) αξραηνινγηθφ (νχο) ρψξν (νπο); st_dwithin (Boolean) st_x (numeric) st_area (numeric) st_perimeter (numeric) st_equals (Boolean) st_touches (Boolean) st_overlaps (Boolean) st_distance (numeric) st_distance (numeric) st_contains (Boolean) St_y (numeric) Πίνακαρ 4-11: Τα νλόκαηα πεδίσλ αλά ρσξηθό εξώηεκα Γεκηνπξγία XML αξρείνπ απνηειεζκάησλ Ζ δεκηνπξγία ηνπ XML αξρείνπ, πινπνηείηαη ζηελ ζειίδα query_process.php κέζσ ηεο ζπλάξηεζεο SaveAsXML() ε νπνία βξίζθεηαη ζην αξρείν query_export.php. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 107

108 Ζ ζπλάξηεζε δέρεηαη ζαλ φξηζκα ηνλ πίλαθα απνηειεζκάησλ ηνλ νπνίν θαη ηππψλεη ζε xml κνξθή (κε ηα θηιηθά νλφκαηα πεδίσλ-xml tags) φπσο θαίλεηαη παξαθάησ γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ εξσηήκαηνο 8: <?xml version="1.0"?> <root> <record> <reference>propylaea-polygon.kml</reference> <reference_id>1</reference_id> <poi>acropolis-multiple.kml</poi> <poi_id>1</poi_id> <st_distance>0</st_distance> </record> <record> <reference>propylaea-polygon.kml</reference> <reference_id>1</reference_id> <poi>acropolis-multiple.kml</poi> <poi_id>2</poi_id> <st_distance> </st_distance> </record> </root> H θπζηθή ζέζε ηνπ xml αξρείνπ ζηνλ server βξίζθεηαη ζηνλ θάθειν export_query/xml/, κε φλνκα ηεο κνξθήο: φλνκα_ρξήζηε_results.xml. Σν αξρείν ζε θάζε εθηέιεζε εξσηήκαηνο ζβήλεηαη θαη δεκηνπξγείηαη έηζη ψζηε λα πεξηέρεη πάληα ηα απνηειέζκαηα ηνπ ηειεπηαίνπ εξσηήκαηνο. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 108

109 Κεθάλαιο 5ο - Δπίλογορ 5.1 πκπεξάζκαηα Έρνληαο νινθιεξψζεη ηελ παξνπζίαζε ηεο κειέηεο καο, κπνξνχκε λα πνχκε φηη νη πξνθιήζεηο πνπ αλαθέξζεθαλ ζην Κεθάιαην 3 ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ Γ..Π., ην νπνίν ζα κπνξεί λα ρεηξίδεηαη ζπιινγηθά ηηο επηζπκεηέο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο, θαηάθεξαλ λα αληηκεησπηζηνχλ κέζα απφ ηελ πινπνίεζε ηνπ δπλακηθνχ ηζηνρψξνπ πνπ πεξηγξάθεθε αλαιπηηθά ζην Κεθάιαην 4.7. Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή είδακε φηη ζπλδπάδεη ηελ εξεπλεηηθή κε ηελ πξνγξακκαηηζηηθή εξγαζία. Αξρηθφο ζθνπφο ήηαλ ε κειέηε θαη ε θαηαλφεζε ησλ έξγσλ κε αθνξκή ηα νπνία γξάθεηαη θαη ην ελ ιφγσ θείκελν, θαζψο θαη ησλ δεδνκέλσλ θαη ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ πεξηιακβάλνπλ. Δπίζεο πνιχ ζεκαληηθή ήηαλ θαη ε ζεσξεηηθή κειέηε ησλ Γεσγξαθηθψλ πζηεκάησλ Πιεξνθνξηψλ θαη ησλ ελλνηψλ πνπ εκπεξηέρνληαη ζηνλ ζπγθεθξηκέλν επηζηεκνληθφ ηνκέα. Σα ζπζηήκαηα ζπληεηαγκέλσλ, ηα ζπζηήκαηα αλαθνξάο, νη κεηαζρεκαηηζκνί κεηαμχ ζπζηεκάησλ θαη ηα είδε αξρείσλ πνπ κπνξνχλ λα απνζεθεχζνπλ γεσγξαθηθή πιεξνθνξία είλαη θάπνηεο απφ απηέο. ηε ζπλέρεηα ε πινπνίεζε ηεο πξνγξακκαηηζηηθήο εθαξκνγήο, καο νδήγεζε ζηε δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ Γ..Π., ην νπνίν ζα κπνξεί λα ρεηξίδεηαη ζπιινγηθά ηηο επηζπκεηέο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο, κεηαζρεκαηίδνληαο ηα γεσδαηηηθά ή/θαη ηα πξνβνιηθά ζπζηήκαηα ηνπ πξσηφηππνπ πιηθνχ, ζε έλα νκνηνγελέο ππφβαζξν, έρνληαο σο Γ..Α. ην WGS84. Δπίζεο πινπνηήζεθε κεραληζκφο ν νπνίνο κπνξεί λα αληηκεησπίζεη ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο αξρεία παξνπζηάδνπλ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν ην ίδην θπζηθφ αληηθείκελν. Ζ αθξηβήο πεξηγξαθή κηαο γεσγξαθηθήο νληφηεηαο κέζα απφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ ζπληεηαγκέλσλ ηεο, θαη ηε ρξήζε ησλ θαηάιιεισλ ζπλαξηήζεσλ ζηα αληίζηνηρα ρσξηθά εξσηήκαηα, καο επηηξέπεη λα είκαζηε ζε ζέζε λα μερσξίζνπκε αλ γηα παξάδεηγκα έλαο αξραηνινγηθφο ρψξνο θαη έλα αξραηνινγηθφ κλεκείν αλαθέξνληαη νπζηαζηηθά ζηελ ίδηα γεσγξαθηθή νληφηεηα, αλεμάξηεηα απφ ην αλ ην φλνκα, ε πεξηγξαθή, ή θάπνηα άιιε γεσγξαθηθή ηνπο πιεξνθνξία δηαθέξεη. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 109

110 Σέινο, ην Γ..Π. πνπ δεκηνπξγήζεθε, πξνζθέξεη ζην ρξήζηε κηα ζεηξά απφ ρσξηθά εξσηήκαηα θαη κεηξήζεηο, νη νπνίεο δεκηνπξγνχλ θαηλνχξηα πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία, ηελ νπνία κπνξεί ζηε ζπλέρεηα λα ηε δηαρεηξηζηεί πεξεηαίξσ. πλνςίδνληαο ινηπφλ φια ηα παξαπάλσ, κπνξνχκε λα πνχκε φηη θαηαθέξακε λα δεκηνπξγήζνπκε έλα ζχζηεκα πνπ λα πξνζθέξεη ιχζεηο ζηηο πξνθιήζεηο πνπ καο απαζρνινχζαλ. Έλα ζχζηεκα πνπ ππνζηεξίδεη θνηλνχο κνξθφηππνπο απνζήθεπζεο θαη αληαιιαγήο γεσδεδνκέλσλ (KML, GML, GeoJSON, Shapefiles), δηαζέηεη θηιηθφηεηα δηαρείξηζεο θαη επθνιία παξαγσγήο απνηειεζκάησλ απφ κε εμεηδηθεπκέλνπο ρξήζηεο, θαζψο επίζεο θαη αλνηρηή αξρηηεθηνληθή γηα δηαζχλδεζε κε ηξίηα ζπζηήκαηα κέζσ ηερλνινγηψλ XML. Σν Γ..Π. πνπ δεκηνπξγήζεθε ραξαθηεξίδεηαη απφ: Δπεθηαζηκφηεηα: ηθαλφηεηα ηθαλνπνίεζεο πξφζζεησλ απαηηήζεσλ ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο. Δπθνιία δηαρείξηζεο: παξαθνινχζεζε ησλ δηαδηθαζηψλ κέζσ ηεο αξζξσηήο αξρηηεθηνληθήο ηνπ γηα δηαζθάιηζε πνηνηηθήο παξνρήο ππεξεζηψλ. Τπνζηήξημε αλνηθηψλ πξνηχπσλ: εμαζθάιηζε ηεο βησζηκφηεηαο θαη ηεο κειινληηθήο επέθηαζεο ηνπ πζηήκαηνο. Αηνκηθφηεηα: Παξνπζίαζε ηεο πιεξνθνξίαο ζηε κνξθή πνπ εμππεξεηεί ηνλ ρξήζηε. 5.2 Θέκαηα πξνο κειινληηθή κειέηε Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία, έηζη φπσο πεξηγξάθεθε ζηα πξνεγνχκελα θεθάιαηα, ζπκπεξηιακβάλεη έξεπλα πνπ αθνξά φρη κφλν ηνλ θιάδν ηεο πιεξνθνξηθήο αιιά θαη απηφ ησλ γεσπηζηεκψλ. Δπηπιένλ δεκηνπξγήζεθε έλα ζχζηεκα αλνηθηήο (open) θαη αξζξσηήο (modular) αξρηηεθηνληθήο παξέρνληαο επέιηθηε δηαρείξηζε πεξηερνκέλνπ θαη επηηξέπνληαο ηελ ηξνπνπνίεζε-επέθηαζε ησλ ππνζηεξηδφκελσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ. Οξηζκέλα ζέκαηα πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ηχρνπλ κειινληηθήο κειέηεο παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 110

111 5.2.1 Βειηηώζεηο θαη πξνζζήθεο γηα ηα ρσξηθά εξσηήκαηα Καηαξράο ε εθαξκνγή πνπ πινπνηήζεθε (έηζη φπσο πεξηγξάθεθε ζην Κεθάιαην 4.6), ζα κπνξνχζε λα ηξνπνπνηεζεί φζνλ αθνξά ην ζρεδηαζκφ ηεο γεσβάζεο, πξνθεηκέλνπ λα απμεζεί ε απφδνζή ηνπ. Καηά ηε δεκηνπξγία ησλ ρσξηθψλ εξσηεκάησλ, θάλνληαο ρξήζε επξεηεξίσλ (indexes) θαη πην ζπγθεθξηκέλα GiST (Generalized Search Trees) Indexes [96, 97], ηα νπνία είλαη θαηάιιεια γηα ηηο δνκέο δεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζακε θαη γηα ην ζθνπφ πνπ ζέινπκε, κπνξνχκε λα επηηαρχλνπκε ζεκαληηθά ηηο αλαδεηήζεηο ζηα δεδνκέλα καο θαη ζπλεπψο λα επηηχρνπκε πην άκεζε αλάθηεζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ καο ελδηαθέξνπλ. Ζ δεκηνπξγία εξσηεκάησλ κε πξνεγκέλν indexing θαη κεζφδνπο πξνζπέιαζεο, δίλεη ηε δπλαηφηεηα απφθξηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο ζε ειάρηζην ρξφλν θαη επνκέλσο θαη ηεο άκεζεο επηζηξνθήο απαληήζεσλ ζε απηά. ε θάζε πεξίπησζε βέβαηα, ζα πξέπεη λα έρνπκε ζην κπαιφ καο φηη κε θάπνηεο απφ ηηο ζπλαξηήζεηο πνπ ρξεηάζηεθαλ (φπσο γηα παξάδεηγκα ε ST_Distance ()), δε κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε θάπνην ρσξηθφ επξεηήξην θαη λα βειηηζηνπνηήζνπκε επνκέλσο ηε δηαδηθαζία, κηαο θαη θάηη ηέηνην είλαη δπλαηφ κφλν ζε bounding-box-based ηειεζηέο (βιέπε γηα παξάδεηγκα ηνλ ηειεζηή «&&» - Operators Κεθάιαην 7.7, PostGIS Manual). Δπίζεο, φζνλ αθνξά ζηα ρσξηθά εξσηήκαηα, επφκελε έθδνζε ηεο εθαξκνγήο, ζα κπνξνχζε λα απνζεθεχεη φρη κφλν ηα ρσξηθά εξσηήκαηα ηνπ ρξήζηε θαη ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ απηά, αιιά λα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα επαλαρξεζηκνπνίεζήο ηνπο. Πξαθηηθά θάηη ηέηνην ζα ζήκαηλε, φηη ν ρξήζηεο έρνληαο επηηειέζεη θάπνηα ρσξηθά εξσηήκαηα (ή θαη κεηξήζεηο), ζα κπνξνχζε ζηε ζπλέρεηα λα ρξεζηκνπνηήζεη ηα δεδνκέλα πνπ πξνέθπςαλ απφ απηέο ηηο πξάμεηο θαη λα πξνβεί ζε θαηλνχξηα ρσξηθά εξσηήκαηα, έρνληάο ηα σο δεδνκέλα εηζφδνπ. Έζησ γηα παξάδεηγκα, φηη ν ρξήζηεο δηαζέηεη 2 αξρεία, έλα κε ηνλ ηεξφ βξάρν ηεο Αθξφπνιεο θαη έλα κε ηνπο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο πνπ ππάξρνπλ ζην Γήκν Αζελαίσλ. Αξρηθά ζέιεη λα βξεη πνηνη απφ ηνπο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο ηνπ Γήκνπ Αζελαίσλ βξίζθνληαη πάλσ ζηνλ ηεξφ βξάρν. Σν απνηέιεζκα ηνπ ρσξηθνχ απηνχ εξσηήκαηνο ζα κπνξνχζε λα απνζεθεπηεί ζηνλ ηνπηθφ ρψξν ηνπ ρξήζηε θαη ζηε ζπλέρεηα λα ρξεζηκνπνηήζεη ηηο γεσγξαθηθέο νληφηεηεο πνπ πξνέθπςαλ απφ απηφ γηα λα βξεη ηε κεηαμχ ηνπο απφζηαζε. Σν παξάδεηγκα θπζηθά είλαη απιά ελδεηθηηθφ, αιιά αξθεί γηα Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 111

112 λα θαηαλνήζεη ν αλαγλψζηεο ηε ρξεζηκφηεηα πνπ ζα κπνξνχζε λα πξνθχςεη απφ κηα ηέηνηα ηξνπνπνίεζε ηεο εθαξκνγήο. Όπσο επίζεο, θαη ν ζπλδπαζκφο ρσξηθψλ εξσηεκάησλ ζα απνηεινχζε κεγάιε δηεπθφιπλζε ζηνλ ππνςήθην ρξήζηε γηα πεξεηαίξσ ρσξηθή αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ, φπνπ εηδηθά ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ηα εξσηήκαηα είλαη πνιιά θαη επαλαιακβαλφκελα θάηη ηέηνην ζα κείσλε αξθεηά ην ρξφλν πνπ ζα κεζνιαβνχζε κέρξη λα γίλνπλ δηαζέζηκα ηα απνηειέζκαηα Αιιαγή Γ..Α. Αθφκα κηα ηξνπνπνίεζε πνπ ζα κπνξνχζε λα γίλεη, είλαη ε αιιαγή ηνπ Γ..Α. ηεο εθαξκνγήο. Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο επηιέρζεθε ην WGS84 λα ρξεζηκνπνηεζεί σο ζχζηεκα αλαθνξάο ζηελ εξγαζία απηή, εμεγήζεθαλ αλαιπηηθά ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην. ε πεξίπησζε φκσο, πνπ ην ζπγθεθξηκέλν Γ..Α. πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε δελ θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε κπνξεί πνιχ εχθνια λα αιιαρζεί, έηζη ψζηε φια ηα δεδνκέλα ηνπ λα κεηαζρεκαηίδνληαη ζην Γ..Α. ηεο επηζπκίαο ηνπ. Ζ κεηαηξνπή ησλ δεδνκέλσλ ζην ζχζηεκα WGS84 πινπνηείηαη φπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ απφ ηελ ηζηνζειίδα uploading.php ζχκθσλα κε ηελ εμήο θιήζε ηεο ζπλάξηεζεο st_tranform ηνπ PostGIS (γξακκή 362): ST_Transform(wkb_geometry, 4326) Όπνπ ε παξάκεηξνο 4326 είλαη ν θσδηθφο srid ηνπ ζπζηήκαηνο WGS84 φπσο αχηνο είλαη απνζεθεπκέλνο ζηνλ πίλαθα spatial_ref_sys. Αληίζηνηρα, ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ θσδηθφ srid θάπνηνπ άιινπ ζπζηήκαηνο (π.ρ. 2100) κπνξνχκε λα κεηαηξέςνπκε ηα δεδνκέλα ζην αλάινγν ζχζηεκα (π.ρ. ΔΓΑ87). αλ δεχηεξν πξνηεηλφκελν.α., ζα επηιέγακε ην ETRS, ην πιαίζην αλαθνξάο πνπ πξνηείλεηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Σν ζχζηεκα απηφ, φπσο αλαθέξζεθε θαη ζην Κεθάιαην 2.4, κπνξεί λα πξνζθέξεη ηε κεγαιχηεξε δπλαηή αθξίβεηα αθνχ ζεσξεί ηελ επξσπατθή πιάθα εληαία θαη δελ επεξεάδεηαη απφ ηελ θίλεζε ησλ ηεθηνληθψλ πιαθψλ θαη ηε ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα. Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 112

113 5.2.3 Παξαγσγή δεδνκέλσλ ζε RDF θαη CARARE schema H RDF απνηειεί έλα πνιχ δηαδεδνκέλν κνληέιν δεδνκέλσλ ζηα πζηήκαηα Οξγάλσζεο Γλψζεο. Ζ εμαγσγή ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ρσξηθψλ εξσηεκάησλ ηεο εθαξκνγήο ζε RDF, ζα βνεζνχζε ζηελ απνηειεζκαηηθή επεμεξγαζία ησλ πιεξνθνξηψλ απφ άιιεο εθαξκνγέο ζρεηηθέο κε ζηνλ ηνκέα απηφ, (πέξα απφ ηε ζπγθεθξηκέλε γηα ηελ νπνία έρνπλ δεκηνπξγεζεί) ρσξίο απψιεηα λνήκαηνο. Θα είρε ινηπφλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ λα κειεηεζεί ζε επφκελν ζηάδην πσο κπνξεί θάηη ηέηνην λα ελζσκαησζεί ζηελ ππάξρνπζα εθαξκνγή, έηζη ψζηε ν ρξήζηεο εθηφο απφ ηε δπλαηφηεηα εμαγσγήο ησλ ρσξηθψλ ηνπ εξσηεκάησλ ζε XML κνξθή, λα κπνξεί λα ηηο εμάγεη θαη ζε RDF. Δπηπιένλ ε ρξεζηκφηεηα ηνπ portal ζα κπνξνχζε λα ελζσκαησζεί ζε θνξείο θαη ηδξχκαηα ηα νπνία επηζπκνχλ ην πεξηερφκελφ ηνπο λα ελζσκαησζεί ζην CARARE. ε κειινληηθή ηνπ επέθηαζε, ζα κπνξνχζακε λα κειεηήζνπκε θαη λα πξνδηαγξάςνπκε ηηο απαηηήζεηο πνπ θάηη ηέηνην ζα ζήκαηλε, θαζψο επίζεο θαη λα πξνηαζεί ην θαηάιιειν ζρήκα επέθηαζεο ηεο γεσβάζεο πνπ ζα κπνξνχζε λα απνζεθεχζεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ην CARARE schema. Απφ θεη θαη πέξα ηα είδε ησλ αξρείσλ πνπ ζα δέρεηαη σο είζνδν ην ζχζηεκα, αιιά θαη ηα είδε ζηα νπνία κπνξεί λα εμαρζνχλ νη γεσγξαθηθέο καο νληφηεηεο, ζα κπνξνχλ λα ππνζηεξίδνπλ θαη αξρεία ζπκβαηά κε ην schema πνπ κφιηο αλαθέξζεθε. Σέινο αμίδεη λα αλαθέξνπκε φηη ε εθαξκνγή ogr2ogr επηηξέπεη by default ηε δηαρείξηζε θαη άιισλ ηχπσλ δεδνκέλσλ πνπ κπνξεί ν ρξήζηεο λα ρξεζηκνπνηήζεη, αλ θάηη ηέηνην ηνλ δηεπθνιχλεη ζηελ εξγαζία ηνπ. Οη κνξθφηππνη απηνί είλαη: "MapInfo File", "TIGER", "S57", "DGN", "Memory", "BNA", "CSV", "GPX", "Interlis 1", "Interlis 2", "GMT", "SQLite", "ODBC", "MySQL", "DXF", "Geoconcept", "GeoRSS" θαη "GPSTrackMaker". Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 113

114 Παπαπομπέρ 1. Βέεο Γ., Μπηιιίξεο Υ. θαη Παπαδήζε Κ., Αλώηεξε Γεσδαηζία, Έθδνζε Δζληθνχ Μεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ, Υηψηεο Π., Μεηξώληαο ηε Γε - Δηζαγσγή ζηα Γεσδαηηηθά Σπζηήκαηα Αλαθνξά, Marathon Data Systems, Αζήλα, Ηνχιηνο National Geodetic Survey, National Ocean Service, and National Oceanic and Atmospheric Administration, Geodetic Glossary, Rockville - Maryland, September GPS.gov, Official U.S. Government information about the Global Positioning System (GPS) and related topics, 5. Φσηίνπ Α. θαη Πηθξηδάο Υ., Μεηαζρεκαηηζκόο δηθηύνπ GPS ζηα ειιεληθά γεσδαηηηθά ζπζηήκαηα αλαθνξάο, Σνκέαο Γεσδαηζίαο θαη Σνπνγξαθίαο, Σκήκα Αγξνλφκσλ θαη Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ, Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο 6. Κσηζάθεο Υ. θαη Καηζάκπαινο Κ., Η αλάγθε δεκηνπξγίαο ελόο ζύγρξνλνπ 3Γ δνξπθνξηθνύ Γεσδαηηηθνύ Σπζηήκαηνο Αλαθνξάο ζηελ Διιάδα, Σνπνγξάθνο, Σκήκα Αγξνλφκσλ Καη Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ, Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο 7. National Geospatial-Intelligence Agency, World Geodetic System 1984 (WGS 84), ystem/pages/default.aspx 8. Μπηιιήξεο Υ., 4.3 Σπζηήκαηα Αλαθνξάο ζηε Γεσδαηζία - Δηζαγσγή ζηε Γεσδαηζία, ρνιή Αγξνλφκσλ θαη Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ, Σνκέαο Σνπνγξαθίαο-Δξγαζηήξην Αλψηεξεο Γεσδαηζίαο, Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν, 2007 Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 114

115 9. geodata.gov.gr, Γεκόζηα Γεδνκέλα, Αλνηρηά Γεδνκέλα, δσξεάλ δηάζεζε γεσρσξηθψλ δεδνκέλσλ ηεο επξχηεξεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, WGS 84 Implementation Manual, Geodesy the concept - Principles Of Geodesy, Version 2.4, EUROCONTROL & IfEN, February, Νάθνο Β., Αλαιπηηθή Φαξηνγξαθία, Έθδνζε Δζληθνχ Μεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ, Google Earth Online Help, What Is a Datum?, =23750&answer= Google Earth Online Help, What is a Map Projection?, &answer= USHikingtrails.com, What Is The WGS84 Datum?, The Global WGS84 Coordinate System, Description of WGS84, OORDINATE.pdf 16. spatialreference.org, EPSG:4326 -WGS84, MapRef.org, UTM - Projection System, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 115

116 18. Defense Mapping Agency, The universal grids: UTM and UPS, Edition 1, September, European Terrestrial Reference System 89 (ETRS89), Reference Frame Sub-Commission for Europe, ETRS89, European Geodetic Reference Systems, Μπηιιήξεο Υ., 4.8 Μεηαηξνπή Σπζηεκάησλ ζπληεηαγκέλσλ θαη Σπζηεκάησλ Αλαθνξάο, Δηζαγσγή ζηε Γεσδαηζία, Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν, ρνιή Αγξνλφκσλ θαη Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ, Σνκέαο Σνπνγξαθίαο-Δξγαζηήξην Αλψηεξεο Γεσδαηζίαο, Μπηιιήξεο Υ., 4.2 πζηήκαηα πληεηαγκέλσλ, Δηζαγσγή ζηε Γεσδαηζία, Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν, ρνιή Αγξνλφκσλ θαη Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ, Σνκέαο Σνπνγξαθίαο-Δξγαζηήξην Αλψηεξεο Γεσδαηζίαο, GRASS GIS, Supported OGR Vector Formats, Official Web Site, GDAL Org, OGR Vector Formats, Vern Cimmery, User Guide for SAGA (version 2.0.5), Volume 1, August, Quantum GIS, QGIS Features, Official Web Site, gvsig GIS, gvsig Desktop 1.11, User guide (English Version 1), sourceforge.net, What is OpenJUMP, mediawiki, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 116

117 29. TERRAVIEW GIS, LESSON 1 : Starting TerraView, TERRAVIEW TUTORIAL, Official Web Site, FalconView GIS, Feature Matrix, Official Web Site, Mapnik GIS, Supported Features, Official Web Site, ISO 21127:2006, Information and documentation -- A reference ontology for the interchange of cultural heritage information, Crofts N., Doerr M., Gill T., Stead S., and Stiff M., Definition of the CIDOC Conceptual Reference Model, Produced by the ICOM/CIDOC Documentation Standards Group, continued by the CIDOC CRM Special Interest Group, Version 5.0.2, January, Κσλζηαληφπνπινο Π., Μπεθηάξε., θαη Νηέξ Μάξηηλ, Οδεγφο Πνιηηηζκηθήο Σεθκεξίσζεο Καη Γηαιεηηνπξγηθφηεηαο, Κέληξν Πνιηηηζκηθήο Πιεξνθνξηθήο Ηλζηηηνχην Πιεξνθνξηθήο ΗΣΔ, Απξίιηνο, αξξήο Α. θαη Υξπζάθεο Γ., 9 Γεσγξαθηθόο εληνπηζκόο, Οδεγφο Πνιηηηζκηθήο Σεθκεξίσζεο Καη Γηαιεηηνπξγηθφηεηαο, Κέληξν Πνιηηηζκηθήο Πιεξνθνξηθήο, Ηλζηηηνχην Πιεξνθνξηθήο ΗΣΔ, Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο», Μέηξν Μνλάδα Φεθηαθήο Δπηκέιεηαο, Σύληνκνο Οδεγόο Φξήζεο ΜΟΧΔΑ, Δξεπλεηηθφ Κέληξν Αζελά Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 117

118 37. Europeana v1.0 project, Europeana Official Web Site, Purday J., Opening up access to cultural heritage, πκπφζην "Ζ Europeana ζηελ Διιάδα - Πξνζζέηνληαο Διιεληθφ Πνιηηηζηηθφ Πεξηερφκελν ζηελ Δπξσπατθή Φεθηαθή Βηβιηνζήθε", Αζήλα, Davies R., Europeana and Europeana Local, πκπφζην "Ζ Europeana ζηελ Διιάδα - Πξνζζέηνληαο Διιεληθφ Πνιηηηζηηθφ Πεξηερφκελν ζηελ Δπξσπατθή Φεθηαθή Βηβιηνζήθε", Αζήλα, GRASS GIS Official Web Site, Saga GIS Official Web Site, Quantum GIS Official Web Site, MapWindow GIS Official Web Site, ILWIS GIS Official Web Site, udig GIS Official Web Site, gvsig GIS Official Web Site, JUMP GIS, Official Web Site, Whitebox GIS, Official Web Site, TerraView GIS, Official Web Site, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 118

119 51. FalconView GIS, Official Web Site, Mapnik GIS, Official Web Site, Βαβιηάθεο Δι., 2. Σρήκα Καη Γηαζηάζεηο Τεο Γεο, Μαζήκαηα Γεσγξαθίαο, Ζιεθηξνληθφ βηβιίν, Σκήκα Γεσινγίαο, Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο 54. Γνπθεμνπνχινπ Μ., Δηζαγσγή ζηε Γεσδαηζία, Αλαπι. Καζ. "Φπζηθήο Γεσδαηζίαο", Γνπθεμνπνχινπ Μ., Δηζαγσγή ζε ζέκαηα Γεσδαηζίαο Datum, Αλαπι. Καζ. "Φπζηθήο Γεσδαηζίαο", ηεθαλάθεο Δκκ., Τν ζρήκα ηεο Γεο Σπζηήκαηα Αλαθνξάο, Κσηζάθεο Υ., Γεσδαηηηθό ππόβαζξν γηα ηε ρξήζε ηνπ HEPOS Σπζηήκαηα & πιαίζηα αλαθνξάο, κεηαζρεκαηηζκνί ζπληεηαγκέλσλ, Σκήκα Αγξνλφκσλ & Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ, Πνιπηερληθή ρνιή, Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο 58. Μακάζεο Ν. θαη Κνπθνπβίλνο Α., Δηζαγσγή ζηε ρξήζε ησλ Σπζηεκάησλ Γεσγξαθηθήο Πιεξνθνξίαο, Αζήλα, Kennedy Melita, Understanding Map Projections, ArcInfo 8, Environmental Systems Research Institute, Inc., Δηζαγσγή ζην ArcGIS - Μέξνο I, Θεσξία, Marathon Data Systems Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 119

120 61. Γαβξίιεο Γ., Σπλδένληαο ηελ Αξραηνινγία θαη ηελ Αξρηηεθηνληθή ζηε Europeana, Μνλάδα Φεθηαθήο Δπηκέιεηαο, ΗΠΤΠ, Δξεπλεηηθφ Κέληξν "Αζελά", πκπφζην "Ζ Europeana ζηελ Διιάδα - Πξνζζέηνληαο Διιεληθφ Πνιηηηζηηθφ Πεξηερφκελν ζηελ Δπξσπατθή Φεθηαθή Βηβιηνζήθε", Αζήλα, Μπάλνο Β., Η ηερληθή ππνδνκή ηνπ Δζληθνύ Σπζζσξεπηή, Διιεληθή νκάδα EDLocal, Γεκφζηα Κεληξηθή Βηβιηνζήθε Βέξνηαο, πκπφζην "Ζ Europeana ζηελ Διιάδα - Πξνζζέηνληαο Διιεληθφ Πνιηηηζηηθφ Πεξηερφκελν ζηελ Δπξσπατθή Φεθηαθή Βηβιηνζήθε", Αζήλα, Μνλάδαο Χεθηαθήο Δπηκέιεηαο, ΙΠΣΥΠ, Δξεπλεηηθό Κέληξν Αζελά, Δπίζεκε Ηζηνζειίδα, CARARE Project, Official Site Angelaki G., ATHENA - Best Practice Network, Europeana office 66. Δξεπλεηηθό Κέληξν «Αζελά», Δπίζεκε Ηζηνζειίδα, Υπεξεζίεο Χεθηαθήο Βηβιηνζήθεο ΜΟΧΔΑΣ, Δπίζεκε Ηζηνζειίδα GIS: Γεληθή επηζθόπεζε, ArcGIS I Δηζαγσγή ζην ArcGIS, Marathon Data Systems, Ηλζηηηνχην Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ θαη Πξνζνκνίσζεο, Δπίζεκε Ηζηνζειίδα, Open Geospatial Consortium, Inc., KML, Google Earth, Official site, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 120

121 72. Open Geospatial Consortium, Inc., Geography Markup Language (GML), Lake R. and Reed C., GML Point Profile, OGC Discussion Paper, Version: 0.4, Open Geospatial Consortium Inc., GeoJSON Format Type, GeoJSON -- JSON Geometry and Feature, Official Site, GeoJSON Format Type, 3. Coordinate Reference System Objects, The GeoJSON Format Specification, ESRI, ESRI Shapefile Technical Description, ESRI White Paper, July, ESRI Web-help for Desktop 10, What is a shapefile?, ESRI Resource Center, February, 2011, e/ / 78. ESRI Web-help for Desktop 10, Shapefile file extensions, ESRI Resource Center, February, 2011, nsions/ / 79. PostGIS, OpenGIS WKB and WKT, Κεθάιαην , PostGIS Manual 80. Google Code, Placemarks, Basic KML Documents, KML Tutorial, Google Code, Ground Overlays, Basic KML Documents, KML Tutorial, Google Code, Paths, Basic KML Documents, KML Tutorial, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 121

122 83. Google Code, Polygons, Basic KML Documents, KML Tutorial, Turton Ian, Lesson 6: Geographic Markup Language, Geography 585 Course, The Pennsylvania State University, GeoJSON Format Type, The GeoJSON Format Specification, GeoJSON Format Specification, ESRI, A to Z GIS: An illustrated dictionary of geographic information systems - multipoint feature, ure 87. Seven Bridges of Königsberg, Wikipedia, Theobald David M., Understanding Topology and Shapefiles, Colorado State University, ArcUser Magazine, April-June, Τξόπνη επηινγήο γεσγξαθηθώλ δεδνκέλσλ, ArcGIS I Δηζαγσγή ζην ArcGIS, Marathon Data Systems, postgis.refractions.net, 7.8. Spatial Relationships and Measurements, Πεξηγξαθή ζπλαξηήζεσλ γηα ρσξηθέο ζρέζεηο θαη κεηξήζεηο, PostGIS, ments 91. postgis.refractions.net, 7.4. Geometry Accessors, Πεξηγξαθή ζπλαξηήζεσλ γηα πξφζβαζε ζηε γεσκεηξία, PostGIS, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 122

123 92. Google Code, What is KML?, KML Tutorial, Google Code, KML Documentation Introduction, Google KML Documentation, OpenLayers Format GeoJSON, OGC Network, Geography Markup Language (GML), Information and Data Models, PostGIS, Building Indexes, Κεθάιαην 4.6, PostGIS Manual 97. PostGIS, Complex Queries, Κεθάιαην 4.7, PostGIS Manual 98. RDF, Resource Description Framework (RDF), Official Site, Γεξγαηζνχιεο Μ. θαη Παπαζενδψξνπ Υ., Σεκεηώζεηο γηα RDFS, OWL θαη SPARQL, Σκήκα Αξρεηνλνκίαο & Βηβιηνζεθνλνκίαο, Ηφλην Παλεπηζηήκην 100. PostGIS Official Site, The CIDOC Conceptual Reference Model, Official Site, PostgreSQL, PostgreSQL Documentation, epsg-registry.org, EPSG Geodetic Parameter Dataset, Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 123

124 104. GDAL Org, ESRI Shapefile OGR Driver, GDAL Org, GeoJSON OGR Driver, GDAL Org, PostgreSQL / PostGIS OGR Driver, GDAL Org, OGR Simple Feature Library, GDAL Org, GML OGR Driver, GDAL Org, KML OGR Driver, Μπηιιήξεο Υ., 1.Δηζαγσγή, Δηζαγσγή ζηε Γεσδαηζία, Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν, ρνιή Αγξνλφκσλ θαη Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ, Σνκέαο Σνπνγξαθίαο-Δξγαζηήξην Αλψηεξεο Γεσδαηζίαο, Αλάβαζε Δπίζεκε Ηζηνζειίδα, Μπηιιήξεο Υ., 4.4 Γήηλα ή Παγθόζκηα Σπζηήκαηα Αλαθνξάο, Δηζαγσγή ζηε Γεσδαηζία, Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν, ρνιή Αγξνλφκσλ θαη Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ, Σνκέαο Σνπνγξαθίαο-Δξγαζηήξην Αλψηεξεο Γεσδαηζίαο, ειεθαξάνγινπ Γ., Αλαγθαίεο αιιαγέο ζην γεσδαηηηθό ζύζηεκα αλαθνξάο ηεο Διιάδαο εμαηηίαο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ HEPOS, Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν, Καπαγεξίδεο Ησάλλεο Κ., Δηζαγσγή Σηα Γεσγξαθηθά Σπζηήκαηα Πιεξνθνξηώλ, ΣΔΗ Γπηηθήο Μαθεδνλίαο, ρνιή Σερλνινγηθψλ Δθαξκνγψλ, Σκήκα Γεσηερλνινγίαο & Πεξηβάιινληνο, Κνδάλε, 2006 Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 124

125 Παπάπηημα Α WGS84 Σερληθέο Λεπηνκέξεηεο ηε ζπλέρεηα παξαηίζεληαη νη πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ην ζχζηεκα αλαθνξάο ηνπ WGS84. Οη παξάκεηξνη πνπ απαηηνχληαη γηα λα νξηζηεί ην Γ..Α. παξνπζηάδνληαη ζε πνιιαπιέο κνξθέο, γηα λα κπνξέζεη ν αλαγλψζηεο λα επηιέμεη απηή πνπ ηνλ βνιεχεη θαιχηεξα. Όια ηα ζηνηρεία έρνπλ πξνέιζεη απφ ηελ ηζηνζειίδα «spatialreference.org» ( ε νπνία έρεη δεκηνπξγεζεί κε ζθνπφ λα ζπγθεληξψζεη ηελ πεξηγξαθή φισλ ησλ δηαζέζηκσλ ζπζηεκάησλ ρσξηθήο αλαθνξάο θαη ζε φζνλ ην δπλαηφλ ζε πεξηζζφηεξνπο κνξθφηππνπο, έηζη ψζηε λα είλαη εχθνιε ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα κεηαμχ ησλ ζπζηεκάησλ. Σα ζπζηήκαηα αλαθνξάο έρνπλ θαηεγνξηνπνηεζεί κε βάζε ηνλ EPSG θσδηθφ ηνπο, γηα λα κπνξεί λα γίλεη εχθνια ν εληνπηζκφο ηνπο θαη λα ππάξρεη κηα θνηλή βάζε αλαθνξάο γηα φινπο, EPSG: 4326 (WGS84) WGS84 Bounds: , , , Projected Bounds: , , , Scope: Horizontal component of 3D system. Used by the GPS satellite navigation system and for NATO military geodetic surveying. Last Revised: Area: World Well Known Text as HTML: GEOGCS["WGS 84", DATUM["WGS_1984", SPHEROID["WGS 84", , , AUTHORITY["EPSG","7030"]], AUTHORITY["EPSG","6326"]], PRIMEM["Greenwich",0, AUTHORITY["EPSG","8901"]], UNIT["degree", , AUTHORITY["EPSG","9122"]], AUTHORITY["EPSG","4326"]] Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 125

126 JSON: {'type': 'EPSG', 'properties': {'code': 4326}} GML: <gml:geographiccrs gml:id="ogrcrs1"> <gml:srsname>wgs 84</gml:srsName> <gml:srsid> <gml:name gml:codespace="urn:ogc:def:crs:epsg::">4326</gml:name> </gml:srsid> <gml:usesellipsoidalcs> <gml:ellipsoidalcs gml:id="ogrcrs2"> <gml:csname>ellipsoidal</gml:csname> <gml:csid> <gml:name gml:codespace="urn:ogc:def:cs:epsg::">6402</gml:name> </gml:csid> <gml:usesaxis> <gml:coordinatesystemaxis gml:id="ogrcrs3" gml:uom="urn:ogc:def:uom:epsg::9102"> <gml:name>geodetic latitude</gml:name> <gml:axisid> <gml:name gml:codespace="urn:ogc:def:axis:epsg::">9901</gml:name> </gml:axisid> <gml:axisabbrev>lat</gml:axisabbrev> <gml:axisdirection>north</gml:axisdirection> </gml:coordinatesystemaxis> </gml:usesaxis> <gml:usesaxis> <gml:coordinatesystemaxis gml:id="ogrcrs4" gml:uom="urn:ogc:def:uom:epsg::9102"> <gml:name>geodetic longitude</gml:name> <gml:axisid> <gml:name gml:codespace="urn:ogc:def:axis:epsg::">9902</gml:name> </gml:axisid> <gml:axisabbrev>lon</gml:axisabbrev> <gml:axisdirection>east</gml:axisdirection> </gml:coordinatesystemaxis> </gml:usesaxis> </gml:ellipsoidalcs> </gml:usesellipsoidalcs> <gml:usesgeodeticdatum> <gml:geodeticdatum gml:id="ogrcrs5"> <gml:datumname>wgs_1984</gml:datumname> <gml:datumid> <gml:name gml:codespace="urn:ogc:def:datum:epsg::">6326</gml:name> </gml:datumid> <gml:usesprimemeridian> <gml:primemeridian gml:id="ogrcrs6"> <gml:meridianname>greenwich</gml:meridianname> <gml:meridianid> <gml:name gml:codespace="urn:ogc:def:meridian:epsg::">8901</gml:name> </gml:meridianid> <gml:greenwichlongitude> <gml:angle gml:uom="urn:ogc:def:uom:epsg::9102">0</gml:angle> </gml:greenwichlongitude> </gml:primemeridian> </gml:usesprimemeridian> Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 126

127 <gml:usesellipsoid> <gml:ellipsoid gml:id="ogrcrs7"> <gml:ellipsoidname>wgs 84</gml:ellipsoidName> <gml:ellipsoidid> <gml:name gml:codespace="urn:ogc:def:ellipsoid:epsg::">7030</gml:name> </gml:ellipsoidid> <gml:semimajoraxis gml:uom="urn:ogc:def:uom:epsg::9001"> </gml:semimajoraxis> <gml:seconddefiningparameter> <gml:inverseflattening gml:uom="urn:ogc:def:uom:epsg::9201"> </gml:inverseflatte ning> </gml:seconddefiningparameter> </gml:ellipsoid> </gml:usesellipsoid> </gml:geodeticdatum> </gml:usesgeodeticdatum> </gml:geographiccrs> ESRI WKT: GEOGCS["GCS_WGS_1984",DATUM["D_WGS_1984",SPHEROID["WGS_1984", , ]],PRIMEM["Greenwich",0],UNIT["Degree", ]] PostGIS spatial_ref_sys INSERT statement: INSERT into spatial_ref_sys (srid, auth_name, auth_srid, proj4text, srtext) values ( 94326, 'epsg', 4326, '+proj=longlat +ellps=wgs84 +datum=wgs84 +no_defs ', 'GEOGCS["WGS 84",DATUM["WGS_1984",SPHEROID["WGS 84", , ,AUTHORITY["EPSG","7030"]],AUTHORITY["EPSG", "6326"]],PRIMEM["Greenwich",0,AUTHORITY["EPSG","8901"]],UNIT["degree", ,AUTHORITY["EPSG","9122"]],AUTHORITY["EPSG","4326 "]]'); Δηθόλα 0-1: Οξηζκόο ηνπ Γ.Σ.Α. WGS84 [15] Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 127

128 Πίλαθαο 0-1: Κύξηνη Παξάκεηξνη ηνπ WGS84 [15] Πατπέηε Μαξία Διέλε ειίδα 128