ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ («ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ») ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Transcript

1 ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ («ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ») ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

2 ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ («ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ») ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Η κοινοτική Οδηγία 2004/39/ΕΚ «Αγορές Χρηματοπιστωτικών Μέσων και Άλλες Διατάξεις» («Οδηγία MiFID»), η οποία ενσωματώθηκε στο μεν ελληνικό δίκαιο με το Ν.3606/2007 (ΦΕΚ Α 195), στο δε κυπριακό δίκαιο με τον αντίστοιχο Ν. 144(Ι)/2007, είναι μια νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία η οποία έχει ρυθμίσει από την 1η Νοεμβρίου 2007 τον τρόπο παροχής επενδυτικών υπηρεσιών στις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Σκοπός της Οδηγίας είναι αφενός η θέσπιση κανόνων συμπεριφοράς και οργανωτικών σχημάτων που διασφαλίζουν τα συμφέροντα των επενδυτών, εναρμονίζοντας το πλαίσιο προστασίας σε όλη την Ευρώπη και αφετέρου να διευκολυνθεί η παροχή επενδυτικών υπηρεσιών από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα κράτη μέλη του ΕΟΧ. Το παρόν έντυπο προσυμβατικής / προσυναλλακτικής ενημέρωσης καλούμενο στο εξής «Ενημερωτικό Πακέτο» απευθύνεται σε υφιστάμενους και δυνητικούς Πελάτες, με στόχο να σας παράσχει την απαραίτητη πληροφόρηση σε σχέση με τις επενδυτικές υπηρεσίες και δραστηριότητες που σας παρέχονται μέσω των οργανικών μονάδων της Τράπεζας Κύπρου Δημόσια Εταιρεία Λτδ Υποκατάστημα Ελλάδος και των θυγατρικών της εταιρειών που εδρεύουν στην Ελλάδα και δραστηριοποιούνται στον επενδυτικό τομέα (καλούμενες στο εξής από κοινού «το Συγκρότημα»). Κατηγοριοποίηση Βάσει των πληροφοριών που έχει στη διάθεσή του το Συγκρότημα, σας έχουμε κατηγοριοποιήσει ως Ιδιώτη Πελάτη. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την κατηγοριοποίησή σας, καθώς και τη δυνατότητα μεταβολής της, παρακαλούμε να συμβουλευθείτε την ενότητα 3 του παρόντος. Τι Απαιτείται Από Εσάς Οι όροι του παρόντος, είναι δεσμευτικοί ανάμεσα σε εσάς και στο Συγκρότημα, εφαρμόζονται στις μεταξύ μας συναλλαγές συμπληρώνοντας τους όρους των επί μέρους συμβάσεων που συνομολογούνται κατά καιρούς μεταξύ μας, θα τεκμαίρεται δε, ότι έχετε συναινέσει στην Κατηγοριοποίησή σας, στην Πολιτική Εκτέλεσης Εντολών του Συγκροτήματος και στις άλλες πληροφορίες που περιλαμβάνονται σ αυτό το Ενημερωτικό Πακέτο, εφόσον συνάψετε μαζί μας μία σύμβαση ή/και δώσετε μια εντολή με αντικείμενο την παροχή επενδυτικής υπηρεσίας. Κατά συνέπεια, είναι προς το συμφέρον σας να το μελετήσετε προσεκτικά πριν αποδεχθείτε τους όρους του, λαμβάνοντας εάν απαιτείται, συμβουλές και από επαγγελματίες της επιλογής σας. Παρακαλούμε σημειώστε ότι στο Παράρτημα Β (στο τέλος του παρόντος), απαιτείται όπως δώσετε την εκ των προτέρων ρητή συναίνεσή σας σε όσα αναφέρονται σ αυτό και ιδίως προτού εκτελέσουμε μία εντολή σας εκτός Οργανωμένης Αγοράς ή Πολυμερούς Μηχανισμού Διαπραγμάτευσης (ΠΜΔ). Κατ εξαίρεση τέτοια συναίνεση δεν είναι απαραίτητη εφόσον, κατόπιν σχετικού αιτήματός σας, κατηγοριοποιηθείτε ως Επιλέξιμος Αντισυμβαλλόμενος. Εάν χρειάζεστε οποιεσδήποτε διευκρινίσεις σε σχέση με το παρόν, παρακαλούμε όπως απευθυνθείτε στο κατάστημα ή στα αρμόδια στελέχη του Συγκροτήματος μέσω των οποίων εξυπηρετείσθε, ή καλέστε στη γραμμή επικοινωνίας / Με την ευκαιρία αυτή, θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για την συνεχή εμπιστοσύνη σας στο Συγκρότημα και προσβλέπουμε στη συνέχιση και ενίσχυση της μέχρι σήμερα συνεργασίας μας. Με εκτίμηση Ιωάννης Σειραδάκης Γενικός Δ/ντης Τράπεζας Κύπρου Ελλάδος 1

3 2

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 1. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΕΠΟΠΤΕΙΑ Τράπεζα Κύπρου Δημόσια Εταιρεία Λτδ (Υποκατάστημα Ελλάδος) Κύπρου Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Κύπρου Asset Management ΑΕΔΑΚ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΛΑΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ / ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ Γενικά Νομικό Πλαίσιο Πολιτική Κατηγοριοποίησης του Συγκροτήματος της Τράπεζας Κύπρου (Ελλάδος) Συναίνεση Πελάτη σχετικά με την κατηγοριοποίησή του και αλλαγή κατηγορίας Έλεγχος συμβατότητας και καταλληλότητας ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΕΛΑΤΗ ΑΜΟΙΒΕΣ ΧΡΕΩΣΕΙΣ - ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΕΣ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΠΟΝΩΝ ΦΥΛΑΞΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΕΛΑΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Περιγραφή Επενδυτικών Κινδύνων Περιγραφή Χρηματοοικονομικών Μέσων και Σχετικοί Κίνδυνοι ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΝΤΟΛΩΝ Ρυθμιστικό Πλαίσιο Πεδίο Εφαρμογής Εκτέλεση Εντολών Επιτυγχάνοντας το Βέλτιστο Δυνατό Αποτέλεσμα Τόποι Εκτέλεσης Μέθοδοι Εκτέλεσης / Επιλέγοντας Τόπο Εκτέλεσης Συγκεκριμένες Οδηγίες του Πελάτη Λήψη και Διαβίβαση Εντολών Ομαδοποίηση και Επιμερισμός Εντολών Παρακολούθηση / Επανεξέταση Συναίνεση ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Εισαγωγή Πεδίο Εφαρμογής Προσδιορισμός Καταστάσεων Σύγκρουσης Συμφερόντων...22 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΤΟΠΟΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ / ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΕΣ / ΑΝΤΙΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ...25 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΠΕΛΑΤΗ

5 1. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΕΠΟΠΤΕΙΑ Οι εταιρείες του Συγκροτήματος, οι οποίες παρέχουν επενδυτικές υπηρεσίες κατά την έννοια της Οδηγίας MiFID και καλύπτονται από το παρόν Ενημερωτικό Πακέτο, είναι οι εξής: 1. Τράπεζα Κύπρου Δημόσια Εταιρεία Λτδ (Υποκατάστημα Ελλάδος) Η εταιρεία ενεργεί υπό την επωνυμία «ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΙΜΙΤΕΔ» και το διακριτικό τίτλο «ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥ- ΠΡΟΥ» (καλούμενη στο εξής «η Τράπεζα») μέσω των αρμόδιων Διευθύνσεων για την παροχή των επενδυτικών υπηρεσιών (βλ. κατωτέρω). Πρόκειται για αλλοδαπή τραπεζική εταιρεία που ιδρύθηκε στη Λευκωσία της Κύπρου, λειτουργεί νόμιμα σύμφωνα με τις διατάξεις του κυπριακού δικαίου και έχει εγκαταστήσει υποκατάστημα στην Ελλάδα (Λεωφ. Αλεξάνδρας 170, Αθήνα), έχοντας λάβει ΑΡ.ΜΑΕ 22461/06/Β/90/22. Η εγκατάσταση της Τράπεζας Κύπρου στην Ελλάδα εγκρίθηκε με την απόφαση της ΕΝΠΘ της Τράπεζας της Ελλάδος υπ αριθ. 448/7/ (ΦΕΚ Α 83/ ), ενώ το πρώτο κατάστημα στην Ελλάδα λειτούργησε το Οι μετοχές της Τράπεζας διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αξιών της Κύπρου (ΧΑΚ), ενώ ήδη από το 2000 διαπραγματεύονται και στην Αγορά Αξιών του Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΧΑ). Αναλυτικές πληροφορίες για την Τράπεζα είναι διαθέσιμες μέσω του δικτύου των καταστημάτων και των υπηρεσιών της στην Ελλάδα, καθώς και στην ιστοσελίδα της Στοιχεία επικοινωνίας Τράπεζας: Διεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 170, Τ.Κ , Αθήνα Τηλέφωνο: / , Ιστοσελίδα: Εποπτεία: Η εταιρεία εποπτεύεται κατ αρχήν από την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου. Για επιμέρους θέματα σχετικά με τις επενδυτικές υπηρεσίες, η Τράπεζα εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Ελλάδος, χωρίς να αποκλείεται η συνεργασία των συναρμόδιων εποπτικών αρχών Ελλάδας και Κύπρου (Κεντρική Τράπεζα Κύπρου, Τράπεζα Ελλάδος, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Ελλάδας και Κύπρου). Στοιχεία επικοινωνίας Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου: Διεύθυνση: Λεωφόρος Κένεντυ 80, Λευκωσία 1395, Κύπρος Τηλέφωνο: , Ιστοσελίδα: Στοιχεία επικοινωνίας Τράπεζας της Ελλάδος: Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 21, Τ.Κ , Αθήνα Τηλέφωνο: , Ιστοσελίδα: Στοιχεία επικοινωνίας Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος: Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 1 & Σταδίου, Τ.Κ , Αθήνα Τηλέφωνο: , Ιστοσελίδα: Στοιχεία επικοινωνίας Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου: Διεύθυνση: Στασικράτους 32, 1065 Λευκωσία, Κύπρος Τηλέφωνο: , Ιστοσελίδα: 2. Κύπρου Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Η εταιρεία ενεργεί υπό την επωνυμία «ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕ- ΣΙΩΝ» και το διακριτικό τίτλο «ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ». Πρόκειται για ανώνυμη και εδρεύουσα στην Ελλάδα εταιρεία με ΑΡ.ΜΑΕ 45382/06/Β/00/18, που παρέχει κατ επάγγελμα επενδυτικές υπηρεσίες, η οποία αδειοδοτήθηκε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος με την υπ αρ. 5/182/ (ΦΕΚ 1636/2000) Απόφαση του ΔΣ αυτής, η οποία πρόσφατα τροποποιήθηκε με την υπ αρ. 7/473/ σχετική Απόφαση και λειτουργεί νόμιμα ως ΑΕΠΕΥ σύμφωνα με τις διατάξεις του ελληνικού δικαίου (Ν.3606/2007). Η εταιρεία είναι μέλος της Αγοράς Αξιών και της Αγοράς Παραγώγων του Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΧΑ). Αναλυτικές πληροφορίες για την Κύπρου Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ είναι διαθέσιμες στα γραφεία της, καθώς και μέσω του δικτύου των καταστημάτων και των υπηρεσιών της Τράπεζας Κύπρου στην Ελλάδα, καθώς και στην ιστοσελίδα της www. kyprousecurities.gr, καθώς και στην ιστοσελίδα της Τράπεζας Κύπρου Στοιχεία επικοινωνίας εταιρείας: Διεύθυνση: Φειδιππίδου 26, Τ.Κ , Αθήνα Τηλέφωνο: , infosec@kyprousecurities.gr Fax: , Ιστοσελίδα: Εποπτεία: Η εταιρεία εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος. Στοιχεία επικοινωνίας Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος: Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 1 & Σταδίου, Τ.Κ , Αθήνα Τηλέφωνο: , Ιστοσελίδα: 4

6 3. Κύπρου Asset Management ΑΕΔΑΚ Η εταιρεία ενεργεί υπό την επωνυμία «ΚΥΠΡΟΥ ASSET MANAGEMENT ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ» (ΚΥΠΡΟΥ Asset Management ΑΕΔΑΚ) και το διακριτικό τίτλο «ΚΥΠΡΟΥ ASSET MANAGEMENT». Πρόκειται για ανώνυμη και εδρεύουσα στην Ελλάδα εταιρεία διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων με ΑΡ.ΜΑΕ 40320/06/Β/98/11, που αδειοδοτήθηκε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος με την υπ αρ. 127/ (ΦΕΚ 1878/1998) Απόφαση του ΔΣ αυτής, η οποία πρόσφατα τροποποιήθηκε με την υπ αρ. 5/492/ σχετική Απόφαση, βάσει της οποίας δύναται να παρέχει επιπρόσθετα επενδυτικές υπηρεσίες και να λειτουργεί νόμιμα ως ΑΕΔΑΚ διευρυμένου σκοπού σύμφωνα με τις διατάξεις του ελληνικού δικαίου (Ν.3283/2004, Ν.3606/2007). Τα αμοιβαία κεφάλαια που διαχειρίζεται η Κύπρου Asset Management ΑΕΔΑΚ έχουν συσταθεί κατόπιν σχετικών αποφάσεων της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος. Πληροφορίες για τα αμοιβαία κεφάλαια που διατίθενται περιλαμβάνονται στο Πλήρες και στο Απλοποιημένο Ενημερωτικό Δελτίο που εκδίδει η Κύπρου Asset Management ΑΕΔΑΚ. Αναλυτικές πληροφορίες για την Κύπρου Asset Management ΑΕΔΑΚ είναι διαθέσιμες στα γραφεία της, καθώς και μέσω του δικτύου των καταστημάτων και των υπηρεσιών της Τράπεζας Κύπρου στην Ελλάδα, καθώς και στην ιστοσελίδα της Τράπεζας Κύπρου Στοιχεία επικοινωνίας εταιρείας: Διεύθυνση: Φειδιππίδου 26 & Xαλκηδόνος , Τ.Κ , Αθήνα Τηλέφωνο: , Fax: , Ιστοσελίδα: Εποπτεία: Η εταιρεία εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος. Στοιχεία επικοινωνίας Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος: Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 1 & Σταδίου, Τ.Κ , Αθήνα Τηλέφωνο: , Ιστοσελίδα: 2. ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Το Συγκρότημα δύναται να παρέχει τις εξής επενδυτικές και παρεπόμενες υπηρεσίες (καλούμενες σωρευτικά «οι Υπηρεσίες»): Επενδυτικές Υπηρεσίες και Δραστηριότητες: 1. Λήψη και διαβίβαση εντολών, η οποία συνίσταται στη λήψη και διαβίβαση εντολών για λογαριασμό Πελατών για κατάρτιση συναλλαγών σε χρηματοπιστωτικά μέσα. 2. Εκτέλεση εντολών για λογαριασμό Πελατών, η οποία συνίσταται στην κατάρτιση συμβάσεων αγοράς ή πώλησης ενός ή περισσότερων χρηματοπιστωτικών μέσων για λογαριασμό Πελατών. 3. Διαπραγμάτευση για ίδιο λογαριασμό, η οποία συνίσταται στη διαπραγμάτευση από την εταιρεία με κεφάλαιά της, ενός ή περισσότερων μέσων προς κατάρτιση συναλλαγών επ αυτών. 4. Διαχείριση χαρτοφυλακίων Πελατών κατά τη διακριτική ευχέρεια της εταιρείας, στο πλαίσιο εντολής τους, που περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα χρηματοπιστωτικά μέσα. 5. Παροχή επενδυτικών συμβουλών, η οποία συνίσταται στην παροχή προσωπικών συμβουλών σε Πελάτη, είτε κατόπιν αιτήσεως του είτε με πρωτοβουλία της εταιρείας, σχετικά με μία ή περισσότερες συναλλαγές που αφορούν χρηματοπιστωτικά μέσα. 6. Αναδοχή χρηματοπιστωτικών μέσων ή τοποθέτηση χρηματοπιστωτικών μέσων με δέσμευση ανάληψης. 7. Τοποθέτηση χρηματοπιστωτικών μέσων χωρίς δέσμευση ανάληψης. Παρεπόμενες Υπηρεσίες: 8. Φύλαξη και διοικητική διαχείριση χρηματοπιστωτικών μέσων για λογαριασμό Πελατών, περιλαμβανομένης της παροχής υπηρεσιών θεματοφύλακα και παροχής συναφών υπηρεσιών όπως η διαχείριση χρηματικών διαθεσίμων ή παρεχόμενων ασφαλειών. 9. Παροχή πιστώσεων ή δανείων σε Πελάτες προς διενέργεια συναλλαγών σε ένα ή περισσότερα χρηματοπιστωτικά μέσα, στην οποία μεσολαβεί η εταιρεία, η οποία παρέχει την πίστωση ή το δάνειο. 10. Παροχή συμβουλών σε επιχειρήσεις σχετικά με τη διάρθρωση του κεφαλαίου τους, την κλαδική στρατηγική και συναφή θέματα, καθώς και παροχή συμβουλών και υπηρεσιών σχετικά με συγχωνεύσεις και εξαγορές επιχειρήσεων. 11. Παροχή υπηρεσιών ξένου συναλλάγματος εφόσον συνδέονται με την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών. 12. Έρευνα στον τομέα των επενδύσεων και χρηματοοικονομική ανάλυση ή άλλες μορφές γενικών συστάσεων που σχετίζονται με συναλλαγές σε χρηματοπιστωτικά μέσα. 13. Παροχή υπηρεσιών σχετιζόμενων με την αναδοχή. Οι όροι και οι προϋποθέσεις για την παροχή των ανωτέρω Υπηρεσιών από το Συγκρότημα εξειδικεύονται στις επί μέρους συμβάσεις που συνομολογούνται κάθε φορά με τους Πελάτες, οι οποίες υπερισχύουν του παρόντος για όσα ειδικώτερα θέματα ρυθμίζουν. Σε κάθε περίπτωση το παρόν έντυπο παρέχει στους υφιστάμενους ή δυνητικούς Πελάτες επιπρόσθετες πληροφορίες, οι οποίες καθίστανται δεσμευτικές, εφόσον παρέχονται επενδυτικές υπηρεσίες μέσω του Συγκροτήματος. Το Συγκρότημα δύναται να αναθέτει προς τρίτους την εκτέλεση ορισμένων εντολών Πελατών ή/και την παροχή σε Πελάτες ορισμένων από τις πιο πάνω επενδυτικές ή/και παρεπόμενες υπηρεσίες, τηρουμένων των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας για την εξωτερική ανάθεση δραστηριοτήτων σε τρίτους (outsourcing). 5

7 3. ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΛΑΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ / ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ 1. Γενικά Με την εφαρμογή της Οδηγίας MiFID, απαιτείται να κατηγοριοποιήσουμε τους Πελάτες μας σε μία από τις ακόλουθες τρεις κατηγορίες: 1) Ιδιώτες, 2) Επαγγελματίες ή 3) Επιλέξιμους Αντισυμβαλλόμενους. Τα κριτήρια της Οδηγίας MiFID για την κατηγοριοποίηση των Πελατών καθορίζονται από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία, στην οποία υπάγεται το Συγκρότημα για το θέμα αυτό. Σύμφωνα με αυτή, το επίπεδο προστασίας που θα παρέχεται από το Συγκρότημα ανά κατηγορία Πελάτη, θα ποικίλλει ανάλογα με την εμπειρία και ειδίκευση που έχει συσχετισθεί με την κάθε κατηγορία. Με αυτή την έννοια, ο «Ιδιώτης» Πελάτης έχει μεγαλύτερο επίπεδο προστασίας από έναν «Επαγγελματία» Πελάτη. Αντίστοιχα ο «Επαγγελματίας» Πελάτης έχει μεγαλύτερο επίπεδο προστασίας από έναν «Επιλέξιμο Αντισυμβαλλόμενο». Το Συγκρότημα της Τράπεζας Κύπρου Ελλάδος χειρίζεται κάθε Πελάτη σύμφωνα με την κατηγοριοποίησή του και τους κανόνες που έχουν τεθεί από τη νομοθεσία και την Πολιτική του Συγκροτήματος για την κάθε κατηγορία Πελατών. Ο διαφορετικός χειρισμός αφορά κυρίως στην πληροφόρηση που θα παρέχεται στον Πελάτη, στην αξιολόγηση της συμβατότητας / καταλληλότητας της επενδυτικής υπηρεσίας / προϊόντος που του παρέχεται, στην ενημέρωσή του για την πορεία της επένδυσής του, στα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για την εκτέλεση των εντολών του με τους πλέον ευνοϊκούς όρους και στην απώλεια των απαιτήσεών του για καταβολή αποζημίωσης από το Ταμείο Αποζημίωσης Επενδυτών-Πελατών Τραπεζών, σύμφωνα με όσα αναλύονται στις αντίστοιχες θεματικές ενότητες του παρόντος. 2. Νομικό Πλαίσιο Τα κριτήρια κατηγοριοποίησης που θέτει η σχετική νομοθεσία είναι τα ακόλουθα (σημειώνεται ότι η κατηγοριοποίηση δύναται να ισχύει για μία ή περισσότερες υπηρεσίες ή/και για ένα ή περισσότερα είδη προϊόντων / συναλλαγών): Α. Ιδιώτες Πελάτες Ιδιώτης Πελάτης είναι κάθε Πελάτης που δεν εντάσσεται στην κατηγορία του Επαγγελματία Πελάτη ή του Επιλέξιμου Αντισυμβαλλόμενου. Β. Επαγγελματίες Πελάτες Επαγγελματίας Πελάτης είναι ο Πελάτης που διαθέτει την πείρα, τις γνώσεις και την εμπειρογνωμοσύνη, ώστε να λαμβάνει τις δικές του επενδυτικές αποφάσεις και να εκτιμά δεόντως τον κίνδυνο που αναλαμβάνει. Επαγγελματίες θεωρούνται για όλες τις επενδυτικές υπηρεσίες και δραστηριότητες και τα χρηματοπιστωτικά μέσα οι ακόλουθες βασικές κατηγορίες επενδυτών: Β.1 Επαγγελματίες λόγω αντικειμένου 1. Οι οντότητες που υποχρεούνται να λάβουν άδεια λειτουργίας ή να υπαχθούν σε ρυθμίσεις για να ασκήσουν δραστηριότητες στις χρηματοοικονομικές αγορές (περιλαμβανομένων οντοτήτων που έχουν λάβει άδεια από ένα κράτος μέλος κατ εφαρμογή Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, οντοτήτων που έχουν λάβει άδεια ή υπόκεινται στις ρυθμίσεις κράτους μέλους χωρίς αναφορά σε τέτοια Οδηγία και οντοτήτων που έχουν λάβει άδεια ή υπόκεινται στις ανάλογες ρυθμίσεις τρίτης χώρας), όπως: (α) Πιστωτικά Ιδρύματα (β) ΕΠΕΥ (γ) Άλλα χρηματοοικονομικά ιδρύματα που έχουν λάβει άδεια ή υπόκεινται σε ρυθμίσεις (δ) Ασφαλιστικές επιχειρήσεις (ε) Οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων και εταιρείες διαχείρισής τους (στ) Συνταξιοδοτικά ταμεία και εταιρείες διαχείρισής τους (ζ) Διαπραγματευτές σε χρηματιστήρια εμπορευμάτων και συναφών παραγώγων (η) Τοπικές επιχειρήσεις (θ) Άλλοι θεσμικοί επενδυτές. 2. Εθνικές και περιφερειακές κυβερνήσεις, δημόσιοι φορείς που διαχειρίζονται το δημόσιο χρέος, κεντρικές τράπεζες, διεθνείς και υπερεθνικοί οργανισμοί όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλοι παρόμοιοι διεθνείς οργανισμοί. 3. Άλλοι θεσμικοί επενδυτές των οποίων η κύρια δραστηριότητα είναι η επένδυση σε χρηματοοικονομικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων οντοτήτων που έχουν ως αποκλειστικό σκοπό την τιτλοποίηση στοιχείων ενεργητικού ή άλλες χρηματοδοτικές συναλλαγές. Β.2 Επαγγελματίες λόγω του μεγέθους των εργασιών τους Μεγάλες επιχειρήσεις που πληρούν τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα κριτήρια μεγέθους, σε ατομική βάση: (α) σύνολο ισολογισμού τουλάχιστον Ευρώ (β) καθαρό κύκλο εργασιών τουλάχιστον Ευρώ (γ) ίδια κεφάλαια τουλάχιστον Ευρώ

8 Β.3 Δυνητικοί Επαγγελματίες βάσει κριτηρίων Ιδιώτες Πελάτες δύνανται να αιτηθούν να αντιμετωπιστούν ως Επαγγελματίες Πελάτες για τα χρηματοπιστωτικά μέσα και τις υπηρεσίες για τις οποίες πληρούν τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα κριτήρια: ο Πελάτης πραγματοποίησε κατά μέσον όρο δέκα (10) συναλλαγές επαρκούς όγκου ανά τρίμηνο στη σχετική αγορά στη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων (4) τριμήνων, η αξία του χαρτοφυλακίου χρηματοπιστωτικών μέσων του Πελάτη, οριζόμενο ως καταθέσεις μετρητών συν χρηματοπιστωτικά μέσα, υπερβαίνει τις πεντακόσιες χιλιάδες ( ) ευρώ, ο Πελάτης κατέχει ή κατείχε επί ένα (1) έτος τουλάχιστον επαγγελματική θέση στο χρηματοπιστωτικό τομέα η οποία απαιτεί γνώση των σχεδιαζόμενων συναλλαγών ή υπηρεσιών. Γ. Επιλέξιμοι Αντισυμβαλλόμενοι Επιλέξιμοι Αντισυμβαλλόμενοι δύνανται να είναι μόνο οι - λόγω του αντικειμένου εργασιών - Επαγγελματίες Πελάτες σύμφωνα με τα ανωτέρω, όταν η παρεχόμενη επενδυτική υπηρεσία συνίσταται αποκλειστικά σε λήψη, διαβίβαση ή/και εκτέλεση εντολής τους. Για τις υπόλοιπες επενδυτικές και παρεπόμενες υπηρεσίες συμπεριλαμβανομένης της παροχής επενδυτικών συμβουλών και της διαχείρισης χαρτοφυλακίου δεν νοείται κατηγοριοποίηση Πελάτη ως Επιλέξιμου Αντισυμβαλλόμενου. 3. Πολιτική Κατηγοριοποίησης του Συγκροτήματος της Τράπεζας Κύπρου (Ελλάδος) Η αρμόδια εταιρεία του Συγκροτήματος προτείνει στους επενδυτές: Nα παραμένουν στην ίδια κατηγορία για όλα τα χρηματοπιστωτικά μέσα στα οποία συναλλάσσονται και μάλιστα σε υψηλότερη βαθμίδα προστασίας. Ειδικότερα προτείνει: Όλοι οι επενδυτές Νομικά Πρόσωπα, που θα μπορούσαν να ταξινομηθούν στους Επαγγελματίες Πελάτες λόγω μεγέθους και όχι λόγω αντικειμένου εργασιών (υπό Β.2 ανωτέρω) να κατηγοριοποιούνται ως Ιδιώτες για όλες τις υπηρεσίες και τα χρηματοπιστωτικά μέσα. Οι επενδυτές Νομικά Πρόσωπα, που ικανοποιούν τα κριτήρια των Επαγγελματιών Πελατών λόγω αντικειμένου των εργασιών (υπό Β.1 ανωτέρω) αλλά και τα κριτήρια των Επιλέξιμων Αντισυμβαλλόμενων, να κατηγοριοποιούνται ως Επαγγελματίες Πελάτες για όλες τις υπηρεσίες και τα χρηματοπιστωτικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών λήψης, διαβίβασης ή και εκτέλεσης εντολών. Όλες οι λοιπές κατηγορίες επενδυτών Νομικών Προσώπων, καθώς και όλα τα Φυσικά Πρόσωπα, να κατηγοριοποιούνται ως Ιδιώτες. 4. Συναίνεση Πελάτη σχετικά με την κατηγοριοποίησή του και αλλαγή κατηγορίας Το Συγκρότημα απαιτείται να γνωστοποιεί, όχι όμως και να λαμβάνει εκ των προτέρων τη ρητή συναίνεση του Πελάτη για την κατηγοριοποίησή του, παρά μόνο στην περίπτωση του Επιλέξιμου Αντισυμβαλλόμενου. Η ενημέρωση του Πελάτη για την κατηγοριοποίησή του πραγματοποιείται αρχικά με τη λήψη του παρόντος εντύπου και την υπογραφή του Παραρτήματος Β (στο τέλος του παρόντος), ενώ κάθε μεταβολή ως προς την κατηγοριοποίηση έκαστου Πελάτη θα πραγματοποιείται με νεώτερο έγγραφο του Συγκροτήματος. Πελάτης δύναται να αιτηθεί την αλλαγή κατηγοριοποίησής του. Σε περίπτωση που αιτείται την μετάβαση σε κατηγορία χαμηλότερης προστασίας, το Συγκρότημα θα αποδεχθεί το αίτημα μόνο αν πειστεί ευλόγως και βάσει των διατάξεων του νόμου και των κατά περίπτωση αποδεικτικών που θα ζητήσει, ότι ο Πελάτης δύναται να επανακατηγοροποιηθεί. Το Συγκρότημα δικαιούται, εφόσον διαπιστώσει ότι ένας Πελάτης δεν πληροί τους όρους βάσει των οποίων αρχικά κατηγοριοποιήθηκε, να τον επανακατηγοριοποιήσει, πάντα σε επίπεδο υψηλότερης προστασίας, υποχρεούμενο να τον ενημερώσει σχετικά. Σε περίπτωση άρνησης του Πελάτη, το Συγκρότημα δεν είναι υποχρεωμένο να προβεί σε συναλλαγές μαζί του στη βάση αυτή. Σημειώνεται ότι αλλαγή κατηγορίας δύναται να ισχύει για μία ή περισσότερες υπηρεσίες ή για ένα ή περισσότερα είδη προϊόντων ή συναλλαγών. 5. Έλεγχος συμβατότητας και καταλληλότητας Για την παροχή οποιασδήποτε επενδυτικής υπηρεσίας σε Ιδιώτες Πελάτες, το Συγκρότημα θα ελέγχει τη συμβατότητα του Πελάτη σε σχέση με το ζητούμενο προϊόν ή υπηρεσία, αντλώντας πληροφορίες σχετικά με τις γνώσεις και την εμπειρία του Πελάτη στον επενδυτικό τομέα που σχετίζεται με τη συγκεκριμένη κατηγορία του ζητούμενου χρηματοπιστωτικού μέσου ή υπηρεσίας (έλεγχος συμβατότητας). Κατ εξαίρεση, εφόσον η ζητούμενη επενδυτική υπηρεσία είναι η λήψη-διαβίβαση εντολών ή/και η εκτέλεση εντολών για τη διενέργεια συναλλαγών αποκλειστικά σε προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως «μη σύνθετα» σύμφωνα με την Οδηγία MiFID, δεν θα πραγματοποιείται έλεγχος συμβατότητας τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου. Ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, ως μη σύνθετα προϊόντα νοούνται: οι εισηγμένες για διαπραγμάτευση μετοχές σε οργανωμένη αγορά κράτους-μέλους ή σε ισοδύναμη αγορά τρίτου κράτους, τα μερίδια ΟΣΕΚΑ, τα μέσα χρηματαγοράς, οι ομολογίες ή άλλες μορφές τιτλοποιημένου χρέους (εξαιρουμένων των ομολογιών ή άλλων μορφών τιτλοποιημένου χρέους που ενσωματώνουν παράγωγα) κλπ. 7

9 Εφόσον το Συγκρότημα δεν έχει στη διάθεσή του τις απαιτούμενες πληροφορίες για τον έλεγχο συμβατότητας ή εφόσον το ζητούμενο προϊόν / υπηρεσία δεν κρίνεται συμβατό με κάποιον Ιδιώτη Πελάτη, το Συγκρότημα θα προειδοποιήσει σχετικά και εγγράφως τον εν λόγω Πελάτη και θα προβαίνει σε εκτέλεση της εντολής του μόνον, εφόσον λάβει την έγγραφη συναίνεσή του. Για τους Επαγγελματίες Πελάτες και τους Επιλέξιμους Αντισυμβαλλόμενους δεν πραγματοποιείται έλεγχος συμβατότητας, καθώς θεωρείται ότι κατέχουν την απαραίτητη γνώση και εμπειρία για να κατανοήσουν τους κινδύνους που συνδέονται με τα ζητούμενα προϊόντα και υπηρεσίες. Για την παροχή υπηρεσιών επενδυτικών συμβουλών ή/και διαχείριση χαρτοφυλακίου προς κάθε Πελάτη, το Συγκρότημα θα διερευνά τη χρηματοοικονομική κατάσταση, τους επενδυτικούς στόχους, καθώς και τη γνώση και την εμπειρία έκαστου Πελάτη στους σχετικούς επενδυτικούς τομείς, προκειμένου να του συστήσει τις επενδυτικές υπηρεσίες και τα χρηματοπιστωτικά μέσα που είναι κατάλληλα για την περίπτωσή του (έλεγχος καταλληλότητας). Ειδικά για Επαγγελματίες Πελάτες λόγω αντικειμένου που περιγράφονται ανωτέρω υπό Β.1, προς τους οποίους τυχόν παρέχονται υπηρεσίες επενδυτικών συμβουλών, ο έλεγχος καταλληλότητας θα είναι πιό περιορισμένος, καθώς κατά τεκμήριο οι Πελάτες αυτής της κατηγορίας διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα να αναλάβουν το βάρος των σχετικών επενδυτικών κινδύνων, σύμφωνα με τους επενδυτικούς τους στόχους. Οι Πελάτες υποχρεούνται να παρέχουν στο Συγκρότημα όσο το δυνατόν πληρέστερες, αληθείς και ολοκληρωμένες πληροφορίες για την αξιολόγηση της συμβατότητας ή/και της καταλληλότητας του ζητούμενου προϊόντος / υπηρεσίας και να ενημερώνουν το Συγκρότημα το συντομότερο δυνατόν, σε περίπτωση που επέλθει μεταβολή στις δηλωθείσες πληροφορίες. Αντίστοιχα το Συγκρότημα δικαιούται να προβαίνει κατά την ελεύθερη κρίση του σε έλεγχο και διασταύρωση των πληροφοριών που έχει στη διάθεσή του για έκαστο Πελάτη, προκειμένου να είναι σε θέση κάθε φορά να αξιολογεί τη συμβατότητα / καταλληλότητά του με το παρεχόμενο προϊόν / υπηρεσία και να του παρέχει το υψηλότερο επίπεδο προστασίας. Η Πολιτική Κατηγοριοποίησης των Πελατών του Συγκροτήματος μπορεί να τροποποιηθεί, εντός των πλαισίων που εκάστοτε προβλέπει ο νόμος. Εφόσον οι τροποποιήσεις απαιτούν τη συναίνεση του Πελάτη, θα πραγματοποιηθούν οι σχετικές ενημερώσεις και θα ληφθούν οι απαραίτητες συναινέσεις. Αναλυτική ενημέρωση για την εκάστοτε ισχύουσα Πολιτική Κατηγοριοποίησης του Συγκροτήματος είναι διαθέσιμη μέσω του δικτύου των καταστημάτων και υπηρεσιών του Συγκροτήματος, καθώς και στον αντίστοιχο δικτυακό χώρο 4. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΕΛΑΤΗ Πέραν της προσυμβατικής / προσυναλλακτικής ενημέρωσης, η οποία πραγματοποιείται με το παρόν έντυπο, αλλά και τις ειδικότερες πληροφορίες που μπορεί να ζητήσει ο Πελάτης σε όλα τα σημεία παροχής επενδυτικών υπηρεσιών του Συγκροτήματος περιλαμβανομένων και των εναλλακτικών δικτύων, παρέχονται δύο βασικά είδη ενημέρωσης προς τον Πελάτη: Η ενημέρωση που αφορά την εκτέλεση των εντολών του και πραγματοποιείται άμεσα μετά την συναλλαγή. Συγκεκριμένα αποστέλλεται στον Πελάτη επίσημη επιβεβαίωση εκτέλεσης των εντολών του το αργότερο εντός της επόμενης εργάσιμης ημέρας από την ημέρα εκτέλεσής τους, ή εάν το Συγκρότημα λαμβάνει την επιβεβαίωση από τρίτο πρόσωπο, το αργότερο την πρώτη εργάσιμη ημέρα μετά την λήψη της επιβεβαίωσης που του αποστέλλει το τρίτο πρόσωπο. Η ενημέρωση πραγματοποιείται είτε μέσω fax, είτε με ηλεκτρονική αλληλογραφία, είτε ταχυδρομικώς ανάλογα με το σταθερό μέσο επικοινωνίας που έχει δηλώσει ο Πελάτης. Από την παραπάνω ενημέρωση εξαιρούνται οι συναλλαγές που εκτελούνται στα πλαίσια διαχείρισης χαρτοφυλακίου, καθώς και οι συναλλαγές σε εγχώρια και διεθνή αμοιβαία κεφάλαια. Συγκεκριμένα για τα αμοιβαία κεφάλαια της Κύπρου Asset Management ΑΕΔΑΚ αποστέλλονται βεβαιώσεις επένδυσης εντός δεκαημέρου από την ημερομηνία της συναλλαγής, ενώ για όλα τα αμοιβαία κεφάλαια αποστέλλονται περιοδικές αναφορές, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται από τη σχετική νομοθεσία και τις αποφάσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Επίσης η Τράπεζα δεν αποστέλλει στον Πελάτη ειδοποίηση για την επιβεβαίωση εκτέλεσης εντολής του, εάν πρόκειται να αποσταλεί άμεσα στον Πελάτη από άλλο πρόσωπο επιβεβαίωση που περιέχει τις ίδιες πληροφορίες. Η περιοδική ενημέρωση, που περιλαμβάνει τα χρηματοπιστωτικά μέσα που έχει στο χαρτοφυλάκιό του ο Πελάτης, την τρέχουσα αποτίμησή τους και τις συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν εντός του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος για το οποίο παρέχεται η ενημέρωση. Η ενημέρωση αυτή αποστέλλεται τουλάχιστον σε ετήσια βάση ή και συχνότερα, όταν το απαιτεί η σχετική νομοθεσία. To Συγκρότημα, στα πλαίσια της παροχής υψηλού επιπέδου παροχής υπηρεσιών στους πελάτες του, προσφέρει σύμφωνα ή/και επιπλέον αυτών που ορίζει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, τις κάτωθι τακτικές ενημερώσεις : α) Στους Πελάτες της ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (υποκατ/μα Ελλάδας), στους οποίους προσφέρονται υπηρεσίες θεματοφυλακής σε κινητές αξίες που καταχωρούνται στο ΣΑΤ της ΕΧΑΕ, ή σε ανάλογο σύστημα του εξωτερικού, γραπτή ενημέρωση για τους τίτλους που κατέχουν: ανά μήνα, στις περιπτώσεις που πραγματοποιήσουν μία (1) τουλάχιστον συναλλαγή μέσα στον μήνα, ανά εξάμηνο, στις περιπτώσεις που δεν πραγματοποιήσουν καμία συναλλαγή το διάστημα αυτό. 8

10 β) Στους Πελάτες της ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΕΠΕΥ, στους οποίους προσφέρονται υπηρεσίες θεματοφυλακής, γραπτή ενημέρωση: στις δέκα (10) πρώτες μέρες του επόμενου μήνα για τις χρηματιστηριακές συναλλαγές που έχουν πραγματοποιήσει κατά τον προηγούμενο μήνα μαζί με την αποτίμηση του χαρτοφυλακίου τους, ανά εξάμηνο για την αποτίμηση του χαρτοφυλακίου τους. γ) Στους Πελάτες της ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (υποκατ/μα Ελλάδας), στους οποίους προσφέρονται υπηρεσίες λήψης και διαβίβασης εντολής για διεθνή αμοιβαία κεφάλαια, γραπτή ενημέρωση μία (1) φορά κάθε τρεις (3) μήνες, σχετικά με τις συναλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί μέσα στον προηγούμενο διάστημα. δ) Στους Πελάτες της ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ / Δ/νση Private Banking, στους οποίους προσφέρονται οι υπηρεσίες λήψης διαβίβασης εντολής και παροχής επενδυτικών συμβουλών, γραπτή ενημέρωση σε τριμηνιαία, εξαμηνιαία ή ετήσια βάση. ε) Στους Πελάτες που παρέχεται η υπηρεσία της διαχείρισης χαρτοφυλακίου, αποστέλλεται γραπτή ενημέρωση ανά εξάμηνο, αλλά οι Πελάτες δικαιούνται να ζητήσουν να λαμβάνουν την εν λόγω ενημέρωση ανά τρίμηνο. Στις περιπτώσεις που πραγματοποιείται διαχείριση με μόχλευση, η περιοδική ενημέρωση του Πελάτη γίνεται τουλάχιστον ανά μήνα. Σε κάθε περίπτωση, η κατά τα ανωτέρω παροχή ενημέρωσης σε έκαστο Πελάτη εξειδικεύεται στους επί μέρους όρους των συμβάσεων που συνομολογούνται κάθε φορά μεταξύ αυτών και του Συγκροτήματος. Tέλος, ο τρόπος ενημέρωσης που αφορά τόσο την επιβεβαίωση εκτέλεσης των εντολών του Πελάτη όσο και την περιοδική ενημέρωση του, δύναται να καθορίζεται και με διαφορετικό τρόπο σε σχέση με όσα περιγράφονται ανωτέρω, κατόπιν γραπτού αιτήματος του Πελάτη και εφόσον το Συγκρότημα συμφωνεί. 5. ΑΜΟΙΒΕΣ ΧΡΕΩΣΕΙΣ - ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΕΣ Σύμφωνα με την Οδηγία ΜiFID, το Συγκρότημα υποχρεούται να ενημερώνει για τις όποιες αμοιβές, προμήθειες και μη χρηματικά οφέλη προκύπτουν από τις υπηρεσίες που παρέχει προς τους Πελάτες του. Το Συγκρότημα είτε το ίδιο είτε μέσω τρίτων, προσφέρει μια ευρεία γκάμα προϊόντων / υπηρεσιών στους Πελάτες του, συμπεριλαμβανομένων επενδυτικών κεφαλαίων, σύνθετων επενδυτικών προϊόντων, υπηρεσιών χρηματιστηριακών συναλλαγών, ομολόγων, κτλ. Το ύψος των προμηθειών, αμοιβών, σχετικών φόρων και λοιπών χρεώσεων - του Πελάτη ή εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου του - δύναται να διαφέρει, ανάλογα με τη μορφή και το ποσό της επένδυσης, σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα τιμολογιακή πολιτική του Συγκροτήματος η οποία είναι ανακοινώσιμη μέσω του Τιμολογίου Προμηθειών και Εξόδων που είναι διαθέσιμο στους Πελάτες μέσω του δικτύου καταστημάτων και των εταιρειών του Συγκροτήματος. Περαιτέρω πληροφορίες μπορούν να δοθούν στους Πελάτες κατόπιν σχετικού αιτήματός τους. Όπου το ακριβές ποσό δεν είναι εξαρχής γνωστό, δίνονται επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τον υπολογισμό του κόστους, ώστε να μπορεί να επιβεβαιωθεί το ύψος του, όταν αυτό καταστεί γνωστό. Το Συγκρότημα επιπρόσθετα δύναται να λαμβάνει / αποδίδει αντιπαροχές από / προς τρίτα πρόσωπα ή εξουσιοδοτημένους αντιπροσώπους αυτών, εφόσον: γνωστοποιηθούν προηγουμένως στον Πελάτη, αποσκοπούν στην ενίσχυση της ποιότητας της παρεχόμενης υπηρεσίας, δεν εμποδίζουν το Συγκρότημα να συμμορφώνεται με την υποχρέωσή του να εξυπηρετεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα του Πελάτη. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το Συγκρότημα δύναται να λαμβάνει μη χρηματικά οφέλη από τους συνεργαζόμενους χρηματοοικονομικούς οίκους με τη μορφή διαφημιστικού υλικού και εκπαιδευτικών σεμιναρίων. Επίσης, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, το Συγκρότημα δύναται να λαμβάνει αμοιβή για την προώθηση προϊόντων τρίτων ή επιστροφή προμηθειών διαχείρισης, ως ποσοστό επί της συνολικής ετήσιας τοποθέτησης. Ο Πελάτης μπορεί, είτε προσυναλλακτικά είτε μετασυναλλακτικά, να αιτηθεί για περισσότερες πληροφορίες μέσω της αρμόδιας για την παροχή των επενδυτικών υπηρεσιών εταιρείας / Διεύθυνσης του Συγκροτήματος. 6. ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η επίσημη γλώσσα επικοινωνίας με τους Πελάτες είναι η ελληνική. Κατά περίπτωση, είναι δυνατόν να συμφωνηθεί με ορισμένους Πελάτες ως επίσημη γλώσσα επικοινωνίας η αγγλική. Σε περίπτωση που, για λόγους πληρέστερης ενημέρωσης, έχουν καταστεί διαθέσιμα στους Πελάτες έντυπα και στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, σε περίπτωση αμφιβολίας θα υπερισχύει το ελληνικό κείμενο, εκτός ρητής αντιθέτου συμφωνίας. Τα μέσα επικοινωνίας που μπορεί ο Πελάτης να χρησιμοποιήσει για να έρθει σε επικοινωνία είναι τα ακόλουθα: τηλέφωνο, ταχυδρομείο, fax, , σύμφωνα πάντα με τα επί μέρους στοιχεία επικοινωνίας που δηλώνει κάθε φορά ο Πελάτης και εφόσον είναι αποδεκτά από το Συγκρότημα. Οι παραγγελίες για την εκτέλεση εντολής δίδονται τηλεφωνικώς, εγγράφως ή μέσω ειδικού μηχανογραφικού συστήματος που λειτουργεί στο διαδίκτυο (web trading), εξαιρουμένου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ( ). Στις περιπτώσεις λήψης τηλεφωνικών εντολών Πελατών, οι εντολές ηχογραφούνται για λόγους αμοιβαίας προστασίας των συμφερόντων των δύο μερών. Το προϊόν της ηχογράφησης αρχειοθετείται από το Συγκρότημα και τίθεται, εφόσον αυτό του ζητηθεί, στη διάθεση των αρμοδίων εποπτικών αρχών, σύμφωνα με όσα ορίζει εκάστοτε ο νόμος, δύναται δε να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό υλικό αποκλειστικά και μόνο για την απόδειξη της λήψης της εντολής από το Συγκρότημα. 9

11 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΠΟΝΩΝ Για οποιοδήποτε πρόβλημα παρουσιαστεί στις συναλλαγές σας με το Συγκρότημα κατά την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών, μπορείτε να απευθυνθείτε στην αντίστοιχη Υπηρεσία Παραπόνων, δηλ.: Για την ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ (υποκατ/μα Ελλάδος): Λ.Αλεξάνδρας 170 Αθήνα 11521, τηλ , fax , Για την ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ: τηλ , φαξ , Για την ΚΥΠΡΟΥ Asset Management ΑΕΔΑΚ: Τμήμα Marketing, τηλ και φαξ , Επίσης μπορείτε να υποβάλετε το παράπονο σας και μέσω της ιστοσελίδας του Συγκροτήματος: Τέλος, μπορείτε να απευθυνθείτε στο Γραφείο του Μεσολαβητή Τραπεζικών-Επενδυτικών Υπηρεσιών: Μασσαλίας 1, Αθήνα, τηλ , φαξ , site: 8. ΦΥΛΑΞΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΕΛΑΤΗ Το Συγκρότημα παρέχει το ίδιο, μέσω των εκάστοτε αρμόδιων εταιρειών του ή μέσω τρίτων με τους οποίους συνάπτει συμβάσεις συνεργασίας κατά καιρούς, υπηρεσίες θεματοφυλακής για τους Πελάτες του. Προκειμένου να διαφυλάσσονται τα δικαιώματα των Πελατών σε σχέση με τα χρηματοπιστωτικά μέσα και κεφάλαια που τους ανήκουν, το Συγκρότημα: Τηρεί τα απαραίτητα στοιχεία και λογαριασμούς έτσι ώστε να είναι σε θέση ανά πάσα στιγμή και χωρίς καθυστέρηση να διαχωρίζει τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται για λογαριασμό έκαστου Πελάτη, από τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται για λογαριασμό οποιουδήποτε άλλου Πελάτη, καθώς και από τα δικά του περιουσιακά στοιχεία. Τηρεί τα αρχεία και τους λογαριασμούς κατά τρόπο με τον οποίο διασφαλίζει την ακρίβεια κι ιδίως την αντιστοιχία τους με τα χρηματοπιστωτικά μέσα και τα κεφάλαια που κατέχονται για λογαριασμό έκαστου Πελάτη. Εξετάζει ανά τακτά διαστήματα τη συμφωνία μεταξύ των λογαριασμών και αρχείων που τηρεί η ίδια με τους λογαριασμούς και τα αρχεία που τηρούν τυχόν τρίτοι, οι οποίο κατέχουν περιουσιακά στοιχεία για λογαριασμό Πελατών. Λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει ότι τα χρηματοπιστωτικά μέσα Πελατών που τυχόν έχουν κατατεθεί σε τρίτον, μπορούν να διαχωριστούν από τα χρηματοπιστωτικά μέσα που ανήκουν στο Συγκρότημα και από τα χρηματοπιστωτικά μέσα που ανήκουν σε αυτόν τον τρίτο, με τη χρήση λογαριασμών σε διαφορετικά ονόματα στα βιβλία του τρίτου ή με άλλα ισοδύναμα μέτρα με τα οποία επιτυγχάνεται το ίδιο επίπεδο προστασίας. Θεσπίζει κατάλληλες οργανωτικές ρυθμίσεις για να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο απώλειας ή μείωσης των περιουσιακών στοιχείων Πελατών ή των δικαιωμάτων σε σχέση με τα περιουσιακά αυτά στοιχεία, λόγω κατάχρησης των περιουσιακών στοιχείων, απάτης, κακής διαχείρισης, πλημμελούς τήρησης αρχείου ή αμέλειας. Σε περίπτωση που το Συγκρότημα μέσω των εκάστοτε αρμοδίων εταιρειών του, κατέχει χρηματοπιστωτικά μέσα ή κεφάλαια Πελατών, ενημερώνει τον Ιδιώτη Πελάτη της κατά περίπτωση: Εάν χρηματοπιστωτικά μέσα ή κεφάλαιά του μπορεί να κατέχονται από τρίτον για λογαριασμό του Συγκροτήματος, καθώς και για την ευθύνη που έχει το Συγκρότημα, για τυχόν πράξεις ή παραλείψεις του τρίτου και για τις συνέπειες για τον Πελάτη από ενδεχόμενη αφερεγγυότητα του τρίτου. Εάν μπορεί να κατέχονται από τρίτον σε συλλογικό λογαριασμό χρηματοπιστωτικά μέσα του Πελάτη και τον προειδοποιεί σαφώς για τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται. Εάν δεν είναι δυνατόν να προσδιορίζονται ειδικά τα χρηματοπιστωτικά μέσα του Πελάτη, τα οποία κατέχει τρίτος από τα χρηματοπιστωτικά μέσα του τρίτου ή του Συγκροτήματος και τον προειδοποιεί σαφώς για τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται. Εάν οι λογαριασμοί στους οποίους τηρούνται χρηματοπιστωτικά μέσα ή κεφάλαια του Πελάτη διέπονται από τη νομοθεσία κράτους εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και του επισημαίνει ότι τα δικαιώματά του ως προς τα συγκεκριμένα χρηματοπιστωτικά μέσα ή κεφάλαια του μπορεί να διαφέρουν αναλόγως. Σχετικά με την ύπαρξη και τους όρους εμπράγματης ασφάλειας ή βάρους που έχει ή μπορεί να αποκτήσει το Συγκρότημα επί χρηματοπιστωτικών μέσων ή κεφαλαίων Πελατών του. Σχετικά με δικαίωμα συμψηφισμού που έχει σε σχέση με χρηματοπιστωτικά μέσα ή κεφάλαια του Πελάτη. Σχετικά με τυχόν δικαίωμα εμπράγματης ασφάλειας, βάρους ή δικαίωμα συμψηφισμού επί χρηματοπιστωτικών μέσων ή κεφαλαίων του που μπορεί να έχει ο θεματοφύλακας. Εν ευθέτω χρόνω, προτού συνάψει συναλλαγές χρηματοδοτήσεως τίτλων επί χρηματοπιστωτικών μέσων που κατέχει για λογαριασμό του Πελάτη ή προτού χρησιμοποιήσει με άλλο τρόπο τα χρηματοπιστωτικά μέσα του Πελάτη για ίδιο λογαριασμό ή για λογαριασμό άλλου Πελάτη του, μέσω σταθερού μέσου, παρέχοντας σαφή, πλήρη και ακριβή πληροφόρηση για τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του Συγκροτήματος, όσον αφορά την χρησιμοποίηση των χρηματοπιστωτικών μέσων, καθώς και των σχετικών κινδύνων. Σε κάθε περίπτωση που οι Πελάτες επιθυμούν να ορίσουν τρίτον θεματοφύλακα της επιλογής τους, το Συγκρότημα δεν θα φέρει ουδεμία ευθύνη για τις πράξεις ή τις παραλείψεις του τρίτου θεματοφύλακα. Αναλυτικότερες πληροφορίες για τη φύλαξη των περιουσιακών στοιχείων Πελατών, είτε αυτή γίνεται από το ίδιο το Συγκρότημα, είτε γίνεται μέσω τρίτων, με τους οποίους το Συγκρότημα συνεργάζεται ή θα συνεργαστεί στο μέλλον, καθώς και για τους τυχόν κινδύνους που συνεπάγεται η τελευταία περίπτωση, παρέχονται στους όρους των συμβάσεων και, κατόπιν αιτήματος, μέσω του δικτύου των καταστημάτων και των υπηρεσιών του Συγκροτήματος. 10

12 9. ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ Α. ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ, περιλαμβανομένου του υποκαταστήματός της στην Ελλάδα, είναι μέλος του Ταμείου Αποζημίωσης Επενδυτών-Πελατών Τραπεζών («το Ταμείο») που ιδρύθηκε και λειτουργεί στην Κύπρο, δυνάμει του περί Επιχειρήσεων Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών (Ε.Π.Ε.Υ.) κυπριακού Νόμου του 2002 όπως τροποποιήθηκε και των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Ταμείου Αποζημίωσης Επενδυτών Πελατών Τραπεζών Κανονισμών του 2004 (Κ.Δ.Π. 530/2004) που εκδόθηκαν με βάση το Νόμο αυτό. Η συμμετοχή στο Ταμείο είναι υποχρεωτική για όλες τις Τράπεζες, οι οποίες έχουν ως έδρα τους την Κυπριακή Δημοκρατία και προσφέρουν επενδυτικές υπηρεσίες, καθώς και για τα υποκαταστήματα αυτών σε άλλες χώρες εκτός της Κύπρου. Σκοπός του Ταμείου είναι η εξασφάλιση απαιτήσεων των καλυπτόμενων Πελατών έναντι των Τραπεζών-μελών του, με την καταβολή αποζημίωσης για απαιτήσεις τους που απορρέουν από τις παρεχόμενες από τα μέλη του καλυπτόμενες επενδυτικές υπηρεσίες, εφόσον διαπιστωθεί αδυναμία του μέλους να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Το Ταμείο δεν καλύπτει ορισμένες κατηγορίες επενδυτών, όπως ενδεικτικά και όχι περιοριστικά θεσμικούς και επαγγελματίες επενδυτές. Το ύψος της καταβαλλόμενης αποζημίωσης προς τους καλυπτόμενους επενδυτές πελάτες των μελών του Ταμείου ανέρχεται σήμερα μέχρι του ποσού των είκοσι χιλάδων Ευρώ ( ) και η κάλυψη αυτή ισχύει έναντι ενός μέλους του Ταμείου, ανεξάρτητα από τον αριθμό λογαριασμών που διατηρεί, το νόμισμα και τον τόπο παροχής της υπηρεσίας. Αναλυτικές πληροφορίες ως προς το Ταμείο Αποζημίωσης Επενδυτών και τις διατάξεις που το διέπουν διατίθενται μέσω του αντίστοιχου ενημερωτικού εντύπου, το οποίο βρίσκεται σε κάθε κατάστημα της Τράπεζας Κύπρου, όπως ισχύει κάθε φορά. Β. ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ ΚΥΠΡΟΥ Asset Management ΑΕΔΑΚ Όσον αφορά ειδικά τις εταιρείες του Συγκροτήματος ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ και ΚΥΠΡΟΥ Asset Management ΑΕΔΑΚ, η καταβολή αποζημίωσης σε επενδυτές για υποχρεώσεις που απορρέουν από την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών, διέπεται από τις διατάξεις περί του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών («το Συνεγγυητικό»), σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2533/1997, όπως ισχύει. Το ύψος της καλύψεως των παρεχόμενων προς των Πελάτη επενδυτικών υπηρεσιών ανέρχεται σήμερα μέχρι του ποσού των τριάντα χιλιάδων Ευρώ ( ), για το σύνολο των παρεχόμενων επενδυτικών υπηρεσιών. Επιπροσθέτως η ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ έχει υπογράψει ασφαλιστήριο συμβόλαιο με αναγνωρισμένη ασφαλιστική εταιρεία, με το οποίο παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη των απαιτήσεων του Πελάτη κατά της εταιρείας. Ο Πελάτης λαμβάνει γνώση των όρων του συμβολαίου αυτού, καθώς και των εκάστοτε τροποποιήσεων του στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας, κατόπιν αιτήματός του. 10. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ 1. Περιγραφή Επενδυτικών Κινδύνων Προειδοποίηση Γενικών Κινδύνων Κάθε επένδυση σε χρηματοοικονομικά μέσα ενέχει κινδύνους, ο βαθμός των οποίων εξαρτάται από τη φύση της κάθε επένδυσης. Η παρούσα ενημέρωση δεν δύναται να αποκαλύψει όλους τους κινδύνους ή άλλες σημαντικές πτυχές των προϊόντων που περιγράφονται πιο κάτω και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί ως επενδυτική συμβουλή ή ως σύσταση για παροχή οποιασδήποτε από τις υπηρεσίες ή για επένδυση σε οποιαδήποτε από τα προϊόντα που αναφέρονται πιο κάτω. Οι επενδυτές δεν πρέπει να πραγματοποιούν συναλλαγές σε αυτά ή σε οποιαδήποτε άλλα προϊόντα εκτός και αν αντιλαμβάνονται πλήρως τη φύση τους, τους κινδύνους που εμπεριέχουν και την έκταση της έκθεσής τους στους κινδύνους αυτούς. Πρέπει επίσης να πειστούν ότι το προϊόν είναι κατάλληλο για αυτούς λαμβάνοντας υπόψη τα προσωπικά και οικονομικά τους δεδομένα και την επενδυτική τους στρατηγική. Σε περίπτωση που δεν είναι βέβαιοι ως προς τη σημασία οποιασδήποτε από τις αποκαλύψεις ή προειδοποιήσεις που περιγράφονται κατωτέρω, προτείνουμε να λάβουν ανεξάρτητη νομική και/ή χρηματοοικονομική συμβουλή, προτού πάρουν οποιεσδήποτε επενδυτικές αποφάσεις. Μερικά από αυτά τα προϊόντα είναι ακατάλληλα για πολλούς επενδυτές. Τα είδη κινδύνων που πιθανό να απασχολούν τους επενδυτές επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, περιλαμβανομένου του τρόπου δημιουργίας ή δόμησης του προϊόντος. Οι συγκεκριμένοι κίνδυνοι ενός προϊόντος ή συναλλαγής εξαρτώνται από τους όρους του προϊόντος ή της συναλλαγής και τις ιδιαίτερες περιστάσεις και τις σχέσεις μεταξύ των σχετικών συμβαλλόμενων μερών που συμμετέχουν σε τέτοια προϊόντα ή συναλλαγές. Στην περίπτωση χρηματοοικονομικού προϊόντος αποτελούμενου από δύο ή περισσότερα διαφορετικά χρηματοοικονομικά μέσα ή υπηρεσίες, είναι πιθανόν οι κίνδυνοι να είναι μεγαλύτεροι από τους κινδύνους που συνδέονται με οποιαδήποτε από τις συνιστώσες του, καθώς ενδέχεται να υπάρχει αλληλεπίδραση των κινδύνων, γεγονός που θα οδηγήσει σε αύξηση του συνολικού κινδύνου της επένδυσης. Οι επενδύσεις αναμένεται να παρέχουν απόδοση ανάλογα με το βαθμό κινδύνου που εμπεριέχουν. Η τιμή ή η αξία κάποιας επένδυσης εξαρτάται από τις διακυμάνσεις στις χρηματοοικονομικές αγορές, τις οποίες κανείς δεν μπορεί να προκαθορίσει. Τα αριθμητικά στοιχεία που αφορούν προσομοιώσεις παρελθουσών αποδόσεων και οι παρελθούσες ή προηγούμενες αποδόσεις δεν αποτελούν ένδειξη της μελλοντικής απόδοσης. Η φύση και η έκταση του επενδυτικού κινδύνου ποικίλει μεταξύ χωρών και μεταξύ επενδύσεων. Οι κίνδυνοι που περιγράφονται πιο κάτω δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενοι και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. 11

13 Συστημικός Κίνδυνος Ο συστημικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος που πηγάζει από τη μεγάλη αλληλεπίδραση των διαφόρων αγορών, που έχει σαν αποτέλεσμα προβλήματα που ενδεχομένως εμφανιστούν σε μία από αυτές, να διαδίδονται και στις υπόλοιπες αγορές. Αφορά το σύνολο του χρηματοπιστωτικού τομέα, όχι μία μεμονωμένη αγορά, και κατά συνέπεια αφορά όλο το οικονομικό σύστημα και εμφανίζεται με τη μορφή αλυσιδωτών αντιδράσεων. Κίνδυνος Αγοράς Ο κίνδυνος αγοράς είναι ο κίνδυνος μεταβολής της αξίας μιας επένδυσης από μεταβολές σε γενικούς παράγοντες της αγοράς όπως επιτοκίων, τιμών μετοχών, μετοχικών ή άλλων δεικτών, νομισμάτων, τιμών εμπορευμάτων. Οι επενδυτές σε χρηματοοικονομικά μέσα διατρέχουν τον κίνδυνο να απολέσουν μέρος ή το σύνολο του κεφαλαίου τους σε περίπτωση αρνητικής μεταβολής των τιμών. Ο κίνδυνος αγοράς οφείλεται σε γενικές αιτίες που επηρεάζουν όλους τους ομοειδείς τίτλους και όχι έναν συγκεκριμένο τίτλο λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που αφορούν μόνο αυτόν. Πιστωτικός Κίνδυνος Ο πιστωτικός κίνδυνος αναφέρεται στο ενδεχόμενο ο εκδότης ενός τίτλου να μην είναι σε θέση να εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις. Ειδικώτερα στην περίπτωση που ο τίτλος διαπραγματεύεται στη δευτερογενή αγορά η οποιαδήποτε αλλαγή της πιστοληπτικής αξιοπιστίας του εκδότη ή η αδυναμία του να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, τιμολογείται από την αγορά και αντικατοπτρίζεται στην τιμή διαπραγμάτευσης του τίτλου. Στην μείωση του βαθμού φερεγγυότητας του εκδότη οδηγεί η επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης. Η πιθανότητα επιδείνωσης της οικονομικής κατάσταση του εκδότη μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους, όπως ενδεικτικώς, οι λανθασμένες επιχειρηματικές επιλογές, η μη ορθή διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, η μη συμμόρφωση με διαδικασίες και κανονισμούς, ο ελλιπής εσωτερικός έλεγχος, ο ακατάλληλος εξοπλισμός της επιχείρησης, η διάδοση αρνητικών ειδήσεων σχετικά με τον εκδότη και οι γενικότερες δυσμενείς εξελίξεις στον κλάδο δραστηριότητάς του. Κίνδυνος Αντισυμβαλλόμενου Ο κίνδυνος του αντισυμβαλλομένου αφορά την πιθανότητα ο αντισυμβαλλόμενος σε μια οικονομική συναλλαγή να παραλείψει να εκπληρώσει τη συμβατική του υποχρέωση. Στην περίπτωση χρηματιστηριακών προϊόντων δεν υφίσταται κίνδυνος αντισυμβαλλομένου, καθώς ο αντισυμβαλλόμενος σε κάθε πράξη είναι ο οργανισμός εκκαθάρισης συναλλαγών. Ο κίνδυνος του αντισυμβαλλόμενου υφίσταται σε προϊόντα που διαπραγματεύονται εκτός οργανωμένης αγοράς. Σε περίπτωση που ο επενδυτής καταβάλλει το απαιτούμενο από τη συναλλαγή ποσό και δεν παραλάβει ταυτόχρονα το προϊόν, ο κίνδυνος αντισυμβαλλόμενου ονομάζεται κίνδυνος ατελών συναλλαγών και το ύψος του κινδύνου ισούται με το καταβλητέο ποσό. Αν η συναλλαγή που συμφωνείται σήμερα πραγματοποιείται σε προκαθορισμένη μελλοντική χρονική στιγμή, τότε ο κίνδυνος αντισυμβαλλόμενου αφορά κίνδυνο από τη διενέργεια συναλλαγών επί εξωχρηματιστηριακών παραγώγων τίτλων. Κίνδυνος Ρευστότητας Ο κίνδυνος ρευστότητας είναι χρηματοοικονομικός κίνδυνος που προκύπτει λόγω της αβέβαιης ρευστότητας δηλ. του πόσο γρήγορα ένα χρηματοοικονομικό προϊόν μπορεί να πωληθεί και να μετατραπεί σε μετρητά (το πιο ρευστό περιουσιακό στοιχείο) χωρίς να καταλήγει ο πωλητής να εισπράττει σημαντικά μικρότερο ποσό από το ποσό της αρχικής επένδυσης. Η ρευστότητα ενός προϊόντος επηρεάζεται άμεσα από την προσφορά και τη ζήτηση που υπάρχει για το συγκεκριμένο προϊόν και επίσης έμμεσα από άλλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων πιθανών διαταραχών στην αγορά, ή ζητημάτων υποδομής όπως διαταραχής στη διαδικασία διακανονισμού τίτλων. Λόγω της τάσης του να εμπεριέχει και άλλους κινδύνους, είναι δύσκολο ή αδύνατο να απομονωθεί ο κίνδυνος ρευστότητας. Κίνδυνος ρευστοποίησης σε δυσμενείς συνθήκες αγοράς Η καθημερινή αποτίμηση ενός προϊόντος και ιδιαίτερα στην περίπτωση ενός σύνθετου επενδυτικού προϊόντος μπορεί να επηρεάζεται από την έντονη μεταβλητότητα ή τις διακυμάνσεις, που μπορεί να απαιτήσουν την πληρωμή εκ μέρους του επενδυτή του περιθωρίου ασφάλισης, έκτακτων πληρωμών ή τη μεταπώληση μερική ή ολική του προϊόντος πριν τη λήξη του, προκειμένου να συμμορφωθεί με τις συμβατικές ή κανονιστικές υποχρεώσεις του. Ως εκ τούτου, ενδέχεται ο επενδυτής να αναγκαστεί να πουλήσει ή να ρευστοποιήσει το χρηματοοικονομικό εργαλείο σε δυσμενείς για τον ίδιο συνθήκες αγοράς. Σε περίπτωση που υπάρχουν ενδοιασμοί / επιφυλάξεις σχετικά με τη ρευστοποίηση, τότε πιθανότατα μία τέτοια επένδυση σε προϊόν με αυτούς τους κινδύνους να πρέπει να εξαιρεθεί ή να περιοριστεί. Συναλλαγματικός Κίνδυνος Ένας επενδυτής, το εγχώριο νόμισμα του οποίου διαφέρει από το νόμισμα του επενδυτικού προϊόντος, θα υπόκειται στις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, οι οποίες ενδέχεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην απόδοση του επενδυτή κατά τη μετατροπή των ποσών που εισπράττονται σύμφωνα με τους όρους του προϊόντος στο εγχώριο νόμισμα του επενδυτή. Κίνδυνος μόχλευσης Ο κίνδυνος αυτός υπάρχει (κυρίως στα παράγωγα) όταν το ποσό του απαιτούμενου περιθωρίου ασφάλισης για το άνοιγμα μίας θέσης είναι μικρό σε σχέση με την συνολική αξία του συμβολαίου, οπότε μια μικρή σε μέγεθος μεταβολή της αξίας του 12

14 συμβολαίου, θα έχει μια αναλογικά πολύ μεγαλύτερη επίδραση στο κεφάλαιο που θα πρέπει να καταβληθεί για την διατήρηση της θέσεως. Λόγω αυτού, στις περιπτώσεις αρνητικής μεταβολής, υπάρχει πιθανότητα ο επενδυτής να απολέσει πολύ μεγαλύτερο ποσό από το αρχικό κεφάλαιο της επένδυσης. Κίνδυνος από προϊόντα μειωμένης εξασφαλίσεως Είναι ο κίνδυνος που προέρχεται σε περίπτωση που ο Πελάτης είναι κάτοχος κινητής αξίας μειωμένης εξασφαλίσεως (χαμηλής σειράς ικανοποίησης). Στην περίπτωση αυτή ο εκδότης εκπληρώνει πρώτα τις συμβατικές του υποχρεώσεις που προκύπτουν από τα προϊόντα κύριας εξασφάλισης (υψηλής σειράς ικανοποίησης) και τις υποχρεώσεις στους υπόλοιπους πιστωτές του και στην συνέχεια, εάν αυτό είναι εφικτό, τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τα προϊόντα μειωμένης εξασφαλίσεως. Λειτουργικός Κίνδυνος Ο λειτουργικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος μη καλής λειτουργίας της αγοράς. Οφείλεται σε ανεπαρκείς ή αποτυχημένες εσωτερικές διαδικασίες, σε διακοπές ή δυσλειτουργίες στα αναγκαία συστήματα και ελέγχους, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων πληροφορικής καθώς και σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως φυσικές καταστροφές ή τρομοκρατικές επιθέσεις, που θέτουν εκτός λειτουργίας τα συστήματα διακανονισμού των συναλλαγών ή μειώνουν την αξία περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν αντικείμενα της συναλλαγής. Ο λειτουργικός κίνδυνος μπορεί να έχει αρνητική επίδραση σε όλα τα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Κίνδυνος Διακανονισμού Ο κίνδυνος διακανονισμού είναι ο κίνδυνος να μην πραγματοποιηθεί ο διακανονισμός μίας συναλλαγής μέσα στην προβλεπόμενη προθεσμία και αποτελεί μία μορφή λειτουργικού κινδύνου. Σε πολλά χρηματιστήρια, την εκπλήρωση μιας συναλλαγής μπορεί «να εγγυηθεί» το χρηματιστήριο ή ο οίκος εκκαθάρισης. Συνήθως, δεν υπάρχει κάποιος οίκος εκκαθάρισης για τα εξωχρηματιστηριακά προϊόντα (OTC) (παρόλο που οι μη καταχωρημένες μεταβιβάσιμες κινητές αξίες μπορούν να εκκαθαριστούν μέσω ενός οίκου εκκαθάρισης). Ο κίνδυνος διακανονισμού αυξάνεται όπου η εκκαθάριση των διαφορετικών μερών της συναλλαγής γίνεται σε διαφορετικές χρονικές ζώνες ή σε διαφορετικά συστήματα διακανονισμού όπου δεν υπάρχει δυνατότητα συμψηφισμού. Αυτός ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα οξύς στις συναλλαγματικές συναλλαγές και τις συμβάσεις ανταλλαγής νομισμάτων. Ο τύπος αυτός του κινδύνου προκύπτει λόγω κακής ή ανεπαρκούς λειτουργίας των συστημάτων διακανονισμού και εκκαθάρισης. Κίνδυνος των συστημάτων πληρωμών Ο κίνδυνος συστημάτων πληρωμών αποτελεί μία άλλη μορφή λειτουργικού κινδύνου και εμφανίζεται στην περίπτωση κακής λειτουργίας του τραπεζικού και όχι του χρηματιστηριακού τμήματος της αγοράς. Κίνδυνος Θεματοφυλακής Ο κίνδυνος απώλειας περιουσιακών στοιχείων, λόγω πράξεων ή παραλείψεων του θεματοφύλακα ή ακόμα λόγω απάτης σε περίπτωση που ο θεματοφύλακας ή κάθε τρίτο πρόσωπο στο οποίο έχει ανατεθεί η φύλαξη επί μέρους περιουσιακών στοιχείων καταστεί αφερέγγυος. Ρυθμιστικός και Νομικός Κίνδυνος Ο νομικός κίνδυνος προέρχεται από κακή ή ανεπαρκή τεκμηρίωση από νομική άποψη των εγγράφων, των συμβάσεων, του πλαισίου που διέπει την εκκαθάριση και γενικά κάθε θέματος που αφορά χρηματοπιστωτικά μέσα ή συναλλαγές πάνω σε αυτά. Παράλληλα οι αποδόσεις σε όλες, και ιδιαίτερα σε νέες επενδύσεις, διατρέχουν κίνδυνο από ρυθμιστικές ή νομικές ενέργειες και αλλαγές που πιθανό να αλλάξουν την προοπτική κέρδους μιας επένδυσης. Οι νομικές αλλαγές θα μπορούσαν ακόμη και να καταστήσουν παράνομη μια προηγουμένως νόμιμη επένδυση. Αλλαγές σε σχετικά ζητήματα όπως η φορολογία θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στην κερδοφορία. Τέτοιοι κίνδυνοι είναι απρόβλεπτοι και εξαρτώνται από πολυάριθμους πολιτικούς, οικονομικούς και άλλους παράγοντες. Για το λόγο αυτό οι κίνδυνοι αυτοί είναι μεγαλύτεροι στις αναδυόμενες αγορές όπου υπάρχει γενικά λιγότερη κυβερνητική επίβλεψη και έλεγχος των πρακτικών των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας, των χρηματιστηρίων και των εξωχρηματιστηριακών αγορών. Επιπρόσθετα, η φύση της νομοθεσίας και των κανονισμών με την οποία είναι εξοικειωμένοι οι επενδυτές στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, είναι πιθανό να μην υπάρχει σε μερικές χώρες, και όπου υπάρχει, μπορεί να υπόκειται σε ασυμβίβαστη ή αυθαίρετη εφαρμογή ή ερμηνεία και μπορεί να αλλάξει με αναδρομική ισχύ. Κίνδυνος συγκέντρωσης Ο κίνδυνος συγκέντρωσης είναι ο κίνδυνος που απορρέει από την επένδυση όλων των διαθέσιμων χρημάτων ενός επενδυτή σε ένα μόνο προϊόν, ένα χρηματοπιστωτικό μέσο. Ο κίνδυνος συγκέντρωσης περιορίζεται όταν ο επενδυτής τοποθετεί τα διαθέσιμά του σε περισσότερα χρηματοπιστωτικά μέσα διαφορετικών χαρακτηριστικών. Κίνδυνος φήμης Ο κίνδυνος φήμης είναι το ενδεχόμενο μείωσης της φήμης και της αξιοπιστίας μίας εταιρείας ή της αγοράς συνολικά. Ακόμα και αν η φήμη είναι αβάσιμη, το δυσμενές της αποτέλεσμα δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί. Ιδιαίτερα στην περίπτωση των χρηματαγορών και των κεφαλαιαγορών υπάρχει ευαισθησία σε κάθε είδους νέα πληροφορία, ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι έγκυρη ή άκυρη, με αποτέλεσμα να σημειώνεται υπερβολική αντίδραση σε αυτές. 13

15 2. Περιγραφή Χρηματοοικονομικών Μέσων και Σχετικοί Κίνδυνοι Οι συγκεκριμένες πτυχές οποιασδήποτε συναλλαγής πρέπει να επαληθεύονται προσεκτικά, να γίνονται κατανοητές και αποδεκτές από κάθε αντισυμβαλλόμενο στη συναλλαγή, μέσω του εντύπου συναλλαγής, της εξωχρηματιστηριακής συμφωνίας (OTC agreement) ή άλλου αποδεκτού μέσου. Αυτές θα καθορίσουν τους συγκεκριμένους όρους της συναλλαγής της οποίας ο κίνδυνος πρέπει να αξιολογηθεί. Παρόλο που παρατίθεται πιο κάτω μια γενική περιγραφή των διαθέσιμων προϊόντων, τα προϊόντα αυτά δυνατό να έχουν διαφορετικά ή ειδικά χαρακτηριστικά και προφίλ κινδύνου ανάλογα με τις συγκεκριμένες λεπτομέρειες της κάθε συναλλαγής και των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά, ιδιαίτερα όταν τα προϊόντα αυτά συνδυάζονται. Μία γενική περιγραφή των διαφόρων διαθέσιμων προϊόντων που προσφέρονται παρατίθεται πιο κάτω: Μετοχές Οι μετοχές είναι προϊόντα που υποδηλούν μερίδιο ιδιοκτησίας σε μια επιχείρηση. Αντιπροσωπεύουν μια υποχρέωση σε ένα αναλογικό μερίδιο των περιουσιακών στοιχείων και των κερδών της επιχείρησης (πληρωτέων υπό μορφή μερισμάτων), αλλά ακολουθεί σε προτεραιότητα τις υποχρεώσεις των πιστωτών. Οι μέτοχοι λαμβάνουν διανομή από τα κέρδη μόνο αφότου καλυφθούν οι υποχρεώσεις υψηλότερης προτεραιότητας. Επιπρόσθετα από ένα μερίδιο στα κέρδη της επιχείρησης, οι μετοχές προσφέρουν σημαντική δυνατότητα για κεφαλαιακή απόδοση. Οι μετοχές αντιμετωπίζονται ως υψηλού κινδύνου και θεωρούνται μακροπρόθεσμες επενδύσεις των οποίων η αξία δύναται να μειωθεί καθώς επίσης και να αυξηθεί. Οι μέτοχοι είναι εκτεθειμένοι σε όλους τους κύριους κινδύνους που αναφέρονται στο Μέρος 1. της παρούσας ενότητας και ιδιαίτερα στο κίνδυνο αγοράς. Οι μετοχές είναι χρηματοοικονομικό μέσο που παρουσιάζει αυξημένη μεταβλητότητα σε σχέση με τα ομόλογα. Επενδύοντας στο μετοχικό κεφάλαιο μίας μόνο εταιρείας, ο επενδυτής είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένος στον ειδικό κίνδυνο της συγκεκριμένης εταιρείας (ο οποίος θα μπορούσε να μειωθεί με την προσθήκη και άλλων μετοχών στο χαρτοφυλάκιο). Πιστοποιητικά (Depositary receipts) Τα Πιστοποιητικά (ADRs, GDRs κτλ) είναι διαπραγματεύσιμα πιστοποιητικά, που κατά κανόνα εκδίδονται από μια τράπεζα, και τα οποία αντιπροσωπεύουν έναν συγκεκριμένο αριθμό μετοχών σε μια εταιρεία. Είναι διαπραγματεύσιμα σε χρηματιστήριο, τοπικό ή ξένο ως προς τον εκδότη του πιστοποιητικού. Δύνανται να διευκολύνουν την επένδυση στις επιχειρήσεις λόγω ευρέως διαθέσιμων πληροφοριών που αφορούν στις τιμές των πιστοποιητικών, χαμηλότερου κόστους συναλλαγής και των διανομών μερισμάτων σε τακτά χρονικά διαστήματα. Οι σχετικοί κίνδυνοι αφορούν τόσο στην υποκείμενη μετοχή όσο και στην τράπεζα που εκδίδει το πιστοποιητικό. Τα πιστοποιητικά που αντιπροσωπεύουν υποκείμενες μετοχές σε ξένες αγορές (ειδικώτερα σε αναδυόμενες αγορές) περιλαμβάνουν επίσης κινδύνους που σχετίζονται με τέτοιες κεφαλαιαγορές. Δικαιώματα αγοράς μετοχών - ΔΑΜ Τα ΔΑΜ είναι μεταβιβάσιμες κινητές αξίες, οι οποίες εκδίδονται από μια εταιρεία και προσφέρονται στους μετόχους της. Αποτελούν δικαίωμα περιορισμένης χρονικής διάρκειας για εγγραφή για έναν συγκεκριμένο αριθμό νέων μετοχών ή χρεογράφων που εκδίδονται από την ίδια εταιρεία. Το δικαίωμα εγγραφής σε νέα έκδοση μετοχών, που ένα ΔΑΜ παρέχει, είναι χρονικά περιορισμένο, έτσι που εάν ο επενδυτής παραλείψει να ασκήσει αυτό το δικαίωμα μέσα στο προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα, το δικαίωμα λήγει χωρίς οποιαδήποτε αξία. Εάν τα δικαιώματα εγγραφής ασκηθούν, ο κάτοχος του ΔΑΜ υποχρεούται να καταβάλει στον εκδότη την τιμή άσκησης. Η άσκηση του ΔΑΜ θα δώσει στον κάτοχο του ΔΑΜ όλα τα δικαιώματα και τους κινδύνους ιδιοκτησίας της υποκείμενης μετοχής. Εντούτοις, εάν κατά την ημερομηνία άσκησης του ΔΑΜ, η τιμή αγοράς των υποκείμενων μετοχών είναι κάτω από την τιμή άσκησης του ΔΑΜ, το ΔΑΜ καθίσταται άνευ αξίας. Τα ΔΑΜ παρέχουν δυνατότητα μόχλευσης, το μέγεθος της οποίας βασίζεται στην τιμή άσκησης του ΔΑΜ σε σχέση με την τιμή της υποκείμενης αξίας. Έτσι, μια σχετικά μικρή διακύμανση της τιμής της υποκείμενης αξίας είναι πιθανό να οδηγήσει σε μια δυσανάλογα μεγάλη διακύμανση είτε ευνοϊκή είτε μη ευνοϊκή για την αξία του ΔΑΜ. Η τιμή των ΔΑΜ παρουσιάζει σημαντικά αυξημένη μεταβλητότητα. Το ΔΑΜ δυνητικά υπόκειται σε όλους τους κύριους κινδύνους όπως αναφέρονται πιο πάνω. Δικαιώματα προτίμησης (Rights) Τα Δικαιώματα Προτίμησης είναι μεταβιβάσιμες κινητές αξίες οι οποίες εκδίδονται από μια εταιρεία και προσφέρονται στους μετόχους της. Αποτελούν δικαίωμα περιορισμένης χρονικής διάρκειας για εγγραφή για έναν συγκεκριμένο αριθμό νέων μετοχών ή χρεογράφων που εκδίδονται από την ίδια εταιρεία. Εάν τα Δικαιώματα Προτίμησης ασκηθούν, ο κάτοχος του Δικαιώματος Προτίμησης υποχρεούται να καταβάλει στον εκδότη την τιμή άσκησης. Η άσκηση του Δικαιώματος Προτίμησης θα δώσει στον κάτοχο του όλα τα δικαιώματα και τους κινδύνους ιδιοκτησίας της υποκείμενης μετοχής. Τα Δικαιώματα Προτίμησης παρέχουν δυνατότητα μόχλευσης, το μέγεθος της οποίας βασίζεται στη τιμή άσκησης του Δικαιώματος Προτίμησης σε σχέση με την τιμή της υποκείμενης αξίας. Έτσι, μια σχετικά μικρή διακύμανση της τιμής της υποκείμενης αξίας δύναται να οδηγήσει σε μια δυσανάλογα μεγάλη διακύμανση είτε ευνοϊκή είτε μη ευνοϊκή για την αξία του Δικαιώματος Προτίμησης. Η τιμή των Δικαιωμάτων Προτίμησης παρουσιάζει σημαντικά αυξημένη μεταβλητότητα. Το Δικαίωμα Προτίμησης δυνητικά υπόκειται σε όλους τους κύριους κινδύνους όπως αναφέρονται πιο πάνω. Ομόλογα Το ομόλογο είναι ένα δανειακό προϊόν που εκδίδεται για χρηματοδότηση κυβερνήσεων, εταιρειών, οργανισμών ή οποιεσδήποτε άλλες νομικές οντότητες. Οι εκδότες ομολόγων οφείλουν στους κατόχους ένα χρέος και είναι υποχρεωμένοι να 14

16 πληρώσουν τόκο («κουπόνι») και να αποπληρώσουν το κεφάλαιο σε μεταγενέστερη ημερομηνία («λήξη»). Μερικά ομόλογα («μηδενικού κουπονιού») δεν πληρώνουν τόκο, αλλά εκδίδονται αντ αυτού με έκπτωση από την ονομαστική τους αξία (υπό το άρτιο). Τα ομόλογα υπάρχουν σε πολλές μορφές και μπορούν να δομηθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Η ορολογία των ομολόγων ποικίλει μεταξύ αγορών. Τα ομόλογα χωρίζονται σε διαφορετικές κατηγορίες με βάση το είδος του εκδότη, τη λήξη, την πιστοληπτική ποιότητα, το φορολογικό καθεστώς και άλλες ιδιότητες. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα διαθέσιμων ομολόγων, που κυμαίνονται από χαμηλού κινδύνου, χαμηλού κουπονιού κυβερνητικά ομόλογα, σε υψηλού κινδύνου, υψηλού κουπονιού ομόλογα που εκδίδονται από εταιρείες με χαμηλές πιστοληπτικές αξιολογήσεις. Το κυβερνητικό χρέος κύριων κρατών θεωρείται γενικά ασφαλές ή «χωρίς κίνδυνο» και το κουπόνι τους αναφέρεται μερικές φορές ως «χωρίς κίνδυνο» επιτόκιο. Υπάρχουν οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας οι οποίοι αξιολογούν τον πιστωτικό κίνδυνο των κυβερνήσεων, χρηματοοικονομικών οργανισμών, εταιρειών και γενικά οποιωνδήποτε εκδοτών ομολόγων. Το αποτέλεσμα αυτών των αξιολογήσεων αποτελεί ένα οδηγό για τους επενδυτές ομολόγων. Εκδόσεις ομολόγων με χαμηλότερες αξιολογήσεις τείνουν να προσφέρουν ψηλότερα κουπόνια για να αποζημιώσουν τους επενδυτές για τον υψηλότερο κίνδυνο που αναλαμβάνουν. Υπάρχει δευτερογενής αγορά για τα ομόλογα, παρόλο που η εμπορευσιμότητα μπορεί να διαφέρει μεταξύ διαφορετικών ομολόγων. Μερικά είναι εισηγμένες αξίες σε αναγνωρισμένα χρηματιστήρια αλλά τα περισσότερα τυγχάνουν διαπραγμάτευσης εκτός αγοράς (OTC). Τα ομόλογα είναι εκτεθειμένα σε όλους τους κύριους επενδυτικούς κινδύνους ιδιαίτερα στον πιστωτικό και επιτοκιακό κίνδυνο. Τα ομόλογα υπόκεινται στον κίνδυνο πτώχευσης του εκδότη και αθέτησης της συμφωνίας για την αποπληρωμή κεφαλαίου ή/και κουπονιών. Περαιτέρω είναι δυνατό να υπόκεινται σε αυξημένη μεταβλητότητα της τιμής λόγω ευαισθησίας στις μεταβολές των επιτοκίων, της αντίληψης της αγοράς για την πιστοληπτική ικανότητα του εκδότη, γενικής ρευστότητας στην αγορά και άλλων διαφόρων οικονομικών παραγόντων. Με την άνοδο των επιτοκίων, η αξία εταιρικών χρεογράφων αναμένεται να παρουσιάσει μείωση. Μεταβιβάσιμα χρεόγραφα σταθερού επιτοκίου με μεγαλύτερη διάρκεια / χαμηλότερα κουπόνια τείνουν να είναι πιο ευαίσθητα σε διακυμάνσεις στα επιτόκια από χρεόγραφα με μικρότερη διάρκεια / ψηλότερα κουπόνια. Ανακλητό Ομόλογο (Callable Bond) Το ανακλητό ομόλογο προσφέρει τη δυνατότητα στον εκδότη να αποπληρώσει το ομόλογο πριν τη λήξη του. Η αποπληρωμή μπορεί να είναι υποχρεωτική ή στην επιλογή του εκδότη και μέρος ή το σύνολο του εκδομένου ομολόγου δύναται να αποπληρωθεί πριν τη λήξη. Οι επενδυτές τα ομόλογα των οποίων ανακαλούνται, πληρώνονται μια προκαθορισμένη τιμή ανάκλησης. Οποιαδήποτε (θετική) διαφορά μεταξύ της τιμής ανάκλησης και της ονομαστικής αξίας του ομολόγου είναι η υπεραξία ανάκλησης (call premium). Οι ρήτρες ανάκλησης εκθέτουν τους επενδυτές σε επιπρόσθετους κινδύνους, καθώς ενδέχεται να μη μπορούν να αποκτήσουν ένα νέο προϊόν/ ομόλογο με ίδιους όρους με αυτούς του ομολόγου που ανακλήθηκε πρόωρα. Ως εκ τούτου τα ανακλητά ομόλογα εκδίδονται με ψηλότερες αποδόσεις από αντίστοιχα ομολόγα χωρίς τέτοιες ρήτρες. Επίσης δύνανται να προσφέρουν μεγαλύτερη υπεραξία ανάκλησης για αποζημίωση των επενδυτών. Ομολογία για τοποθέτηση (Putable Bond) Οι ομολογίες για τοποθέτηση προσφέρουν στον κάτοχο του ομολόγου και όχι στον εκδότη το δικαίωμα να επιλέξει την εξαγορά του ομολόγου αν θέλει πριν από τη λήξη του. Ο κάτοχος του ομολόγου έχει το δικαίωμα να αιτηθεί την αποπληρωμή του αρχικού του κεφαλαίου πριν από την ημερομηνία λήξης του ομολόγου, σε κάθε μία από τις ημερομηνίες πρόωρης λήξης έτσι όπως αυτές καθορίζονται στους όρους της έκδοσης του ομολόγου. Τα ομόλογα αυτά εκδίδονται με χαμηλότερες αποδόσεις από τα αντίστοιχα ομόλογα που δεν προσφέρουν στον κάτοχό τους τη δυνατότητα να ζητήσουν πρόωρη αποπληρωμή. Στην περίπτωση που το κουπόνι του ομολόγου είναι μεγαλύτερο από την απόδοση της αγοράς, ο κάτοχος του ομολόγου δεν ασκεί το δικαίωμά του, ενώ σε αντίθετη περίπτωση ζητά την πρόωρη αποπληρωμή του ομολόγου από τον εκδότη του. Μετατρέψιμα Oμόλογα Το μετατρέψιμο ομόλογο είναι εταιρικό ομόλογο που δίνει στον κάτοχό του την επιλογή να το μετατρέψει σε μετοχικούς τίτλους της εταιρείας σε συγκεκριμένες ημερομηνίες και σε συγκεκριμένη τιμή εξάσκησης. Το μετατρέψιμο ομόλογο έχει τα χαρακτηριστικά ενός απλού ομολόγου που συμπεριλαμβάνει και ένα ΔΑΜ και άρα εκθέτει τον επενδυτή στους κινδύνους και των δύο χρηματοοικονομικών μέσων. Σχέδια Συλλογικών Επενδύσεων Γενικά, τα σχέδια συλλογικών επενδύσεων αφορούν μια διευθέτηση που δίνει τη δυνατότητα σε αριθμό επενδυτών να συγκεντρώσουν τα κεφάλαιά τους και να τα θέσουν υπό την διαχείριση ενός ανεξάρτητου διαχειριστή κεφαλαίων. Αυτή η διευθέτηση δυνατό να πάρει τη μορφή εταιρείας, συνεταιρισμού ή καταπιστεύματος. Οι επενδύσεις κατά κανόνα περιλαμβάνουν ομόλογα και εισηγμένες μετοχές, αλλά αναλόγως με τον τύπο του σχεδίου μπορούν να περιλαμβάνουν ευρύτερα παράγωγα, ακίνητη περιουσία ή οποιοδήποτε άλλο χρηματοοικονομικό μέσο. Μπορεί να υπάρξουν κίνδυνοι στα υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει το σχέδιο και οι επενδυτές προτρέπονται επομένως, να ελέγχουν κατά πόσο το σχέδιο περιλαμβάνει διαφορετικές αξίες για μεγαλύτερη διασπορά του κινδύνου. Τηρουμένου αυτού, επενδύσεις σε τέτοια σχέδια δύνανται να μειώσουν τον κίνδυνο, αυξάνοντας ευρύτερα τις επενδύσεις του επενδυτή από ότι θα ήταν δυνατό εάν ο επενδυτής επέλεγε να επενδύσει απευθείας στις υποκείμενες αξίες. 15

17 Η αποτίμηση ενός τέτοιου σχεδίου ελέγχεται γενικά από το διαχειριστή κεφαλαίων ή το σύμβουλο επενδύσεων (ανάλογα με την περίπτωση) του σχεδίου. Το σχέδιο δύναται να κατέχει σημαντικό αριθμό επενδύσεων με χαμηλή ή καθόλου εμπορευσιμότητα και για τις οποίες είναι πιθανό να μην υπάρχουν διαθέσιμες τιμές για σκοπούς αποτίμησης. Οι αποτιμήσεις πιθανό να υπόκεινται σε μεταγενέστερες διαφοροποιήσεις είτε αυξητικές είτε μειωτικές. Ένα συλλογικό επενδυτικό σχέδιο δύναται να χρησιμοποιήσει διάφορες επενδυτικές στρατηγικές καθεμιά από τις οποίες θα μπορούσε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες να μεγεθύνει ζημιές λόγω αρνητικών εξελίξεων στην αγορά. Συλλογικά επενδυτικά σχέδια δύνανται να επενδύσουν σε αγορές με αυξημένη μεταβλητότητα και/ή χαμηλή εμπορευσιμότητα, και είναι δυνατό να υπάρχει αυξημένο κόστος για ρευστοποίηση ή άνοιγμα θέσεων. Επιπρόσθετα η δυνατότητα πώλησης μιας επένδυσης σε ένα τέτοιου είδους σχέδιο είναι συχνά περιορισμένη σύμφωνα με τους όρους λειτουργίας του σχεδίου και δεδομένης της μακράς περιόδου προειδοποίησης για ρευστοποίηση που απαιτείται (στη διάρκεια της οποίας είναι δυνατό η αξία της συμμετοχής να παρουσιάσει σημαντική διακύμανση και πιθανόν να μειωθεί). Είναι πιθανό να μην υπάρχει δευτερογενής αγορά σε συμμετοχές σ αυτά τα σχέδια και άρα η επένδυση σε αυτά να μην είναι ρευστοποιήσιμη. Τα συλλογικά επενδυτικά σχέδια και οι υποκείμενες αξίες τους υπόκεινται σε όλους τους γενικούς κινδύνους όπως αναφέρονται στο Μέρος 1. της παρούσας ενότητας. Αντισταθμιστικά Ταμεία Τα Αντισταθμιστικά Ταμεία (hedge funds) είναι ένα είδος επενδυτικών ταμείων που δεν υπάγονται στην νομοθεσία της κεφαλαιαγοράς. Σκοπός τους είναι οι υψηλές αποδόσεις υπό οποιεσδήποτε συνθήκες επικρατούν στις χρηματιστηριακές αγορές. Χρησιμοποιούν εξειδικευμένες επενδυτικές στρατηγικές για να μεγιστοποιούν τις αποδόσεις και να αντισταθμίζουν τον κίνδυνο σε περίπτωση πτώσης των αγορών, όπως short selling, χρήση δανείων / μόχλευσης, και χρήση παραγώγων, για να εκμεταλλευτούν οποιαδήποτε ευκαιρία παρουσιαστεί στις αγορές. Κατά συνέπεια, τα αντισταθμιστικά ταμεία πιθανόν να έχουν χαμηλή ή αρνητική συσχέτιση με τις παραδοσιακές αγορές μετοχών και ομολόγων, και η συμπερίληψη τους σε ένα χαρτοφυλάκιο θα μπορούσε να προσφέρει διασπορά του επενδυτικού κίνδυνου. Τα αντισταθμιστικά ταμεία θεωρούνται πιο ριψοκίνδυνη επένδυση από τα παραδοσιακά ταμεία και είναι κατάλληλα για πιο έμπειρους επενδυτές, αφού δεν διέπονται από νομοθεσία και δεν υπάρχει διαφάνεια. Συνήθως επενδύουν σε ριψοκίνδυνες ή χωρίς ρευστότητα αξίες και παρόλο που ο σκοπός τους είναι οι υψηλές αποδόσεις, αν δεν διαχειριστούν σωστά τον επενδυτικό τους κίνδυνο, μπορούν να υποστούν μεγάλες ζημιές. Διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια (ETFs) Τα ΔΑΚ είναι χαρτοφυλάκια μετοχών σχεδιασμένα ώστε να παρακολουθούν την πορεία ενός συγκεκριμένου δείκτη ή μιας ομάδας μετοχών (δηλ. καλάθι μετοχών). Τα ΔΑΚ δίνουν τη δυνατότητα στους επενδυτές να αγοράσουν ή να πωλήσουν ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο μετοχών επενδύοντας στις μετοχές μιας χώρας, ενός κλάδου, ή μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής με μία μόνο συναλλαγή. Υπάρχει οργανωμένη δευτερογενής αγορά όπου η διαπραγμάτευση των ΔΑΚ πραγματοποιείται όπως ακριβώς και η διαπραγμάτευση των μετοχών αλλά με τις ακόλουθες σημαντικές διαφορές: Τα ΔΑΚ αντιπροσωπεύουν μία επένδυση σε ένα καλάθι μετοχών (π.χ. δείκτη). Η αγορά και η πώληση των ΔΑΚ έχει μικρότερο κόστος συναλλαγής. Η επένδυση σε ΔΑΚ εκθέτει τον επενδυτή στους ίδιους κινδύνους όπως οι μετοχές αλλά σε μικρότερο βαθμό λόγω της διασποράς του κινδύνου. Γραμμάτια Δημοσίου Τα γραμμάτια δημοσίου είναι μηδενικού κουπονιού ομόλογα, που εκδίδονται με έκπτωση στην ονομαστική τους αξία (υπό το άρτιο). Τα γραμμάτια δημοσίου μπορούν να έχουν διάρκεια ενός μηνός, τριών μηνών (δεκατρείς βδομάδες), έξι ή δώδεκα μηνών (πενήντα δύο εβδομάδες). Κατά κύριο λόγο υπόκεινται σε επιτοκιακό κίνδυνο. Μεσοπρόθεσμοι Τίτλοι (Medium Term Notes) Οι μεσοπρόθεσμοι τίτλοι είναι μια μορφή δανειακού κεφαλαίου. Οι νέες εκδόσεις απαιτούν συνήθως την εγγραφή σε εποπτική αρχή. Αυτό, μαζί με άλλα σχετικά κόστη, μπορεί να καταστήσει την έκδοση μεσοπρόθεσμων τίτλων πολυέξοδη και χρονοβόρα. Η διαδικασία έκδοσης των μεσοπρόθεσμων τίτλων δημιουργήθηκε δεδομένου ότι μερικές οντότητες θέλουν να κάνουν συχνές μικρές εκδόσεις για να ικανοποιήσουν τις εξελισσόμενες ανάγκες χρηματοδότησής τους. Αυτό επιτρέπει στους εκδότες να προσφέρουν συνεχώς μεσοπρόθεσμους τίτλους στους επενδυτές. Οι τίτλοι εκδίδονται συνήθως στο πλαίσιο ενός προγράμματος, το οποίο είναι ένα εγγεγραμμένο πρόγραμμα χρηματοδότησης που επιτρέπει στους εκδότες (τηρουμένων των παραμέτρων του εγγεγραμμένου προγράμματος) να τροποποιούν την ονομαστική απόδοση ή τη διάρκεια, ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες του εκδότη ή τη ζήτηση στην αγορά. Οι μεσοπρόθεσμοι τίτλοι συνήθως φέρουν κουπόνια και οι λήξεις τους ποικίλουν. Υπάρχει δευτερογενής αγορά για τους μεσοπρόθεσμους τίτλους που υποστηρίζεται από τους διευθυντές της έκδοσης. Δεδομένου ότι οι μεσοπρόθεσμοι τίτλοι εμπεριέχουν πιστωτικό κίνδυνο, αξιολογούνται ακριβώς όπως τα εταιρικά ομόλογα. Υπόκεινται επίσης σε επιτοκιακό κίνδυνο και όλους τους άλλους γενικούς κινδύνους που αναφέρονται στο Μέρος 1. της παρούσας ενότητας. Αγορές Χρήματος Οι «αγορές χρήματος» είναι ένας γενικός όρος στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αγορές για βραχυπρόθεσμης διάρκειας (κάτω από 1 έτος) τοποθετήσεις και δανεισμούς, που παρέχουν ρευστότητα για το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα. Διάφορα προϊόντα χρησιμοποιούνται στις αγορές χρήματος, μερικά από τα οποία περιγράφονται κατωτέρω. Οι αγορές χρήματος είναι μεγάλες με αυξημένη ρευστότητα, και οι τίτλοι αγοράς χρήματος αντιμετωπίζονται γενικά ως 16

18 επενδύσεις σχετικά χαμηλού κινδύνου. Υπό αυτήν τη μορφή, αποδίδουν ένα σχετικά χαμηλό επιτόκιο και έχουν συγκριτικά μικρές διαφορές τιμών αγοράς και πώλησης. (α) Πιστοποιητικό Κατάθεσης (Certificates of Deposit) Το πιστοποιητικό κατάθεσης είναι ένα προϊόν της αγοράς χρήματος, το οποίο έχει σταθερή διάρκεια, στο τέλος της οποίας η κατάθεση επιστρέφεται με τόκο. Η πλειονότητα των πιστοποιητικών κατάθεσης έχει διάρκεια κάτω από ένα έτος. Τα περισσότερα πιστοποιητικά κατάθεσης δίδουν ένα σταθερό επιτόκιο, αλλά υπάρχουν επίσης κυμαινόμενου επιτοκίου πιστοποιητικά κατάθεσης. Για να αποσύρει κάποιος τα κεφάλαια του νωρίτερα, θα πρέπει να υποστεί μια ποινή. Τα πλείστα πιστοποιητικά κατάθεσης είναι διαπραγματεύσιμα και οι επενδυτές μπορούν να πωλήσουν το πιστοποιητικό κατάθεσης παρά να καταβάλλουν τη ποινή για να αποσύρουν τα κεφάλαια. Τα πιστοποιητικά κατάθεσης εκδίδονται συνήθως ως πληρωτέα στον κάτοχο για να διευκολύνουν τη δυνατότητα μεταβίβασης, αλλά μερικά εγγράφονται. Οι αποδόσεις εξαρτώνται πρώτιστα από τη διάρκεια του πιστοποιητικού κατάθεσης, τα επικρατούντα επιτόκια για το νόμισμα στο οποίο εκφράζεται, και τη πιστοληπτική ικανότητα του εκδότη. (β) Εμπορικά Χρεόγραφα (Commercial Paper) Τα CP είναι ακάλυπτοι βραχυπρόθεσμοι υποσχετικοί τίτλοι που εκδίδονται κυρίως από εταιρείες (αν και υπάρχουν και κυβερνητικοί εκδότες) και αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο τμήμα της αγοράς χρήματος. Η μεγάλη πλειοψηφία των CP εκδίδεται σε τιμή κατώτερη της ονομαστικής τους αξίας και εξοφλούνται στην ονομαστική τους αξία πληρωτέα στο κάτοχο. Το CP μπορεί να εκδοθεί για διάρκειες μέχρι ενός έτους, αλλά τα περισσότερα CP εκδίδονται για διάρκειες περίπου ενός μήνα. Υπάρχει μια ανενεργός δευτερογενής αγορά για τα CP, αλλά οι διαπραγματευτές δημιουργούν μια αγορά στους τίτλους που εκδίδουν. Το CP, πέραν από τους άλλους κύριους κινδύνους που περιγράφονται στο Μέρος 1. της παρούσας ενότητας, εμπεριέχει επίσης πιστωτικό κίνδυνο, και αξιολογείται από τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης. (γ) Συμβάσεις Πώλησης με Σύμφωνο Επαναγοράς / Συμβάσεις Αγοράς με Σύμφωνο Επαναπώλησης (Repos / Reverse Repos) Μια σύμβαση πώλησης με σύμφωνο επαναγοράς είναι μια σύμβαση μεταξύ δύο συμβαλλόμενων μερών όπου ένα συμβαλλόμενο μέρος πωλεί στο άλλο μια αξία σε μια καθορισμένη τιμή με την υποχρέωση να αγοράσει την αξία πίσω σε μια μεταγενέστερη ημερομηνία για μια άλλη επίσης καθορισμένη τιμή. Οι περισσότερες συμβάσεις πώλησης με σύμφωνο επαναγοράς είναι συναλλαγές μιας ημέρας, εντούτοις, μπορούν να επεκταθούν για ένα μήνα ή περισσότερο. Οι συμβάσεις αυτές έχουν συνήθως σταθερή διάρκεια, αν και οι ανοικτού ορίζοντα συμβάσεις είναι επίσης δυνατές. Μια σύμβαση αγοράς με σύμφωνο επαναπώλησης είναι η αντίθετη πλευρά μιας σύμβασης πώλησης με σύμφωνο επαναγοράς. Ενώ νομικά μια σύμβαση πώλησης με σύμφωνο επαναγοράς είναι η πώληση και η επαναγορά μιας αξίας, έχει το ίδιο αποτέλεσμα με ένα εξασφαλισμένο δάνειο. Ο αγοραστής της αξίας καθιστά τα κεφάλαια διαθέσιμα στον πωλητή και κρατά την αξία ως εγγύηση. Εάν η αξία πληρώνει μέρισμα, κουπόνι ή έχει μερική αποπληρωμή κατά τη διάρκεια της σύμβασης αυτής, αυτό επιστρέφεται στον αρχικό ιδιοκτήτη. Η διαφορά μεταξύ των τιμών πώλησης και επαναγοράς για την αξία αντιπροσωπεύει τον τόκο στο δάνειο. Οι συμφωνίες πώλησης με σύμφωνο επαναγοράς παραθέτονται ως επιτόκια, αλλά επειδή είναι ουσιαστικά εξασφαλισμένα δάνεια, τα επιτόκια τους δεν εξαρτώνται από την πιστοληπτική των αντίστοιχων αντισυμβαλλομένων. Δομημένα Προϊόντα / Σύνθετα Επενδυτικά Προϊόντα Το «δομημένο προϊόν» είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια σειρά από σύνθετα και πολύπλοκα προϊόντα που δημιουργούνται για να ικανοποιήσουν συγκεκριμένες ανάγκες που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν από τα τυποποιημένα προϊόντα που είναι διαθέσιμα στην αγορά. Τα δομημένα προϊόντα είναι συνήθως βασισμένα σε παράγωγα (π.χ. δικαιώματα και συμβάσεις ανταλλαγής που περιγράφονται πιο κάτω) και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εναλλακτική λύση μιας άμεσης επένδυσης, ως μέρος της διαδικασίας κατανομής επενδύσεων για να μειώσουν την έκθεση κινδύνου ενός χαρτοφυλακίου, ή για να εκμεταλλευθούν τις τάσεις της αγοράς. Κατά κανόνα δεν τυγχάνουν διαπραγμάτευσης σε αναγνωρισμένα χρηματιστήρια και οι επενδυτές αναλαμβάνουν τον κίνδυνο για τον εκδότη του δομημένου προϊόντος. Είναι προϊόντα ειδικού τύπου και απευθύνονται σε επενδυτές που διαθέτουν τις απαραίτητες επενδυτικές γνώσεις, εμπειρία και επαγγελματική, νομική, φορολογική, ή άλλου είδους κατάλληλη υποστήριξη για να προβούν στην αξιολόγηση των συγκεκριμένων προϊόντων και των κινδύνων που συνεπάγεται η επένδυση σε αυτά. Ένα σύνηθες δομημένο προϊόν μπορεί να συνδυάζει κάποιο είδος προστασίας κεφαλαίου (ενδεχομένως μια εγγύηση κεφαλαίου ή ακόμα και μια εγγυημένη ελάχιστη απόδοση) με έναν βαθμό συμμετοχής στην απόδοση μιας υποκείμενης αξίας, υψηλότερου κινδύνου και υψηλότερης αναμενόμενης απόδοσης. Η προστασία κεφαλαίου που παρέχεται ορισμένες φορές ισχύει μόνο κατά τη λήξη του προϊόντος και υπόκειται στο πιστωτικό κίνδυνο του εκδότη. Τα δομημένα προϊόντα μπορούν να εκδοθούν ως τίτλοι ή μπορούν να είναι δομημένες τραπεζικές καταθέσεις. Οι ευρέως διαδεδομένες κατηγορίες δομημένων προϊόντων περιλαμβάνουν τίτλους / καταθέσεις συνδεδεμένους με επιτόκια, μετοχές, ξένο συνάλλαγμα και εμπορεύματα, πιστωτικό κίνδυνο καθώς και υβριδικούς τίτλους / καταθέσεις (δηλ. με οποιοδήποτε συνδυασμό μετοχών, επιτοκίων, εμπορευμάτων, συναλλάγματος). Στην περίπτωση που η απόδοση του προϊόντος συνδέεται με κάποιον ή κάποιους δείκτες, επισημαίνεται ότι δεν πραγματοποιείται διερεύνηση ή επισκόπηση των υποκείμενων χρεογράφων με τα οποία συγκροτούνται οι εν λόγω δείκτες ή των εκδοτών των συγκεκριμένων χρεογράφων καθώς και, μεταξύ άλλων, τυχόν δημοσιευμένων καταστάσεων που συντάσσουν οι εν λόγω εκδότες για τους σκοπούς της διαμόρφωσης απόψεων σχετικά με τα πλεονεκτήματα της επένδυσης στους δείκτες. Δεν παρέχεται εγγύηση, ρητή ή εννοούμενη, σε ό,τι αφορά την επιλογή των υποκείμενων τίτλων που απαρτίζουν τους δείκτες, τη μεθοδολογία υπολογισμού ή την απόδοση των δεικτών. Σημειώνεται δε ότι τα χρεόγραφα που διαμορφώνουν τους δείκτες ενδέχεται να μεταβληθούν σημαντικά κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής της επένδυσης. Συγκεκριμένα, είναι πιθανό η αξία των αρχικών στοιχείων που συγκροτούν το δείκτη να αυξηθεί σημαντικά πριν από την ημερομηνία διακανονισμού, αλλά η τιμή του δείκτη να υποχωρήσει στη διάρκεια 17

19 της ίδιας περιόδου. Οι επενδυτές σύνθετων επενδυτικών προϊόντων πρέπει να το λαμβάνουν αυτό υπ όψιν κατά την αξιολόγηση της σημασίας των χαρακτηριστικών των αρχικών χρεογράφων που απαρτίζουν τους δείκτες. Ο τόκος ή η απόδοση και/ή το ποσό που αποδίδεται στη λήξη σε σχέση με ένα δομημένο προϊόν μπορεί να είναι συνδεδεμένο με τη τιμή μιας υποκείμενης αξίας (από οποιαδήποτε κατηγορία αξιών), και η αλλαγή σ αυτή την υποκείμενη αξία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του τόκου και/ή του ποσού που αποδίδεται στη λήξη. Σε κάθε περίπτωση ένα δομημένο προϊόν μπορεί να έχει μηδενική ή και αρνητική απόδοση. Την απόδοση του προϊόντος ενδέχεται να περιορίσει η επιβολή προμηθειών, εξόδων και λοιπών χρεώσεων. Η επένδυση σε ορισμένα δομημένα προϊόντα είναι υψηλού κινδύνου και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μέρους ή και του συνόλου της αρχικής επένδυσης. Σε κάποια δομημένα προϊόντα, υπάρχει ο κίνδυνος πρόωρης ανάκλησής τους από τον εκδότη τους πριν από την ημερομηνία λήξεώς τους, εφόσον αυτό προβλέπεται από τους όρους έκδοσής τους. Στην περίπτωση αυτή ο επενδυτής ενδέχεται να μη μπορεί να αποκτήσει ένα νέο προϊόν με όρους ίδιους με αυτούς του προϊόντος που ανακλήθηκε πρόωρα. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι νομικοί όροι ενός προϊόντος δύνανται να περιέχουν πρόνοιες που μπορεί να επενεργήσουν ενάντια στα συμφέροντα των επενδυτών. Για παράδειγμα, είναι δυνατό να επιτρέπουν πρόωρη λήξη ή επιστροφή της επένδυσης σε χρόνο που δεν ευνοεί τον επενδυτή ή είναι δυνατόν να δίνουν στον εκδότη των αξιών τη δυνατότητα να αλλάξει τους αρχικούς όρους. Η επένδυση σε δομημένα προϊόντα εμπεριέχει όλους τους γενικούς κινδύνους που αναφέρονται στο Μέρος 1. της παρούσας ενότητας. Προθεσμιακές Συμβάσεις Συναλλάγματος (Currency Forwards) Μία προθεσμιακή σύμβαση συναλλάγματος προϋποθέτει τη δέσμευση για αγορά ή πώληση συγκεκριμένης ποσότητας ξένου συναλλάγματος σε μεταγενέστερη ημερομηνία ή εντός συγκεκριμένης χρονικής περιόδου και σε συναλλαγματική ισοτιμία (the forward rate) που προκαθορίζεται κατά την στιγμή της εκτέλεσης της συναλλαγής. Η παράδοση ή παραλαβή του νομίσματος διενεργείται στην μελλοντική ημερομηνία αξίας που συμφωνείται. Μία προθεσμιακή συναλλαγή συναλλάγματος δεν μπορεί να ακυρωθεί. Θα μπορούσε όμως να κλείσει (closed out) οποιαδήποτε στιγμή με την επαναγορά ή πώληση του ποσού ξένου συναλλάγματος την ημερομηνία αξίας που αρχικά συμφωνήθηκε. Πιθανές ζημιές ή κέρδη πραγματοποιούνται την ημερομηνία αυτή. Συνήθως η προθεσμιακή ισοτιμία και η ισοτιμία άμεσης παράδοσης ενός συναλλάγματος διαφέρουν. Η προθεσμιακή ισοτιμία δύναται να είναι υψηλότερη από την ισοτιμία άμεσης παράδοσης (forward premium) ή χαμηλότερη (forward discount). Τα forward premiums και discounts αντανακλούν τις διαφορές στο επιτόκιο μεταξύ των νομισμάτων της συναλλαγής. Οι προθεσμιακές συμβάσεις συναλλάγματος εμπεριέχουν κίνδυνο αγοράς, (επιτοκιακό και συναλλαγματικό κίνδυνο) και κίνδυνο αντισυμβαλλομένου. Δικαιώματα Προαίρεσης (Options) Τα δικαιώματα προαίρεσης είναι παράγωγα προϊόντα που δίνουν στον κάτοχο το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να εκτελέσει μια καθορισμένη συναλλαγή με ένα άλλο συμβαλλόμενο μέρος, σύμφωνα με καθορισμένους όρους. Τα δικαιώματα προαίρεσης είναι διαπραγματεύσιμα σε χρηματιστήρια ή εκτός χρηματιστηρίων (OTC) και μπορούν να ενσωματωθούν σχεδόν σε οποιαδήποτε σύμβαση. Χρηματιστηριακά διαπραγματεύσιμα δικαιώματα προαίρεσης τείνουν να έχουν σαν υποκείμενες αξίες μετοχές, συμβόλαια ή δείκτες μελλοντικής εκπλήρωσης. Τα δικαιώματα προαίρεσης OTC έχουν μια μεγαλύτερη ποικιλία υποκείμενων αξιών. Δικαιώματα αγοράς (call option) και πώλησης (put option) δίνουν στον κάτοχο το δικαίωμα να αγοράσει και να πωλήσει αντίστοιχα μια υποκείμενη αξία σε μια συμφωνημένη τιμή εξάσκησης. Τα δικαιώματα αγοράς και πώλησης ονομάζονται μερικές φορές απλά δικαιώματα προαίρεσης (vanilla option) για να ξεχωρίζουν από τις πιο περίπλοκες εξωτικές δομές (exotic option). Υπάρχει μια ευρεία ποικιλία των εξωτικών δικαιωμάτων προαίρεσης. Η απώλεια του κατόχου ενός δικαιώματος προαίρεσης περιορίζεται στο ασφάλιστρο που πλήρωσε, σε αντίθεση με την απευθείας επένδυση στην υποκείμενη αξία. Κάτι όμως που δεν συμβαίνει στην περίπτωση του πωλητή ενός δικαιώματος προαίρεσης όπου ο δυνητικός κίνδυνος απώλειας είναι πολύ μεγαλύτερος. Η σημασία του κινδύνου αυτού για τον κάτοχο εξαρτάται σε μεγάλο μέρος από το βαθμό στον οποίο χρησιμοποιεί τη μόχλευση των δικαιωμάτων για να ελεγχθεί μια μεγαλύτερη ποσότητα υποκείμενων αξιών από αυτές που θα μπορούσε να είχε αγοράσει άμεσα με το ίδιο ποσό επένδυσης. Τα δικαιώματα προαίρεσης είναι πολύπλοκα προϊόντα και η αξία τους εξαρτάται από διάφορους παράγοντες (ένας από τους οποίους είναι η διάρκεια μέχρι τη λήξη). Κατά συνέπεια, ανάλογα με τις υποκείμενες αξίες, τα δικαιώματα προαίρεσης δύνανται να περιέχουν όλους τους κινδύνους που αναφέρονται στο Μέρος 1. της παρούσας ενότητας και συχνά αναφέρονται ως υψηλού κινδύνου προϊόντα. Συμβάσεις Ανταλλαγής (Swaps) Μια σύμβαση ανταλλαγής είναι μια παράγωγος εξωχρηματιστηριακή σύμβαση (OTC) μεταξύ δύο συμβαλλόμενων μερών να ανταλλάξουν δύο ρεύματα χρηματοροών (που μπορεί να καθοριστούν με σχεδόν οποιοδήποτε τρόπο). Οι συμβάσεις ανταλλαγής εμπεριέχουν κίνδυνο αγοράς καθώς επίσης και κίνδυνο αντισυμβαλλόμενου. Μια απλή σύμβαση ανταλλαγής (συνήθως επιτοκίου ή νομίσματος) είναι οποιαδήποτε ανταλλαγή με αρκετά τυποποιημένες πρόνοιες. Οι πιο κοινές ανταλλαγές επιτοκίου είναι σταθερού έναντι κυμαινόμενου επιτοκίου σύμφωνα με τις οποίες οι χρηματοροές ενός δανείου σταθερού επιτοκίου ανταλλάσσονται με εκείνες ενός δανείου κυμαινόμενου επιτοκίου, οι πιο κοινές χρησιμοποιώντας ένα libor επιτόκιο 3 μηνών ή 6 μηνών (ή Euribor) ως κυμαινόμενο επιτόκιο. Συνήθως, τα ποσά είναι ονομαστικά (με ισοδύναμη αντισταθμισμένη μηδενική αξία). 18

20 Οι συμβάσεις ανταλλαγής μπορούν επίσης να προσαρμοστούν στους Πελάτες (non vanilla) και είναι ταξινομημένες ανάλογα με τη φύση των ρευμάτων ταμειακών ροών που ανταλλάσσονται. Μια σύμβαση ανταλλαγής αξιών προσαρμόζεται για να αλλάξει τη φύση μιας συγκεκριμένης αξίας. Μια σύμβαση ανταλλαγής υποχρεώσεων είναι μια ανταλλαγή που προσαρμόζεται για να αλλάξει τη φύση μιας συγκεκριμένης υποχρέωσης (δάνειο).οι συμβάσεις ανταλλαγής εμπεριέχουν κίνδυνο αντισυμβαλλόμενου και επιτοκιακό κίνδυνο και ανάλογα με τις αξίες που αφορούν οι συναλλαγές πιθανό να υπόκεινται σε όλους τους κινδύνους που περιγράφονται στο Μέρος 1. της παρούσας ενότητας. Συνθετικές Συμβάσεις Ανταλλαγής (Synthetic Swaps) Η συνθετική σύμβαση ανταλλαγής είναι σύμβαση ανταλλαγής συναλλάγματος η οποία αποτελείται από το συνδυασμό μιας συναλλαγής άμεσης παράδοσης και μιας προθεσμιακής. Είναι μια σύμβαση μεταξύ της Τράπεζας και του Πελάτη να ανταλλάξουν δύο ποσά αντίστοιχων νομισμάτων με άμεση παράδοση και να αντιστρέψουν την συναλλαγή σε μία μεταγενέστερη ημερομηνία σύμφωνα με μία προσυμφωνημένη συναλλαγματική ισοτιμία. Ο επενδυτής λαμβάνει απόδοση που υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ της ισοτιμίας της σύμβασης άμεσης παράδοσης και της ισοτιμίας της προθεσμιακής σύμβασης. Είναι χαμηλού σχετικά κινδύνου, ενέχοντας μόνο κίνδυνο επιτοκίου και κίνδυνο αντισυμβαλλόμενου. Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (Futures) Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης είναι παρόμοια με τις προθεσμιακές συμβάσεις. Η βασική διαφορά τους είναι ότι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης είναι διαπραγματεύσιμα σε χρηματιστήριο ενώ οι προθεσμιακές συμβάσεις είναι OTC. Η καθημερινή παρατήρηση του περιθωρίου μειώνει τον κίνδυνο αγοράς ή και μόχλευσης. Εάν συναλλάσσεστε σε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης μπορείτε να υποστείτε μια συνολική απώλεια του περιθωρίου που καταθέτετε στην εταιρία σας για να ξεκινήσετε ή να διατηρήσετε μια θέση. Εάν η αγορά κινείται ενάντια σε σας, μπορεί να κληθείτε να πληρώσετε πρόσθετο περιθώριο για να διατηρήσετε τη θέση σας με πολύ σύντομη ειδοποίηση. Εάν δεν το κάνετε μέσα στο χρόνο που απαιτείται, η θέση σας μπορεί να εκκαθαριστεί με ζημιά και θα είστε υπεύθυνοι για το έλλειμμα που προκύπτει. Ακόμα κι αν μια συναλλαγή δεν έχει περιθώριο, μπορεί ακόμα να φέρει μια υποχρέωση να γίνουν περαιτέρω πληρωμές σε ορισμένες περιστάσεις επιπλέον οποιουδήποτε ποσού καταβλήθηκε όταν εισήλθατε στη σύμβαση. Συμβόλαιο επί της Διαφοράς (Contracts for Difference - CFD) Το CFD είναι μια παράγωγος συμφωνία για ανταλλαγή της διαφοράς μεταξύ της αξίας ανοίγματος και κλεισίματος ενός προϊόντος, είτε αυτό το προϊόν είναι μια μεμονωμένη μετοχή, ένα ομόλογο, ένα συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης, ένα δικαίωμα κτλ. Παραδοσιακά OTC, τα CFDs μπορεί επίσης να είναι διαπραγματεύσιμα σε χρηματιστήριο. Στοιχήματα ανοιγμάτων (Spread Bets) μπορεί να είναι μια άλλη μορφή CFD. Τα CFD φέρουν υψηλό βαθμό κινδύνου λόγω της μόχλευσης που εμπεριέχουν, που σημαίνει ότι μία σχετικά μικρή μεταβολή μπορεί να οδηγήσει σε αναλογικά μεγαλύτερη μεταβολή στην αξία της επένδυσης. 11. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΝΤΟΛΩΝ 1. Ρυθμιστικό Πλαίσιο Μέσα στα πλαίσια της Οδηγίας MiFID, το Συγκρότημα έχει καταρτίσει μια Πολιτική Εκτέλεσης Εντολών και έχει λάβει όλα τα ευλόγως αναγκαία μέτρα, ώστε κατά την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών, να επιτυγχάνει το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα για τους Ιδιώτες και Επαγγελματίες Πελάτες της, είτε κατά την εκτέλεση εντολών τους, είτε κατά την λήψη και διαβίβαση εντολών τους σε άλλες εταιρείες του Συγκροτήματος στην Ελλάδα ή/και στην Κύπρο ή/και σε τρίτους. Στο πλαίσιο αυτό, το Συγκρότημα απαιτείται να παρέχει σωστή πληροφόρηση στους Πελάτες του για την Πολιτική Εκτέλεσης Εντολών του. 2. Πεδίο Εφαρμογής Η Πολιτική Εκτέλεσης Εντολών του Συγκροτήματος εφαρμόζεται όπου το Συγκρότημα συμφωνεί να εκτελέσει μια εντολή για λογαριασμό του Πελάτη και ο Πελάτης βασίζεται νόμιμα στο Συγκρότημα για να προστατεύσει τα συμφέροντά του, σε σχέση με οποιεσδήποτε πτυχές της συναλλαγής, η οποία μπορεί να επηρεαστεί από τον τρόπο που το Συγκρότημα εκτελεί την εντολή. Η Πολιτική Εκτέλεσης Εντολών του Συγκροτήματος εφαρμόζεται επίσης στην περίπτωση που το Συγκρότημα λαμβάνει και διαβιβάζει εντολές Πελατών σε άλλες εταιρείες για εκτέλεση, καθώς επίσης και στην περίπτωση που διαβιβάζει εντολές προς εκτέλεση σε άλλες οντότητες, οι οποίες εντολές πηγάζουν από αποφάσεις του Συγκροτήματος να προβεί σε διενέργεια συναλλαγών σε χρηματοοικονομικά μέσα για λογαριασμό του Πελάτη. Το Συγκρότημα δεν θα εκτελεί εντολές για λογαριασμό Πελάτη (και έτσι δεν θα οφείλει τη «βέλτιστη εκτέλεση»), όπου το Συγκρότημα δημοσιεύει τιμές ή παρέχει την υπηρεσία «παροχής τιμών κατά παραγγελία» και ο Πελάτης πραγματοποιεί συναλλαγές με το Συγκρότημα βάσει εκείνης της τιμής. 3. Εκτέλεση Εντολών Επιτυγχάνοντας το Βέλτιστο Δυνατό Αποτέλεσμα Εκτός από τις περιπτώσεις όπου ο Πελάτης δίδει συγκεκριμένες οδηγίες (σύμφωνα με την παράγραφο 6. του παρόντος όρου), όταν το Συγκρότημα εκτελεί εντολές για λογαριασμό Πελατών, λαμβάνει όλα τα ευλόγως αναγκαία μέτρα ώστε να επιτυγχάνει το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα για τους Πελάτες του, λαμβάνοντας υπόψη τους Παράγοντες Εκτέλεσης που περιγράφονται κατωτέρω. 19