Kάθε γνήσιο αντίτυπο φέρει την υπογραφή της συγγραφέως

Transcript

1

2 Kάθε γνήσιο αντίτυπο φέρει την υπογραφή της συγγραφέως

3 ÚfiÏÔÁÔ Î ÔÛË Η δε τερη έκδοση του βιβλίου Θεµατογραφία Αρχαίων Ελληνικών Β Λυκείου αποτελεί ένα πολ τιµο διδακτικ εργαλείο για κάθε φιλ λογο που διδάσκει αρχαία ελληνικά, καθώς και ένα πολ τιµο βοήθηµα για τους µαθητές. Συνδυάζοντας το έντυπο υλικ µε τις νέες τεχνολογίες ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σ γχρονης ψηφιακής διδασκαλίας των µαθητών της θεωρητικής κατε θυνσης. Περιλαµβάνει δ ο αυτ νοµα µέρη προσέγγισης του αδίδακτου κειµένου και της αρχαίας ελληνικής σ νταξης: Το Α µέρος αποτελείται απ 20 αδίδακτα κείµενα µε λεξιλ γιο, τα οποία καλ πτονται και συµπληρώνονται απ συντακτικές, γραµµατικές και λεξιλογικές ασκήσεις. Το Β µέρος εµπεριέχει σε 21 εν τητες λα τα συντακτικά φαιν µενα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Κάθε εν τητα απαρτίζεται απ θεωρία συντακτικο, η οποία εµπεδώνεται µε την παράθεση ποικίλων ασκήσεων κλειστο και ανοιχτο τ που. Η έκδοση συνοδε εται απ ένα CD-ROM * που περιέχει: ñ ñ ñ ñ ñ Μεταφράσεις και συντακτικά σχ λια των 20 αδίδακτων κειµένων του Α µέρους. Απαντήσεις στις ασκήσεις των κειµένων. Απαντήσεις στις συντακτικές ασκήσεις του Β µέρους. ιαδραστικές εφαρµογές σε 4 επιλεγµένα κείµενα της θεµατογραφίας. ιαδραστικές ασκήσεις ορισµένων ενοτήτων του συντακτικο. Ευχαριστο µε θερµά τις εκδ σεις ΖΗΤΗ για την εµπιστοσ νη που µας έδειξαν κατά την πολ χρονη συνεργασία µας. A. A. Γιαγκοπο λου, Θεσσαλονίκη, Mάιος 2011 * Το CD-ROM είναι αυτοεκτελο µενο (auto-run). Κατά την εισαγωγή του στον υπολογιστή µπορεί να σας ζητηθεί να επιλέξετε την εντολή «Να επιτρέπεται η εκτέλεση ενεργο περιεχοµένου CD στον Υπολογιστή». Μπορείτε επίσης (µε εξερε νηση στα περιεχ µενα του CD-ROM) να έχετε πρ σβαση σε λο το υλικ ξεκινώντας απ το αρχείο <INDEX.htm>. Για τη χρήση του CD-ROM αρκεί να έχετε εγκατεστηµένο οποιοδήποτε πρ γραµµα περιήγησης Web (π.χ. Windows Internet Explorer, Mozilla Firefox, Apple Safari, Opera, Google Chrome κτλ.) και τον Adobe Reader.

4 ÚfiÏÔÁÔ Î ÔÛË Η διδασκαλία των Aρχαίων Eλληνικών καθώς πορε εται µέσα στις αλλαγές της εκπαιδευτικής πραγµατικ τητας, συναντά αρκετά εµπ δια, χι µως αξεπέραστα. Tα Aρχαία Eλληνικά, ως σ νθετο και πολυδιάστατο µάθηµα, απαιτο ν κ πο, συστηµατική προσέγγιση και κυρίως µεράκι. Eπειδή µως οι ανάγκες του σχολικο προγράµµατος το περιορίζουν σε ελάχιστες διδακτικές ώρες, δηµιουργείται η ανάγκη εν ς βοηθήµατος που θα δίνει απάντηση στις απορίες, θα ικανοποιεί τις περαιτέρω αναζητήσεις των µαθητών, τις σχετικές µε τη γραµµατική και το συντακτικ και θα συµπληρώνει τα κενά που τυχ ν δηµιουργο νται απ τα σχολικά εγχειρίδια. Στ χος αυτο του βιβλίου είναι να βοηθήσει τους µαθητές της Θεωρητικής Kατε θυνσης (B Λυκείου) να γνωρίσουν το αδίδακτο κείµενο και να µπορο ν µε τη βοήθεια της µεθοδολογίας να το αντιµετωπίζουν µε ευχέρεια. Tο πρώτο µέρος περιλαµβάνει επιλογή 20 θεµάτων της αρχαίας αττικής πεζογραφίας, τα οποία προσεγγίζονται µε κοιν µοτίβο µεθοδολογίας. Συγκεκριµένα, δίπλα στο κείµενο παρατίθεται λεξιλ γιο, για την καταν ηση και τη µετάφραση του κειµένου. H επεξεργασία του κειµένου ολοκληρώνεται και καλ πτεται σε σηµαντικ βαθµ απ τις ασκήσεις (συντακτικές - λεξιλογικές - γραµµατικές). H µορφή των ασκήσεων οδηγεί χι µ νο στην καταν ηση και καταγραφή κάποιων ενοτήτων του συντακτικο και της γραµµατικής, αλλά ανακαλ πτει νέα µονοπάτια, που οδηγο ν το µαθητή στην εµπέδωση των δο- µών και της λειτουργίας του αρχαίου ελληνικο λ γου. Aυτή η προσέγγιση των θεµάτων συµπληρώνεται µε τη χρήση λεξιλογικών ασκήσεων (σηµασία λέξεων - εκφράσεων, συνώνυµα - αντώνυµα - σ νθετα), που βοηθο ν το µαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας. Tο δε τερο µέρος περιλαµβάνει το σ νολο της διδακτέας λης του συντακτικο για τη B Λυκείου, η θεωρία του οποίου συνοδε εται απ την παράθεση ασκήσεων κλειστο και ανοικτο τ που. H οργάνωση και η κατανοµή της λης συντελο ν στην καταν ηση των κει- µένων, αλλά πολ περισσ τερο στη γνώση και στην εµπέδωση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. A. A. Γιαγκοπο λου, Θεσσαλονίκη, A γουστος 1999

5 ÂÚÈÂ fiìâó A M ÚÔ Θέµα 1ο ΞEN., Eλλ., V.3, Θέµα 2ο ΛΥΣ., Yπέρ Mαντιθέου Θέµα 3ο ΞΕΝ., Ανάβ. Ι. 3, Θέµα 4ο ΞΕΝ., Ανάβ. ΙΙΙ. 2, Θέµα 5ο ΞΕΝ., Αγησ. VII Θέµα 6ο ΛΥΣ., ήµου Καταλ σεως Απολ Θέµα 7ο ΞΕΝ., Ανάβ. ΙΙ. 4, Θέµα 8ο ΛΥΣ., Κατά Ερατοσθένους, Θέµα 9ο ΞΕΝ., Ελλ. V.2, Θέµα 10ο ΞΕΝ., Ελλ. V.1, Θέµα 11ο ΞΕΝ., Ανάβ. ΙΙΙ. 1, Θέµα 12ο ΞΕΝ., Ελλ. V.4, Θέµα 13ο ΞΕΝ., Ελλ. IV.2, Θέµα 14ο ΞΕΝ., Ελλ. V.4, Θέµα 15ο ΞΕΝ., Αποµν. IV,4, Θέµα 16ο ΞΕΝ., Αποµνηµονε µατα, IV,7, Θέµα 17ο ΞΕΝ., Ανάβ. ΙΙΙ. Ι Θέµα 18ο ΞΕΝ., Ανάβ. ΙΙ. 1, Θέµα 19ο ΛΥΣ., Kατ Αλκιβιάδου Α, Θέµα 20ο ΞΕΝ., Κ ρου Ανάβασις, ΙΙΙ, 2, B M ÚÔ α. Το υποκείµενο Το υποκείµενο του ρήµατος Το υποκείµενο των απρ σωπων ρηµάτων και εκφράσεων Το υποκείµενο του απαρεµφάτου Το υποκείµενο της µετοχής β. Το κατηγορο µενο Επιρρηµατικ και προληπτικ κατηγορο µενο Κατηγορο µενο σε υποκείµενο απαρεµφάτου και µετοχής γ. Oµοι πτωτοι προσδιορισµοί Eπιθετικ ς - κατηγορηµατικ ς Επεξήγηση - παράθεση δ. Eτερ πτωτοι προσδιορισµοί Η γενική ως ετερ πτωτος προσδιορισµ ς Η δοτική ως ετερ πτωτος προσδιορισµ ς / οτική προσωπική Η αιτιατική ως ετερ πτωτος προσδιορισµ ς ε. Περί αντικειµένου

6 Ρήµατα µε ένα αντικείµενο / µον πτωτα ρήµατα Ρήµατα µε δ ο αντικείµενα / δίπτωτα ρήµατα στ. Eγκλίσεις Εγκλίσεις κρίσης Εγκλίσεις επιθυµίας H Eυκτική στις δευτερε ουσες προτάσεις ζ. Παρατακτικοί - υποτακτικοί σ νδεσµοι Παρατακτική σ νδεση Yποτακτική σ νδεση η. Eυθείες ερωτήσεις θ. Eιδικές προτάσεις ι. Aιτιολογικές προτάσεις ια. Πλάγιες ερωτήσεις ιβ. Yποθετικές προτάσεις - υποθετικοί λ γοι ιγ. Eναντιωµατικές προτάσεις - Παραχωρητικές προτάσεις ιζ. Συµπερασµατικές προτάσεις ιε. Tελικές προτάσεις ιστ. Eνδοιαστικές προτάσεις ιζ. Xρονικές προτάσεις ιη. Aναφορικές προτάσεις Έλξη του Aναφορικο ιθ. Η Μετοχή Η επιθετική µετοχή Η κατηγορηµατική µετοχή Η επιρρηµατική µετοχή (α ) Η επιρρηµατική µετοχή (β ) Aνάλυση µετοχής σε δευτερε ουσα πρ ταση κ. Aπαρέµφατα κα. Πλάγιος Λ γος BÈ ÏÈÔÁÚ Ê

7 A M ÚÔ Ì Ù ÙË Ú ÂÏÏËÓÈÎ appleâ ÔÁÚ Ê ÂÍÈÏfiÁÈÔ AÛÎ ÛÂÈ

8 9 Ì Ù ÂÍÈÏfiÁÈÔ στρατιά: στρατ ς, στράτευµα, ενώ στρατεία: εκστρατεία, ξέρχοµαι ή ξειµί τινι ή πί τινα (µε φιλική διάθεση): πλησιάζω κάποιον, β. (µε εχθρική διάθεση): επιτίθεµαι εναντίον κάποιου, γίγνεται + συµπερ. πρ τ. ως υποκ.: συµβαίνει ώστε, θρασέως: παράτολµα, κατέρχοµαι (ως πολ. ρος): επιστρέφω απ την εξορία, ο κατελθ ντες ή ο κατεληλυθ τες: αυτοί που γ ρισαν απ την εξορία, κατάγω τινά: επαναφέρω κάποιον απ την εξορία, τ µφίλογα (ως ουσ.): τα αµφισβητο µενα, οι διαφορές, σον δικαστήριον: δίκαιο, αντικειµενικ δικαστήριο, αµερ ληπτο, κοιν ν δικαστήριον: δικαστήριο κοινής αποδοχής, κρίνω (ως δικ. ρος): δικάζω, κρίνοµαι (παθ.): δικάζοµαι, διαδικάζοµαι: α. καταφε γω στο δικαστήριο, β. λ νω τις διαφορές µου σε δικαστήριο, δικάζω τινί: ασχολο µαι µε τις υποθέσεις κάποιου, ε σακο ω: α. δίνω προσοχή, β. υπακο ω, ακο ω, µέντοι: µως, ο κοθεν (επιρρ.): α. απ το σπίτι, β. (απ την πατρίδα), ο ο κοθεν: οι συµπολίτες, δοκ + δοτ. προσ.: νοµίζω, δοκο σι το ς πολλο ς: νοµίζουν οι πολλοί (η δοτ. προσ. γίνεται στη µετάφραση υποκείµενο), πάσχω: υποφέρω, παθαίνω, υφίσταµαι κάτι. K ÌÂÓÔ Η δ τ ν Φλειασίων π λις, παινεθε σα µ ν π το Αγησιπ λιδος τι πολλ κα ταχέως α τ χρήµατα ε ς τ ν στρατι ν δοσαν, νοµίζουσα δ ξω ντος Αγησιπ λιδος ο κ ν ξελθε ν π α το ς Αγησίλαον, ο δ ν γενέσθαι στε µα µφοτέρους το ς βασιλέας ξω Σπάρτης ε ναι, θρασέως ο δ ν τ ν δικαίων ποίουν το ς κατεληλυθ σιν. Ο µ ν γ ρ δ φυγάδες ξίουν τ µφίλογα ν σ ω δικαστηρί ω κρίνεσθαι ο δ νάγκαζον ν α τ τ π λει διαδικάζεσθαι. Λεγ ντων δ τ ν κατεληλυθ των κα τίς α τη δίκη ε η που α το ο δικο ντες δικάζοιεν, ο δ ν ε σήκουον. Εκ το του µέντοι ρχονται ε ς Λακεδαίµονα ο κατελθ ντες κατηγορήσοντες τ ς π λεως, κα λλοι τ ν ο κοθεν συνηκολο θουν, λέγοντες τι πολλο ς κα τ ν πολιτ ν ο δοκο εν δίκαια πάσχειν. ΞEN., Eλλ., V. 3,10 11 ªÂÙ ÊÚ ÛË

9 10 Θεµατογραφία Aρχαίων Eλληνικών 1. Ó ÁÓˆÚÈÛÙÔ Ó ÔÈ ÁÂÓÈÎ (ÔÓÔÌ ÙˆÓ, Ô - ÛÈ ÛÙÈÎÒÓ) Î È Ó Ëψı ÙÈ appleúôû ÈÔÚ Ô Ó. π.χ. Σπάρτης: γενική αντικειµενική στο ξω 2. ÛËÌÂÈÒÛÙ r ÛÙË ÛˆÛÙ apple ÓÙËÛË ÈÎ È- ÔÏÔÁÒÓÙ ÙËÓ ÂappleÈÏÔÁ Û. δίκαια (πάσχειν) r α. επιρρηµατικ ς προσδιορι- σµ ς του τρ που r β. επιρρηµατικ ς προδιορι- σµ ς του ποσο r γ. σ στοιχο αντικείµενο ταχέως r α. επίρρηµα του τρ που r β. επίρρηµα του χρ νου r γ. επίρρηµα του ποσο τίς (δίκη) r α. κατηγορηµατικ ς προσδιορισµ ς r β. επιθετικ ς προσδιορισµ ς r γ. κατηγορο µενο τ ν κατεληλυθ των r α. επιθετική µετοχή, ως επιθετικ ς προσδιορισµ ς r β. επιθετική µετοχή, υποκείενο της µετοχής λεγ ντων r γ. επιθετική µετοχή, γενική απ λυτη πολλο ς (δοκο εν) r α. δοτική του κρίνοντος προσώπου r β. δοτική του ενεργο ντος προσώπου r γ. απλή δοτική προσωπική δικο ντες r α. επιθετική µετοχή r β. αναφορική µετοχή r γ. τροπική µετοχή 3. ÚÂıÔ Ó Î È Ó ÁÚ - ÊÔ Ó Ù appleôîâ ÌÂÓ ÙˆÓ ÚËÌ ÙˆÓ. δοσαν ποίουν ξίουν νάγκαζον ε η δικάζοιεν ε σήκουον ρχονται συνηκολο θουν δοκο εν

10 Μέρος Α : κείµενα και ασκήσεις ÔúÎÔıÂÓ: ÙÔappleÔıÂÙ - ÛÂÙÂ ÙÔÓ ÂappleÈÚÚËÌ ÙÈÎfi appleúôû ÈÔÚÈÛÌfi ÛÙÔ ÈappleÏ Ófi apple Ó Î Î È Ó Û ÌappleÏËÚÒÛÂÙÂ ÙÔ Ï- ÏÔ Ù appleô ÙÔ ÂappleÈÚÚ - Ì ÙÔ appleô ËÏÒÓÔ Ó ÙÈ ÓÙ ÛÙÔÈ Â ÂappleÈÚÚËÌ ÙÈ- Î Û ÛÂÈ Ø Ó ÁÚ ÂÙÂ ÙË ÌÂÙ ÊÚ Û ÙÔ. ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΑΣΗ ΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΠΟ ΣΕ ΤΟΠΟ ΣΕ ΤΟΠΟ 5. È ÁÚ ÂÙÂ ÙÔ ÛÎ - ÏÔ appleô appleâúè ÂÈ Ï ıô. 6. Û ÌappleÏËÚÒÛÂÙÂ Ù ÎÂÓ ÎÔÏÔ ıòóù ÙÔ apple Ú ÂÈÁÌ. α. τι πολλ κα δοσαν αιτιολογική πρ ταση ή ειδική πρ ταση β. ο κ ν ξελθε ν δυνητικ ειδικ απαρέµφατο ή δυνητικ τελικ γ. α το (ο δικο ντες) επιθετικ ς προσδιορισµ ς ή κατηγορηµατικ ς δ. µφοτέρους επιθετικ ς προσδιορισµ ς ή κατηγορηµατικ ς π + ρχοµαι > πέρχοµαι ή πειµι: πλησιάζω κάποιον, επιτίθεµαι εναντίον κάποιου κατ + ρχοµαι > π + ρχοµαι > δι + κ + ρχοµαι > ÛÙÚ ÙÈ : ÁÚ ÂÙÂ Û ÓÒÓ Ì ÛÙ Ú ÂÏÏËÓÈÎ È ÁÚ ÂÙÂ ÙÔ ÛÎ - ÏÔ appleô appleâúè ÂÈ Ï ıô. το Αγησιπ λιδος: ουσιαστικ α ή ουσιαστικ γ κλίσης π α το ς: οριστική ή επαναληπτική αντωνυµία ποίουν: α ενικ ή γ πληθυντικ πρ σωπο τ ν ο κοθεν: γενική ή επίρρηµα τοπικ Λακεδαίµονα: ουσιαστικ α ή ουσιαστικ γ κλίσης τίς (δίκη): ερωτηµατική ή α ριστη αντωνυµία

11 12 Θεµατογραφία Aρχαίων Eλληνικών 2. ÁÚ ÊÔ Ó ÔÈ ÏÏÔÈ ıìô ÙˆÓ ÂappleÈı ÙˆÓ Î È ÂappleÈÚÚËÌ ÙˆÓ ÛÙÔÓ ÈÔ Ù appleô. πολλ ταχέως ξω σ ω θρασέως ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ 3. ÁÚ ÊÂ Ë Û ÓÂÎÊÔÚ ÛÙÈ appleï ÁÈ appleùòûâè Î È ÙˆÓ 2 ÚÈıÌÒÓ: úûˇˆ ÈÎ ÛÙËÚ ˇˆ ΓΕΝ ΟΤ ΑΙΤ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ 4. ùóùô : ÎÏÈıÂ Î È ÛÙÔ 2 ÚÈıÌÔ, ÛÙÔ Á ÓÔ ÛÙÔ ÔappleÔ Ô Ú ÛÎÂ- Ù È. ON ΓΕΝ ΟΤ ΑΙΤ ΚΛ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ