ΣΗΣΛΟ ΜΑΘΖΜΑΣΟ: ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΓΔΩΛΟΓΗΑ ΔΝΟΣΖΣΑ: ΛΗΘΟΦΑΗΡΗΚΔ ΠΛΑΚΔ ΟΝΟΜΑ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ΗΔΡΟΘΔΟ ΕΑΥΑΡΗΑ ΣΜΖΜΑ: Σμήμα Γιατείριζης Περιβάλλονηος & Φσζικών

Transcript

1 ΣΗΣΛΟ ΜΑΘΖΜΑΣΟ: ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΓΔΩΛΟΓΗΑ ΔΝΟΣΖΣΑ: ΛΗΘΟΦΑΗΡΗΚΔ ΠΛΑΚΔ ΟΝΟΜΑ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ΗΔΡΟΘΔΟ ΕΑΥΑΡΗΑ ΣΜΖΜΑ: Σμήμα Γιατείριζης Περιβάλλονηος & Φσζικών Πόρων ΑΓΡΗΝΗΟ

2 Άδεηεο Υξήζεο Σν παξόλ εθπαηδεπηηθό πιηθό ππόθεηηαη ζε άδεηεο ρξήζεο Creative Commons. Γηα εθπαηδεπηηθό πιηθό, όπωο εηθόλεο, πνπ ππόθεηηαη ζε άιινπ ηύπνπ άδεηαο ρξήζεο, ε άδεηα ρξήζεο αλαθέξεηαη ξεηώο. 2

3 Υξεκαηνδόηεζε Σν παξόλ εθπαηδεπηηθό πιηθό έρεη αλαπηπρζεί ζηα πιαίζηα ηνπ εθπαηδεπηηθνύ έξγνπ ηνπ δηδάζθνληα. Σν έξγν «Ανοικηά Ακαδημαϊκά Μαθήμαηα ζηο Πανεπιζηήμιο Παηρών» έρεη ρξεκαηνδνηήζεη κόλν ηε αλαδηακόξθωζε ηνπ εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ. Σν έξγν πινπνηείηαη ζην πιαίζην ηνπ Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξάκκαηνο «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε» θαη ζπγρξεκαηνδνηείηαη από ηελ Δπξωπαϊθή Έλωζε (Δπξωπαϊθό Κνηλωληθό Σακείν) θαη από εζληθνύο πόξνπο. 3

4 ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΓΔΟΛΟΓΗΑ ΗΔΡΟΘΔΟ ΕΑΥΑΡΗΑ Αναπληρωηής Καθηγηηής Περιβαλλονηικής Γεωλογίας και Τδαηικών Πόρων Ηζηόηοπος:

5 ΛΗΘΟΦΑΗΡΗΚΔ ΠΛΑΚΔ Δνεργός κίνηζη ηων λιθοζθαιρικών πλακών Κίνηζη ηων λιθοζθαιρικών πλακών ζηο γεωλογικό παρελθόν τεηική και απόλσηος κίνηζη ηων λιθοζθαιρικών πλακών Ο κύκλος ηοσ Wilson Αποκλίνοσζες λιθοζθαιρικές πλάκες σγκλίνοσζες λιθοζθαιρικές πλάκες σνηηρηηικά περιθώρια Γεωδσναμική

6 Κίνηζη ηων λιθοζθαιρικών πλακών Δλεξγά θαη παζεηηθά επεηξωηηθά πεξηζώξηα Ωθεάληα ηόμα Εώλεο θαηαβύζηζεο ύγθιηζε ύγθξνπζε Απόθιηζε Ρήγκαηα

7 Καηαλνκή ηωλ ξερώλ-ελδηάκεζωλ θαη βαζηώλ ζεηζκώλ (από Tarburck & Lutgens 1997).

8 Καηαθόξπθε θαηαλνκή ζεηζκηθώλ επηθέληξωλ ζε έλα ωθεάλην ηόμν (από Hamblin & Christiansen, 1998).

9 Zώλεο θαηαβύζηζεο ζε έλα ελεξγό πεξηζώξην (Α) θαη ζε έλα ωθεάλην ηόμν (Β) (από Nicolas, 1995).

10 Οη κεγάιεο ιηζνζθαηξηθέο πιάθεο ηεο γεο (από Murphy & Nance 1999).

11 ΚΗΝΖΖ ΣΩΝ ΛΗΘΟΦΑΗΡΗΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ ΣΟ ΓΔΩΛΟΓΗΚΟ ΠΑΡΔΛΘΟΝ Ο ππζκέλαο ηνπ ωθεαλνύ δηεπξύλεηαη ζπκκεηξηθά από ηε κεζνωθεάλεηα ξάρε Ζ ηαρύηεηα δηεύξπλζεο ηνπ ωθεάληνπ ππζκέλα είλαη 2,6 cm/year Ο ωθεάληνο ππζκέλαο είλαη λεόηεξνο ζε ειηθία από ηνλ επεηξωηηθό Παιαην-καγλεηηθέο κέζνδνη απέδεημαλ όηη πξηλ από 300 εθ. ρξόληα ε Δπξώπε θαη ε Ακεξηθή ήηαλ ελωκέλεο ζρεκαηίδνληαο ηελ Παγγαία

12 τεηική και απόλσηος διεύθσνζη κίνηζης ηων λιθοζθαιρικών πλακών Σα ξήγκαηα κεηαζρεκαηηζκνύ δίλνπλ ηε ζρεηηθή δηεύζπλζε θίλεζεο ηωλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ Έλα αλάβξπζκα πνπ αλέξρεηαη δηα κέζνπ ηεο αζζελόζθαηξαο αξρηθά δηαπεξλά ηε ιηζόζθαηξα θαη ηειηθά εθδειώλεηαη ωο ζεξκηθή θειίδα ζην θέληξν ηεο νπνίαο εθδειώλνληαη κεγάια εθαίζηεηα Δπί ηωλ αλελεξγώλ εθαηζηείωλ νη απνζέζεηο θνξαιιηώλ θζάλνπλ ην πάρνο ηωλ 3 ρικ θαη έηζη παξαηεξνύληαη νη θνξαιιηνγελείο λήζνη θαη νη αηόιεο (Guyot) Ζ δηεύζπλζε ηωλ εθαηζηεηαθώλ αιπζίδωλ καο δίλεη ηελ απόιπηε δηεύζπλζε ηωλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ

13 Ζθαηζηεηαθέο αιπζίδεο ζην λόηην Αηιαληηθό ωθεαλό (από Conte et al., 1997).

14 ΑΠΟΚΛΗΝΟΤΔ ΛΗΘΟΦΑΗΡΗΚΔ ΠΛΑΚΔ Σα όξηα ηωλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ πνπ απνκαθξύλνληαη κεηαμύ ηνπο ραξαθηεξίδνληαη από επηκήθεηο ξεμηγελείο δώλεο, ηηο δώλεο δηάλνημεο. Οη δώλεο απηέο είλαη ζπλδεδεκέλεο κε ην ζρίζηκν ηνπ θινηνύ ηεο γεο θαη ηελ άλνδν ηνπ καλδπαθνύ πιηθνύ Γεκηνπξγείηαη έηζη έλα παζεηηθό πεξηζώξην πνπ δηαθξίλεηαη ζε ηξία ζηάδηα: Αξρηθό (ηάθξνο ηνπ Ρήλνπ) Κιεηζηνύ ωθεαλνύ (Δξπζξά Θάιαζζα) Αλνηρηνύ ωθεαλνύ (Μεζνωθεάληεο ξάρεο)

15 Σα ηξία ζηάδηα ηεο εμέιημεο ελόο παζεηηθνύ πεξηζωξίνπ (από Nicolas, 1995).

16 Σνκή ζε ηάθξν ηεο Δξπζξάο Θάιαζζαο (από Moores & Twiss, 1995).

17 Ζ εμέιημε κηαο δώλεο δηάλνημεο κε ηε ζύλδεζε ηωλ ηξηπιώλ ζεκείωλ (από Murphy & Nance 1999).

18 ΤΓΚΛΗΝΟΤΔ ΛΗΘΟΦΑΗΡΗΚΔ ΠΛΑΚΔ Δμωηεξηθή ξάρε (ήπηα θακπύιωζε ηνπ ωθεάληνπ θινηνύ) Ωθεάληα αύιαθα (κεγάια βάζε) Πξίζκα πξνζαύμεζεο (παξακνξθωκέλα ηδήκαηα) Λεθάλε πξν ηνπ ηόμνπ Μεηωπηθό ηόμν Ζθαηζηεηαθό ηόμν Πεξηζωξηαθή ιεθάλε Αλελεξγή πεξηζωξηαθή ιεθάλε

19 ύγθιηζε ωθεαλνύωθεαλνύ (Α), ωθεαλνύεπείξνπ (Β) θαη ζύγθξνπζε (Γ) (από Murphy & Nance 1999).

20 Σξία εμειηθηηθά ζηάδηα ελόο ωθεάληνπ ηόμνπ (από Dickinson, 1977).

21 Δμειηθηηθά ζηάδηα αλάπηπμεο πεξηζωξηαθώλ ιεθαλώλ (από Dewey, 1980).

22 Μεηακνξθηζκόο εγθάξζηα ζε έλα ωθεάλην ηόμν θαη άλνδνο κάγκαηνο πνπ ζπλδέεηαη κ απηό (από McGeary & Plummer, 1992).

23 Απνιεπηπζκέλνο θινηόο θαη νη δύν κηθξνί ωθεαλνί ζην λόηην ηκήκα ηεο Δπξαζηαηηθήο επείξνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Ηνπξαζζηθνύ (από Blundell et al., 1992).

24 Σν ξήγκα ηνπ Αγίνπ Αλδξέα (από Murphy & Nance 1999).

25 Σν ξήγκα ηεο Νεθξάο Θάιαζζαο (από Moores & Twiss, 1995).

26 Γπλάκεηο πνπ αζθνύληαη ζε έλα ωθεάλην ηόμν (από Moores & Twiss, 1995).

27 ημείωμα Ηζηορικού Δκδόζεων Έργοσ Σν παξόλ έξγν απνηειεί ηελ 1 η έθδνζε. ημείωμα Αναθοράς Copyright Παλεπηζηήκην Παηξώλ, Ηεξόζενο Εαραξίαο, Ηεξόζενο Εαραξίαο. «ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΓΔΩΛΟΓΗΑ». Έθδνζε: 1.0. Αγξίλην Γηαζέζηκν από ηε δηθηπαθή δηεύζπλζε: ημείωμα Αδειοδόηηζης Σν παξόλ πιηθό δηαηίζεηαη κε ηνπο όξνπο ηεο άδεηαο ρξήζεο Creative Commons Αλαθνξά Γεκηνπξγνύ, Απαγόξεπζε Δκπνξηθήο Υξήζεο θαη Όρη Παξάγωγα Έξγα. Δμαηξνύληαη ηα απηνηειή έξγα ηξίηωλ π.ρ. θωηνγξαθίεο, δηαγξάκκαηα θ.ι.π., ηα νπνία εκπεξηέρνληαη ζε απηό θαη ηα νπνία αλαθέξνληαη καδί κε ηνπο όξνπο ρξήζεο ηνπο ζην «εκείωκα Υξήζεο Έξγωλ Σξίηωλ». «Σο σλικό ηης παροσζίαζης προέρτεηαι από ηις πανεπιζηημιακές παραδόζεις ηοσ καθηγηηή Η. Εαταρία».

28 Σο Έργο ασηό κάνει τρήζη ηων ακόλοσθων έργων: Robertson, A.H.F., Clift, P.D., Degnan, P.J., Jones, G. Palaeogeographic and palaeotectonic evolution of the Eastern Mediterranean Neotethys, (1991) Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 87 (1-4), pp Xypolias, P., Doutsos, T.Kinematics of rock flow in a crustal-scale shear zone: Implication for the orogenic evolution of the southwestern Hellenides(2000) Geological Magazine, 137 (1), pp Doutsos, T., Kokkalas, S.Stress and deformation patterns in the Aegean region(2001) Journal of Structural Geology, 23 (2-3), pp Doutsos, T., Koukouvelas, I., Poulimenos, G., Kokkalas, S., Xypolias, P., Skourlis, K.An exhumation model of the south Peloponnesus, Greece(2000) International Journal of Earth Sciences, 89 (2), pp Doutsos, T., Koukouvelas, J., Zelilidas, A., Kontopoulos, N.Intracontinental wedging and post-orogenic collapse in the mesohellenic trough(1994) Geologische Rundschau, 83 (2), pp Cocard, M., Kahle, H.-G., Peter, Y., Geiger, A., Veis, G., Felekis, S., Paradissis, D., Billiris, H.New constraints on the rapid crustal motion of the Aegean region: Recent results inferred from GPS measurements ( ) across the West Hellenic Arc, Greece(1999) Earth and Planetary Science Letters, 172 (1-2), pp Hancock P.L., Continental deformation, Pergamon Press, Oxford, 1994.

29 Σο Έργο ασηό κάνει τρήζη ηων ακόλοσθων έργων: McKenzie S.W. Atlas of rock forming minerals, John Wiley & Sons Inc., New York, 1972 Murck W.B., Skinner J.B., Porter C.S., Environmental Geology, John Wiley & Sons Inc., New York, 1996 Doyle P, Bennet R.M., Baxteer N.A., An introduction to stratigraphy, John Wiley & Sons Inc., New York, 1994 Chernikoff S., Fox A., Venkatakrishnan R., Essentials of Geology, Worth publishers Inc., 1997 Marschak & Mitra G., Basic methods of structural geology, Prentice Hall, Rowland S.M., Structural analysis & Synthesis: a laboratory course in stuctural geology, Blackwell Scientific Publications, 1986 Κνθίηζαο Γ, Μαζεκαηηθά Σνπνγξαθηθνύ ρεδίνπ, Δθδόζεηο ΗΩΝ, Αζήλα, 1997 Gwinner M.P., Geometrishe Grundlagen der geologie, E. Schweizrbart'sche Verlagsbuchhandlung, Stuttgard, 1965 Weijermans R., Principles of rock mechanics, Alboran Science Publishing, 1997 Dolgoff A, Physical Geology, Houghton Mifflin Co, Boston, 1998 Billings M., Stuctural Geology, Prentice Hall, 1972

30 Σο Έργο ασηό κάνει τρήζη ηων ακόλοσθων έργων: McGeary D. & Plumer C.C., Physical Geology, Wm. C.Brown Publishers, 1992 Tarbuck E.J. & Lutgens K.F., The Earth: An introduction to physical geology, Macmillan Publishing Company, 1992 Coch K.N., Geohazards, natural and human, Pintice Hall, New Jersey, 1995 Koukis G., Tsiambaos G., Sabatakakis N., 1997, Landslides in Greece: Research evolution and Quantitative analysis, Balkena, Rotterdam, Conte J.D, Thompson J.D, Moses LL., Earth Science: An Integrated prespective, Wm. C. Brown Publishers, 1997 Hamblin K.W. & Christiansen E.H., Earth's Dynamic Systems, Pentice Hall Inc., 1998 Murphy B. & Nance D., Earth Science Today, Brooks/Cole & Wadsworth, 1999 Keller E. & Pinter N., Active tectonics, Prentice Hall, New Jersey, 1996 Λαηηλόπνπινο Π.Γ., Τδξαπιηθή Τπόγεηωλ Νεξώλ, εκεηώζεηο, Θεζζαινλίθε, 1990 Press F.& Siever R., Understanding Earth, Freeman W.H. & Co, 1998 Nicolas A., Principles of rock deformation, D. Reidel Publishing Company, 1995

31 Σο Έργο ασηό κάνει τρήζη ηων ακόλοσθων έργων: Moores F.M. & Twiss R.L., Tectonics, Freeman W.H. & Co, 1995 Dewey J., Episodicity, sequence and style at convergence plate boundaries, geol. Assoc. Can., , 1980 Blundell D., Freeman R., Mueller S., A continent revealed: The European Geotraverse. Cambridge Press, 1992 Moores F.M. & Twiss R.L., Tectonics, Freeman W.H. & Co, 1995