Εχθροί φυτοκαραντίνας

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Εχθροί φυτοκαραντίνας"

Ἥλιος Βασιλείου
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Εχθροί φυτοκαραντίνας Δημήτρης Παπαχρήστος Εργαστήριο Γεωργικής Εντομολογίας Τμήμα Εντομολογίας και Γεωργικής Ζωολογίας Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο d.papachristos@bpi.gr Η Φυτιατρική ως επιστήμη και εφαρμογή στη σύγχρονη γεωργία και το περιβάλλον

2 Καθημερινή μεταφορά μερικών χιλιάδων ειδών ζώντων οργανισμών Παγκόσμια κίνηση Μέσων μεταφοράς Ανθρώπων Φορτίων Παράλληλα μεταφέρεται και μεγάλος αριθμός ζώντων οργανισμών σε νέες περιοχές πέρα από το περιβάλλον φυσικής εξάπλωσής τους

3 Εγκατάσταση αλλόχθονων ειδών στην Ευρώπη Hulme Journal of Applied Ecology, 46, 10 18

4 Εγκατάσταση αλλόχθονων φυτοφάγων εντόμων στην Ευρώπη με ξενιστές δένδρα και θάμνους Eriosoma lanigerum Viteus vitifoliae Metcalfa pruinosa Frankliniella occidentalis Aonidiella aurantii Pseudaulacaspis pentagona Quadraspidiotus perniciosus Planococcus citri Phyllocnistis citrella Grapholita molesta Mattson et al Biol Invasions 9:

5 Επιβλαβείς οργανισμοί καραντίνας Ένας επιβλαβής οργανισμός με πιθανή οικονομική σημασία για την περιοχή που είναι σε κίνδυνο εξ αιτίας του και ο οποίος δεν έχει ακόμη εμφανισθεί εκεί ή έχει εμφανισθεί αλλά δεν έχει ευρέως εξαπλωθεί και βρίσκεται υπό επίσημο έλεγχο

6 Επιπλέον έχουν φυτοϋγειονομικό ενδιαφέρον Και οργανισμοί που υπάρχουν στην Ελλάδα αλλά είναι καραντίνας για τρίτες χώρες

7 Φυτοϋγειονομική νομοθεσία 1. Παγκόσμιο Νομικό Πλαίσιο Συμφωνία για την υγεία και τη φυτοϋγεία, Παγκόσμιος οργανισμός εμπορίου (Π.Ο.Ε.) (W.T.O. - agreement on the application of sanitary and phytosanitary measures). Διεθνής σύμβαση για την προστασία των φυτών του FAO (international plant protection convention IPPC/ FAO). Διεθνή πρότυπα φυτοϋγειονομικών μέτρων (ISPMs). Περιφερειακοί οργανισμοί φυτοπροστασίας (Regional plant protection organizations) πχ EPPO

8 Φυτοϋγειονομική νομοθεσία 2. Νομικό πλαίσιο από νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης European Council Directive 2000/29/EC (Π.Δ. 365/2002 (Α 307) Οδηγίες - Αποφάσεις Επιτροπής για τη λήψη εκτάκτων μέτρων κατά ορισμένων επιβλαβών οργανισμών καραντίνας Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 690/2008 της επιτροπής για την αναγνώριση προστατευόμενων ζωνών που είναι εκτεθειμένες σε ιδιαίτερους φυτοϋγειονομικούς κινδύνους. Συμφωνίες της Ε.E. ΜΕ ορισμένες Τρίτες Χώρες

9 Φυτοϋγειονομική νομοθεσία 3. Εθνική Φυτοϋγειονομική Νομοθεσία (Δεν προκύπτει από την ενσωμάτωση νομοθεσίας της ΕΕ) 4. Συμφωνίες της χώρας με τρίτες χώρες πχ Καθορισμός των φυτουγειονομικών όρων εξαγωγής, στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, για την εξαγωγή νωπών ακτινιδίων που κατάγονται από ορισμένες περιοχές της χώρας

10 Κατ/τα περιοχής εγκατάσταση? ΝΑΙ Θα έχει οικονομική επίπτωση? ΝΑΙ Αξιολόγηση δυνατότητας εισαγωγής ΟΧΙ Ενδεχόμενος επιβλαβής οργανισμός καραντίνας ΟΧΙ ΟΧΙ Παρουσία στην PRA περιοχή? Stop ΟΧΙ Έχει οικονομική επίπτωση? ΝΑΙ ένταξη σε επίσημο έλεγχο ΝΑΙ Εχθρός καραντίνας ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ Stop ΝΑΙ Περιορισμένη διάδοση? ΝΑΙ Ήδη σε επίσημο έλεγχο? ΝΑΙ Έχει οικονομική επίπτωση? ΝΑΙ

11 Επισκόπηση διαδικασίας ανάλυσης κινδύνου (pest risk analysis) Έναρξη Περιγραφή λόγων για την ανάπτυξη ανάλυσης Κατανόηση υπόβαθρου και προσδοκιών Προσδιορισμός κινδύνου Εκτίμηση πιθανότητας παρουσίας Εκτίμηση έντασης συνεπειών Συμπεράσματα αβεβαιότητα Αξιολόγηση κινδύνου (risk assessment) Διαχείριση κινδύνου (risk management) Λήψη απόφασης Συστάσεις αβεβαιότητα Αξιολόγηση απαιτήσεων περιορισμού κινδύνου Αξιολόγηση συστάσεων για δεδομένο περιβάλλον και τιμές για επιλογή δυνατοτήτων Αξιολόγηση επιλογών άμβλυνσης κινδύνου για Απ/κότητα -Εφικτότητα Επιπτώσεις Απαιτήσεις περιορισμού κινδύνου Προσδιορισμός επιλογών άμβλυνσης κινδύνου

12 Εχθροί καραντίνας για την ΕΕ και 3% τη Χώρα μας 11% Έντομα Νηματώδεις Ακάρεα 86% 4% 3% 15% 31% Coleoptera Diptera Hemëptera Homoptera 18% Hymenoptera Lepidoptera Thysanoptera 1% 28%

13 Οικογένειες εντόμων καραντίνας Tephritidae Curculionidae 18% 22% Scolytidae Chrysomelidae 3% 3% 3% 4% 4% 5% 5% 7% 8% 9% 9% Noctuidae Torticidae Agromyzidae Thripidae Cicadellidae Diaspididae Margarodidae Cerambycidae Λοιπά

14 Εισβολή εχθρών καραντίνας εντόμων με το εμπόριο αγαθών Εισαγωγή Εγκατάσταση Διασπορά Χώρα καταγωγής Ξενιστές Παρουσία αλλόχθονων ειδών Εμπόριο -διακίνηση Προϊόν -έντομο Εισβολή Κλιματικοί παράγοντες Ξενιστές Οικολογικοί παράγοντες (πχ ανταγωνισμός, φυσικοί εχθροί) Είδος εντόμου Περιβάλλον Άνθρωπος Παρακολούθηση μέτρα περιστολής Μέτρα πριν την εξαγωγή πχ μεταχειρίσεις καραντίνας Επιθεωρήσεις στα σημεία εισόδου απορρίψεις Φυτοϋγειονομικά μέτρα Επισκοπήσεις καλλιεργειών Εκρίζωση περιστολή

16 Εμπόριο, επιθεωρήσεις και ανιχνεύσεις εντόμων καραντίνας στα σημεία εισόδου στην ΕΕ A) Trade Volume to be inspected (TV) Bacon et al. (2012) PLoS ONE 7(10): e B) the number of border insect interceptions (+1) doi: /journal.pone C) the Trade Volume to be inspected Per Interception (TVPI)

17 Έντομα καραντίνας και απορρίψεις φορτίων στα σημεία εισόδου ΕΕ Bacon et al. (2012) PLoS ONE 7(10): e doi: /journal.pone

18 Σχέση αποτελεσματικότητας επιθεωρήσεων στα σημεία εισόδου με την εγκατάσταση εντόμων καραντίνας στην ΕΕ r = Bacon et al. (2012) PLoS ONE 7(10): e doi: /journal.pone

19 Έντομα καραντίνας που ελέγχεται η παρουσία τους με συστηματικές επίσημες επισκοπήσεις στη χώρα μας Dendroctonus micans Scolytidae Coleoptera Gonipterus scutellatus Curculionidae Coleoptera Ips amitinus Scolytidae Coleoptera Ips cembrae Scolytidae Coleoptera Ips duplicatus Scolytidae Coleoptera Anthonomus grandis Curculionidae Coleoptera Gilpinia hercyniae Diprionidae Hymenoptera Για τα παραπάνω είδη η Ελλάδα είναι προστατευόμενη ζώνη

20 Έντομα καραντίνας που ελέγχεται η παρουσία τους με συστηματικές επίσημες επισκοπήσεις στη χώρα μας Anoplophora chinensis Cerambycidae Coleoptera Monochamus spp. Cerambycidae Coleoptera Epitrix cucumeris Chrysomelidae Coleoptera E. similaris Chrysomelidae Coleoptera E. subcrinita Chrysomelidae Coleoptera E. tuberis Chrysomelidae Coleoptera Diabrotica virgifera Chrysomelidae Coleoptera Drosophila suzukii Drosophilidae Diptera Dryocosmus kuriphilus Cynipidae Hymenoptera Phenacoccus aceris Pseudococcidae Hemiptera Rhynchophorus ferrugineus Curculionidae Coleoptera Με σκίαση είδη των οποίων η παρουσία έχει διαπιστωθεί

21 Νηματώδεις Ακάρεα καραντίνας που ελέγχεται η παρουσία τους με συστηματικές επίσημες επισκοπήσεις στη χώρα μας Eutetranychus orientalis Tetranychidae Acari Aceria kuko Eriophyidae Acari Bursaphelenchus xylophilus Aphelenchoididae Nematoda Globodera pallida Heteroderidae Nematoda Globodera rostochiensis Heteroderidae Nematoda Meloidogyne chitwoodi Meloidogynidae Nematoda Meloidogyne fallax Meloidogynidae Nematoda Ditylenchus destructor Anguinidae Nematoda Με σκίαση είδη των οποίων η παρουσία έχει διαπιστωθεί

22 Νέοι επιβλαβείς οργανισμοί καραντίνας στη χώρα Τuta absoluta Desneux et al J Pest Sci 83:

23 Νέοι επιβλαβείς οργανισμοί καραντίνας στη χώρα Diabrotica virgifera Σερβία (Purdue University, pm7-36(1)%20diabvi%20web.pdf

24 Διασπορά Diabrotica virgifera στη χώρα

25 Επιβλαβείς οργανισμοί υψηλού ρίσκου εισαγωγής-παρουσία σε χώρες της ΕΕ Drosophila suzukii Cini et al Bulletin of Insectology

26 Επιβλαβείς οργανισμοί υψηλού ρίσκου εισαγωγής-παρουσία σε χώρες της ΕΕ Dryocosmus kuriphilus Γαλλία 2005 Ελβετία 2009 Ιταλία 2002 Σλοβενία 2005 Κροατία 2010

27 Επιβλαβείς οργανισμοί υψηλού ρίσκου εισαγωγής-παρουσία σε χώρες της ΕΕ Anoplophora chinensis 2000 Ιταλία

28 Επιβλαβείς οργανισμοί υψηλού ρίσκου εισαγωγήςπαρουσία σε χώρες της ΕΕ Rhagoletis completa Rhagoletis cingulata

29 Επιβλαβείς οργανισμοί υψηλού ρίσκου εισαγωγήςπαρουσία σε χώρες της ΕΕ Bursaphelenchus xylophilus 1999 Πορτογαλία

30 Έντομα λοιποί ζωικοί εχθροί που υπάρχουν στην Ελλάδα αλλά είναι καραντίνας για τρίτες χώρες Μεγάλη επίπτωση στις εξαγωγές διακίνηση γεωργικών προϊόντων Εξαγωγές Stop Frankliniella occidentalis Grapholita molesta Pseudaulacaspis pentagona Ceratitis capitata

31 Άμεσες δράσεις-προσαρμογές Αναλύσεις κίνδυνου (PRA) Αύξηση επιθεωρήσεων στα σημεία εισόδου Αύξηση αποτελεσματικότητας επιθεωρήσεων Ανάπτυξη νέων αποτελεσματικών μεθόδων επιθεώρησης Επισκοπήσεις καλλιεργειών δασών Ανάπτυξη σχεδίων δράσης Λήψη μέτρων εξάλειψης περιορισμού εξάπλωσης Ένταξη σε επίσημα μέτρα οργανισμών καραντίνας για τρίτες χώρες

32 Προϋποθέσεις για επιτυχία Αυτόνομη κεντρικά ελεγχόμενη υπηρεσία φυτοϋγειονομικού ελέγχου Συμμετοχή συνεργασία πολιτών υπόχρεων Δράσεις επίτευξη στόχων Βελτίωση -απόκτηση επιστημονικής γνώσεις Ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα Ερευνητικά Ινστιτούτα Λοιποί εμπλεκόμενοι φορείς Πρόσβαση σε δεδομένα Συνεργασία

33 Ευχαριστώ για την προσοχή σας

Σχετικά έγγραφα

Φυτοϋγειονομικοί έλεγχοι για έντομα και νηματώδεις καραντίνας

Forest Research Institute NAGREF - Greece Φυτοϋγειονομικοί έλεγχοι για έντομα και νηματώδεις καραντίνας Δ. Ν. Αβτζής Εργαστήριο Δασικής Εντομολογίας και Νηματωδολογίας, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (Ι.Δ.Ε.)