Ι ΑΚΤΟΡΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. ΘΕΜΑ: Ανάπτυξη Ολοκληρωµένου Πληροφοριακού Συστήµατος ιαχείρισης Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Γιώργος Α. Μπαντέλας Ι ΑΚΤΟΡΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Ανάπτυξη Ολοκληρωµένου Πληροφοριακού Συστήµατος ιαχείρισης Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων Επιβλέπων Καθηγητής: κ. Π. Σαββαϊδης Τριµελής Επιτροπή: κ.κ. Π. Σαββαϊδης, Ι. Υφαντής, Ι. ούκας Θεσσαλονίκη, εκέµβριος 2006

2 Πρόλογος Παραδοσιακά στην Ελλάδα, επίκεντρο της δραστηριότητας στον τοµέα των οδικών δικτύων, αποτελεί η µελέτη και η κατασκευή νέων οδών. Στα επόµενα χρόνια αναµένεται να ολοκληρωθούν τα µεγάλα έργα κατασκευής αυτοκινητοδρόµων σε εθνικό δίκτυο και στο επίκεντρο έρχεται η συντήρηση και λειτουργία τους. Μέχρι σήµερα, η συντήρηση αποτελεί συνήθως δευτερεύουσα δραστηριότητα των αρµόδιων φορέων, µε συνέπεια τη µέτρια έως κακή κατάσταση του µεγαλύτερου τµήµατος των ελληνικών οδών. Ενώ η µελέτη και κατασκευή έχουν αρχή, µέση και τέλος, η λειτουργία και η συντήρηση αποτελούν συσχετιζόµενες συνεχείς δραστηριότητες που απαιτούν σύγχρονες µεθόδους διαχείρισης, για να είναι αποδοτικές και αποτελεσµατικές. Η εµπειρία έχει δείξει ότι η αποδοτική και αποτελεσµατική συντήρηση των οδών είναι µια σύνθετη δραστηριότητα, µε συνέπεια τα οδικά δίκτυα να φθείρονται µε σχετικά γρήγορους ρυθµούς προκαλώντας ποικίλα προβλήµατα. Προκειµένου να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσµατα και να υπάρξει ουσιαστική βελτίωση στον τοµέα της συντήρησης των οδικών δικτύων, τα τελευταία χρόνια, σε πολλές χώρες, χρησιµοποιούνται πληροφοριακά συστήµατα που αυτοµατοποιούν και συστηµατοποιούν τη διαχείριση των εργασιών συντήρησης. Στην Ελλάδα η διαχείριση της συντήρησης εξακολουθεί, µε ελάχιστες εξαιρέσεις, να πραγµατοποιείται µε παραδοσιακές µεθόδους και µέσα, µε συνέπεια την έλλειψη σχετικών αρχείων καθώς και την αδυναµία επιστηµονικού προγραµµατισµού των εργασιών και εκτέλεσης τεκµηριωµένων ελέγχων. Τα πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Συντήρησης (Σ Σ) αποτελούν σύγχρονα εργαλεία προκειµένου οι αρµόδιοι φορείς να ανταποκριθούν αποτελεσµατικότερα στις ανάγκες ελέγχου και διαχείρισης των εργασιών συντήρησης. Συγχρόνως λειτουργούν ως εργαλεία λήψης τεκµηριωµένων αποφάσεων και αποτελούν ηµερολόγιο όπου καταχωρούνται όλες οι ενέργειες που αφορούν συντήρηση και σχετικές δαπάνες. Η χρήσης τους βασίζεται στην ύπαρξη αξιόπιστων πληροφοριών για τα στοιχεία (εξοπλισµό) της οδού και της κατάστασής της. Τα Σ Σ υποστηρίζουν τον προγραµµατισµό της συντήρησης, ενώ σε συνδυασµό µε σχετικά Προγράµµατα Ποιότητας, παρέχουν τη δυνατότητα αξιολόγησης της επίδοσης των αναδόχων και του επιπέδου υπηρεσιών καθώς και της αποτελεσµατικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης προς τους χρήστες. Η παρούσα εργασία αποτελεί πρόταση για την ανάπτυξη ολοκληρωµένου πληροφοριακού Συστήµατος ιαχείρισης Συντήρησης αυτοκινητοδρόµων. Με βάση την εµπειρία από την ελληνική πραγµατικότητα (Εγνατία Οδός) καθώς και φορέων του εξωτερικού, δηµιουργήθηκε ένα πλαίσιο προδιαγραφών για την υλοποίηση πληροφοριακού συστήµατος διαχείρισης της καθηµερινής συντήρησης (routine maintenance). Συµπληρωµατικά, για την εξέλιξη και ολοκλήρωση της εφαρµογής, εισήχθη η έννοια της ποιότητας στη συντήρηση των οδών, µε κέντρο την αξιολόγηση των ενεργειών και εργασιών συντήρησης καθώς και την αποτελεσµατικότητα των παρεχόµενων σχετικών υπηρεσιών. Η εργασία αποτελείται από έντεκα κεφάλαια και δύο παραρτήµατα. Συγκεκριµένα: Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται γενική αναφορά στην έννοια της διαχείρισης υποδοµών αυτοκινητοδρόµων (highway asset management) και των σχετικών συστηµάτων, Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφονται περιληπτικά τα κύρια χαρακτηριστικά των βασικών πληροφοριακών συστηµάτων διαχείρισης οδών (οδοστρωµάτων, γεφυρών και συντήρησης). ii

3 Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφονται περιληπτικά τα βασικά στοιχεία διαφόρων Συστηµάτων Αναφοράς και αναπτύσσεται το προτεινόµενο Γραµµικό Σύστηµα Αναφοράς (ΓΣΑ), µε βασικά χαρακτηριστικά τα Τµήµατα, τους Τοµείς, τους Κόµβους και τις Χιλιοµετρικές και Εγκάρσιες Θέσεις. Το τέταρτο κεφάλαιο αφορά την προτεινόµενη δοµή του Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου (ΜΣΑ) που αποτελείται από έξι κατηγορίες µε σαράντα στοιχεία. Στο πέµπτο κεφάλαιο περιγράφεται η διαδικασία δηµιουργίας του ΜΣΑ, βάσει των προτεινόµενων κανόνων καταγραφής και αναφέρεται χαρακτηριστικό παράδειγµα δηµιουργίας ΜΣΑ στην Εγνατία Οδό. Στο έκτο κεφάλαιο γίνεται περιγραφή του σχεδιασµού διαχείρισης των δεδοµένων συντήρησης και προτείνεται µια µέθοδος µηχανοργάνωσης - κωδικοποίησης αυτών για την αυτοµατοποίηση της διαδικασίας. Το έβδοµο κεφάλαιο αφορά την ανάλυση των δεδοµένων συντήρησης µε παράδειγµα εφαρµογής οδικά τµήµατα της Εγνατίας Οδού. Το όγδοο κεφάλαιο αποτελεί εισαγωγή στην έννοια της ποιότητας για τη συντήρηση των οδών και των προτεινόµενων Προγραµµάτων Ποιότητας. Στο ένατο κεφάλαιο περιγράφεται το προτεινόµενο Πρόγραµµα Αξιολόγησης (ΠΑ) των εργασιών συντήρησης και της απόδοσης των αναδόχων - συνεργείων. Εισάγονται οι έννοιες του Επιπέδου Υπηρεσιών (ΕΥ), των συντελεστών βαρύτητας, των δεικτών ΕΥ και των ελάχιστων τιµών αυτών, ενώ το ΠΑ συσχετίζεται µε τη δοµή του περιγραφόµενου πληροφοριακού Σ Σ. Στο δέκατο κεφάλαιο γίνεται περιγραφή του προτεινόµενου Προγράµµατος Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας (ΠΜΑ) που αφορά την αποτελεσµατικότητα των παρεχόµενων, προς τους χρήστες, υπηρεσιών συντήρησης. Βασική παράµετρος του προγράµµατος είναι τα αποτελέσµατα (outcomes), η µέτρηση των οποίων φανερώνει την αποτελεσµατικότητα, δηλαδή την ικανότητα για παροχή υπηρεσιών συντήρησης, µε γνώµονα τις επιθυµίες και απαιτήσεις των χρηστών. Ο σχεδιασµός του ΠΜΑ έλαβε υπόψη τη δοµή του περιγραφόµενου πληροφοριακού Σ Σ και στα πλαίσια εφαρµογής του πραγµατοποιήθηκε έρευνα στα τµήµατα σε κυκλοφορία της Εγνατίας Οδού ως προς την ικανοποίηση των χρηστών από τις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης καθώς και ως προς τη σηµαντικότητα σπουδαιότητα αυτών. Στο ενδέκατο κεφάλαιο συνοψίζονται τα αποτελέσµατα της εργασίας και περιγράφονται προτάσεις και υποδείξεις για την καλύτερη εφαρµογή και αξιοποίηση του πληροφοριακού Σ Σ και των Προγραµµάτων Ποιότητας. Στο Παράρτηµα Α αναφέρονται οι ορισµοί των στοιχείων - εξοπλισµού του ΜΣΑ, όπως αυτό περιγράφεται στο τέταρτο κεφάλαιο. Το Παράρτηµα Β αποτελεί το ερωτηµατολόγιο της έρευνας που διεξήχθη για την εφαρµογή του ΠΜΑ στην Εγνατία Οδό. Σκοπός της εργασίας είναι να αποτελέσει οδηγό, για τη συστηµατοποίηση και αυτοµατοποίηση των ενεργειών και διαδικασιών της καθηµερινής συντήρησης. ιευκρινίζεται, ότι οι προτάσεις που περιγράφονται είναι ενδεικτικές και µπορούν να τροποποιηθούν βάσει των αναγκών και δυνατοτήτων κάθε φορέα. iii

4 Ευχαριστίες Εκφράζω τις ευχαριστίες µου προς τους καθηγητές του Τµήµατος Πολιτικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ., κ.κ. Παρασκευά Σαββαΐδη, (επιβλέπων καθηγητής), Ιωάννη Υφαντή και Ιωάννη ούκα που ήταν µέλη της Τριµελούς Συµβουλευτικής Επιτροπής, για τη βοήθεια και καθοδήγηση που µου παρείχαν κατά τη διάρκεια εκπόνησης της διδακτορικής εργασίας. Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζω επίσης προς τον καθηγητή του Τµήµατος Αγρονόµων και Τοπογράφων Μηχανικών Α.Π.Θ. κ. Γεώργιο Μίντση, για τις εύστοχες παρατηρήσεις και υποδείξεις που έκανε. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Τοµεάρχη και τη /ντρια του Τοµέα Λειτουργίας & Συντήρησης της Εγνατία Οδός ΑΕ, κ.κ. Γ. Μπάρµπα και Ι. Καρακαϊδού αντίστοιχα, για τις διευκολύνσεις που µου παρείχαν καθώς και τη χορήγηση σχετικών στοιχείων, δεδοµένων κ.λπ. που χρησιµοποιούνται στον Τοµέα, για τις ανάγκες της διαχείρισης της συντήρησης του αυτοκινητοδρόµου της Εγνατίας Οδού. Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζω στο συνάδελφο µου κ.. Ευαγγελίδη για τις παρατηρήσεις, τη συµβολή και τη βοήθεια του καθώς επίσης και στους κ.κ. Α. Σαραµούρτση, Α. Τσαντσάνογλου και Π. Βουδούρη για τις υποδείξεις και απόψεις τους. Τέλος, ευχαριστώ τους δικούς µου ανθρώπους για την παρότρυνση τους να ολοκληρώσω την εργασία, την οποία και αφιερώνω στη µνήµη του πατέρα µου. Θεσσαλονίκη, εκέµβριος 2006 Γιώργος Α. Μπαντέλας iv

5 Συντοµογραφίες 1. Β - Βάση εδοµένων (DB - Data Base) 2. ΓΣΑ - Γραµµικό Σύστηµα Αναφοράς (LRS - Linear Referencing System) 3. ΓΣΠ - Γεωγραφικό Σύστηµα Πληροφοριών (GIS - Geographic Information Systems) 4. Π - ιαχείριση Πληροφορίας (ΙΜ - Information Management) 5. ΕΘ - Εγκάρσια Θέση (XSP - Cross Sectional Position) 6. EO - Εγνατία Οδός (Αυτοκινητόδροµος) 7. ΕΟΑΕ - Εγνατία Οδός ΑΕ (Εταιρία) 8. ΕΥ - Επίπεδο Υπηρεσιών (LOS - Level of Services) 9. H/Y - Ηλεκτρονικός Υπολογιστής 10. Κ Α - Κέντρο ιοίκησης Αυτοκινητόδροµου 11. ΚΟΚ - Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας 12. ΛΕΑ - Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης 13. ΜΑΘ - Μέθοδος Αναφοράς Θέσης 14. ΜΣΑ - Μητρώο Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 15. ΠΑ - Πρόγραµµα Αξιολόγησης 16. ΠΜΑ - Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας 17. ΠΣ - Πληροφοριακό Σύστηµα (Information System) 18. ΣΑΘ - Σύστηµα Αναφοράς Θέσης 19. Σ Γ - Σύστηµα ιαχείρισης Γεφυρών (BMS - Bridge Management System) 20. Σ Ο - Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων (PMS - Pavement Management System) 21. Σ Σ - Σύστηµα ιαχείρισης Συντήρησης (MMS - Maintenance Management System) 22. Σ Υ - Σύστηµα ιαχείρισης Υποδοµών (AMS - Asset Management System) 23. ΣΛΑ - Σύστηµα Λήψης Αποφάσεων (Decision-Support System) 24. ΣΣ Β - Σχεσιακό Σύστηµα ιαχείρισης Βάσης εδοµένων (RDBMS - Relational Data Base Management System) 25. ΤΛΕΣ - Τοµέας Λειτουργίας & Συντήρησης (ΕΟΑΕ) 26. ΤΠ - Τεχνολογία της Πληροφορίας (ΙΤ - Information Technology - ΙΤ) 27. Φ Α - Φορέας ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµου 28. Χ Σ - Χιλιοµετρικός είκτης Συντήρησης 29. ΧΘ - Χιλιοµετρική Θέση (Chainage) 30. ΧΣΑ - Χωρικό Σύστηµα Αναφοράς (SRS - Spatial Referencing System) 31. DCD - Data Capture Device (Ηλεκτρονική Συσκευή Καταγραφής εδοµένων) 32. GPS - Global Positioning System (Παγκόσµιο Σύστηµα Προσδιορισµού Θέσης) v

6 Περιεχόµενα Σελ. Κεφάλαιο 1 ο ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Εισαγωγή ιαδικασία ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων Στάδια ιαχείρισης Κύκλος ιαχείρισης Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών (Σ Υ) Αυτοκινητοδρόµων Κεφάλαια - Υποδοµές ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Στοιχεία Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων Παράµετροι Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων Στόχοι και Οφέλη των Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων Τεχνολογία της Πληροφορίας Πληροφορίες και εδοµένα Πληροφοριακές Οµάδες Μοντέλο εδοµένων α Ανάπτυξη Στρατηγικής εδοµένων β Συλλογή εδοµένων γ ιασφάλιση Ποιότητας εδοµένων δ ιασύνδεση εδοµένων ε Πρόσβαση στα εδοµένα Πληροφοριακά Συστήµατα και Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων Επιλογή Συστήµατος Σύνοψη Συµπεράσµατα 22 Βιβλιογραφία 23 Κεφάλαιο 2 ο Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Εισαγωγή Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων Ορισµοί οµή Πληροφοριακού Σ Ο οµή Πληροφοριακού Σ Ο Μοντέλα Ανάλυσης ιαδικασία Ανάδρασης Υπάρχοντα Σ Ο Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Γεφυρών Ορισµοί οµή Πληροφοριακού Σ Γ Βάση εδοµένων Μοντέλα Ανάλυσης Κόστους και Φθορών Μοντέλα Ανάλυσης για Βελτιστοποίηση ιαδικασίες Ανάδρασης / Ανανέωσης Υπάρχοντα Σ Γ Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Συντήρησης Ορισµοί οµή Πληροφοριακού Σ Σ Χαρτογραφική Αναφορά ικτύου Μητρώο Στοιχείων Εξοπλισµού ιαχείριση εδοµένων Συντήρησης και Αναφορές Υπάρχοντα Σ Γ Σύνοψη Συµπεράσµατα 49 Βιβλιογραφία 51 vi

7 Σελ. Κεφάλαιο 3 ο Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Εισαγωγή Αρχές Αναφοράς Θέσης Μέθοδος Χιλιοµετρικού Σηµείου Μέθοδος Χιλιοµετρικού είκτη Μέθοδος Σηµείου Αναφοράς Μέθοδος είκτη Αναφοράς Μέθοδος Τοµέα Κόµβου Το Βρετανικό ΓΣΑ (CHART) Σχεδιασµός ΓΣΑ Γενικά Μονάδες Αναφοράς και Παραδοχές Σχεδιασµού Κωδικοποίηση ΓΣΑ στον Άξονα του Αυτοκινητοδρόµου Κωδικοποίηση ΓΣΑ στους Κλάδους των Α/Κ του Αυτοκινητοδρόµου Εφαρµογή ΓΣΑ Επισήµανση ΓΣΑ Εφαρµογή ΓΣΑ στον Άξονα του Αυτοκινητοδρόµου Εφαρµογή ΓΣΑ στους Κλάδους των Α/Κ του Αυτοκινητοδρόµου Κωδικοποίηση Εγκάρσιων Θέσεων Σύνοψη Συµπεράσµατα 82 Βιβλιογραφία 83 Κεφάλαιο 4 ο Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εισαγωγή Χαρακτηριστικά ΜΣΑ Σχεδιασµός οµής ΜΣΑ Οδοποιία Οδόστρωµα Έρεισµα ιαχωριστική (Κεντρική) Νησίδα Κατευθυντήρια Νησίδα Πεζοδρόµιο Επιχώµατα και Ορύγµατα Αποχέτευση Φρεάτιο Ρείθρο Βαθµιδωτό Ρείθρο Τάφρος Οχετός Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης Ασφάλεια Στηθαίο Ασφαλείας Απορροφητής Ενέργειας Αντιθαµβωτικό Πέτασµα Περίφραξη Ηχοπέτασµα ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων Τοίχος Συγκράτησης Καταπτώσεων Στύλος Ελέγχου Ύψους Οχηµάτων Σήµανση Κατά Μήκος ιαγράµµιση Λοξή ιαγράµµιση Εγκάρσια και Ειδική ιαγράµµιση Οριοδείκτης Πινακίδα Σήµανσης Χιλιοµετρικός είκτης Συντήρησης 121 vii

8 Σελ. 4.8 Ηλεκτροµηχανολογικά Ιστός Οδοφωτισµού Πίνακας Ηλεκτρικής Ενέργειας Φωτεινός Σηµατοδότης Επαγωγικός Βρόχος ιάταξη Τηλεµατικής Ερµάριο ιανοµής Σήραγγας Ερµάριο Ανάγκης Σήραγγας Φωτιστικό Σώµα Σήραγγας Ανεµιστήρας Αερισµού Σήραγγας Τεχνικά Γέφυρα Σήραγγα Κάτω ιάβαση Άνω ιάβαση Τοίχος Αντιστήριξης Σύνοψη Συµπεράσµατα 139 Βιβλιογραφία 140 Κεφάλαιο 5 ο ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εισαγωγή Κανόνες Καταγραφής εδοµένων ΜΣΑ Μέθοδοι Συλλογής Καταγραφής εδοµένων ΜΣΑ Συλλογή Καταγραφή εδοµένων ΜΣΑ Πεζή Συλλογή Καταγραφή εδοµένων ΜΣΑ µε Βιντεοσκόπηση Παράδειγµα ηµιουργίας ΜΣΑ στην Εγνατία Οδό Συλλογή Καταγραφή Στοιχείων ΜΣΑ οµή εδοµένων Συλλογής Καταγραφής οµή Αρχείου Περιγραφικών εδοµένων ΜΣΑ Ανάλυση οµής Αρχείου Περιγραφικών εδοµένων ΜΣΑ Ανάλυση εδοµένων ΜΣΑ Ποσοτική Ανάλυση εδοµένων ΜΣΑ Ποιοτική Ανάλυση εδοµένων ΜΣΑ Σύνοψη Συµπεράσµατα 183 Βιβλιογραφία 184 Κεφάλαιο 6 ο Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εισαγωγή Επιθεώρηση Κατάστασης Αυτοκινητοδρόµου Συχνότητα Επιθεωρήσεων Κατηγορίες Φθορών Κωδικοί Αποκαταστάσεων Επισκευών Φθορών Μηχανοργάνωση Επιθεωρήσεων, Φθορών και Αποκαταστάσεων Επισκευών Οδοστρώµατα Νησίδες και Πεζοδρόµια Επιχώµατα Ορύγµατα και Ερείσµατα Φρεάτια Καλύµµατα, Σχάρες και Πλαίσια Φρεατίων Ρείθρα Βαθµιδωτά Ρείθρα Συστήµατα Αγωγών Αποχέτευσης Τάφροι Οχετοί 207 viii

9 Σελ Έξοδοι Αγωγών Αποχέτευσης Εξοπλισµός Ασφαλείας και Προστασίας Οριζόντια Σήµανση Κατακόρυφη Σήµανση Φωτιστικά Σώµατα Ιστοί Οδοφωτισµού Καλώδια Τροφοδοσίας Πίνακες Ηλεκτρικής ιανοµής Φωτεινοί Σηµατοδότες Επαγωγικοί Βρόχοι ιατάξεις Τηλεµατικής Καθαριότητα Τεχνικά Σύνοψη Συµπεράσµατα 231 Βιβλιογραφία 232 Κεφάλαιο 7 ο Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εισαγωγή Ανάλυση εδοµένων Φθορών Στοιχεία Οδικών Τµηµάτων και Περιόδου Ανάλυσης Κατηγορία Φθορών Κατάσταση Φθορών Φθορές ανά Κατηγορία ΜΣΑ Φθορές και Χρόνοι Αποκατάστασης Τύποι Φθορών Χωρική Ανάλυση Φθορών Χρονική Ανάλυση Φθορών Ποσοτική Ανάλυση Φθορών Ανάλυση εδοµένων Εντολών Εργασιών Ποσότητα και Κατάσταση Εντολών Εργασιών Φθορές και απάνες Εντολών Εργασιών απάνη Φθορών ανά χλµ. Οδικού Τοµέα Σύνοψη Συµπεράσµατα 247 Κεφάλαιο 8 ο Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας Εισαγωγή Ποιότητα και Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων ιασφάλιση Ποιότητας Πρότυπα Εργασιών Συντήρησης Ποιότητα και Πληροφοριακά Σ Σ Αποδοτικότητα Αναδόχων Προγράµµατα Αξιολόγησης και Αποτελεσµατικότητας εδοµένα και Ποιότητα εδοµένα Πληροφοριακού Σ Σ Ανάδραση Χρηστών Σύνοψη Συµπεράσµατα 257 Βιβλιογραφία 258 Κεφάλαιο 9ο Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εισαγωγή Συσχέτιση ΠΑ και Πληροφοριακών Σ Σ Σχεδιασµός Προγράµµατος Αξιολόγησης Γενικές Παραδοχές Προγράµµατος είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Οδοποιίας (Οδοστρώµατα) 266 ix

10 Σελ είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Οδοποιίας πλην Οδοστρωµάτων είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Αποχέτευσης είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Ασφάλειας είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Σήµανσης ιαδικασία Αξιολόγησης Γενικά Έντυπο Αξιολόγησης Υπολογισµοί Επιπέδου Υπηρεσιών ιαγράµµατα Ανάλυσης & Παρουσίασης Τιµών Επιπέδου Υπηρεσιών Σύνοψη Συµπεράσµατα 279 Βιβλιογραφία 280 Κεφάλαιο 10 ο Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εισαγωγή Χαρακτηριστικά ΠΜΑ ιαδικασία Ανάπτυξης ΠΜΑ Καθορισµός Στόχων Προσδιορισµός Υπηρεσιών Συντήρησης και Χαρακτηριστικών Καθορισµός Μετρήσεων Αποτελεσµάτων Συλλογή εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Ανάλυση και Παρουσίαση εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Εφαρµογή εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Σύνοψη Συµπεράσµατα 297 Βιβλιογραφία 299 Κεφάλαιο 11 ο Συµπεράσµατα Προτάσεις Εισαγωγή Συµπεράσµατα Γραµµικό Σύστηµα Αναφοράς Μητρώο Οδού εδοµένα Συντήρησης Προγράµµατα Αξιολόγησης και Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Προτάσεις Υποδείξεις Εφαρµογής και Αξιοποίησης Πληροφοριακού Σ Σ Υποδείξεις Εφαρµογής και Αξιοποίησης Προγραµµάτων Ποιότητας Λογισµικά και Εξοπλισµός Πληροφοριακών Σ Σ Επίλογος 313 Παράρτηµα Α Ορισµοί Στοιχείων Εξοπλισµού ΜΣΑ Παράτηµα Β Ερωτηµατολόγιο Αξιολόγησης Χρηστών των Υπηρεσιών Συντήρησης της Εγνατίας Οδού x

11 Κεφάλαιο 1 ο ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων

12 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων 1 ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων 1.1 Εισαγωγή Τα οδικά δίκτυα εν γένει και ειδικότερα οι αυτοκινητόδροµοι, αποτελούν σηµαντικό Κεφάλαιο (Asset) για κάθε χώρα. Οι αρµόδιοι Φορείς ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων Φ Α (οργανισµοί, υπηρεσίες, εταιρίες κ.λπ.) οφείλουν να διαχειρίζονται τα οδικά δίκτυα (υποδοµές) µε σύγχρονα οικονοµοτεχνικά κριτήρια, χρησιµοποιώντας εξειδικευµένο προσωπικό και κατάλληλη τεχνολογία, για την καλύτερη αξιοποίηση τους και την παροχή ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών προς τους χρήστες. Η έννοια της ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων (Highway Asset Management) αφορά τη συντήρηση και βελτίωση του υπάρχοντος οδικού δικτύου έτσι, ώστε να επιτρέπεται η συνεχής και ασφαλής χρήση του (Robinson et al., 1998). Επίσης, πρέπει να σηµειωθεί ότι το πλαίσιο διαχείρισης πρέπει να λάβει υπόψη ότι οι διαθέσιµοι οικονοµικοί και ανθρώπινοι πόροι για την εύρυθµη, σωστή και ασφαλή λειτουργία, καθώς και για την αποτελεσµατική συντήρηση και βελτίωση των οδικών υποδοµών είναι συνήθως λιγοστοί και απαιτούν πολύ προσεχτική διαχείριση. Σε όλα τα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και το κοινόχρήστες, που έµµεσα (ή/και άµεσα) συµµετέχει (µέσω φόρων και διοδίων) στη διαδικασία διαχείρισης, χρησιµοποιεί τα οδικά δίκτυα και έχει απαιτήσεις για τη βελτίωση της ποιότητας σε θέµατα κυκλοφορίας, ασφάλειας και εξυπηρέτησης. Υπό το πρίσµα όλων αυτών, οι εκάστοτε διοικούντες απαιτούν από τους Φ Α να βελτιώνουν διαρκώς την αποτελεσµατικότητα και την αποδοτικότητα τους, προς όφελος όλων των άµεσα και έµµεσα ενδιαφεροµένων. Μέχρι πρόσφατα, η ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων ορίζονταν κυρίως από τους διαθέσιµους οικονοµικούς πόρους. Ένας συγκεκριµένος προϋπολογισµός ήταν διαθέσιµος για τη συντήρηση και βελτίωση των υποδοµών των αυτοκινητοδρόµων (οδοστρώµατα, αποχέτευση, ασφάλιση, σήµανση, ηλεκτροµηχανολογικά, τεχνικά κ.λπ.) και το ποσό αυτό συνήθως υπολογίζονταν εµπειρικά και σπάνια µε βάση τα στοιχεία κατάστασης και δοµής τους. Τα τελευταία χρόνια, η διαχείριση έγινε πιο ρεαλιστική και ορθολογική καθώς βασίζεται κυρίως σε αντικειµενικά κριτήρια (object-oriented) και όχι σε υποκειµενικές και εµπειρικές υποθέσεις. Οι διαθέσιµοι οικονοµικοί πόροι για τη συντήρηση κάθε οδικού δικτύου καθορίζονται, ή τουλάχιστον µπορούν να καθοριστούν, µε τη βοήθεια κατάλληλων Συστηµάτων ιαχείρισης Υποδοµών - Σ Υ (π.χ. συντήρησης (Maintenance Management Systems - MMS), οδοστρωµάτων (Pavement Management Systems - PMS), γεφυρών (Bridge Management Systems - BMS)). Τα εν λόγω Σ Υ λειτουργούν το καθένα ανεξάρτητα, αλλά και ως τµήµα ενός ολοκληρωµένου Σ Υ, για τη βέλτιστη αξιοποίηση των διαθεσίµων οικονοµικών πόρων, µέσω µιας συστηµατικής προσέγγισης της διαδικασίας διαχείρισης των οδικών υποδοµών (PIARC, 2004). 2

13 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων 1.2. ιαδικασία ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων Η έννοια της ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων αποτελεί ένα από βασικότερα τµήµατα της γενικής διαδικασίας ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων. Οι βασικότερες αρχές που διέπουν την υπόψη γενική διαδικασία είναι αυτές των Σταδίων ιαχείρισης και του Κύκλου ιαχείρισης Στάδια ιαχείρισης Η διαδικασία της ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων εξετάζεται σε σχέση µε τα ακόλουθα βασικά Στάδια ιαχείρισης (Robinson et al., 1998): Σχεδιασµός (Planning) Προγραµµατισµός (Programming) Προετοιµασία (Preparation) Λειτουργίες (Operations) Σχεδιασµός Περιλαµβάνει την ανάλυση του συστήµατος της οδού ως ολότητα και τυπικά απαιτεί την προετοιµασία µακροπρόθεσµων, ή αλλιώς στρατηγικών, σχεδίων εκτίµησης των δαπανών για την ανάπτυξη και τη συντήρηση, για ποικίλα οικονοµικά σενάρια. Το φυσικό σύστηµα της οδού, στο στάδιο του σχεδιασµού, µπορεί να χαρακτηριστεί από τα µήκη της οδού, ή τα ποσοστά του δικτύου, σε διάφορες κατηγορίες βάσει παραµέτρων, όπως τάξη δικτύου, κατάσταση στοιχείων, είδος οδοστρώµατος κ.λπ. Ο σχεδιασµός αφορά τα ανώτατα στελέχη της διοίκησης των Φ Α. Προγραµµατισµός Περιλαµβάνει, υπό τον περιορισµό των οικονοµικών δυνατοτήτων των Φ Α, την αναγνώριση και την επιλογή, για τα προσεχή χρόνια, των εργασιών και οικονοµικών προγραµµάτων για τα τµήµατα της οδού που πιθανόν θα χρειαστούν εργασίες συντήρησης ή/και νέες κατασκευές. Ο προγραµµατισµός αφορά τα ανώτερα στελέχη των Φ Α, συνήθως στα τµήµατα µελετών και συντήρησης. Προετοιµασία Αυτό το στάδιο αφορά την εφαρµογή των εργασιών. Περιλαµβάνει την προετοιµασία των συµβάσεων, των µελετών, των προδιαγραφών, των τιµολογίων κ.λπ. Για όλες αυτές τις εργασίες φυσιολογικά θα πρέπει να υπάρχουν εγκεκριµένοι προϋπολογισµοί. Η προετοιµασία αφορά τους µηχανικούς και τους τεχνικούς των Φ Α. Λειτουργίες Αυτό το στάδιο αφορά τις καθηµερινές εργασίες ενός Φ Α. Οι αποφάσεις για τη διαχείριση των λειτουργιών λαµβάνονται σε καθηµερινή ή εβδοµαδιαία βάση και περιλαµβάνουν τα χρονοδιαγράµµατα των εργασιών, την επίβλεψη των εργασιών, του εξοπλισµού και των υλικών, την καταγραφή και εκτίµηση των εργασιών που ολοκληρώθηκαν κ.λπ. Οι λειτουργίες αφορούν τους επιβλέποντες µηχανικούς και υποµηχανικούς και τους τεχνικούς-εργοδηγούς των Φ Α. 3

14 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Καθώς η διαδικασία ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων εξελίσσεται από το Στάδιο του Σχεδιασµού προς αυτό των Λειτουργιών, παρατηρούνται ορισµένες αλλαγές ως προς το περιεχόµενο του κάθε Σταδίου (π.χ. στη χωρική κάλυψη, ο Σχεδιασµός αφορά όλο το δίκτυο, ενώ οι Λειτουργίες ένα υποτµήµα του δικτύου). Ο Πίνακας 1.1 παρουσιάζει περιληπτικά τις υπόψη αλλαγές (Paterson and Robinson, 1991). Πίνακας 1.1 Αλλαγές στα Στάδια ιαχείρισης Στάδιο ιαχείρισης Σχεδιασµός Προγραµµατισµός Προετοιµασία Λειτουργίες Χωρική Κάλυψη Όλο το δίκτυο Τµήµατα δικτύου Τµήµα δικτύου Υπότµήµα δικτύου Χρονικός Ορίζοντας Μακροπρόθεσµος (3 5 έτη) Μεσοπρόθεσµος (1 έτος) Ετήσιος (< 1 έτος) Βραχυπρόθεσµος (ηµερήσιος - εβδοµαδιαίος) Εµπλεκόµενο Προσωπικό Ανώτατο Ανώτερο Μηχανικοί - Τεχνικοί Επιβλέποντες - Τεχνικοί - Εργοδηγοί Ορισµός Εργασιών Κατηγορία Εργασιών Τύπος Εργασιών ραστηριότητα Εργασία εδοµένα Περιληπτικά Λεπτοµερειακά Κύκλος ιαχείρισης Παραδοσιακά, όπως προαναφέρθηκε, στους περισσότερους Φ Α η κατάρτιση των προϋπολογισµών καθώς και των προγραµµάτων συντήρησης για τις εργασίες στα οδικά δίκτυα βασίζεται σε ιστορικά στοιχεία και εµπειρικές µεθόδους. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν υπάρχει τρόπος εξακρίβωσης της καταλληλότητας ή της επάρκειας αυτών. Κατά συνέπεια, υπάρχει η απαίτηση για αντικειµενική προσέγγιση, βάσει των αναγκών των Φ Α, η οποία να λαµβάνει υπόψη τη δοµή και την κατάσταση των οδικών δικτύων. Τα Στάδια ιαχείρισης (Σχεδιασµός, Προγραµµατισµός, Προετοιµασία, Λειτουργίες) συνθέτουν ένα κατάλληλο πλαίσιο, εντός του οποίου µπορεί να εφαρµοστεί µια προσέγγιση βάσει των αναγκών, όπως αυτή του Κύκλου ιαχείρισης (Σχήµα 1.1) (Robinson et al., 1998). Ο κύκλος παρέχει µια σειρά από καθορισµένα βήµατα, που καθοδηγούν τη διαδικασία διαχείρισης µέσω ενεργειών για τη λήψη αποφάσεων. Η διαδικασία τυπικά ολοκληρώνει τον κύκλο της µία φορά σε κάθε περίοδο για κάθε Στάδιο ιαχείρισης. Η αποτελεσµατική ιαχείριση Αυτοκινητοδρόµων είναι εφικτή µόνο µε τη χρήση κατάλληλων και ενηµερωµένων πληροφοριών. Κατά συνέπεια, η ιαχείριση της Πληροφορίας θεωρείται το κέντρο του κύκλου και σε κάθε βήµα της διαδικασίας οι αποφάσεις λαµβάνονται βάσει αυτών των πληροφοριών. Παρακάτω, παρατίθεται εν συντοµία, η ερµηνεία των βηµάτων του Κύκλου ιαχείρισης. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι το αναλυτικό περιεχόµενο κάθε βήµατος εξαρτάται από το Στάδιο ιαχείρισης στο οποίο εφαρµόζεται. 4

15 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Καθορισµός Στόχων (Πολιτική) Παρακολούθηση και Έλεγχος Εφαρµογή Ενεργειών ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ εδοµένα: Μητρώο Κατάσταση Πηγές Αποκαταστάσεις Παραγωγικότητα Μονάδες Κόστους Οικονοµικές Παράµετροι Εκτίµηση Αναγκών Καθορισµός Ενεργειών Καθορισµός απανών και Προτεραιοτήτων Σχήµα 1.1 Κύκλος ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων Καθορισµός Στόχων Η χάραξη των στρατηγικών στόχων από τη διοίκηση των Φ Α είναι απαραίτητη στη διαδικασία της διαχείρισης. Το πλαίσιο της στρατηγικής της διοίκησης καθορίζει τους στόχους της διαχείρισης των οδών. Ο καθορισµός των στόχων αποτελεί το πρώτο βήµα του κύκλου διαχείρισης για κάθε ένα από τα στάδια διαχείρισης, καθώς όλες οι ενέργειες θα πρέπει να αποβλέπουν στην επίτευξη αυτών. Εκτίµηση Αναγκών Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της φάσης είναι η συλλογή δεδοµένων. Τα δεδοµένα παρέχουν τις πληροφορίες για το κενό που υπάρχει µεταξύ της υπάρχουσας κατάστασης και της επιδιωκόµενης, βάσει των προκαθορισµένων στόχων. Συγχρόνως, επιτρέπουν την αναγνώριση των απαραίτητων ενεργειών. Καθορισµός Ενεργειών Προκειµένου να επιτευχθούν οι καθορισµένοι στόχοι πρέπει να γίνουν κάποιες επιλογές για την εφαρµογή των δραστηριοτήτων. Θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη και εναλλακτικές λύσεις για τον καθορισµό των πιο κατάλληλων επιλογών. Καθορισµός απανών και Προτεραιοτήτων Οι ενέργειες που αναγνωρίστηκαν θα πρέπει να κοστολογηθούν για να καθοριστούν οι απαραίτητοι πόροι, οι οποίοι συνήθως υπερβαίνουν τους διαθέσιµους. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητος και ο καθορισµός των προτεραιοτήτων για την διάθεση των διαθέσιµων πόρων κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. 5

16 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Εφαρµογή Ενεργειών Είναι η φάση της πραγµατοποίησης των εργασιών κάθε σταδίου της διαχείρισης. Η εφαρµογή των ενεργειών θα πρέπει να γίνεται βάσει προκαθορισµένων προτύπων, προκειµένου να επιτευχθούν οι στόχοι του Φ Α. Σηµαντικό µέρος αυτής της φάσης είναι η επίβλεψη των εργασιών. Παρακολούθηση και Έλεγχος Η επισκόπηση είναι βασικό στοιχείο της διαδικασίας ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων και υλοποιείται µε τις ακόλουθες ενέργειες: Παρακολούθηση Σκοπός της παρακολούθησης είναι η καταγραφή της ανάδρασης έτσι, ώστε στον επόµενο κύκλο διαχείρισης να αποφευχθούν λάθη του παρελθόντος. Έλεγχος Αφορά το δειγµατοληπτικό έλεγχο τόσο των τεχνικών όσο και των οικονοµικών στοιχείων των αποτελεσµάτων των εργασιών που έχουν πραγµατοποιηθεί Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών (Σ Υ) Αυτοκινητοδρόµων Τα τελευταία χρόνια, κυρίως οι ιδιωτικοί Φ Α εφαρµόζουν όλο και περισσότερο σύγχρονες µεθόδους και πρακτικές ιαχείρισης Υποδοµών (Asset Management), προκειµένου να διαχειριστούν πιο αποτελεσµατικά τα οδικά δίκτυα. Η σύγχρονη αυτή προσέγγιση διαχείρισης, συστηµατοποιείται µε την εφαρµογή των Συστηµάτων ιαχείρισης Υποδοµών (Σ Υ) Κεφάλαια - Υποδοµές Η έννοια των Κεφαλαίων (Assets) των αυτοκινητόδροµων είναι αρκετά γενική και περιλαµβάνει τα ακόλουθα (FHWA, 1999): Κεφάλαια Υποδοµών Οδοστρώµατα, Τεχνικά Έργα (γέφυρες, σήραγγες κ.λπ.), Στοιχεία - Εξοπλισµός Αυτοκινητοδρόµου (στηθαία ασφαλείας, πινακίδες σήµανσης, ιστοί οδοφωτισµού, αποχετευτικά κ.λπ.). Άλλα Κεφάλαια Κατασκευαστικός εξοπλισµός και εξοπλισµός συντήρησης, Οχήµατα, Ακίνητη περιουσία, Υλικά, Ανθρώπινοι πόροι, ιάφορα δεδοµένα και πληροφορίες. Στην παρούσα εργασία, ως Κεφάλαια θεωρούνται τα Στοιχεία Εξοπλισµός των οδικών δικτύων (αυτοκινητοδρόµων). 6

17 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Σε διεθνές επίπεδο δεν υπάρχει ένας αποδεκτός ορισµός της έννοιας της ιαχείρισης Υποδοµών (Asset Management). Στον τοµέα των αυτοκινητοδρόµων, σύµφωνα µε τον Organisation for Economic Co-Operation and Development, η ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων (Highway Asset Management) είναι µια συστηµατική διαδικασία συντήρησης, βελτίωσης και λειτουργίας αυτών, όπου συνδυάζονται αρχές της µηχανικής (engineering), µε συνετές επαγγελµατικές πρακτικές και οικονοµικές τεκµηριώσεις. Συγχρόνως, παρέχονται τα µέσα για µια πιο οργανωµένη και ευέλικτη προσέγγιση για τη λήψη αποφάσεων, προς ικανοποίηση των χρηστών (OECD, 2001). Τα Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών (Σ Υ) (Asset Management Systems), παρέχουν τα απαραίτητα εργαλεία για τη βελτίωση της ιαχείρισης Υποδοµών, µέσω της αποτελεσµατικής ιαχείρισης των Πληροφοριών Στοιχεία Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων Το πλαίσιο που ορίζει ένα Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών (Σ Υ) περιέχει τα ακόλουθα βασικά χαρακτηριστικά (FHWA, 1999): Ένα Σ Υ πρέπει να: Εστιάζει στον πελάτη, Έχει µακροπρόθεσµη προοπτική, Είναι προσβάσιµο και φιλικό προς το χρήστη, Είναι ευέλικτο. Τα στοιχεία που ορίζουν το πλαίσιο λειτουργίας του καθώς και οι µεταξύ τους σχέσεις, φαίνονται διαγραµµατικά στο Σχήµα 1.2: Στόχοι και Πολιτικές εδοµένα Μητρώου Αυτοκ/δρόµου Εκτίµηση Κατάστασης Υποδοµών & Πρόβλεψη Απόδοσης - Κατάστασης Αξιολόγηση υνατοτήτων Ανάθεση Προϋπολογισµού Βραχυπρόθεσµα και Μακροπρόθεσµα Σχέδια Εφαρµογή Προγράµµατος Ανάδραση Απόδοσης Σχήµα 1.2 Στοιχεία Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων 7

18 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Ενδεικτικά, η δοµή ενός Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων περιλαµβάνει γενικά τα ακόλουθα (Crovetti, 2003): Μια κεντρική Βάση εδοµένων για την αποθήκευση και ανάκτηση πληροφοριών, Μοντέλα πρόβλεψης της µελλοντικής κατάστασης των υποδοµών, Εργαλεία ανάλυσης για τον καθορισµό και την ταξινόµηση των εργασιών συντήρησης, Εργαλεία αναφοράς για τη δηµιουργία σχετικών αναφορών καθώς και διαγραµµάτων ή/και χαρτών. Αυτά τα στοιχεία είναι κοινά σε όλα τα Σ Υ, όπως Οδοστρωµάτων, Γεφυρών, Συντήρησης κ.λπ. Οι διαφοροποιήσεις τους σχετίζονται µε το είδος των στοιχείων των υποδοµών, µε τα µοντέλα ανάλυσης της κατάστασης και µε τις µεθόδους καθορισµού των αναγκών. Κατά συνέπεια, όπως προαναφέρθηκε, κάθε Σ Υ θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτο, ώστε να µπορεί να προσαρµόζεται στις απαιτήσεις των εκάστοτε Φ Α Παράµετροι Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων Προκειµένου να υποστηριχτεί η προσέγγιση της ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων, απαιτείται µια λογική σειρά από παραµέτρους που θα καθορίζουν ένα πλαίσιο αποφάσεων. Οι βασικοί παράµετροι αυτού του πλαισίου λήψης αποφάσεων είναι οι ακόλουθοι (Σχήµα 1.3) (FHWA, 1999): πληροφορία σχετικά µε τους στόχους, τις πολιτικές και τους προϋπολογισµούς, διασύνδεση (integration) των επιµέρους Σ Υ (π.χ. Οδοστρωµάτων, Γεφυρών, Συντήρησης) του Φ Α για την εφαρµογή των σταδίων λήψης αποφάσεων, και τεχνική πληροφορία για την υποστήριξη της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Στόχοι, Πολιτικές και Προϋπολογισµοί Τεχνολογία ιασύνδεση Τεχνική Πληροφορία Σχήµα 1.3 Παράµετροι Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων α. Στόχοι, Πολιτικές και Προϋπολογισµοί: Οι τρεις αυτοί παράµετροι ενός Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων συνιστούν µια φιλοσοφία (PIARC, 2004). Συγκεκριµένα: 8

19 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Οι Στόχοι αποτιµώνται, π.χ. σε επίπεδο απαιτήσεων της κατάστασης των υποδοµών (οδοστρωµάτων, γεφυρών, στοιχείων οδού κ.λπ.), απαιτήσεων µείωσης του προϋπολογισµού, απαιτήσεων ικανοποίησης των χρηστών. Οι Πολιτικές αφορούν το σχηµατισµό και τη σύσταση διαδικασιών για την οριοθέτηση του πλαισίου λήψης αποφάσεων. Οι Προϋπολογισµοί εξετάζονται στο πως συντάσσονται για τις εργασίες συντήρησης και βελτίωσης επί του οδικού δικτύου. β. ιασύνδεση: Βασικό στοιχείο του πλαισίου λήψης αποφάσεων σε ένα Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων είναι η ολοκλήρωση των επιµέρους Σ Υ του Φ Α. Το σύστηµα πρέπει να περιέχει διαύλους επικοινωνίας που θα µεταφέρουν τη διαθέσιµη πληροφορία σε όλους τους εµπλεκοµένους, εντός και εκτός του Φ Α. γ. Τεχνική Πληροφορία: Βάσει του γεγονότος ότι υπάρχει πληθώρα διαθεσίµων δεδοµένων, το ζητούµενο είναι η µετατροπή τους σε πληροφορία. Αυτή η διαδικασία απαιτεί: (i) τη δυνατότητα συλλογής, αποθήκευσης, οργάνωσης, επεξεργασίας και εκτίµησης των δεδοµένων, (ii) τα κατάλληλα αναλυτικά εργαλεία για να εκτιµηθούν και να επιλεγούν οι πιο οικονοµικά αποτελεσµατικές στρατηγικές επένδυσης και (iii) τα εργαλεία και το εξειδικευµένο προσωπικό που θα διαβιβάσουν αποτελεσµατικά αυτή την πληροφορία Στόχοι και Οφέλη των Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων Μία από τις βασικές λειτουργίες ενός Σ Υ είναι να υποστηρίζουν τους Φ Α στη λήψη αποφάσεων, µέσω διαδικασιών που βελτιώνουν τη ροή των δεδοµένων πληροφοριών, καθώς και να συνεισφέρουν στη διαχείριση των προγραµµάτων συντήρησης. υστυχώς, η ποιοτική και ποσοτική βελτίωση των αποφάσεων που λαµβάνονται ή η αντίστοιχη βελτίωση στη ροή των δεδοµένων πληροφοριών, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, µε αποτέλεσµα οι Φ Α να µην µπορούν να αποδείξουν την αποτελεσµατικότητα αυτών των συστηµάτων. Η αποτελεσµατικότητά τους είναι πιο εµφανής π.χ. στο κατά πόσο βελτιώνεται η απόδοση τους ή η διαχείριση του προϋπολογισµού για εργασίες συντήρησης. Εξαιτίας αυτής της αδυναµίας προσδιορισµού της ποιοτικής και ποσοτικής αποτελεσµατικότητας των Σ Υ, πολλοί Φ Α καθόρισαν συγκεκριµένους στόχους, οι οποίοι προσδιορίζουν τη χρησιµότητα των Σ Υ. Ο κυριότερος στόχος των Σ Υ είναι η παροχή πρόσβασης στα κατάλληλα δεδοµένα πληροφορίες, για την όσο το δυνατόν αποτελεσµατικότερη και αποδοτικότερη διαχείριση της κατάστασης και απόδοσης των υποδοµών (Crovetti, 2003). Επιπλέον, οι Φ Α θα πρέπει τουλάχιστον (ASSHTO, 2002): Να συντηρούν και να λειτουργούν τις υποδοµές µε όσο το δυνατόν πιο αποτελεσµατικό και οικονοµικό τρόπο. Να προσφέρουν στο κοινό-χρήστες πολύ καλές υπηρεσίες, ως ανταπόδοση για τα χρήµατα που πληρώνουν. Να βελτιώσουν την αξιοπιστία και την υπευθυνότητά τους προς τις δηµόσιες υπηρεσίες. Η εµπειρία των Φ Α έχει αποδείξει ότι η έννοια της ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων δε θα πρέπει να θεωρηθεί ως µία ακόµα γραφειοκρατική διαδικασία, αλλά ως ένας τρόπος για να γίνει καλύτερα η δουλειά, ή διαφορετικά, µια συστηµατική προσέγγιση για τη διαχείριση των οδικών δικτύων, η οποία καθίσταται υποχρεωτική στο σηµερινό ανταγωνιστικό περιβάλλον. Συγκεκριµένα, θα 9

20 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων πρέπει, κατ ελάχιστο, να προσδίδει µια συγκεκριµένη προοπτική στο πως ένας Φ Α χειρίζεται τις υπάρχουσες διαδικασίες, λαµβάνει τις αποφάσεις και χρησιµοποιεί την τεχνολογία. Συγχρόνως, προτείνει αρχές και τεχνικές που εφαρµόζονται π.χ. στο σχεδιασµό, στη χάραξη πολιτικής, στην επιλογή έργων (project selection), στη συλλογή δεδοµένων και στην εφαρµογή Σ Υ. Κατά συνέπεια, η χρήση των Σ Υ θεωρείται ως µία υποχρεωτική δραστηριότητα, καθώς προκύπτουν αρκετά οφέλη για τους Φ Α. Ενδεικτικά, τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση των Σ Υ είναι τα εξής (ASSHTO, 2002): Μικρότερες (µακροπρόθεσµα) δαπάνες συντήρησης. Βελτίωση αποδοτικότητας, αποτελεσµατικότητας και υπηρεσιών προς τους χρήστες. Βελτίωση στη χρήση των διαθέσιµων πόρων. Εστίαση στη αποδοτικότητα, στην αποτελεσµατικότητα και στα οφέλη. Βελτίωση της αξιοπιστίας και της υπευθυνότητας στη λήψη αποφάσεων και τη διαχείριση των δαπανών Τεχνολογία της Πληροφορίας Πληροφορίες και εδοµένα Ένα αποτελεσµατικό Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων απαιτεί δεδοµένα καλής ποιότητας και ακρίβειας, τα οποία µέσα από κατάλληλες διαδικασίες θα µετατρέπονται σε χρήσιµες πληροφορίες για τη λήψη αποφάσεων. Η οργάνωση και επεξεργασία των δεδοµένων για την εξαγωγή των απαραίτητων πληροφοριών που χρησιµοποιούνται για τη διαχείριση των αυτοκινητοδρόµων µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε τη χρήση της κατάλληλης τεχνολογίας (Robinson et al., 1998). Πιο συγκεκριµένα, η Τεχνολογία της Πληροφορίας - IT (Information Technology), µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τις ακόλουθες δραστηριότητες, ως ένα εργαλείο υποστήριξης της ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων (FHWA, 1999): Στη συλλογή, αποθήκευση, διαχείριση και ανάλυση των δεδοµένων. Η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στον τοµέα των Πληροφοριακών Συστηµάτων, των Συστηµάτων Λήψης Αποφάσεων, των Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών (GIS), του Παγκόσµιου Συστήµατος Προσδιορισµού Θέσης (GPS) καθώς και σε λογισµικά και ηλεκτρονικούς υπολογιστές (Η/Υ), καθιστά εφικτή τη γρήγορη και µε µεγάλη ακρίβεια συλλογή των δεδοµένων, την ασφαλή αποθήκευση αυτών και τέλος την ανάλυση τους µε πολύ εξειδικευµένα µοντέλα λογισµικών. Στη δυνατότητα παρουσίασης και επικοινωνίας των αναλυτικών αποτελεσµάτων για τη λήψη αποφάσεων. Πολλοί Φ Α λειτουργούν τους Η/Υ σε δίκτυο, επιτυγχάνοντας έτσι καλύτερα επίπεδα επικοινωνίας. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας των λογισµικών, συµπεριλαµβανοµένων και των GIS, παρέχει τη δυνατότητα γραφικής παρουσίασης των δεδοµένων. Η ιαχείριση των Υποδοµών των Αυτοκινητοδρόµων είναι µια διαδικασία που σχετίζεται άµεσα µε τα δεδοµένα των στοιχείων των υποδοµών, στο µέσο της οποίας βρίσκεται η ιαχείριση της Πληροφορίας Π (Information Management) (FHWA, 1999). Απαιτούνται, για παράδειγµα, πληροφορίες για το µητρώο αυτοκινητοδρόµου για όλα τα στοιχεία που ενδιαφέρουν π.χ. στηθαία ασφαλείας, πινακίδες σήµανσης, 10

21 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων ιστοί οδοφωτισµού, αποχετευτικά. Η διαδικασία δηµιουργίας του µητρώου περιλαµβάνει πληροφορίες, όπως η θέση, οι διαστάσεις, ο τύπος κ.λπ., καθώς και σε σχέση µε την παρελθούσα, σηµερινή ή/και µελλοντική κατάσταση αυτών των στοιχείων. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι δεν υπάρχει ένα Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων που να καλύπτει πλήρως από µόνο του όλες τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των Φ Α, παρόλο που ποικίλες εφαρµογές, σε διάφορους τοµείς της διαδικασίας ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων, καλύπτουν ικανοποιητικά µέρη αυτής της διαδικασίας (π.χ. εξοπλισµός συλλογής δεδοµένων, πληροφοριακά Σ Οδοστρωµάτων (PMS), Γεφυρών (BMS), Συντήρησης (MMS), GIS). Κάθε Φ Α θα πρέπει να αποφασίσει πιο σύστηµα θα προµηθευτεί, την παραµετροποίηση που θα χρειαστεί, αν θα απαιτηθεί περαιτέρω ανάπτυξη εφαρµογών από εξωτερικούς συνεργάτες συµβούλους (consultants) ή από τον ίδιο το Φ Α (in-house) και ποιες δυνατότητες του συστήµατος µπορούν να χρησιµοποιηθούν ως έχουν (ASSHTO, 2002) Πληροφοριακές Οµάδες Όπως προαναφέρθηκε, η ιαχείριση της Πληροφορίας είναι στο µέσο της διαδικασίας ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων. Όλες οι αποφάσεις που λαµβάνονται στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας βασίζονται στην ύπαρξη κατάλληλων και ενηµερωµένων πληροφοριών. Προκειµένου να προσδιοριστεί η έννοια της ιαχείρισης της Πληροφορίας σε σχέση µε τους αυτοκινητοδρόµους, µπορεί να χρησιµοποιηθεί η έννοια των Πληροφοριακών Οµάδων (Information Groups), όπως φαίνονται στον Πίνακα 1.2 (The World Bank, 1990). Πίνακας 1.2 Πληροφοριακές Οµάδες Οµάδα Μητρώο Οδού Κυκλοφορία Οδόστρωµα Τεχνικά Οικονοµικά ραστηριότητες Πηγές Πληροφορίες ίκτυο / θέση Γεωµετρία Στοιχεία - Εξοπλισµός Όγκος Φόρτοι Ατυχήµατα οµή Κατάσταση Μητρώο Κατάσταση απάνες Προϋπολογισµοί Έσοδα Έργα Αποκαταστάσεις Υποχρεώσεις Προσωπικό Υλικά Εξοπλισµός Η παρούσα εργασία έχει ως βασικό στοιχείο έρευνας την 1 η Πληροφοριακή Οµάδα (Μητρώο Οδού) και τις σχετικές µε αυτήν πληροφορίες ( ίκτυο / θέση, Γεωµετρία, Στοιχεία) καθώς και ένα µέρος της Πληροφοριακής Οµάδας των Οικονοµικών και των ραστηριοτήτων και των σχετικών πληροφοριών αυτών. 11

22 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Μοντέλο εδοµένων Η απαίτηση για καλή ποιότητα και ακρίβεια στα δεδοµένα είναι βασικό κριτήριο για την καλή λειτουργία ενός Σ Υ Αυτοκινητοδρόµου. Μια ανάλυση του συστήµατος θα καθόριζε τις απαιτήσεις των Φ Α για τα δεδοµένα καθώς και για την ποιότητα αυτών. Στα πλαίσια αυτής της ανάλυσης, η Τεχνολογία της Πληροφορίας αποτελεί ένα χρήσιµο εργαλείο. Σε σχέση µε τις απαιτήσεις σε δεδοµένα καθώς και µε την ποιότητα αυτών, µπορεί να χρησιµοποιηθεί ένα µοντέλο για τη βελτιστοποίηση των σχετικών χαρακτηριστικών και εργασιών (π.χ. δαπάνη, συλλογή, ποιότητα, ολοκλήρωση) (ASSHTO, 2002) (Σχήµα 1.4). Καθορισµός Απαιτούµενων εδοµένων Ανάπτυξη Στρατηγικής εδοµένων Έλεγχος Υπάρχουσας Κατάστασης Βελτιστοποίηση Συλλογής εδοµένων ιασφάλιση Ποιότητας εδοµένων Βελτίωση ιασύνδεσης εδοµένων Βελτίωση Πρόσβασης στα εδοµένα Σχήµα 1.4 Μοντέλο Βελτιστοποίησης εδοµένων α Ανάπτυξη Στρατηγικής εδοµένων Η ανάπτυξη της στρατηγικής των δεδοµένων απαιτεί έλεγχο της υπάρχουσας κατάστασης σε θέµατα τεχνολογίας και διαδικασιών ενός Φ Α καθώς και τον καθορισµό των απαιτούµενων δεδοµένων αυτού. Ο έλεγχος θα βοηθήσει να αναγνωριστούν κύρια ζητήµατα σε θέµατα τεχνολογίας που πρέπει να ληφθούν υπόψη από τη στρατηγική των δεδοµένων. Οι περιοχές ελέγχου της υπάρχουσας κατάστασης αφορούν: εδοµένα που είναι άµεσα διαθέσιµα εντός του Φ Α. Απαιτήσεις σε δεδοµένα των υπαρχόντων ή των µελλοντικών Σ Υ. απάνες συλλογής και διατήρησης των δεδοµένων. Η αξία σηµασία των δεδοµένων στη λήψη αποφάσεων. Τα αποτελέσµατα του ελέγχου θα τροφοδοτήσουν τη διαδικασία καθορισµού των απαιτούµενων δεδοµένων για την εφαρµογή των λειτουργιών του Σ Υ του Φ Α. Τα παρακάτω παραδείγµατα απαιτήσεων αναφέρονται κυρίως στις Πληροφοριακές 12

23 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Οµάδες του Μητρώου Οδού και των ραστηριοτήτων και παρέχουν γενικές οδηγίες για την αναγνώριση των στοιχείων των δεδοµένων που απαιτούνται από τα Σ Υ. Ο κάθε Φ Α βέβαια, θα πρέπει να τις προσαρµόσει στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του. Μητρώα Υποδοµών Τα µητρώα υποδοµών (συντήρησης, οδοστρωµάτων, γεφυρών κ.λπ.) θα πρέπει να βασίζονται σε ένα κοινό χαρτογραφικό σύστηµα αναφοράς για τον προσδιορισµό της θέσης. Η χρήση ενός τέτοιου συστήµατος επιτρέπει την αναζήτηση των στοιχείων σε µια συγκεκριµένη θέση ή σε κάποιο τµήµα ενός οδικού δικτύου και συγχρόνως παρέχει µια ενοποιηµένη βάση για εισαγωγή, παρουσίαση και αναφορά των δεδοµένων. Θα πρέπει να παρέχεται µια κοινή οµάδα γεωγραφικών χαρακτηριστικών και κατηγοριοποίησης για τα στοιχεία του µητρώου διοικητικά όρια νοµών ή περιφερειών, περιοχές αρµοδιότητας του κάθε Φ Α κ.λπ. Η έκταση και η λεπτοµέρεια των δεδοµένων για κάθε είδος µητρώου (π.χ., µητρώο οδοστρωµάτων, γεφυρών, συντήρησης) και για κάθε στοιχείο αυτού (π.χ. εύκαµπτο οδόστρωµα ή βάθρο γέφυρας ή στηθαίο ασφαλείας, ιστός φωτισµού, φρεάτιο) θα πρέπει να καθορίζεται βάσει των απαιτήσεων, των αναγκών και του προϋπολογισµού του κάθε Φ Α. Μπορούµε π.χ. να συλλέγουµε δεδοµένα δειγµατοληπτικά ή για όλα τα στοιχεία, να ανανεώνουµε το µητρώο σε ετήσια βάση ή ανά 2, 3 κ.λπ. έτη, να προσδιορίζουµε τη µοναδική θέση των στοιχείων ή τη θέση του ως µέλος µιας οµάδας κοινών στοιχείων σε ένα τµήµα. Το µητρώο υποδοµών θα πρέπει να περιέχει σαφείς πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά και την ταξινόµηση των υποδοµών έτσι, ώστε να µπορεί να υποστηρίζει πλήρως τις διαδικασίες της ιαχείρισης Υποδοµών του Φ Α σε σχέση π.χ. µε την εκτίµηση της κατάστασης τους, µε τα οικονοµικά δεδοµένα, µε την ανάλυση των αναγκών. Για τα διάφορα είδη µητρώων θα πρέπει να αποφεύγεται η πολλαπλή συλλογή δεδοµένων για τα κοινά στοιχεία. Αν τα Σ Υ (οδοστρωµάτων, γεφυρών, συντήρησης κ.λπ.) απαιτούν το ίδιο είδος πληροφορίας, αλλά σε διαφορετική µορφή (format) ή σε διαφορετικό βαθµό λεπτοµέρειας, τότε θα πρέπει να χρησιµοποιούνται αυτόµατες µέθοδοι για την άντληση της απαραίτητης πληροφορίας από την πρωταρχική πηγή. Κατάσταση Υποδοµών Για τα στοιχεία των µητρώων θα πρέπει να καταγραφεί (συλλογή και αποθήκευση) τουλάχιστον µία φορά η κατάσταση τους. Ιδανικό θα ήταν η ύπαρξη ιστορικών δεδοµένων κατάστασης για την υποστήριξη αναφορών τάσης και ανάλυσης. Επιπλέον των καθαρά τεχνικών χαρακτηριστικών της κατάστασης (ανάδυση ασφάλτου, ρηγµάτωση βάθρου γέφυρας, φραγµένα φρεάτια, κατεστραµµένα στηθαία ασφαλείας, αντανακλαστικότητα πινακίδας κ.λπ.) θα ήταν χρήσιµο (αφορά ένα ολοκληρωµένο Σύστηµα Λήψης Αποφάσεων) να συλλέγονται και δεδοµένα κατάστασης για τη χάραξη πολιτικής και που αντανακλούν τις απαιτήσεις των χρηστών (π.χ. δείκτες ικανοποίησης χρηστών, δείκτες εξυπηρέτησης, δείκτες κόστους). 13

24 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων β Συλλογή εδοµένων Κόστος Συλλογής εδοµένων Το κόστος της συλλογής των δεδοµένων µπορεί να είναι πολύ υψηλό και συχνά αποτελεί την πιο ακριβή παράµετρο της εφαρµογής και λειτουργίας ενός πληροφοριακού Σ Υ. Πολλοί Φ Α διαπράττουν το λάθος να συλλέγουν µεγάλες ποσότητες δεδοµένων σε σχέση µε αυτά που χρησιµοποιούν. Η συλλογή δεδοµένων θα πρέπει να πραγµατοποιείται για τεκµηριωµένες ανάγκες. Λεπτοµερείς οδηγίες σχετικά µε ζητήµατα δεδοµένων έχουν συνταχθεί από την Παγκόσµια Τράπεζα (World Bank). Ενδεικτικά αναφέρονται τα κριτήρια για την επιλογή των δεδοµένων προς συλλογή (Robinson et al., 1998): Σχέση συνάφεια Καταλληλότητα Αξιοπιστία Προσιτότητα ιαθέσιµες Τεχνικές υνατότητες Η αξιοποίηση των διαθέσιµων διαδικασιών συλλογής δεδοµένων, συστηµάτων και προτύπων παρέχει σε έναν Φ Α τη δυνατότητα οικονοµίας και απλούστευσης. Για παράδειγµα: Οι Φ Α µπορούν να χρησιµοποιήσουν διαθέσιµα εµπορικά συστήµατα και εφαρµογές για την αποθήκευση και τη διαχείριση των δεδοµένων των στοιχείων των υποδοµών (π.χ. εφαρµογές βάσεων δεδοµένων, εφαρµογές αναζήτησης και δηµιουργίας αναφορών, πληροφοριακά Σ Υποδοµών όπως MMS, PMS, BMS). Εξωτερικοί σύµβουλοι παρέχουν εξοπλισµό ή/και υπηρεσίες για την αυτόµατη συλλογή των δεδοµένων, όπως π.χ. οχήµατα καταγραφής κατάστασης οδοστρωµάτων, συσκευές παρακολούθησης γεφυρών, µεθόδους βιντεοσκόπησης των στοιχείων της οδού για τη δηµιουργία µητρώου συντήρησης. Η χρήση τέτοιων αυτοµατοποιηµένων εφαρµογών είναι συχνά πιο οικονοµικά συµφέρουσα από τις κλασικές αναλογικές εφαρµογές. Συχνά ο εξοπλισµός ή οι διαδικασίες συλλογής των δεδοµένων µπορούν να χρησιµοποιηθούν για πολλαπλές εφαρµογές, όπως π.χ. ένα όχηµα καταγραφής της κατάστασης των οδοστρωµάτων µπορεί συγχρόνως να βιντεοσκοπεί τα στοιχεία της οδού για τη δηµιουργία του µητρώου συντήρησης. Η χρήση τεχνολογίας GPS είναι ευρέως διαδεδοµένη για το γεωγραφικό προσδιορισµό οδικών τµηµάτων και στοιχείων της οδού. Μία απλή εφαρµογή µε GPS θα πρέπει να µπορεί να καταγράψει όλα τα στοιχεία των υποδοµών, καθώς επίσης και π.χ. κατεύθυνση κυκλοφορίας, αριθµό λωρίδων, σύνδεση µε παράπλευρα δίκτυα και άλλες γεωγραφικές πληροφορίες του δικτύου για τις υποδοµές. Το προσωπικό συντήρησης καταγράφει τα τυπικά δεδοµένα των επιθεωρήσεων. Παράλληλα θα µπορούσε να καταγράφει και δεδοµένα χρήσιµα για τον υπολογισµό ποσοτήτων και προσδιορισµού κόστους. Η χρήση τεχνολογίας GPS στα οχήµατα συντήρησης θα επιβεβαίωνε την ακρίβεια αυτής της πληροφορίας. Η συλλογή των δεδοµένων απαιτεί την εκπαίδευση του προσωπικού καθώς και τη δηµιουργία και χρήση προτύπων. Οι Φ Α µπορούν να χρησιµοποιήσουν πρότυπα της αγοράς (Υπουργείων, Πανεπιστηµίων κ.λπ.) 14

25 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων τα οποία βελτιώνουν την ποιότητα και µειώνουν το κόστος της συλλογής των δεδοµένων. Η χρήση των διαθέσιµων διαδικασιών και εξοπλισµού µπορεί να έχει ένα µειονέκτηµα σε περίπτωση ανάγκης συλλογής νέων δεδοµένων, βάσει του γεγονότος ότι η διαθέσιµη µέθοδος µπορεί να µην ανταποκρίνεται πλήρως στις νέες απαιτήσεις. Για παράδειγµα, όταν ένας Φ Α αποφασίσει να χρησιµοποιήσεί ένα τυπικό πληροφοριακό Σύστηµα ιαχείρισης Συντήρησης (MMS) έχει να επιλέξει ανάµεσα στη χρήση της διαθέσιµης αρχιτεκτονικής της βάσης δεδοµένων του συστήµατος, ακόµα και αν δεν ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις του, ή να την παραµετροποιήσει για να ικανοποιήσει τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του. ειγµατοληπτικές Τεχνικές Μια µέθοδος για τη µείωση του κόστους στη συλλογή των δεδοµένων είναι η µέθοδος της δειγµατοληψίας. Η δειγµατοληψία είναι ένα χρήσιµο εργαλείο για ορισµένες εφαρµογές, αλλά έχει και σηµαντικούς περιορισµούς. Σε ένα µητρώο όπου κάθε στοιχείο είναι σηµαντικό και η αστοχία του ή η καταστροφή του µπορεί να επιφέρει σηµαντικά προβλήµατα, π.χ. γέφυρες, διαχωριστικά στηθαία ασφαλείας, η δειγµατοληψία µπορεί να µην είναι η κατάλληλη µέθοδος για κάποιες εφαρµογές. Η δειγµατοληψία µπορεί να χρησιµοποιηθεί όταν τα δεδοµένα είναι αντιπροσωπευτικά και όπου οι συνέπειες της µη καταγραφής κάθε στοιχείου δεν είναι ζηµιογόνες ή υπάρχει εφεδρική διαδικασία για την ανίχνευση σοβαρών προβληµάτων. Ένα κλασικό παράδειγµα είναι η µέτρηση της αντανακλαστικότητας και της καθαρότητας των πινακίδων σήµανσης (µητρώο κατάστασης). Ορισµένοι Φ Α ελέγχουν δειγµατοληπτικά τις πινακίδες σήµανσης, των εν λόγω χαρακτηριστικών, για να έχουν ένα στατιστικό δείγµα της κατάστασης τους. Η εφεδρική διαδικασία είναι οι καθηµερινές επιθεωρήσεις ή περιπολίες, από το προσωπικό συντήρησης, που καταγράφουν και αναφέρουν τυχόν φθορές για το κάθε στοιχείο (και για τις πινακίδες) ξεχωριστά γ ιασφάλιση Ποιότητας εδοµένων Η ιασφάλιση Ποιότητας είναι µια συνεχής διαδικασία, που µεγιστοποιεί τα ποικίλα χαρακτηριστικά των δεδοµένων που ορίζουν την ποιότητα. Η διασφάλιση της ποιότητας έχει κάποιο οικονοµικό κόστος, το οποίο όµως αποσβένεται σχετικά γρήγορα (Grosby et al., 1979). Για παράδειγµα, η διασφάλιση της ποιότητας στις εργασίες επιθεωρήσεων (Πληροφοριακή Οµάδα ραστηριοτήτων) των στοιχείων των υποδοµών ενός αυτοκινητοδρόµου, εξοικονοµεί χρήµατα από την άσκοπη αποστολή προσωπικού για την επισκευή φθορών που στην πραγµατικότητα δεν υπάρχουν. Η διασφάλιση ποιότητας βασίζεται στην αναγνώριση κάποιων σηµαντικών χαρακτηριστικών και στον καθορισµό της σηµασίας αυτών στο τελικό αποτέλεσµα: Ακρίβεια-Ορθότητα (Accuracy) Αξιοπιστία (Precision) Κάλυψη (Coverage) Επικαιρότητα (Timeliness) Λεπτοµέρεια (Detail) Προσβασιµότητα (Accessibility) Προϋποθέσεις και Ορισµοί (Assumptions and Definitions) 15

26 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Πρότυπα Ποιότητας Για την εύρυθµη λειτουργία των πληροφοριακών Σ Υ, είναι απαραίτητο να υπάρχει επίσηµη τεκµηρίωση των προτύπων ποιότητας, στην οποία θα περιγράφονται οι ελάχιστες και οι µέγιστες απαιτήσεις όλων των παραπάνω χαρακτηριστικών, οι οποίες θα ικανοποιούν τις απαιτήσεις των χρηστών των συστηµάτων. Αυτή η τεκµηρίωση αφορά µια συµφωνία ανάµεσα σε χρήστες, σε καταγραφείς δεδοµένων και σε αναλυτές και δεν πρέπει να τροποποιείται χωρίς την ενηµέρωση όλων των εµπλεκοµένων. Τα πρότυπα ποιότητας των δεδοµένων αποτελούν ένα σηµαντικό εργαλείο διαχείρισης. Συγκεκριµένα, είναι άµεσα συνδεδεµένα µε τις απαιτήσεις του προϋπολογισµού για τη συλλογή των δεδοµένων και συγχρόνως παρέχουν τη δυνατότητα διασφάλισης της ποιότητας αυτών. Επίπεδα Ποιότητας Η έννοια των Επιπέδων Ποιότητας (ΕΠ) για τις πληροφορίες και τα δεδοµένα έχει εισαχθεί από την Παγκόσµια Τράπεζα (World Bank) και αποτελεί χρήσιµο εργαλείο για τον καθορισµό των απαιτήσεων σε δεδοµένα και στο σχεδιασµό των πληροφοριακών Σ Υ. Η πρόταση της Παγκόσµιας Τράπεζας για τα ΕΠ περιέχει τέσσερις (4) κατηγορίες (Πίνακας 1.3) (Robinson et al., 1998). Πίνακας 1.3 Κατηγορίες Επιπέδων Ποιότητας Πληροφοριών και εδοµένων Κατηγορία ΕΠ Περιγραφή Συλλογή εδοµένων ΕΠ-1 ΕΠ-2 ΕΠ-3 ΕΠ-4 Πολύ λεπτοµερειακό, αναλυτικό, περιεκτικό Λεπτοµερειακό Περίληψη λεπτοµερειών Κυρίως περιληπτικό Εξειδικευµένο προσωπικό και εξοπλισµός, αυτοµατοποιηµένες µέθοδοι, καταγραφή σε µικρά τµήµατα, χρονοβόρα διαδικασία. Καταγραφή σε µικρά τµήµατα µε ηµιαυτόµατες µεθόδους ή σε πλήρη κάλυψη µε αυτοµατοποιηµένες µεθόδους. Πλήρης δείγµα µε χρήση γρήγορων, µικρής ακρίβειας, ηµιαυτόµατων µεθόδων ή µικρό δείγµα µε αργές µεθόδους ή µέρος άλλων δεδοµένων. Χειροκίνητες ή ηµιαυτόµατες µέθοδοι ή µέρος άλλων δεδοµένων ή από εκτίµηση Σε σχέση µε τα Στάδια ιαχείρισης που προαναφέρθηκαν, οι απαιτήσεις των δεδοµένων σε ΕΠ είναι οι ακόλουθες (Πίνακας 1.4): Πίνακας 1.4 Στάδια ιαχείρισης και ΕΠ Στάδιο ιαχείρισης Χωρική Κάλυψη Κατηγορία ΕΠ Σχεδιασµός Όλο το δίκτυο ΕΠ-4 Προγραµµατισµός Τµήµατα δικτύου ΕΠ-3/4 Προετοιµασία Τµήµα δικτύου ΕΠ-2/3 Λειτουργίες Υπό-τµήµα δικτύου ΕΠ-1/ δ ιασύνδεση εδοµένων Η ιασύνδεση (Integration) των δεδοµένων είναι ένα σύνολο διαδικασιών και συστηµάτων για τη διάθεση των δεδοµένων από µια πηγή σε πολλαπλές εφαρµογές, ή για τη συγχώνευση των δεδοµένων από πολλαπλές πηγές προς χρήση µιας εφαρµογής (FHWA, 1998). 16

27 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Η χρήση δύο ή περισσότερων πληροφοριακών Σ Υ (MMS, BMS, GIS κ.λπ.) εντός ενός Φ Α, καθιστά αναγκαίο το ζήτηµα της διασύνδεσης των δεδοµένων. Η διασύνδεση των ανεξάρτητων Σ Υ είναι η βασική διαδικασία για τη δηµιουργία ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων. Η τεχνολογία των σχεσιακών βάσεων δεδοµένων, καθώς και αυτή των GIS και GPS, είναι τα βασικά εργαλεία σε τέτοιου είδους εφαρµογές (FHWA, 2001) ε Πρόσβαση στα εδοµένα Η µέχρι σήµερα εµπειρία έχει δείξει ότι σε αρκετούς Φ Α η χρήση των εν λόγω πληροφοριακών Σ Υ εξυπηρετεί κυρίως σκοπούς τεχνικούς και έρευνας. Η πρόσβαση αφορά, κατά κύριο λόγω, τα κατώτερα στελέχη, µηχανικούς και υποµηχανικούς, για τη διαχείριση των καθηµερινών εργασιών ενώ τα ανώτερα στελέχη, που χαράζουν την πολιτική του Φ Α και λαµβάνουν τις αποφάσεις, έχουν µικρή ή και καθόλου πρόσβαση. Η αποτελεσµατική ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων απαιτεί την πρόσβαση όσο το δυνατόν περισσότερων στελεχών στα πληροφοριακά Σ Υ, προς αξιοποίηση των διαθέσιµων δεδοµένων και πληροφοριών και προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να στοχεύουν οι Φ Α. Στην παρούσα εργασία οι έννοιες της ιασύνδεσης και της Πρόσβασης στα εδοµένα αποτελούν πρόταση-στόχο, στα πλαίσια ενός µακροπρόθεσµου σχεδίου για τη δηµιουργία ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού Σ Υ και της µέγιστης δυνατής αξιοποίησης αυτού Πληροφοριακά Συστήµατα και Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων Όπως προαναφέρθηκε, η Τεχνολογία της Πληροφορίας, µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως ένα εργαλείο υποστήριξης της ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων. Συγκεκριµένα, ένα Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων µπορεί να υποστηριχτεί από Πληροφοριακά Συστήµατα (Information Systems) ή/και από Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων (Decision-Support Systems). Πληροφοριακά Συστήµατα (Information Systems) Η χρήση αυτών των Πληροφοριακών Συστηµάτων (ΠΣ) αφορά τη συλλογή, οργάνωση, αποθήκευση και διαχείριση των δεδοµένων του οδικού δικτύου και παρέχει δυνατότητες δηµιουργίας σχετικών αναφορών και χαρτών/διαγραµµάτων. Τα ΠΣ, που συχνά αναφέρονται και ως Πληροφοριακά Συστήµατα ικτύου (Network Information Systems), δεν έχουν δυνατότητες άµεσης επεξεργασίας των δεδοµένων, αν και, προκειµένου να δηµιουργήσουν αναφορές, µπορούν να χρησιµοποιήσουν επιλεκτικά ή/και περιληπτικά κάποια από τα δεδοµένα, ως ένα είδος έµµεσης επεξεργασίας αυτών. Τα ΠΣ είναι σε διαρκή σύνδεση µε µια βάση δεδοµένων. Για παράδειγµα, ένα ΠΣ Αυτοκινητοδρόµων µπορεί να αποθηκεύσει λεπτοµέρειες για όλα τα τµήµατα που απαρτίζουν το οδικό δίκτυο και να δηµιουργήσει αναφορές σχετικά µε αυτά τα τµήµατα σε µια συγκεκριµένη περιφέρεια ή σχετικά µε τον τύπο των στηθαίων ασφαλείας και το µήκος αυτών, κοκ. Οι διαθέσιµες αναφορές εξαρτώνται από τα αποθηκευµένα δεδοµένα, τον τρόπο που αυτά αποθηκεύονται καθώς και τις λειτουργικές δυνατότητες του συστήµατος (Σχήµα 1.5). Ένα ΠΣ µπορεί να λειτουργήσει από µόνο του ή/και ως ο ακρογωνιαίος λίθος ενός Συστήµατος Λήψης Αποφάσεων (ΣΛΑ) καθώς βρίσκεται στο κέντρο του κύκλου διαχείρισης. 17

28 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Εισαγωγή εδοµένων Βάση εδοµένων Εξαγωγή εδοµένων Σχήµα 1.5 Πληροφοριακό Σύστηµα Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων (Decision-Support Systems) Τα Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων (ΣΛΑ) διαφέρουν από τα ΠΣ γιατί διαθέτουν δυνατότητες επεξεργασίας και ανάλυσης των δεδοµένων, µε τη χρήση συναρτήσεων ή αλγορίθµων, για τη δηµιουργία των αναφορών και χαρτών/διαγραµµάτων (Σχήµα 1.6). Η επεξεργασία επιτρέπει τη διενέργεια ανάλυσης η οποία βοηθά στη λήψη αποφάσεων για το δίκτυο. Για παράδειγµα, η επισήµανση του συνολικού µήκους των πλευρικών ρείθρων αποχέτευσης του δικτύου και η εφαρµογή της µονάδας κόστους καθαρισµού αυτών µπορεί να οδηγήσει στην εκτίµηση του προϋπολογισµού για αυτήν την εργασία ή η σύγκριση της σοβαρότητας και του εύρους των φθορών των στοιχείων της οδού µε κάποια όρια τιµών υποδεικνύει αν απαιτούνται ή όχι εργασίες αποκατάστασης, κοκ. Εισαγωγή εδοµένων Βάση εδοµένων Εξαγωγή εδοµένων Επεξεργασία Ανάλυση Σχήµα 1.6 Σύστηµα Λήψης Αποφάσεων Για λόγους απλότητας, τα ΣΛΑ, αναφέρονται και αυτά ως Πληροφοριακά Συστήµατα και αναγνωρίζονται από τις επιπλέον δυνατότητες ανάλυσης επεξεργασίας που διαθέτουν. Η παρούσα εργασία αναφέρεται στα βασικά στάδια σχεδιασµού και ανάπτυξης ενός τυπικού πληροφοριακού Συστήµατος ιαχείρισης Συντήρησης (Σ Σ) οδών. Τα εν λόγω συστήµατα σχετίζονται µε τα Στάδια ιαχείρισης όπως φαίνεται στον Πίνακα

29 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Πίνακας 1.5 Σχέσεις Σταδίων ιαχείρισης και Πληροφοριακών Συστηµάτων Στάδια ιαχείρισης Σχεδιασµός Προγραµµατισµός Προετοιµασία Λειτουργίες Τεχνολογία Σύστηµα Στρατηγικής Ανάλυσης (ΣΣΑ) Σύστηµα Σχεδιασµού ικτύου (ΣΣ ) Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων (Σ Ο) Σύστηµα Ανάλυσης Προγραµµάτων (ΣΑΠ) Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων (Σ Ο) Σύστηµα Προϋπολογισµού (ΣΠ) Σύστηµα Ανάλυσης Έργων (ΣΑΕ) Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων (Σ Ο) Σύστηµα ιαχείρισης Γεφυρών (Σ Γ) Σύστηµα Σχεδιασµού Οδοστρωµάτων (ΣΣΟ) Σύστηµα Συµβάσεων Προµηθειών (ΣΣΠ) Σύστηµα ιαχείρισης Έργων (Σ Ε) Σύστηµα ιαχείρισης Συντήρησης (Σ Σ) Σύστηµα ιαχείρισης Εξοπλισµού (Σ Ε) Σύστηµα ιαχείρισης Οικονοµικών (Σ Ο) Στο Σχήµα 1.7 (Robinson et al., 1998) παρουσιάζονται διαγραµµατικά τα παραδείγµατα του πίνακα συσχέτισης των ΠΣ µε τα Στάδια ιαχείρισης. Σχεδιασµός Σύστηµα Στρατηγικής Ανάλυσης Σύστηµα Σχεδιασµού ικτύου Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων Προγραµµατισµός Σύστηµα Ανάλυσης Προγραµµάτων Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων Σύστηµα Προϋπολογισµού Προετοιµασία Σύστηµα Ανάλυσης Έργων Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων Σύστηµα ιαχείρισης Γεφυρών Σύστηµα Σχεδιασµού Οδοστρωµάτων Σύστηµα Συµβάσεων Προµηθειών Λειτουργίες Σύστηµα ιαχείρισης Έργων Σύστηµα ιαχείρισης Συντήρησης Σύστηµα ιαχείρισης Εξοπλισµού Σύστηµα ιαχείρισης Οικονοµικών Σχήµα 1.7 Σχέσεις Σταδίων ιαχείρισης και Τεχνολογίας 19

30 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων οµή Πληροφοριακού Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων Η πιο αποτελεσµατική και ευέλικτη δοµή ενός πληροφοριακού Σ Υ Αυτοκινητοδρόµου είναι αυτή των Υποσυστηµάτων (Modules) (R. Robinson et al., 1998). Κάθε υποσύστηµα µπορεί να ανανεώνεται ή/και να αντικαθίσταται καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται ή κάποιοι άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τη λειτουργία του. Κάθε υποσύστηµα λειτουργεί ανεξάρτητα, αλλά συγχρόνως µπορεί να αποτελεί και τµήµα ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού Σ Υ. Το Σχήµα 1.8 παρουσιάζει µια απλοποιηµένη εικόνα της δοµής των Υποσυστηµάτων (Crovetti, 2003). Μητρώο Υποδοµών Βάση εδοµένων Μοντέλα Ανάλυσης Επεξεργασίας (για τα ΣΛΑ) Χαρτογραφικό Σύστηµα Αναφοράς Αναφορές ιαγράµµατα Χάρτες Σχήµα 1.8 οµή Πληροφοριακού Υποσυστήµατος Υ Αυτοκινητοδρόµων Μητρώο Υποδοµών: Προκειµένου ένας Φ Α να διαχειριστεί τις υποδοµές του, είναι αναγκαίο να τις προσδιορίσει (χωρικά και ποιοτικά) και να δηµιουργήσει ένα Μητρώο των χαρακτηριστικών τους. Επίσης, είναι απαραίτητο να γνωρίζει και την πραγµατική κατάσταση των υποδοµών, µε τη διενέργεια σχετικών επιθεωρήσεων. Χαρτογραφικό Σύστηµα Αναφοράς: Για την αποτελεσµατική διαχείριση των υποδοµών είναι απαραίτητος ο καθορισµός της θέσης των στοιχείων τους. Κατά συνέπεια, είναι αναγκαία η ανάπτυξη και εφαρµογή ενός Χαρτογραφικού Συστήµατος Αναφοράς βάσει του οποίου θα προσδιορίζονται οι θέσεις των στοιχείων των υποδοµών. Βάση εδοµένων: Οι πληροφορίες για τις υποδοµές αποθηκεύονται σε µια κεντρική Βάση εδοµένων (Β ), που παρέχει πρόσβαση σε όλο το Φ Α. Μοντέλα Ανάλυσης Επεξεργασίας: Ένα από τα πιο σηµαντικά στοιχεία ενός Σ Υ (αφορά τα ΣΛΑ) είναι η δυνατότητα να αναλύουν και να επεξεργάζονται τα διάφορα δεδοµένα µε τη χρήση κατάλληλων µοντέλων. Αναφορές ιαγράµµατα Χάρτες: Οι πληροφορίες που περιέχονται στη Β καθώς και τα αποτελέσµατα της ανάλυσης επεξεργασίας αυτών, είναι χρήσιµες για τους Φ Α, µόνο εάν αποδοθούν σε µια φιλική προς τους χρήστες µορφή. Τα Σ Υ διαθέτουν δυνατότητες γραφικών αναφορών που αποδίδουν τις πληροφορίες σε µορφή που µπορεί γρήγορα να αξιοποιηθεί. Επιπλέον, για την καλύτερη αξιοποίηση των εξαγόµενων πληροφοριών µπορεί να χρησιµοποιηθεί η τεχνολογία των GIS, που παρέχει τη δυνατότητα απεικόνισης των πληροφοριών σε χάρτες/διαγράµµατα. 20

31 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Επιλογή Συστήµατος Η χρήση της τεχνολογίας (λογισµικών και Η/Υ) για τη συλλογή, οργάνωση, αποθήκευση και επεξεργασία των δεδοµένων καθίσταται απαραίτητη καθώς αυξάνεται ο όγκος αυτών. Η τεχνολογία σήµερα προσφέρει πληροφοριακά συστήµατα για τη ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων και η επιλογή του κατάλληλου θα πρέπει να αποβλέπει στο να ικανοποιήσει στο µέγιστο δυνατό βαθµό τις ανάγκες του Φ Α. Συχνά, οι Φ Α διενεργούν έρευνα αγοράς στα διαθέσιµα εµπορικά συστήµατα και επιλέγουν το πιο οικονοµικό, µε αποτέλεσµα τη µη ικανοποίηση των αναγκών τους. Η απόφαση για την προµήθεια και εφαρµογή ενός συστήµατος, θα πρέπει να καθορίζεται από µια ανάλυση σχετικά µε τα κόστη και τα οφέλη που θα προκύψουν. Ενδεικτικά (Robinson et al., 1998), αναφέρονται κάποια από τα οφέλη χρήσης της τεχνολογίας: Βελτίωση διαχείρισης υποδοµών Βελτίωση ελέγχου συµβάσεων και εξόδων Καλύτερη διαχείριση δεδοµένων και πληροφοριών ενώ οι δαπάνες προέρχονται από: Συλλογή και ανανέωση των δεδοµένων Αγορά λογισµικού και Η/Υ Εκπαίδευση (συνεχή) του προσωπικού Η µεγάλη διαθεσιµότητα σε πληροφοριακά Σ Υ, καθιστά δύσκολη τη διαδικασία της κατάλληλης επιλογής. Θα πρέπει να επιβεβαιωθεί ότι το σύστηµα που θα επιλεγεί, εκπληρώνει τον σκοπό του. Για τον καλύτερο προσδιορισµό του τρόπου επιλογής ενός συστήµατος µπορεί να υιοθετηθεί η ακόλουθη διαδικασία (Britton, 1994): έσµευση Απαιτήσεις Προδιαγραφές Προµήθεια Εφαρµογή έσµευση Η έννοια της δέσµευσης αφορά τη διοίκηση και το προσωπικό που θα λειτουργεί το σύστηµα και είναι αυταπόδεικτη. Απαιτήσεις Πρέπει να καθοριστεί ο σκοπός του συστήµατος και πως θα επιτευχθεί σε κάθε Στάδιο της ιαχείρισης (Σχεδιασµός, Προγραµµατισµός, Προετοιµασία, Λειτουργίες). Η εµπειρία έχει αποδείξει ότι πρέπει να ακολουθείται µια µετριοπαθής προσέγγιση για την επίτευξη του σκοπού του συστήµατος και όχι η επιθυµία για κάτι µεγάλο εξαρχής. Προδιαγραφές Τα συστήµατα, όπως προαναφέρθηκε, θα χρησιµοποιηθούν για τη συλλογή, οργάνωση, αποθήκευση και επεξεργασία των δεδοµένων. Εξαρχής λοιπόν, θα πρέπει να καθοριστεί το προσωπικό - χρήστες (βλ. Πίνακα 1.1) του συστήµατος και 21

32 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων οι απαιτήσει αυτών ως προς τα απαραίτητα δεδοµένα, αναλόγως βεβαίως του Σταδίου ιαχείρισης που εµπλέκονται. Τα εξαγόµενα δεδοµένα σε κάθε Στάδιο ιαχείρισης καθορίζουν τη σχέση ανάµεσα στους χρήστες και τη διαχείριση των δεδοµένων - πληροφοριών. Προµήθεια Η προµήθεια του συστήµατος προϋποθέτει έρευνα αγοράς των διαθέσιµων προϊόντων σε σχέση βέβαια µε τις απαιτήσεις του Φ Α. Σε αυτό το στάδιο είναι αναγκαία η εµπλοκή ειδικού προσωπικού σε θέµατα τεχνολογίας (λογισµικών και Η/Υ) προκειµένου να καθορίσουν, πάντα σε συνεργασία µε τους εν δυνάµει χρήστες, τις λειτουργικές απαιτήσεις του συστήµατος καθώς και τις δυνατότητες παραµετροποίησης αυτού και ανάπτυξης περαιτέρω συµπληρωµατικών εφαρµογών. Εφαρµογή Σύµφωνα µε µια µελέτη (Robinson, 1998) για την επιτυχή εφαρµογή ενός συστήµατος απαιτείται: Καθορισµός στόχων και µεθόδων της εφαρµογής ανάµεσα στον Φ Α και τον προµηθευτή του συστήµατος. Παροχή κινήτρων για το προσωπικό και κατάλληλη επίβλεψη αυτού. Ολοκληρωµένο πρόγραµµα εκπαίδευσης και µετεκπαίδευσης. 1.5 Σύνοψη - Συµπεράσµατα Τα τελευταία χρόνια, οι Φ Α αναπτύσσουν και χρησιµοποιούν Συστήµατα ιαχείρισης, προκειµένου να βοηθήσουν τους µηχανικούς, τους µελετητές και τις διοικήσεις τους, στην όσο το δυνατόν αποτελεσµατικότερη διαχείριση και λήψη αποφάσεων για τις Υποδοµές των Αυτοκινητοδρόµων. Ο όγκος των δεδοµένων πληροφοριών των Φ Α συνεχώς αυξάνεται, καθιστώντας απαραίτητη τη χρήση της Τεχνολογίας µε τη µορφή των πληροφοριακών Σ Υ που διευκολύνουν, συστηµατοποιούν και αυτοµατοποιούν τη διαδικασία διαχείρισης. Τα σηµαντικότερα τµήµατα (υποσυστήµατα) των υπόψη πληροφοριακών Σ Υ είναι τα Συστήµατα ιαχείρισης Συντήρησης (Σ Σ), τα Συστήµατα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων (Σ Ο) και τα Συστήµατα ιαχείρισης Γεφυρών (Σ Γ). Τα εν λόγω συστήµατα λειτουργούν ανεξάρτητα αλλά και στα πλαίσια ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων. 22

33 Κεφάλαιο 1 ο. ιαχείριση Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Βιβλιογραφία 1. Road Maintenance Management: Concepts and Systems, R. Robinson, U. Danielson, M. Snaith, Asset Management in Relation to Bridge Management, PIARC, Tech. Committee 11, Criteria for evaluating Pavement Management Systems, Paterson and R. Robinson, In: Holt, F. B. and Gramling, W. L. (Eds), Pavement Management Implementation: ASTM STP Philadelphia: American Society for Testing and Materials, Asset Management Primer, Federal Highway Administration (FHWA), Office of Asset Management, Asset Management for the Roads Sector, OECD, An Introduction to Asset Management Systems, J. A. Crovetti, Module 1, Marquette University, Transportation Asset Management Guide, ASSHTO, Information Systems for Road Management: draft guidelines on system design and data issues, Infrastructure and Urban Development Department Report INU 77, Washington DC: The World Bank, Quality is Free: The Art of Making Quality Certain, Grosby, Philip B., McGraw- Hill, The Integration of Transportation Planning Information, Management System Integration Committee (MSIC), Federal Highway Administration (FHWA), Data Integration Primer, Federal Highway Administration (FHWA), Office of Asset management, Computerized road management: the appliance of computer science. Highways, 62 (No.4), C. Britton, London, A View of Road Maintenance Economics, Policy and Management in Developing Countries. R. Robinson, Research Report 145. Crowthorne: Transport and Road research Laboratory,

34 Κεφάλαιο 2 ο Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων

35 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων 2 Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων 2.1 Εισαγωγή Η έννοια της ιαχείρισης Αυτοκινητοδρόµων έχει ως βάση κατάλληλες και επικαιροποιηµένες πληροφορίες, οι οποίες προέρχονται από ένα µεγάλο όγκο δεδοµένων. Η αποτελεσµατική διαχείριση της πληθώρας των δεδοµένων διευκολύνεται, συστηµατοποιείται και αυτοµατοποιείται µε τη χρήση της τεχνολογίας των Βάσεων εδοµένων Β και των κατάλληλων λογισµικών συστηµάτων διαχείρισης, συλλογής, οργάνωσης, αποθήκευσης και ανάλυσης επεξεργασίας των δεδοµένων. Η έννοια των Συστηµάτων ιαχείρισης Υποδοµών Σ Υ σε σχέση µε την Τεχνολογία, αφορά το συνδυασµό Βάσεων εδοµένων και λογισµικών συστηµάτων τα οποία λειτουργούν είτε ως Πληροφοριακά Συστήµατα ΠΣ (Information Systems), είτε ως Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων ΣΛΑ (Decision-Support Systems). Η σύνδεση-συγχώνευση όλων αυτών των Σ Υ ενός Φ Α, δηµιουργεί ένα ολοκληρωµένο πληροφοριακό Σύστηµα ιαχείρισης Υποδοµών. Όπως αναφέρθηκε, για λόγους απλότητας τα Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων ΣΛΑ, θα αναφέρονται και αυτά ως Πληροφοριακά Συστήµατα και θα αναγνωρίζονται από τις επιπλέον δυνατότητες ανάλυσης και επεξεργασίας που διαθέτουν. Τα βασικότερα επιµέρους πληροφοριακά Σ Υ που συνθέτουν ένα ολοκληρωµένο πληροφοριακό Σ Υ Αυτοκινητοδρόµων είναι τα ακόλουθα: Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων Σ Ο (Pavement Management System) Σύστηµα ιαχείρισης Γεφυρών Σ Γ (Bridge Management System) Σύστηµα ιαχείρισης Συντήρησης Σ Σ (Maintenance Management System) Οι εφαρµογές των Σ Ο και των Σ Γ αναφέρονται κυρίως στο Στάδιο ιαχείρισης της Προετοιµασίας ενώ των Σ Σ σε αυτό των Λειτουργιών. Στο κεφάλαιο αυτό, παρουσιάζεται περιληπτικά η δοµή, η λειτουργία και τα βασικά χαρακτηριστικά των κυριότερων ΠΣ ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού Σ Υ, µε έµφαση στα πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Συντήρησης (MMS) που αποτελούν και το αντικείµενο της παρούσας εργασίας. 25

36 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων 2.2 Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων Ορισµοί Μέχρι σήµερα δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισµός της ιαχείρισης Οδοστρωµάτων. Κατά τον ASSHTO (ASSHTO, 1985): ιαχείριση Οδοστρωµάτων είναι η αποτελεσµατική και αποδοτική διαχείριση των δραστηριοτήτων που εµπλέκονται στο να διατηρούν τα οδοστρώµατα σε ανεκτή κατάσταση για το εποχούµενο κοινό, µε το λιγότερο δυνατό κόστος ανηγµένο σε ετήσια βάση, ενώ κατά τον OECD (OECD, 1987): ιαχείριση Οδοστρωµάτων είναι η µέθοδος που συντονίζει και ελέγχει ένα ευρύ φάσµα δραστηριοτήτων µε σκοπό τη συντήρηση των οδοστρωµάτων έτσι, ώστε να γίνεται η καλύτερη δυνατή χρήση των διαθέσιµων πόρων. Κατά συνέπεια, είναι επίσης δύσκολο να διατυπωθεί ένας κοινά αποδεκτός ορισµός και για τα Σ Ο. Αυτό οφείλεται επιπροσθέτως και στην πολυπλοκότητα αυτών των συστηµάτων καθώς και στις ιδιαιτερότητες του οδικού δικτύου κάθε Φ Α που τα χρησιµοποιεί. Για παράδειγµα, κατά ASSHTO (ASSHTO, 1993): Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων είναι ένα σύνολο εργαλείων ή/και µεθόδων που υποστηρίζει τη λήψη αποφάσεων, σχετικά µε την εξεύρεση των κατάλληλων στρατηγικών, για τη διατήρηση των οδοστρωµάτων σε ανεκτή κατάσταση για κάποιο χρονικό διάστηµα. Επίσης, (Νικολαϊδης, 1996) ως Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων ορίζεται η διαδικασία που χειρίζεται µε συστηµατικό και συντονισµένο τρόπο τις δραστηριότητες που εµπλέκονται στη διαχείριση των οδοστρωµάτων. Η διαφορά ανάµεσα στη ιαχείριση Οδοστρωµάτων και στα Σ Ο είναι ότι η πρώτη είναι µια προσέγγιση διαχείρισης που χρησιµοποιείται για τη λήψη επικερδών αποφάσεων, ενώ ένα Σ Ο είναι το σύνολο των εργαλείων µεθόδων που χρησιµοποιούνται για τη λήψη αυτών των αποφάσεων. Η χρήση της Τεχνολογίας στην ουσία διευκολύνει και αυτοµατοποιεί την προσέγγιση διαχείρισης και τα εργαλεία µεθόδους της, ορίζοντας τα Πληροφοριακά Σ Ο οµή Πληροφοριακού Σ Ο Τα Σ Ο σχεδιάζονται για να παρέχουν χρήσιµα δεδοµένα και αντικειµενικές πληροφορίες για ανάλυση έτσι, ώστε οι Φ Α να µπορούν να λαµβάνουν πιο ορθολογικές, επικερδείς και εφικτές αποφάσεις για τη συντήρηση των οδοστρωµάτων. Η ανάλυση εφαρµόζεται τόσο σε Επίπεδο ικτύου, όσο και σε Επίπεδο Έργου. Η ανάλυση σε Επίπεδο ικτύου αναφέρεται στη χάραξη πολιτικής και στο σχεδιασµό προγραµµατισµό των ενεργειών, καθώς και στις δαπάνες και τα οφέλη των επιµέρους έργων, σε όλο το εύρος ενός οδικού δικτύου. Η ανάλυση σε Επίπεδο ικτύου αφορά τις αρχές (π.χ. Υπουργεία) που καθορίζουν τους οικονοµικούς πόρους και παίρνουν τις αποφάσεις για τη συντήρηση του οδικού δικτύου. Η ανάλυση σε Επίπεδο Έργου είναι µια διαδικασία προτάσεων εφικτών σχεδίων συντήρησης, βάσει οικονοµοτεχνικών κριτηρίων. Το πληροφοριακό Σ Ο σε Επίπεδο Έργου χρησιµοποιείται από τους Φ Α που είναι υπεύθυνοι για την εκτέλεση και επίβλεψη των εργασιών συντήρησης του οδικού δικτύου (Haas et al., 1994). Ένα πληροφοριακό Σ Ο αποτελείται από τα παρακάτω βασικά στοιχεία τα οποία απεικονίζονται διαγραµµατικά στο Σχήµα 2.1 (ASSHTO, 1990): 26

37 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Βάση εδοµένων µε στοιχεία µητρώου, εξοπλισµού, κυκλοφορίας και κατάστασης. Μοντέλα Ανάλυσης για την υποστήριξη της λήψης αποφάσεων. ιαδικασία Ανάδρασης µε χρήση παρατηρήσεων πεδίου για τη βελτίωση της αξιοπιστίας της ανάλυσης. Βάση εδοµένων Ανάλυση Ανάλυση Κατάστασης Οδοστρώµατος Μοντέλο Εκτίµησης Προτεραιοτήτων Μοντέλο Βελτιστοποίησης ικτύου Εξαγόµενα Εξαγόµενα Εξαγόµενα ιαδικασία Ανάδρασης Σχήµα 2.1 Βασικά Στοιχεία Πληροφοριακού Σ Ο * Τα παραπάνω βασικά στοιχεία που καθορίζουν τη δοµή ενός πληροφοριακού Σ Ο αποτελούν το πλαίσιο για τη δηµιουργία και εφαρµογή του. Ο σχεδιασµός ενός πληροφοριακού Σ Ο, σε σχέση µε τη διαχείριση της συντήρησης των αυτοκινητοδρόµων, περιλαµβάνει ένα πλήθος λειτουργιών (UKPMS, 2004): Χωροθέτηση και αναφορά του δικτύου, Μητρώο οδοστρωµάτων, Καταγραφή της κατάστασης (λειτουργικής και δοµικής), Πρόβλεψη της µελλοντικής κατάστασης, βάσει ιστορικών δεδοµένων και καταλλήλων µοντέλων επιδείνωσης, Επιλογή δυνατοτήτων και απαιτήσεων για εργασίες αποκατάστασης, Κοστολόγηση ενδεχόµενων εργασιών, ιαχείριση προϋπολογισµών, Ανάλυση οικονοµικών αναγκών και απαιτήσεων συντήρησης, Καθορισµός προτεραιοτήτων ενδεχόµενων εργασιών, βάσει κατάστασης, Καθορισµός προτεραιοτήτων ενδεχόµενων σχηµάτων εργασιών, βάσει οικονοµικών κριτηρίων. * (Οι δυνατότητες ανάλυσης και επεξεργασίας που διαθέτουν τα πληροφοριακά Σ Ο, τα καθιστούν στην ουσία Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων). 27

38 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Οι υπόψη λειτουργίες υλοποιούνται µέσω των βασικών στοιχείων των πληροφοριακών Σ Ο Βάση εδοµένων Το πρώτο βήµα για τη λειτουργία ενός πληροφοριακού Σ Ο είναι η δηµιουργία µιας Βάσης εδοµένων Β η οποία θα περιέχει αξιόπιστα, αντικειµενικά και ενηµερωµένα δεδοµένα και πληροφορίες. Οι βασικές κατηγορίες των εισαγόµενων δεδοµένων σε µια Β ενός πληροφοριακού Σ Ο είναι οι ακόλουθες: Χαρτογραφική αναφορά δικτύου (ταξινόµηση, τµηµατοποίηση κ.λπ.). Μητρώο οδοστρωµάτων (µε όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά). εδοµένα κατάστασης οδοστρωµάτων (λειτουργικής και δοµικής). Άλλα δεδοµένα (κυκλοφορικά, κόστους κ.λπ.). Τα περιεχόµενα της Β υποστηρίζουν τις πληροφοριακές απαιτήσεις των άλλων δύο βασικών στοιχείων (µοντέλων ανάλυσης και διαδικασίας ανάδρασης) των πληροφοριακών Σ Ο. Χαρτογραφική Αναφορά ικτύου Ένα βασικό χαρακτηριστικό της Β ενός πληροφοριακού Σ Ο είναι το χαρτογραφικό σύστηµα αναφοράς του αυτοκινητοδρόµου. Στο σύστηµα προσδιορίζονται τα δεδοµένα (µητρώου, φθορών κ.λπ.) επί του οδικού δικτύου του αυτοκινητοδρόµου. Βασικές έννοιες του συστήµατος αναφοράς είναι αυτές των τµηµάτων, των κόµβων, των χιλιοµετρικών και των εγκάρσιων θέσεων, οι οποίες αναλύονται διεξοδικότερα στη συνέχεια. Μητρώο Οδοστρωµάτων Το µητρώο οδοστρωµάτων µπορεί να αποτελεί αυτόνοµο τµήµα της Β ενός πληροφοριακού Σ Ο ή/και µέρος του µητρώου αυτοκινητοδρόµου µιας Β ενός πληροφοριακού Σ Συντήρησης ή ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού Σ Υ Αυτοκινητόδροµου. Η χρησιµότητα του µητρώου οδοστρωµάτων ενός πληροφοριακού Σ Ο έγκειται στους ακόλουθους λόγους (UKPMS, 2004): Προσδιορισµός του τύπου του οδοστρώµατος σε σχέση µε µια εντοπισµένη φθορά επί αυτού. υνατότητα υπολογισµού της κατάστασης ή του µεγέθους φθοράς, µε σκοπό τον καθορισµό τιµών διαβάθµισης της. υνατότητα κοστολόγησης εργασιών αποκατάστασης, βάσει των φυσικών χαρακτηριστικών των οδοστρωµάτων και των σχετικών τιµολογίων. Καταγραφή Κατάστασης Η αξιολόγηση της λειτουργικής κατάστασης επιτυγχάνεται µε τον προσδιορισµό επιφανειακών ποιοτικών χαρακτηριστικών του οδοστρώµατος, που επηρεάζουν την ποιότητα κύλισης των οχηµάτων και αφορούν άµεσα τους χρήστες της οδού, όπως είναι η αντιολισθηρότητα, η οµαλότητα, η επιφανειακή υφή και οι φθορές της επιφάνειας του οδοστρώµατος. Οι µέθοδοι που χρησιµοποιούνται για τον προσδιορισµό των ποιοτικών χαρακτηριστικών διακρίνονται στις µετρήσεις και καταγραφές επιφανειακών χαρακτηριστικών µε ειδικά συστήµατα και στις µακροσκοπικές παρατηρήσεις των επιφανειακών φθορών (EOAE, 2004). 28

39 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Η αξιολόγηση της δοµικής κατάστασης επιτυγχάνεται µε τον προσδιορισµό της αντοχής (φέρουσας ικανότητας) των επιµέρους στρώσεων και κατ επέκταση του συνόλου του οδοστρώµατος. Οι µέθοδοι που χρησιµοποιούνται για τον προσδιορισµό της αντοχής του οδοστρώµατος διακρίνονται στις µετρήσεις µε ειδικά συστήµατα (µη καταστροφικές µέθοδοι) και στους δειγµατοληπτικούς ελέγχους (καταστροφικές µέθοδοι) (EOAE, 2004). Σύµφωνα µε το UKPMS (UKPMS, 2004), πραγµατοποιούνται επιθεωρήσεις της κατάστασης που διακρίνονται σε Χονδρικές (Coarse Visual Inspection) και Λεπτοµερείς (Detailed Visual Inspection). Η Χονδρική επιθεώρηση είναι µια γρήγορη µέθοδος καταγραφής της κατάστασης, συνήθως µε χρήση κατάλληλα εξοπλισµένου οχήµατος που κινείται µε µικρή ταχύτητα. Τα δεδοµένα που καταγράφονται δεν είναι υψηλής ποιότητας και αποσκοπούν στον καθορισµό της γενικής κατάστασης ενός οδικού δικτύου. Η Λεπτοµερής επιθεώρηση είναι µια πιο εξελιγµένη µέθοδος, σε σχέση µε τη Χονδρική, όπου πραγµατοποιείται αναλυτικότερη ταξινόµηση των φθορών. Η Λεπτοµερής επιθεώρηση πραγµατοποιείται πεζή, σε οδικά τµήµατα τα οποία καθορίστηκαν από τη Χονδρική επιθεώρηση, ότι χρήζουν αναλυτικότερης έρευνας. Τα βασικότερα συστήµατα ή στοιχεία αποτύπωσης της κατάστασης των οδοστρωµάτων είναι τα παρακάτω (EOAΕ, 2004): Αντιολισθηρότητα: Σύστηµα µέτρησης του πλευρικού συντελεστή τριβής µε ειδικό τροχό µέτρησης λείου ελαστικού ο οποίος κινείται συνεχώς, υπό γωνία κατά τη διεύθυνση κίνησης του συστήµατος και µε σταθερή ταχύτητα. Σύστηµα µέτρησης του συντελεστή τριβής ή πέδησης µε ειδικό τροχό (λείο ή µε ραβδώσεις), που κινείται κατά τη διεύθυνση κίνησης του συστήµατος και µπλοκάρεται πλήρως ή µερικώς, ανά συγκεκριµένα χρονικά διαστήµατα. Οµαλότητα: Σύστηµα που φέρει τροχό µέτρησης που είναι προσαρµοσµένος σε ειδικό ρυµουλκό. Σύστηµα που καταγράφει το προφίλ του οδοστρώµατος µε ηλεκτρονικά µέσα Επιφανειακή υφή: Συστήµατα µέτρησης µε τη µέθοδο της κηλίδας άµµου ή/και µε ειδικά συστήµατα λέιζερ. οµική αντοχή: Συστήµατα, που επιβάλλουν στατικό φορτίο στην επιφάνεια του οδοστρώµατος και καταγράφουν τη µέγιστη τυπική βύθιση, που επέρχεται στο οδόστρωµα. Συστήµατα που επιβάλλουν δυναµικό (κρουστικό) φορτίο στην επιφάνεια του οδοστρώµατος και καταγράφουν τη βύθιση, που επέρχεται στο οδόστρωµα Μοντέλα Ανάλυσης Τα µοντέλα που χρησιµοποιούνται για την ανάλυση των δεδοµένων είναι ουσιαστικά µοντέλα αποτίµησης της υπάρχουσας κατάστασης και µοντέλα πρόβλεψης της κατάστασης των οδοστρωµάτων. Χρησιµοποιούνται µοντέλα πρόβλεψης της 29

40 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων κατάστασης του οδοστρώµατος, της εµφάνισης και εξέλιξης κύριων φθορών καθώς και οικονοµικά µοντέλα κόστους/οφέλους που προβλέπουν τις αλλαγές στο λειτουργικό κόστος των οχηµάτων, τις επιπτώσεις στο κόστος ατυχηµάτων, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις κ.λπ., λόγω συγκεκριµένων µεθόδων συντήρησης που πρόκειται να εφαρµοστούν (Ευαγγελίδης, 1995). Απαραίτητο στοιχείο για την ανάλυση - επεξεργασία των δεδοµένων ενός πληροφοριακού Σ Ο είναι η θέσπιση κάποιων προδιαγραφών. Για παράδειγµα, πρέπει να θεσπιστούν προδιαγραφές που να αφορούν: Πρότυπες φθορές και σχετικές παράµετρους για την καταγραφή της κατάστασης. υνατότητες λειτουργικής ιεράρχησης οδικών δικτύων. Τη διαβάθµιση των φθορών, τους δείκτες κατάστασης και τις σχετικές εργασίες αποκατάστασης. Ο σχεδιασµός ενός πληροφοριακού Σ Ο θα πρέπει να είναι ευέλικτος, ώστε να επιτρέπει τη χρήση διαφορετικών προδιαγραφών αναλόγως των αναγκών του Φ Α. Τα µοντέλα ανάλυσης των πληροφοριακών Σ Ο χρησιµοποιούν διάφορες µεθόδους επεξεργασίας ανάλυσης των δεδοµένων. Πιο συγκεκριµένα, οι µέθοδοι ανάλυσης µπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα µε το βαθµό της τυπικής ανάλυσης που χρησιµοποιείται για τον καθορισµό αποτελεσµατικών προγραµµάτων συντήρησης (ASSHTO, 1990): Ανάλυση κατάστασης οδοστρώµατος Μοντέλο εκτίµησης προτεραιοτήτων Μοντέλο βελτιστοποίησης δικτύου Ανάλυση κατάστασης οδοστρώµατος Η µέθοδος ανάλυσης της κατάστασης του οδοστρώµατος συνδυάζει τα δεδοµένα κατάστασης του για τους επιµέρους τύπους καταπόνησης (distress), µε ή χωρίς τραχύτητα (roughness). Ο υπολογισµός της κατάστασης απαιτεί την εκτίµηση κάποιων παραµέτρων για διαφορετικούς συνδυασµούς της σοβαρότητας και του µεγέθους του κάθε τύπου καταπόνησης. Τα εξαγόµενα αυτής της µεθόδου ανάλυσης είναι: ιαβάθµιση των οδικών τµηµάτων, βάσει των τύπων καταπόνησης και υπολογισµός της κατάστασης ως συνάρτηση της κυκλοφοριακής φόρτισης. Καθορισµός προγραµµάτων συντήρησης, βάσει συγκεκριµένων κριτηρίων (π.χ. συνδυασµός διαφορετικών επιπέδων καταπόνησης και κυκλοφορίας) για την ανάθεση συγκεκριµένων ενεργειών σε κάθε οδικό τµήµα. Υπολογισµός οικονοµικών απαιτήσεων για τις επιλεγµένες εργασίες αποκατάστασης. Τα εξαγόµενα της µεθόδου είναι ενδεικτικά των τρεχουσών αναγκών, βάσει των αντίστοιχων συνθηκών. Η χρήση µοντέλου πρόβλεψης δεν είναι απαραίτητη σε αυτή τη φάση. Μοντέλο εκτίµησης προτεραιοτήτων Αυτή η µέθοδος χρησιµοποιεί µια προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω (bottom up) για τον καθορισµό προγραµµάτων συντήρησης, βάσει του κόστους κύκλου ζωής (life 30

41 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων cycle cost) για µια περίοδο ανάλυσης χρόνων ή τουλάχιστον για ένα µεγάλο πρόγραµµα συντήρησης (Peterson, Dale, 1994). Η προτεραιότητα των έργων σε επίπεδο δικτύου, µπορεί να εκτιµηθεί βάσει του λόγου όφελος/κόστος ή/και βάσει της µέτρησης της απόδοσης κόστους. Σε επίπεδο έργου η ανάλυση περιλαµβάνει µοντέλα πρόβλεψης της κατάστασης του οδοστρώµατος ως συναρτήσεις µεταβλητών όπως η ηλικία, η παρούσα κατάσταση, η κυκλοφορία, το περιβάλλον και οι προσχεδιασµένες εργασίες αποκατάστασης. Τα εξαγόµενα αυτής της µεθόδου ανάλυσης είναι: Μια λίστα προτεραιοτήτων για τα έργα συντήρησης και το κόστος αυτών. Υπολογισµός οικονοµικών αναγκών για την επίτευξη των καθορισµένων προτύπων αποδοτικότητας του δικτύου. Μονοετή και πολυετή προγράµµατα για την αναγνώριση οδικών τµηµάτων που χρήζουν συντήρησης καθώς και το είδος, τη διάρκεια και το κόστος των απαιτούµενων εργασιών αποκατάστασης. Μοντέλο βελτιστοποίησης δικτύου Τα µοντέλα βελτιστοποίησης παρέχουν τη δυνατότητα µια ταυτόχρονης αξιολόγησης του οδοστρώµατος ολόκληρου του οδικού δικτύου. Ο σκοπός της µεθόδου είναι η αναγνώριση των προγραµµάτων συντήρησης του δικτύου που µεγιστοποιούν τα συνολικά οφέλη (ή/και την απόδοση) ή ελαχιστοποιούν τις συνολικές δαπάνες των εργασιών, βάσει των διαθέσιµων προϋπολογισµών και των επιθυµητών προτύπων απόδοσης. Ένα πρόγραµµα συντήρησης δικτύου ορίζει τις βέλτιστες αποκαταστάσεις για κάθε πιθανό συνδυασµό των µεταβλητών απόδοσης, όπως τραχύτητα, φυσική καταπόνηση, κυκλοφορία, περιβάλλον κ.λπ. Αυτή η µέθοδος είναι µια προσέγγιση από πάνω προς τα κάτω (top down) στην οποία πρώτα ορίζονται τα βέλτιστα προγράµµατα συντήρησης και στη συνέχεια αναγνωρίζονται συγκεκριµένες αποκαταστάσεις για κάθε έργο, βάσει των συνθηκών του δικτύου και των πολιτικών του Φ Α. Τα εξαγόµενα αυτής της µεθόδου ανάλυσης είναι παρόµοια µε αυτά του µοντέλου εκτίµησης. Οι µικρές διαφορές τους είναι π.χ. ότι το µοντέλο βελτιστοποίησης δεν αναγνωρίζει τις εκτιµήσεις για κάθε οδικό τµήµα ξεχωριστά αλλά ένα βέλτιστο πρόγραµµα συντήρησης για όλο το οδικό δίκτυο, βάσει συγκεκριµένου προϋπολογισµού και πολιτικής ιαδικασία Ανάδρασης Η ιαδικασία Ανάδρασης των πληροφοριακών Σ Ο πιστοποιεί και αποδεικνύει την αξιοπιστία τους. Η µέτρηση της αξιοπιστίας ενός πληροφοριακού Σ Ο µπορεί να επιτευχθεί συγκρίνοντας: Πραγµατικές δαπάνες συντήρησης µε αυτά της ανάλυσης του Σ Ο. Παρατηρήσεις πεδίου για την κατάσταση του οδοστρώµατος µε την προβλεπόµενη του Σ Ο. Πραγµατικά πρότυπα απόδοσης που έχουν επιτευχθεί µε αυτά που ορίστηκαν από την ανάλυση του Σ Ο. Πραγµατοποιηθέντα έργα συντήρησης και σχετικές εργασίες αποκατάστασης σε σχέση µε αυτά που προτείνονταν από το Σ Ο. 31

42 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Αν αποδειχθεί ότι τα πραγµατικά δεδοµένα διαφέρουν σηµαντικά από τα προβλεπόµενα του Σ Ο, τότε θα πρέπει να αναθεωρηθούν τα σχετικά µοντέλα και οι παράµετροι. Στην αρχή της δηµιουργίας ενός πληροφοριακού Σ Ο είναι πιθανόν να µην υπάρχουν προγενέστερα δεδοµένα για την βαθµονόµησή του (calibration). Σε αυτήν την περίπτωση απαιτείται η κρίση και η εµπειρία των εµπλεκόµενων µηχανικών για την παραµετροποίηση των σχετικών µοντέλων ανάλυσης Υπάρχοντα Σ Ο Στην παρούσα παράγραφο αναφέρονται, εν συντοµία, τα κυριότερα Σ Ο που εφαρµόζονται σε διάφορες χώρες. World Bank Η World Bank ( σε συνεργασία µε άλλους διεθνείς φορείς και κυρίως την PIARC (World Road Association), υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός πληροφοριακού Σ Ο, του HDM-4 (Highway Development and Management), για εφαρµογή κυρίως σε αναπτυσσόµενα κράτη. Το HDM-4 είναι ένα εργαλείο ανάλυσης για τη στρατηγική, τον προγραµµατισµό και τα έργα ενός Σ Ο. Τα αναλυτικό πλαίσιο λειτουργίας του βασίζεται στην έννοια της ανάλυσης του κύκλου ζωής του οδοστρώµατος και εφαρµόζεται για την πρόβλεψη χαρακτηριστικών της οδού, όπως: επιδείνωση οδού, επιπτώσεις έργων οδού, επιπτώσεις χρηστών οδού, κοινωνικοοικονοµικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Μεγάλη Βρετανία Στη Μεγάλη Βρετανία έχει δηµιουργηθεί ένα ενιαίο Σύστηµα ιαχείρισης Οδοστρωµάτων, το UK Pavement Management System ( που αποτελεί το πρότυπο σύστηµα για την εκτίµηση της κατάστασης των οδοστρωµάτων καθώς και για το σχεδιασµό επενδύσεων και συντήρησης. Προς το παρόν, υπάρχουν πέντε (5) αξιολογηµένα πληροφοριακά συστήµατα του UKPMS: Exor Symology Southbank Systems WDM The March Group Η.Π.Α. Στις Η.Π.Α. τα Σ Ο κάθε πολιτείας τελούν υπό την αρµοδιότητα του Εθνικού Φορέα Αυτοκινητοδρόµων (The American Association of State Highway and Transportation Officials (AASHTO) ( Ο Φορέας εκδίδει γενικά πρότυπα και οδηγίες βάσει των οποίων η κάθε πολιτεία εφαρµόζει τα Σ Ο, λαµβάνοντας βέβαια υπόψη και παραµέτρους τοπικών ιδιαιτεροτήτων. Στην αγορά των Η.Π.Α υπάρχει πληθώρα εφαρµογών από πληροφοριακά Σ Ο τόσο του ιδιωτικού όσο και το δηµόσιου τοµέα. Το 2002 ο ASSHTO δηµοσίευσε ένα κατάλογο από τα πιο γνωστά πληροφορικά Σ Ο ( CCC00485AE2/$FILE/PMScatalog.pdf). Ενδεικτικά, αναφέρονται κάποια από αυτά: 32

43 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων CCPMS - Carson City (Public Domain Software) MicroPAVER Version 4.2 (Public Domain Software) ARIA-PMS - Automated Road Image Analyzer (Private Domain Software) CartéGraph PAVEMENTview Plus - Version 5 (Private Domain Software) Γαλλία Ο υπεύθυνος Φ Α έχει σχεδιάσει ένα Σ Ο (VISAGE) για τη σωστή επιλογή των στρατηγικών συντήρησης και την εφαρµογή τους. Η επιλογή των κατάλληλων στρατηγικών συντήρησης γίνεται βάσει του προσδιορισµού της παρούσας και της πρόβλεψης της µελλοντικής κατάστασης του οδοστρώµατος και των µεθόδων βελτιστοποίησης. Το σύστηµα έχει επίσης τη δυνατότητα συλλογής δεδοµένων από επί τόπου ελέγχους και καταχώρησης τους σε ειδική βάση δεδοµένων. Ένα παρόµοιο σύστηµα, το ORAGE+SEVADER, αναπτύχθηκε για το αστικό δίκτυο (Ευαγγελίδης, 1995). Αυστρία Για τη συστηµατική διαχείριση της συντήρησης των οδοστρωµάτων (2.000 χλµ. αυτοκινητοδρόµων) εφαρµόζεται ένα πληροφοριακό Σ Ο του Institute for Road Construction and Maintenance. Το Ινστιτούτο, που δηµιουργήθηκε από τον εθνικό Φ Α ASFINAG (Autobahnen - und Schnellstrassen - Finanzierungs- Aktiengesellschaft) και το Υπουργείο BMVIT (Federal Ministry of Transport, Innovation and Technology), συνεργάζεται µε τις τοπικές αρχές και τις δύο εταιρίες αυτοκινητοδρόµων ASG (Alpenstrassen Aktiengesellschaft) και OESAG (Oesterreichische Autobahnen und Schnellstrassen Aktiengesellschaft) (Vycudil, 2001). Σουηδία Η βάση του πληροφοριακού Σ Ο είναι το Φιλανδικό Σ Ο HIPS (Highway Investment Programming System). Το HIPS βασίζεται σε µια προσέγγιση πιθανοτήτων, µε χρήση των µοντέλων Markov. Η εφαρµογή του αφορά τρία επίπεδα αποφάσεων: 1. Στρατηγικό, 2. Προγράµµατος, 3. Έργου. Η πρώτη εφαρµογή στο στρατηγικό επίπεδο ήταν το 1996, µε σκοπό τη διάθεση αντικειµενικών πληροφοριών σε σχέση µε τους προϋπολογισµούς και την παρακολούθηση της κατάστασης των οδοστρωµάτων. Στο επίπεδο προγράµµατος η πρώτη εφαρµογή ήταν το 1988, µε σκοπό την αναγνώριση επικείµενων έργων για περαιτέρω ανάλυση στο επίπεδο έργου. Τέλος, στο επίπεδο έργου η πρώτη εφαρµογή ήταν το 2000, µε σκοπό τη µελέτη των οδοστρωµάτων και των επιστρώσεων (Lang, 2001). Γερµανία Στη Γερµανία υπάρχουν χλµ. αυτοκινητοδρόµων και χλµ. οµοσπονδιακού οδικού δικτύου. Το 1992 εφαρµόστηκε ένα σύστηµα για την αξιολόγηση της κατάστασης ZEB (Zustandserfassung und Bewertung) των οµοσπονδιακών υπεραστικών οδών. Βάσει αυτού του συστήµατος αξιολόγησης αναπτύχθηκε ένα πληροφοριακό Σ Ο για τη σύγκριση των αποτελεσµάτων του µε τα προγράµµατα συντήρησης του οµοσπονδιακού οδικού δικτύου. Η πρώτη εφαρµογή του ήταν το Το πληροφοριακό Σ Ο χρησιµοποιεί γραφικές αναφορές και χάρτες για την καλύτερη αξιοποίηση και κατανόηση των πληροφοριών. Επιπλέον, διαθέτει ένα µοντέλο δοµικής αξιολόγησης το οποίο υπολογίζει ένα δείκτη ποιότητας βάσει του πάχους και της παλαιότητας των ασφαλτικών στρώσεων. Το σύστηµα µπορεί επίσης να υπολογίζει την πορεία της κατάστασης του οδοστρώµατος, βάσει διαφορετικών ανατιθέµενων προϋπολογισµών (Knepper, 2001). 33

44 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων 2.3 Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Γεφυρών Ορισµοί Η ιαχείριση Γεφυρών περιλαµβάνει το σύνολο των ενεργειών κατά τη διάρκεια ζωής της γέφυρας, από το σχεδιασµό και την κατασκευή µέχρι την αντικατάστασή της και στοχεύει στη διασφάλιση της ασφάλειας και λειτουργικότητάς της (Κεπαπτσόγλου, 2004). Σύµφωνα µε την αναφορά της OECD για τη διαχείριση γεφυρών, ένα Σύστηµα ιαχείρισης Γεφυρών (Σ Γ) αποτελεί εργαλείο υποστήριξης των Φ Α στην επιλογή των βέλτιστων επεµβάσεων επί των γεφυρών, οι οποίες είναι σύµφωνες µε την πολιτική και τους µακροπρόθεσµους στόχους του φορέα, καθώς και µε τους οικονοµικούς περιορισµούς που υπάρχουν. Αυτό απαιτεί διαδικασίες που εξασφαλίζουν την περιοδική επιθεώρηση και αξιολόγηση των γεφυρών και τη διεξαγωγή των κατάλληλων ενεργειών συντήρησης, προκειµένου να επιτευχθεί ένα απαιτούµενο όριο κατάστασης, καθ όλη τη διάρκεια ζωής τους (OECD, 1992). Σύµφωνα µε την FHWA, ένα Σ Γ ορίζεται ως µία περιεκτική και συστηµατική µέθοδος για τη λήψη αποφάσεων σχετικών µε ενέργειες διαχείρισης. Πιο συγκεκριµένα, πρόκειται για µία ενοποιηµένη σειρά επίσηµων διαδικασιών για την κατεύθυνση ή τον έλεγχο όλων των ενεργειών που σχετίζονται µε τις γέφυρες (FHWA, 1987). Η έννοια των Σ Γ αυτοµατοποιείται µε τη χρήση της τεχνολογίας, κατά ανάλογο τρόπο µε τα Σ Ο. Τα Πληροφοριακά Σ Γ υποστηρίζουν τη λήψη αποφάσεων, καθιστώντας άµεσα προσβάσιµες τις πληροφορίες, αυξάνοντας µε αυτόν τον τρόπο την αποτελεσµατικότητα και αξιοπιστία τους οµή Πληροφοριακού Σ Γ Ένα πληροφοριακό Σ Γ διαθέτει ως βασικό του στοιχείο µία Βάση εδοµένων - Β, στην οποία αποθηκεύονται δεδοµένα και πληροφορίες που είναι απαραίτητες για τη διαχείριση της συντήρησης των γεφυρών. Οι πληροφορίες αυτές οφείλουν να είναι πλήρεις και αξιόπιστες. Οι βασικές λειτουργίες του Σ Γ συνδέονται µεταξύ τους µέσω της Β και απαρτίζονται από µαθηµατικά µοντέλα, αλγορίθµους και εργαλεία επεξεργασίας δεδοµένων. Οι βασικές λειτουργίες που είναι απαραίτητες για την αποτελεσµατική διαχείριση της συντήρησης των γεφυρών είναι οι ακόλουθες: (BRIME, 2001): Η αξιολόγηση της κατάστασης. Η αξιολόγηση της φέρουσας ικανότητας. Ο ρυθµός φθοράς. Η αξιολόγηση της φέρουσας ικανότητας των κατασκευών που έχουν υποστεί φθορά. Η επιλογή των µεθόδων και προγραµµάτων συντήρησης. Ο καθορισµός προτεραιοτήτων των εργασιών συντήρησης. Οι ανωτέρω βασικές λειτουργίες καθορίζουν τη δοµή ενός πληροφοριακού Σ Γ το οποίο αποτελείται από τα εξής βασικά στοιχεία (ASSHTO, 1993):* * (Οι δυνατότητες ανάλυσης και επεξεργασίας που διαθέτουν τα πληροφοριακά Σ Γ, τα καθιστούν στην ουσία Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων) 34

45 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Βάση εδοµένων. Μοντέλα Ανάλυσης Κόστους και Φθορών. Μοντέλα Ανάλυσης για Βελτιστοποίηση. ιαδικασίες Ανάδρασης / Ανανέωσης. Η δοµή των πληροφοριακών Σ Γ είναι παρόµοια µε αυτή των Σ Ο, ενώ τα εξαγόµενα (αποτελέσµατα) των αναλύσεων αναφέρονται τόσο σε Επίπεδο ικτύου, όσο και σε Επίπεδο Έργου, µε χαρακτηριστικά επίσης παρόµοια των επιπέδων ανάλυσης των πληροφοριακών Σ Ο Βάση εδοµένων Η Β αποτελεί αναγκαίο αλλά και εξαιρετικά ευέλικτο εργαλείο ενός πληροφοριακού Σ Γ, καθώς είναι ιδιαίτερα εύκολη η προσαρµογή της στις ανάγκες των Φ Α, µέσω της µεταβολής των χαρακτηριστικών των στοιχείων που καταγράφονται σε αυτήν. Οι τυπικές Β των πληροφοριακών Σ Γ περιέχουν δεδοµένα που αφορούν (BRIME, 2001): Τα στοιχεία ταυτότητας της γέφυρας όνοµα / αριθµός. Τη θέση της γέφυρας χαρτογραφική (γεωµετρική) αναφορά. Τα δοµικά στοιχεία και συστατικά µέρη της γέφυρας. Τις διαστάσεις της γέφυρας. Τα υλικά της γέφυρας. Το δοµικό τύπο της γέφυρας. Το έτος κατασκευής και την απαιτούµενη διάρκεια ζωής. Τα στοιχεία κυκλοφορίας. Το ιστορικό δοµικής αξιολόγησης. Το ιστορικό επιθεωρήσεων. Το ιστορικό ελέγχων. Το ιστορικό συντήρησης. Το περιεχόµενο των Β αποτελούν ουσιαστικά τα εισαγόµενα δεδοµένα στα µοντέλα ανάλυσης του συστήµατος Μοντέλα Ανάλυσης Κόστους και Φθορών Η ανάλυση φθορών βασίζεται σε µοντέλα προσδιοριστικά (deterministic) και πιθανοτήτων (probabilistic), τα οποία προβλέπουν τη µελλοντική κατάσταση των στοιχείων της γέφυρας. Τα προσδιοριστικά µοντέλα προβλέπουν ότι µια γέφυρα θα φθαρεί σύµφωνα µε έναν προκαθορισµένο ρυθµό. Τα µοντέλα πιθανοτήτων θεωρούν ότι ο πραγµατικός ρυθµός φθοράς είναι άγνωστος και περιέχουν µια πιθανότητα ότι µια γέφυρα θα φθαρεί µε ένα συγκεκριµένο ρυθµό. Στην πλειοψηφία τους τα µοντέλα ανάλυσης φθορών ακολουθούν το µοντέλο πιθανοτήτων Markov, το οποίο προβλέπει τη φθορά βάσει της παρούσας κατάστασης των στοιχείων και όχι βάσει της παρελθούσας (Czepiel, 1995). Τα τυπικά µοντέλα ανάλυσης κόστους προσδιορίζουν δύο τύπους κόστους: απάνες βελτίωσης. απάνες Φ Α. 35

46 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Οι δαπάνες βελτίωσης υπολογίζονται για να καθοριστεί το κόστος συντήρησης για τη βελτίωση της κατάστασης ενός στοιχείου. Επίσης, υπολογίζονται τα κόστη για τη βελτίωση της ασφάλειας και της παροχής υπηρεσιών από το Φ Α Μοντέλα Ανάλυσης για Βελτιστοποίηση Τα αποτελέσµατα των µοντέλων ανάλυσης κόστους και φθορών χρησιµοποιούνται από τα µοντέλα ανάλυσης για βελτιστοποίηση, για να προσδιοριστεί το ελάχιστο απαιτούµενο κόστος συντήρησης. Η βάση αυτών των µοντέλων είναι η ανάλυση του κόστους του κύκλου ζωής ή κάποια συγκριτική διαδικασία. Η ανάλυση του κόστους του κύκλου ζωής λαµβάνει υπόψη της τις εργασίες συντήρησης µιας γέφυρας καθ όλη τη διάρκεια χρήσης της. Σύµφωνα µε αυτή την προσέγγιση, µπορεί να πραγµατοποιηθούν µικρές εργασίες συντήρησης της γέφυρας πριν τη χειροτέρευση της κατάστασης της, καθώς, σε βάθος χρόνου, θα κοστίσει πιο ακριβά να επισκευαστεί όταν η κατάσταση της θα έχει χειροτερεύσει ακόµα περισσότερο. Επιπλέον, πραγµατοποιούνται αναλύσεις του οδικού δικτύου πολλαπλών ετών, που επιτρέπουν την ανάλυση όλων των γεφυρών ενός Φ Α για τον καθορισµό των επιπτώσεων από την εφαρµογή ή την αναβολή των εργασιών συντήρησης. Επίσης, αναλύονται εφικτές εναλλακτικές δυνατότητες για κάθε ζήτηµα συντήρησης των γεφυρών. Οι ρουτίνες των µοντέλων ανάλυσης για βελτιστοποίηση λαµβάνουν υπόψη και το επιθυµητό επίπεδο εξυπηρέτησης που πρέπει να παρέχουν οι γέφυρες, το οποίο εξαρτάται από το µέγεθος και το είδος της διερχόµενης κυκλοφορίας. Τα µοντέλα βελτιστοποίησης µπορούν να εφαρµόσουν µεθόδους προσέγγισης από πάνω προς τα κάτω (top down) ή από κάτω προς τα πάνω (bottom up). Η πρώτη µέθοδος αρχικά καθορίζει τους επιθυµητούς στόχους για όλο το οδικό δίκτυο και στη συνέχεια επιλέγει την κάθε γέφυρα για εφαρµογή. Η δεύτερη µέθοδος καθορίζει τις βέλτιστες ενέργειες για κάθε γέφυρα και µετά επιλέγει ποια από τα έργα θα ολοκληρωθούν, βάσει της διαδικασίας βελτιστοποίησης του δικτύου. Αυτή η µέθοδος απαιτεί περισσότερο χρόνο υπολογισµών για τη βελτιστοποίηση της κάθε γέφυρας και κατά συνέπεια µπορεί να αποδειχθεί δυσκίνητη για µεγάλο αριθµό γεφυρών. Η πρώτη µέθοδος είναι πιο γρήγορη, καθώς τα έργα για κάθε γέφυρα καθορίζονται µετά τον προσδιορισµό των στόχων, αλλά απαιτεί ένα µεγάλο αριθµό γεφυρών για να είναι αποτελεσµατική (Czepiel, 1995) ιαδικασίες Ανάδρασης / Ανανέωσης Κατά παρόµοιο τρόπο µε τα πληροφοριακά Σ Ο και τα Σ Γ παράγουν αναφορές για διαδικασίες σχεδιασµού και προγραµµατισµού και χρησιµοποιούν τις πληροφορίες των εκτελούµενων εργασιών για να ανανεώσουν τα µοντέλα πρόβλεψης και κόστους. Καθώς η προτυποποίηση των µοντέλων βασίζεται αρχικά σε εµπειρικούς υπολογισµούς, είναι λογικό τα µοντέλα να ανανεώνονται, ώστε να ανταποκρίνονται όσο το δυνατόν περισσότερο στις πραγµατικές συνθήκες (Czepiel, 1995) Υπάρχοντα Σ Γ Στην παρούσα παράγραφο αναφέρονται, εν συντοµία, τα κυριότερα Σ Γ που εφαρµόζονται σε διάφορες χώρες. 36

47 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Η.Π.Α. Στις Η.Π.Α. υπάρχουν γέφυρες οι οποίες ταξινοµούνται από τη FHWA. Για τη διαχείρισης τους χρησιµοποιούνται τα παρακάτω Σ Γ (BRIME, 2001): Το PONTIS, που αποτελεί το ευρύτερα χρησιµοποιούµενο σύστηµα, καθώς εφαρµόζεται σε 39 πολιτείες. Το BRIDGIT, το οποίο εφαρµόζεται στην πολιτεία του Maine και χρησιµοποιείται και από τις πολιτείες της Washington και της Louisiana. Προσαρµοσµένα συστήµατα, τα οποία έχουν αναπτυχθεί ειδικά για χρήση σε πέντε συγκεκριµένες πολιτείες: Alabama, Indiana, New York State, N. Carolina και Pennsylvania. PONTIS Το σύστηµα βελτιστοποιεί τη συντήρηση των γεφυρών σε επίπεδο δικτύου χρησιµοποιώντας µια διαδικασία λήψης αποφάσεων βασισµένη σε αλυσίδες Markov και πρότυπα γραµµικού προγραµµατισµού. Το PONTIS χρησιµοποιεί ένα σχεσιακό Σύστηµα ιαχείρισης Β της Sybase SQL Anyware το οποίο είναι διαθέσιµο και σε Oracle ή/και σε MS-Access. Η Β είναι προσβάσιµη µε χρήση του πρωτοκόλλου ODBC (Open Data Base Connectivity). Συνοπτικά, το PONTIS συνιστά ένα ολοκληρωµένο Σ Γ σε επίπεδο δικτύου, το οποίο αναλύει τη φθορά των γεφυρών, τα διάφορα είδη κόστους και τις λειτουργικές ανάγκες, προκειµένου να σχεδιάσει µία µακροπρόθεσµη στρατηγική διαχείρισης και να προτείνει ένα βραχυπρόθεσµο πρόγραµµα έργων, σύµφωνα µε τη στρατηγική αυτή και τη διαθεσιµότητα των πόρων. Χρησιµοποιείται ευρύτατα στις Η.Π.Α., όπου η διαχείριση γεφυρών αφορά, κατά κύριο λόγο, σε µεγάλα δίκτυα γεφυρών (περισσότερες από 500 γέφυρες). Κατά συνέπεια, χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθµό πολυπλοκότητας, ενώ η λειτουργία του απαιτεί εξειδικευµένο προσωπικό, αλλά και ολοκληρωµένο υπολογιστικό δίκτυο για την πλήρη εκµετάλλευση των δυνατοτήτων του (Κεπαπτσόγλου, 2004). BRIDGIT Το σύστηµα παρέχει µία ευέλικτη Β (FoxPro/Visual Fox Pro), που επιτρέπει στους Φ Α να δηµιουργήσουν έναν απεριόριστο αριθµό πληροφοριακών στοιχείων για κάθε γέφυρα και έκαστο µεµονωµένο άνοιγµα, µεσόβαθρο, ακρόβαθρο και αρµό. Η Β περιλαµβάνει στοιχεία απαραίτητα για την εκτίµηση του επιπέδου κατάστασης των γεφυρών, περιλαµβανοµένων και των λειτουργικών ελαττωµάτων, τη βελτιστοποίηση της κατανοµής πόρων σε επίπεδο δικτύου, τον προσδιορισµό των απαιτούµενων εργασιών σε επίπεδο έργου και τον καθορισµό προτεραιοτήτων για τις ενέργειες συντήρησης και επιδιόρθωσης. Επιπλέον, καταγράφονται η ηµεροµηνία, το είδος και το κόστος των εργασιών ανά γέφυρα και ανά στοιχείο, όπως επίσης και η κατάσταση των γεφυρών πριν και µετά τις εργασίες συντήρησης. To BRIDGIT παρουσιάζει αρκετές οµοιότητες µε το PONTIS σε ό,τι αφορά όρους προτυποποίησης και δυνατοτήτων. Είναι δυνατό να χρησιµοποιηθεί για τη διαχείριση τόσο µεγάλων όσο και µικρότερων δικτύων γεφυρών. Είναι ιδιαίτερα χρήσιµο σε µικρούς Φ Α, καθώς έχει ελάχιστες απαιτήσεις σε υπολογιστική δύναµη, είναι εύκολο στην εφαρµογή και η χρήση του δεν απαιτεί ιδιαίτερη εκπαίδευση. Εκτός από οµοιότητες, µεταξύ του BRIDGIT και του PONTIS διαπιστώνονται και σηµαντικές διαφορές. Η πρωταρχική διαφορά αφορά στο πρότυπο βελτιστοποίησης. Το BRIDGIT υιοθετεί την προσέγγιση σε επίπεδο έργου, ενώ το PONTIS σε επίπεδο 37

48 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων δικτύου. Επιπρόσθετη διαφορά µεταξύ των δύο Σ Γ συνιστά η ικανότητα του BRIDGIT να ορίζει και να διακρίνει τα διάφορα συστήµατα προστασίας στοιχείων κατά τον προσδιορισµό των εφικτών λύσεων (Κεπαπτσόγλου, 2004). Ευρώπη Στην Ευρώπη διεξάγεται µία συντονισµένη προσπάθεια ανάπτυξης ενός κοινού πλαισίου για τη διαχείριση των γεφυρών πανευρωπαϊκά (Bridge Management in Europe BRIME ( Σκοπός του πλαισίου είναι η βελτιστοποίηση της συντήρησης των γεφυρών, λαµβάνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν τη διαχείρισης τους, όπως π.χ. δοµική κατάσταση, ρυθµός φθοράς κ.λπ. Γερµανία Το Οµοσπονδιακό Υπουργείο Μεταφορών της Γερµανίας βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης ενός συστήµατος διαχείρισης για τη συντήρηση των κατασκευών. Το σχεδιαζόµενο σύστηµα διαχείρισης πρόκειται να παρέχει εποπτική εικόνα της τρέχουσας κατάστασης των κατασκευών σε επίπεδο δικτύου, να εκτιµήσει τις µελλοντικές απαιτήσεις χρηµατοδότησης και να αναπτύξει στρατηγικές για την επίτευξη µακροπρόθεσµων στόχων και τη διεξαγωγή προγραµµατισµένης συντήρησης. Πρωταρχικός στόχος του συστήµατος αποτελεί η ανάπτυξη και σύγκριση των εναλλακτικών µεθόδων συντήρησης για κάθε κατασκευή και για την περίοδο σχεδιασµού. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα τον καθορισµό προτεραιοτήτων των µέτρων συντήρησης σε επίπεδο έργου και την εκτίµηση του απαιτούµενου προϋπολογισµού, π.χ. έναν κατάλογο µε το σύνολο των έργων που έχουν προγραµµατιστεί για την περίοδο σχεδιασµού στο επίπεδο του δικτύου της πολιτείας (Κεπαπτσόγλου, 2004). Η Β που χρησιµοποιεί το σύστηµα είναι η SQL για την καταγραφή των δεδοµένων µητρώου, των επιθεωρήσεων, της συντήρησης και των δαπανών. ανία Στη ανία χρησιµοποιείται το Σ Γ DANBRO για τη διαχείριση, λειτουργία και συντήρηση ενός µεγάλου και ανοµοιόµορφου συνόλου γεφυρών. Το σύστηµα έχει αναπτυχθεί και χρησιµοποιείται για τη διαχείριση των εργασιών συντήρησης, των συµβάσεων και προϋπολογισµών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Σηµαντική πτυχή του συνιστά η προληπτική συντήρηση (Henriksen, 1999). Η Β του DANBRO ενσωµατώνει δύο σηµαντικές λειτουργίες: Την επισκόπηση των προτύπων και υποχρεώσεων που σχετίζονται µε κάθε γέφυρα. Πληροφορίες τιµών για τη σύνταξη προκαταρκτικών προϋπολογισµών. 38

49 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων 2.4 Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Συντήρησης Ορισµοί Η ιαχείριση Συντήρησης αναφέρεται στις εργασίες συντήρησης που εκτελούνται κατά τακτά χρονικά διαστήµατα (Συντήρηση Ρουτίνας Routine Maintenance) στα πλαίσια της απρόσκοπτης λειτουργίας των οδών. Η συχνότητα των εργασιών συντήρησης εξαρτάται είτε από τις περιβαλλοντικές συνθήκες (κυκλική συντήρηση, π.χ. η συντήρηση πρασίνου, ο καθαρισµός του συστήµατος αποχέτευσης) είτε από την κυκλοφορία της οδού σε συνδυασµό µε τις περιβαλλοντικές συνθήκες (µη κυκλική συντήρηση, π.χ. η πλήρωση λάκκων, η αντικατάσταση κατεστραµµένων στηθαίων ασφαλείας) (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003). Βάσει του ανωτέρου γενικού πλαισίου της ιαχείρισης Συντήρησης των αυτοκινητοδρόµων, µπορούν να θεωρηθούν κάποιοι αναλυτικοί στόχοι αυτού (Local Authority Associations, 1989): Η χρήση µιας συστηµατικής προσέγγισης στη λήψη αποφάσεων εντός ενός συνετού και καθορισµένου πλαισίου. Η εκτίµηση των οικονοµικών αναγκών και των σχετικών πόρων. Η υιοθέτηση συνετών προτύπων για τη συντήρηση και για το σχεδιασµό των σχετικών εργασιών. Η αποτελεσµατική ανάθεση των διαθέσιµων πόρων. Η ανασκόπηση των προγραµµάτων, των προτύπων και της αποτελεσµατικότητας υπό κανονικές συνθήκες. Οι αναλυτικοί στόχοι του πλαισίου ιαχείρισης της Συντήρησης υλοποιούνται, οργανώνονται, αξιολογούνται και ελέγχονται αποτελεσµατικότερα µε τη χρήση των Συστηµάτων ιαχείρισης Συντήρησης (Σ Σ). Τα Σ Σ στην ουσία συστηµατοποιούν και καθιστούν πιο αποτελεσµατικές τις διαδικασίες της ιαχείρισης Συντήρησης. Κατά παρόµοιο τρόπο µε τα Σ Ο και τα Σ Γ, τα Σ Σ αυτοµατοποιούνται µε τη χρήση της Τεχνολογίας. Τα Πληροφοριακά Σ Σ παρέχουν τη δυνατότητα αξιοποίησης, κατά τον πιο αποτελεσµατικό τρόπο, του µεγάλου όγκου των διαθέσιµων πληροφοριών και δεδοµένων, προκειµένου να αυξήσουν την αξιοπιστία και την αποδοτικότητα τους οµή Πληροφοριακού Σ Σ Τα πληροφοριακά Σ Σ συνήθως χρησιµοποιούνται για τις καθηµερινές εργασίες συντήρησης των οδικών δικτύων. Η κύρια εφαρµογή τους αναφέρεται στο στάδιο διαχείρισης των Λειτουργιών. Η δοµή ενός τέτοιου πληροφοριακού Σ Σ είναι πιο απλή σε σχέση µε αυτή των Σ Ο και των Σ Γ, καθώς απουσιάζουν τα µοντέλα άµεσης ανάλυσης επεξεργασίας των δεδοµένων πληροφοριών. Προκειµένου να δηµιουργήσουν αναφορές, µπορούν να χρησιµοποιούν επιλεκτικά ή/και περιληπτικά κάποια από τα δεδοµένα πληροφορίες, ως ένα είδος έµµεσης επεξεργασίας αυτών, για να υποστηρίξουν τη λήψη αποφάσεων καθώς και τον προγραµµατισµό των εργασιών. 39

50 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Η δοµή ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ φαίνεται διαγραµµατικά στο παρακάτω Σχήµα 2.2: - Σύστηµα Αναφοράς - Μητρώο Οδού - εδοµένα Συντήρησης Βάση εδοµένων Αναφορές Χάρτες ιαγράµµατα Σχήµα 2.2 οµή Τυπικού Πληροφοριακού Σ Σ Σύµφωνα µε το Βρετανικό Υπουργείο Μεταφορών, το οποίο εισήγαγε ένα πληροφοριακό Σ Σ στη Μ. Βρετανία (RMMS Routine Maintenance Management System), ένα Σ Σ αποτελείται από: Τη χαρτογραφική αναφορά του δικτύου, βάση της οποίας καταγράφονται και προσδιορίζονται χωρικά τα δεδοµένα. Τη διαχείριση των δεδοµένων του µητρώου οδού. Τη διαχείριση των δεδοµένων συντήρησης που συλλέγονται από επιθεωρήσεις (βάσει προδιαγραφών οδηγιών) σε σχέση µε την κατάσταση, τις απαιτούµενες ενέργειες και την ικανοποίηση προτύπων. Αναφορές (ενεργειών, επιθεωρήσεων, φθορών, στατιστικών, εντολών εργασιών) καθώς και διαγράµµατα - χάρτες Χαρτογραφική Αναφορά ικτύου Το πρώτο βήµα της δηµιουργίας ενός πληροφοριακού Σ Σ και εν γένει κάθε πληροφοριακού Σ Υ, είναι ο καθορισµός και η χαρτογραφική αναφορά του οδικού δικτύου. Πιο συγκεκριµένα, το οδικό δίκτυο καθορίζεται χωρικά βάσει της χάραξης, της γεωµετρίας και τη χαρτογραφικής αναφοράς του, που σχετίζεται µε τον προσδιορισµό της θέσης του δικτύου και των χαρακτηριστικών του (π.χ. στοιχεία οδού, φθορές, ατυχήµατα). Στο επόµενο κεφάλαιο αναλύονται διεξοδικότερα τα χαρακτηριστικά της χαρτογραφικής αναφοράς των οδικών δικτύων. Η χαρτογραφική αναφορά µπορεί να πραγµατοποιηθεί µέσω ενός Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς - ΓΣΑ (Linear Referencing System) το οποίο προσδιορίζει χωρικά το οδικό δίκτυο και τα χαρακτηριστικά του. Η Γραµµική Αναφορά είναι µια µέθοδος για τον προσδιορισµό οποιασδήποτε άγνωστης θέσης σε ένα οδικό δίκτυο, βάσει της θέσης ενός γνωστού σηµείου αναφοράς. Η άγνωστη θέση εντοπίζεται, επί του γραµµικού δικτύου, καθορίζοντας την κατεύθυνση και την απόσταση του από τη θέση του γνωστού σηµείου αναφοράς (Exor Ltd, 2000). Ένα ΓΣΑ απαρτίζεται από µονάδες αναλόγως της δοµής και των χαρακτηριστικών του οδικού δικτύου που εφαρµόζεται. Για παράδειγµα, το ΓΣΑ αυτοκινητόδροµου µπορεί να καθοριστεί από επιµέρους γραµµικές και σηµειακές µονάδες, όπως έναν Τοµέα (Link), ένα Τµήµα (Section), έναν Κόµβο (Node) κ.λπ. Το Τµήµα (Section) είναι συνήθως η βασική µονάδα χαρτογραφικής αναφοράς ενός ΓΣΑ. Η διαδικασία της χαρτογραφικής αναφοράς ενός δικτύου περιλαµβάνει λογικές και φυσικές ενέργειες (Robinson et al., 1998). Για παράδειγµα, τα τµήµατα θα πρέπει να ορίζονται πάνω σε µια λογική βάση οµογενών χαρακτηριστικών, όπως: 40

51 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Τάξη δικτύου (Αυτοκινητόδροµος, Ταχείας Κυκλοφορίας, Πρωτεύον δίκτυο, κ.λπ.). Γεωµετρία δικτύου. Κυκλοφορία δικτύου. ιοικητικά όρια δικτύου. Είδος οδοστρώµατος δικτύου. Όρια ταχύτητας δικτύου. Η λογική χαρτογραφική αναφορά συνήθως απαιτεί την αναγνώριση των µονάδων του, µέσω ενός µονοσήµαντου κωδικού. Ο κωδικός των µονάδων ενός ΓΣΑ αποτελείται συνήθως από π.χ. το όνοµα της οδού, κάποιους αριθµούς που προσδιορίζουν τα τµήµατα, τους τοµείς, του κόµβους κ.λπ., τις χιλιοµετρικές θέσεις ΧΘ, τις εγκάρσιες θέσεις ΕΘ κ.λπ. Ο λογικός χαρτογραφικός ορισµός του δικτύου θα πρέπει να συσχετισθεί µε τον αντίστοιχο φυσικό. Οι µονάδες του ΓΣΑ θα πρέπει να αναγνωρισθούν φυσικά στο πεδίο, προκειµένου το προσωπικό των Φ Α ή/και οι χρήστες να µπορούν να προσδιορίσουν οποιαδήποτε ζητούµενη θέση. Για τη φυσική χαρτογραφική αναφορά µπορούν να χρησιµοποιηθούν διάφορα συστήµατα όπως χιλιοµετρικοί δείκτες (µεταλλικοί, πλαστικοί κ.λπ.), δείκτες µε γραµµοκώδικες (bar codes) για αυτόµατη ηλεκτρονική ανάγνωση, δείκτες (απλοί ή ηλεκτρονικοί) επί του οδοστρώµατος κ.λπ. Εναλλακτικά ή/και συµπληρωµατικά, το δίκτυο µπορεί να προσδιοριστεί και χωρικά µε τη χρήση συντεταγµένων. Συνεπώς, η χαρτογραφική αναφορά µπορεί να πραγµατοποιηθεί και µέσω ενός Χωρικού Συστήµατος Αναφοράς ΧΣΑ (Spatial Referencing System). Ο προσδιορισµός του δικτύου µε συντεταγµένες είναι κατάλληλος, π.χ. για εργασίες σχεδιασµού πορείας ή για την αποθήκευση χαρτογραφικής πληροφορίας. Η συνεχώς αυξανόµενη διαθεσιµότητα, ακρίβεια και αποτελεσµατικότητα των GPS, καθιστούν πιο εύκολο για εφαρµογή τον χαρτογραφικό προσδιορισµό µε συντεταγµένες. Η τεχνολογία παρέχει τα µέσα, π.χ. GIS, για το συνδυασµό ΓΣΑ και ΧΣΑ, µε αποτέλεσµα το συσχετισµό µονάδων και συντεταγµένων. Για τους σκοπούς της συντήρησης υπάρχουν δυο διαφορετικές προσεγγίσεις σε σχέση µε τον ορισµό των µηκών του δικτύου. Σύµφωνα µε την πρώτη προσέγγιση, ορίζονται σχετικά µικρά τµήµατα ή υποτµήµατα τα οποία λαµβάνονται ως µία οντότητα για τις εργασίες επιθεώρησης και αποκατάστασης. Αυτή η προσέγγιση έχει το πλεονέκτηµα ότι είναι εύκολη ως προς τη διαχείριση της και κατά συνέπεια τα αντίστοιχα πληροφοριακά Σ Υ είναι απλά και εύκολα στο σχεδιασµό. Το µειονέκτηµα είναι ότι οι εργασίες αποκατάστασης που πραγµατοποιούνται δεν είναι πάντα οι πλέον συµφέρουσες, καθώς το µήκος στο οποίο εφαρµόζονται για µια συγκεκριµένη θέση, είναι πάντα καθορισµένο. Το µειονέκτηµα αυτό αντιµετωπίζεται µε τη δεύτερη προσέγγιση, στην οποία τα τµήµατα ορίζονται να έχουν µήκος ανάλογο της απαίτησης της φυσικής τους αυτοτέλειας. Συγχρόνως, παρέχει τη δυνατότητα οι εργασίες να πραγµατοποιούνται σε κάθε µήκος αυτών των τµηµάτων, βάσει της ακριβούς θέσης των φθορών. Αυτή η προσέγγιση είναι γνωστή ως δυναµική τµηµατοποίηση (dynamic sectioning) (Robinson et al., 1998). Βέβαια, εξαιτίας της πολυπλοκότητας της δυναµικής τµηµατοποίησης, η διαχείριση της είναι πιο δύσκολη και τα αντίστοιχα πληροφοριακά Σ Υ απαιτούν πιο περίπλοκο σχεδιασµό. Η διαδικασία για τη χαρτογραφική αναφορά του δικτύου είναι χρονοβόρα αν γίνει µε ένα συστηµατικό και µονοσήµαντο τρόπο. Αλλά, ο ορθός σχεδιασµός και εφαρµογή του ΓΣΑ ή/και ΧΣΑ έχει ανταποδοτικά οφέλη και πρέπει να λαµβάνεται ως η βάση για όλες τις µεταγενέστερες ενέργειες σχεδιασµού και διαχείρισης (Deighton and Blake, 1994). 41

52 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων ΓΣΑ και υναµικός Κατακερµατισµός Τα ΓΣΑ παρέχουν τη δυνατότητα προσδιορισµού των θέσεων των δεδοµένων κατά µήκος διαφόρων γραµµικών οντοτήτων, όπως είναι τα οδικά δίκτυα και ειδικότερα οι αυτοκινητόδροµοι. Αυτά τα συστήµατα απλοποιούν την καταγραφή των δεδοµένων, µε τη χρήση σχετικών θέσεων κατά µήκος υπαρχόντων γραµµικών οντοτήτων. ηλαδή, ο εντοπισµός των δεδοµένων πραγµατοποιείται βάσει µια γνωστής γραµµικής οντότητας και των σχετικών θέσεων των δεδοµένων επί της γραµµικής οντότητας. Η ανάγκη εφαρµογής των ΓΣΑ και της προσέγγισης της δυναµικής τµηµατοποίησης καθώς και της απεικόνισης σε χάρτη των δεδοµένων των οποίων οι συντεταγµένες δεν είναι γεωγραφικές αλλά καταγράφονται ως σχετικές θέσεις αποστάσεις, κατά µήκος µιας ορισµένης γραµµικής οντότητας, οδήγησε στην ανάπτυξη της διαδικασίας του δυναµικού κατακερµατισµού (dynamic segmentation dynseg) (ESRI, 2002). Η διαδικασία αυτή επιτρέπει πολλαπλά σύνολα δεδοµένων π.χ. στοιχεία µητρώου οδού (πινακίδες, στηθαία κ.λπ.) να συσχετίζονται µε µια γραµµική οντότητα π.χ. τµήµα οδού και να προσδιορίζονται οι σχετικές θέσεις αποστάσεις κατά µήκος αυτής της οντότητας. Τα δεδοµένα µπορούν να αποθηκεύονται, να απεικονίζονται, να αναζητούνται και να αναλύονται χωρίς να επηρεάζουν την υποκείµενη γραµµική οντότητα. Η διαµόρφωση (µοντελοποίηση) των γραµµικών οντοτήτων γίνεται µε τη χρήση διαδροµών (routes) και γεγονότων (events). Μια διαδροµή αναπαριστά µια γραµµική οντότητα όπως π.χ. ένα τµήµα αυτοκινητοδρόµου και περιέχει µετρήσεις (measures) που περιγράφουν τη µεταξύ τους απόσταση. Οι µετρήσεις χρησιµοποιούνται για τον προσδιορισµό της θέσης - απόστασης των γεγονότων (Σχήµα 2.3). Γεγονότα Σηµειακά: Γραµµικά: ιαδροµή Μετρήσεις (π.χ. ΧΘ) Σχήµα 2.3 υναµικός Κατακερµατισµός Τα γεγονότα διακρίνονται σε σηµειακά και γραµµικά: Σηµειακά γεγονότα είναι αυτά που συµβαίνουν - υπάρχουν σε µια συγκεκριµένη σηµειακή θέση κατά µήκος µιας διαδροµής. Για παράδειγµα, κάποια από τα στοιχεία του µητρώου συντήρησης (φρεάτια, πινακίδες σήµανσης κ.λπ.), η θέση µιας φθοράς, η θέση ενός ατυχήµατος κ.λπ. Γραµµικά γεγονότα είναι αυτά που περιγράφουν τµήµατα των διαδροµών. Για παράδειγµα, κάποια από τα στοιχεία του µητρώου συντήρησης (στηθαία ασφαλείας, τάφροι κ.λπ.), η ποιότητα του οδοστρώµατος σε διάφορα τµήµατα του δικτύου, τα τµήµατα προς επιθεώρηση κ.λπ. Η µέτρηση της θέσης - απόστασης των γεγονότων πραγµατοποιείται από ένα σηµείο, το οποίο θεωρείται η αρχή της διαδροµής. Στα οδικά δίκτυα είναι πολύ συνηθισµένος ο κατακερµατισµός των διαδροµών βάσει χιλιοµετρικών θέσεων και η αναφορά (µέτρηση) των γεγονότων σε σχέση µε αυτές. 42

53 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Μητρώο Στοιχείων Εξοπλισµού Ως στοιχεία (items) του µητρώου ενός πληροφοριακού Σ Σ θεωρούνται τα χαρακτηριστικά (εξοπλισµός) της οδού τα οποία παραµένουν σταθερά στο χρόνο. Ένα τέτοιο µητρώο µπορεί να αποτελείται από εγγραφές για στοιχεία που χρήζουν συντήρησης ρουτίνας, όπως µήκη και πλάτη οδοστρωµάτων και ερεισµάτων, λεπτοµέρειες στοιχείων αποχέτευσης, στοιχείων σήµανσης, στοιχείων ασφάλειας κ.λπ. Το είδος των στοιχείων του µητρώου και των αντίστοιχων εγγραφών τους εξαρτάται από τις ανάγκες και δυνατότητες των Φ Α. Οι σχετικές εγγραφές είναι απαραίτητες για την ορθή και τεκµηριωµένη ανάθεση των οικονοµικών κονδυλίων, για τον ακριβή υπολογισµό του κόστους των εργασιών συντήρησης καθώς και για τον προσδιορισµό και την επίβλεψη αυτών των εργασιών. Τα στοιχεία του µητρώου µπορούν να υποδιαιρεθούν σε δύο κατηγορίες: Σηµειακά στοιχεία µητρώου, είναι τα φυσικά στοιχεία εξοπλισµός της οδού, όπως π.χ. φρεάτια, πινακίδες σήµανσης, ιστοί οδοφωτισµού κ.λπ., η θέση των οποίων σε ένα ΓΣΑ προσδιορίζεται από τη ΧΘ τους. (ΧΘ ΑΡΧΗΣ = ΧΘ ΤΕΛΟΥΣ, µηδενική διάσταση). Γραµµικά στοιχεία µητρώου, είναι τα φυσικά στοιχεία εξοπλισµός της οδού, όπως π.χ. ερείσµατα, στηθαία ασφαλείας, νησίδες κ.λπ., η θέση των οποίων σε ένα ΓΣΑ προσδιορίζεται από δυο διαφορετικές ΧΘ. (ΧΘ ΑΡΧΗΣ ΧΘ ΤΕΛΟΥΣ, µονοδιάστατο). Η ύπαρξη του µητρώου στοιχείων εξοπλισµού του αυτοκινητοδρόµου, επιτρέπει (Local Authority Associations, 1989): Την ορθολογική προσέγγιση στην ανάπτυξη και τον έλεγχο του προϋπολογισµού συντήρησης. Τη βελτίωση του σχεδιασµού, της διατύπωσης των συµβάσεων και τον έλεγχο των εργασιών. Την αναγνώριση λειτουργικών βελτιώσεων, ειδικά για εργασίες συντήρησης ρουτίνας. Την καλύτερη κατανόηση της τροποποίησης του όγκου των απαιτήσεων όπως π.χ. την τοποθέτηση νέων ιστών οδοφωτισµού ή στηθαίων ασφαλείας σε κάποιο τµήµα του οδικού δικτύου. Τον αντικειµενικό υπολογισµό των ποσοτήτων, όπως την επιφάνεια των ερεισµάτων όπου κόβονται χόρτα ή τον αριθµό των φρεατίων που καθαρίζονται κ.λπ. Τα στοιχεία - εξοπλισµός του µητρώου σχετίζονται µε τα χαρακτηριστικά της οδού. Το στοιχείο είναι η βασική µονάδα του µητρώου και κάθε ένα θεωρείται ως µια οντότητα, που περιγράφεται από κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά. Όπως προαναφέρθηκε, κάθε Φ Α δηµιουργεί µητρώο για τα στοιχεία που κρίνει ότι απαιτούνται δεδοµένα. Ενδεικτικά, αναφέρεται µια λίστα από στοιχεία που µπορεί να περιλαµβάνει το µητρώο ενός πληροφοριακού Σ Σ, ταξινοµηµένο σε κατηγορίες: Γεωµετρία Αποχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Τεχνικά Οδοστρώµατα Φρεάτια Στηθαία Ασφαλείας ιαγραµµίσεις Γέφυρες Ερείσµατα Ρείθρα Αντιθαµβωτικά Πινακίδες Σήραγγες Πετάσµατα Σήµανσης Πεζοδρόµια Τάφροι Περιφράξεις Οριοδείκτες Κάτω ιαβάσεις Νησίδες Στραγγιστήρια Ηχοπετάσµατα Άνω ιαβάσεις Έξοδοι Αγωγών Τοίχοι Αντιστήριξης 43

54 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Όσο αυξάνει το πλήθος και η ακρίβεια των στοιχείων ενός µητρώου, κατά ανάλογο τρόπο αυξάνει ο χρόνος και το κόστος για τη δηµιουργία και τη διατήρηση ενηµερωµένου µητρώου. Κάθε Φ Α πρέπει να λάβει υπόψη του αυτές τις παραµέτρους και πρέπει να δηµιουργήσει σχετικές διαδικασίες που θα διατηρούν ενηµερωµένο το µητρώο. Πολλοί Φ Α για διάφορες εφαρµογές των πληροφοριακών Σ Σ συλλέγουν κάποια από το σύνολο των στοιχείων της οδού, για να δηµιουργήσουν το σχετικό µητρώο, µειώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο τις αντίστοιχες δαπάνες καθώς και το χρόνο συλλογής. Ο βαθµός λεπτοµέρειας των εγγραφών, δηλαδή το είδος και το πλήθος των ποιοτικών χαρακτηριστικών που συλλέγονται, είναι µια ακόµα παράµετρος που επηρεάζει το χρόνο και το κόστος δηµιουργίας και ενηµέρωσης του µητρώου. Η έννοια των Επιπέδων Ποιότητας, που αναφέρθηκε στο προηγούµενο κεφάλαιο, έχει άµεση σηµασία στη διαδικασία της δηµιουργίας και της ενηµέρωσης του µητρώου. Επειδή, στην πλειοψηφία τους, τα Σ Σ αναφέρονται στο Στάδιο ιαχείρισης των Λειτουργιών, συνήθως απαιτούν υψηλό Επίπεδο Ποιότητας δεδοµένων (κατηγορίας 1 ή 2), εφόσον βέβαια το επιτρέπουν οι οικονοµικές δυνατότητες του Φ Α ιαχείριση εδοµένων Συντήρησης και Αναφορές Όπως αναφέρθηκε στο προηγούµενο κεφάλαιο, το στάδιο της διαχείρισης των Λειτουργιών αφορά τις καθηµερινές εργασίες ενός Φ Α και αποτελεί το σηµείο αιχµής της συντήρησης των οδών. Όσο καλά κι αν έχουν σχεδιαστεί, προγραµµατιστεί και προετοιµαστεί οι ενέργειες και οι δράσεις ενός Φ Α, το τελικό αποτέλεσµα εξαρτάται από την καλή διαχείριση των Λειτουργιών. Η αποτελεσµατική διαχείριση επιβεβαιώνει ότι οι εκτελούµενες εργασίες είναι αποδοτικές ως προς τις ποιοτικές, χρονικές και οικονοµικές απαιτήσεις. Σηµαντικό µέρος των Λειτουργιών αποτελεί η διαχείριση της καθηµερινής συντήρησης (Robinson et al., 1998). Ορισµένες από τις βασικές πληροφορίες που παρέχει ένα Σ Σ είναι οι ακόλουθες: απάνες συντήρησης (εργασίες αποκατάστασης). Ιστορικό συντήρησης (φθορές). εδοµένα επιθεωρήσεων. Εκτίµηση κατάστασης. Η παρούσα εργασία αναφέρεται στο σχεδιασµό, ανάπτυξη και εφαρµογή ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ για την καθηµερινή συντήρηση των αυτοκινητοδρόµων. Συντήρηση Ρουτίνας Η διαχείριση της συντήρησης ρουτίνας (καθηµερινή) µπορεί να θεωρηθεί ότι περιλαµβάνει τα ακόλουθα θέµατα (Atkinson, 1997): Έλεγχο, αξιολόγηση και επικύρωση των τοπικών συνθηκών καταστάσεων. Την προετοιµασία ρεαλιστικών προγραµµάτων εργασιών βάσει σειράς προτεραιότητας. Τον καθορισµό των επιπέδων της απαιτούµενης χρηµατοδότησης. Τη δηµιουργία επιχειρηµάτων που τεκµηριώνουν τις προτεινόµενες εργασίες και τις σχετικές δαπάνες αυτών, µαζί µε τις επιπτώσεις εναλλακτικών ενεργειών. Την επιβεβαίωση ότι οι εκτελούµενες ενέργειες αποδεικνύουν τα επικαλούµενα πλεονεκτήµατα. Τη βελτίωση της συλλογής, καταγραφής και χρήσης των διαθέσιµων δεδοµένων για όλες τις περιοχές ευθύνης. 44

55 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Η φύση και οι απαιτήσεις της συντήρησης ρουτίνας εξαρτώνται από τη δοµή και τις υποχρεώσεις των Φ Α καθώς και από την κατηγορία της οδού (αυτοκινητόδροµος, ταχείας κυκλοφορίας, αστικό δίκτυο, επαρχιακό δίκτυο κ.λπ.) και το είδος και πλήθος των στοιχείων προς συντήρηση. Από διαχειριστικής απόψεως, είναι πιο κατάλληλο να θεωρούµε τη συντήρηση ρουτίνας ως το σύνολο των εργασιών που εκτελούνται σε κυκλική (cyclic) και σε µη κυκλική (non cyclic - reactive) βάση. Κυκλικές Εργασίες Όπως αναφέρθηκε προηγουµένως, κυκλικές εργασίες συντήρησης ρουτίνας είναι οι προγραµµατισµένες εργασίες, των οποίων οι απαιτήσεις εξαρτώνται κυρίως από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και όχι τόσο από την κυκλοφορία (καθαρισµός οδού, συντήρηση αποχετευτικού συστήµατος, κοπή πρασίνου κ.λπ.). Όλες αυτές οι εργασίες µπορούν να έχουν µια σχετικά υψηλή επίδραση στην εικόνα των Φ Α, τόσο σε πολιτικό όσο και κοινωνικό επίπεδο. Η συχνότητα των κυκλικών εργασιών πρέπει να βασίζεται σε παλαιότερες εµπειρίες. Το πλαίσιο πολιτικής των Φ Α µπορεί να υποστηρίξει τον καθορισµό των συχνοτήτων, µέσω του ορισµού προτύπων και σχετικών οδηγιών. Όλα αυτά βέβαια πρέπει να συσχετίζονται µε τους διαθέσιµους οικονοµικούς πόρους. Ο προγραµµατισµός των κυκλικών εργασιών είναι πιο αποτελεσµατικός και εντός των οικονοµικών δυνατοτήτων όταν υπάρχει διαθέσιµο ένα σχετικό µητρώο στοιχείων καθώς και καλή πληροφόρηση για τις µονάδες κόστους. Το απαιτούµενο κόστος για κάθε κυκλική εργασία είναι το αποτέλεσµα του πλήθους του προς συντήρηση σχετικού στοιχείου του µητρώου, της συχνότητας εκτέλεσης ανά έτος της συγκεκριµένης εργασίας και των µονάδων κόστους αυτής (Robinson et al., 1998). Τα πληροφοριακά Σ Σ υποστηρίζουν τη διαχείριση της κυκλικής συντήρησης µέσω της χρήσης δεδοµένων πληροφοριών σχετικά µε το οδικό δίκτυο και τα στοιχεία του µητρώου του. Οι βασικές λειτουργίες των πληροφοριακών Σ Σ σε θέµατα κυκλικής συντήρησης είναι οι ακόλουθες: ιεξαγωγή ποσοτικών υπολογισµών στα δεδοµένα του δικτύου και του µητρώου, κυρίως σε αριθµό, µήκος και εµβαδό. Αναγωγή σε κόστος των αποτελεσµάτων των ανωτέρω υπολογισµών, µε βάση τη συχνότητα συντήρησης και τη µονάδα κόστους. ηµιουργία αναφορών των ποσοτήτων και του κόστους, που συγκεντρώνονται από διάφορα κριτήρια και προσδιορίζονται από τα δεδοµένα του δικτύου και του µητρώου, όπου: - µπορούν να ερευνηθούν διαφορετικά οικονοµικά σενάρια. - οι συχνότητες και οι τιµές µπορούν να καθοριστούν για διάφορα επίπεδα, από την ολότητα του δικτύου µέχρι για ξεχωριστά στοιχεία του µητρώου. - διαφορετικές κυκλικές εργασίες του ίδιου οδικού τµήµατος εκτελούνται από διαφορετικούς Φ Α. Μη Κυκλικές Εργασίες Όπως αναφέρθηκε προηγουµένως, µη κυκλικές εργασίες συντήρησης ρουτίνας είναι οι εργασίες που ανταποκρίνονται σε µικρού µεγέθους φθορές που προκαλούνται από συνδυασµό περιβαλλοντικών και κυκλοφοριακών συνθηκών (πλήρωση λάκκων, αντικατάσταση κατεστραµµένου στηθαίου ασφαλείας κ.λπ.). Οι µη κυκλικές εργασίες είναι πιθανόν να προέλθουν από καθηµερινές επιθεωρήσεις και περιπολίες του Φ Α, από αναφορές ατυχηµάτων και από παράπονα του κοινού χρηστών. Οι συνήθεις επιθεωρήσεις που διεξάγονται από τους Φ Α είναι οι ακόλουθες (Highways Agency, 1996): 45

56 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Επιθεωρήσεις Ασφαλείας (Safety Inspections): συνήθως διεξάγονται από ένα αργά κινούµενο όχηµα, προκειµένου να εντοπίσουν φθορές που συνιστούν επικείµενο ή άµεσο κίνδυνο για το κοινό. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και οι επιθεωρήσεις (ειδικές, απρογραµµάτιστες) ως ανταπόκριση σε αναφορές από τρίτα µέρη (αστυνοµία, κοινό κ.λπ.). Λεπτοµερείς Επιθεωρήσεις (Detailed Inspections): διεξάγονται προγραµµατισµένα και σε µικρότερες συχνότητες από τις επιθεωρήσεις ασφαλείας, προκειµένου να εντοπίσουν φθορές που δε χρήζουν άµεσης ή επείγουσας αντιµετώπισης και αποκαθίστανται στα πλαίσια προγραµµατισµένων εργασιών. Οι εν λόγω επιθεωρήσεις εντοπίζουν φθορές οι οποίες απαιτούν µη κυκλικές εργασίες αποκατάστασης και αναφέρονται στο τρέχον ετήσιο πρόγραµµα των Φ Α. Σε οδικά δίκτυα µε έντονη κυκλοφορία, οι λεπτοµερείς επιθεωρήσεις µπορεί να διεξάγονται αρκετά συχνά. Στους αυτοκινητόδροµους, για παράδειγµα, οι επιθεωρήσεις ασφαλείας συνήθως διεξάγονται σε καθηµερινή βάση. Τα αποτελέσµατα των επιθεωρήσεων µπορούν να χρησιµοποιηθούν για στατιστικές συγκρίσεις και ελέγχους των εκτελούµενων εργασιών. Η συχνότητα των επιθεωρήσεων πρέπει να καθορίζεται ως µέρος του πλαισίου πολιτικής των Φ Α, ώστε να εξασφαλίζεται η συνέπεια σε όλο το µήκος του δικτύου, λαµβάνοντας όµως υπόψη τυχόν τοπικές ιδιαιτερότητες. Κατά ανάλογο τρόπο µπορούν να διαφέρουν και τα πρότυπα και οι παρεµβάσεις για τις µη κυκλικές εργασίες που καθορίστηκαν από τις επιθεωρήσεις. Συνεπώς, ένα σύστηµα επιθεωρήσεων, προτύπων και παρεµβάσεων, αποτελεί τη βάση για την αποτελεσµατική διαχείριση των µη κυκλικών εργασιών συντήρησης. Σηµαντική παράµετρος της διαχείρισης της µη κυκλικής συντήρησης, αποτελεί το γεγονός ότι, είναι δύσκολο να καθοριστούν οι απαιτήσεις των σχετικών εργασιών καθώς και η προτεραιότητα αυτών. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να εφαρµόζονται µη τυπικές και δόκιµες µέθοδοι, µε συνέπεια τη µη βέλτιστη εκτέλεση των εργασιών λόγω συνήθως οικονοµικών περιορισµών. Ωστόσο, πρέπει να εφαρµόζονται κάποιες τυπικές διαδικασίες για τον καθορισµό των προτεραιοτήτων βάσει της προγενέστερης εµπειρίας. Γενικά όµως, εµπεριέχει κίνδυνο να βασιζόµαστε τελείως στην υποκειµενική κρίση των τοπικών µηχανικών. Η δυσκολία καθορισµού των απαιτήσεων των µη κυκλικών εργασιών, καθιστά ακόµα πιο δύσκολο τον καθορισµό των σχετικών προτύπων και επιπέδων παρέµβασης. Αυτά τα ζητήµατα έχουν ως συνέπεια την ανάγκη για υψηλό επίπεδο διαχειριστικής επιδεξιότητας που να υποστηρίζεται από αξιόπιστα και ενηµερωµένα δεδοµένα, προκειµένου να εξασφαλιστεί ο µέγιστος δυνατός έλεγχος των λειτουργιών (Robinson et al., 1998). Τα πληροφοριακά Σ Σ υποστηρίζουν τον καθηµερινό έλεγχο των απαιτήσεων που σχετίζονται µε τη διαχείριση των Λειτουργιών βάσει προτύπων και οδηγιών. Επίσης, τα εν λόγω συστήµατα βοηθούν µε την έκδοση εντολών εργασιών και την καταγραφή της πραγµατοποίησης αυτών καθώς και µε τη δηµιουργία περιληπτικών αναφορών παραγωγικότητας και χρήσης πηγών σε κατάλληλα χρονικά διαστήµατα. Το Βρετανικό Πληροφοριακό Σ Σ (RMMS) Το RMMS είναι κατά κύριο λόγω µια Β µε δεδοµένα δικτύου, µητρώου, κατάστασης, ενεργειών, σχετικών τιµολογίων, εντολών εργασιών και προϋπολογισµών και στη ουσία αποτελεί ένα Πληροφοριακό Σύστηµα ικτύου (Network Information System) µε δυνατότητες Συστήµατος Λειτουργιών (Operations System), για τη διαχείριση της καθηµερινής συντήρησης των οδικών δικτύων. Επιπλέον, διαθέτει δυνατότητες αριθµητικών υπολογισµών για την υποστήριξη της λήψης αποφάσεων, π.χ. εκτίµηση των απαιτούµενων εργασιών κυκλικής συντήρησης. Μπορεί να αθροίσει τις 46

57 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων συνολικές ποσότητες συγκεκριµένων στοιχείων ή/και ποιοτικών χαρακτηριστικών της οδού, βάσει των δεδοµένων του µητρώου και να τις συνδυάσει µε αποθηκευµένες πληροφορίες προτύπων και οδηγιών για τον καθορισµό των απαιτούµενων ποσοτήτων συντήρησης. Σε αυτές τις ποσότητες συντήρησης µπορούν να εφαρµοστούν οι µονάδες κόστους των τιµολογίων και να προκύψουν οι σχετικοί προϋπολογισµοί συντήρησης. Σε αυτήν την περίπτωση το RMMS λειτουργεί και ως Σύστηµα Προγραµµατισµού (Programming System). Ο κύκλος διαχείρισης των λειτουργιών ενός Φ Α υποστηρίζεται από το RMMS, όπως φαίνεται στο παρακάτω Σχήµα 2.4. Εργασίες Καθηµερινής Συντήρησης Έλεγχος Εργασιών Επιθεωρήσεις ή/και Πρότυπα Εκτέλεση Εργασιών Πληροφορία ικτύου (Network Information) Οδηγίες Συντήρησης Εντολές και Τιµολόγια Εργασιών Σχήµα 2.4 Κύκλος ιαχείρισης Λειτουργιών και RMMS Τα βασικά χαρακτηριστικά του RMMS είναι συνοπτικά τα ακόλουθα: Προσδιορισµός των απαιτούµενων επιθεωρήσεων και εργασιών συντήρησης βάσει καταγεγραµµένων πληροφοριών του µητρώου για κάθε οδικό τµήµα. Καταγραφή των επιθεωρήσεων και των φθορών που εντοπίστηκαν, µε άµεση καταχώριση καταγραφέα δεδοµένων (data logger). Ταξινόµηση των φθορών για τον καθορισµό του απαιτούµενου χρόνου αποκατάστασης. Αυτόµατη ή χειρωνακτική αντιπαραβολή των φθορών που εντοπίστηκαν στις επιθεωρήσεις µε αυτές που προϋπήρχαν στο δίκτυο. ηµιουργία εντολών εργασίας για την κυκλική και µη κυκλική συντήρηση. Επίσης, το RMMS δηµιουργεί αναφορές σχετικά µε: Τις απαιτούµενες ενέργειες εργασιών συντήρησης. Τις επιθεωρήσεις και τις φθορές. Τον αριθµό των φθορών και των συσχετισµένων ποσοτήτων, όπως π.χ. συνολικό µήκος και εµβαδό. 47

58 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Τον έλεγχο για τη στατιστική σύγκριση της απόδοσης µε τα καθορισµένα πρότυπα - οδηγίες. Χάρτες και ιαγράµµατα Πολλά πληροφοριακά Σ Σ ενσωµατώνουν την τεχνολογία των GIS για τη διαχείριση και την απεικόνιση γραµµικών διαγραµµάτων του οδικού δικτύου καθώς και χαρτών της οδού, του µητρώου και γενικά των δεδοµένων. Ενδεικτικά, αναφέρονται κάποιες από τις λειτουργίες που εκτελούνται µέσω των GIS: Γραφική απεικόνιση όλων των δεδοµένων του δικτύου. υνατότητα χωρικής αναζήτησης. υνατότητα χωρικής πλοήγησης στη Β του Σ Σ. υνατότητα χωρικής επεξεργασίας (buffer, within/without, nearest κ.λπ.). υνατότητα παραγωγής χαρτών. υνατότητα ολοκλήρωσης και αποθήκευσης των δεδοµένων Υπάρχοντα Σ Σ Στην παρούσα παράγραφο αναφέρονται, εν συντοµία, τα κυριότερα Σ Σ που εφαρµόζονται σε διάφορες χώρες. Μεγάλη Βρετανία Όπως προαναφέρθηκε, στη Μεγάλη Βρετανία το Υπουργείο Μεταφορών εφαρµόζει ένα πληροφοριακό Σ Σ (RMMS Routine Maintenance Management System) για την αυτοµατοποίηση των διαδικασιών διαχείρισης της συντήρησης ρουτίνας. Τα βασικά στοιχεία του RMMS είναι τα ακόλουθα (Highways Agency, 1996): Το οδικό δίκτυο (χαρτογραφική αναφορά). Μητρώο στοιχείων (εξοπλισµού). Συχνότητα επιθεωρήσεων. Επιθεωρήσεις. Κυκλική και µη κυκλική συντήρηση. Έκδοση εντολών εργασιών. Έλεγχοι και αναφορές. Ορισµένα από τα αυτοµατοποιηµένα πληροφοριακά Σ Σ που εφαρµόζονται στη Μεγάλη Βρετανία είναι τα ακόλουθα: WDM Exor SouthBank Systems Symology Η.Π.Α. - Καλιφόρνια Το πληροφοριακό Σ Σ της πολιτείας της Καλιφόρνια ( αποτελείται από ένα σύνολο συσχετιζόµενων εργαλείων διαχείρισης που εφαρµόζονται για το σχεδιασµό, τον προγραµµατισµό, τη λειτουργία και τον έλεγχο της συντήρησης των αυτοκινητόδροµων. Τα σύστηµα αποτελείται από 4 βασικά στοιχεία: Μητρώο όλων των στοιχείων για τα οποία είναι υπεύθυνος ο Φ Α (Department of Transportation),. 48

59 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Επίπεδα υπηρεσιών µε καθορισµένα πρότυπα για τις απαραίτητες εργασίες συντήρησης. Περιγραφή εργασιών για τη συντήρηση των στοιχείων του µητρώου. Τα λογισµικά που συγκεντρώνουν και επεξεργάζονται τα δεδοµένα. Καναδάς Ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα λειτουργίας πληροφοριακού Σ Σ στον Καναδά, είναι αυτό της εταιρείας VEMAX Management (Vemax, 2002), σύµφωνα µε το οποίο υπάρχουν 5 στάδια: Σχεδιασµός Οργάνωση Προγραµµατισµός Παρακολούθηση Ανασκόπηση Εφαρµογή αυτού του πληροφοριακού Σ Σ αποτελεί το λογισµικό ibos, το οποίο παρέχει δυνατότητες για ένα ολοκληρωµένο πληροφοριακό Σ Υ. 2.5 Σύνοψη - Συµπεράσµατα Η υποχρέωση των Φ Α για συνετή και αποτελεσµατική διαχείριση των υποδοµών τους, ώστε να ικανοποιούνται στο µέγιστο δυνατό βαθµό οι ποιοτικές, οικονοµικές και χρονικές απαιτήσεις, καθιστά σχεδόν επιτακτική την ανάγκη δηµιουργίας και εφαρµογής των σχετικών πληροφοριακών Σ Υ. Η χρήση των πληροφοριακών Σ Υ συστηµατοποιεί, βελτιστοποιεί και κάνει πιο µεθοδική και αποτελεσµατική τη διαχείριση των σχετικών δεδοµένων πληροφοριών καθώς και τις διαδικασίες ελέγχου και λήψης αποφάσεων. Η δυνατότητα χρήσης της Τεχνολογίας σε τέτοιου είδους εφαρµογές, στην ουσία αυτοµατοποιεί και διευκολύνει τις παραπάνω διαδικασίες και εργασίες των πληροφοριακών Σ Υ. Ένα ολοκληρωµένο πληροφοριακό Σ Υ αποτελείται από επιµέρους ΠΣ, το κάθε ένα από τα οποία εφαρµόζεται για την αποτελεσµατική διαχείριση κάποιων από τις υποδοµές που συνθέτουν ένα οδικό δίκτυο αυτοκινητόδροµων. Τα επιµέρους ΠΣ λειτουργούν ανεξάρτητα για την ικανοποίηση συγκεκριµένων αναγκών, αλλά ολοκληρώνονται, ή τουλάχιστον δύναται να ολοκληρωθούν (βάσει κοινών προτύπων αναφοράς) στα πλαίσια ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού Σ Υ. Στα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη και ιδιαίτερα στις Η.Π.Α., οι Φ Α εφαρµόζουν, ανεξάρτητα ή/και ολοκληρωµένα, τα συστήµατα που αναφέρονται κατά κύριο λόγο στη διαχείριση των Οδοστρωµάτων (Σ Ο), των Γεφυρών (Σ Γ) και της Συντήρησης (Σ Σ). Η δοµή των πληροφοριακών Σ Υ είναι σχεδόν η ίδια σε όποια κατηγορία υποδοµών κι αν εφαρµόζονται. Τα πληροφοριακά Σ Ο και Σ Γ έχουν περισσότερα κοινά στοιχεία και πιο πολύπλοκη δοµή, καθώς και τα δύο αναφέρονται στα στάδια διαχείρισης του Προγραµµατισµού (Σ Ο) και κυρίως της Προετοιµασίας (Σ Ο και Σ Γ), ενώ τα Σ Σ είναι συνήθως πιο απλά στη δοµή τους καθώς αναφέρονται στο στάδιο διαχείρισης των καθηµερινών Λειτουργιών των Φ Α. Τα βασικά στοιχεία της δοµής των πληροφοριακών Σ Υ, όπως αναφέρθηκαν και στο προηγούµενο κεφάλαιο, είναι: Το Χαρτογραφικό Σύστηµα Αναφοράς. Το Μητρώο οδού. 49

60 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Η Βάση εδοµένων. Τα Μοντέλα Ανάλυσης και Επεξεργασίας. Οι Αναφορές, τα ιαγράµµατα και οι Χάρτες Στα επόµενα κεφάλαια περιγράφεται διεξοδικά µια πρόταση σχεδιασµού και ανάπτυξης ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, για τις ανάγκες της διαχείρισης της καθηµερινής συντήρησης (ρουτίνας) των ελληνικών αυτοκινητοδρόµων. Η δοµή του υπόψη πληροφοριακού συστήµατος βασίζεται στη δηµιουργία των 4 από τα 5 βασικών στοιχείων των πληροφοριακών Σ Υ, καθώς στα Σ Σ δεν εφαρµόζεται το στοιχείο του µοντέλου της άµεσης ανάλυσης και επεξεργασίας των δεδοµένων. Επίσης, ως συµπλήρωση και περαιτέρω εξέλιξη και ολοκλήρωση του υπόψη πληροφοριακού Σ Σ, προτείνεται ο σχεδιασµός ενός Προγράµµατος Αξιολόγησης (Rating Program) των εργασιών και αναδόχων συντήρησης καθώς και ένα Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας που σχετίζεται µε την ικανοποίηση των χρηστών από τις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης. Σηµειώνεται ότι ο σχεδιασµός των υπόψη προγραµµάτων έλαβε υπόψη τη δοµή του περιγραφόµενου πληροφοριακού Σ Σ. 50

61 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων Βιβλιογραφία 1. Guidelines on Pavement Management, Joint Task Force on Pavements, Washington D.C., ASSHTO, Pavement Management Systems, Road Transport Research, Paris, OECD, Guide for Design of Pavement Structures, Washington D.C., ASSHTO, Modern Pavement Management, Malablar, FL: Krieger Publishing Co, R. Haas, W. R. Hudson and J. Zaniewski, Guidelines for Pavement Management Systems, Washington D.C., ASSHTO, Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων: Κύρια Συντήρηση Οδοστρωµάτων Μέρος 1 ο : Χαρακτηριστικά της Λειτουργικής και οµικής Κατάστασης των Οδοστρωµάτων, Τοµέας Λειτουργίας και Συντήρησης, Εγνατία Οδός ΑΕ (ΕΟΑΕ), Συµβολή στην ανάπτυξη προγράµµατος διαχείρισης οδικών δικτύων. ιδακτορική διατριβή, Τµήµα Πολιτικών Μηχανικών, ΑΠΘ,. Ευαγγελίδης, Life Cycle Cost Analysis of Pavements, NCHRP Synthesi of Highway Practice 203, Transportation Research Board, Peterson, Dale, Highway Development & Management (HDM-4), Vol. 1, Overview of HDM-4, Version 1.0, Elements of the Austrian PMS and Experiences From the First Application, Fifth International Conference on Managing Pavements, A. Vycudil, Pavement Management Systems in Sweden, 5 th International Conference on Managing Pavements, J. Lang, Development of a Pavement Management System in Germany, 5 th International Conference on Managing Pavements, S. Knepper, "Ανασκόπηση Συστηµάτων ιαχείρισης Γεφυρών, 1 ο παραδοτέο στα πλαίσια της σύµβασης έργου µε τίτλο: Σύνταξη Παραδοτέων που αφορούν στην ανάπτυξη κατάλληλων Αλγορίθµων στο υπό ανάπτυξη λογισµικό ιαχείρισης και Συντήρησης Γεφυρών της Εγνατίας Οδού ΑΕ (ΕΟΑΕ) και στη διασύνδεση Βάσης εδοµένων και Λογισµικού ιαχείρισης µε το GIS, στα πλαίσια της συµµετοχής της ΕΟΑΕ στο ερευνητικό πρόγραµµα Αντισεισµική Προστασία Γεφυρών (ΑΣΠροΓε), K. Κεπαπτσόγλου, Αθήνα, Bridge Management, Road Research Series, Renouf Pub Co Ltd, UK, OECD, Bridge Management Systems, FHWA-DP Project Report, Washington DC, U.S.A., FHWA,

62 Κεφάλαιο 2 ο. Πληροφοριακά Συστήµατα ιαχείρισης Υποδοµών Αυτοκινητοδρόµων 17. Bridge Management Systems: Extended Review of Existing Systems and Outline framework for a European System, Deliverable D13, BRIME, Guidelines for Bridge Management Systems, ASSHTO, Bridge Management Systems, Literature Review and Search, Northwestern University BIRL Industrial Research Laboratory, Edward Czepiel, Bridge Management Routine Maintenance: Recent Experience with the Routine Management Module in the DANBRO Bridge Management System, Transportation Research Circular 498: 8 th International Bridge Management Conference, I-5, 1-13, Henriksen, A., Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση, Υπουργείο ΠΕ.ΧΩ..Ε., Γ.Γ..Ε. / Γ..Σ.Ε, /νση Συντ. Οδικών Έργων ( 3), Highway maintenance: a code of good practice, London: Association of County Councils, Local Authority Associations, Road Maintenance Management: Concepts and Systems, R. Robinson, U. Danielson, M. Snaith, Highway Maintenance Handbook, London: Thomas Telford, 2 nd edition, Atkinson, K (Ed.), User Manual for the Highways Agency s Routine Maintenance Management System, Highways Agency, Operations Support Division, RMMS manual, London, Linear Referencing, highways by exor, Release , exor corporation ltd, Linear Referencing in ArcGIS, GIS by ESRI, Improvements to Utah s location referencing system to allow data integration, In: TRB 3 rd International Conference on Managing Pavements, San Antonio, Texas, May 1994, Proceedings Vol. 1, Washington DC: National Academy Press, Deighton R. A. and Blake D. G.,

63 Κεφάλαιο 3 ο Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς

64 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς 3 Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς 3.1 Εισαγωγή Όπως αναφέρθηκε στο προηγούµενο κεφάλαιο, το πρώτο βήµα της δηµιουργίας ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ ( ιάγραµµα 3.1) είναι ο καθορισµός και η χαρτογραφική αναφορά του οδικού δικτύου. Πιο συγκεκριµένα, το οδικό δίκτυο καθορίζεται χωρικά µε βάση τη χάραξη, τη γεωµετρία και τη χαρτογραφική αναφορά του, που σχετίζονται µε τον προσδιορισµό της θέσης του δικτύου και των χαρακτηριστικών του (π.χ. στοιχεία - εξοπλισµός οδού, φθορές, ατυχήµατα). - Σύστηµα Αναφοράς - Μητρώο Οδού - εδοµένα Συντήρησης Βάση εδοµένων Αναφορές Χάρτες ιαγράµµατα ιάγραµµα 3.1 ιαδικασία ηµιουργίας Τυπικού Πληροφοριακού Σ Σ Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφεται διεξοδικά ο σχεδιασµός και η εφαρµογή του προτεινόµενου Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς (ΓΣΑ), για τις ανάγκες της ανάπτυξης και λειτουργίας ενός πληροφοριακού Σ Σ για τους Ελληνικούς αυτοκινητόδροµους. Το ΓΣΑ βασίζεται στη λογική της µεθόδου Τοµέα Κόµβου, σε συνδυασµό µε τη µέθοδο του Χιλιοµετρικού είκτη. Ο σχεδιασµός του ΓΣΑ αποτελεί πρόταση ως προδιαγραφή, για εφαρµογή στα οδικά δίκτυα µε χαρακτηριστικά αυτοκινητοδρόµου. Στην παρούσα εργασία, για εφαρµογή του ΓΣΑ λαµβάνονται τα τµήµατα του οδικού δικτύου της Εγνατίας Οδού (ΕΟ). 54

65 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς 3.2 Αρχές Αναφοράς Θέσης Η Αναφορά Θέσης (Location Referencing) αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα στοιχεία κάθε πληροφοριακού Σ Σ. Βάσει της Αναφοράς Θέσης προσδιορίζονται µε ακρίβεια οι θέσεις των στοιχείων - εξοπλισµού της οδού, των συµβάντων κ.λπ., ενώ ταυτόχρονα µπορεί να πραγµατοποιηθεί συσχέτιση µεταξύ των στοιχείων της βάσης δεδοµένων. Η NHCRP (NHCRP, 1974) εισήγαγε δύο βασικές έννοιες, της Μεθόδου Αναφοράς Θέσης (Location Referencing Method) και του Συστήµατος Αναφοράς Θέσης (Location Referencing System). Συγκεκριµένα: Μέθοδος Αναφοράς Θέσης (ΜΑΘ): Η τεχνική που χρησιµοποιείται για τον προσδιορισµό ενός συγκεκριµένου σηµείου ή τµήµατος της οδού. Σύστηµα Αναφοράς Θέσης (ΣΑΘ): Το σύνολο των διαδικασιών για τον καθορισµό και τη διατήρηση ενός αρχείου µε συγκεκριµένα σηµεία κατά µήκος της οδού. Το σύστηµα περιλαµβάνει τη ΜΑΘ, σε συνδυασµό µε τις διαδικασίες για αποθήκευση, διατήρηση και αναζήτηση των πληροφοριών για τα σηµεία και τα τµήµατα. Κάθε ΣΑΘ που δηµιουργείται σε ένα πληροφοριακό Σ Σ πρέπει να µπορεί να χειρίζεται ποικίλες µεθόδους. Για τις ανάγκες της διαχείρισης των οδικών υποδοµών υπάρχουν δύο διαθέσιµες ΜΑΘ: Γραµµική (Linear) ΜΑΘ, όπου η άγνωστη θέση ενός σηµείου προσδιορίζεται µε βάση τη γνωστή θέση ενός σηµείου αναφοράς, Χωρική (Spatial) ΜΑΘ, όπου η άγνωστη θέση εκφράζεται µε τη βοήθεια συντεταγµένων. Οι Γραµµικές ΜΑΘ είναι πιο ευρέως χρησιµοποιούµενες από τους Φ Α, ενώ οι Χωρικές ΜΑΘ χρησιµοποιούνται για εργασίες σχεδιασµού πορείας ή για τον προσδιορισµό του άξονα της οδού. Όπως αναφέρθηκε και στο 2 ο κεφάλαιο, η τεχνολογία σήµερα παρέχει τα µέσα για την παράλληλη χρησιµοποίηση και των δύο µεθόδων ή/και για το µετασχηµατισµό µετάβαση από τη µία µέθοδο στην άλλη και αντιστρόφως. Στις επόµενες παραγράφους γίνεται µια συνοπτική αναφορά σε διάφορες Γραµµικές ΜΑΘ που χρησιµοποιούνται. Γραµµικές Μέθοδοι Αναφοράς Θέσης Οι Γραµµικές ΜΑΘ προσδιορίζουν τα σηµεία σε αντιστοιχία µε µια γραµµική µετατόπιση κατά µήκος της οδού. Όπως προαναφέρθηκε, ο αντικειµενικός στόχος των Γραµµικών ΜΑΘ είναι ο προσδιορισµός της άγνωστης θέσης ενός σηµείου σε σχέση µε τη γνωστή θέση ενός σηµείου αναφοράς (reference point). Ο τρόπος µε τον οποίο προσδιορίζεται το σηµείο αναφοράς, διαχωρίζει τη µία Γραµµική ΜΑΘ από την άλλη (RIMS, 2002). Οι πιο γνωστές Γραµµικές ΜΑΘ αναφέρονται συνοπτικά παρακάτω (DAL, 1998): Μέθοδος Χιλιοµετρικού Σηµείου (Kilometre Point Method) Μέθοδος Χιλιοµετρικού είκτη (Kilometre Post Method) Μέθοδος Σηµείου Αναφοράς (Reference Point Method) Μέθοδος είκτη Αναφοράς (Reference Post Method) Μέθοδος Τοµέα Κόµβου (Link Node Method) 55

66 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Πρέπει να τονιστεί ότι µία θέση µπορεί να προσδιοριστεί µε ποικίλες διευθύνσεις (addresses). Στο Σχήµα 3.1 παρουσιάζονται οι διαφορετικοί προσδιορισµοί µιας θέσης, που όµως όλες δίνουν το ίδιο αποτέλεσµα. 0 0,9 χλµ 1,0 χλµ 1 2 0,5 χλµ 0,4 χλµ 0,4 χλµ Θέση Χλµ. Σηµείο: 1,3 Χλµ. είκτης: 1,4 είκτης Αναφοράς: 1+0,4 είκτης Αναφοράς: 2 0,6 ΣΑ001 Σηµείο Αναφοράς: ΣΑ ,8 Προσδιορισµός Ιδίας Θέσης Σχήµα 3.1 Μέθοδοι Προσδιορισµού Θέσης Μέθοδος Χιλιοµετρικού Σηµείου Η Γραµµική ΜΑΘ του Χιλιοµετρικού Σηµείου (ΧΣ) θεωρεί ότι κάθε θέση προσδιορίζεται σε σχέση µε την αρχή της οδού. Η θέση κάθε οντότητας, κατά µήκος της οδού, είναι η αριθµητική τιµή της απόστασής της από την αρχή της οδού (Σχήµα 3.2). 6 χλµ 12 χλµ 9,5 χλµ 11,5 χλµ Οχετός Άνω ιάβαση Γέφυρα Κατεύθυνση ΧΣ 39,0 ΧΣ 33,0 ΧΣ 21,0 ΧΣ 11,5 ΧΣ 0,0 Περιγραφή Θέση Αρχή της οδού 0,0 Γέφυρα 11,5 Άνω ιάβαση 21,0 Οχετός 33,0 Τέλος της οδού 39,0 Σχήµα 3.2 Γραµµική ΜΑΘ του Χιλιοµετρικού Σηµείου Η µέθοδος του ΧΣ χρησιµοποιείται κυρίως σε αστικές περιοχές, όπου τα µήκη των οδών είναι σχετικά µικρά. 56

67 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Η εφαρµογή της µεθόδου υποδεικνύει τα πλεονεκτήµατα αλλά και τα µειονεκτήµατα αυτής. Συγκεκριµένα, τα πλεονεκτήµατα της µεθόδου είναι ότι: εν υπάρχει ανάγκη χρήσης δεικτών επί της οδού, καθώς η µετατόπιση υπολογίζεται από την αρχή της οδού. Είναι εύκολη στην κατανόηση της. Η απόσταση µεταξύ δύο οποιονδήποτε σηµείων είναι η διαφορά µεταξύ της θέσης από και έως. Ενώ, τα µειονέκτηµα της µεθόδου είναι ότι: Για να υπάρχει αναφορά επί της οδού (στο πεδίο), πρέπει να υπολογίζεται η απόσταση της κάθε θέσης από την αρχή της οδού. Συνεπώς, πρέπει να είναι γνωστή η αρχή και η κατεύθυνση. Οι θέσεις δεν είναι σταθερές. Καθώς τα οδικά δίκτυα µπορούν να επαναπροσδιορίζονται χωρικά λόγω βελτιώσεων, όλες οι οδοί πέρα από το σηµείο αρχής θα έχουν διαφορετικά Χιλιοµετρικά Σηµεία, π.χ. ένα ατύχηµα στο ΧΣ 15,38 πριν 1 χρόνο, µπορεί να είναι στο ΧΣ 14,87 µετά την αλλαγή της γεωµετρίας (realignment). Το γεγονός αυτό προκαλεί πρόβληµα στην εγκυρότητα των δεδοµένων Μέθοδος Χιλιοµετρικού είκτη Η Γραµµική ΜΑΘ του Χιλιοµετρικού είκτη (Χ ) θεωρεί ότι, κάθε θέση προσδιορίζεται από τον πλησιέστερο Χιλιοµετρικό είκτη που βρίσκεται πριν από αυτήν (Σχήµα 3.3). Σε σχέση µε τη µέθοδο του ΧΣ, η µέθοδος του Χ απαιτεί την τήρηση Χιλιοµετρικών εικτών σε τακτές ίσες αποστάσεις κατά µήκος της οδού. 6 χλµ 12 χλµ 9,5 χλµ 11,5 χλµ Οχετός Άνω ιάβαση Γέφυρα Κατεύθυνση Χ 35 Χ 30 Χ 25 Χ 20 Χ 15 Χ 10 Χ 5 Χ 0 Περιγραφή Θέση Αρχή της οδού 0 Γέφυρα ,5 Άνω ιάβαση ,0 Οχετός ,0 Τέλος της οδού ,0 Σχήµα 3.3 Γραµµική ΜΑΘ του Χιλιοµετρικού είκτη 57

68 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Οι Χ τοποθετούνται σε τακτές αποστάσεις κατά µήκος της οδού, συνήθως ανά 500µ. ή 1000µ. Στην Εικόνα 3.1 παρουσιάζεται ένας Χ από τις Φιλιππίνες. Εικόνα 3.1 Χ στις Φιλιππίνες Στους Ελληνικούς αυτοκινητόδροµους, τοποθετούνται Χ ανά 500µ. που υποδεικνύουν την απόσταση µεταξύ σηµείων ενδιαφέροντος (πόλεις, κωµοπόλεις κ.λπ.). Ως σηµεία έναρξης των χιλιοµετρήσεων λαµβάνονται τα κέντρα των πόλεων, κωµοπόλεων κ.λπ. Συχνά, λόγω κατασκευαστικών αλλαγών, οι Χ δεν υποδεικνύουν την αληθή χιλιοµετρική θέση. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να γίνονται υπολογισµοί για την συσχέτιση της θέσης του Χ µε την αληθή χιλιοµετρική θέση, µε αποτέλεσµα την πολυπλοκότητα της αναφοράς. Προκειµένου να αποφευχθούν τέτοιου είδους προβλήµατα, η καλύτερη λύση είναι η αντικατάσταση και επανατοποθέτηση των Χ, µε την προϋπόθεση ότι το όλο σύστηµα βασίζεται σε Σταθµούς Αναφοράς (ΧΘ = 0, Reference Stations) και οι Χ δεν τοποθετούνται αυθαίρετα. Τα πλεονεκτήµατα της µεθόδου είναι ότι: Η πληροφορία θέσης είναι ξεκάθαρη και κατανοητή. Το κοινό µπορεί να χρησιµοποιήσει την πληροφορία. Η αριθµητική συνέχεια των Χ διευκολύνει στον προσανατολισµό. Η απόσταση µεταξύ δύο οποιονδήποτε σηµείων είναι η διαφορά µεταξύ της θέσης από και έως. Από την άλλη πλευρά, τα µειονεκτήµατα της µεθόδου είναι ότι: Απαιτεί δαπάνη δηµιουργίας και συντήρησης. Λόγω των κατασκευαστικών αλλαγών (realignment), ίσως είναι αδύνατη η τήρηση αύξουσας αρίθµησης. Οι Χ πρέπει από την αρχή να τοποθετούν µε ακρίβεια γεγονός που δεν είναι πάντα εφικτό, κυρίως σε αστικές περιοχές. Τυχόν αντικατάσταση κάποιου Χ πρέπει να γίνει στην ίδια ακριβώς θέση µε τον προηγούµενο. Σε περίπτωση αλλαγής του µήκους της οδού, όλοι οι Χ κατάντι πρέπει να µετακινηθούν, διαφορετικά πρέπει να γίνουν υπολογισµοί για να διορθωθούν οι ενδείξεις τους. Παρόλο που οι Χ αναγράφουν µία απόσταση, αυτή δεν είναι ποτέ η ακριβής, γεγονός που µπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση. 58

69 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Μέθοδος Σηµείου Αναφοράς Η Γραµµική ΜΑΘ του Σηµείου Αναφοράς (ΣΑ) θεωρεί ότι η γνωστή θέση ενός σηµείου είναι αυτή του σηµείου αναφοράς. Η κάθε θέση προσδιορίζεται βάσει της µοναδικής ταυτότητας (identity) ενός σηµείου αναφοράς και την απόσταση από αυτό. Σε αυτή τη µέθοδο οι θέσεις είναι σταθερές και τυχόν αλλαγές στο µήκος της οδού έχουν µικρή επίδραση σε αυτές (Σχήµα 3.4). 6 χλµ 12 χλµ 9,5 χλµ 11,5 χλµ Οχετός Άνω ιάβαση Γέφυρα Κατεύθυνση ΣΑ4 ΣΑ3 ΣΑ2 ΣΑ1 Περιγραφή Θέση Αρχή της οδού ΣΑ1 + 0 Γέφυρα ΣΑ2 + 0 Άνω ιάβαση ΣΑ3 + 0 Οχετός ΣΑ Τέλος της οδού ΣΑ4 + 0 Σχήµα 3.4 Γραµµική ΜΑΘ του Σηµείου Αναφοράς Η µέθοδος του ΣΑ χρησιµοποιείται κυρίως σε αστικές περιοχές, όπου υπάρχουν αρκετά στοιχεία που µπορούν να χρησιµοποιηθούν ως σηµεία αναφοράς. Για παράδειγµα, το κέντρο της τοµής δύο οδών, η τοµή δύο κτιρίων κ.λπ. Σε µη αστικές περιοχές, η µέθοδος του ΣΑ χρησιµοποιεί ως σηµεία αναφοράς το κέντρο της τοµής δύο οδών, κάποιο τεχνικό έργο (π.χ. γέφυρα, άνω διάβαση) κ.λπ. Τα πλεονεκτήµατα της µεθόδου είναι ότι: εν είναι απαραίτητη η µέτρηση από την αρχή της οδού, αλλά από το κοντινότερο σηµείο αναφοράς. Υπάρχει µικρή ανάγκη συντήρησης, καθώς δε χρησιµοποιούνται ειδικοί δείκτες, αλλά στοιχεία επί ή/και παρά την οδό. Τυχόν αλλαγή του µήκους της οδού δεν οδηγεί απαραίτητα σε αλλαγή όλων των υπόλοιπων σηµείων αναφοράς, καθώς επηρεάζεται µόνο ένα µικρό τµήµα της οδού. Τα µειονεκτήµατα της µεθόδου είναι ότι: Υπάρχει σχετική δυσκολία για την εφαρµογή της επί του πεδίου. Τα σηµεία αναφοράς µπορεί να βρίσκονται σε µεγάλες αποστάσεις ειδικά στις µη αστικές περιοχές. Η πληροφορία θέσης δεν είναι πολύ ξεκάθαρη. Οι χρήστες γενικά δε µπορούν να χρησιµοποιήσουν την πληροφορία. 59

70 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Μέθοδος είκτη Αναφοράς Στη Γραµµική ΜΑΘ του είκτη Αναφοράς ( Α) η γνωστή θέση του σηµείου, βάσει του οποίου προσδιορίζονται οι θέσεις, είναι ένας δείκτης αναφοράς. Η κάθε θέση προσδιορίζεται βάσει της µοναδικής ταυτότητας (identity) ενός δείκτη αναφοράς και της απόστασης από αυτόν (Σχήµα 3.5). 6 χλµ 12 χλµ 9,5 χλµ 11,5 χλµ Οχετός Άνω ιάβαση Γέφυρα Κατεύθυνση Α4 Α3 Α2 Α1 Περιγραφή Θέση Αρχή της οδού Α1 + 0 Γέφυρα Α1 + 11,5 Άνω ιάβαση Α2 + 5 Οχετός Α3 + 6 Τέλος της οδού Α4 + 4 Σχήµα 3.5 Γραµµική ΜΑΘ του είκτη Αναφοράς Αυτή η µέθοδος χρησιµοποιείται στους αυτοκινητόδροµους των ΗΠΑ. Οι Σταθµοί Αναφοράς ορίζονται σε τακτές αποστάσεις (περίπου ανά 16 χλµ.) κατά µήκος του αυτοκινητοδρόµου και όλες οι µετρήσεις αναφέρονται σε αυτούς του σταθµούς. Μεταξύ των Σταθµών Αναφοράς τοποθετούνται είκτες Αναφοράς (Established Route Position ERP). Η Εικόνα 3.2 παρουσιάζει έναν Α τύπου ERP. Εικόνα 3.2 Α τύπου ERP στις ΗΠΑ 60

71 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Η αναγραφή 987/4,68, υποδηλώνει ότι ο Α βρίσκεται 4,68 χλµ. από το Σταθµό Αναφοράς 987. Εναλλακτικά, αντί για την αναγραφή της απόστασης, µπορεί να χρησιµοποιηθούν Α όπου αναγράφονται µοναδικοί αριθµοί µε το πλεονέκτηµα ότι, σε περίπτωση αλλαγής του µήκους της οδού, δε χρειάζεται να µετακινηθούν, αλλά συγχρόνως δεν είναι τόσο κατατοπιστικοί για το κοινό. Τα πλεονεκτήµατα της µεθόδου είναι ότι: Παρέχει ευκολία χρήσης στο πεδίο. Τηρούνται πιο εύκολα από τους Χ. εν υπάρχει υποχρέωση µέτρησης από την αρχή της οδού, αλλά από τον πλησιέστερο δείκτη. Κοστίζει λιγότερο η εφαρµογή της σε σχέση µε τους Χ, καθώς οι Α µπορούν να τοποθετηθούν στις πιο κατάλληλες θέσεις και συγχρόνως απαιτούνται λιγότεροι δείκτες. Σε επικαλυπτόµενες οδούς µπορεί να χρησιµοποιηθούν κοινοί Α. Σε περίπτωση αλλαγής του µήκους της οδού δεν υπάρχει υποχρέωση µετακίνησης όλων των δεικτών. Συγχρόνως, τα µειονεκτήµατα της µεθόδου αφορούν: Την όχι καλή πληροφόρηση θέσης. Τη δυσκολία χρήσης από το κοινό. Την απαίτηση ακριβούς επανατοποθέτησης των κατεστραµµένων δεικτών Μέθοδος Τοµέα Κόµβου Η Γραµµική ΜΑΘ του Τοµέα Κόµβου είναι µία ειδική εφαρµογή της µεθόδου του Σηµείου Αναφοράς. Μόνιµες κατασκευές (π.χ. ανισόπεδοι ισόπεδοι κόµβοι, γέφυρες, άνω κάτω διαβάσεις) οι οποίες δεν πρόκειται να τροποποιηθούν στο χρόνο, αριθµούνται ως µοναδικά κοµβικά σηµεία. Ως Τοµείς ορίζονται τα τµήµατα της οδού µεταξύ των Κόµβων, ενώ ένα σύνολο συνεχόµενων Τοµέων αποτελεί µια ιαδροµή (Route). Η µέθοδος αυτή παρουσιάζει τα ίδια περίπου πλεονεκτήµατα µε τη µέθοδο του Σηµείου Αναφοράς. Επιπλέον, παρέχει ευελιξία ως προς τις κατευθύνσεις και τη συνδεσιµότητα του δικτύου. Τα µειονεκτήµατα της µεθόδου είναι επίσης παρόµοια µε αυτά του Σηµείου Αναφοράς. Σε αυτά, προστίθεται και η δυσκολία κωδικοποίησης των κόµβων και των τοµέων τµηµάτων. 61

72 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς 3.3 Το Βρετανικό ΓΣΑ (CHART) Το οδικό δίκτυο (αυτοκινητόδροµοι και υπεραστικές οδοί) της Highways Agency καθορίζεται έτσι, ώστε ένας µοναδικός κωδικός (ID) να αναφέρεται σε κάθε θέση του δικτύου. Το ΓΣΑ που χρησιµοποιεί το Βρετανικό πληροφοριακό Σ Σ (RMMS) είναι το CHART referencing system. Σύµφωνα µε αυτό, το οδικό δίκτυο διαιρείται σε Τοµείς (Links) που απαρτίζονται από Τµήµατα (Sections). Ο συνδυασµός του Κωδικού Τοµέα (Link Code) και του Αριθµού Τµήµατος (Section Number) δηµιουργεί τον Κωδικό Τµήµατος (Section ID). Οι Κόµβοι (Nodes) είναι καθορισµένα σηµεία που καθορίζουν την αρχή και το τέλος των Τµηµάτων. Οι θέσεις στη διατοµή της οδού καθορίζονται µε τους Κωδικούς των Εγκάρσιων Θέσεων ΕΘ (Cross-Sectional Position (XSP) Codes). Οι µονάδες που χρησιµοποιεί το Βρετανικό ΓΣΑ περιγράφονται περιληπτικά παρακάτω (Highways Agency, 1996). Τοµέας (Link) και Τάξη Οδού (Road Part) Ένας Τοµέας αποτελείται από µια σειρά συνεχόµενων Τµηµάτων τα οποία συγκροτούν µια οµοιόµορφη κυκλοφοριακή διαδροµή. Ο κωδικός αναγνώρισης του Τοµέα (Link ID) αποτελείται από 10 αλφαριθµητικούς χαρακτήρες (π.χ. 9999Α303_1). Συγκεκριµένα: Οι 4 πρώτοι χαρακτήρες ορίζουν τον κωδικό του Φ Α. Οι επόµενοι 5 χαρακτήρες ορίζουν την Τάξη Οδού (Road Part) και µπορεί να είναι είτε αυτοκινητόδροµος (motorway) είτε υπεραστική οδός (trunk road). Ο τελευταίος χαρακτήρας ορίζει τον αριθµό της οµάδας του τµήµατος. Τµήµα (Section) Η βασική µονάδα γραµµικής αναφοράς του συστήµατος CHART είναι το Τµήµα (Section). Ο κωδικός αναγνώρισης του Τµήµατος (Section ID) αποτελείται από 2 χαρακτήρες (π.χ. 00 έως 99). Στο επίπεδο του τµήµατος πραγµατοποιείται η γραµµική αναφορά κάθε είδους δεδοµένων. Κάθε Τοµέας υποδιαιρείται σε κατάλληλα Τµήµατα, τα οποία χαρακτηρίζονται από οµοιόµορφα χαρακτηριστικά, όπως τον τύπο κατασκευής, τα όρια ταχύτητας κ.λπ. Το µήκος του κάθε τµήµατος ποικίλει από ελάχιστο 25 µ. µέχρι µέγιστο 9999 µ. Το βέλτιστο µήκος των τµηµάτων είναι τα 2000 µ. για τις αγροτικές περιοχές και τα 1000 µ. για τις αστικές περιοχές από τις οποίες διέρχεται το οδικό δίκτυο. Τα µήκη των τµηµάτων διαµορφώνονται και καθορίζονται βάσει των αναγκών του κάθε δικτύου και συγκεκριµένων κανόνων. Με την προσθήκη των 2 χαρακτήρων για την κωδικοποίηση των τµηµάτων στον 10ψήφιο κωδικό των τοµέων, δηµιουργείται ένας κωδικός 12 αλφαριθµητικών χαρακτήρων ο οποίος χρησιµοποιείται στο ΓΣΑ του CHART. Κόµβοι (Nodes) Οι Κόµβοι (Nodes) πρέπει να ορίζονται στην αρχή και στο τέλος των τµηµάτων. Κάθε κόµβος αναπαριστά ένα καθορισµένο σηµείο στην επιφάνεια του δικτύου, στο οποίο µπορούν να συσχετιστούν οι Χιλιοµετρικές Θέσεις (ΧΘ). Οι κόµβοι αρχής και τέλους ορίζουν επίσης και την κατεύθυνση των µετρήσεων. Εγκάρσιες Θέσεις (Cross-Sectional Positions (XSP)) Η θέση ενός στοιχείου του µητρώου ή µιας φθοράς σε ένα τµήµα προσδιορίζεται βάσει της Χιλιοµετρικής Θέσης (ΧΘ) και της Εγκάρσιας Θέσης (ΕΘ). Συγκεκριµένα, η κατά µήκος µέτρηση της απόστασης, µε ακρίβεια 1 µ., από τον κόµβο αρχής του 62

73 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς τµήµατος ορίζει τη ΧΘ, ενώ οι κωδικοί της θέσης στη διατοµή της οδού ορίζουν την ΕΘ. Οι κωδικοί των ΕΘ του CHART είναι οι ακόλουθοι (Πίνακας 3.1): Πίνακας 3.1 Κωδικοί ΕΘ Συστήµατος Αναφοράς CHART Κωδικός Εγκάρσια Θέση 1 Αριστερό Εξωτερικό Έρεισµα (Περιλαµβάνει και τα πρανή) 2 Αριστερός Πεζόδροµος 3 Αριστερό Έρεισµα 4 Λωρίδα 1 ή Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης (ΛΕΑ) Αυτοκινητόδροµου 5 Λωρίδα 2 ή Αριστερή Λωρίδα Αυτοκινητόδροµου 6 Λωρίδα 3 ή Μεσαία Λωρίδα Αυτοκινητόδροµου 7 Λωρίδα 4 ή εξιά Λωρίδα Αυτοκινητόδροµου 8 εξί Έρεισµα 9 εξιός Πεζόδροµος 0 εξιό Εξωτερικό Έρεισµα (Περιλαµβάνει και τα πρανή) Q Λωρίδα Επιτάχυνσης W Λωρίδα για Αριστερή Στροφή E Λωρίδα για εξιά Στροφή ή Λωρίδα 5 Αυτοκινητόδροµου R Λωρίδα για λεωφορεία ή Λωρίδα 6 Αυτοκινητόδροµου T Λωρίδα Crawler Υ Άλλο Μη ορισµένο Για την καλύτερη δυνατή κατανόηση των ΕΘ και για την αποφυγή παρερµηνειών, χρησιµοποιούνται διαγράµµατα που απεικονίζουν τις θέσεις στη διατοµή, ειδικά σε πολύπλοκους κόµβους. Επίσης, για την καλύτερη εφαρµογή των κωδικών ΕΘ, λαµβάνονται υπόψη παραδοχές (conventions) που αποσαφηνίζουν τυχόν προβλήµατα και απορίες. 63

74 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς 3.4 Σχεδιασµός ΓΣΑ Γενικά Το ΓΣΑ, όπως προαναφέρθηκε, σχεδιάστηκε βάσει της µεθόδου Τοµέα Κόµβου, σε συνδυασµό µε τη µέθοδο του Χιλιοµετρικού είκτη, κατόπιν και υποδείξεων των µηχανικών του Τοµέα ΛΕΣ της ΕΟΑΕ. Το ΓΣΑ είναι προσαρµοσµένο στα οδικά δίκτυα µε χαρακτηριστικά αυτοκινητοδρόµου, όπως π.χ. τα οδικά τµήµατα (άξονα και κλάδων κόµβων) του δικτύου της Εγνατίας Οδού (ΕΟ). Στην ΕΟ χρησιµοποιείται στα οδικά τµήµατα που βρίσκονται σε κυκλοφορία, κυρίως από το αρµόδιο για τη λειτουργία και τη συντήρηση προσωπικό (ΕΟΑΕ, Ανάδοχοι Συντήρησης, ΕΚΑΒ, Τροχαία, Πυροσβεστική Υπηρεσία κ.λπ.). Συγχρόνως, τελεί υπό έγκριση από το ΥΠΕΧΩ Ε ως προσωρινή προδιαγραφή (ΕΟΑΕ, 2002). Στη συντήρηση, το ΓΣΑ χρησιµοποιείται για το µονοσήµαντο προσδιορισµό της θέσης (ΧΘ, µε ακρίβεια ±1 µ και ΕΘ) των στοιχείων - εξοπλισµού του µητρώου αυτοκινητοδρόµου καθώς και για τον προσδιορισµό της θέσης (ΧΘ και ΕΘ) των φθορών στα στοιχεία του αυτοκινητόδροµου. Σε θέµατα λειτουργίας το ΓΣΑ χρησιµοποιείται για τον προσδιορισµό της θέσης των συµβάντων επί του αυτοκινητόδροµου Μονάδες Αναφοράς και Παραδοχές Σχεδιασµού Όπως προαναφέρθηκε, οι µονάδες που απαρτίζουν ένα ΓΣΑ εξαρτώνται από τη δοµή και τα χαρακτηριστικά του δικτύου εφαρµογής. Οι µονάδες αναφοράς του ΓΣΑ, ορίστηκαν πάνω σε µια λογική βάση οµογενών χαρακτηριστικών (κυρίως της τάξης και της γεωµετρίας του δικτύου) µε γνώµονα τη διαχείριση των εργασιών συντήρησης και λειτουργίας των αυτοκινητοδρόµων. Οι µονάδες αναφοράς που χρησιµοποιούνται είναι ο Τοµέας, το Τµήµα, η Χιλιοµετρική Θέση (ΧΘ) και η Εγκάρσια Θέση (ΕΘ). Το Τµήµα είναι η βασική µονάδα της γραµµικής αναφοράς και βάσει αυτού αναφέρονται οι ΧΘ (αυτοτελή χιλιοµέτρηση) και οι ΕΘ. Συγκεκριµένα: Ως Τοµέας ορίζεται το µήκος του αυτοκινητοδρόµου µεταξύ δύο διαδοχικών Α/Κ, ανά κατεύθυνση κυκλοφορίας, επί του άξονα του δικτύου (Σχήµα 3.6) ή και το σύνολο των κλάδων εισόδου - εξόδου ενός Α/Κ (Σχήµα 3.8). ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ Κατευθ. από Α/Κ 30 προς Α/Κ 29 από Α/Κ 31 προς Α/Κ 30 από Α/Κ 32 προς Α/Κ 31 Α/Κ 29 Α/Κ 30 Α/Κ 31 Α/Κ 32 ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ Κατευθ. από Α/Κ 29 προς Α/Κ 30 από Α/Κ 30 προς Α/Κ 31 από Α/Κ 31 προς Α/Κ 32 Σχήµα 3.6 Τοµείς ΓΣΑ του Άξονα Κάθε Τοµέας του άξονα του αυτοκινητοδρόµου µπορεί να υποδιαιρεθεί σε δύο ή και περισσότερα Τµήµατα, διαφορετικά ο Τοµέας ταυτίζεται µε το Τµήµα (Σχήµα 3.7). Για λόγους διαχείρισης οι τοµείς και τα τµήµατα που περιλαµβάνονται σε αυτούς, µπορούν να οµαδοποιηθούν. 64

75 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ Κατευθ. από Α/Κ 30 προς Α/Κ 31 από Α/Κ 31 προς Α/Κ 30 από Α/Κ 32 προς Α/Κ 31 2 ΤΜΗΜΑΤΑ 2 ΤΜΗΜΑΤΑ 1 ΤΜΗΜΑ Α/Κ 29 Α/Κ 30 Α/Κ 31 Α/Κ 32 2 ΤΜΗΜΑΤΑ 3 ΤΜΗΜΑΤΑ 1 ΤΜΗΜΑ Κατευθ. από Α/Κ 29 προς Α/Κ 30 από Α/Κ 30 προς Α/Κ 31 από Α/Κ 31 προς Α/Κ 32 ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ Σχήµα 3.7 Τµήµατα ΓΣΑ του Άξονα Οι κλάδοι εισόδου - εξόδου των Α/Κ αποτελούν αυτοτελή ανεξάρτητα Τµήµατα και το σύνολο αυτών απαρτίζει έναν Τοµέα (Σχήµα 3.8). 4 ο ΤΜΗΜΑ = ΚΛΑ ΟΣ ΕΙΣΟ ΟΥ ΚΛΑ ΟΣ ΕΞΟ ΟΥ = 3 ο ΤΜΗΜΑ Άξονας Αυτοκινητόδροµου ΤΟΜΕΑΣ 4 ΚΛΑ ΩΝ του Α/Κ 1 ο ΤΜΗΜΑ = ΚΛΑ ΟΣ ΕΞΟ ΟΥ ΚΛΑ ΟΣ ΕΙΣΟ ΟΥ = 2 ο ΤΜΗΜΑ Σχήµα 3.8 Τµήµατα ΓΣΑ των Κλάδων ενός Α/Κ Η ΧΘ αναφέρεται σε µέτρηση γραµµικής απόστασης εντός ενός τµήµατος. Ως αρχή της χιλιοµέτρησης (ΧΘ: 0+000) ορίζεται η αρχή του κάθε τµήµατος. Επί του άξονα δεν υπάρχει ενιαία χιλιοµέτρηση, καθώς η αρχή ενός τµήµατος αποτελεί συγχρόνως και το τέλος του προηγούµενου (αυτοτελής χιλιοµέτρηση) (Σχήµα 3.9). ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΧΘ ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ ΧΘ ΤΕΛΟΣ ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ ΑΡΧΗ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ Σχήµα 3.9 Χιλιοµέτρηση Τµηµάτων του Άξονα Η ΕΘ αναφέρεται σε προσδιορισµό της θέσης στη διατοµή ενός τµήµατος του αυτοκινητοδρόµου, για κάθε ΧΘ αυτού. Η µέτρηση των ΕΘ αρχίζει από την άκρα δεξιά πλευρά του αυτοκινητοδρόµου (δεξί πρανές) που συνήθως ορίζεται από την περίφραξη. 65

76 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Για την εφαρµογή του ΓΣΑ θεωρούνται ορισµένες παραδοχές. Συγκεκριµένα: Ο αυτοκινητόδροµος πρέπει να αριθµηθεί (κωδικοποιηθεί) µονοσήµαντα. Σε µελέτη της ιεύθυνσης Λειτουργίας της ΕΟΑΕ (ΕΟΑΕ, 1999), προτείνεται ένα σύστηµα αρίθµησης των Ελληνικών αυτοκινητόδροµων, σύµφωνα µε το οποίο, η αρίθµηση γίνεται µε πρόταξη του γράµµατος Α, ακολουθούµενου από αύξοντα αριθµό, άρτιο για όσους έχουν κατεύθυνση Ανατολή ύση και περιττό για αυτούς που έχουν κατεύθυνση Βορράς Νότος: π.χ. Αθήνα Εύζωνοι: Α1, Εγνατία Οδός Α2, Ιόνια Οδός Α3, Πάτρα Αθήνα: Α4 κοκ. Οι Α/Κ πρέπει να αριθµηθούν µονοσήµαντα κατά αύξοντα αριθµό και ορίζουν τα σηµεία αρχής και τέλους των Τοµέων του άξονα του δικτύου. Κάθε κατεύθυνση κυκλοφορίας του άξονα του δικτύου και των κλάδων των Α/Κ αντιµετωπίζεται ανεξάρτητα. Πρέπει να οριστεί, η κύρια και η δευτερεύουσα κατεύθυνση του αυτοκινητοδρόµου. Για παράδειγµα, ως κύρια κατεύθυνση του άξονα της ΕΟ λαµβάνεται η κατεύθυνση κατά αύξουσα αρίθµηση των Α/Κ, δηλαδή η κατεύθυνση από ύση προς Ανατολή. Ως δευτερεύουσα κατεύθυνση λαµβάνεται η αντίστροφη κατεύθυνση, κατά φθίνουσα αρίθµηση των Α/Κ (Ανατολή προς ύση). Ο διαχωρισµός αφορά το µονοσήµαντο προσδιορισµό των στοιχείων - εξοπλισµού που είναι κοινά (στην κεντρική διαχωριστή νησίδα) και για τις δύο κατευθύνσεις (π.χ. ιστοί οδοφωτισµού, φρεάτια) ή/και αναφέρονται (εξυπηρετούν) µία από τις δύο κατευθύνσεις (π.χ. αµφίπλευρα στηθαία ασφαλείας) (Σχήµα 3.10). ΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΟ ΥΣΗ Α/Κ 14 Α/Κ 15 Α/Κ 16 ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΥΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΟ Σχήµα 3.10 Κύρια και ευτερεύουσα Κατεύθυνση Κύριου Άξονα Εγνατίας Οδού Ως κύρια κατεύθυνση κλάδου Α/Κ λαµβάνεται η κατεύθυνση του κλάδου εισόδου στον άξονα από το τοπικό δίκτυο πρόσβασης. Αφορά του κλάδους διπλής κατεύθυνσης και χρησιµοποιείται για το µονοσήµαντο προσδιορισµό των κοινών στοιχείων - εξοπλισµού των δύο κλάδων (π.χ. διαγραµµίσεις, κατευθυντήριες νησίδες, πινακίδες σήµανσης) (Σχήµα 3.11). Κύρια Κατεύθυνση Κλάδου ίκτυο Πρόσβασης ευτερεύουσα Κατεύθυνση Κλάδου Κύριος Άξονας ίκτυο Πρόσβασης Σχήµα 3.11 Κύρια Κατεύθυνση Κλάδου Α/Κ Η έννοια του κλάδου εισόδου και εξόδου αναφέρεται, αντίστοιχα, στην πρόσβαση ή στην αποµάκρυνση από τον άξονα του αυτοκινητοδρόµου. 66

77 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Κωδικοποίηση ΓΣΑ στον Άξονα του Αυτοκινητοδρόµου Προκειµένου να προσδιοριστούν οι µονάδες των Τοµέων και των Τµηµάτων του ΓΣΑ, προτείνεται ένας µονοσήµαντος κωδικός δεκατριών (13) αλφαριθµητικών χαρακτήρων. Για παράδειγµα, στο Σχήµα 3.12 παρουσιάζεται η κωδικοποίηση του ΓΣΑ επί του άξονα της ΕΟ. Α _ ίκτυο α/α Α/Κ Αναφοράς ΤΟΜΕΑΣ α/α Τµήµατος ΤΜΗΜΑ Σχήµα 3.12 Κωδικοποίηση ΓΣΑ στον Άξονα της ΕΟ Ο κωδικός του ΓΣΑ επί του άξονα του αυτοκινητοδρόµου αναλύεται ως εξής: Θέσεις 1-3: εισάγεται ο κωδικός χαρακτηρισµού του αυτοκινητοδρόµου στον οποίο ανήκουν οι Τοµείς και τα Τµήµατα αυτού (στη θέση 3 εισάγεται κάτω παύλα, αλλά υπάρχει και η δυνατότητα χρήσης της 3 ης θέσης σε περίπτωση που ο κωδικός κάποιου αυτοκινητοδρόµου έχει 3 ψηφία). Θέσεις 5 10: εισάγονται οι αύξοντες αριθµοί που δηλώνουν τους Α/Κ µεταξύ των οποίων βρίσκεται (ορίζεται) ο Τοµέας (συνεπώς και τα Τµήµατα αυτού). Η αύξουσα ή η φθίνουσα αρίθµηση των Α/Κ δηλώνει και την κατεύθυνση του Τοµέα (και του Τµήµατος). Για παράδειγµα, στην ΕΟ αύξουσα αρίθµηση Α/Κ δηλώνει κατεύθυνση Τοµέα και Τµήµατος από ύση προς Ανατολή, ενώ φθίνουσα αρίθµηση Α/Κ δηλώνει κατεύθυνση Τοµέα και Τµήµατος από Ανατολή προς ύση. Οι θέσεις 7 και 10 χρησιµοποιούνται σε περίπτωση που κατασκευαστούν νέοι Α/Κ µεταξύ δύο υπαρχόντων (π.χ. Α/Κ 32Α µεταξύ Α/Κ 32 και Α/Κ 33), διαφορετικά εισάγεται κάτω παύλα. Όταν ο Τοµέας (συνεπώς και το Τµήµα) δεν αρχίζει από Α/Κ (π.χ. λιµένας Ηγουµενίτσας, Κήποι Έβρου), τότε στις θέσεις 5 και 6 εισάγεται το µηδέν (0). Αντίστοιχα, όταν ο Τοµέας (συνεπώς και το Τµήµα) δεν καταλήγει σε Α/Κ, τότε στις θέσεις 8 και 9 εισάγεται το µηδέν (0) (π.χ. λιµένας Ηγουµενίτσας, Κήποι Έβρου) Θέσεις 12 13: εισάγεται ο αύξων αριθµός (α/α) του Τµήµατος, αναλόγως της σειράς (1 ο, 2 ο κοκ) που βρίσκεται εντός του Τοµέα, κατά τη διεύθυνση της κυκλοφορίας. Θέσεις 4 και 11: χρησιµοποιούνται για το διαχωρισµό των κωδικών αριθµών του αυτοκινητοδρόµου, των Α/Κ αναφοράς και του α/α τµήµατος. Για παράδειγµα, εάν ο κωδικός ενός τµήµατος είναι Α2 32_32Α_01 (πιο απλά Α2-3232Α-01), αυτό µεταφράζεται ότι το τµήµα βρίσκεται στην ΕΟ (Α2_), µεταξύ των Α/Κ 32 (32_) και 32Α (32Α), δηλαδή µε κατεύθυνση από ύση προς Ανατολή και είναι το 1 ο (01) τµήµα του τοµέα Α2 32_32Α (Α2-3232Α). Αν υπάρχει και 2 ο (συνεχόµενο) τµήµα εντός του τοµέα Α2 32_32Α (Α2-3232Α), τότε ο κωδικός του θα είναι Α2 32_32Α_02 (Α2-3232Α-02) κοκ (Σχήµα 3.13). 67

78 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς ΤΟΜΕΑΣ Α2 32_31_ ΤΟΜΕΑΣ Α2 32Α_32_ Α2 32_31 01 Α2 32Α32 02 Α2 32Α32 01 ΤΜΗΜΑ 01 ΤΜΗΜΑ 02 ΤΜΗΜΑ 01 ΥΣΗ Α/Κ 31 Α/Κ 32 Α/Κ 32Α ΑΝΑΤΟΛΗ Α2 31_32 01 Α2 32_32Α_01 Α2 32_32Α_02 ΤΜΗΜΑ 01 ΤΜΗΜΑ 01 ΤΜΗΜΑ 02 ΤΟΜΕΑΣ Α2 31_32_ ΤΟΜΕΑΣ Α2 32_32Α Σχήµα 3.13 Κωδικοποίηση ΓΣΑ στον Άξονα του Αυτοκινητοδρόµου Κωδικοποίηση ΓΣΑ στους Κλάδους των Α/Κ του Αυτοκινητοδρόµου Για την κωδικοποίηση των Τοµέων - Τµηµάτων των κλάδων των Α/Κ του αυτοκινητοδρόµου προτείνεται ένας µονοσήµαντος κωδικός δεκατριών (13) αλφαριθµητικών χαρακτήρων. Για παράδειγµα, στο Σχήµα 3.14 παρουσιάζεται η κωδικοποίηση του ΓΣΑ επί των κλάδων του Α/Κ 30 της ΕΟ. Α 2 Κ Λ _ ίκτυο α/α Α/Κ Αναφοράς Κλάδων ΤΟΜΕΑΣ α/α Κλάδου ΤΜΗΜΑ Σχήµα 3.14 Κωδικοποίηση ΓΣΑ στους Κλάδους των Α/Κ της ΕΟ Ο κωδικός του ΓΣΑ επί των κλάδων των Α/Κ του αυτοκινητοδρόµου αναλύεται ως εξής: Θέσεις 1-3: εισάγεται ο κωδικός χαρακτηρισµού του αυτοκινητοδρόµου στον οποίο ανήκουν οι Τοµείς και τα Τµήµατα αυτού (στη θέση 3 εισάγεται κάτω παύλα αλλά υπάρχει και η δυνατότητα χρήσης της 3 ης θέσης σε περίπτωση που ο κωδικός κάποιου αυτοκινητοδρόµου έχει 3 ψηφία). Θέσεις 5 10: εισάγονται τα αρχικά ΚΛ (ΚΛ-άδος) για να καθοριστεί ότι αναφέρεται σε Τοµέα κλάδων Α/Κ και στη συνέχεια ο α/α του εν λόγω Α/Κ στον οποίων ανήκουν (εξυπηρετούν) οι κλάδοι. Θέσεις 12 13: εισάγεται ο αύξων αριθµός (α/α) του κλάδου του Α/Κ, ο οποίος κλάδος αποτελεί ένα Τµήµα. Θέσεις 4 και 11: χρησιµοποιούνται για το διαχωρισµό των κωδικών αριθµών του αυτοκινητοδρόµου, του Α/Κ αναφοράς κλάδων και του α/α κλάδου. Το τµήµα (κλάδος) του Α/Κ που λαµβάνει τον α/α 01 είναι ο 1 ος κλάδος εξόδου από τον άξονα του δικτύου κατά την κύρια κατεύθυνση (π.χ. ύση προς Ανατολή για την ΕΟ). Οι υπόλοιποι κλάδοι αριθµούνται κατά φορά αντίστροφη της κίνησης των δεικτών του ωρολογίου και µε τη σειρά που τους συναντά η αντίστροφη φορά. Σε περίπτωση ύπαρξης πολλών κλάδων σε έναν Α/Κ, όπου δεν είναι εφαρµόσιµος ο κανόνας της αντίστροφης κίνησης των δεικτών του ωρολογίου, τότε η αρίθµηση πραγµατοποιείται βάσει παραδοχών (αλλά οπωσδήποτε οριστικά και µονοσήµαντα) κατά την κρίση του αρµόδιου µηχανικού. 68

79 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Για παράδειγµα, εάν ο κωδικός ενός τµήµατος είναι Α2 ΚΛ_31_01 (πιο απλά Α2- ΚΛ31-01), αυτό µεταφράζεται ότι το τµήµα (κλάδος) βρίσκεται στην ΕΟ (Α2_), ανήκει στον Α/Κ 31 (ΚΛ_31_) και είναι το 1 ο (01) τµήµα (κλάδος) του τοµέα Α2 ΚΛ_31_ (Α2-ΚΛ31). Το 2 ο κατά σειρά τµήµα (κλάδος) θα κωδικοποιείται ως Α2 ΚΛ_31_01 (Α2-ΚΛ31-02) κοκ (Σχήµα 3.15). Α/Κ 31 Α2-ΚΛ31-05 Α2-ΚΛ31-04 ΥΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ Α2-ΚΛ31-01 Α2-ΚΛ31-02 Α2-ΚΛ31-03 Σχήµα 3.15 Κωδικοποίηση ΓΣΑ σε Κλάδους Α/Κ 69

80 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς 3.5 Εφαρµογή ΓΣΑ Επισήµανση ΓΣΑ Όπως προαναφέρθηκε στο 2 ο κεφάλαιο, για τη φυσική χαρτογραφική αναφορά µπορούν να χρησιµοποιηθούν διάφορα συστήµατα. Τα τµήµατα του άξονα και των κλάδων των Α/Κ του αυτοκινητοδρόµου, επισηµαίνονται µε χιλιοµετρικούς δείκτες που τοποθετούνται επί του δεξιού ερείσµατος ή/και επί του στηθαίου ασφαλείας στη διαχωριστική νησίδα. Οι προτεινόµενες αναγραφές των χιλιοµετρικών δεικτών είναι οι ακόλουθες: Στην αρχή (ΧΘ: 0+000) και κάθε 100µ. ή 500µ. στα τµήµατα του άξονα: Α Α Στην αρχή (ΧΘ: 0+000) και κάθε 500 µ στα τµήµατα των κλάδων: Α2 - ΚΛ Α2 - ΚΛ Στο τέλος των τµηµάτων των κλάδων: T 01 Επισηµαίνεται ότι δε χρησιµοποιείται χιλιοµετρικός δείκτης που να ορίζει το τέλος των τµηµάτων επί του άξονα, καθώς το τέλος καθορίζει ταυτόχρονα και την αρχή του επόµενου τµήµατος. 70

81 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Για παράδειγµα, στην ΕΟ η επισήµανση του ΓΣΑ πραγµατοποιείται µε τη χρήση των Χιλιοµετρικών εικτών Συντήρησης (Χ Σ) που φέρουν αναγραφές αντίστοιχες µε τις προτεινόµενες. Οι Χ Σ που τοποθετούνται στην ΕΟ έχουν την ακόλουθη όψη: Χ Σ Αρχής Τµήµατος Άξονα (320 x 475 mm) Α Χ Σ Αρχής Τµήµατος Κλάδου Α/Κ (320 x 475 mm) Α2 ΚΛ29-03 Χ Σ ανά 500µ (προαιρετικά και ανά 100µ) Τµήµατος Άξονα (320 x 475 mm) Α Χ Σ Τέλους Τµήµατος Κλάδου Α/Κ (250 x 475 mm) T Οι Χ Σ τοποθετούνται στο δεξί έρεισµα, πίσω από το στηθαίο ασφαλείας. Σε σήραγγες και τοίχους αντιστήριξης µε ύψος µεγαλύτερο από 1µ., οι Χ Σ τοποθετούνται επίτοιχα. 71

82 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Εφαρµογή ΓΣΑ στον Άξονα του Αυτοκινητοδρόµου Στο ΓΣΑ οι Τοµείς µεταξύ διαδοχικών Α/Κ κατά µήκος του άξονα του αυτοκινητοδρόµου είναι συνεχόµενοι, δηλαδή το τέλος ενός Τοµέα (π.χ. Α2-3031) ορίζει και την αρχή του επόµενου (δηλαδή του Α2-3132). Η λογική της συνέχειας των Τοµέων, όπως είναι φυσικό, εφαρµόζεται και στα Τµήµατα τα οποία αποτελούν τη βασική µονάδα αναφοράς του ΓΣΑ. Συνεπώς, το τέλος ενός Τµήµατος ορίζει και την αρχή του επόµενου (π.χ. το τέλος του Α αποτελεί την αρχή του Α του οποίου το τέλος αποτελεί την αρχή του Α κοκ). Η λογική της συνέχεια των Τµηµάτων συνεπάγεται ότι σε κάθε Α/Κ, ανάλογα µε την κατεύθυνση, αρχίζει και τερµατίζει ένα Τµήµα. Η αρχή και το τέλος του άξονα του αυτοκινητοδρόµου και στις δύο κατευθύνσεις (π.χ. για την ΕΟ, λιµένας Ηγουµενίτσας και Κήποι Έβρου) ορίζουν αντίστοιχα µόνο την αρχή (δηλαδή, Α αρχή 1 ου τµήµατος από λιµένα Ηγουµενίτσας και Α αρχή 1 ου τµήµατος από Κήπους Έβρου) ή µόνο το τέλος του αντίστοιχου τµήµατος (δηλαδή, Α τέλος 1 ου τµήµατος στους Κήπους Έβρου και Α τέλος 1 ου τµήµατος στο λιµένα Ηγουµενίτσας). Ορισµός Αρχής και Τέλους Τµηµάτων Άξονα Η αρχή και το τέλος των τµηµάτων στους Α/Κ του άξονα του αυτοκινητοδρόµου ορίζεται ως εξής: Σε γέφυρες κάτω διαβάσεις που ορίζουν έναν Α/Κ, η αρχή και το τέλος των τµηµάτων ορίζεται, ανά κατεύθυνση, στον 1 ο αρµό του τεχνικού έργου κατά τη διεύθυνση της κυκλοφορίας (Σχήµα 3.16 και Εικόνα 3.3). Α/Κ 36 Γέφυρα - Κάτω ιάβαση Χ Σ: Α ος Αρµός Γέφυρας - Κάτω ιάβασης: Αρχή (και Τέλος) Τµήµατος Άξονας ικτύου Αρχή Τµήµατος Τέλος Τµήµατος Α Α Τέλος Τµήµατος Α Αρχή Τµήµατος Α Άξονας ικτύου Χ Σ: Α ος Αρµός Γέφυρας - Κάτω ιάβασης: Αρχή (και Τέλος) Τµήµατος Σχήµα 3.16 Επισήµανση Χ Σ Αρχής (και Τέλους) Τµήµατος Άξονα σε Α/Κ (Γέφυρα Κάτω ιάβαση) 72

83 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Τέλος Προηγούµενου και Αρχή Επόµενου Τµήµατος Τέλος Προηγούµενου και Αρχή Επόµενου Τµήµατος Εικόνα 3.3- Επισήµανση Αρχής (και Τέλους) Τµήµατος Άξονα σε Α/Κ (Γέφυρα Κάτω ιάβαση) Σε άνω διαβάσεις που ορίζουν έναν Α/Κ, η αρχή και το τέλος των τµηµάτων ορίζεται, ανά κατεύθυνση, στο 1 ο βάθρο/ακρόβαθρο του τεχνικού έργου (γέφυρας) κατά τη διεύθυνση της κυκλοφορίας (Σχήµα 3.17 και Εικόνα 3.4). Α/Κ 41 Άνω ιάβαση Χ Σ: Α ο Βάθρο Άνω ιάβασης: Αρχή (και Τέλος) Τµήµατος Άξονας ικτύου Αρχή Τµήµατος Α Τέλος Τµήµατος Α Τέλος Τµήµατος Α Αρχή Τµήµατος Α Άξονας ικτύου Χ Σ: Α ο Βάθρο Άνω ιάβασης: Αρχή (και Τέλος) Τµήµατος Σχήµα 3.17 Επισήµανση Χ Σ Αρχής (και Τέλους) Τµήµατος Άξονα σε Α/Κ (Άνω ιάβαση) 73

84 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Τέλος Προηγούµενου και Αρχή Επόµενου Τµήµατος Εικόνα Επισήµανση Αρχής (και Τέλους) Τµήµατος Άξονα σε Α/Κ (Άνω ιάβαση) Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να ληφθεί στην επισήµανση του ΓΣΑ στα σηµεία διασταύρωσης, µέσω Α/Κ, δύο (2) ή περισσοτέρων αυτοκινητοδρόµων (π.χ. Α/Κ Κλειδίου, διασταύρωση ΠΑΘΕ µε ΕΟ Σχήµα 3.18) ή διασταύρωσης όχι µέσω άµεσης (συνεχόµενης) σύνδεσης δύο (2) Τοµέων της ίδιας οδού (και των αντίστοιχων Τµηµάτων αυτών), αλλά µέσω των κλάδων του Α/Κ διασταύρωσης (π.χ. Α/Κ 23 Κ1_Ευκαρπίας της ΕΟ). Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να ορίζεται µε σαφήνεια η αρχή και το τέλος των τµηµάτων. Οι συνδετήριοι κλάδοι του Α/Κ συµβατικά θα πρέπει να αποτελούν τµήµα ενός εκ των διασταυρωµένων αυτοκινητοδρόµων (στην πρώτη περίπτωση διασταύρωσης). Αρχή Τέλος τµηµάτων ΕΟ Συνδετήριοι κλάδοι κόµβου Συνδετήριοι κλάδοι κόµβου Αρχή Τέλος τµηµάτων ΠΑΘΕ Σχήµα ιασταύρωση αυτοκινητοδρόµων ΠΑΘΕ µε ΕΟ Α/Κ 17 Κλειδίου 74

85 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Παραδείγµατα ιαγραµµάτων Κωδικοποίησης ΓΣΑ στον Άξονα της ΕΟ Παρακάτω παρατίθενται ενδεικτικά δύο (2) διαγράµµατα κωδικοποίησης του ΓΣΑ επί του άξονα της ΕΟ. ιάγραµµα Κωδικοποίησης ΓΣΑ µεταξύ Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα και Α/Κ 30 Παλιού. ιάγραµµα Κωδικοποίησης ΓΣΑ µεταξύ Α/Κ 34 Βανιάνου ( υτικής Ξάνθης) και Α/Κ 35 Βαφαίϊκων (Ανατολικής Ξάνθης). 75

86 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Εφαρµογή ΓΣΑ στους Κλάδους των Α/Κ του Αυτοκινητοδρόµου Οι κλάδοι εισόδου και εξόδου κάθε Α/Κ του αυτοκινητοδρόµου αποτελούν αυτοτελή ανεξάρτητα Τµήµατα που συνθέτουν έναν Τοµέα. Ορισµός Αρχής και Τέλους Τµηµάτων Κλάδων Α/Κ Η αρχή και το τέλος των τµηµάτων των κλάδων των Α/Κ του αυτοκινητοδρόµου ορίζεται ως εξής: Κλάδοι Εξόδου Για τους κλάδους εξόδου από τον άξονα του αυτοκινητοδρόµου προς τοπικά δίκτυα, ως αρχή (ΧΘ: 0+000) ορίζεται το σηµείο έναρξης της λωρίδας επιβράδυνσης επί του άξονα του αυτοκινητοδρόµου (Σχήµα 3.19). Λωρίδα 2 Λωρίδα 1 ΛΕΑ Κλάδος Εξόδου Αυτοκινητόδροµος Αρχή Τµήµατος Κλάδου Εξόδου (Λωρίδα Επιβραδ.) Λωρίδα 2 Λωρίδα 1 ΛΕΑ Σχήµα 3.19 Επισήµανση Χ Σ Αρχής Τµήµατος Κλάδου Εξόδου Για τους κλάδους εξόδου από τον άξονα του αυτοκινητοδρόµου προς τοπικά δίκτυα, ως τέλος (Τ) ορίζεται το σηµείο τοµής του κλάδου µε το τοπικό δίκτυο, το οποίο προσδιορίζεται βάσει της θέσης του τελευταίου στοιχείου - εξοπλισµού (π.χ. ιστός οδοφωτισµού, στηθαίο ασφαλείας, πινακίδα) που βρίσκεται στον κλάδο και ανήκει στον Φ Α (Σχήµα 3.20). Τοπικό ίκτυο Πρόσβασης Τελευταίο Στοιχείο Φ Α Τέλος Τµήµατος Κλάδου Εξόδου Κλάδος Εξόδου από Αυτοκινητόδροµο Σχήµα 3.20 Επισήµανση Χ Σ Τέλους Τµήµατος Κλάδου Εξόδου 76

87 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Κλάδοι Εισόδου Για τους κλάδους εισόδου στον άξονα του αυτοκινητοδρόµου από τοπικά δίκτυα πρόσβασης, ως αρχή (ΧΘ: 0+000) ορίζεται το σηµείο έναρξης της λωρίδας επιβράδυνσης επί του τοπικού δικτύου πρόσβασης ή συµβατικά βάσει της θέσης του πρώτου στοιχείου - εξοπλισµού (π.χ. ιστός οδοφωτισµού, στηθαίο ασφαλείας, πινακίδα) που βρίσκεται στον κλάδο και ανήκει στον Φ Α (Σχήµα 3.21). Τοπικό ίκτυο Πρόσβασης Πρώτο Στοιχείο Φ Α Αρχή Τµήµατος Κλάδου Εισόδου Κλάδος Εισόδου στον Αυτοκινητόδροµο Σχήµα 3.21 Επισήµανση Χ Σ Αρχής Τµήµατος Κλάδου Εισόδου Για τους κλάδους εισόδου στον άξονα του αυτοκινητοδρόµου από τοπικά δίκτυα πρόσβασης, ως τέλος ορίζεται το σηµείο τερµατισµού της λωρίδας επιτάχυνσης επί του άξονα του αυτοκινητοδρόµου (Σχήµα 3.22). Λωρίδα 2 Λωρίδα 1 ΛΕΑ Τέλος Τµήµατος Κλάδου Εισόδου Λωρίδα 2 Λωρίδα 1 Κλάδος ΛΕΑ Εισόδου Σχήµα 3.22 Επισήµανση Χ Σ Τέλους Τµήµατος Κλάδου Εισόδου 77

88 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Παραδείγµατα ιαγραµµάτων Κωδικοποίησης ΓΣΑ στους Κλάδους Α/Κ της ΕΟ Παρακάτω παρατίθενται ενδεικτικά δύο (2) διαγράµµατα κωδικοποίησης του ΓΣΑ επί των κλάδων των Α/Κ της ΕΟ. ιάγραµµα Κωδικοποίησης ΓΣΑ Κλάδων Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα. ιάγραµµα Κωδικοποίησης ΓΣΑ Κλάδων Α/Κ 35 Βαφαίϊκων ( υτικής Ξάνθης). 78

89 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς 3.6 Κωδικοποίηση Εγκάρσιων Θέσεων Όπως προαναφέρθηκε, η θέση ενός στοιχείου ή µιας φθοράς στη διατοµή ενός Τµήµατος του αυτοκινητοδρόµου (Εγκάρσια Θέση ΕΘ) προσδιορίζεται µε τη χρήση σχετικών κωδικών που δηµιουργήθηκαν για αυτό το σκοπό. Η µέτρηση των ΕΘ αρχίζει από την άκρα δεξιά πλευρά της οδού (δεξί πρανές άξονα ή κλάδων Α/Κ), που συνήθως ορίζεται από την περίφραξη και αναφέρεται σε κάθε Τµήµα ανά κατεύθυνση. Η αναφορά της ΧΘ και της αντίστοιχης ΕΘ ανά κατεύθυνση, προσδιορίζει τη θέση των στοιχείων και των φθορών σε κάθε Τµήµα του αυτοκινητοδρόµου. Οι προτεινόµενοι κωδικοί των ΕΘ του ΓΣΑ που χρησιµοποιούνται είναι οι ακόλουθοι (Πίνακας 3.2): Πίνακας 3.2 Προτεινόµενοι Κωδικοί Εγκάρσιων Θέσεων ΓΣΑ Κωδικός ΕΘ Θέση στη ιατοµή 1 εξί Πρανές 2 εξί Έρεισµα 3 Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης 4 Λωρίδα 1 5 Λωρίδα 2 6 Λωρίδα 3 7 Λωρίδα 4 8 ιαχωριστική Νησίδα ή Αριστερό Έρεισµα 9 Αριστερό Πρανές 0 Αλλού - Μη Ορισµένο Όπως αναφέρθηκε, το ΓΣΑ αντιµετωπίζει κάθε κατεύθυνση κυκλοφορίας του άξονα και των κλάδων των Α/Κ του αυτοκινητοδρόµου, ως ανεξάρτητο τµήµα. Κατά συνέπεια, αναλόγως του αριθµού των λωρίδων κυκλοφορίας του άξονα και της µορφής (µονόδροµος ή αµφίδροµος) των κλάδων των Α/Κ του αυτοκινητοδρόµου, οι πιθανές ΕΘ είναι οι παρακάτω (Πίνακας 3.3 και Σχήµατα 3.23, 3.24, 3.25, 3.26): Πίνακας 3.3 Πιθανές ΕΘ Τµήµατος Άξονα και Κλάδου Α/Κ Τµήµα Άξονα ή Κλάδου Α/Κ Θέσεις στη ιατοµή (Εγκάρσιες θέσεις) Άξονας, µε 2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και ΛΕΑ Άξονας, µε 3 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και ΛΕΑ Άξονας, µε 4 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και ΛΕΑ Κλάδος Α/Κ, µονής κατεύθυνσης, 1 λωρίδας κυκλοφορίας Κλάδος Α/Κ, µονής κατεύθυνσης, 2 λωρίδων κυκλοφορίας Κλάδος Α/Κ, διπλής κατεύθυνσης, 2 λωρίδων κυκλοφορίας 79

90 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς ΕΘ χ χ χ χ χ χ χ χ ιαχωριστική Λωρίδα 2 Λωρίδα 1 ΛΕΑ εξί εξί Νησίδα Έρεισµα Πρανές Φορά Μέτρησης ΕΘ Σχήµα 3.23 ΕΘ Άξονα Αυτοκινητοδρόµου, µε 2 Λωρίδες Κυκλοφορίας ανά Κατεύθυνση και ΛΕΑ ΕΘ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ Αριστερό Αριστερό Λωρίδα 1 εξί εξί Πρανές Έρεισµα Έρεισµα Έρεισµα Φορά Μέτρησης ΕΘ Σχήµα 3.24 ΕΘ Κλάδου Α/Κ Αυτοκινητοδρόµου, Μονής Κατεύθυνσης, 1 Λωρίδας Κυκλοφορίας ΕΘ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Αριστερό Αριστερό Λωρίδα 2 Λωρίδα 1 εξί εξί Πρανές Έρεισµα Έρεισµα Έρεισµα Φορά Μέτρησης ΕΘ Σχήµα 3.25 ΕΘ Κλάδου Α/Κ Αυτοκινητοδρόµου, Μονής Κατεύθυνσης, 2 Λωρίδων Κυκλοφορίας 80

91 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς εξί εξί Λωρίδα 1 Έρεισµα Έρεισµα Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ ΕΘ Φορά Μέτρησης ΕΘ ΕΘ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Λωρίδα 1 εξί εξί Έρεισµα Έρεισµα Φορά Μέτρησης ΕΘ Επισηµάνσεις για τις ΕΘ Σχήµα 3.26 ΕΘ Κλάδου Α/Κ Αυτοκινητοδρόµου, ιπλής Κατεύθυνσης, 2 (1+1) Λωρίδων Κυκλοφορίας Η ΕΘ (8), όταν αναφέρεται στον άξονα του αυτοκινητοδρόµου, αφορά τη ιαχωριστική Νησίδα, ενώ όταν αναφέρεται σε κλάδο µονής κατεύθυνσης Α/Κ αφορά το Αριστερό Έρεισµα. Η ΕΘ (9) Αριστερό Πρανές αφορά µόνο τους κλάδους µονής κατεύθυνσης των Α/Κ. Η ΕΘ (0) Αλλού αφορά θέσεις στη διατοµή της οδού που δεν µπορούν να προσδιοριστούν µε τη χρήση των υπόλοιπων κωδικών (π.χ. φωτιστικό σώµα σήραγγας, γέφυρας σήµανσης, στύλος ελέγχου ύψους οχηµάτων). Η ΕΘ (7) Λωρίδα 4 αφορά την εφαρµογή του ΓΣΑ σε αυτοκινητοδρόµους µε 4 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση ή εφαρµόζεται για λόγους παραδοχής στην καταγραφή της ΕΘ ορισµένων στοιχείων, βάσει σχετικών κανόνων. Οι Γενικοί Κανόνες Καταγραφής, που περιγράφονται σε παρακάτω κεφάλαιο, διευκρινίζουν την εφαρµογή των ΕΘ µε χρήση ορισµένων παραδοχών. Επίσης, κατά την εφαρµογή των ΕΘ, γίνεται χρήση σχετικών διευκρινιστικών διαγραµµάτων για την αποφυγή παρανοήσεων. Η έννοια και η εφαρµογή των ΕΘ στην αρχή ίσως φαντάζει περίπλοκη και δύσκολη, αλλά η συχνή χρήση τις καθιστά σύντοµα µια τυπική διαδικασία. 81

92 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς 3.7 Σύνοψη Συµπεράσµατα Το πρώτο βήµα της δηµιουργίας ενός τυπικού Πληροφοριακού Σ Σ, είναι η χαρτογραφική αναφορά του δικτύου. Στα πλαίσια της ανάπτυξης και λειτουργίας ενός τέτοιου συστήµατος και για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας, σχεδιάστηκε και προτείνεται ένα ΓΣΑ, το οποίο και αναλύθηκε στο παρόν κεφάλαιο. Συµπερασµατικά, τα χαρακτηριστικά του ΓΣΑ είναι τα ακόλουθα: Η βασική µονάδα γραµµικής αναφοράς του ΓΣΑ είναι το Τµήµα. Ένα ή και περισσότερα Τµήµατα απαρτίζουν έναν Τοµέα, που ορίζει το µήκος του αυτοκινητοδρόµου, ανά κατεύθυνση κυκλοφορίας, µεταξύ δύο (2) διαδοχικών Α/Κ επί του άξονα της οδού. Οι κλάδοι των Α/Κ αποτελούν αυτοτελή ανεξάρτητα Τµήµατα και το σύνολο αυτών απαρτίζει τον Τοµέα ενός Α/Κ. Για τη µονοσήµαντη κωδικοποίηση των Τοµέων και των Τµηµάτων του άξονα και των κλάδων Α/Κ του αυτοκινητοδρόµου, προτείνονται, αντίστοιχα, δύο (2) κωδικοί δεκατριών (13) αλφαριθµητικών χαρακτήρων. Κάθε κατεύθυνση κυκλοφορίας αντιµετωπίζεται ανεξάρτητα. - Ως Κύρια κατεύθυνση του άξονα λαµβάνεται η κατεύθυνση κατά αύξουσα αρίθµηση των Α/Κ, (π.χ. από ύση προς Ανατολή για την ΕΟ). - Ως Κύρια κατεύθυνση κλάδου Α/Κ λαµβάνεται η κατεύθυνση του κλάδου εισόδου στον αυτοκινητόδροµο (αφορά τους κλάδους διπλής κατεύθυνσης). Οι ΧΘ αναφέρονται στα Τµήµατα του αυτοκινητοδρόµου και µηδενίζουν στο τέλος κάθε Τµήµατος (αυτοτελή χιλιοµέτρηση για κάθε Τµήµα). Οι ΕΘ προσδιορίζουν τη θέση στη διατοµή ενός Τµήµατος για κάθε ΧΘ αυτού. Αρχίζουν από την άκρα δεξιά πλευρά (συνήθως ορίζεται από την περίφραξη) της οδού (άξονα και κλάδων) και χαρακτηρίζονται από τους αντίστοιχους κωδικούς ΕΘ. Το ΓΣΑ που περιγράφηκε παραπάνω, σχεδιάστηκε βάσει της µεθόδου Τοµέα Κόµβου, σε συνδυασµό µε τη µέθοδο του Χιλιοµετρικού είκτη και αποτελεί πρόταση για εφαρµογή σε οδικά δίκτυα µε χαρακτηριστικά αυτοκινητοδρόµου, όπως π.χ. τα οδικά τµήµατα του δικτύου της ΕΟ. Στο επόµενο κεφάλαιο περιγράφεται διεξοδικά ο σχεδιασµός της δοµής του προτεινόµενου Μητρώου Αυτοκινητοδρόµου, για τις ανάγκες της καθηµερινής συντήρησης. Ο σχεδιασµός της δοµής του Μητρώου Αυτοκινητοδρόµου αποτελεί το δεύτερο βήµα της δηµιουργίας του τυπικού πληροφοριακού Σ Σ της παρούσας εργασίας. 82

93 Κεφάλαιο 3 ο. Σχεδιασµός και Εφαρµογή Γραµµικού Συστήµατος Αναφοράς Βιβλιογραφία 1. Highway Location Reference Methods, Transportation Research Board, Washington D.C., NHCRP Report 21, Location Referencing System Guide for Road Controlling Authorities, HTC Infrastrusture Management Ltd, Report M001-4/1, RIMS, New Zealand, droad 6.0 Reference Manual, Deighton Associates Ltd (DAL), Canada, User Manual for the Highways Agency s Routine Maintenance Management System, Highways Agency, Operations Support Division, RMMS manual, London, Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 3: Μητρώο Αυτοκινητόδροµου για τη Στοιχειώδη Συντήρηση, Μέρος 1, Γραµµικό Σύστηµα Αναφοράς, EOAE, Κωδικοποίηση Αναγραφών Πληροφοριακών Πινακίδων και Αρίθµηση Κόµβων Εγνατίας Οδού, /νση Λειτουργίας, ΕΟΑΕ,

94 Κεφάλαιο 4 ο Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου

95 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4 Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4.1 Εισαγωγή Το δεύτερο βήµα της δηµιουργίας ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, είναι η καταγραφή των στοιχείων του αυτοκινητοδρόµου ( ιάγραµµα 4.1). Ως στοιχεία (items) θεωρούνται τα χαρακτηριστικά (εξοπλισµός) της οδού τα οποία εξυπηρετούν βασικές λειτουργίες του δικτύου π.χ. ασφάλειας, σήµανσης, αποχέτευσης και η ύπαρξη τους θεωρείται µόνιµη (µόνιµος εξοπλισµός). Η καταγραφή αφορά τη θέση (ΧΘ και ΕΘ) καθώς και τα περιγραφικά δεδοµένα των στοιχείων και αποσκοπεί στη δηµιουργία του Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου (ΜΣΑ). Η χρησιµότητα του ΜΣΑ έγκειται στο ότι αποτελεί αποτύπωση της περιουσίας του κάθε Φ Α, ενώ συγχρόνως, παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες για την ορθή και τεκµηριωµένη ανάθεση των διαθέσιµων πόρων, για τον ακριβή υπολογισµό του κόστους των εργασιών συντήρησης καθώς και για τον προσδιορισµό, τον προγραµµατισµό και την επίβλεψη των υπόψη εργασιών. - Σύστηµα Αναφοράς - Μητρώο Οδού - εδοµένα Συντήρησης Βάση εδοµένων Αναφορές Χάρτες ιαγράµµατα ιάγραµµα 4.1 ιαδικασία ηµιουργίας Τυπικού Πληροφοριακού Σ Σ Όπως προαναφέρθηκε, η ύπαρξη του µητρώου στοιχείων - εξοπλισµού του αυτοκινητοδρόµου, επιτρέπει (Local Authority Associations, 1989): Την ορθολογική προσέγγιση στην ανάπτυξη και τον έλεγχο του προϋπολογισµού συντήρησης. Τη βελτίωση του σχεδιασµού, της διατύπωσης των συµβάσεων και του ελέγχου των εργασιών. Την αναγνώριση λειτουργικών βελτιώσεων, ειδικά για εργασίες συντήρησης ρουτίνας. Την καλύτερη κατανόηση της τροποποίησης του όγκου των απαιτήσεων, όπως π.χ. την τοποθέτηση νέων ιστών οδοφωτισµού ή στηθαίων ασφαλείας σε κάποιο τµήµα του οδικού δικτύου. Τον αντικειµενικό υπολογισµό των ποσοτήτων, όπως την επιφάνεια των ερεισµάτων όπου κόβονται χόρτα ή τον αριθµό των φρεατίων που καθαρίζονται κ.λπ. Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφεται ο σχεδιασµός της δοµής του ΜΣΑ για τις ανάγκες της δηµιουργίας ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ για τους Ελληνικούς αυτοκινητοδρόµους. Στην ουσία, πρόκειται για µια µεθοδολογία (οδηγό) δηµιουργίας ΜΣΑ και ο σχεδιασµός του αποτελεί πρόταση ως προδιαγραφή, για εφαρµογή στα οδικά δίκτυα µε χαρακτηριστικά αυτοκινητοδρόµου. Το ΜΣΑ περιλαµβάνει τις απαραίτητες πληροφορίες για κάθε στοιχείο του αυτοκινητοδρόµου και προέκυψε κατόπιν εκτίµησης των αναγκών της καθηµερινής συντήρησης καθώς και υποδείξεων των αρµόδιων µηχανικών του Τοµέα ΛΕΣ της ΕΟΑΕ, όπου και εφαρµόζεται (τελεί υπό έγκριση από το ΥΠΕΧΩ Ε ως προσωρινή προδιαγραφή - ΕΟΑΕ, 2002). 85

96 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4.2 Χαρακτηριστικά ΜΣΑ Η δοµή του ΜΣΑ είναι ανοιχτή και µπορεί να τροποποιείται αναλόγως των απαιτήσεων κάθε Φ Α, καθώς τα στοιχεία και οι σχετικές περιγραφικές πληροφορίες που περιέχουν είναι ενδεικτικά. Η καταγραφή της θέσης των στοιχείων του ΜΣΑ πραγµατοποιείται βάσει του ΓΣΑ, που περιγράφτηκε στο προηγούµενο κεφάλαιο. Κάθε στοιχείο του ΜΣΑ αναγνωρίζεται από ένα µονοσήµαντο διψήφιο κωδικό λατινικών χαρακτήρων, που χρησιµοποιείται στη διαχείριση των δεδοµένων από το λογισµικό του πληροφοριακού Σ Σ. Ο πίνακας 4.1 παρουσιάζει τα προτεινόµενα στοιχεία του ΜΣΑ µε τους αντίστοιχους κωδικούς τους, ταξινοµηµένα σε κατηγορίες. Πίνακας 4.1 Προτεινόµενα Στοιχεία - Εξοπλισµός ΜΣΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΩ ΙΚΟΣ Οδόστρωµα OD Έρεισµα ER Οδοποιία ιαχωριστική (Κεντρική) Νησίδα DN Κατευθυντήρια Νησίδα KN Πεζοδρόµιο PZ Επίχωµα / Όρυγµα EO Φρεάτιο FR Ρείθρο RI Αποχέτευση Βαθµιδωτό Ρείθρο VR Τάφρος TF Οχετός OH Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης EA Στηθαίο Ασφαλείας SA Απορροφητής Ενέργειας AE Αντιθαµβωτικό Πέτασµα AN Ασφάλεια Περίφραξη PE Ηχοπέτασµα IH ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων DK Τοίχος Συγκράτησης Καταπτώσεων TS Στύλος Ελέγχου Ύψους Οχηµάτων ΕΥ Κατά Μήκος ιαγράµµιση DM Λοξή ιαγράµµιση DL Σήµανση Εγκάρσια & Ειδική ιαγράµµιση DΕ Οριοδείκτης OR Πινακίδα Σήµανσης PI Χιλιοµετρικός είκτης Συντήρησης DS Ιστός Οδοφωτισµού IΟ Πίνακας ιανοµής Οδοφωτισµού PO Φωτεινός Σηµατοδότης FA Επαγωγικός Βρόχος EP Ηλεκτροµηχανολογικά ιάταξη Τηλεµατικής TD Ερµάριο ιανοµής Σήραγγας ED Ερµάριο Ανάγκης Σήραγγας ES Φωτιστικό Σώµα Σήραγγας FS Ανεµιστήρας Αερισµού Σήραγγας AS Γέφυρα GE Σήραγγα SI Τεχνικά Κάτω ιάβαση KD Άνω ιάβαση AD Τοίχος Αντιστήριξης TA 86

97 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Η ταξινόµηση των στοιχείων του ΜΣΑ, πραγµατοποιήθηκε βάσει των αντίστοιχων κατηγοριών των Οδηγιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003): 1. Οδοστρώµατα 2. Νησίδες, Κρασπεδόρειθρα και Πεζοδρόµια 3. Αποχέτευση 4. Επιχώµατα και Ορύγµατα 5. Πράσινο 6. Εξοπλισµός Ασφαλείας και Προστασίας 7. Σήµανση 8. Ηλεκτροµηχανολογικές Εγκαταστάσεις 9. Καθαριότητα Όπως αναφέρθηκε και στο 2 ο Σηµειακά και Γραµµικά. κεφάλαιο, τα στοιχεία του ΜΣΑ διακρίνονται σε Συγκεκριµένα: Σηµειακά στοιχεία θεωρούνται τα στοιχεία εξοπλισµός της οδού τα οποία προσδιορίζονται σε µια συγκεκριµένη θέση ενός τµήµατος και η ΧΘ ΑΡΧΗΣ ταυτίζεται (πραγµατικά ή βάσει παραδοχής) µε τη ΧΘ ΤΕΛΟΥΣ (π.χ. φρεάτια, πινακίδες σήµανσης, άνω διαβάσεις, οχετοί, ιστοί οδοφωτισµού). Γραµµικά στοιχεία θεωρούνται τα στοιχεία εξοπλισµός της οδού τα οποία εκτείνονται κατά µήκος ενός τµήµατος και η ΧΘ ΑΡΧΗΣ διαφέρει από τη ΧΘ ΤΕΛΟΥΣ (π.χ. στηθαία ασφαλείας, ερείσµατα, νησίδες). 4.3 Σχεδιασµός οµής ΜΣΑ Στη συνέχεια του κεφαλαίου περιγράφεται ο προτεινόµενος σχεδιασµός της δοµής του ΜΣΑ για κάθε στοιχείο αυτού. Συγκεκριµένα, για κάθε στοιχείο παρατίθενται οι διαστάσεις του (σηµειακό ή γραµµικό), ο διψήφιος λατινικός κωδικός του, οι πληροφορίες θέσης (ΧΘ µε ακρίβεια ± 1 µ. και ΕΘ), οι σχετικές περιγραφικές πληροφορίες, τυχόν σχόλια, προαιρετικές πληροφορίες εκτός πεδίου καθώς και ορισµένες παραδοχές - κανόνες σε σχέση µε την καταγραφή των δεδοµένων. Ορισµένες από τις περιγραφικές πληροφορίες είναι προκαθορισµένες (π.χ. τύπος, υλικό) και παρέχεται η δυνατότητα επιλογής (βάσει σχετικού αύξοντα αριθµού - η επιλογή Άλλο (σχολιάστε) λαµβάνει πάντα τον αύξων αριθµό 99 ), ενώ για τις υπόλοιπες περιγραφικές πληροφορίες δίδεται η δυνατότητα εισαγωγής καταχώρησης της σχετικής πληροφορίας (π.χ. ΧΘ, ΕΘ, πλάτος, ύψος). Στο παράρτηµα Α παρατίθενται οι ορισµοί των στοιχείων του ΜΣΑ. Οι ορισµοί προέρχονται από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας ΚΟΚ (Εκδόσεις Σάκκουλα, 2000) και τις ΟΣΜΕΟ (ΕΟΑΕ, 1998). 87

98 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4.4 Οδοποιία Οδόστρωµα Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: OD Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Αριθµός Λωρίδων Κυκλοφορίας: Πλάτος (Συνολικό) Λωρίδων Κυκλοφορίας (± 0.1 µ): Πλάτος ΛΕΑ (± 0.1 µ): Επιφάνεια Κύλισης: 1. Ασφαλτόµιγµα 2. Σκυρόδεµα 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Αντιολισθηρά στρώση: 1. Ναι 2. Όχι Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το οδόστρωµα ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο χωρίς εγκάρσια θέση. 88

99 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ΛΕΑ: Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης. Ως ΛΕΑ ορίζεται το τµήµα του οδοστρώµατος έξω από τη (τις) λωρίδα (ες) κυκλοφορίας, που προορίζεται για την κυκλοφορία οχηµάτων του Φ Α, της Τροχαίας, της Πυροσβεστικής, των ΕΚΑΒ κ.λπ. Το πλάτος (συνολικό) των λωρίδων κυκλοφορίας επί του άξονα, αρχίζει από τη διαχωριστική (κεντρική) νησίδα και τελειώνει στη δεξιά οριογραµµή που ορίζει τη ΛΕΑ (χωρίς να περιλαµβάνει την οριογραµµή). Το πλάτος της/των λωρίδας/ων κυκλοφορίας επί των κλάδων των Α/Κ, αρχίζει από το αριστερό έρεισµα και τελειώνει στο δεξί (κλάδος µίας κατεύθυνσης), ή αρχίζει από τη διαχωριστική (κεντρική) νησίδα ή τη διαχωριστική διαγράµµιση και τελειώνει στο δεξί έρεισµα (κλάδοι δύο κατευθύνσεων). Το πλάτος της ΛΕΑ περιλαµβάνει την άκρα δεξιά οριογραµµή της λωρίδας 1 και τελειώνει στην αρχή του ερείσµατος. Τα πλάτη θα πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον κάθε 100 µ. ή όπου οπτικά είναι εµφανής η αλλαγή και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). 89

100 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Έρεισµα Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: ER Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Πλάτος (± 0.1 µ): Κράσπεδο: Επιφάνεια: Χώρος Στάθµευσης (Parking): 1. Ναι 2. Όχι 1. Αµµοχάλικο 2. Φυτική Γη 3. Άσφαλτος 4. Σκυρόδεµα 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Ναι 2. Όχι Αριθµός ένδρων: Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το έρεισµα ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. 90

101 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Τα πλάτη πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον κάθε 50 µ. ή όπου οπτικά είναι εµφανής η αλλαγή και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). Τα πλάτη µετρώνται στις θέσεις α, β και γ, εφόσον το µήκος του ερείσµατος δεν υπερβαίνει τα 50 µ. (βλέπε και κανόνα 13, παραγράφου 5.2, κεφαλαίου 5). Αν το µήκος είναι µεγαλύτερο από 50 µ., τότε τα πλάτη µετριούνται και σε ενδιάµεσες θέσεις, ώστε να αποδίδεται (χονδρικώς) η γεωµετρία (Σχήµα 4.1). β α γ Μήκος < 50 µ Σχήµα 4.1 Θέσεις Μέτρησης Πλάτους Ερείσµατος Η επιλογή 1. Ναι και 2. Όχι στο πεδίο Κράσπεδο αναφέρεται αντίστοιχα στην ύπαρξη ή όχι κρασπέδου επί του ερείσµατος. Η επιλογή 1. Ναι και 2. Όχι στο πεδίο Χώρος Στάθµευσης (Parking) αναφέρεται αντίστοιχα στην ύπαρξη ή όχι Χώρου Στάθµευσης (Parking) επί του ερείσµατος. Στο πεδίο Αριθµός ένδρων καταχωρείται το πλήθος των δένδρων που βρίσκονται επί του ερείσµατος. Καταχωρούνται τα δένδρα ύψους > 1µ. και διαµέτρου > 0,2 µ. που ανήκουν στον Φ Α. 91

102 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ιαχωριστική (Κεντρική) Νησίδα Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: DN Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Πλάτος (± 0.1 µ): Επιφάνεια: Φωτισµός: 1. Ασφαλτόµιγµα 2. Χώµα 3. Αµµοχάλικο 4. Πράσινο 5. Πλάκες 6. Μόνο Στηθαίο Ασφαλείας Όχι νησίδα 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Ναι 2. Όχι Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η διαχωριστική νησίδα ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο χωρίς εγκάρσια θέση. Η διαχωριστική νησίδα καταγράφεται µόνο στην κύρια κατεύθυνση. Τα πλάτη πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον κάθε 50 µ. ή όπου οπτικά είναι εµφανής η αλλαγή και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). 92

103 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ως πλάτος εισάγεται η απόσταση µεταξύ της εξωτερικής πλευράς των στηθαίων ασφαλείας της διαχωριστικής (κεντρικής) νησίδας. Στοιχεία της οδού που βρίσκονται στη διαχωριστική νησίδα (ΕΘ 8) καταγράφονται µόνο στην κύρια κατεύθυνση. Εξαίρεση αποτελούν τα στηθαία ασφαλείας ή άλλα στοιχεία που εφαρµόζονται σ αυτά π.χ. αντιθαµβωτικά πετάσµατα, που καταγράφονται ανά κατεύθυνση σε περίπτωση που αποτελούν ξεχωριστά στοιχεία για κάθε κατεύθυνση. Στην περίπτωση που η διαχωριστική νησίδα ορίζεται µε κεντρικό διαχωριστικό στηθαίο ασφαλείας αµφίπλευρου τύπου (ΑΣΟ) τότε στο πεδίο Επιφάνεια εισάγεται η τιµή 6 ( Μόνο Στηθαίο Ασφαλείας Όχι νησίδα ) και στο πεδίο Πλάτος εισάγεται η τιµή µηδέν (0). Στο πεδίο Φωτισµός σηµειώνεται η ύπαρξη ή όχι ιστών οδοφωτισµού στο συγκεκριµένο τµήµα της διαχωριστικής (κεντρικής) νησίδας. Οι ιστοί οδοφωτισµού (Κωδ. ΙΟ) καταγράφονται ως ξεχωριστά στοιχεία. 93

104 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κατευθυντήρια Νησίδα Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: KN Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Πλάτος (± 0.1 µ): Επιφάνεια: Φωτισµός: 1. Ασφαλτόµιγµα 2. Χώµα 3. Αµµοχάλικο 4. Πράσινο 5. Πλάκες. 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Ναι 2. Όχι Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η κατευθυντήρια νησίδα ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Η κατευθυντήρια νησίδα καταγράφεται στην ΕΘ της λωρίδας της κύριας κατεύθυνσης του κλάδου (βλέπε και κανόνες 7, 8 παραγράφου 5.2, κεφαλαίου 5). 94

105 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ως πλάτος της κατευθυντήριας νησίδας θεωρείται το µέσο πλάτος αυτής ή εφαρµόζεται ο κανόνας 13 της παραγράφου 5.2, κεφάλαιο 5. Στο πεδίο Φωτισµός σηµειώνεται η ύπαρξη ή όχι ιστών οδοφωτισµού στο συγκεκριµένο τµήµα της διαχωριστικής (κεντρικής) νησίδας. Οι ιστοί οδοφωτισµού (Κωδ. ΙΟ) καταγράφονται ως ξεχωριστά στοιχεία. 95

106 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πεζοδρόµιο Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: PZ Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Πλάτος (± 0.1 µ): Επιφάνεια: Θέση: 1. Πλάκες 2. Σκυρόδεµα.99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Τεχνικό 2. Σήραγγα 3. Νησίδα 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το πεζοδρόµιο ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Τα πλάτη πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον κάθε 50 µ. ή όπου οπτικά είναι εµφανής η αλλαγή και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). 96

107 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Επίχωµα και Όρυγµα Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: ΕΟ Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Κεκλιµένο Ύψος (H) (± 1 µ): Γωνία (± 5 µοίρες): Επιφάνεια: ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων Τοίχος Συγκράτησης Καταπτώσεων Αγκύρια Συγκράτησης 1. Χώµα 2. Πράσινο 3. Βράχος Πέτρα 99. Άλλο 1. Ναι 2. Όχι 1. Ναι 2. Όχι 1. Ναι 2. Όχι Αριθµός ένδρων: Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : 97

108 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το επίχωµα και το όρυγµα ορίζονται ως γραµµικά στοιχεία. Για να διακρίνονται τα ορύγµατα από τα επιχώµατα, οι γωνίες για τα ορύγµατα θεωρούνται αρνητικές ενώ για τα επιχώµατα θετικές (Σχήµα 4.2). Οι γωνίες µετριούνται µε φορητό κλισίµετρο. Οι ΧΘ πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον κάθε 100 µ. ή όπου αλλάζει κάποιο από τα χαρακτηριστικά (π.χ. γωνία) και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες τιµές τους (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). Το Κεκλιµένο Ύψος (H) φαίνεται στο Σχήµα 4.2. Όρυγµα Θ Η Οδόστρωµα Θ Η Επίχωµα Σχήµα 4.2 Γωνίες (Θ) & Ύψη (Η) Επιχώµατος / Ορύγµατος Στο πεδίο ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων σηµειώνεται η ύπαρξη ή όχι διχτύου συγκράτησης καταπτώσεων στο συγκεκριµένο τµήµα του ορύγµατος. Το δίχτυ συγκράτησης καταπτώσεων (Κωδ. DK) καταγράφεται ως ξεχωριστό στοιχείο. Στο πεδίο Τοίχος Συγκράτησης Καταπτώσεων σηµειώνεται η ύπαρξη ή όχι τοίχου συγκράτησης καταπτώσεων στο συγκεκριµένο τµήµα του ορύγµατος. Ο τοίχος συγκράτησης καταπτώσεων (Κωδ. TS) καταγράφεται ως ξεχωριστό στοιχείο. Στο πεδίο Αγκύρια Συγκράτησης σηµειώνεται η ύπαρξη ή όχι αγκυρίων συγκράτησης στο συγκεκριµένο τµήµα του ορύγµατος. Στο πεδίο Αριθµός ένδρων καταχωρείται το πλήθος των δένδρων που βρίσκονται επί του Επιχώµατος ή του Ορύγµατος. Καταχωρούνται τα δένδρα ύψους > 1µ. και διαµέτρου > 0,2 µ. που ανήκουν στον Φ Α. 98

109 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4.5 Αποχέτευση Φρεάτιο Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: FR Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια θέση: Τύπος: 1. Υδροσυλλογής (Πλευρικού Στοµίου) 2. Υδροσυλλογής (µε Σχάρα) 3. Επίσκεψης (Ελέγχου - Συντήρησης) 4. Απορροής (Μικτά Υδροσυλλογής & Επίσκεψης) 5. Ελέγχου Ροής 6. Συµβολής Αγωγών & Στραγγιστηρίων 7. Ελέγχου Στραγγιστηριού 8. Πτώσης 9. Αναχαίτισης 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορία Εκτός Πεδίου Βάθος (± 0,10 µ): Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το φρεάτιο ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Φρεάτια που βρίσκονται στη διαχωριστική (κεντρική) νησίδα καταγράφονται µόνο στην κύρια κατεύθυνση. 99

110 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ρείθρο Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: RI Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια θέση: Πλάτος (± 0.1 µ): Τύπος: 1. Κρασπεδόρειθρο 2. Κοίλο 3. Κιβωτοειδές 4. Σχισµής 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το ρείθρο ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Σε περίπτωση που το πλάτος του ρείθρου δεν είναι σταθερό, τότε προσµετράται σε κάθε αλλαγή του ή τουλάχιστον κάθε 100 µ. και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). 100

111 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Βαθµιδωτό Ρείθρο Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: VR Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Πλάτος (± 0.1 µ): Μήκος (± 0.1 µ): Εκτός Περίφραξης: 1. Ναι 2. Όχι Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το βαθµιδωτό ρείθρο ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Το µήκος προσµετράται έως την περίφραξη. Στο πεδίο Εκτός Περίφραξης σηµειώνεται αν το βαθµιδωτό ρείθρο συνεχίζει και εκτός της περιφράξεως τους αυτοκινητοδρόµου. 101

112 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Τάφρος Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: TF Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ ): Εγκάρσια Θέση: ιατοµή: 1. Τριγωνική 2. Τραπεζοειδής 3. Ορθογωνική 4. Κυκλική 99. Άλλο (σχολιάστε) Πλάτος (± 0.1 µ): Επένδυση: Τύπος: 1. Ναι 2. Όχι 1. Οφρύος 2. ιακοπής 3. Αναχαίτισης (Πίσω από Τοίχο) 4. Συνέχειας 5. Ερείσµατος 6. Ποδός 7. Αποχέτευσης 8. Αβαθείς Πλευρικές 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : 102

113 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η τάφρος ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Σε περίπτωση που το πλάτος της τάφρου δεν είναι σταθερό, τότε προσµετράται σε κάθε αλλαγή του ή τουλάχιστον κάθε 100µ. και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). 103

114 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Οχετός Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: OH Χ. Θ. (± 1 µ): ID Κωδικός: Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Αντίστροφη Χ. Θ. (± 1 µ): ιαστάσεις (Μήκος Πλάτος Ύψος) (± 0,10 µ): Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο οχετός ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο χωρίς εγκάρσια θέση. Η καταγραφή της ΧΘ αφορά τη θέση που αρχίζει το άνοιγµα του οχετού κατά τη διεύθυνση της κυκλοφορίας. Οι οχετοί καταγράφονται µόνο στην κύρια κατεύθυνση. Σε περίπτωση που δεν είναι ορατοί, τότε καταγράφονται στη δευτερεύουσα (αντίστροφη) κατεύθυνση και η ΧΘ ανάγεται στην κύρια. Η Αντίστροφη ΧΘ για τους οχετούς του άξονα, αφορά τη ΧΘ κατά τη αντίθετη, (από την κύρια) κατεύθυνση και προκύπτει µε αναγωγή. 104

115 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: EA Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Εκτός Περίφραξης: 1. Ναι 2. Όχι Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου ιάµετρος (± 0,1 µ): Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η έξοδος αγωγού αποχέτευσης ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Στο πεδίο Εκτός Περίφραξης σηµειώνεται αν η έξοδος του αγωγού αποχέτευσης βρίσκεται εντός ή εκτός της περιφράξεως τους αυτοκινητοδρόµου. 105

116 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4.6 Ασφάλεια Στηθαίο Ασφαλείας Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: SA Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: Αντανακλαστικό Στοιχείο: Σχήµα Αντανακλαστικού Στοιχείου: 1. ΜΣΟ 2. ΑΣΟ 3. ΣΤΕ 4. Κινητά Στηθαία 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Ναι 2. Όχι 1. Τραπεζοειδές 2. Κυκλικό 3. Ορθογωνικό 99. Άλλο (σχολιάστε) Απόσταση Μεταξύ Ανταν/τικών (µ): Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Περιγραφή Τύπου: Κωδικός Μελέτης: 106

117 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το στηθαίο ασφαλείας ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Το κεντρικό διαχωριστικό στηθαίο ασφαλείας αµφίπλευρου τύπου (ΑΣΟ), καταγράφεται µόνο στην κύρια κατεύθυνση (ΕΘ 8). Τα διπλά στηθαία ασφαλείας που βρίσκονται στη διαχωριστική νησίδα καταγράφονται ανά κατεύθυνση και όχι στο τµήµα της κύριας κατεύθυνσης. Η καταγραφή των ΧΘ (και των αντίστοιχων συντεταγµένων Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ) αφορά, εκτός των θέσεων έναρξης και τερµατισµού του στηθαίου ασφαλείας και τις θέσεις στις οποίες αλλάζει ο τύπος. Σε κάθε περίπτωση οι ΧΘ καταγράφονται τουλάχιστον κάθε 100µ. Αναλυτική περιγραφή των τύπων των στηθαίων ασφαλείας παρατίθεται στα Πρότυπα Οδοποιίας (ΠΟ) των Προτύπων Κατασκευής Έργων (ΠΚΕ): ΠΟ-Σ24β, ΠΟ-Σ25β και ΠΟ-Σ26δ (ΥΠΕΧΩ Ε, 1989). Η επιλογή 1. Ναι και 2. Όχι στο πεδίο Αντανακλαστικό Στοιχείο αναφέρεται αντίστοιχα στην ύπαρξη ή όχι Αντανακλαστικoύ Στοιχείου επί του στηθαίου ασφαλείας. Στο πεδίο Περιγραφή Τύπου καταχωρείται ο τύπος του στηθαίου ασφαλείας βάσει της σχετικής µελέτης και των Προτύπων Οδοποιίας ΠΟ-Σ24β, ΠΟ-Σ25β και ΠΟ-Σ26δ. 107

118 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Απορροφητής Ενέργειας Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: ΑΕ Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Μήκος (± 0.10 µ): Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Τύπος: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο απορροφητής ενέργειας ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Στο πεδίο Τύπος εισάγεται βασική περιγραφή του συστήµατος καθώς και ο κατασκευαστής. 108

119 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Αντιθαµβωτικό Πέτασµα Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: ΑΝ Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Ανακλαστήρες: 1. Ναι 2. Όχι ιάκενα (± 0.1 µ): Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Τύπος: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το αντιθαµβωτικό πέτασµα ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Το αντιθαµβωτικό πέτασµα καταγράφεται τουλάχιστον κάθε 100µ. και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). Στο πεδίο ιάκενα εισάγεται η απόσταση µεταξύ διαδοχικών τεµαχίων αντιθαµβωτικών. Τα αντιθαµβωτικά πετάσµατα καταγράφονται ανά κατεύθυνση και όχι στο τµήµα της κύριας κατεύθυνσης (περίπτωση στηθαίου ασφαλείας ΜΣΟ). Σε περίπτωση που τα αντιθαµβωτικά πετάσµατα βρίσκονται σε στηθαίο ασφαλείας αµφίπλευρου τύπου (ΑΣΟ) τότε καταγράφονται µόνο στην κύρια κατεύθυνση. Στο πεδίο Τύπος εισάγεται βασική περιγραφή του συστήµατος καθώς και ο κατασκευαστής. 109

120 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Περίφραξη Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: PE Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Ελεύθερο Ύψος (± 0,1 µ): Τύπος Στύλων: 1. Σίδερο 2. Τσιµέντο 99. Άλλο (Σχολιάστε) Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η περίφραξη ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Η περίφραξη καταγράφεται τουλάχιστον κάθε 100µ. και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). Στο πεδίο Ελεύθερο Ύψος εισάγεται το ύψος από την επιφάνεια του εδάφους. 110

121 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ηχοπέτασµα Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: ΙΗ Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Τύπος: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το ηχοπέτασµα ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Το ηχοπέτασµα καταγράφεται τουλάχιστον κάθε 100µ. και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). Στο πεδίο Τύπος εισάγεται βασική περιγραφή του συστήµατος καθώς και ο κατασκευαστής, όταν η πληροφορία είναι διαθέσιµη. 111

122 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: DK Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Κεκλιµένο Ύψος (Η) (± 1 µ): Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Τύπος: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το δίχτυ συγκράτησης καταπτώσεων ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Το Κεκλιµένο Ύψος φαίνεται στο Σχήµα 4.3. Το δίχτυ συγκράτησης καταπτώσεων καταγράφεται τουλάχιστον κάθε 100µ. ή όπου αλλάζει το κεκλιµένο ύψος και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). Η Σχήµα 4.3 Κεκλιµένο Ύψος (Η) 112

123 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Τοίχος Συγκράτησης Καταπτώσεων Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: TS Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Ύψος (± 0.1 µ): Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο τοίχος συγκράτησης καταπτώσεων ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Ο τοίχος συγκράτησης καταπτώσεων καταγράφεται τουλάχιστον κάθε 100µ. ή όπου αλλάζει το κεκλιµένο ύψος και κατά συνέπεια στα σηµεία αυτά λαµβάνονται και οι αντίστοιχες ΧΘ (καθώς και οι αντίστοιχες συντεταγµένες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). 113

124 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Στύλος Ελέγχου Ύψους Οχηµάτων Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: ΕΥ Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: 1. Σταθερός Στύλος 2. Αιωρούµενος Στύλος Μονός 3. Αιωρούµενος Στύλος ιπλός 99. Άλλο (Σχολιάστε) Ελεύθερο Ύψος (± 0.10 µ): Κωδικός Όνοµα Σήραγγας: Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο στύλος ελέγχου ύψους οχηµάτων ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Στο πεδίο Ελεύθερο Ύψος εισάγεται το ύψος από την επιφάνεια του οδοστρώµατος. Στο πεδίο Κωδικός Όνοµα Σήραγγας καταγράφεται ο κωδικός ή/και το όνοµα της σήραγγας επί ή προ της οποίας βρίσκεται ο στύλος ελέγχου ύψους οχηµάτων. 114

125 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4.7 Σήµανση Κατά Μήκος ιαγράµµιση Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: DM Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Πλάτος (± 0.01 µ): Γραµµή (± 0.1 µ): ιάκενο (± 0.1 µ): Κατηγορία: Τύπος: Χρώµα: Υλικό: 1. ιπλή Γραµµή 2. Μονή Γραµµή 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Συνεχής Γραµµή 2. ιακεκοµµένη Γραµµή 3. Συνεχής και ιακεκοµµένη Γραµµή 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Λευκό 2. Κίτρινο 1. Χρώµα 2. Θερµοπλαστικό 3. Ψυχροπλαστικό 4. Ταινία Αυτοκόλλητη 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης ιαγράµµισης: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η κατά µήκος διαγράµµιση ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Τα πεδία Γραµµή και ιάκενο συµπληρώνονται µόνο για τις διακεκοµµένες και τις συνεχείς / διακεκοµµένες διαγραµµίσεις. Στις άλλες περιπτώσεις εισάγεται η τιµή µηδέν (0). Οι διαγραµµίσεις καταγράφονται στην ΕΘ της λωρίδας κυκλοφορίας που βρίσκεται στα δεξιά τους. Οι ιδιαιτερότητες στην επιφάνεια των διαγραµµίσεων (π.χ. Ανάγλυφο) αναγράφονται στα σχόλια. 115

126 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Λοξή ιαγράµµιση Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: DL Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Πλάτος (± 0.01 µ): Κατηγορία: Χρώµα: Υλικό: 1. Λοξές Παράλληλες Γραµµές 2. «Λοχίας» ( ) 3. Σταυροειδείς Γραµµές 4. Πλήρης Επιφάνεια 5. Τεθλασµένη Γραµµή (ζικ-ζακ) 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Λευκό 2. Κίτρινο 1. Χρώµα 2. Θερµοπλαστικό 3. Ψυχροπλαστικό 4. Ταινία Αυτοκόλλητη 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης ιαγράµµισης: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η λοξή διαγράµµιση ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Οι διαγραµµίσεις καταγράφονται στην ΕΘ της λωρίδας κυκλοφορίας που βρίσκεται στα δεξιά τους. ιαγραµµίσεις στα όρια των επιφανειών λοξών διαγραµµίσεων θεωρείται ότι ανήκουν σε αυτές και δεν καταγράφονται ξεχωριστά. Το πλάτος των επιφανειών λοξών διαγραµµίσεων καταγράφεται ως η µέση τιµή πλάτους σε όλο το µήκος της επιφάνειας. Οι λοξές διαγραµµίσεις που σηµαίνουν τις επιφάνειες αποκλεισµού συναντώνται σε διάφορες περιπτώσεις. Η ΕΘ τους ανάλογα µε την κάθε περίπτωση ορίζεται ως εξής: α. Όταν πρόκειται για κεντρική επιφάνεια αποκλεισµού, καταγράφεται στην ΕΘ 8. β. Όταν πρόκειται για επιφάνεια αποκλεισµού στην συµβολή του άξονα µε τις λωρίδες επιτάχυνσης και επιβράδυνσης τότε αυτή καταγράφεται στα τµήµατα των κλάδων, στην ΕΘ 4. Τυχόν ιδιαιτερότητες στην επιφάνεια των διαγραµµίσεων (π.χ. Ανάγλυφο) αναγράφονται στο πεδίο Σχόλια. 116

127 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εγκάρσια και Ειδική ιαγράµµιση Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: DE Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Μήκος (± 0.1µ): Πλάτος (± 0.01 µ): Κατηγορία: Χρώµα: Υλικό: 1. ιακοπή Πορείας (STOP) 2. Παραχώρηση Προτεραιότητας 3. ιάβαση Πεζών 4. Μείωσης Ταχύτητας 5. Βέλη 6. Λέξεις 7. Πινακίδες Κυκλοφορίας (επανάληψη) 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Λευκό 2. Κίτρινο 1. Χρώµα 2. Θερµοπλαστικό 3. Ψυχροπλαστικό 4. Ταινία Αυτοκόλλητη 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης ιαγράµµισης: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η εγκάρσια και ειδική διαγράµµιση ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Οι διαγραµµίσεις καταγράφονται στην ΕΘ της λωρίδας κυκλοφορίας που βρίσκεται στα δεξιά τους. Αναγραφές λέξεων που συσχετίζονται και µε άλλες εγκάρσιες διαγραµµίσεις (π.χ. γραµµή διακοπής πορείας και λέξη STOP) καταγράφονται ξεχωριστά. Τυχόν ιδιαιτερότητες στην επιφάνεια των διαγραµµίσεων (π.χ. Ανάγλυφο) αναγράφονται στο πεδίο Σχόλια. 117

128 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Οριοδείκτης Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: OR Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: 1. Πλαστικός 2. Τσιµεντένιος 3. είκτης ύψους χιονιού 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο οριοδείκτης ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. 118

129 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πινακίδα Σήµανσης Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: PI Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: 1. Κινδύνου 2. Ρυθµιστικές 3. Πληροφοριακές 4. Πρόσθετες Κωδικός Πινακίδας: ιαστάσεις: 1. Μεγάλη 2. Μεσαία 3. Μικρή Ελεύθερο Ύψος (± 0.1 µ): Τύπος Στήριξης: 1. Μονός Στύλος 2. ιπλός Στύλος 3. ικτύωµα 4. Γέφυρα 5. Πρόβολος 6. Τοίχος 7. Ιστός Οδοφωτισµού 8. Φωτεινός Σηµατοδότης 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Σήµανσης: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η πινακίδα ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Στο πεδίο Ελεύθερο Ύψος εισάγεται η απόσταση του κάτω άκρου της πινακίδας από την επιφάνεια του εδάφους. Η περιγραφή των τύπων των πινακίδων λαµβάνεται από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) (Σάκκουλα, 2000) και η εισαγόµενη πληροφορία στο πεδίο Κωδικός Πινακίδας είναι της µορφής π.χ. Κ-12, Κ-24, Πρ-2. Πληροφορίες για τις διαστάσεις των πινακίδων παρατίθενται στον παρακάτω Πίνακα

130 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 4.2 ιαστάσεις Πινακίδων Σήµανσης Τύπος Σχήµα Κωδικός (ΚΟΚ) Μετρούµενη ιάσταση ιαστάσεις (µ) Μικρές Μεσαίες Μεγάλες Παράδειγµα Κινδύνου (Κ) Ισόπλευρο Τρίγωνο Όλες πλευρά Ρυθµιστικές (Ρ) Κυκλικό Όλες διάµετρος Ρυθµιστικές (Ρ) Ισόπλευρο Τρίγωνο Ρ-1 πλευρά Ρυθµιστικές (Ρ) Τετραγωνικό Ρ-6, Ρ-43, Ρ-44, Ρ-60, Ρ-61 πλευρά Ρυθµιστικές (Ρ) Ρόµβου Ρ-3 και Ρ-4 πλευρά Ρυθµιστικές (Ρ) Οκταγωνικό Ρ-2 διάµετρος περιγεγραµ- µένου κύκλου

131 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Χιλιοµετρικός είκτης Συντήρησης Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: DS Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Αναγραφή: Στήριξη: 1. Σε στύλο 2. Επίτοιχα 99. Άλλο Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο χιλιοµετρικός δείκτης συντήρησης ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Οι Χ Σ καταγράφονται στο τµήµα που αναφέρονται π.χ. ο Χ Σ Α , θα καταγραφεί στο τµήµα Α , αν και µπορεί να ανήκει στο Α2-ΚΛ

132 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4.8 Ηλεκτροµηχανολογικά Ιστός Οδοφωτισµού Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: IO Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος Ιστού: 1. Μεταλλικός 2. Σκυρόδεµα 3. Χαµηλός (π.χ. επί του στηθαίου ασφαλείας) 4. Τεχνικού (π.χ. σε κάτω διάβαση) 99. Άλλο (σχολιάστε) Ύψος (± 0.1 µ): Βραχίονας Στήριξης: 1. Μονός 2. ιπλός 3. Τριπλός 4. Τετραπλός 5. Χωρίς ιστό και βραχίονα µόνο κέλυφος 99. Άλλο (σχολιάστε) Σχήµα Βραχίονα Στήριξης: 1. Ευθύ 2. Καµπύλο 99. Άλλο (σχολιάστε) ID Κωδικός: Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Ηλεκτρική Ισχύς: ID Πίνακα Ηλεκτρικής ιανοµής Οδού: Κωδικός Η/Μ Μελέτης: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο ιστός οδοφωτισµού ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Το πεδίο Ύψος ορίζεται ως η απόσταση του κελύφους από την επιφάνεια του δρόµου - εδάφους. 122

133 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Η Ηλεκτρική Ισχύς εισάγεται ως συνολική ισχύς για όλες τις λάµπες του ιστού οδοφωτισµού και µετράται σε Watt. Ιστός οδοφωτισµού διπλού βραχίονα που βρίσκεται εγκατεστηµένος στην κεντρική διαχωριστική νησίδα του αυτοκινητόδροµου καταγράφεται µόνο στην κύρια διεύθυνση. 123

134 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας Ηλεκτρικής ιανοµής Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: PO Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: 1. Οδοφωτισµός 2. ιάταξη Τηλεµατικής 3. Φωτεινή Σηµατοδότηση 99. Άλλο (σχολιάστε) Αριθµός Μετρητή Ενέργειας: ID Κωδικός: Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου ID Πίνακα Ηλεκτρικής ιανοµής: Τύπος Ηλεκτρικής Παροχής: 1. Παροχή Νο1 (16 kva) 2. Παροχή Νο2 (25 kva) 3. Παροχή Νο3 (35 kva) 4. Παροχή Νο4 (55 kva) 5. Παροχή Νο5 (85 kva) 6. Παροχή Νο6 (135 kva) 7. Παροχή Νο7 (250 kva) 8. Παροχή από Υποσταθµό ΜΤ Κωδικός Μελέτης: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο πίνακας ηλεκτρικής διανοµής ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Στο πεδίο Αριθµός Μετρητή Ενέργειας καταγράφεται ο αριθµός του µετρητή παροχής του προµηθευτή ενέργειας (π.χ. ΕΗ). Στο πεδίο ID Πίνακα Ηλεκτρικής ιανοµής εισάγεται ο κωδικός έτερου πίνακα ηλεκτρικής διανοµής που µπορεί να τροφοδοτεί τον πίνακα. Σε περίπτωση που η τροφοδοσία του πίνακα γίνεται απευθείας από το δίκτυο της ΕΗ, τότε το πεδίο παραµένει κενό. Στο πεδίο Τύπος Παροχής καταγράφεται ο τύπος παροχής που έχει συµφωνηθεί µε τον προµηθευτή ενέργειας (π.χ. ΕΗ). 124

135 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Φωτεινός Σηµατοδότης Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: FA Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Μέθοδος Στήριξης: Τύπος: Τύπος Πεδίων: 1. Σε Χαµηλό Ιστό 2. Σε Ιστό µε Βραχίονα 3. Επίτοιχα 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Σηµατοδότης Προειδοποιητικός - Αναλάµπων 2. Σηµατοδότης Ρύθµισης Κυκλοφορίας 3. Σηµατοδότης Πεζών 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Φ200 ΟΧ /3 Πεδίων 2. Φ200 ΟΧ - Φ300 ΟΧ /3 Πεδίων 3. Φ300 ΟΧ /3 Πεδίων 4. Φ200 Π - Φ200 ΟΧ /3 Πεδίων 5. Φ200 Π - Φ300 ΟΧ /3 Πεδίων 6. Φ200 Π - Φ200 ΟΧ- Φ300 ΟΧ /3 Πεδίων 7. Φ300 ΟΧ - Φ300 ΟΧ /3 Πεδίων 8. Φ300 ΟΧ /2 Πεδίων 9. Φ300/200 ΟΧ /3 Πεδίων 10. Φ200 Π - Φ200 ΟΧ - Φ300 ΟΧ -Φ300 ΟΧ /3 Πεδίων 11. Φ200 Π Φ200 ΟΧ Φ300/200 ΟΧ /3 Πεδίων 99. Άλλο (σχολιάστε) Αριθµός Λαµπτήρων: ID Κωδικός: Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Ηλεκτρική Ισχύς: Κατασκευαστής: ID Πίνακα Ηλεκτρικής ιανοµής: ID Πίνακα Ελέγχου: Κωδικός Μελέτης: 125

136 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο φωτεινός σηµατοδότης ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Κάθε διάταξη στήριξης οµάδας σηµατοδοτών πρέπει να περιλαµβάνεται ως ξεχωριστό στοιχείο στο ΜΣΑ. Εάν δεν είναι ευδιάκριτο σε ποιο τµήµα ανήκει, θα καταγράφεται στο τµήµα εκείνο στο οποίο ανήκει ο πίνακας ελέγχου του εν λόγω σηµατοδότη. Στο πεδίο Τύπος καταχωρείται η επιλογή Σηµατοδότης ρύθµισης κυκλοφορίας, για µια σηµατοδοτική διάταξη που αποτελείται από πολλαπλά πεδία (οχηµάτων, πεζών κ.λπ.), εάν έστω και ένα πεδίο αυτής είναι πεδίο ρύθµισης κυκλοφορίας οχηµάτων. Χαρακτηριστικό στοιχείο µιας σηµατοδοτικής εγκατάστασης είναι η διάµετρος του κατόπτρου κάθε πεδίου. Συνήθως απαντώνται τα παρακάτω πεδία: o Πεδίο Φ200 όταν η διάµετρος του κατόπτρου είναι 200 mm. o Πεδίο Φ300 όταν η διάµετρος του κατόπτρου είναι 300 mm. Ο λαµπτήρας κάθε πεδίου ενός σηµατοδότη προσµετράτε ξεχωριστά. Η Ηλεκτρική Ισχύς καταγράφεται ως συνολική ισχύς για όλες τις λάµπες του σηµατοδότη και µετράται σε Watt. Σηµειώνεται ότι η ισχύς των αντικραδασµικών λαµπτήρων που χρησιµοποιούνται είναι η ακόλουθη: o Πεδία σηµατοδοτών οχηµάτων/προειδοποιητικών Φ300: Λαµπτήρες 100 W o Πεδία σηµατοδοτών οχηµάτων/προειδοποιητικών Φ200: Λαµπτήρες 75 W o Πεδία σηµατοδοτών πεζών Φ200: Λαµπτήρες 40 W Στο πεδίο ID Πίνακα Ηλεκτρ. ιανοµής εισάγεται ο κωδικός του πίνακα ηλεκτρικής διανοµής που τροφοδοτεί τον σηµατοδότη. Ο Πίνακας Ελέγχου ενός σηµατοδότη είναι ξεχωριστό στοιχείο του µητρώου που καταγράφεται ως ιάταξη Τηλεµατικής - Ρυθµιστής Κυκλοφορίας. Στο πεδίο ID Πίνακα Ελέγχου εισάγεται ο κωδικός του πίνακα που ελέγχει τον σηµατοδότη. Στην περίπτωση σηµατοδοτών εντός σηράγγων όπου ο έλεγχος µπορεί να διεξάγεται κεντρικά από κάποιο σύστηµα SCADA το πεδίο θα παραµένει κενό. 126

137 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Επαγωγικός Βρόχος Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: EP Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: 1. Βρόχος Μέτρησης Κυκλοφορίας Οδού 2. Βρόχος Μέτρησης Κυκλοφορίας Σήραγγας 3. Βρόχος Ενεργοποίησης Ρυθµιστή Κυκλοφορίας - Σηµατοδότη 4. Βρόχος ιάταξης Μέτρησης Βάρους Οχηµάτων (WIM) 99. Άλλο (σχολιάστε) ID Πίνακα Ελέγχου: Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορία Εκτός Πεδίου Ηµεροµηνία Εγκατάστασης: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο επαγωγικός βρόχος ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. ιατάξεις, όπως οι µετρητές βάρους οχηµάτων εν κινήσει (High Speed WIM), που συνοδεύονται από πιεζοηλεκτρικούς αισθητήρες πριν και µετά το βρόχο, καταγράφονται ως ενιαίο στοιχείο στο ΜΣΑ. Οι διατάξεις βρόχων µέτρησης κυκλοφορίας που αποτελούνται από ζεύγος γειτνιαζόντων βρόχων ανά λωρίδα θα καταγράφονται ως µια διάταξη. Στο πεδίο ID Πίνακα Ελέγχου, θα εισάγεται ο κωδικός της αντίστοιχης διάταξης τηλεµατικής (off road cabinet), στην οποία συνδέεται ο επαγωγικός βρόχος. 127

138 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ιάταξη Τηλεµατικής Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: TD Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: 1. Τηλεπικοινωνιακός Εξοπλισµός ικτύου 2. Κλειστό Κύκλωµα Τηλεόρασης - CCTV 3. Πινακίδα Μεταβλητών Μηνυµάτων - VMS 4. Πινακίδα Προκαθορισµένων Μηνυµάτων - BOS 5. Πινακίδα Καθορισµού Λωρίδων Κυκλοφορίας - LCS 6. Ανιχνευτής Υψηλών Οχηµάτων - OHVD 7. Μετρητής Κυκλοφορίας - Traffic Counter 8. Αισθητήρας Μικροκυµάτων - Microwave Sensor 9. Μετεωρολογικός Αισθητήρας - RWIS 10. Μετρητής Βάρους Οχηµάτων εν Κινήσει Τύπου HS-WIM 11. Μετρητής Βάρους Οχηµάτων εν Κινήσει Τύπου LS-WIM 12. Ρυθµιστής Κυκλοφορίας - Traffic Regulator 13. Τηλέφωνο Ανάγκης Οδού - Road Emergency Telephone 14. Τηλέφωνο Ανάγκης Σήραγγας - Tunnel Emergency Telephone 15. Μετρητής Λαµπρότητας L20 σήραγγας 16. ιάταξη Μέτρησης Αέριων Ρύπων (CO, NOx) εντός σήραγγας 17. ιάταξη Μέτρησης Ορατότητας Εντός Σήραγγας 18. ιάταξη Μέτρησης Ταχύτητας Ανέµου Εντός Σήραγγας 19. Ανεµοµετρικός Αισθητήρας 20. Κάµερα Ελέγχου Ταχύτητας Speed Camera 99. Άλλο (σχολιάστε) ID Κωδικός: Σχόλια: Κατασκευαστής: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Ηµεροµηνία Εγκατάστασης: Κωδικός Μελέτης: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η διάταξη τηλεµατικής ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. 128

139 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εάν στην ίδια θέση έχουµε περισσότερες από µια διατάξεις τηλεµατικής (π.χ. στον ίδιο ιστό έχουµε αναρτηµένους και αισθητήρα µικροκυµάτων και µετρητή λαµπρότητας), τότε η καταγραφή τους γίνεται από κάτω προς τα πάνω. Οι διατάξεις µέτρησης αέριων ρύπων σήραγγας που αποτελούνται από περισσότερα του ενός µέρη καταγράφονται ως ενιαίο στοιχείο στο ΜΣΑ. 129

140 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ερµάριο ιανοµής Σήραγγας Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: ED Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: 1. Ν ( ΕΗ-PPC) 2. U (UPS) 3. E (ΗΖ-EPU) 4. Α (Αυτοµατισµού) 99. Άλλο (σχολιάστε) ID Κωδικός: ID Κωδικός Σήραγγας: Σχόλια: Πληροφορία Εκτός Πεδίου Ηλεκτρική Ισχύς: Κωδικός Μελέτης Σήραγγας: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το ερµάριο διανοµής σήραγγας ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Το ερµάριο διανοµής σήραγγας που είναι εγκατεστηµένο σε εγκάρσια έξοδο διαφυγής, καταγράφεται µόνο στην κύρια κατεύθυνση. Η Ηλεκτρική Ισχύς καταγράφεται ως η συνολική εγκατεστηµένη ισχύς του ερµαρίου διανοµής. 130

141 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ερµάριο Ανάγκης Σήραγγας Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: ES Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: 1. Eρµάριο - Τύπου 1 (σήραγγες µήκους άνω των 500 µ) 2. Ερµάριο - Τύπου 2 (σήραγγες µήκους κάτω των 500 µ) 99. Άλλο (σχολιάστε) ID Κωδικός: ID Κωδικός Σήραγγας: Σχόλια: Πληροφορία Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Σήραγγας: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το ερµάριο ανάγκης σήραγγας ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Ο πλήρης εξοπλισµός των ερµαρίων ανάγκης σήραγγας (τύπου 1 και 2) περιγράφεται στον ΟΣΜΕΟ Αναθεώρηση Α3, Κεφάλαιο 7, Τα ερµάρια τύπου 1 είναι µεγαλύτερα από τα ερµάρια τύπου 2 διότι φέρουν επιπρόσθετα εξοπλισµό ενεργούς πυρόσβεσης (υδροστόµια, µάνικες, αφρογεννήτριες). Θα πρέπει να σηµειώνεται ως σχόλιο σε ποιο ερµάριο υπάρχει εγκατεστηµένο εντός του τηλέφωνο ανάγκης (επειδή βάσει ΟΣΜΕΟ Αναθεώρηση Α3, 7.10, σε σήραγγες άνω των 350 µ., τα τηλέφωνα ανάγκης τοποθετούνται εντός των ερµαρίων ανάγκης ανά 150 µ). 131

142 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Φωτιστικό Σώµα Σήραγγας Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: FS Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Μέθοδος Ανάρτησης: 1. Πλευρικά 2. Κεντρικά - Μονή εσχάρα ανάρτησης 3. Κεντρικά - ιπλή εσχάρα ανάρτησης 99. Άλλο (σχολιάστε) ID Κωδικός Σήραγγας: Σχόλια: Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Ηµεροµηνία Εγκατάστασης: Τύπος: Οµάδα Φωτισµού που Ανήκει: 1. Ασύµµετρο Αντίθετης έσµης Νατρίου Υψηλής Πίεσης 2. Ασύµµετρο Αντίθετης έσµης Φθορισµού 3. Συµµετρικό Νατρίου Υψηλής Πίεσης 4. Συµµετρικό Φθορισµού 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Κανονικός Φωτισµός 2. Φωτισµός Ανάγκης 3. Φωτισµός Νυκτός 99. Άλλο (σχολιάστε) Κωδικός Μελέτης Σήραγγας: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Το φωτιστικό σώµα σήραγγας ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. 132

143 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ανεµιστήρας Αερισµού Σήραγγας Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: AS Χ. Θ. (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Τύπος: 1. Αξονικός (Axle fans) 2. Ώσης (Jet fans) 99. Άλλο ID Κωδικός: ID Κωδικός Σήραγγας: Σχόλια: Πληροφορίες Εκτός Πεδίου ID Κωδικός Ερµαρίου ιανοµής Σήραγγας: Ηµεροµηνία Εγκατάστασης: Κατασκευαστής: Κωδικός Μελέτης Σήραγγας: Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο ανεµιστήρας αερισµού σήραγγας ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο. Στο πεδίο ID Κωδικός Ερµαρίου ιανοµής Σήραγγας εισάγεται ο κωδικός του ερµαρίου διανοµής σήραγγας που τροφοδοτεί ηλεκτρικά τον εν λόγω ανεµιστήρα. 133

144 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4.9 Τεχνικά Γέφυρα Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: GE Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): ID Κωδικός: Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου ID Κωδικός Πίνακα Ηλεκτρικής ιανοµής Γέφυρας: Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η γέφυρα ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο χωρίς εγκάρσια θέση. Η γέφυρα έχει διάταξη ανοιγµάτων > 12 µ., αλλιώς θεωρείται κάτω διάβαση. Η ΧΘ αρχής καταγράφεται στον πρώτο αρµό και η ΧΘ τέλους στον τελευταίο. Σε περίπτωση που η απόσταση αυτή είναι µεγαλύτερη από 100µ. τότε καταγράφονται ανά 100µ. προκειµένου να οριστούν και οι αντίστοιχες Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ. Οι γέφυρες εκτείνονται σε όλο το πλάτος της οδού και καταγράφονται ξεχωριστά ανά κατεύθυνση. 134

145 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Σήραγγα Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: SI Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Τύπος: ιατοµή: 1. Εκσκαφή & Επανεπίχωση (Cut & Cover) 2. ιάτρηση 3. Ηµιστέγαστρο 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Κυκλική 2. Τετραγωνική 99. Άλλο (σχολιάστε) ID Κωδικός: Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η σήραγγα ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο χωρίς εγκάρσια θέση. Οι σήραγγες εκτείνονται σε όλο το πλάτος της οδού και καταγράφονται ξεχωριστά ανά κατεύθυνση. 135

146 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κάτω ιάβαση Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: KD Χ. Θ. (± 1 µ): Τύπος: 1. Αγροτική Οδός 2. Σιδηροδροµική Γραµµή 3. Παράπλευρο ίκτυο 4. ασική Οδός 5. ιέλευση Ζώων 6. Ρέµα 99. Άλλο (σχολιάστε) Αριθµός Φωτιστικών Σωµάτων: ID Κωδικός: Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Αντίστροφη Χ.Θ. (± 1 µ): Ελεύθερο Ύψος (± 0,1 µ): Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η κάτω διάβαση ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο χωρίς εγκάρσια θέση. Οι κάτω διαβάσεις εκτείνονται σε όλο το πλάτος της οδού και καταγράφονται µόνο στην κύρια κατεύθυνση. Η ΧΘ καταγράφεται στη θέση που αρχίζει το άνοιγµα κατά τη διεύθυνση της κυκλοφορίας της κύριας κατεύθυνσης. Στο πεδίο Αριθµός Φωτιστικών Σωµάτων εισάγεται το πλήθος τυχόν φωτιστικών σωµάτων που βρίσκονται επί της κάτω διαβάσεως. Σε περίπτωση µη ύπαρξης φωτιστικών σωµάτων εισάγεται η τιµή µηδέν (0). Τα χαρακτηριστικά των φωτιστικών σωµάτων καταγράφονται στο πεδίο Ιστός Οδοφωτισµού (Κωδ. ΙΟ). Η κάτω διάβαση έχει διάταξη ανοιγµάτων < 12 µ., αλλιώς θεωρείται γέφυρα. Η Αντίστροφη ΧΘ για τις κάτω διαβάσεις του άξονα, αφορά τη ΧΘ κατά τη αντίθετη, (από την κύρια) κατεύθυνση και προκύπτει µε αναγωγή. 136

147 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Άνω ιάβαση Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: AD Χ. Θ. (± 1 µ): Τύπος: 1. ιασταυρούµενη Οδός 2. Πεζογέφυρα 3. Σιδηροδροµική Γραµµή 99. Άλλο (σχολιάστε) Αριθµός Φωτιστικών Σωµάτων: ID Κωδικός: Σχόλια: Φ (WGS84): Λ (WGS84): Χ (ΕΓΣΑ87): Υ (ΕΓΣΑ87): Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Αντίστροφη Χ.Θ. (± 1 µ): Ελεύθερο Ύψος (± 0,1 µ): Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Η άνω διάβαση ορίζεται ως σηµειακό στοιχείο χωρίς εγκάρσια θέση. Οι άνω διαβάσεις εκτείνονται σε όλο το πλάτος της οδού και καταγράφονται µόνο στην κύρια κατεύθυνση. Η ΧΘ καταγράφεται στη θέση που συναντάται η άνω διάβαση κατά τη διεύθυνση της κυκλοφορίας της κύριας κατεύθυνσης. Στο πεδίο Αριθµός Φωτιστικών Σωµάτων εισάγεται το πλήθος τυχόν φωτιστικών σωµάτων που βρίσκονται στην κάτω πλευρά του καταστρώµατος της άνω διαβάσεως. Σε περίπτωση µη ύπαρξης φωτιστικών σωµάτων εισάγεται η τιµή µηδέν (0). Τα χαρακτηριστικά των φωτιστικών σωµάτων καταγράφονται στο πεδίο Ιστός Οδοφωτισµού (Κωδ. ΙΟ). Η Αντίστροφη ΧΘ για τις άνω διαβάσεις του άξονα, αφορά τη ΧΘ κατά τη αντίθετη, (από την κύρια) κατεύθυνση και προκύπτει µε αναγωγή. 137

148 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Τοίχος Αντιστήριξης Περιγραφικές Πληροφορίες Κωδικός Στοιχείου: TA Χ. Θ. Αρχής (± 1 µ): Χ. Θ. Τέλους (± 1 µ): Εγκάρσια Θέση: Ύψος (± 0.1 µ): Υλικό Κατασκευής: Τύπος: 1. Άοπλο Σκυρόδεµα 2. Οπλισµένο Σκυρόδεµα 3. Οπλισµένη Γη 4. Συρµατοκιβώτια 99. Άλλο (σχολιάστε) 1. Ποδός 2. Στέψεως 99. Άλλο (σχολιάστε) ID Κωδικός: Σχόλια: Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Παραδοχές και Κανόνες Καταγραφής Ο τοίχος αντιστήριξης ορίζεται ως γραµµικό στοιχείο. Οι ΧΘ και οι αντίστοιχες (Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ) καταγράφονται, όπου αλλάζει το ύψος ή/και το υλικό κατασκευής ή/και ο τύπος ή τουλάχιστον κάθε 100µ. 138

149 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 4.10 Σύνοψη - Συµπεράσµατα Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφηκε ο σχεδιασµός της δοµής του Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου (ΜΣΑ), στα πλαίσια της δηµιουργίας ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, για τις ανάγκες της καθηµερινής συντήρησης των Ελληνικών αυτοκινητοδρόµων. Ο σχεδιασµός του ΜΣΑ στην ουσία αποτελεί µεθοδολογία (οδηγό) για τη δηµιουργία βάσης δεδοµένων, µέσω του προσδιορισµού της θέσης των στοιχείων και των περιγραφικών δεδοµένων αυτών, για τα οποία προκύπτουν ανάγκες καθηµερινής συντήρησης. Η καταγραφή των στοιχείων εξοπλισµού αποτελεί αποτύπωση της όπως κατασκευάσθηκε πληροφορίας µε ακρίβεια +/- 1 µ. Η δοµή που προτείνεται αφορά σαράντα (40) στοιχεία και χωρίζεται σε έξι (6) κατηγορίες, αναλόγως της λειτουργικότητας. Η δοµή του ΜΣΑ είναι ενδεικτική και συγχρόνως ανοιχτή, καθώς µπορεί να παραµετροποιηθεί βάσει των αλλαγών ή των νέων δεδοµένων που µπορεί να προκύψουν και είναι εφαρµόσιµη κατά βάση σε οδούς µε χαρακτηριστικά αυτοκινητοδρόµου. Στο επόµενο κεφάλαιο, περιγράφεται αναλυτικά η εφαρµογή του 2 ου βήµατος της διαδικασίας δηµιουργίας του πληροφοριακού Σ Σ για τη δηµιουργία του ΜΣΑ, µε παράδειγµα εφαρµογής οδικά τµήµατα της ΕΟ που βρίσκονται σε κυκλοφορία. 139

150 Κεφάλαιο 4 ο. Σχεδιασµός οµής Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Βιβλιογραφία 1. Highway maintenance: a code of good practice, London: Association of County Councils, Local Authority Associations, User Manual for the Highways Agency s Routine Maintenance Management System, Highways Agency, Operations Support Division, RMMS manual, London, Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 3: Μητρώο Αυτοκινητόδροµου για τη Στοιχειώδη Συντήρηση, Μέρος 2, εδοµένα Μητρώου Αυτοκινητοδρόµου για τη Στοιχειώδη Συντήρηση, EOAE, Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση, /νση 3, ΥΠΕΧΩ Ε, Οδηγίες Σύνταξης Μελετών Έργων Οδοποιίας ΟΣΜΕΟ, ΕΟΑΕ, Πρότυπα Οδοποιίας των Προτύπων Κατασκευής Έργων (ΠΚΕ): ΠΟ-Σ24β, ΠΟ- Σ25β και ΠΟ-Σ26δ, /νση 1, Τµήµα, ΓΓ Ε, ΥΠΕΧΩ Ε, Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, Σύγχρονη Νοµοθεσία, Εκδόσεις Σάκκουλα,

151

152 Κεφάλαιο 5 ο ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου

153 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 5 ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 5.1 Εισαγωγή Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφεται η δηµιουργία του Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου (ΜΣΑ), βάσει της προτεινόµενης δοµής του προηγούµενου κεφάλαιου. Ως παράδειγµα εφαρµογής λαµβάνεται η διαδικασία δηµιουργίας του ΜΣΑ σε οδικά τµήµατα της ΕΟ που βρίσκονται σε κυκλοφορία. Αναλυτικότερα, περιγράφονται οι προτεινόµενοι κανόνες αποτύπωσης, οι µέθοδοι συλλογής καταγραφής των στοιχείων (εξοπλισµού) και των σχετικών περιγραφικών δεδοµένων αυτών καθώς επίσης και µια συνοπτική ανάλυση των δεδοµένων που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν. 5.2 Κανόνες Καταγραφής εδοµένων ΜΣΑ Οι ακόλουθοι κανόνες αποτύπωσης δηµιουργήθηκαν για να ορίσουν µια ενιαία και συγκεκριµένη µεθοδολογία καταγραφής των δεδοµένων των στοιχείων του ΜΣΑ. Στην ουσία πρόκειται για οδηγίες του τρόπου συλλογής των δεδοµένων, προκειµένου να αποφευχθούν τυχόν παρανοήσεις και διαφοροποιήσεις στη διαδικασία καταγραφής. Οι κανόνες εφαρµόζονται σε όλα τα στοιχεία του ΜΣΑ, εκτός από τις περιπτώσεις για τις οποίες ισχύουν οι παραδοχές - κανόνες κάθε στοιχείου. 1. Oι µετρήσεις των ΧΘ πραγµατοποιούνται στη δεξιά πλευρά του οδοστρώµατος του άξονα ή των κλάδων των Α/Κ του αυτοκινητοδρόµου. Ως αρχή ορίζεται το σηµείο έναρξης του τµήµατος και τέλος το σηµείο τερµατισµού, όπως έχουν καθοριστεί στο ΓΣΑ. Οι µετρήσεις πραγµατοποιούνται κατά την κατεύθυνση της κυκλοφορίας (Σχήµα 5.1). ΕΘ Σχήµα 5.1 Μέτρηση ΧΘ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Σηµείο Μέτρησης ΧΘ 2. Για την αποφυγή επανάληψης εγγραφών (duplication), στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου (π.χ. ιστοί οδοφωτισµού, φρεάτια) που βρίσκονται στη διαχωριστική νησίδα (ΕΘ 8) καταγράφονται στο τµήµα της κύριας κατεύθυνσης, όπως αυτή έχει οριστεί. Εξαιρούνται τα διπλά στηθαία ασφαλείας (όχι τα τύπου ΑΣΟ) ή άλλα στοιχεία που εφαρµόζονται σε αυτά, π.χ. αντιθαµβωτικά πετάσµατα, ή στοιχεία (π.χ. φρεάτια, ιστοί οδοφωτισµού, πινακίδες) που εξυπηρετούν το αντίθετης κατεύθυνσης τµήµα και καταγράφονται ανά κατεύθυνση (Σχήµα 5.2). 142

154 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ΕΘ Στηθαίο Ασφαλείας (διπλό) καταγράφεται κατά την αντίθετη κατεύθυνση Φρεάτιο καταγράφεται στην κύρια κατεύθυνση Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Σχήµα 5.2 Καταγραφή Στοιχείων στη ιαχωριστική Νησίδα 3. Στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου τα οποία εξυπηρετούν τον άξονα, αλλά και κάποιο κλάδο Α/Κ (π.χ. πινακίδα), καταγράφονται στο τµήµα του άξονα. Οι Χιλιοµετρικοί είκτες Συντήρησης - Χ Σ (κωδ. DS) καταγράφονται στο τµήµα που αναφέρονται π.χ. ο Χ Σ Α , θα καταγραφεί στο τµήµα Α αν και µπορεί να ανήκει στο Α2-ΚΛ Στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου που βρίσκονται στο όριο µεταξύ δύο ΕΘ καταγράφονται στην αµέσως προηγούµενη (αριθµητικώς) ΕΘ στα δεξιά τους. Συµβατικά, στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου (π.χ. φρεάτια, κατά µήκος διαγραµµίσεις) που βρίσκονται µεταξύ της διαχωριστικής νησίδας και της λωρίδας 2 (για άξονα µε 2 λωρίδες κυκλοφορίας) ή µεταξύ λωρίδας 1 ή 2 και αριστερού ερείσµατος (για µονούς ή διπλούς κλάδους ίδιας κατεύθυνσης αντίστοιχα) θα καταγράφονται στην ΕΘ 7 (η αµέσως προηγούµενη (αριθµητικώς) ΕΘ) (Σχήµα 5.3). ΕΘ Φρεάτιο και ιαγράµµιση µεταξύ ιαχ. Νησίδας και Λωρίδας 2 Σχήµα 5.3 Στοιχεία Μεταξύ 2 ΕΘ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Πινακίδα µεταξύ Ερείσµατος και Πρανούς 5. Στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου (π.χ. περίφραξη) που βρίσκονται στα όρια του (επί του άξονα), καθώς και στα όρια των κλάδων µονής κατεύθυνσης στα δεξιά, καταγράφονται στην ΕΘ 1, ενώ στα αριστερά των κλάδων καταγράφονται στην ΕΘ 9 (Σχήµα 5.4). 143

155 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ΕΘ Περίφραξη µονού κλάδου ΕΘ: 9 χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ χ Περίφραξη µονού κλάδου ΕΘ: 1 Σχήµα 5.4 Στοιχεία στα Όρια της Οδού (Κλάδος Α/Κ) 6. Στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου που βρίσκονται στις λωρίδες επιτάχυνσης ή/και επιβράδυνσης καταγράφονται στα τµήµατα των κλάδων. Η διακεκοµµένη γραµµή (...) ορίζει το όριο µεταξύ στοιχείων που καταγράφονται στα τµήµατα του άξονα και σε αυτά των κλάδων (Σχήµα 5.5). Άξονας Αυτοκινητοδρόµου Αρχή Κλάδου Εξόδου Τέλος Κλάδου Εισόδου Τέλος Κλάδου Εξόδου Αρχή Κλάδου Εισόδου Σχήµα 5.5 Στοιχεία Μεταξύ Άξονα και Κλάδων 7. Στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου (π.χ. στηθαία ασφαλείας, πινακίδες, διαγραµµίσεις, φωτεινοί σηµατοδότες, νησίδες) που βρίσκονται στο όριο δύο κλάδων διαφορετικής κατεύθυνσης, καταγράφονται ως στοιχεία του κλάδου τον οποίον εξυπηρετούν. Αν δε µπορεί να διευκρινιστεί επακριβώς σε ποιον από τους δύο κλάδους ανήκουν, 144

156 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου καταγράφονται στον κύριο κλάδο (κύρια κατεύθυνση κλάδου), όπως έχει οριστεί βάσει του ΓΣΑ. 8. Στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου που βρίσκονται στο όριο δύο κλάδων της ίδιας κατεύθυνσης ή δε µπορεί να διευκρινιστεί επακριβώς σε ποιον από τους δύο κλάδους ανήκουν, καταγράφονται στο δεξιό κλάδο ως προς τη φορά της κυκλοφορίας. 9. Στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου (π.χ. άνω διαβάσεις, κάτω διαβάσεις, οχετοί) που εκτείνονται σε όλο το πλάτος της οδού καταγράφονται µόνο στην κύρια κατεύθυνση. Εξαίρεση αποτελούν οι γέφυρες και οι σήραγγες οι οποίες καταγράφονται ανά κατεύθυνση. 10. Στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου που ανήκουν στα τοιχώµατα των σηράγγων, καταγράφονται ως δεξιό ή αριστερό έρεισµα (ΕΘ 2 ή 8). 11. Στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου (π.χ. γέφυρες σήµανσης, στύλος ελέγχου ύψους οχηµάτων) που ανήκουν σε περισσότερες από µία ΕΘ (π.χ. ΕΘ 1 και 2), καταγράφονται στην ΕΘ στα δεξιά τους (π.χ. ΕΘ 1), ενώ οι υπόλοιπες ΕΘ καταγράφονται στο πεδίο Σχόλια (Σχήµα 5.6). Γέφυρα Σήµανσης ΕΘ: 1 ΕΘ χ χ χ χ χ χ χ χ Σχήµα 5.6 Στοιχεία της Οδού σε Περισσότερες από Μία (1) ΕΘ 12. Ύψη, πλάτη και γωνίες πρέπει να ελέγχονται, όπου είναι εµφανής η αλλαγή τους ή τουλάχιστον κάθε 50 µ, (εκτός αν ορίζεται διαφορετικά). Τα µήκη πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον κάθε 100 µ, (εκτός αν ορίζεται διαφορετικά). 13. Τα πλάτη σε στοιχεία, όπως κατευθυντήριες νησίδες, ερείσµατα κ.λπ. µετριούνται στις θέσεις α, β και γ, εφόσον το µήκος τους δεν υπερβαίνει τα 50 µ. Για µήκος µεγαλύτερο από 50 µ., τα πλάτη µετριούνται και σε ενδιάµεσες θέσεις προκειµένου να αποδίδεται προσεγγιστικά η γεωµετρία του στοιχείου (Σχήµα 5.7). β α γ Μήκος < 50 µ Σχήµα 5.7 Θέσεις Μέτρησης Πλάτους 145

157 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 14. Στο πεδίο Σχόλια εισάγονται παρατηρήσεις που σύµφωνα µε την κρίση του καταγραφέα θεωρούνται απαραίτητο συµπλήρωµα των περιγραφικών πληροφοριών. 15. Οι πιθανές ΕΘ (XSP) για τα στοιχεία του αυτοκινητοδρόµου παρουσιάζονται στον Πίνακα 5.1. Πίνακας 5.1 Πιθανές ΕΘ Στοιχείων ΜΣΑ α/α Στοιχείο Κωδικός Εγκάρσια Θέση 1 Οδόστρωµα OD - 2 Έρεισµα ER 2, 8 3 ιαχωριστική (Κεντρική) Νησίδα DN - 4 Κατευθυντήρια Νησίδα KN 0 5 Πεζοδρόµιο PZ 0, 2, 8 6 Επίχωµα / Όρυγµα EO 0, 1, 9 7 Φρεάτιο FR 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 8 Ρείθρο RI 0, 2, 3, 7, 8 9 Βαθµιδωτό Ρείθρο VR 0, 1, 2, 8, 9 10 Τάφρος TF 0, 1, 2, 8, 9 11 Οχετός OH - 12 Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης EA 0, 1, 2, 8, 9 13 Στηθαίο Ασφαλείας SA 0, 2, 8 14 Απορροφητής Ενέργειας AE 0, 3, 4 15 Αντιθαµβωτικό Πέτασµα AN 0, 2, 8 16 Περίφραξη PE 0, 1, 9 17 Ηχοπέτασµα IH 0, 1, 2, 8, 9 18 ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων DK 0, 1, 9 19 Τοίχος Συγκράτησης Καταπτώσεων TS 0, 1, 2, 8, 9 20 Στύλος Ελέγχου Ύψους Οχηµάτων ΕΥ 0 21 Κατά Μήκος ιαγράµµιση DM 0, 3, 4, 5, 6,7 22 Λοξή ιαγράµµιση DL 0, 3, 4, 5, 6,7 23 Εγκάρσια & Ειδική ιαγράµµιση DΕ 0, 3, 4, 5, 6,7 24 Οριοδείκτης OR 0, 2, 8 25 Πινακίδα Σήµανσης PI 0, 1, 2, 8, 9 26 Χιλιοµετρικός είκτης Συντήρησης DS 0, 1, 2, 8, 9 27 Ιστός Οδοφωτισµού IΟ 0, 1, 2, 8, 9 28 Πίνακας ιανοµής Οδοφωτισµού PO 0, 1, 2, 8, 9 29 Φωτεινός Σηµατοδότης FA 0, 2, 8 30 Επαγωγικός Βρόχος EP 0, 3, 4, 5, 6, 7 31 ιάταξη Τηλεµατικής TD 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 32 Ερµάριο ιανοµής Σήραγγας ED 0, 1, 9 33 Ερµάριο Ανάγκης Σήραγγας ES 0, 1, 2, 8, 9 34 Φωτιστικό Σώµα Σήραγγας FS 0 35 Ανεµιστήρας Αερισµού Σήραγγας AS 0 36 Γέφυρα GE - 37 Σήραγγα SI - 38 Κάτω ιάβαση KD - 39 Άνω ιάβαση AD - 40 Τοίχος Αντιστήριξης TA 0, 1, 2, 8, Οι µετρήσεις των συντεταγµένων (Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ) πραγµατοποιούνται µε απλούς δέκτες GPS (ακρίβεια ± µ) και αφορούν το σηµείο καταγραφής της ΧΘ των σηµειακών στοιχείων, στην ΕΘ που ανήκουν. 146

158 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 17. Οι µετρήσεις των συντεταγµένων (Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ) πραγµατοποιούνται µε απλούς δέκτες GPS (ακρίβεια ± µ) και αφορούν τα σηµεία καταγραφής της ΧΘ Αρχής και ΧΘ Τέλους των γραµµικών στοιχείων, στην ΕΘ που ανήκουν. Σε περίπτωση που το µήκος ενός γραµµικού στοιχείου είναι µεγαλύτερο από 100 µ., τότε θα πραγµατοποιείται καταγραφή ΧΘ και Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ ανά 100 µ. (βλ. κανόνα 12). 5.3 Μέθοδοι Συλλογής Καταγραφής εδοµένων ΜΣΑ Οι πιο συνηθισµένοι µέθοδοι συλλογής καταγραφής των δεδοµένων των στοιχείων του ΜΣΑ είναι: Πεζή (µε χρήση οδοµέτρων και DCD), Βιντεοσκόπηση (µε χρήση ειδικού λογισµικού). Οι συγκεκριµένες µέθοδοι χρησιµοποιήθηκαν για τη δηµιουργία του ΜΣΑ στα οδικά τµήµατα της ΕΟ. Επιπλέον, το ΜΣΑ µπορεί να εµπλουτιστεί µε δεδοµένα - πληροφορίες εκτός πεδίου (off site entries) που προέρχονται από πληροφορίες σχεδίων και µελετών όπως κατασκευάσθηκε (as-built), επιµετρητικών στοιχείων, ιστορικών πληροφοριών κ.λπ Συλλογή Καταγραφή εδοµένων ΜΣΑ Πεζή Κατά τη µέθοδο συλλογής καταγραφής των δεδοµένων των στοιχείων του ΜΣΑ πεζή, οι καταγραφείς, διασχίζουν περπατώντας κατά τη διεύθυνση της κυκλοφορίας, στην άκρα δεξιά πλευρά (ΛΕΑ) του οδοστρώµατος, όλο το µήκος του κάθε τµήµατος (άξονα και κλάδων Α/Κ) προς καταγραφή. Ο πρώτος καταγραφέας χρησιµοποιεί αναλογικό οδόµετρο χειρός (Εικόνα 5.1) για τον προσδιορισµό των ΧΘ (εφαρµογή δυναµικού κατακερµατισµού) του κάθε στοιχείου που καταγράφεται. Ο δεύτερος καταγραφέας φέρει ηλεκτρονική συσκευή συλλογής δεδοµένων (Data Capture Device DCD) (Εικόνα 5.2) και µέσω κατάλληλου λογισµικού, που έχει διαµορφωθεί (customize) βάσει της δοµής του ΜΣΑ, εισάγει τα δεδοµένα για κάθε στοιχείο. Το λογισµικό χρησιµοποιεί µενού λίστας (drop down menus) σε µορφή κειµένου (text based) ή σε πιο εξελιγµένη µορφή, είναι παραθυρικό (windows based) σε µορφή χάρτη (map based), από το οποίο, για κάθε στοιχείο του ΜΣΑ, επιλέγεται ο 2ψήφιος κωδικός του και εµφανίζονται τα αντίστοιχα πεδία για την επιλογή και την εισαγωγή των σχετικών δεδοµένων. Με αυτή τη µέθοδο συλλέγονται καταγράφονται τα δεδοµένα για όλα (100%) τα στοιχεία του ΜΣΑ. Εικόνα 5.1 Αναλογικό Οδόµετρο Χειρός Συµπληρωµατικά, οι καταγραφείς µπορούν να χρησιµοποιούν φορητούς δείκτες GPS για την καταγραφή των αντίστοιχων συντεταγµένων (Φ, Λ, Χ, Υ, Ζ). 147

159 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εικόνα 5.2 Ηλεκτρονική Συσκευή Συλλογής εδοµένων (DCD map based) Η µέθοδος συλλογής καταγραφής των δεδοµένων των στοιχείων του ΜΣΑ πεζή, είναι η κλασική µέθοδος που χρησιµοποιείται για τη δηµιουργία του ΜΣΑ. Είναι µια µέθοδος µε καλά αποτελέσµατα ακρίβειας (λανθασµένες εγγραφές < 5% επί του συνόλου των εγγραφών), τόσο σε προσδιορισµό των ΧΘ όσο και σε καταγραφή του πλήθους των στοιχείων και των περιγραφικών δεδοµένων. Η µέθοδος απαιτεί µικρή επεξεργασία των δεδοµένων, κυρίως για τον εντοπισµό τυχόν λαθών καταχώρησης. Τα µειονεκτήµατα της µεθόδου συνοψίζονται στο ότι είναι χρονοβόρα (περίπου 6-7 χλµ./ηµέρα), εξαρτώµενη από τις καιρικές συνθήκες (απαγορευτική η εργασία µε πολύ ζέστη ή κρύο-βροχή-χιόνια) και σχετικά επικίνδυνη για τους καταγραφείς, ειδικά σε τµήµατα µε αυξηµένη κυκλοφορία (οι καταγραφείς πρέπει να φορούν αντανακλαστικά γιλέκα ασφαλείας, να ακολουθούνται από όχηµα ασφαλείας που φέρει κατάλληλη σήµανση, να χρησιµοποιούνται κώνοι για τον αποκλεισµό µέρους της οδού και να ενηµερώνεται η τοπική τροχαία) Συλλογή Καταγραφή εδοµένων ΜΣΑ µε Βιντεοσκόπηση Κατά τη µέθοδο συλλογής καταγραφής των δεδοµένων των στοιχείων του ΜΣΑ µε βιντεοσκόπηση, ένα όχηµα εξοπλισµένο µε δύο ψηφιακές κάµερες (η πρώτη κάµερα - Κ1 - για τη λήψη εικόνας της κέντρο-δεξιάς πλευράς της οδού (ΕΘ: 1, 2, 3) και η δεύτερη κάµερα - Κ2 - για τη λήψη εικόνας της κέντρο-αριστερής πλευράς της οδού (ΕΘ: 3, 4, 5, 8), µε µικρό ποσοστό επικάλυψης), κινούµενο κατά τη διεύθυνση της κυκλοφορίας, στη δεξιά πλευρά (π.χ. Λωρίδα 1 ή στη ΛΕΑ) του οδοστρώµατος, µε µέση ταχύτητα 60 χλµ./ώρα, καταγράφει τα στοιχεία του κάθε τµήµατος (άξονα και κλάδων Α/Κ). Η καταγραφή των ΧΘ (εφαρµογή δυναµικού κατακερµατισµού) γίνεται µε το οδόµετρο του οχήµατος το οποίο έχει προηγουµένως βαθµονοµηθεί και συνδεθεί µε το λογισµικό επεξεργασίας της βιντεοσκόπησης. Η βιντεοσκόπηση καταγράφει εικόνες υψηλής ανάλυσης, π.χ. της τάξεως των 600 καρέ/δευτερόλεπτο (frames/sec) και των 750x576 εικονοστοιχείων/καρέ (pixels/frame). Στο Σχήµα 5.8 παρουσιάζεται το εύρος λήψης της κάθε κάµερας (επί του άξονα του αυτοκινητοδρόµου). 148

160 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ΕΘ Κ2 - Κ1 Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Σχήµα 5.8 Εύρος Κάλυψης Κάµερας Βιντεοσκόπησης επί του Άξονα του Αυτοκινητοδρόµου Η συλλογή - καταγραφή των δεδοµένων των στοιχείων του ΜΣΑ µε τη µέθοδο της βιντεοσκόπησης δε µπορεί να καλύψει όλο το πλήθος (100%) των στοιχείων, καθώς ορισµένα (περίπου 25%) από τα στοιχεία του ΜΣΑ δεν είναι ορατά (στο σύνολο τους ή/και µερικώς) από τις κάµερες. Αυτά τα στοιχεία καταγράφονται πεζή µε τη χρήση οδοµέτρων και ηλεκτρονικών συσκευών συλλογής δεδοµένων (DCD). Στον παρακάτω Πίνακα 5.2 παρουσιάζονται τα στοιχεία του ΜΣΑ που δεν είναι ορατά (στο σύνολο τους ή/και µερικώς) από τις κάµερες βιντεοσκόπησης. Πίνακας 5.2 Στοιχεία ΜΣΑ µη Ορατά στη Βιντεοσκόπηση Α/Α ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΚΩ ΙΚΟΣ ΣΗΜ/ΓΡΑΜ 1 Φρεάτιο FR Σηµειακό 2 Βαθµιδωτό Ρείθρο VR Σηµειακό 3 Τάφρος TF Γραµµικό 4 Στραγγιστήρι υπό Γωνία στην Οδό GS Σηµειακό 5 Οχετός OH Σηµειακό 6 Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης EA Σηµειακό 7 Επίχωµα EO Γραµµικό 8 Περίφραξη PE Γραµµικό 9 Κάτω ιάβαση KD Σηµειακό 10 Τοίχος Αντιστήριξης TA Γραµµικό Η µέθοδος της βιντεοσκόπησης παρέχει τα πλεονεκτήµατα της γρήγορης συλλογής καταγραφής των δεδοµένων, µε καλά αποτελέσµατα ακρίβειας, ανεξαρτήτως των καιρικών συνθηκών, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τους καταγραφείς και να απαιτεί πιθανές ρυθµίσεις της κυκλοφορίας (αποκλεισµό µέρους της οδού κ.λπ.). Επίσης, παρέχει τη δυνατότητα επαλήθευσης της καταγραφής και οπτικής επαφής µε το 75% των στοιχείων της οδού. Συγχρόνως όµως, απαιτεί αρκετό χρόνο για την επεξεργασία των δεδοµένων προκειµένου αυτά να καταχωρηθούν στο πληροφοριακό Σ Σ. Επίσης, µε τη µέθοδο της βιντεοσκόπησης δηµιουργείται ένα ολοκληρωµένο αρχείο video των στοιχείων (µε δυνατότητα προσδιορισµού των ΧΘ και ΕΘ, καθώς και των διαστάσεων των στοιχείων), παρέχοντας τη δυνατότητα καλύτερης και γρηγορότερης διαχείρισης των εργασιών συντήρησης µέσω του άµεσου και ακριβούς προσδιορισµού όλων των υπό συντήρηση στοιχείων του αυτοκινητοδρόµου. Ο κάθε ενδιαφερόµενος εντοπίζει, µε τη χρήση του βίντεο από τον Η/Υ του, κάθε στοιχείο του αυτοκινητοδρόµου και σε συνεργασία µε το ΜΣΑ ενηµερώνεται και για τις περιγραφικές πληροφορίες αυτού. Τα οπτικά αρχεία των οδικών τµηµάτων χρησιµοποιούνται και για τον προγραµµατισµό κάθε είδους σχετικών εργασιών συντήρησης καθώς και για τη λήψη άµεσων αποφάσεων. 149

161 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 5.4 Παράδειγµα ηµιουργίας ΜΣΑ στην Εγνατία Οδό Συλλογή Καταγραφή Στοιχείων ΜΣΑ Για τη δηµιουργία του ΜΣΑ της ΕΟ, πραγµατοποιήθηκαν εργασίες συλλογής καταγραφής των δεδοµένων των στοιχείων του ΜΣΑ σε οδικά τµήµατα που βρίσκονται σε κυκλοφορία - Αύγουστος 2005 ( ιαγράµµατα 5.1, 5.2 και 5.3). Συγκεκριµένα, συλλέχθηκαν καταγράφηκαν δεδοµένα σε µήκος 387 χλµ. ανά κατεύθυνση επί του άξονα της ΕΟ (24 χλµ. εκ των οποίων είναι κοινά µε τον ΠΑΘΕ), καθώς και σε 129 χλµ. κλάδων, τριανταδύο (32) Α/Κ (τέσσερις (4) εκ των οποίων είναι κοινοί µε τον ΠΑΘΕ). Τα δεδοµένα ελέχθησαν δειγµατοληπτικά σε ποσοστό 5% επί του συνολικού µήκους των τµηµάτων καταγραφής και τα αποτελέσµατα ήταν εντός των προβλεπόµενων προδιαγραφών ακριβείας (λανθασµένες εγγραφές < 5% επί του συνόλου των εγγραφών). Όπως προαναφέρθηκε, το ΜΣΑ µπορεί να εµπλουτίζεται διαρκώς µε δεδοµένα πληροφορίες εκτός πεδίου (off site entries), ενώ βάσει σχετικής λειτουργικής διαδικασίας (ΕΟΑΕ, 2005) πραγµατοποιείται ενηµέρωση - επικαιροποίηση της βάσης δεδοµένων µε στοιχεία που διαγράφονται ή προστίθενται οριστικά. Οι εργασίες συλλογής καταγραφής, επεξεργασίας και εισαγωγής των δεδοµένων στο πληροφοριακό Σ Σ, για τη δηµιουργία του ΜΣΑ, πραγµατοποιήθηκαν σε τρεις (3) φάσεις (Νοέµβριος 2001 Φεβρουάριος 2002, Ιούνιος 2002 Οκτώβριος 2002 και Οκτώβριος 2003 Αύγουστος 2005), µε τη συµµετοχή και υπό την επίβλεψη του συντάκτη της παρούσας εργασίας (στο σηµείο αυτό θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες µου προς τις εταιρίες DCL Ltd, Μακεδονική ΕΤΜ, ΑΚΤΙΣ ΑΤΕ και Pavement Innovations Ltd που συµµετείχαν στις εργασίες δηµιουργίας του ΜΣΑ). ιάγραµµα 5.1 Οδικά Τµήµατα ΕΟ Μεταξύ Α/Κ 09 Ανατ. Γρεβενών και Α/Κ 17 Κλειδίου 150

162 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ιάγραµµα 5.2 Οδικά Τµήµατα ΕΟ Μεταξύ Α/Κ 21 Καλοχωρίου (Κ1) και Α/Κ 28 Στρυµόνα ιάγραµµα 5.3 Οδικά Τµήµατα ΕΟ Μεταξύ Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα και 00 Κήποι Έβρου 151

163 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Α φάση Νοέµβριος 2001 Φεβρουάριος 2002, δηµιουργία ΜΣΑ στα ακόλουθα τµήµατα. Πίνακας 5.3 ηµιουργία ΜΣΑ, Τµήµατα Α Φάσης α/α Τοµέας Τµήµα Μήκος (χλµ) Παρατηρήσεις 1 Α2/2930/ 01 5,7 Άξονας ΕΟ 2 Α2/3029/ 01 5,7 Άξονας ΕΟ 3 Α2/3031/ 01 7,2 Άξονας ΕΟ 4 Α2/3130/ 01 7,2 Άξονας ΕΟ 5 Α2/3132/ 01 10,2 Άξονας ΕΟ 6 Α2/3231/ 01 10,2 Άξονας ΕΟ 7 Α2/3738/ 01 6 Άξονας ΕΟ 8 Α2/3837/ 01 6 Άξονας ΕΟ 9 Α2/3839/ 01 24,1 Άξονας ΕΟ 10 Α2/3938/ 01 24,1 Άξονας ΕΟ 11 Α2/4243/ Άξονας ΕΟ 12 Α2/4342/ Άξονας ΕΟ 13 Α2/4300/ 01 7,1 Άξονας ΕΟ 14 Α2/0043/ 01 7,1 Άξονας ΕΟ ΣΥΝΟΛΟ: 170,6 χλµ α/α Τοµέας Τµήµα Μήκος (χλµ) Παρατηρήσεις 1 Α2/ΚΛ29/ 01, 02, 03, 04 3 Κλάδοι Α/Κ 29 2 Α2/ΚΛ30/ 01, 02, 03, 04 1,3 Κλάδοι Α/Κ 30 3 Α2/ΚΛ31/ 01, 02, 03, 04, 05 3,6 Κλάδοι Α/Κ 31 4 Α2/ΚΛ32/ 01, 02, 03, 04 2,6 Κλάδοι Α/Κ 32 5 Α2/ΚΛ37/ 01, 02, 03, 04 5,2 Κλάδοι Α/Κ 37 6 Α2/ΚΛ38/ 01, 02, 03, 04 3,7 Κλάδοι Α/Κ 38 7 Α2/ΚΛ39/ 01, 02, 03, 04 3,8 Κλάδοι Α/Κ 39 8 Α2/ΚΛ42/ 01, 02, 03, 04 3,5 Κλάδοι Α/Κ 42 9 Α2/ΚΛ43/ 01, 02, 03, 04, 05, 06, 9,2 Κλάδοι Α/Κ 43 07, 08, 09, 10, 11 ΣΥΝΟΛΟ: 35,9 χλµ Οι εργασίες πραγµατοποιήθηκαν από την Data Collection Limited (DCL) σε συνεργασία µε τη Μακεδονική ΕΤΜ. Το ΜΣΑ της παρούσας φάσης, δηµιουργήθηκε µε δεδοµένα που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν πεζή, µε τη χρήση αναλογικών οδόµετρων χειρός και ηλεκτρονικών συσκευών συλλογής δεδοµένων (DCD - HUSKY fex 21) µε κατάλληλο λογισµικό (DG3). 152

164 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Β φάση Ιούνιος 2002 Οκτώβριος 2002, δηµιουργία ΜΣΑ στα ακόλουθα τµήµατα. Πίνακας 5.4 ηµιουργία ΜΣΟ, Τµήµατα Β Φάσης α/α Τοµέας Τµήµα Μήκος (χλµ) Παρατηρήσεις 1 Α2/0910/ 01 19,1 Άξονας ΕΟ 2 Α2/1009/ 01 19,1 Άξονας ΕΟ 3 Α2/1011/ 01 11,5 Άξονας ΕΟ 4 Α2/1110/ 01 11,5 Άξονας ΕΟ 5 Α2/1112/ 01 12,2 Άξονας ΕΟ 6 Α2/1211/ 01 12,2 Άξονας ΕΟ 7 Α2/1213/ 01 15,2 Άξονας ΕΟ 8 Α2/1312/ 02 15,2 Άξονας ΕΟ ΣΥΝΟΛΟ: 116 χλµ α/α Τοµέας Τµήµα Μήκος (χλµ) Παρατηρήσεις 1 Α2/ΚΛ10/ 01, 02, 03, 04 2,9 Κλάδοι Α/Κ 10 2 Α2/ΚΛ11/ 01, 02, 03, 04 2,3 Κλάδοι Α/Κ 11 3 Α2/ΚΛ12/ 01, 02, 03, 04, 6,3 Κλάδοι Α/Κ 12 05, 06, 07, 08 ΣΥΝΟΛΟ: 11,5 χλµ Οι εργασίες πραγµατοποιήθηκαν από την Data Collection Limited (DCL) σε συνεργασία µε τη Μακεδονική ΕΤΜ. Το ΜΣΑ της παρούσας φάσης, δηµιουργήθηκε µε δεδοµένα που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν πεζή, µε τη χρήση αναλογικών οδόµετρων χειρός και ηλεκτρονικών συσκευών συλλογής δεδοµένων (DCD - HUSKY fex 21) µε κατάλληλο λογισµικό (DG3). 153

165 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Γ φάση Οκτώβριος 2003 Αύγουστος 2005, δηµιουργία ΜΣΑ στα ακόλουθα τµήµατα. Πίνακας 5.5 ηµιουργία ΜΣΑ, Τµήµατα Γ Φάσης α/α Τοµέας Τµήµα Μήκος (χλµ) Παρατηρήσεις 1 Α2/1213/ 02 7,1 Άξονας ΕΟ 2 Α2/1312/ 01 7,1 Άξονας ΕΟ 3 Α2/1314/ Άξονας ΕΟ 4 Α2/1413/ Άξονας ΕΟ 5 Α2/1415/ 01 8,7 Άξονας ΕΟ 6 Α2/1514/ 01 8,7 Άξονας ΕΟ 7 Α2/1516/ 01 14,5 Άξονας ΕΟ 8 Α2/1615/ 01 14,5 Άξονας ΕΟ 9 Α2/1617/ 01 12,3 Άξονας ΕΟ 10 Α2/1716/ 01 12,3 Άξονας ΕΟ 11 Α2/1718/ 01 8,6 Άξονας ΠΑΘΕ 12 Α2/1817/ 01 8,6 Άξονας ΠΑΘΕ 13 Α2/1819/ 01 4,8 Άξονας ΠΑΘΕ 14 Α2/1918/ 01 4,8 Άξονας ΠΑΘΕ 15 Α2/1920/ 01 7,8 Άξονας ΠΑΘΕ 16 Α2/2019/ 01 7,8 Άξονας ΠΑΘΕ 17 Α2/2021/ 01 2,6 Άξονας ΠΑΘΕ 18 Α2/2120/ 01 2,6 Άξονας ΠΑΘΕ 19 Α2/2122/ 01 5 Άξονας ΕΟ 20 Α2/2221/ 01 5 Άξονας ΕΟ 21 Α2/2223/ 01 8,8 Άξονας ΕΟ 22 Α2/2322/ 01 8,8 Άξονας ΕΟ 23 Α2/2323Α/ 01 2 Άξονας ΕΟ 24 Α2/23Α23/ 01 2 Άξονας ΕΟ 25 Α2/23Α24/ 01 5,5 Άξονας ΕΟ 26 Α2/2423Α/ 01 5,5 Άξονας ΕΟ 27 Α2/2425/ 01 22,3 Άξονας ΕΟ 28 Α2/2524/ 01 22,3 Άξονας ΕΟ 29 Α2/2526/ 01 6,2 Άξονας ΕΟ 30 Α2/2625/ 02 6,2 Άξονας ΕΟ 31 Α2/2728/ Άξονας ΕΟ 32 Α2/2827/ Άξονας ΕΟ 33 Α2/3232Α/ 01 15,9 Άξονας ΕΟ 34 Α2/32Α32/ 01 15,9 Άξονας ΕΟ 35 Α2/32Α33/ 01 2,7 Άξονας ΕΟ 36 Α2/3332Α/ 01 2,7 Άξονας ΕΟ 37 Α2/3435/ 01 9,4 Άξονας ΕΟ 38 Α2/3534/ 01 9,4 Άξονας ΕΟ 39 Α2/3536/ 01 20,8 Άξονας ΕΟ 40 Α2/3635/ 01 20,8 Άξονας ΕΟ 41 Α2/3637/ 01 15,9 Άξονας ΕΟ 42 Α2/3736/ 01 15,9 Άξονας ΕΟ 43 Α2/4041/ 01 9,8 Άξονας ΕΟ 44 Α2/4140/ 01 9,8 Άξονας ΕΟ 45 Α2/4142/ 01 8,3 Άξονας ΕΟ 46 Α2/4241/ 01 8,3 Άξονας ΕΟ ΣΥΝΟΛΟ 440 χλµ. (+48 χλµ ΠΑΘΕ) 154

166 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου α/α Τοµέας Τµήµα Μήκος (χλµ) Παρατηρήσεις 1 Α2/ΚΛ14/ 01, 02, 03, 04 2,3 Κλάδοι Α/Κ 14 2 Α2/ΚΛ15/ 01, 02, 03, 04 1,9 Κλάδοι Α/Κ 15 3 Α2/ΚΛ16/ 01, 02, 03, 04 3 Κλάδοι Α/Κ 16 4 Α2/ΚΛ17/ 01, 02, 03, 04, Κλάδοι Α/Κ17 3,8 05, 06, 07, 08 ΠΑΘΕ 5 Α2/ΚΛ18/ 01, 02, 03, 04 2 Κλάδοι Α/Κ 18 ΠΑΘΕ 6 Α2/ΚΛ19/ 01, 02, 03, 04, 05, 06 5,8 Κλάδοι Α/Κ 19 ΠΑΘΕ 7 Α2/ΚΛ20/ 01, 02, 03, 04 4,2 Κλάδοι Α/Κ 20 ΠΑΘΕ 8 Α2/ΚΛ21/ 01, 02, 03, 04, 06, 07 6,8 Κλάδοι Α/Κ 21 9 Α2/ΚΛ22/ 01, 02, 03, 04 2,6 Κλάδοι Α/Κ Α2/ΚΛ23/ 02, 03, 04 05, 06, 07, 08 9 Κλάδοι Α/Κ Α2/ΚΛ23Α/ 01, 02, 03, 04 05,06,07,08 3,7 Κλάδοι Α/Κ 23Α 12 Α2/ΚΛ24/ 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07, 08, 09, 10 9,5 Κλάδοι Α/Κ Α2/ΚΛ25/ 01, 02, 03, 04 3 Κλάδοι Α/Κ Α2/ΚΛ32Α/ 01, 02 1,3 Κλάδοι Α/Κ 32Α 15 Α2/ΚΛ33/ 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07 4,6 Κλάδοι Α/Κ Α2/ΚΛ34/ 01, 02, 03, 04 2,6 Κλάδοι Α/Κ Α2/ΚΛ35/ 01, 02, 03, 04, 5,7 Κλάδοι Α/Κ 35 05, 06, 07, Α2/ΚΛ36/ 01, 02, 03, 04 3,1 Κλάδοι Α/Κ Α2/ΚΛ40/ 01, 02, 03, 04 3,5 Κλάδοι Α/Κ Α2/ΚΛ41/ 01, 02, 03, 04 3,5 Κλάδοι Α/Κ 41 ΣΥΝΟΛΟ 66,1 χλµ (+15,8 χλµ ΠΑΘΕ) Οι εργασίες πραγµατοποιήθηκαν από την ΑΚΤΙΣ ΑΤΕ σε συνεργασία µε τη Pavement Innovations Limited. Το ΜΣΑ της παρούσας φάσης, δηµιουργήθηκε µε: δεδοµένα που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν πεζή (σε ποσοστό 25% επί του συνόλου των δεδοµένων), µε τη χρήση αναλογικών οδόµετρων χειρός και ηλεκτρονικών συσκευών συλλογής δεδοµένων (DCD - HUSKY fex 21) µε κατάλληλο λογισµικό (DG3). δεδοµένα που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν (σε ποσοστό 75% επί του συνόλου των δεδοµένων) µε ειδικό όχηµα βιντεοσκόπησης (video survey) και κατάλληλο λογισµικό (RSVDB) επεξεργασίας των δεδοµένων. 155

167 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου οµή εδοµένων Συλλογής - Καταγραφής Τα δεδοµένα που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν, επεξεργάστηκαν προκειµένου να έχουν την απαιτούµενη δοµή (format) για να εισαχθούν στο λογισµικό του πληροφοριακού Σ Σ. Τα δεδοµένα που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν πεζή, µε τη χρήση αναλογικών οδόµετρων χειρός και ηλεκτρονικών συσκευών συλλογής δεδοµένων (DCD), επεξεργάστηκαν, κυρίως για τον εντοπισµό τυχόν λαθών κατά τη διάρκεια της καταχώρησης. Τα δεδοµένα πρέπει να καταχωρούνται µε συγκεκριµένη δοµή έτσι, ώστε να είναι απολύτως συµβατά µε τη δοµή της βάσης δεδοµένων του ΜΣΑ του λογισµικού (inventory loader format), όταν εισαχθούν στο πληροφοριακό Σ Σ. Κατά παρόµοιο τρόπο, τα δεδοµένα που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν µε βιντεοσκόπηση, επεξεργάζονται µε κατάλληλο λογισµικό (Εικόνα 5.3), προκειµένου να δηµιουργηθούν τα αρχεία σε συγκεκριµένη δοµή έτσι, ώστε και πάλι να είναι απολύτως συµβατά µε τη µορφή της βάσης δεδοµένων του ΜΣΑ του λογισµικού (inventory loader format), όταν εισαχθούν στο πληροφοριακό Σ Σ. Εικόνα 5.3 Λογισµικό Επεξεργασίας και Παρουσίασης εδοµένων Βιντεοσκόπησης Και στις δύο µεθόδους συλλογής καταγραφής των δεδοµένων το τελικό αρχείο προς εισαγωγή στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ είναι ένα ASCII αρχείο (µε κατάληξη.inv ), για κάθε τµήµα της οδού (άξονα και κλάδων Α/Κ). 156

168 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου οµή Αρχείου Περιγραφικών εδοµένων ΜΣΑ Ένα παράδειγµα αρχείου ( J41_01.inv ) συλλογής καταγραφής των περιγραφικών δεδοµένων των στοιχείων του ΜΣΑ παρουσιάζεται παρακάτω (αφορά το Τµήµα (Κλάδο) 01 του Α/Κ 41 Αλεξανδρούπολης). "A,INVENT" "B,Α2 ΚΛ_41_,00001,040309,N,SYS" "C,DS,2,0,0,3,A2-ΚΛ41-01,*" "C,FR,2,12,12,3,*" "C,IO,2,32,32,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,OD,,0,50,0.5,0,1,*" "C,FR,8,62,62,3,*" "C,IO,2,65,65,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,IO,2,101,101,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,OD,,50,100,2,0,1,*" "C,FR,2,110,110,3,*" "C,EO,1,0,110,8,10,*" "C,IO,2,142,142,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,FR,2,161,161,3,*" "C,ER,2,0,50,2,2,2,*" "C,ER,2,50,100,4,2,2,*" "C,IO,2,172,172,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,IO,2,205,205,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,ER,2,100,200,4,2,2,*" "C,FR,2,209,209,3,*" "C,IO,2,241,241,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,EO,1,110,250,12,10,*" "C,FR,2,260,260,3,*" "C,IO,2,276,276,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,DM,3,0,277,0.3,0,0,2,1,1,1,*" "C,OD,,100,150,3,0,1,*" "C,OD,,150,200,4,0,1,*" "C,OD,,200,250,4,0,1,*" "C,ER,2,200,250,5,2,2,*" "C,IO,2,292,292,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,VR,8,298,298,1,2,2,*" "C,FR,2,299,299,4,*" "C,ER,2,250,300,3,2,2,*" "C,IO,2,313,313,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,ER,8,278,315,0.5,1,2,*" "C,EO,9,315,325,1,10,*" "C,FR,2,330,330,3,*" "C,FR,8,333,333,3,*" "C,ER,2,300,335,5,2,2,*" "C,IO,2,335,335,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,EO,1,250,335,10,10,*" "C,IO,2,354,354,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,EO,1,335,355,8,10,*" "C,FR,2,356,356,3,*" "C,FR,8,360,360,3,*" "C,EO,9,325,365,3,10,*" "C,IO,2,374,374,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,FR,2,376,376,3,*" "C,EO,1,355,376,6,10,*" "C,EO,9,365,375,2,10,*" "C,FR,8,383,383,3,*" "C,ER,8,315,350,1.5,2,2,*" "C,ER,8,350,375,4,2,2,*" "C,IO,2,396,396,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,EO,1,376,400,4,10,*" "C,IO,2,396,396,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,FR,2,402,402,3,*" "C,EO,9,375,408,1,10,*" "C,FR,8,408,408,3,*" "C,IO,2,416,416,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" 157

169 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου "C,SA,8,277,421,1,1,3,1,8,*" "C,FR,2,423,423,3,*" "C,ER,2,335,400,3,2,2,*" "C,ER,8,375,400,3,2,2,*" "C,IO,2,437,437,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,FR,2,447,447,99,ΡΕΥΜΑΤΟΣ" "C,FR,2,448,448,3,ΡΕΥΜΑΤΟΣ" "C,FR,8,448,448,99,ΡΕΥΜΑΤΟΣ" "C,RI,8,298,449,1,1,*" "C,ER,2,400,450,4,2,2,*" "C,IO,2,456,456,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,ER,8,400,450,3,2,2,*" "C,ER,8,450,466,3,1,2,*" "C,PI,8,472,472,2,3,1.8,1,Ρ-29,*" "C,IO,2,477,477,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,SA,8,421,478,2,1,3,1,8,*" "C,FR,2,483,483,3,*" "C,OD,,250,400,4.5,0,1,*" "C,IO,2,497,497,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,OD,,400,500,4.5,0,1,*" "C,ER,2,450,500,4,2,2,*" "C,EO,1,400,500,2,10,*" "C,IO,2,516,516,1,12,1,2,*,ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ" "C,FR,2,518,518,3,*" "C,ER,2,500,550,3,2,2,*" "C,FR,2,547,547,3,*" "C,OD,,500,550,4,0,1,*" "C,FR,2,577,577,4,ΣΧΑΡΑΣ" "C,EO,1,500,595,3,10,*" "C,FR,1,602,602,3,*" "C,ER,2,550,600,2.5,2,2,*" "C,OD,,550,600,3.5,0,1,*" "C,FR,2,614,614,3,*" "C,SA,2,287,616,2,1,3,1,8,*" "C,EO,1,595,615,2,10,*" "C,ER,2,600,625,4,2,2,*" "C,EO,1,615,640,1,10,*" "C,FR,2,643,643,3,*" "C,OD,,600,675,3.5,0,1,*" "C,ER,2,625,675,6,2,2,*" "C,PE,1,0,674,3,*" "C,FR,2,675,675,3,*" "C,RI,2,0,616,1.5,1,*" "C,TS,2,0,300,1.5,*" "C,TS,2,300,303,0.3,*" "Z,0001,0103" 158

170 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ανάλυση οµής Αρχείου Περιγραφικών εδοµένων ΜΣΑ Το αρχείο µητρώου κάθε τµήµατος αποτελείται από τέσσερα (4) διαφορετικά είδη εγγραφών. Αναλυτικότερα η δοµή (format) του αρχείου έχει ως εξής: 1. File Header Τίτλος: A records: π.χ. A,INVENT Περιγραφή: 1. Α εγγραφή, 2. Inventory - Μητρώο: INVNET, 2. Section Info Πληροφορία Τµήµατος: B records: π.χ. "B,Α2 ΚΛ_41_,00001,040309,N,SYS" Περιγραφή: 1. B εγγραφή, 1 ψηφίο 2. Link - Τοµέας (άξονα): π.χ. Α2 41_42_, Τοµέας (κλάδου Α/Κ): π.χ. Α2 ΚΛ_41_, 3. Section - Τµήµα: π.χ , 4. Date - Ηµεροµηνία: ΥΥ/ΜΜ/DD, π.χ , 5. Direction - Κατεύθυνση: π.χ., 6. Inspector - Καταγραφέας: π.χ. SYS, 3. Inventory & Attribute Data Μητρώο & Περιγραφικά εδοµένα: C records: π.χ. "C,ER,2,500,550,3,2,2,*" Περιγραφή: 1. C εγγραφή, 2. Item Code - Κωδικός στοιχείου, π.χ. ER 3. XSP ΕΘ: από 0 9 ή κενό, π.χ St. Chain: ΧΘ Αρχής (ακέραιος), π.χ End Chain: ΧΘ Τέλους (ακέραιος), π.χ Attr 1: α/α της περιγραφικής πληροφορίας του πεδίου 1, π.χ Attr 2: α/α της περιγραφικής πληροφορίας του πεδίου 2, π.χ n. Attr n: α/α της περιγραφικής πληροφορίας του πεδίου n 4. File Trailer Σύνοψη Αρχείου: Z records: π.χ. Z,0001,0103 Περιγραφή: 1. Ζ εγγραφή, 2. Number of B records - Αριθµός Εγγραφών Β, π.χ Number of C records - Αριθµός Εγγραφών C, π.χ

171 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ανάλυση εδοµένων ΜΣΑ Όπως προαναφέρθηκε, η συλλογή καταγραφή των στοιχείων για τη δηµιουργία του ΜΣΑ πραγµατοποιήθηκε σε οδικά τµήµατα της ΕΟ που βρίσκονται σε κυκλοφορία. Oι σχετικές εγγραφές του ΜΣΑ µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την ορθή και τεκµηριωµένη ανάθεση των οικονοµικών κονδυλίων καθώς και για τον ακριβή υπολογισµό του κόστους των εργασιών συντήρησης και για τον προσδιορισµό και την επίβλεψη αυτών των εργασιών. Παρακάτω, παρατίθεται (ενδεικτικά) η ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των στοιχείων του ΜΣΑ στο οδικό δίκτυο µεταξύ Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα Καβάλας και 00 Κήπων Έβρου, µήκους 168 χλµ. (ανά κατεύθυνση) και 60 χλµ. κλάδων, δεκαέξι (16) Α/Κ ( ιάγραµµα 5.4). ιάγραµµα 5.4 Οδικά Τµήµατα Εφαρµογής ΜΣΑ επί της Εγνατίας Οδού 160

172 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ποσοτική Ανάλυση εδοµένων ΜΣΑ Παράδειγµα Ποσοτικού Προσδιορισµού Σηµειακών Στοιχείων Τα στοιχεία του ΜΣΑ που θεωρούνται σηµειακά (πραγµατικά ή βάσει παραδοχής) είναι τα ακόλουθα. Πίνακας 5.5 Σηµειακά Στοιχεία ΜΣΑ Α/Α ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΚΩ ΙΚΟΣ 1 Φρεάτιο FR 2 Βαθµιδωτό Ρείθρο VR 3 Οχετός OH 4 Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης EA 5 Απορροφητής Ενέργειας AE 6 Στύλος Ελέγχου Ύψους Οχηµάτων ΕΥ 7 Εγκάρσια & Ειδική ιαγράµµιση DΕ 8 Οριοδείκτης OR 9 Πινακίδα PI 10 Χιλιοµετρικός είκτης Συντήρησης DS 11 Ιστός Οδοφωτισµού IΟ 12 Πίνακας ιανοµής Οδοφωτισµού PO 13 Φωτεινός Σηµατοδότης FA 14 Επαγωγικός Βρόχος EP 15 ιάταξη Τηλεµατικής TD 16 Ερµάριο ιανοµής Σήραγγας ED 17 Ερµάριο Ανάγκης Σήραγγας ES 18 Φωτιστικό Σώµα Σήραγγας FS 19 Ανεµιστήρας Αερισµού Σήραγγας AS 20 Κάτω ιάβαση KD 21 Άνω ιάβαση AD Βάσει των εγγραφών που τηρούνται στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ της ΕΟΑΕ, τα σηµειακά στοιχεία που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν στα οδικά τµήµατα της ΕΟ, του διαγράµµατος 5.4, προσδιορίζονται ποσοτικά στους ακόλουθους Πίνακες 5.6 και

173 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 5.6 Ποσοτικός Προσδιορισµός Σηµειακών Στοιχείων ΜΣΑ στα Τµήµατα του Άξονα της ΕΟ µεταξύ Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα και 00 Κήπων ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΜΣΑ FR VR OH EA AE ΕΥ DE OR PI DS IO PO FA EP TD ED ES FS AS KD AD ΤΟΜΕΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΘΟΣ ΣΗΜΕΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ Α2/2930/ Α2/3029/ Υ Υ Υ Α2/3031/ Α2/3130/ Υ Υ Υ Α2/3132/ Α2/3231/ Υ Υ Υ Α2/3232Α/ Α2/32Α32/ Υ Υ Υ Α2/32Α33/ Α2/3332Α/ Υ Υ Υ Α2/3435/ Α2/3534/ Υ Υ Υ Α2/3536/ Α2/3635/ Υ Υ Υ Α2/3637/ Α2/3736/ Υ Υ Υ Α2/3738/ Α2/3837/ Υ Υ Υ Α2/3839/ Α2/3938/ Υ Υ Υ Α2/4041/ Α2/4140/ Υ Υ Υ Α2/4142/ Α2/4241/ Υ Υ Υ 162

174 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Συνέχεια Πίνακα 5.6 Ποσοτικός Προσδιορισµός Σηµειακών Στοιχείων ΜΣΑ στα Τµήµατα του Άξονα της ΕΟ µεταξύ Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα και 00 Κήπων ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΜΣΑ FR VR OH EA AE ΕΥ DE OR PI DS IO PO FA EP TD ED ES FS AS KD AD ΤΟΜΕΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΘΟΣ ΣΗΜΕΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ Α2/4243/ Α2/4342/ Υ Υ Υ Α2/4300/ Α2/0043/ Υ Υ Υ ΣΥΝΟΛΟ ΣΗΜΕΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ * Υ: εν Υφίσταται (καταγράφονται µόνο στην κύρια κατεύθυνση) 163

175 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 5.7 Ποσοτικός Προσδιορισµός Σηµειακών Στοιχείων ΜΣΑ στα Τµήµατα των Κλάδων των Α/Κ της ΕΟ µεταξύ Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα και 00 Κήπων ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΜΣΑ FR VR OH EA AE ΕΥ DE OR PI DS IO PO FA EP TD ED ES FS AS KD AD ΤΟΜΕΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΘΟΣ ΣΗΜΕΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ Α2/ΚΛ29/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ30/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ31/ 01, 02, 03, 04, Α2/ΚΛ32/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ32Α/ 01, Α2/ΚΛ33/ 01, 02, 03, 04, 05, 06, Α2/ΚΛ34/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ35/ 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07, Α2/ΚΛ36/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ37/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ38/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ39/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ40/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ41/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ42/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ43/ 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07, 08, 09, 10, ΣΥΝΟΛΟ ΣΗΜΕΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ

176 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Παράδειγµα Υπολογισµού Μήκους Γραµµικών Στοιχείων Τα στοιχεία του ΜΣΑ που θεωρούνται γραµµικά (πραγµατικά ή βάσει παραδοχής) είναι τα ακόλουθα. Πίνακας 5.8 Γραµµικά Στοιχεία ΜΣΑ Α/Α ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΚΩ ΙΚΟΣ 1 Οδόστρωµα OD 2 Έρεισµα ER 3 ιαχωριστική Νησίδα DN 4 Κατευθυντήρια Νησίδα KN 5 Πεζοδρόµιο PZ 6 Ρείθρο RI 7 Τάφρος TF 8 Επίχωµα / Όρυγµα EO 9 Στηθαίο Ασφαλείας SA 10 Αντιθαµβωτικό Πέτασµα AN 11 Περίφραξη PE 12 Ηχοπέτασµα IH 13 ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων DK 14 Τοίχος Συγκράτησης Καταπτώσεων TS 15 Κατά Μήκος ιαγράµµιση DM 16 Λοξή ιαγράµµιση DL 17 Γέφυρα GE 18 Σήραγγα SI 19 Τοίχος Αντιστήριξης TA Βάσει των εγγραφών που τηρούνται στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ της ΕΟΑΕ, το µήκος (µ.) των γραµµικών στοιχείων που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν στα οδικά τµήµατα της ΕΟ, του διαγράµµατος 5.4, υπολογίζεται στους ακόλουθους Πίνακες 5.9 και

177 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 5.9 Υπολογισµός Μήκους Γραµµικών Στοιχείων ΜΣΑ στα Τµήµατα του Άξονα της ΕΟ µεταξύ Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα και 00 Κήπων ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΜΣΑ OD ER DN KN PZ RI TF EO SA AN PE IH DK TS DM DL GE SI TA ΤΟΜΕΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΚΟΣ (µ) ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ Α2/2930/ Α2/3029/ Υ Α2/3031/ Α2/3130/ Υ Α2/3132/ Α2/3231/ Υ Α2/3232Α/ Α2/32Α32/ Υ Α2/32Α33/ Α2/3332Α/ Υ Α2/3435/ Α2/3534/ Υ Α2/3536/ Α2/3635/ Υ Α2/3637/ Α2/3736/ Υ Α2/3738/ Α2/3837/ Υ Α2/3839/ Α2/3938/ Υ Α2/4041/ Α2/4140/ Υ Α2/4142/ Α2/4241/ Υ

178 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Συνέχεια Πίνακα 5.9 Υπολογισµός Μήκους Γραµµικών Στοιχείων ΜΣΑ στα Τµήµατα του Άξονα της ΕΟ µεταξύ Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα και 00 Κήπων ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΜΣΑ OD ER DN KN PZ RI TF EO SA AN PE IH DK TS DM DL GE SI TA ΤΟΜΕΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΚΟΣ (µ) ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ Α2/4243/ Α2/4342/ Υ Α2/4300/ Α2/0043/ Υ ΣΥΝΟΛΟ ΜΗΚΟΥΣ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ 167

179 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 5.10 Υπολογισµός Μήκους Γραµµικών Στοιχείων ΜΣΑ στα Τµήµατα των Κλάδων των Α/Κ της ΕΟ µεταξύ Α/Κ 29 Αγ. Ανδρέα και 00 Κήπων ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΜΣΑ OD ER DN KN PZ RI TF EO SA AN PE IH DK TS DM DL GE SI TA ΤΟΜΕΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΚΟΣ (µ) ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ Α2/ΚΛ29/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ30/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ31/ 01, 02, 03, 04, Α2/ΚΛ32/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ32Α/ 01, Α2/ΚΛ33/ 01, 02, 03, 04, 05, 06, Α2/ΚΛ34/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ35/ 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07, Α2/ΚΛ36/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ37/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ38/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ39/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ40/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ41/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ42/ 01, 02, 03, Α2/ΚΛ43/ 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07, 08, 09, 10, ΣΥΝΟΛΟ ΜΗΚΟΥΣ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΣΑ

180 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ποιοτική Ανάλυση εδοµένων ΜΣΑ Πέρα από την ποσοτική ανάλυση των δεδοµένων, που αφορά τον προσδιορισµό του αριθµού των σηµειακών στοιχείων και του µήκους των γραµµικών στοιχείων του ΜΣΑ, τα δεδοµένα του ΜΣΑ αναλύονται και ποιοτικά βάσει των περιγραφικών πληροφοριών που συλλέγονται καταγράφονται για κάθε στοιχείο. Παράδειγµα Ποιοτικού Προσδιορισµού Σηµειακών Στοιχείων Βάσει των εγγραφών που τηρούνται στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ της ΕΟΑΕ, τα δεδοµένα που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν στο οδικό τµήµα Α (από Α/Κ 34 Βανιάνου Ξάνθης προς Α/Κ 35 Βαφαίϊκων Ξάνθης, µήκους µ.) της ΕΟ, για τα σηµειακά στοιχεία: Πινακίδα Σήµανσης (Κωδ. ΡΙ) και Ιστός Οδοφωτισµού (Κωδ. ΙΟ), προσδιορίζονται ποιοτικά στους ακόλουθους Πίνακες 5.11 και Η σειρά ταξινόµησης των πληροφοριών πραγµατοποιείται βάσει των ΧΘ. Πινακίδα Σήµανσης Οι περιγραφικές πληροφορίες που συλλέγονται για τους Πινακίδες Σήµανσης, βάσει του σχεδιασµού της δοµής του ΜΣΑ, είναι οι ακόλουθες: Περιγραφικές Πληροφορίες 1. Τύπος: 1. Κινδύνου 2. Ρυθµιστικές 3. Πληροφοριακές 4. Πρόσθετες 2. Κωδικός Πινακίδας: 3. ιαστάσεις: 1. Μεγάλο 2. Μεσαίο 3. Μικρό 4. Ελεύθερο Ύψος (± 0.1 µ): 5. Τύπος Στήριξης: 1. Μονός Στύλος 2. ιπλός Στύλος 3. ικτύωµα 4. Γέφυρα 5. Πρόβολος 6. Τοίχος 7. Ιστός Οδοφωτισµού 8. Φωτεινός Σηµατοδότης 99. Άλλο (σχολιάστε) 6. Σχόλια: 7. Φ (WGS84): 8. Λ (WGS84): 9. Χ (ΕΓΣΑ87): 10. Υ (ΕΓΣΑ87): 11. Ζ (ΕΓΣΑ87): 169

181 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πληροφορίες Εκτός Πεδίου 12. Κωδικός Μελέτης Σήµανσης: Στον πίνακα που ακολουθεί οι αριθµοί από 1 έως 11 αντιστοιχούν στις περιγραφικές πληροφορίες για τους οχετούς, όπως αυτές εµφανίζονται παραπάνω, π.χ. 1: Τύπος, 2: Κωδικός Πινακίδας, 3: ιαστάσεις κοκ. 170

182 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 5.11 Περιγραφικές Πληροφορίες Πινακίδων Σήµανσης, Τµήµα Α Α/Α ΚΩ. ΧΘ ΕΘ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΡΙ Α Π , ΡΙ Α Ρ , ΡΙ Α Π , ΡΙ Α Ρ , ΡΙ Α Π , ΡΙ Α Π , ΡΙ Α Π-90Γ ΡΙ Α Π-90Β ΡΙ Α Π-90Α ΡΙ Α Π ΡΙ Α Π

183 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ιστός Οδοφωτισµού Οι περιγραφικές πληροφορίες που συλλέγονται για τους Ιστούς Οδοφωτισµού, βάσει του σχεδιασµού της δοµής του ΜΣΑ, είναι οι ακόλουθες: Περιγραφικές Πληροφορίες 1. Τύπος Ιστού: 1. Μεταλλικός 2. Σκυρόδεµα 3. Χαµηλός (π.χ. επί του στηθαίου ασφαλείας) 4. Τεχνικού (π.χ. σε κάτω διάβαση) 99. Άλλο (σχολιάστε) 2. Ύψος (± 0.1 µ): 3. Βραχίονας Στήριξης: 1. Μονός 2. ιπλός 3. Τριπλός 4. Τετραπλός 5. Χωρίς ιστό και βραχίονα µόνο κέλυφος 99. Άλλο (σχολιάστε) 4. Σχήµα Βραχίονα Στήριξης: 1. Ευθύ 2. Καµπύλο 99. Άλλο (σχολιάστε) 5. ID Κωδικός: 6. Σχόλια: 7. Ηλεκτρική Ισχύς: 8. ID Πίνακα Ηλεκτρικής ιανοµής Οδού: 9. Φ (WGS84): 10. Λ (WGS84): 11. Χ (ΕΓΣΑ87): 12. Υ (ΕΓΣΑ87): 13. Ζ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου 14. Ηλεκτρική Ισχύς: 15. ID Πίνακα Ηλεκτρικής ιανοµής Οδού: 16. Κωδικός Μελέτης: Στον πίνακα που ακολουθεί οι αριθµοί από 1 έως 14 αντιστοιχούν στις περιγραφικές πληροφορίες για τους ιστούς οδοφωτισµού, όπως αυτές εµφανίζονται παραπάνω, π.χ. 1: Τύπος Ιστού, 2: Ύψος, 3: Βραχίονας Στήριξης κοκ. 172

184 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 5.12 Περιγραφικές Πληροφορίες Ιστών Οδοφωτισµού, Τµήµα Α Α/Α ΚΩ. ΧΘ ΕΘ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΙΟ 44 8 Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ 53 2 Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ 84 2 Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ 87 8 Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ

185 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Συνέχεια Πίνακα 5.12 Περιγραφικές Πληροφορίες Ιστών Οδοφωτισµού, Τµήµα Α Α/Α ΚΩ. ΧΘ ΕΘ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ ΙΟ Α ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΗ

186 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Παράδειγµα Ποιοτικού Προσδιορισµού Γραµµικών Στοιχείων Βάσει των εγγραφών που τηρούνται στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ της ΕΟΑΕ, τα δεδοµένα που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν στο οδικό τµήµα Α (από Α/Κ 34 Βανιάνου Ξάνθης προς Α/Κ 35 Βαφαίϊκων Ξάνθης, µήκους µ.) της ΕΟ, για τα γραµµικά στοιχεία: Στηθαίο Ασφαλείας (Κωδ. SA) και ιαχωριστική Νησίδα (Κωδ. DN), προσδιορίζονται ποιοτικά στους ακόλουθους Πίνακες 5.13 και Η σειρά ταξινόµησης των πληροφοριών πραγµατοποιείται βάσει των ΧΘ. Στηθαίο Ασφαλείας Οι περιγραφικές πληροφορίες που συλλέγονται για τα Στηθαία Ασφαλείας, βάσει του σχεδιασµού της δοµής του ΜΣΑ, είναι οι ακόλουθες: Περιγραφικές Πληροφορίες 1. Τύπος: 1. ΜΣΟ 2. ΑΣΟ 3. ΣΤΕ 4. Κινητά Στηθαία 99. Άλλο (σχολιάστε) 2. Αντανακλαστικό Στοιχείο: 1. Ναι 2. Όχι 3. Σχήµα Αντανακλαστικού Στοιχείου: 1. Τραπεζοειδές 2. Κυκλικό 3. Ορθογωνικό 99. Άλλο (σχολιάστε) 4. Όψεις Αντανακλαστικού Στοιχείου: 1. Μονή 2. ιπλή 3. Καµία 5. Απόσταση Μεταξύ Ανταν/τικών (µ): 6. Σχόλια: 7. Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): 8. Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): 9. Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): 10. Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): 11. Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): 12. Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): 13. Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): 14. Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): 15. Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): 16. Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): 175

187 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πληροφορίες Εκτός Πεδίου 17. Περιγραφή Τύπου: 18. Κωδικός Μελέτης: Στον πίνακα που ακολουθεί οι αριθµοί από 1 έως 18 αντιστοιχούν στις περιγραφικές πληροφορίες για τα στηθαία ασφαλείας, όπως αυτές εµφανίζονται παραπάνω, π.χ. 1: Τύπος, 2: Αντανακλαστικό Στοιχείο, 3: Σχήµα Αντανακλαστικού Στοιχείου κοκ. 176

188 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 5.13 Περιγραφικές Πληροφορίες Στηθαίων Ασφαλείας, Τµήµα Α Α/Α ΚΩ. ΧΘ ΑΡΧΗΣ ΧΘ ΤΕΛΟΥΣ ΕΘ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ SA A ΣΤΕ-1-2 SA Α ΜΣΟ-2-3 SA Α ΣΤΕ-1-4 SA Α ΜΣΟ-2-5 SA Α ΜΣΟ-1-6 SA Α ΣΤΕ-1-7 SA Α ΜΣΟ-2-8 SA Α ΜΣΟ-2-9 SA Α ΜΣΟ-1-10 SA Α ΜΣΟ-1-11 SA Α ΣΤΕ-1-12 SA Α ΜΣΟ-2-13 SA Α ΣΤΕ-1-14 SA Α ΜΣΟ-2-15 SA Α ΜΣΟ-8-16 SA Α ΜΣΟ-2-17 SA Α ΜΣΟ-1-18 SA Α ΜΣΟ-2-19 SA Α ΜΣΟ-1-20 SA Α ΜΣΟ-2-21 SA Α ΜΣΟ-1-22 SA Α ΜΣΟ-2-23 SA Α ΜΣΟ-1-24 SA Α ΜΣΟ-2-25 SA Α ΜΣΟ-1-26 SA Α ΣΤΕ-1-27 SA Α ΜΣΟ-2-28 SA Α ΜΣΟ-1-29 SA Α ΜΣΟ-2-30 SA Α ΜΣΟ-8-177

189 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Συνέχεια Πίνακα 5.13 Περιγραφικές Πληροφορίες Στηθαίων Ασφαλείας, Τµήµα Α Α/Α ΚΩ. ΧΘ ΑΡΧΗΣ ΧΘ ΤΕΛΟΥΣ ΕΘ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ SA Α ΜΣΟ-2-32 SA Α ΜΣΟ-1-33 SA Α ΣΤΕ-1-34 SA Α ΜΣΟ-2-35 SA Α ΜΣΟ-1-36 SA Α ΜΣΟ-2-37 SA Α ΣΤΕ-1-38 SA Α ΜΣΟ-2-39 SA Α ΜΣΟ-2-40 SA Α ΣΤΕ-1-41 SA Α ΜΣΟ-2-42 SA Α ΜΣΟ-2-43 SA Α ΜΣΟ-8-178

190 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ιαχωριστική (Κεντρική) Νησίδα Οι περιγραφικές πληροφορίες που συλλέγονται για τις ιαχωριστικές (Κεντρικές) Νησίδες, βάσει του σχεδιασµού της δοµής του ΜΣΑ, είναι οι ακόλουθες: Περιγραφικές Πληροφορίες 1. Πλάτος (± 0.1 µ): 2. Επιφάνεια: 1. Ασφαλτόµιγµα 2. Χώµα 3. Αµµοχάλικο 4. Πράσινο 5. Πλάκες 6. Μόνο Στηθαίο Ασφαλείας Όχι νησίδα 99. Άλλο (σχολιάστε) 3. Φωτισµός: 1. Ναι 2. Όχι 4. Σχόλια: 5. Φ ΑΡΧΗΣ (WGS84): 6. Λ ΑΡΧΗΣ (WGS84): 7. Χ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): 8. Υ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): 9. Ζ ΑΡΧΗΣ (ΕΓΣΑ87): 10. Φ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): 11. Λ ΤΕΛΟΥΣ (WGS84): 12. Χ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): 13. Υ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): 14. Ζ ΤΕΛΟΥΣ (ΕΓΣΑ87): Πληροφορίες Εκτός Πεδίου 15. Κωδικός Μελέτης Εφαρµογής: 16. Κωδικός Σχεδίου Όπως Κατασκευάστηκε : Στον πίνακα που ακολουθεί οι αριθµοί από 1 έως 15 αντιστοιχούν στις περιγραφικές πληροφορίες για τις διαχωριστικές (κεντρικές) νησίδες, όπως αυτές εµφανίζονται παραπάνω, π.χ. 1: Πλάτος, 2: Επιφάνεια, 3: Σχόλια κοκ. 179

191 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 5.13 Περιγραφικές Πληροφορίες ιαχωριστικών (Κεντρικών) Νησίδων, Τµήµα Α Α/Α ΚΩ. ΧΘ ΧΘ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΘ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΗΣ ΤΕΛΟΥΣ DN A DN A ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ: ΣΚΥΡΟ ΕΜΑ DN A DN A ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ: ΣΚΥΡΟ ΕΜΑ DN A DN A ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ: ΣΚΥΡΟ ΕΜΑ DN A DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ DN A ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ SA ΤΥΠΟΥ ΜΣΟ

192 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Σύνοψη Ποιοτικής Ανάλυσης Συνοψίζοντας ενδεικτικά, βάσει των ανωτέρω πινάκων, ορισµένα από τα στοιχεία της ποιοτικής ανάλυσης των δεδοµένων του ΜΣΑ, διαπιστώνουµε τα ακόλουθα. Πινακίδες Σήµανσης Στο τµήµα Α , µήκους 9360 µ., οι πινακίδες σήµανσης έχουν τα ακόλουθα ποιοτικά χαρακτηριστικά: Αριθµός πινακίδων σήµανσης: πινακίδες σήµανσης είναι τοποθετηµένες στο δεξί έρεισµα (ΕΘ: 2). 1 πινακίδα σήµανσης είναι τύπου: 2 (Ρυθµιστική) 10 πινακίδες σήµανσης είναι τύπου: 3 (Πληροφοριακές) πινακίδες σήµανσης έχουν διάσταση: 1 (Μεγάλη) 4 πινακίδες σήµανσης έχουν διάσταση: 3 (Μικρή) πινακίδες σήµανσης έχουν τύπο στήριξης: 3 ( ικτύωµα) 5 πινακίδες σήµανσης έχουν τύπο στήριξης: 1 (Μονός Στύλος) 5 πινακίδες σήµανσης έχουν ελεύθερο ύψος: 1,5 µ. 4 πινακίδες σήµανσης έχουν ελεύθερο ύψος: 1 µ. 1 πινακίδα σήµανσης έχει ελεύθερο ύψος: 1,8 µ. 1 πινακίδα σήµανσης έχει ελεύθερο ύψος: 2 µ. Ιστοί Οδοφωτισµού Στο τµήµα Α , µήκους 9360 µ., οι ιστοί οδοφωτισµού έχουν τα ακόλουθα ποιοτικά χαρακτηριστικά: Αριθµός ιστών οδοφωτισµού: ιστοί οδοφωτισµού είναι τοποθετηµένοι στο δεξί έρεισµα (ΕΘ: 2). 37 ιστοί οδοφωτισµού είναι τοποθετηµένοι στη διαχωριστική (κεντρική) νησίδα (ΕΘ: 8) 51 ιστοί οδοφωτισµού έχουν τύπο ιστού: 1 (Σιδεροϊστός) 51 ιστοί οδοφωτισµού έχουν ύψος: 12 µ 51 ιστοί οδοφωτισµού έχουν σχήµα βραχίονα στήριξης: 2 (Καµπύλο) 38 ιστοί οδοφωτισµού έχουν βραχίονες στήριξης: 2 ( ιπλό) 13 ιστοί οδοφωτισµού έχουν βραχίονες στήριξης:1 (Μονό) 51 ιστοί οδοφωτισµού έχουν σχόλια: Φρεάτιο ΕΗ (στη βάση τοποθέτησης τους υπάρχει φρεάτιο της ΕΗ) Στηθαία Ασφαλείας Στο τµήµα Α , µήκους 9360 µ., τα στηθαία ασφαλείας έχουν τα ακόλουθα ποιοτικά χαρακτηριστικά: Μήκος στηθαίων ασφαλείας: µ µ. στηθαίων ασφαλείας είναι τοποθετηµένα στο δεξί έρεισµα (ΕΘ: 2) 9360 µ. στηθαίων ασφαλείας είναι τοποθετηµένα στη διαχωριστική (κεντρική) νησίδα (ΕΘ: 8) 140 µ. στηθαίων ασφαλείας είναι τοποθετηµένα αλλού (ΕΘ: 0) µ. στηθαίων ασφαλείας είναι τύπου: 1 (ΜΣΟ) 9360 µ. στηθαίων ασφαλείας τύπου: 1 (ΜΣΟ) είναι τοποθετηµένα στη διαχωριστική (κεντρική) νησίδα (ΕΘ: 8) 181

193 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 7603 µ. στηθαίων ασφαλείας τύπου: 1 (ΜΣΟ) είναι τοποθετηµένα στο δεξί έρεισµα (ΕΘ: 2) 521 µ. στηθαίων ασφαλείας είναι τύπου: 3 (ΣΤΕ) 140 µ. στηθαίων ασφαλείας τύπου: 3 (ΣΤΕ) είναι τοποθετηµένα αλλού (ΕΘ: 0) 381 µ. στηθαίων ασφαλείας τύπου: 3 (ΣΤΕ) είναι τοποθετηµένα στο δεξί έρεισµα (ΕΘ: 2) ιαχωριστικές (Κεντρικές) Νησίδες Στο τµήµα Α , µήκους 9360 µ., οι διαχωριστικές (κεντρικές) νησίδες έχουν τα ακόλουθα ποιοτικά χαρακτηριστικά: Μήκος διαχωριστικών (κεντρικών) νησίδων: 9360 µ. Πλάτος διαχωριστικών (κεντρικών) νησίδων: 2 µ. σε µήκος 9360 µ µ. διαχωριστικών (κεντρικών) νησίδων έχουν επιφάνεια: 4 (Πράσινο) 323 µ. διαχωριστικών (κεντρικών) νησίδων έχουν επιφάνεια: 1 (Ασφαλτόµιγµα) 53 µ. διαχωριστικών (κεντρικών) νησίδων έχουν επιφάνεια: 99 (Άλλο: Σκυρόδεµα) 182

194 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 5.5 Σύνοψη Συµπεράσµατα Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφηκε αναλυτικά η διαδικασία της δηµιουργίας του ΜΣΑ. Το πρώτο βήµα της δηµιουργίας του ΜΣΑ είναι η δηµιουργία κανόνων (οδηγιών) για τον τρόπο αποτύπωσης των δεδοµένων (θέσης και περιγραφικών χαρακτηριστικών) των στοιχείων. Οι εν λόγω κανόνες, εφαρµόζονται και στις δύο µεθόδους (πεζή και βιντεοσκόπηση) συλλογής καταγραφής των στοιχείων και των αντίστοιχων δεδοµένων, που αναφέρθηκαν. Παράδειγµα της δηµιουργίας του ΜΣΑ, αποτελεί η εφαρµογή του σε οδικά τµήµατα σε κυκλοφορία, του άξονα της ΕΟ καθώς και των κλάδων των Α/Κ αυτής. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν καταγράφηκαν καταχωρήθηκαν στη βάση δεδοµένων του λογισµικού του Σ Σ της ΕΟΑΕ και παρουσιάστηκε (ενδεικτικά) η ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των δεδοµένων για ορισµένα τµήµατα του αυτοκινητοδρόµου. Στο επόµενο κεφάλαιο περιγράφεται ο σχεδιασµός της διαχείρισης των δεδοµένων συντήρησης που συλλέγονται µέσω καθηµερινών επιθεωρήσεων περιπολιών και αφορούν την κατάσταση του οδικού δικτύου. Η διαχείριση των δεδοµένων συντήρησης αποτελούν το τρίτο βήµα της διαδικασίας δηµιουργίας του πληροφοριακού Σ Σ της παρούσας εργασίας. 183

195 Κεφάλαιο 5 ο. ηµιουργία Μητρώου Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Βιβλιογραφία 1. Λειτουργική ιαδικασία ΕΟΑΕ ΛΕΣ 250: Ενηµέρωση Μητρώου Οδού Στοιχειώδους Συντήρησης, ΕΟΑΕ,

196 Κεφάλαιο 6 ο Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου

197 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 6 Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 6.1 Εισαγωγή Το τρίτο βήµα της δηµιουργίας ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, αφορά την οργάνωση και διαχείριση των δεδοµένων συντήρησης του αυτοκινητοδρόµου ( ιάγραµµα 6.1), που συλλέγονται µέσω των επιθεωρήσεων και αφορούν την κατάσταση της οδού. - Σύστηµα Αναφοράς - Μητρώο Οδού - εδοµένα Συντήρησης Βάση εδοµένων Αναφορές Χάρτες ιαγράµµατα ιάγραµµα ιαδικασία ηµιουργίας Τυπικού Πληροφοριακού Σ Σ Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφεται αναλυτικά ο σχεδιασµός της διαχείρισης των δεδοµένων συντήρησης των στοιχείων εξοπλισµού της οδού, για τις ανάγκες της δηµιουργίας ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ για τους Ελληνικούς αυτοκινητοδρόµους. Στην ουσία, το παρόν κεφάλαιο αποτελεί µεθοδολογία (οδηγό) µηχανοργάνωσης - κωδικοποίησης των επιθεωρήσεων και των δεδοµένων αυτών, σχετικά µε την κατάσταση της οδού. Η διαχείριση των δεδοµένων συντήρησης σχεδιάστηκε µε γνώµονα τις ανάγκες της καθηµερινής συντήρησης (ρουτίνας) των αυτοκινητοδρόµων καθώς και των χαρακτηριστικών αυτών και εφαρµόζεται στο δίκτυο της Εγνατίας Οδού (ΕΟ). Η µηχανοργάνωση - κωδικοποίηση των δεδοµένων συντήρησης αποτελεί πρακτική εφαρµογή των Οδηγιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003). Τα δεδοµένα που καταγράφονται παρέχουν τη δυνατότητα στους Φ Α να ελέγχουν και να διαχειρίζονται αποτελεσµατικότερα τις εργασίες συντήρησης, σε σχέση µε την κατάσταση του οδικού δικτύου, ενώ συγχρόνως δηµιουργείται αρχείο επιθεωρήσεων, φθορών και αποκαταστάσεων, που παρέχει τη δυνατότητα τεκµηρίωσης τυχόν τροποποιήσεων, προς βελτίωση των σχετικών συµβάσεων συντήρησης. Όπως αναφέρθηκε στο 1 ο κεφάλαιο, το στάδιο της διαχείρισης των Λειτουργιών αφορά τις καθηµερινές εργασίες ενός Φ Α και αποτελεί το σηµείο αιχµής της συντήρησης του αυτοκινητοδρόµου. Ο σωστός σχεδιασµός για την αποτελεσµατική διαχείριση της καθηµερινής συντήρησης, αποτελεί σηµαντικό µέρος των Λειτουργιών και επιβεβαιώνει ότι οι εκτελούµενες εργασίες είναι αποδοτικές ως προς τις ποιοτικές, χρονικές και οικονοµικές απαιτήσεις (Robinson et al., 1998). Όπως σηµειώθηκε στο 2 ο κεφάλαιο οι βασικές πληροφορίες που παρέχει ένα πληροφοριακό Σ Σ σε σχέση µε την κατάσταση της οδού, είναι οι ακόλουθες: εδοµένα επιθεωρήσεων των στοιχείων - εξοπλισµού του ΜΣΑ. Εκτίµηση κατάστασης των στοιχείων - εξοπλισµού του ΜΣΑ. απάνες συντήρησης των στοιχείων - εξοπλισµού του ΜΣΑ. Ιστορικό συντήρησης (φθορές) των στοιχείων - εξοπλισµού του ΜΣΑ. 186

198 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 6.2 Επιθεώρηση Κατάστασης Αυτοκινητοδρόµου Στο 2 ο κεφάλαιο αναφέρθηκε ότι η ιαχείριση της Συντήρησης αφορά τις εργασίες συντήρησης που εκτελούνται κατά τακτά χρονικά διαστήµατα (Καθηµερινή Συντήρηση Routine Maintenance) στα πλαίσια της απρόκοπης λειτουργίας των αυτοκινητοδρόµων. Η συχνότητα των εργασιών συντήρησης εξαρτάται είτε από τις περιβαλλοντικές συνθήκες (κυκλική συντήρηση), είτε από την κυκλοφορία της οδού σε συνδυασµό µε τις περιβαλλοντικές συνθήκες (µη κυκλική συντήρηση) (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003). Από διαχειριστικής απόψεως θεωρούµαι την καθηµερινή συντήρηση ως το σύνολο των εργασιών που εκτελούνται σε κυκλική (cyclic) και σε µη κυκλική (non cyclic - reactive) βάση. Οι κυκλικές εργασίες καθηµερινής συντήρησης είναι προγραµµατισµένες ενέργειες, των οποίων οι απαιτήσεις εξαρτώνται κυρίως από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και όχι τόσο από την κυκλοφορία της οδού (π.χ. καθαρισµός οδού, συντήρηση αποχετευτικού συστήµατος, κοπή πρασίνου). Οι µη κυκλικές εργασίες καθηµερινής συντήρησης ανταποκρίνονται σε ενέργειες για µικρού µεγέθους φθορές, που προκαλούνται από συνδυασµό περιβαλλοντικών και κυκλοφοριακών συνθηκών (π.χ. πλήρωση λάκκων οδοστρώµατος, αντικατάσταση κατεστραµµένου στηθαίου ασφαλείας, αντικατάσταση λαµπτήρα που δε λειτουργεί). Οι µη κυκλικές εργασίες συνήθως προέρχονται από τακτικές επιθεωρήσεις και περιπολίες του Φ Α, από αναφορές ατυχηµάτων και από παράπονα του κοινού χρηστών. Οι συνήθεις επιθεωρήσεις που διεξάγονται από τους Φ Α είναι οι ακόλουθοι (Highways Agency, 1996): Επιθεωρήσεις Ασφαλείας (Safety Inspections): συνήθως διεξάγονται από ένα αργά κινούµενο όχηµα προκειµένου να εντοπίσουν φθορές που συνιστούν επικείµενο ή άµεσο κίνδυνο για το κοινό. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και οι επιθεωρήσεις (ειδικές, απρογραµµάτιστες) ως ανταπόκριση σε αναφορές από τρίτα µέρη (αστυνοµία, κοινό κ.λπ.). Λεπτοµερείς Επιθεωρήσεις (Detailed Inspections): διεξάγονται προγραµµατισµένα και σε µικρότερες συχνότητες από εκείνες της ασφαλείας, προκειµένου να εντοπίσουν φθορές που δε χρήζουν άµεσης ή επείγουσας αντιµετώπισης και αποκαθίστανται στα πλαίσια προγραµµατισµένων εργασιών. Τόσο για τις επιθεωρήσεις ασφαλείας όσο και για τις λεπτοµερείς επιθεωρήσεις, είναι απαραίτητη η καταγραφή των λεπτοµερειών των φθορών που εντοπίζονται καθώς και η ακριβής πληροφορία για τη θέση τους επί του οδικού δικτύου, όπως και της ηµεροµηνίας και της ώρας επιθεώρησης. Τέλος, ο επιθεωρητής προτείνει και καταγράφει τον τρόπο αποκατάστασης των φθορών. Όλες οι παραπάνω πληροφορίες καταχωρούνται είτε σε ηλεκτρονικές συσκευές καταγραφής δεδοµένων (Data Capture Device), είτε σε κατάλληλα έντυπα µε χρήση κωδικών επιθεωρήσεων, φθορών και αποκαταστάσεων. Για παράδειγµα, στην ΕΟΑΕ χρησιµοποιείται ένα έντυπο (Πίνακας 6.1) για την καταγραφή των δεδοµένων των επιθεωρήσεων περιπολιών. Στη συνέχεια, τα δεδοµένα των επιθεωρήσεων περιπολιών εισάγονται στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ. 187

199 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 6.1 Έντυπο Καταγραφής εδοµένων Επιθεωρήσεων Περιπολιών στην Εγνατία Οδό ΠΙΝΑΚΑΣ ΦΘΟΡΩΝ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΕΥΣΗΣ ΘΕΣΗ ΦΘΟΡΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΘΟΡΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Ε ΟΜΕΝΑ Σ Σ α/α Τοµέας/ Τµήµα ΧΘ ΕΘ Κωδικός Φθοράς Κατ. Φθοράς Ώρα Εντοπ. Κωδικός Στοιχείου Φώτο Ποσότητα Μητρώου ( ) Φθορά Χρήστη ( ) Σχόλια Προτεινόµενη Ενέργεια Αποκατάστασης & Κωδικός Αποκ. Ενέργεια Κωδ Αριθµός Τεχν. Αστ. InspectIon ID Αριθµός Φθοράς (Α.Φ.) Defect ID Ηµ/νια Αποκ/ση Έως ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΕΥΣΗΣ Είδος Τεχνικής Αστυνόµευσης ( ): Περιπολία Ασφ.... Επιθεώρηση Ασφ.... Νυχτερινή Επιθ. Ασφ... Λεπτοµερής Επιθ.... Ηµεροµηνία Τεχν. Αστ.:... /... /... Περιοχή: Από Α/Κ... µέχρι Α/Κ... Καιρικές Συνθήκες:

200 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Επεξήγηση Πίνακα 6.1 Ο Πίνακας 6.1 αποτελεί παράρτηµα Λειτουργικής ιαδικασίας της ΕΟΑΕ, η οποία συντάχθηκε από το συγγραφέα της παρούσας εργασίας ( ιεξαγωγή Τεχνικής Αστυνόµευσης Αποκατάστασης Φθορών, Β Αναθεώρηση, Λ -ΕΟΑΕ-ΛΕΣ-410 (ΕΟΑΕ, 2006)). Ο Πίνακας 6.1 συµπληρώνεται καθηµερινά µε δεδοµένα από τις ηµερήσιες επιθεωρήσεις περιπολίες που εκτελούνται στα οδικά τµήµατα του άξονα και των κλάδων των Α/Κ της ΕΟ. Συγκεκριµένα, συµπληρώνονται: Θέση Φθοράς: για κάθε φθορά καταγράφεται η ΧΘ και η ΕΘ στο Τµήµα - Τοµέα που εντοπίζεται βάσει του ΓΣΑ. Στοιχεία Φθοράς: για κάθε φθορά καταγράφεται ο Κωδικός Φθοράς (περιγραφή φθοράς βάσει κωδικοποίησης), η Κατηγορία Φθοράς (1 ή 2), η Ώρα Καταγραφής, ο Κωδικός του Στοιχείου του ΜΣΑ στο οποίο εντοπίστηκε η φθορά, η Ποσότητα της φθοράς, αν υπάρχουν Φωτογραφίες της φθοράς και η φθορά προκλήθηκε από χρήστη της οδού. Οι κωδικοί που αναφέρονται στα Στοιχεία της Φθοράς αναλύονται στη συνέχεια του κεφαλαίου. Ενέργειες Αποκατάστασης: για κάθε φθορά καταγράφεται το είδος της Προτεινόµενης Αποκατάστασης (επισκευής) και ο Κωδικός της Προτεινόµενης Αποκατάστασης (επισκευής). Ο κωδικός που αναφέρεται στην Προτεινόµενη Αποκατάσταση αναλύεται στη συνέχεια του κεφαλαίου. εδοµένα Σ Σ: στη συνέχεια, τα παραπάνω δεδοµένα εισάγονται στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ και εκδίδονται αυτόµατα µοναδικοί αριθµοί αναγνώρισης (ID) για κάθε επιθεώρηση περιπολία (Inspection ID) ενός οδικού τµήµατος και για κάθε φθορά (Defect ID) αυτού. Επίσης, εκδίδεται η Ηµεροµήνια µέχρι την οποία πρέπει να έχει αποκατασταθεί η κάθε φθορά αναλόγως της κατηγορίας της (1 ή 2). 189

201 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Συχνότητα Επιθεωρήσεων Μη Κυκλική Συντήρηση Όπως προαναφέρθηκε, οι µη κυκλικές εργασίες καθηµερινής συντήρησης συνήθως προέρχονται από τακτικές επιθεωρήσεις και περιπολίες του Φ Α, από αναφορές ατυχηµάτων και από παράπονα του κοινού χρηστών. Σύµφωνα µε τις Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003), στα πλαίσια της καθηµερινής συντήρησης προβλέπονται περιπολίες ασφαλείας και δύο τύποι επιθεωρήσεων: επιθεωρήσεις ασφαλείας και λεπτοµερείς επιθεωρήσεις. Περιπολίες Ασφαλείας Οι περιπολίες ασφαλείας διεξάγονται στον αυτοκινητόδροµο από αρµόδιο τεχνικό που κινείται µε όχηµα µε χαµηλή ταχύτητα, στα πλαίσια όµως της συνήθους ταχύτητας κυκλοφορίας ώστε να µην παρακωλύεται η ροή της. Παρέχουν συχνή και οργανωµένη επιτήρηση του οδικού δικτύου µε σκοπό τον εντοπισµό προφανών κινδύνων. Περιστασιακά, µπορεί να παραστεί ανάγκη για διεξαγωγή της περιπολίας ασφαλείας πεζή. Οι περιπολίες ασφαλείας πραγµατοποιούνται καθηµερινά (χωρίς να εξαιρούνται τα σαββατοκύριακα και οι επίσηµες αργίες), παρεµβαλλόµενες στις εβδοµαδιαίες επιθεωρήσεις ασφαλείας. Επιθεωρήσεις Ασφαλείας Οι επιθεωρήσεις ασφαλείας πρέπει, υπό κανονικές συνθήκες, να πραγµατοποιούνται από καταρτισµένο τεχνικό προσωπικό, υπό τη µορφή διµελούς οµάδας κινούµενης µε όχηµα µε µικρή ταχύτητα. Όπου το απαιτούν οι περιστάσεις, (π.χ. στις περιπτώσεις υπόγειας διάβασης, σε σύνθετους οδικούς κόµβους), οι διενεργούντες την επιθεώρηση κινούνται πεζή, είτε για να επαληθεύσουν τυχόν φθορές, είτε για να ολοκληρώσουν την επιθεώρηση ασφαλείας. Η συχνότητα των επιθεωρήσεων ασφαλείας καθορίζεται (ενδεικτικά) ως εξής: Κατηγορία Α (κυρίως αυτοκινητόδροµος): ανά 7 ηµέρες. Κατηγορία Β (παράπλευρο βοηθητικό δίκτυο): ανά 28 ηµέρες. Οι κλάδοι των Α/Κ και οι συνδετήριες οδοί του αυτοκινητοδρόµου µε το υπόλοιπο οδικό δίκτυο θα υπόκεινται σε επιθεώρηση ασφαλείας µε την ίδια συχνότητα µε τον αυτοκινητόδροµο. Οι παραπάνω χρόνοι δεν ισχύουν για τις ειδικές κατασκευές και εγκαταστάσεις (π.χ. τεχνικά, Η/Μ εγκαταστάσεις σηράγγων) για τις οποίες υπάρχουν ειδικές απαιτήσεις. Ορισµένα τµήµατα του αυτοκινητοδρόµου (π.χ. σήραγγες) βρίσκονται υπό συνεχή επιτήρηση. Η επιτήρηση αυτή, που βασίζεται σε µεγάλο βαθµό στην παρακολούθηση µε κάµερες, έχει πρωταρχικό στόχο την αντιµετώπιση εκτάκτων περιστατικών και δεν υποκαθιστά τις περιπολίες και επιθεωρήσεις ασφαλείας. Έκτακτες επιθεωρήσεις ασφαλείας απαιτούνται ύστερα από αναφορές ή καταγγελίες από την αστυνοµία, λοιπούς οργανισµούς και το κοινό, ή ύστερα από περιστατικά µείζονος σηµασίας ή θεοµηνίες, όπου χρειάζεται να γίνει επιτόπια έρευνα και αξιολόγηση φθορών. 190

202 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Λεπτοµερείς Επιθεωρήσεις Οι λεπτοµερείς επιθεωρήσεις διεξάγονται προγραµµατισµένα για τον εντοπισµό φθορών, οι οποίες αποκαθίστανται ύστερα από προγραµµατισµό των εργασιών καθηµερινής συντήρησης. Υπάρχουν 2 κατηγορίες λεπτοµερών επιθεωρήσεων: α) Μη Εξειδικευµένες: λεπτοµερείς επιθεωρήσεις, όπου δεν απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις από το προσωπικό που τις διενεργεί. β) Εξειδικευµένες: λεπτοµερείς επιθεωρήσεις, όπου απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις από το προσωπικό που τις διενεργεί. Ο πίνακας 6.2 συνοψίζει την προτεινόµενη (βάσει εµπειρίας και συλλογής ανταλλαγής απόψεων ειδικών) συχνότητα / διάστηµα διεξαγωγής των λεπτοµερών επιθεωρήσεων για τις κατηγορίες του ΜΣΑ. Οι τιµές των συχνοτήτων / διαστηµάτων διεξαγωγής λεπτοµερούς επιθεώρησης µπορούν να τροποποιούνται από τον κάθε Φ Α αναλόγως των αναγκών του, των δυνατοτήτων του καθώς και τυχόν ιδιαιτεροτήτων του οδικού δικτύου. Πίνακας 6.2 Προτεινόµενη Συχνότητα / ιάστηµα Λεπτοµερών Επιθεωρήσεων Κατηγορία ΜΣΑ Οδοποιία Αποχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Ηλεκτροµηχανολογικά Τεχνικά Συχνότητα / ιάστηµα Λεπτοµερούς Επιθεώρησης Ανά έτος ή/και όταν υπάρχουν σχετικές αναφορές Εξειδικευµένες επιθεωρήσεις ανά 5 έτη για τα επιχώµατα - ορύγµατα Ανά έτος ή/και όταν υπάρχουν σχετικές αναφορές Ανά 6 µήνες σε οδικά τµήµατα µε έντονα καιρικά φαινόµενα Ανά έτος ή/και όταν υπάρχουν σχετικές αναφορές Η ακεραιότητα της ασφάλισης ανά 6 µήνες Ανά 6 µήνες σε οδικά τµήµατα µε µεγάλη κυκλοφορία Ανά έτος ή/και όταν υπάρχουν σχετικές αναφορές Ανά έτος ή/και όταν υπάρχουν σχετικές αναφορές Ειδικότερα: Φωτεινοί Σηµατοδότες: ανά 1 µήνα Επαγωγικοί Βρόχοι: ανά 3 µήνες ιατάξεις Τηλεµατικής: ανά 3 µήνες Ανά έτος ή/και όταν υπάρχουν σχετικές αναφορές 191

203 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κυκλική Συντήρηση Οι κυκλικές εργασίες καθηµερινής συντήρησης είναι προγραµµατισµένες ενέργειες των οποίων οι απαιτήσεις εξαρτώνται κυρίως από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και όχι τόσο από την κυκλοφορία. Η προτεινόµενη (βάσει εµπειρίας και συλλογής ανταλλαγής απόψεων ειδικών) συχνότητα / διάστηµα των επιθεωρήσεων για την κυκλική συντήρηση ορίζεται, ενδεικτικά για ορισµένες εργασίες, στον Πίνακα 6.3 και σε πολλές περιπτώσεις εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες και ανάγκες του οδικού δικτύου. Πίνακας 6.3 Προτεινόµενη Συχνότητα / ιάστηµα Επιθεωρήσεων Κυκλικής Συντήρησης Εργασία Κυκλικής Συντήρησης Καθαρισµός Στοιχείων Οδοποιίας Καθαρισµός Στοιχείων Αποχέτευσης Καθαρισµός Στοιχείων Κατακόρυφης Σήµανσης Καθαρισµός Ιστών Οδοφωτισµού, Φωτεινών Σηµατοδοτών Κοπή Πρασίνου, Χόρτων κ.λπ. Συχνότητα ιάστηµα Επιθεώρησης 2 φορές το χρόνο ή όπως απαιτείται 1 φορά το χρόνο ή όπως απαιτείται 2 φορές το χρόνο σε οδικά τµήµατα µε έντονα καιρικά φαινόµενα Ανά 2 έτη ή όπως απαιτείται Ανά 2 έτη ή όπως απαιτείται 2 φορές το χρόνο ή όπως απαιτείται 192

204 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κατηγορίες Φθορών Οι φθορές που εντοπίζονται στα στοιχεία εξοπλισµό του αυτοκινητοδρόµου κατά τη διάρκεια των επιθεωρήσεων περιπολιών, ταξινοµούνται, κατά την κρίση του επιθεωρητή, σε κατηγορίες, αναλόγως µε τη σοβαρότητα τους και την ανάγκη για άµεση, κατά το δυνατό, αποκατάσταση τους. Σύµφωνα µε τις Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003), οι φθορές που εντοπίζονται κατά τη διάρκεια των επιθεωρήσεων περιπολιών, ταξινοµούνται σε δύο κατηγορίες: Κατηγορία 1: φθορές που χρήζουν άµεσης προσοχής καθώς συνεπάγονται άµεσο ή επικείµενο κίνδυνο για τους χρήστες του αυτοκινητοδρόµου. Οι φθορές της κατηγορίας 1 θα πρέπει να αποκαθίστανται άµεσα, αν αυτό είναι δυνατό, ή να σηµαίνονται µε χρήση κώνων, πινακίδων κ.λπ. κατά τη στιγµή του εντοπισµού τους (άµεση επισκευή) από την επιθεώρηση περιπολία. Αν δεν είναι εφικτή η άµεση επισκευή, τότε θα πρέπει να πραγµατοποιούνται µόνιµες ή προσωρινές επισκευές το ταχύτερο δυνατόν. Σε κάθε περίπτωση οι προσωρινές επισκευές θα πραγµατοποιούνται εντός 24 ωρών από την επισήµανση της φθοράς ενώ οι µόνιµες επισκευές πρέπει να πραγµατοποιούνται εντός 28 ηµερών και θα επιθεωρούνται κατά τις επιθεωρήσεις περιπολίες ασφαλείας. Κατηγορία 2: όλες οι λοιπές φθορές. Οι φθορές της κατηγορία 2 θα αποκαθίστανται στα πλαίσια προγραµµατισµένων εργασιών συντήρησης. Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά ορισµένες φθορές κατηγορίας 1 και 2. Ενδεικτικές Φθορές Κατηγορίας 1 Λάκκοι µε εµβαδό > 0,1 τ.µ. Καλύµµατα, σχάρες και πλαίσια φρεατίων που έχουν σπάσει ή λείπουν ή προεξέχουν. Στηθαία ασφαλείας που έχουν υποστεί ζηµιά και τα οποία βρίσκονται σε τέτοια κατάσταση, ώστε να µην αποτρέπουν την αναχαίτιση των οχηµάτων ή προβάλλουν - προεξέχουν στο οδόστρωµα. Περιφράξεις που έχουν υποστεί ζηµιά και κατά συνέπεια υπάρχει πιθανότητα εισόδου ζώων στον αυτοκινητόδροµο. Απορρίµµατα, νεκρά ζώα, φερτά υλικά και επικίνδυνα υγρά (λάδια, πετρέλαιο κ.λπ.) στην επιφάνεια του οδοστρώµατος. Κρασπεδόρειθρα ή πεζοδρόµια που έχουν υποστεί ζηµιά, έχουν εκτοπιστεί και προβάλλουν στο οδόστρωµα. Λιµνάζοντα ύδατα στην επιφάνεια του οδοστρώµατος ή ροή εγκάρσια του οδοστρώµατος. Ξερά δέντρα ή δέντρα που γέρνουν επικίνδυνα ή έχουν κλαδιά που προβάλουν πάνω από τον αυτοκινητόδροµο (σηµεία όπου το ελεύθερο ύψος µεταξύ των δέντρων και του οδοστρώµατος είναι µικρότερο από 6 µ.). έντρα που εµποδίζουν την ορατότητα. Ιστοί οδοφωτισµού ή πινακίδες σήµανσης που έχουν υποστεί ζηµιά και προβάλλουν ή υψώνονται πάνω από το οδόστρωµα. Επιπλέον, κάθε άλλο στοιχείο που θεωρείται ως άµεσος κίνδυνος, π.χ. τεχνικά του αυτοκινητόδροµου ή άλλος εξοπλισµός οδού, εγκαταστάσεις επικοινωνίας του αυτοκινητόδροµου που έχουν υποστεί ζηµιά, κατολισθήσεις γαιών, ελαττωµατικοί φωτεινοί σηµατοδότες, απώλεια οριοδεικτών. 193

205 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ενδεικτικές Φθορές Κατηγορίας 2 Μεµονωµένος λαµπτήρας που δε λειτουργεί ή µειωµένης φωτεινότητας. Σκουριά σε µεταλλική επιφάνεια (π.χ. στηθαίου ασφαλείας) που να χρήζει καθαρισµού ή/και βαφής. Επιφανειακές τροχοαυλακώσεις στο οδόστρωµα (µόνο επισήµανση). Παρουσία βλάστησης που όµως δεν προκαλεί σοβαρά προβλήµατα Κωδικοί Αποκαταστάσεων Επισκευών Φθορών Οι επιθεωρητές κατά τον εντοπισµό των φθορών µπορούν να προτείνουν (προαιρετικά) και κατάλληλους τρόπους αποκατάστασης επισκευής τους µε τη χρήση σχετικών κωδικών. Οι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής της φθοράς εξυπηρετούν τρεις βασικές λειτουργίες (Highways Agency, 1996): Παρέχουν µια µέθοδο µηχανοργάνωσης για την άµεση και γρήγορη καταγραφή του τρόπου αποκατάστασης επισκευής της φθοράς. Στη συνέχεια, αν κρίνεται απαραίτητο, µπορεί να περιγραφεί εκτενέστερα ο τρόπος αποκατάστασης επισκευής. Παρέχουν ένα µηχανισµό για ανάλυση των καταγεγραµµένων δεδοµένων και για τον έλεγχο των πραγµατοποιηθέντων εργασιών αποκατάστασης επισκευής. Παρέχουν τη δυνατότητα πιθανής σύνδεσης των φθορών του πληροφοριακού Σ Σ µε πληροφοριακά συστήµατα κόστους. Στη συνέχεια, προτείνεται µια λίστα (Πίνακας 6.4) κωδικών αποκατάστασης - επισκευής φθορών, που συντάχθηκε σύµφωνα µε τις αποκαταστάσεις - επισκευές που περιγράφονται στις Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003). Οι κωδικοί είναι της µορφής /xyz και εφαρµόζονται στις φθορές που περιγράφονται στις ανωτέρω οδηγίες του ΥΠΕΧΩ Ε. 194

206 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 6.4 Προτεινόµενοι Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Φθορών Κωδικός Περιγραφή Αποκατάστασης Επισκευής /001 Ανακατασκευή /002 Σφράγιση /003 Αποκατάσταση /004 Πλήρωση /005 Εκσκαφή και Πλήρωση /006 Συµπλήρωση Ασφαλτικών Στρώσεων /007 ιάστρωση Άµµου ή Ψηφίδων /008 Επαναφορά της Υφής του Οδοστρώµατος /009 Επισήµανση /010 Ευθυγράµµιση /011 Επανατοποθέτηση /012 Αντικατάσταση /013 Ρύθµιση /014 Απόφραξη /015 Καθαρισµός /016 Αφαίρεση και Αντικατάσταση /017 Αποµάκρυνση Απορριµµάτων /018 Αποψίλωση /019 Ζιζανιοκτονία /020 Σκούπισµα /021 Ξεχορτάριασµα /022 Επισκευή /023 Εκσκαφή /024 Αναµόρφωση Τάφρου /025 Επανακατασκευή /026 Άρση Καταπτώσεων /027 Έργα Προστασίας /028 Σπορά /029 Λοιπά Έργα Πρασίνου /030 Κόψιµο /031 Κλάδεµα /032 Θεραπεία /033 Ψυχρό Γαλβάνισµα /034 Βαφή /035 Επαναστερέωση /036 Επαναστερέωση Ορθοστατών /037 Επαναδιαγράµµιση /038 Αφαίρεση /039 Μετατόπιση /040 Σύσφιξη /041 Απόξεση /042 Λίπανση /043 Αντικατάσταση Λάστιχου Στεγανοποίησης /044 Έγχυση Εποχικής ρητίνης 195

207 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 6.3 Μηχανοργάνωση Επιθεωρήσεων, Φθορών και Αποκαταστάσεων Επισκευών Στη συνέχεια του κεφαλαίου περιγράφεται η προτεινόµενη µεθοδολογία µηχανοργάνωσης κωδικοποίησης για τις φθορές που εντοπίζονται στα στοιχεία (εξοπλισµό) του ΜΣΑ από τις επιθεωρήσεις περιπολίες, για τις προτεινόµενες εργασίες αποκατάστασης - επισκευής καθώς και τις διαδικασίες για την καταγραφή και εισαγωγή τους στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ, µε συστηµατικό και µονοσήµαντο τρόπο. Για κάθε εργασία συντήρησης, ορίζονται οι σχετικές λεπτοµέρειες που απαιτούνται από τους επιθεωρητές για την πραγµατοποίηση και καταγραφή µιας επιθεώρησης περιπολίας. Συγκεκριµένα, ορίζεται: Μια λίστα από κωδικούς επιθεωρήσεων σε σχέση µε τις εργασίες συντήρησης για συγκεκριµένα στοιχεία του ΜΣΑ. Ορισµός των εργασιών καθηµερινής συντήρησης (συνήθως εργασίες µικρής κλίµακας). Μια λίστα κωδικών φθορών (µηχανοργάνωση των περιγραφόµενων φθορών του τεύχους Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003) για κάθε εργασία συντήρησης. Περιλαµβάνονται επίσης τα προτεινόµενα όρια µεγέθους της φθοράς, πέρα από τα οποία η αποκατάσταση δεν υπάγεται στις δραστηριότητες της καθηµερινής συντήρησης. Όπου δεν αναγράφονται όρια µεγέθους της φθοράς, η αποκατάσταση υπάγεται στις δραστηριότητες της καθηµερινής συντήρησης. Μια λίστα για εφαρµογή των κωδικών αποκατάστασης επισκευής του Πίνακα 6.4 σε σχέση µε τις εργασίες συντήρησης για συγκεκριµένα στοιχεία του ΜΣΑ. ιευκρινίζεται ότι οι κωδικοί φθορών µε πρόθεµα GF (γενική φθορά) εφαρµόζονται σε περισσότερες από µία περιπτώσεις. Παρακάτω παρατίθενται αναλυτικά οι προτεινόµενες λίστες για τα στοιχεία του ΜΣΑ. 196

208 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Οδοστρώµατα Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Οδοστρωµάτων: OD Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες, µικρής κλίµακας, αποκατάστασης επισκευής φθορών επί του οδοστρώµατος και όχι µεγαλύτερης κλίµακας (π.χ. ενίσχυση του οδοστρώµατος ή εργασίες που θα κατατάσσονταν, ή θα συνδέονταν, µε το πρόγραµµα κύριας συντήρησης). Στοιχείο ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Οδόστρωµα OD Φθορές Φθορές Κωδικοί Μονάδες Όρια Φθορών Μέτρησης Τοπικές διακλαδιζόµενες ρηγµατώσεις OD01 Εµβαδόν / τ.µ. <200 (αλλιγατορικές ρηγµατώσεις) Απλή ρηγµάτωση OD02 Μήκος / µ. <50 (µη αλληλοσυνδεόµενες ρηγµατώσεις, εγκάρσιες ή κατά µήκος, ρηγµατώσεις µεταξύ ασφαλτικών λωρίδων) Ρηγµατώσεις στα άκρα του οδοστρώµατος OD03 Μήκος / µ. <50 Ρηγµατώσεις γύρω από µεταλλικά στοιχεία OD04 Εµβαδόν / τ.µ. <200 (π.χ. καλύµµατα φρεατίων, στηθαία ασφαλείας) Λάκκοι OD05 Εµβαδόν / τ.µ. <50 Τοπικές καθιζήσεις OD06 Εµβαδόν / τ.µ. <200 (π.χ. σε µεταβατικά επιχώµατα) Αστοχίες σε προηγούµενες εργασίες πλήρωσης GF22 Εµβαδόν / τ.µ. <200 (περιµετρικές ρηγµατώσεις, διαφορά επιπέδου, απώλεια υλικών, ρηγµατώσεις υλικού) Ανάδυση ασφάλτου OD07 Εµβαδόν / τ.µ. <200 Αποκόλληση αδρανών OD08 Εµβαδόν / τ.µ. <200 (απώλεια του υλικού από την επιφάνεια του οδοστρώµατος) Τροχοαυλακώσεις OD (µόνο για επισήµανση) Άλλη GF Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των οδοστρωµάτων είναι: /001: Ανακατασκευή /002: Σφράγιση /003: Αποκατάσταση /004: Πλήρωση /005: Εκσκαφή και πλήρωση /006: Συµπλήρωση ασφαλτικών στρώσεων /007: ιάστρωση Άµµου ή ψηφίδων /008: Επαναφορά της υφής του οδοστρώµατος /009: Επισήµανση 197

209 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Νησίδες και Πεζοδρόµια Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Νησίδων και Πεζοδροµίων: ΝΚ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής φθορών επί των νησίδων (διαχωριστικών κεντρικών και κατευθυντήριων) και των πεζοδροµίων. Οι εργασίες συντήρησης εξαρτώνται από το υλικό της επιφάνειας της νησίδας, π.χ. στηθαίο ασφαλείας τύπου New Jersey, µεταλλικό στηθαίο ασφαλείας και ενδιάµεση τάφρο, πλακόστρωση, πράσινο. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: ιαχωριστική (Κεντρική) Νησίδα DN Κατευθυντήρια Νησίδα KN Πεζοδρόµια PZ Φθορές Φθορές Κωδικοί Μονάδες Όρια Φθορών Μέτρησης Κατακόρυφη µετατόπιση κρασπέδου µεγαλύτερη από 20 mm ΝΚ01 Μήκος / µ. <50 Οριζόντια µετατόπιση κρασπέδου µεγαλύτερη από 50 mm ΝΚ02 Μήκος / µ. <50 Έλλειψη σταθερότητας κρασπέδου GF01 Μήκος / µ. <50 Κατεστραµµένο κράσπεδο GF02 Μήκος / µ. <50 Απώλεια κρασπέδου GF03 Μήκος / µ. <50 Αστοχίες σε προηγούµενες εργασίες πλήρωσης (περιµετρικές ρηγµατώσεις, διαφορά επιπέδου, απώλεια υλικών, GF22 Μήκος / µ. <50 ρηγµατώσεις υλικού) Φθορά στην επιφάνεια του πεζοδροµίου NK03 Μήκος / µ. <50 Φθορά στην επιφάνεια της νησίδας NK04 Μήκος / µ. <50 Ανεπαρκής ορατότητα (περιοχή πρασίνου) PP01 Μήκος / µ. <200 Ανεπαρκής ορατότητα σε κόµβους, καµπύλες, προσβάσεις και πινακίδες σήµανσης (περιοχή πρασίνου) PP02 Εµβαδόν / τ.µ. ή µήκος / µ. <500 <200 Βλαβερά ζιζάνια (περιοχή πρασίνου) PP03 Εµβαδόν / τ.µ. <50 Άλλη GF Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των νησίδων (διαχωριστικών κεντρικών και κατευθυντήριων) και των πεζοδροµίων είναι: /003: Αποκατάσταση /010: Ευθυγράµµιση /011: Επανατοποθέτηση /012: Αντικατάσταση /019: Ζιζανιοκτονία /030: Κόψιµο /031: Κλάδεµα 198

210 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Επιχώµατα - Ορύγµατα και Ερείσµατα Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Επιχωµάτων Ορυγµάτων και Ερεισµάτων: ΕΟ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες, µικρής κλίµακας, αποκατάστασης επισκευής φθορών καθώς και συντήρησης περιοχών πρασίνου και δένδρων επί των επιχωµάτων, των ορυγµάτων και των ερεισµάτων. Οι εργασίες αυτές είναι µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Επίχωµα και Όρυγµα ΕΟ Έρεισµα ER Φθορές Φθορές Κωδικοί Φθορών Μονάδες Μέτρησης Όρια Βραχώδη Πρανή Αποχετευτικό σύστηµα φραγµένο από φερτά υλικά EO01 Μήκος / µ. <50 Σωλήνες απορροής στους τοίχους συγκράτησης EO02 Μήκος / µ. <50 κατολισθήσεων φραγµένοι από φερτά υλικά Μικρή ολίσθηση EO03 Μήκος / µ. <50 Καταπτώσεις επί του οδοστρώµατος EO04 Μήκος / µ. <50 Φθορές στα δίχτυα ή σε τοιχία συγκράτησης EO05 Μήκος / µ. <50 καταπτώσεων. Φθορές στα υλικά κάλυψης πρανών EO06 Μήκος / µ. <50 ιήθηση EO07 Μήκος / µ. <50 Ανάπτυξη βλάστησης σε βραχώδη πρανή Βλάστηση που µπορεί να εµποδίσει την ελεύθερη ροή νερού στην επιφάνεια του πρανούς Μη Βραχώδη Πρανή Αποχετευτικό σύστηµα ή σωλήνες απορροής φραγµένοι από φερτά υλικά EO08 Μήκος / µ. <50 EO09 Μήκος / µ. <50 Σωλήνες απορροής στους τοίχους συγκράτησης καταπτώσεων φραγµένοι από φερτά υλικά EO10 Μήκος / µ. <50 Ρηχή ολίσθηση EO11 Μήκος / µ. <50 Νεκρή ή ανεπαρκής βλάστηση σε πρανή EO12 Μήκος / µ. <100 Ανεπιθύµητη βλάστηση EO13 Μήκος / µ. <500 ιήθηση EO14 Μήκος / µ. <50 Περιοχές Πρασίνου - Ερείσµατα Ανεπαρκής ορατότητα PP01 Μήκος / µ. <200 Ανεπαρκής ορατότητα σε κόµβους, καµπύλες, Εµβαδόν / τ.µ. <500 PP02 προσβάσεις και πινακίδες σήµανσης ή µήκος / µ. <200 Βλαβερά ζιζάνια PP03 Εµβαδόν / τ.µ. <50 ένδρα GF01 Αστάθεια δένδρου DR01 Νεκρό δένδρο DR02 Ασθένεια δένδρου DR03 Ασθένεια κλαδιού DR04 Παρεµπόδιση ορατότητας DR05 ένδρο που προεξέχει DR06 Κλαδί που προεξέχει GF01 Άλλη GF99 199

211 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των επιχωµάτων ορυγµάτων και ερεισµάτων είναι: /003: Αποκατάσταση /012: Αντικατάσταση /015: Καθαρισµός /018: Αποψίλωση /019: Ζιζανιοκτονία /022: Επισκευή /026: Άρση καταπτώσεων /027: Έργα προστασίας /028: Σπορά /029: Λοιπά έργα πρασίνου /030: Κόψιµο /031: Κλάδεµα /032: Θεραπεία 200

212 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Φρεάτια Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Φρεατίων: FR Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής φθορών σε όλους τους τύπους φρεατίων καθώς και αφαίρεση λάσπης και άλλων φερτών υλικών που έχουν συσσωρευθεί σε παγίδες όλων των τύπων φρεατίων. Στοιχείο ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Φρεάτιο FR Φθορές Φθορές Καταστροφή / τοπική φθορά Κατάρρευση / γενική καταστροφή Παρουσία λάσπης Έµφραξη Ελαττωµατικό φρεάτιο / κακή λειτουργία Ελαττωµατικά στοιχεία (καλύµµατα, σχάρες, πλαίσια) Ελαττωµατικός πυθµένας Ελαττωµατικές βοηθητικές µονάδες (σε φρεάτια άρδευσης) Άλλη Κωδικοί Φθορών GF02 GF06 GF05 GF04 FR01 FR02 FR03 FR04 GF99 Μονάδες Μέτρησης Όρια Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των φρεατίων είναι: /012: Αντικατάσταση /014: Απόφραξη /015: Καθαρισµός /022: Επισκευή 201

213 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Καλύµµατα, Σχάρες και Πλαίσια Φρεατίων Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Καλυµµάτων, Σχαρών και Πλαισίων Φρεατίων: ΚΡ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής φθορών και ενίοτε αντικατάστασης κάθε τύπου σχάρας, καλυµµάτων και πλαισίων φρεατίων που υπόκεινται στις αρµοδιότητες της καθηµερινής συντήρησης. Στοιχείo ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Φρεάτιο - FR Φθορές Φθορές ιαφορά επιπέδου σε σχέση µε το οδόστρωµα µεγαλύτερη από 20 mm (ή µικρότερη ανάλογα µε τη θέση και την ασφάλεια των χρηστών) ιαφορά επιπέδου µεταξύ των συστατικών µερών ενός στοιχείου µεγαλύτερη από 20 mm (ή µικρότερη ανάλογα µε τη θέση και την ασφάλεια των χρηστών) Αστάθεια Καταστροφή Απώλεια Ύπαρξη διάκενου µεταξύ σχάρας και φρεατίου µεγαλύτερου από 20 mm Λεία επιφάνεια Έµφραξη Άλλη Κωδικοί Φθορών ΚΡ01 ΚΡ02 GF01 GF02 GF03 ΚΡ03 ΚΡ04 GF04 GR99 Μονάδες Μέτρησης Όρια Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των καλυµµάτων, σχαρών και πλαισίων φρεατίων είναι: /010: Ευθυγράµµιση /012: Αντικατάσταση /013: Ρύθµιση /014: Απόφραξη /015: Καθαρισµός 202

214 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ρείθρα Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Ρείθρων: RI Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες, µικρής κλίµακας, αποκατάστασης επισκευής φθορών ρείθρων και όχι έργα µεγαλύτερης κλίµακας που κατατάσσονται στις αρµοδιότητες της κύριας συντήρησης. Στοιχείo ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Ρείθρο - RI Φθορές Φθορές Κωδικοί Μονάδες Όρια Φθορών Μέτρησης Κατακόρυφη µετατόπιση µεγαλύτερη από 20 mm RI01 Μήκος / µ. <50 Οριζόντια µετατόπιση µεγαλύτερη από 20 mm RI02 Μήκος / µ. <50 Αστάθεια GF01 Μήκος / µ. <50 Καταστροφή GF02 Μήκος / µ. <50 Έµφραξη λόγω κακής χάραξης Κακή χάραξη των κρασπεδόρειθρων που προκαλεί GF04 Μήκος / µ. <50 λιµνάζοντα ύδατα Απώλεια GF03 Μήκος / µ. <50 Παρεµπόδιση ροής Απορρίµµατα που παρεµποδίζουν τη ροή των υδάτων GF09 Μήκος / µ. <50 Παρουσία βλάστησης GF07 Μήκος / µ. <100 Άλλη GF Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των ρείθρων είναι: /010: Ευθυγράµµιση /012: Αντικατάσταση /013: Ρύθµιση /016: Αφαίρεση και αντικατάσταση /017: Αποµάκρυνση απορριµµάτων /018: Αποψίλωση /019: Ζιζανιοκτονία 203

215 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Βαθµιδωτά Ρείθρα Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Ρείθρων: VR Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες, µικρής κλίµακας, αποκατάστασης επισκευής φθορών βαθµιδωτών ρείθρων. Στοιχείo ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Βαθµιδωτό Ρείθρο - VR Φθορές Φθορές Κωδικοί Φθορών Μονάδες Μέτρησης Όρια Καταστροφή GF02 Μήκος / µ. <50 Παρουσία βλάστησης GF07 Μήκος / µ. <100 (συµπεριλαµβάνονται και οι λεκάνες ηρεµίας θραύσεως όπου υπάρχουν) Παρουσία απορριµµάτων GF12 (συµπεριλαµβάνονται και οι λεκάνες ηρεµίας θραύσεως όπου υπάρχουν) Έµφραξη GF04 Πληµµύρα GF08 Εµβαδόν / τ. µ. <500 Άλλη GF99 Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των βαθµιδωτών ρείθρων είναι: /012: Αντικατάσταση /014: Απόφραξη /015: Καθαρισµός /018: Αποψίλωση /019: Ζιζανιοκτόνα /022: Επισκευή 204

216 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Συστήµατα Αγωγών Αποχέτευσης Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Συστηµάτων Αγωγών Αποχέτευσης: ΑΑ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής φθορών σε όλους τους τύπους των συστηµάτων αγωγών αποχέτευσης (δεν περιλαµβάνονται οι οχετοί). Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης ΕΑ Φρεάτιο FR Ρείθρο RI Βαθµιδωτό ρείθρο VR Τάφρος TF Φθορές Φθορές Κωδικοί Μονάδες Φθορών Μέτρησης Όρια Έµφραξη GF04 Μήκος / µ. <100 Άλλες δυσλειτουργίες GF15 Πληµµύρα GF08 Εµβαδόν / τ. µ. <500 Ζηµία αποχετευτικού συστήµατος AA01 Μήκος / µ. <100 Επιπτώσεις πληµµύρας σε ιδιοκτησίες AA02 Επιπτώσεις πληµµύρας σε Ο.Κ.Ω AA03 Παρουσία λάσπης GF05 Μήκος / µ. <100 Παρουσία βλάστησης GF07 Ρηγµάτωση GF11 Εµβαδόν / τ. µ. <500 Παραµόρφωση GF13 Μήκος / µ. <100 Κατάρρευση / γενική καταστροφή GF06 Μήκος / µ. <100 Ανώµαλη χάραξη GF16 Μήκος / µ. <100 Λιµνάζοντα ύδατα GF14 Μήκος / µ. <100 Υποσκαφή GF Άλλη GF Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των συστηµάτων αγωγών αποχέτευσης είναι: /001: Ανακατασκευή /012: Αντικατάσταση /014: Απόφραξη /015: Καθαρισµός /018: Αποψίλωση /019: Ζιζανιοκτονία /022: Επισκευή 205

217 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Τάφροι Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Τάφρων: TF Είδος Εργασιών Συντήρησης: εργασίες, µικρής κλίµακας, αποκατάστασης επισκευής φθορών καθώς και καθαρισµού των τάφρων. Στοιχείo ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Τάφρος - TF Φθορές Φθορές Κωδικοί Μονάδες Όρια Φθορών Μέτρησης Παρουσία βλάστησης GF07 Μήκος / µ. <100 Κατάρρευση όχθης / διάβρωση GF06 Μήκος / µ. <100 Παρεµπόδιση GF09 Μήκος / µ. <50 Απόθεση απορριµµάτων / φερτών TF01 υλικών Παρουσία λάσπης GF05 Μήκος / µ. <100 Πληµµύρα GF08 Εµβαδόν / τ. Μ. <500 Άλλη GF98 Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των τάφρων είναι: /014: Απόφραξη /015: Καθαρισµός /018: Αποψίλωση /019: Ζιζανιοκτονία /023: Εκσκαφή /024: Αναµόρφωση 206

218 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Οχετοί Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Οχετών: ΟΗ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες, µικρής κλίµακας, αποκατάστασης επισκευής φθορών καθώς και καθαρισµού των οχετών µικρού µεγέθους (οι µεγάλου µεγέθους οχετοί αποτελούν τεχνικά έργα και συντηρούνται αναλόγως). Στοιχείo ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Οχετός - ΟΗ Φθορές Φθορές Κωδικοί Φθορών Μονάδες Μέτρησης Όρια Υποσκαφή GF10 Παρεµπόδιση ελεύθερης ροής GF09 Παρουσία λάσπης GF05 Παρουσία ριζών GF07 Ρηγµάτωση GF11 Εµβαδόν / τ. µ. <100 Παραµόρφωση GF13 Κατάρρευση / γενική καταστροφή GF06 Ανώµαλη χάραξη GF16 Λιµνάζοντα ύδατα GF14 Άλλη GF99 Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των οχετών είναι: /012: Αντικατάσταση /015: Καθαρισµός /019: Ζιζανιοκτονία /022: Επισκευή /025: Επανακατασκευή 207

219 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Έξοδοι Αγωγών Αποχέτευσης Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Εξόδων Αγωγών Αποχέτευσης: ΕΑ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες, µικρής κλίµακας, αποκατάστασης επισκευής φθορών καθώς και καθαρισµού των εξόδων αγωγών αποχέτευσης. Στοιχείo ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης ΕΑ Φθορές Φθορές Κωδικοί Μονάδες Όρια Φθορών Μέτρησης Παρουσία απορριµµάτων GF12 Έµφραξη GF04 Ποσοστό / % <100 Άλλες δυσλειτουργίες GF15 Πληµµύρα GF08 Εµβαδόν / τ.µ. <500 Παρουσία λάσπης GF05 Μήκος / µ. <100 Παρουσία βλάστησης GF07 Ρηγµάτωση GF11 Εµβαδόν / τ.µ. <200 Παραµόρφωση GF13 Ποσοστό / % <100 Κατάρρευση GF06 Ανώµαλη χάραξη GF16 Λιµνάζοντα ύδατα GF14 Υποσκαφή GF10 Άλλη GF98 Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των εξόδων αγωγών αποχέτευσης είναι: /012: Αντικατάσταση /014: Απόφραξη /015: Καθαρισµός /018: Αποψίλωση /019: Ζιζανιοκτονία /022: Επισκευή 208

220 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Εξοπλισµός Ασφαλείας και Προστασίας Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Εξοπλισµού Ασφαλείας και Προστασίας: AS Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες, µικρής κλίµακας, αποκατάστασης επισκευής φθορών επί του εξοπλισµού ασφαλείας και προστασίας. Η συντήρηση των περιφράξεων, των στηθαίων ασφαλείας, των τοίχων συγκράτησης καταπτώσεων, των αντιθαµβωτικών πετασµάτων, των ηχοπετασµάτων, των απορροφητών ενέργειας, των διχτύων συγκράτησης και των στύλων ελέγχου ύψους οχηµάτων περιορίζεται κατά κανόνα στην επισκευή των τµηµάτων που φέρουν ζηµίες και στη διασφάλιση της ορθής συναρµολόγησης και λειτουργίας. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Στηθαίο Ασφαλείας SA Απορροφητής Ενέργειας AE Περίφραξη PE Αντιθαµβωτικό Πέτασµα AN Ηχοπέτασµα IH ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων DK Τοίχος Συγκράτησης TS Στύλος Ελέγχου Ύψους Οχηµάτων - ΕΥ Φθορές Φθορές Κωδικοί Φθορών Μονάδες Μέτρησης Όρια Σκουριά σε µεταλλική επιφάνεια στηθαίου (λεπίδα, ορθοστάτης κ.λπ.) AS01 Μήκος / µ. <50 ιάβρωση σκυροδέµατος σε στηθαία τύπου New Jersey, τοίχους συγκράτησης AS02 Μήκος / µ. <50 καταπτώσεων κ.λπ. ιάβρωση στύλου από σκυρόδεµα σε περίφραξη AS03 Απώλεια τµήµατος σε οποιοδήποτε στοιχείο ασφάλειας και προστασίας του GF03 Μήκος / µ. <50 αυτοκινητοδρόµου Ζηµιά λόγω ατυχήµατος σε οποιοδήποτε στοιχείο ασφάλειας του αυτοκινητοδρόµου GF17 Μήκος / µ. <50 Καταστροφή / Παραµόρφωση οποιουδήποτε στοιχείου ασφάλειας του GF02 Μήκος / µ. <50 αυτοκινητοδρόµου Χαλαρό µεταλλικό φύλλο στηθαίου AS04 Χαλαρή στερέωση / αγκύρωση σε δίχτυ συγκράτησης καταπτώσεων, AS05 αντιθαµβωτικό πέτασµα ή ηχοπέτασµα Χαλαρός κοχλίας σε οποιοδήποτε στοιχείο της ασφάλειας του αυτοκινητοδρόµου AS06 Ακατάλληλη περίφραξη AS07 Μήκος / µ. <1000 Ακατάλληλο ύψος στηθαίου ασφαλείας Το ύψος διαφέρει κατά τουλάχιστον 15% από το προβλεπόµενο AS08 Μήκος / µ. <1000 Άλλη GF99 209

221 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί του εξοπλισµού ασφαλείας και προστασίας είναι: /012: Αντικατάσταση /013: Ρύθµιση /015: Καθαρισµός /022: Επισκευή /033: Γαλβάνισµα /034: Βαφή /035: Επαναστερέωση 210

222 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Οριζόντια Σήµανση Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Οριζόντιας Σήµανσης: OS Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες, µικρής κλίµακας, αποκατάστασης επισκευής φθορών επί των διαγραµµίσεων του αυτοκινητοδρόµου. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. (Όλοι οι έλεγχοι των υλικών διαγράµµισης που απαιτούν ειδικό εξοπλισµό γίνονται µόνον κατόπιν έγκρισης από τον αρµόδιο Φ Α. Όλοι οι έλεγχοι θα γίνονται σύµφωνα µε τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Προτύπων ΕΝ1436: Road Marking Materials-Performance for Road Users και EN 1824: Road marking materials - Road trials for road marking τα οποία έχουν επικυρωθεί από τον Ελληνικό Οργανισµό Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) ως εθνικά πρότυπα). Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Κατά Μήκος ιαγράµµιση DM Λοξή ιαγράµµιση DL Εγκάρσια και Ειδική ιαγράµµιση DE Φθορές Φθορές Φθορά µεγαλύτερη από το 10% της αρχικής επιφάνειας. Η µέτρηση της φθοράς πρέπει να γίνεται µε οπτική επιθεώρηση ή σύµφωνα µε ΕΝ1824, Annex G. Μη αποδεκτή φωτεινότητα Η µέτρηση της φωτεινότητας πρέπει να γίνεται µε οπτική επιθεώρηση ή σύµφωνα µε ΕΝ1436, Annex C. Ελάχιστο αποδεκτό όριο 40 % (β>0.4). Μη αποδεκτή αντιολισθηρότητα Η µέτρηση να γίνεται µε οπτική επιθεώρηση ή σύµφωνα µε ΕΝ1436, Annex D. Ελάχιστο αποδεκτό όριο SRT >45. Μη αποδεκτή αντανακλαστικότητα. Η µέτρηση να γίνεται µε οπτική επιθεώρηση ή σύµφωνα µε ΕΝ1436, Annexes A & B. Ελάχιστα αποδεκτά όρια (mcd/m 2 /lux) : Συντ. φωτεινότητας: Q d >100 (Q2) Συντ. οπισθανάκλασης: R L >100 (R2) Συντ. οπισθανάκλασης εν υγρώ: R L >25 (RW1) Συντ. Τριβής: SRT>0,45 Άλλη Κωδικοί Φθορών Μονάδες Μέτρησης Όρια OS01 Μήκος / µ. <1000 OS02 Μήκος / µ. <100 OS03 Μήκος / µ. <30 OS04 Μήκος / µ. <30 GF99 Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Ο προτεινόµενος κωδικός αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των διαγραµµίσεων είναι: /037: Επαναδιαγράµµιση 211

223 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κατακόρυφη Σήµανση Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Κατακόρυφης Σήµανσης: ΚS Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες, αποκατάστασης επισκευής φθορών επί των στοιχείων της κατακόρυφης σήµανσης. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Οι διαδικασίες καθηµερινής συντήρησης της κατακόρυφης σήµανσης αφορούν στην αποκατάσταση των φυσιολογικών και έκτακτων φθορών του συστήµατος στήριξης και στερέωσης των πινακίδων σήµανσης και των χιλιοµετρικών δεικτών συντήρησης, στην αποκατάσταση, λόγω απόκρυψης, της ορατότητάς τους και στον έλεγχο των λειτουργικών χαρακτηριστικών τους λόγω φυσιολογικής φθοράς µε την πάροδο του χρόνου. Η παράγραφος αυτή δεν αναφέρεται στις γέφυρες σήµανσης οι οποίες περιλαµβάνονται στα πλαίσια της καθηµερινής συντήρησης των τεχνικών του αυτοκινητοδρόµου. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Οριοδείκτης OR Πινακίδα Σήµανσης PI Χιλιοµετρικός είκτης Συντήρησης DS Φθορές Φθορές Λειτουργικά Χαρακτηριστικά Ανεπαρκής απόσταση αναγνώρισης (Ρυθµιστικές, Κινδύνου) Οπτικός έλεγχος τη µέρα και τη νύχτα Η ελάχιστη αποδεκτή απόσταση αναγνώρισης ορίζεται µε βάση τις διαστάσεις της πινακίδας σύµφωνα µε τον πίνακα Α της παρούσας παραγράφου Ανεπαρκής απόσταση αναγνωσιµότητας (Πληροφοριακές) Οπτικός έλεγχος τη µέρα και τη νύχτα Η ελάχιστη αποδεκτή απόσταση αναγνωσιµότητας ορίζεται µε βάση το µέγεθος των κεφαλαίων χαρακτήρων της πινακίδας σύµφωνα µε τον πίνακα Β της παρούσας παραγράφου Μη αποδεκτό χρώµα επιφάνειας στο φως της ηµέρας και της νύχτας Οπτικός έλεγχος ή/και χρήση πινάκων ελέγχου Ανεπαρκής αντανακλαστικότητα. Οπτικός έλεγχος ή/και χρήση ειδικού µετρητικού εξοπλισµού Οι ελάχιστες απαιτήσεις αντανακλαστικότητας (80% της αρχικής τιµής) αναφέρονται στο Μέρος 5 των Προδιαγραφών & Οδηγιών Κατακόρυφης Σήµανσης Αυτοκινητοδρόµων Σύστηµα Στήριξης Πρόβληµα αρτιότητας συστήµατος στήριξης. Επιτόπια αποκατάσταση ει δυνατόν Κωδικοί Φθορών KS01 KS02 KS03 KS04 KS05 Μονάδες Μέτρησης Όρια 212

224 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Φθορές Φθορές στην προστατευτική επιφανειακή επικάλυψη (επιψευδαργύρωση) του συστήµατος στήριξης. Οπτικός έλεγχος Φθορές που καλύπτουν ποσοστό µεγαλύτερο από το 20% της συνολικής επιφάνειας Φθορές στη φυσική κατάσταση των στηριγµάτων, µέσων στήριξης και σύνδεσης και λοιπών εξαρτηµάτων. Οπτικός έλεγχος Επιφανειακή διάβρωση Ζηµιά λόγω ατυχήµατος ή βανδαλισµού Φθορές στη θεµελίωση Απόκρυψη Άλλες Φθορές Βρόµικη πινακίδα Απόκρυψη λόγω σκόνης Αναγραφές (graffiti) στην εµπρόσθια ή οπίσθια επιφάνεια Τοποθέτηση πινακίδων από τρίτους (π.χ. διαφηµιστικές) Απόκρυψη λόγω κατασκευών Απόκρυψη πινακίδας λόγω βλάστησης Λανθασµένη πινακίδα Κατεστραµµένη πινακίδα Έλλειψη πινακίδας Κωδικοί Φθορών KS06 KS07 KS08 GF17 KS09 KS10 KS11 KS12 KS13 KS14 KS15 GF02 GF03 Μονάδες Μέτρησης Όρια Άλλη GF99 Ως απόσταση αναγνώρισης πινακίδας κινδύνου ή ρυθµιστικής ορίζεται η απόσταση από την οποία µπορούν να αναγνωρισθεί η απεικόνιση της πινακίδας από άτοµο που διαθέτει κανονική όραση (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003). Πίνακας Α - Απόσταση αναγνώρισης για πινακίδες Κινδύνου και Ρυθµιστικές ιάσταση Πινακίδας (εκατοστά) (πλευρά για πιν. κινδύνου, διάµετρος για ρυθµιστικές) Ελάχιστη απόσταση αναγνώρισης (µέτρα)

225 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ως απόσταση αναγνωσιµότητας πληροφοριακής πινακίδας ορίζεται η απόσταση από την οποία µπορούν να αναγνωσθούν οι αναγραφές της πινακίδας από άτοµο που διαθέτει κανονική όραση (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003). Πίνακας Β - Απόσταση αναγνωσιµότητας για Πληροφοριακές πινακίδες Ύψος Κεφαλαίου Χαρακτήρα (χιλιοστά) Ελάχιστη απόσταση ανάγνωσης (µέτρα) Σε αυτοκινητόδροµο η απόσταση αναγνωσιµότητας δεν πρέπει να είναι µικρότερη από 150 m. Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των στοιχείων της κατακόρυφης σήµανσης είναι: /003: Αποκατάσταση /012: Αντικατάσταση /015: Καθαρισµός /018: Αποψίλωση /022: Επισκευή /031: Κλάδεµα /038: Αφαίρεση /039: Μετατόπιση 214

226 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Φωτιστικά Σώµατα Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Φωτιστικών Σωµάτων: HF Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής, φθορών επί των λαµπτήρων φωτισµού του οδικού φωτισµού του αυτοκινητοδρόµου καθώς και των φωτιστικών σωµάτων αυτών ως σύνολο. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Ιστός Οδοφωτισµού ΙΟ Φωτιστικό Σώµα Σήραγγας FS Φθορές Φθορές Λαµπτήρες που δεν λειτουργούν. (Ελέγχεται αν όλοι οι λαµπτήρες είναι σε λειτουργία) Λαµπτήρες αναµµένοι κατά τη διάρκεια της ηµέρας Καλυµµένα φωτιστικά σώµατα (Ελέγχεται εάν η ύπαρξη κάποιου εµποδίου παρακωλύει το φωτισµό της οδού) Κωδικοί Φθορών HF01 HF02 GF19 Μονάδες Μέτρησης Αριθµός λαµπτήρων συνδεδεµένων µε την ίδια παροχή. Περιβάλλον: Αστικό Υπεραστικό Αριθµός ηλεκτρικών κυκλωµάτων εξόδων Βρόµικα φωτιστικά σώµατα HF20 Αριθµός λαµπτήρων συνδεδεµένων µε την ίδια παροχή Λαµπτήρες µειωµένης φωτεινότητας HF03 Αριθµός λαµπτήρων συνδεδεµένων µε την ίδια παροχή Φθορά στα ηλεκτρικά εξαρτήµατα και τις καλωδιώσεις εντός του φωτιστικού Φθαρµένες ή βρόµικες απολήξεις ηλεκτρικών συνδέσεων εντός του φωτιστικού Φθορές στις θερµές κολλήσεις του καλουπιού του φωτιστικού (Επιθεωρούνται για εµφανή σηµάδια κόπωσης, ρωγµών ή ασυνήθιστων φθορών.) HF04 HF05 HF06 Χαλαροί κοχλίες στα φωτιστικά σώµατα HF07 Αριθµός κοχλιών Μη ευθυγραµµισµένα φωτιστικά σώµατα GF18 Αριθµός φωτιστικών Φθορά στεγανότητας φωτιστικών HF30 Αριθµός (παρέµβυσµα στεγανοποίησης) φωτιστικών Άλλη GF99 Όρια >10% >30% >1 >30% >30% >1 >1 >1 215

227 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των φωτιστικών σωµάτων είναι: /012: Αντικατάσταση /015: Καθαρισµός /022: Επισκευή /031: Κλάδεµα /040: Σύσφιξη 216

228 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ιστοί Οδοφωτισµού Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Ιστών Οδοφωτισµού: HΙ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής, φθορών επί των ιστών οδοφωτισµού. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Στοιχείο ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Ιστός Οδοφωτισµού ΙΟ Φθορές Φθορές Σπασµένοι ή παραµορφωµένοι ιστοί οδοφωτισµού Οξειδωµένοι ιστοί οδοφωτισµού Φθορά στο υλικό βαφής του ιστού Βρόµικοι ιστοί οδοφωτισµού ιάβρωση στους βραχίονες των ιστών οδοφωτισµού Βραχίονες µε ασταθή σύνδεση µε το σώµα του ιστού Μη ευθυγραµµισµένοι βραχίονες Φθορές στη σήµανση του ιστού. Κατεστραµµένη ή δυσανάγνωστη πινακίδα αναγνώρισης / κωδικοποίησης Φθορές σε κλειδαριές, αρµούς, πείρους κ.λπ. Χαλαροί κοχλίες, περικόχλια ή άλλα σταθερά εξαρτήµατα των ιστών Φθορές δοµικής ή µηχανικής φύσεως στους ιστούς Φθορά στη βάση στήριξης του ιστού Φθαρµένες ή βρόµικες απολήξεις ηλεκτρικών συνδέσεων στους ιστούς οδοφωτισµού. (Ιδιαίτερη µέριµνα απαιτείται στη µόνωση προστασίας των απολήξεων των ηλεκτρικών συνδέσεων προς αποφυγή διαρροής ρεύµατος στα µεταλλικά και µη στοιχεία) Φθορά στα ηλεκτρικά εξαρτήµατα και τις καλωδιώσεις εντός του ιστού οδοφωτισµού. Σηµάδια πιθανής µηχανικής φθοράς, π.χ. αποχρωµατισµός, χτυπήµατα ή ξυσίµατα της µόνωσης των καλωδίων, δηµιουργία τόξου, γήρανσης Ακατάλληλη ρύθµιση στις διατάξεις προστασίας κυκλωµάτων Απώλεια θυρίδας ιστού Ζηµιά λόγω ατυχήµατος Άλλη Κωδικοί Φθορών HI01 HI02 HI03 HI20 HI04 HI05 GF18 GF20 HI06 HI07 HI08 HI09 HI10 HI11 HI12 GF03 GF17 GF99 Μονάδες Μέτρησης Αριθµός ιστών Όρια >1 217

229 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των ιστών οδοφωτισµού είναι: /012: Αντικατάσταση /013: Ρύθµιση /015: Καθαρισµός /022: Επισκευή /033: Ψυχρό γαλβάνισµα /034: Βάψιµο /040: Σύσφιξη /042: Λίπανση 218

230 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Καλώδια Τροφοδοσίας Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Καλωδίων Τροφοδοσίας: ΗΚ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής, φθορών επί των ηλεκτρικών καλωδίων τροφοδοσίας του δικτύου οδοφωτισµού. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Ιστός Οδοφωτισµού ΙΟ Επαγωγικός Βρόχος EP Φωτεινός Σηµατοδότης FA Πίνακας ιανοµής Οδοφωτισµού PO ιάταξη Τηλεµατικής TD Φθορές Φθορές Φθορές στη στεγανοποίηση στα σηµεία διανοµής και τερµατισµού των καναλιών των καλωδίων του δικτύου Φθορές στην παροχή του δικτύου Φθορές στη διανοµή του δικτύου Φθορές στην απόληξη / τερµατισµό του δικτύου Φθορές στη διασύνδεση του δικτύου Φθορές στον αγωγό ή στις πλάκες γείωσης Απώλεια / κλοπή πλάκας φρεατίου Κατεστραµµένα φρεάτια Φθορές στα κανάλια όδευσης των καλωδίων Ζηµιά λόγω ατυχήµατος Άλλη Κωδικοί Φθορών HK01 HK02 HK03 HK04 HK05 HK06 GF03 GF02 HK07 GF17 GF98 Μονάδες Μέτρησης Όρια Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των καλωδίων τροφοδοσίας είναι: /012: Αντικατάσταση /022: Επισκευή 219

231 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακες Ηλεκτρικής ιανοµής Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Πινάκων Ηλεκτρικής ιανοµής: ΗΡ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής, φθορών επί των πινάκων ηλεκτρικής διανοµής της οδού που τροφοδοτούν µε ηλεκτρική ισχύ είτε τις διατάξεις ηλεκτροφωτισµού είτε τις διατάξεις τηλεµατικής είτε τον λοιπό εξοπλισµό επί του αυτοκινητοδρόµου. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Στοιχείο ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Πίνακας ιανοµής Οδοφωτισµού PO Φθορές Φθορές Φθορά στα ηλεκτρικά εξαρτήµατα και στις καλωδιώσεις εντός του πίνακα ηλεκτρικής διανοµής Σηµάδια πιθανής µηχανικής φθοράς, π.χ. αποχρωµατισµός, χτυπήµατα ή ξυσίµατα της µόνωσης των καλωδίων, δηµιουργία τόξου, γήρανσης Βλάβη στο θερµοστάτη ή στο θερµαντικό στοιχείο (όπου υπάρχει) Βρόµικος πίνακας (Εσωτερική ή εξωτερική επιφάνεια) ύσκολη ή επικίνδυνη πρόσβαση στον πίνακα Φθορές σε κλειδαριές ή µεντεσέδες οµικές ή µηχανικές φθορές του πίνακα διανοµής. (Μη ασφαλείς στηρίξεις του πίνακα ή εσωτερικών του µερών.) Φθορές στο υλικό βαφής της εξωτερικής επιφάνειας του πίνακα Μη στεγανός πίνακας διανοµής Φθορές στο λάστιχο στεγανοποίησης Φθαρµένες ή βρόµικες απολήξεις ηλεκτρικών συνδέσεων στους πίνακες Φθορά στους διακόπτες, ασφάλειες, βοηθητικά κυκλώµατα, όργανα µέτρησης Ακατάλληλη ρύθµιση στις διατάξεις προστασίας κυκλωµάτων Αστοχία φωτόµετρου Αστοχία χρονοδιακόπτη (όπου υπάρχει) Φθορές στη σήµανση του πίνακα Κατεστραµµένη ή δυσανάγνωστη ταµπέλα αναγνώρισης / κωδικοποίησης Απώλεια ηλεκτρικών σχεδίων λεπτοµερειών κυκλωµάτων (που υπάρχουν εντός πίνακα) Ζηµιά λόγω ατυχήµατος Άλλη Κωδικοί Φθορών HP01 HP02 HP20 GF09 HP03 HP04 HP05 HP30 HP06 HP07 HP08 HP09 HP10 HP11 GF03 GF17 GF99 Μονάδες Μέτρησης Όρια Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των πινάκων ηλεκτρικής διανοµής είναι: /012: Αντικατάσταση /013: Ρύθµιση 220

232 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου /015: Καθαρισµός /018: Αποψίλωση /022: Επισκευή /034: Βάψιµο /040: Σύσφιξη /042: Λίπανση /043: Αντικατάσταση λάστιχου στεγανοποίησης 221

233 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Φωτεινοί Σηµατοδότες Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Φωτεινών Σηµατοδοτών: ΗS Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής, φθορών επί των µόνιµων εγκαταστάσεων φωτεινής σηµατοδότησης και του σχετικού εξοπλισµού σε κόµβους αυτοκινητοδρόµων. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Φωτεινός Σηµατοδότης FA ιάταξη Τηλεµατικής TD Φθορές Φθορές Αστοχία παροχής ισχύος Βλάβη ασφάλειας Αστοχία εναλλαγής σηµάτων Αστοχία λειτουργίας λαµπτήρα σηµατοδότη Αστοχία µείωσης φωτεινής έντασης λαµπτήρα Βλάβη στις ρυθµίσεις χρόνων πράσινου σήµατος και µεταξύ διαδοχικών πράσινων σηµάτων Αστοχία στη λειτουργία ανιχνευτή κυκλοφορίας (βρόχου κατάληψης) Αστοχία στη λειτουργία ρυθµιστή κυκλοφορίας Αστοχία στη λειτουργία ασύρµατων ή τοπικών συνδέσεων επικοινωνίας Φθορές στην καλωδίωση Φθορές στον πίνακα εξοπλισµού/ ρυθµιστή Μη στεγανή βάση Απόκρυψη σηµατοδότη Κατεστραµµένος ιστός Φθορά στο βρόχο κατάληψης ή τροφοδότη Φθορές στους πόλους, καλύµµατα ή κεφαλές πινακίδων Σπασµένοι ή παραµορφωµένοι ιστοί φωτεινής σηµατοδότησης Οξειδωµένοι ιστοί φωτεινής σηµατοδότησης Φθορά στο υλικό βαφής του ιστού Βρόµικοι ιστοί φωτεινής σηµατοδότησης ιάβρωση στους βραχίονες των ιστών φωτεινής σηµατοδότησης Μη ευθυγραµµισµένοι βραχίονες Φθορές στη σήµανση ιστού Κατεστραµµένη ή δυσανάγνωστη ταµπέλα αναγνώρισης Φθορές σε κλειδαριές, αρµούς, πείρους κ.λπ. Χαλαροί κοχλίες, περικόχλια ή άλλα σταθερά εξαρτήµατα των ιστών Φθορές δοµικής ή µηχανικής φύσεως στους ιστούς ή φθορά στη βάση στήριξης του ιστού Χαλαρά µπουλόνια πάκτωσης της πλάκας έδρασης Φθαρµένες ή βρόµικες απολήξεις ηλεκτρικών συνδέσεων στους ιστούς φωτεινής σηµατοδότησης Φθορά στα ηλεκτρικά εξαρτήµατα και τις καλωδιώσεις εντός του ιστού φωτεινής σήµανσης Ζηµιά λόγω ατυχήµατος Άλλη Κωδικοί Φθορών HS01 HS02 HS03 HS04 HS05 HS06 HS07 HS08 HS09 HS10 HS11 HS30 GF19 GF02 HS12 HS13 HS14 HS15 HS16 HS20 HS17 GF18 GF20 HS18 HS19 HS24 HS21 HS22 HS23 GF17 GF99 Μονάδες Μέτρησης Όρια Αριθµός >1 222

234 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των φωτεινών σηµατοδοτών είναι: /012: Αντικατάσταση /013: Ρύθµιση /015: Καθαρισµός /022: Επισκευή /031: Κλάδεµα /033: Ψυχρό γαλβάνισµα /034: Βάψιµο /040: Σύσφιξη /042: Λίπανση 223

235 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Επαγωγικοί Βρόχοι Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Επαγωγικών Βρόχων: ΗΒ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής, φθορών επί των επαγωγικών βρόχων που χρησιµοποιούνται σε διατάξεις µέτρησης χαρακτηριστικών κυκλοφορίας ή σε διατάξεις ρύθµισης κυκλοφορίας. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Στοιχείο ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Επαγωγικός Βρόχος EP Φθορές Φθορές Ρωγµές στα σηµεία επαφής του βρόχου µε το οδόστρωµα Φθορά ή µερική αποκόλληση εποξικής ρητίνης Βλάβη στη ρύθµιση ευαισθησίας του βρόχου Βλάβη στη λειτουργία του βρόχου Ελέγχεται ότι ο βρόχος ενεργοποιείται κατά τη διέλευση οχήµατος πάνω από αυτόν και ότι η ένδειξη αυτή καταγράφεται στο σχετικό µετρητή ή ρυθµιστή κυκλοφορίας Αλληλεπιδράσεις µεταξύ γειτονικών βρόχων Σύζευξη ηλεκτροµαγνητικών πεδίων, ψευδείς ενδείξεις Φθορές στην καλωδίωση του βρόχου, βραχυκύκλωµα βρόχου ως προς γη Φθαρµένοι ή σπασµένοι βρόχοι Παραµόρφωση βρόχου λόγω φθοράς του οδοστρώµατος Άλλη Κωδικοί Φθορών GF11 HB01 HB02 HB03 HB04 HB05 HB06 HB07 GF99 Μονάδες Μέτρησης Όρια Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των επαγωγικών βρόχων είναι: /011: Επανατοποθέτηση /012: Αντικατάσταση /013: Ρύθµιση /022: Επισκευή /044: Έγχυση εποξικής ρητίνης 224

236 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ιατάξεις Τηλεµατικής Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Τηλέφωνων Ανάγκης: ΗΤ Κωδικός Επιθεώρησης Πινακίδων Μεταβλητού Ορίου Ταχύτητας: ΗΜ Κωδικός Επιθεώρησης Ερµαρίων Εξοπλισµού Τηλεµατικής: HE Κωδικός Επιθεώρησης Λοιπού Τηλεπικοινωνιακού Εξοπλισµού: HL Κωδικός Επιθεώρησης Ηλεκτρικής Παροχής: HV Είδος Εργασιών Συντήρησης: αφορά εργασίες αποκατάστασης επισκευής, φθορών επί των µόνιµων εγκαταστάσεων τηλεµατικής / τηλεπικοινωνιακού εξοπλισµού επί του αυτοκινητοδρόµου. Η συντήρηση αυτή δεν αφορά στον ειδικό ηλεκτρονικό εξοπλισµό των εγκαταστάσεων αυτών ή στην ενδεχόµενη συχνή επαναβαθµονόµηση των διατάξεών τους, η οποία θα πρέπει να διεξάγεται από ειδικό προσωπικό. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: ιάταξη Τηλεµατικής TD Πίνακας ιανοµής Οδοφωτισµού PO Φθορές Φθορές Τηλέφωνα Ανάγκης Μη προσπελάσιµα Βλάβη στη λειτουργία της συσκευής Μη ορατή ταµπέλα αναγνώρισης της συσκευής Η πινακίδα αναγνώρισης της συσκευής δεν είναι ορατή λόγω φθοράς ή λόγω κάλυψης από βλάστηση ή λόγω βανδαλισµού Ζηµιά λόγω ατυχήµατος Απώλεια συσκευής Φθορά στη βάση στήριξης της συσκευής Πινακίδες Μεταβλητού Ορίου Ταχύτητας Αστοχία παροχής ισχύος Αστοχία ασφάλειας µικροδιακόπτη προστατευτικής διάταξης Αστοχία λειτουργίας λαµπτήρα Φθορές στην καλωδίωση Μη στεγανή βάση / Πρόβληµα στεγάνωσης Απόκρυψη Απώλεια Καταστροφή πινακίδας Μη ορατή πινακίδα αναγνώρισης της συσκευής. Η πινακίδα αναγνώρισης της συσκευής δεν είναι ορατή λόγω φθοράς ή λόγω κάλυψης από βλάστηση ή λόγω βανδαλισµού οµικές φθορές στα πλαίσια στήριξης και ανάρτησης Φθορές στην προστατευτική βαφή Πρόβληµα στη ρύθµιση φωτεινότητας (π.χ. λόγω βλάβης φωτοµέτρου) Ζηµιά λόγω ατυχήµατος Ερµάρια Εξοπλισµού Τηλεµατικής Μη προσπελάσιµο ερµάριο Ακατάλληλο αποχετευτικό σύστηµα ερµαρίου Μη στεγανό ερµάριο Κωδικοί Φθορών GF21 HT01 HT02 GF17 GF03 HT03 HM01 HM02 HM03 HM04 HM30 GF19 GF03 GF02 HM05 HM06 HM07 HM08 GF17 GF21 HE01 HE30 Μονάδες Μέτρησης Όρια 225

237 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Φθορές Μη ορατή πινακίδα αναγνώρισης της συσκευής Η πινακίδα αναγνώρισης της συσκευής δεν είναι ορατή λόγω φθοράς ή λόγω κάλυψης από βλάστηση ή λόγω βανδαλισµού Κατεστραµµένο ερµάριο. οµικές φθορές στα στοιχεία κατασκευής Φθορές στο υλικό προστατευτικής βαφής Απώλεια ηλεκτρικών σχεδίων λεπτοµερειών κυκλωµάτων (που υπάρχουν εντός του πίνακα) Ζηµιά λόγω ατυχήµατος Κωδικοί Φθορών HE02 GF02 HE03 HE04 GF03 Μονάδες Μέτρησης GF17 Λοιπός τηλεπικοινωνιακός εξοπλισµός (πινακίδες µεταβλητών µηνυµάτων, διατάξεις ανίχνευσης οµίχλης, πάγου, CCTV, µέτρησης βάρους εν κινήσει) Βλάβη στη λειτουργία του εξοπλισµού HL01 Φθορές στις καλωδιώσεις HL02 Κατεστραµµένος εξοπλισµός GF02 Αστοχία φωτοµέτρου ελέγχου φωτεινότητας VMS HL03 Ζηµιά λόγω ατυχήµατος GF17 Ηλεκτρική Παροχή Αστοχία παροχής HV01 Φθορά µόνωσης HV02 Φθορά διακοπτών, ασφαλειών, βοηθητικών HV03 κυκλωµάτων Όρια Άλλη GF99 Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των διατάξεων τηλεµατικής είναι: /012: Αντικατάσταση /013: Ρύθµιση /015: Καθαρισµός /018: Αποψίλωση /022: Επισκευή /031: Κλάδεµα /033: Ψυχρό γαλβάνισµα /034: Βάψιµο /041: Απόξεση 226

238 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Καθαριότητα Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Καθαριότητας: ΚΑ Είδος Εργασιών Συντήρησης: αναφέρεται στο σκούπισµα, στον καθαρισµό και στην αποµάκρυνση απορριµµάτων και φερτών υλικών ή επικίνδυνων υγρών (λάδια, πετρέλαιο κ.λπ.) από το οδόστρωµα, τα ερείσµατα, τις διαχωριστικές / κατευθυντήριες νησίδες, τις τάφρους, τα πεζοδρόµια, τα επιχώµατα και ορύγµατα κ.λπ. Στην κατηγορία αυτή περιλαµβάνεται και η περισυλλογή νεκρών ζώων. Η παράγραφος δεν αναφέρεται στον καθαρισµό του εξοπλισµού της οδού, ο οποίος περιλαµβάνεται στις αντίστοιχες παραγράφους του παρόντος κεφαλαίου. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Οδόστρωµα OD Έρεισµα ER ιαχωριστική (Κεντρική) Νησίδα DN Κατευθυντήρια Νησίδα KN Πεζοδρόµιο ΡΖ Επίχωµα Όρυγµα ΕΟ Γέφυρα GE Άνω ιάβαση AD Κάτω ιάβαση KD Τοίχος Αντιστήριξης ΤΑ Οχετός ΟΗ Τοίχος Συγκράτησης TS Φθορές Φθορές Κωδικοί Φθορών Μονάδες Μέτρησης Όρια Απορρίµµατα επιπέδου Γ KA01 Εµβαδόν / τ.µ. <500 Απορρίµµατα επιπέδου KA02 Εµβαδόν / τ.µ. <500 Υπερβολική βροµιά KA03 Μήκος / µ. <500 Εµβαδόν / τ.µ. <500 Ανάγκη για ξεχορτάριασµα Μήκος / µ. <200 KA04 Εµβαδόν / τ.µ. <500 Φερτά υλικά στη λωρίδα κυκλοφορίας KA05 Μήκος / µ. <200 Εµβαδόν / τ.µ. <500 Φερτά υλικά στη ΛΕΑ Μήκος / µ. <200 KA06 Εµβαδόν / τ.µ. <500 Άλλη GF99 Τα επίπεδα καθαριότητας ορίζονται ως εξής (ΥΠΕΧΩ Ε, 2003): ΕΠΙΠΕ Ο Α: καθόλου απορρίµµατα. ΕΠΙΠΕ Ο Β: ελάχιστα απορρίµµατα. ΕΠΙΠΕ Ο Γ: πολλά σκορπισµένα απορρίµµατα µε µικρές συγκεντρώσεις, και ΕΠΙΠΕ Ο : πολλά απορρίµµατα µε σηµαντικές συγκεντρώσεις. Η διατήρηση του επιπέδου καθαριότητας Α δεν είναι δυνατόν να επιτυγχάνεται πάντα, µολονότι αυτό είναι το επιδιωκόµενο. Η ύπαρξη πολύ λίγων απορριµµάτων στον αυτοκινητόδροµο δε σηµαίνει ότι η καθαριότητα υποβιβάζεται στο επίπεδο Β. Ίσως να µην είναι πάντα δυνατή η επίτευξη των επιπέδων καθαριότητας για λόγους ασφαλείας ή για αποφυγή κυκλοφοριακής συµφόρησης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο καθαρισµός των 227

239 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου απορριµµάτων θα πρέπει να πραγµατοποιείται µε την πρώτη δυνατή ευκαιρία, π.χ. µαζί µε τις εργασίες συντήρησης. Εφ όσον απαιτείται, θα πρέπει να τοποθετείται κατάλληλη σήµανση για λόγους ασφαλείας βάσει των προδιαγραφών διαχείρισης κυκλοφορίας του αυτοκινητοδρόµου. Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες καθαριότητας είναι: /015: Καθαρισµός /020: Σκούπισµα /021: Ξεχορτάριασµα 228

240 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Τεχνικά Γενικά Κωδικός Επιθεώρησης Τεχνικών: ΤΕ Είδος Εργασιών Συντήρησης: Η προβλεπόµενη καθηµερινή συντήρηση των τεχνικών του αυτοκινητοδρόµου δε σχετίζεται µε εκτεταµένες επισκευές αλλά αποτελείται από µία σειρά εργασιών συντήρησης που πρέπει να εκτελούνται ανά προκαθορισµένα χρονικά διαστήµατα. εν αφορά την επισκευή ή αντικατάσταση στοιχείων των τεχνικών που έχουν καταστεί µη επισκευάσιµα λόγω της γενικής φθοράς τους ή της βαθµιαίας υποβάθµισής τους. Τέτοιου είδους εργασίες θα πρέπει να καθορίζονται κατά τη διάρκεια των διαδικασιών επιθεώρησης, µε σκοπό την ενσωµάτωσή τους σε ένα πρόγραµµα κύριας συντήρησης τεχνικών. Οι εργασίες αυτές είναι εν γένη µικρής έκτασης και αποσκοπούν στην αποκατάσταση φθορών που δεν απαιτούν ιδιαίτερη έρευνα. Στοιχεία ΜΣΑ όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες: Γέφυρα GE Άνω ιάβαση AD Κάτω ιάβαση KD Τοίχος Αντιστήριξης ΤΑ Οχετός ΟΗ Τοίχος Συγκράτησης TS Φθορές Φθορές Φθορές ή ρωγµές σκυροδέµατος σε κάθε επιφάνεια του τεχνικού από σκυρόδεµα Αναγραφές συνθηµάτων σε υποστυλώµατα ή/και βρόµικες επιφάνειες, οπές κ.λπ. (µόνο όταν αυτά είναι προσπελάσιµα, π.χ. άνω διαβάσεις) Αναγραφές συνθηµάτων σε ανωδοµές γεφυρών ή/και βρόµικες επιφάνειες. (Μεταλλικές δοκοί, φορείς, δικτυώµατα και δοκοί από σκυρόδεµα) Παρουσία ζιζανίων φθορά σε αρµό διαστολής ή/και στο οδόστρωµα, σε κλάδο φορέα, έρεισµα, πρόβολο στηθαίου Φθορά σε αρµό διαστολής Φθορά στην αποστράγγιση και αποχέτευση Φθορά στα εφέδρανα (σκουριά κ.λπ.) Φθορά στα κράσπεδα Φθορά σε οχετό (αναγραφές συνθηµάτων, παρουσία ζιζανίων, συσσώρευση ιλύος κ.λπ.) Φθορά σε τοίχους αντιστήριξης και συγκράτησης (αναγραφές συνθηµάτων, φραγµένοι αγωγοί εκροής κ.λπ.) Φθορά σε γέφυρα σήµανσης (χαλαρά αγκύρια κ.λπ.) Φθορά σε µη δοµικά στοιχεία (βροµιές κ.λπ.) Άλλη Κωδικοί Φθορών ΤΕ01 ΤΕ02 ΤΕ03 ΤΕ04 ΤΕ05 ΤΕ06 ΤΕ07 ΤΕ08 ΤΕ09 ΤΕ10 ΤΕ11 ΤΕ12 GF99 Μονάδες Μέτρησης Όρια Κωδικοί Αποκατάστασης Επισκευής Οι προτεινόµενοι κωδικοί αποκατάστασης επισκευής του πίνακα 6.4 για τις εργασίες συντήρησης επί των τεχνικών είναι: /002: Σφράγιση /003: Αποκατάσταση /004: Πλήρωση 229

241 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου /012: Αντικατάσταση /013: Ρύθµιση /015: Καθαρισµός /019: Ζιζανιοκτονία /022: Επισκευή /030: Κόψιµο /042: Λίπανση 230

242 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 6.4 Σύνοψη Συµπεράσµατα Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφηκε αναλυτικά ο σχεδιασµός της διαχείρισης και οργάνωσης των δεδοµένων συντήρησης ενός αυτοκινητοδρόµου, ως το τρίτο βήµα της δηµιουργίας ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ. Τα δεδοµένα συντήρησης αναφέρονται στις επιθεωρήσεις περιπολίες, στις φθορές µικρής κλίµακας και στους τρόπους αποκατάστασης αυτών και ουσιαστικά περιγράφουν την κατάσταση του αυτοκινητοδρόµου. Με το παρόν κεφάλαιο προτείνεται µια µέθοδος µηχανοργάνωσης - κωδικοποίησης των διαδικασιών διαχείρισης των δεδοµένων συντήρησης. Όλα τα δεδοµένα καταχωρούνται στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ µε ακρίβεια και σαφήνεια. Με αυτόν τον τρόπο, καταγράφεται συστηµατικά και µονοσήµαντα η κατάσταση των στοιχείων (εξοπλισµού) του αυτοκινητοδρόµου, ώστε να ελέγχονται και να προγραµµατίζονται οι απαιτούµενες ενέργειες και εργασίες. Συγκεκριµένα, κωδικοποιούνται και καταχωρούνται τα δεδοµένα των επιθεωρήσεων (ασφαλείας και λεπτοµερών) και περιπολιών, µέσω των οποίων ελέγχεται η κατάσταση των στοιχείων της οδού και καταγράφονται οι φθορές µε σχετικούς κωδικούς. Ο επιθεωρητής έχει τη δυνατότητα να προτείνει τις απαραίτητες, κατά την κρίση του, εργασίες αποκατάστασης επισκευής µέσω µιας λίστας προτεινόµενων κωδικών αποκατάστασης επισκευής που ανταποκρίνονται σε σχετικές οδηγίες (π.χ. Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση, /νση 3, ΥΠΕΧΩ Ε, 2003). Στο επόµενο κεφάλαιο, ως παράδειγµα εφαρµογής του σχεδιασµού διαχείρισης και οργάνωσης των δεδοµένων συντήρησης, αναλύονται τα δεδοµένα συντήρησης που καταγράφηκαν σε οδικά τµήµατα του αυτοκινητοδρόµου της ΕΟ. Τα υπόψη δεδοµένα είναι σύµφωνα µε όσα περιγράφτηκαν στο παρόν κεφάλαιο και έχουν καταχωρηθεί στη βάση δεδοµένων του λογισµικού του Σ Σ της ΕΟΑΕ. 231

243 Κεφάλαιο 6 ο. Σχεδιασµός ιαχείρισης εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Βιβλιογραφία 1. User Manual for the Highways Agency s Routine Maintenance Management System, Highways Agency, Operations Support Division, RMMS manual, London, Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων, Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση, /νση 3, ΥΠΕΧΩ Ε, Road Maintenance Management: Concepts and Systems, R. Robinson, U. Danielson, M. Snaith, ιεξαγωγή Τεχνικής Αστυνόµευσης Αποκατάστασης Φθορών, Λ -ΕΟΑΕ-ΛΕΣ-410 (Β αναθεώρηση), ΕΟΑΕ,

244 Κεφάλαιο 7 ο Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου

245 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 7 Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 7.1 Εισαγωγή Στις επόµενες παραγράφους, ως παράδειγµα εφαρµογής του Σχεδιασµού ιαχείρισης των εδοµένων Συντήρησης (6 ο κεφ.), πραγµατοποιείται (ενδεικτικά) ανάλυση - παρουσίαση των δεδοµένων συντήρησης που καταγράφηκαν από τις επιθεωρήσεις - περιπολίες ασφαλείας και καταχωρήθηκαν στη βάση δεδοµένων του λογισµικού συστήµατος της ΕΟΑΕ. Γενικά, τα λογισµικά των πληροφοριακών Σ Σ διαθέτουν πληθώρα αναφορών (Εικόνα 7.1) σχετικά µε τα δεδοµένα συντήρησης, όπως π.χ. για τα στοιχεία των επιθεωρήσεων, των φθορών, των ενεργειών αποκατάστασης, των εντολών εργασιών και του κόστους αυτών καθώς επίσης του ΜΣΑ και των οδικών τµηµάτων. Πρέπει να τονιστεί ότι τα δεδοµένα συντήρησης του παρόντος κεφαλαίου αναφέρονται σε πραγµατικά στοιχεία, αφορούν οδικά τµήµατα της ΕΟ συνολικού µήκους 77 χλµ. ανά κατεύθυνση και 29 χλµ. κλάδων Α/Κ και καταγράφηκαν σε διάστηµα έξι (6) µηνών. 7.2 Ανάλυση εδοµένων Φθορών Τα πληροφοριακά Σ Σ παρέχουν τη δυνατότητα δηµιουργίας αναφορών (reports), προκειµένου οι Φ Α να µπορούν να αναλύουν και να αξιολογούν τα δεδοµένα της κατάστασης της οδού. Οι υπόψη αναφορές, σε συνδυασµό µε σχετικά διαγράµµατα - χάρτες που µπορούν να δηµιουργηθούν, αποτελούν χρήσιµα εργαλεία ανάλυσης και αξιολόγησης της κατάστασης της οδού. Ενδεικτικά, αναφέρονται οι παρακάτω αναφορές για τα δεδοµένα συντήρησης. Εικόνα 7.1 Αναφορές εδοµένων Συντήρησης 234

246 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Στοιχεία Οδικών Τµηµάτων και Περιόδου Ανάλυσης Σχετικά µε τα στοιχεία των αναφορών ελέγχου που παρατίθενται παρακάτω σηµειώνονται τα ακόλουθα : - Περιοχή Ανάλυσης: Οδικά τµήµατα της Εγνατίας Οδού - Μήκος Οδικών Τµηµάτων: 77 χλµ. αυτοκινητοδρόµου (ανά κατεύθυνση) 29 χλµ. κλάδων, έξι (6) Α/Κ - Περίοδος Ανάλυσης: 6 µήνες (184 ηµέρες) - Περιπολίες Ασφαλείας: Επιθεωρήσεις Ασφαλείας: 24 - Ηµεροµηνίας Αναφοράς - Αναζήτησης: 14/02/ Κατηγορία Φθορών Οι φθορές, όπως αναφέρθηκε και στα προηγούµενα κεφάλαια, ταξινοµούνται σε κατηγορίας 1 ή 2 αναλόγως µε τη σοβαρότητα τους και την ανάγκη για άµεση, κατά το δυνατό, αποκατάσταση τους. Οι φθορές που καταγράφηκαν διαχωρίζονται ως προς την κατηγορίας τους ες εξής: Φθορές Κατ 1: 68, ποσοστό ως προς σύνολο φθορών: 49,6 % (68/137) Φθορές Κατ 2: 69, ποσοστό ως προς σύνολο φθορών: 50,4 % (69/137) Σύνολο Φθορών: = 137 φθορές Όπως διαπιστώνουµε οι µισές περίπου από τις φθορές ταξινοµήθηκαν ως Κατ 1 και οι άλλες µισές ως Κατ Κατάσταση Φθορών Οι 137 φθορές, κατηγορίας 1 και 2 που καταγράφηκαν, ταξινοµούνται (κατά την ηµεροµηνία αναφοράς) σε σχέση µε την κατάσταση τους ως εξής (Πίνακας 7.1): Πίνακας 7.1 Κατάσταση Φθορών Κατ 1 Κατ 2 Μη Αποκατεστηµένες 0 0% των Μη Αποκ % των Μη Αποκ Κατάσταση Φθορών Προς Αποκατάσταση 14 48,3% των Προς Αποκ ,7% των Προς Αποκ. Αποκατεστηµένες 54 52,9% των Αποκ ,1% των Αποκ. Σύνολο ανά Κατάσταση 6 4,4% του συνόλου 29 21,2% του συνόλου ,4% του συνόλου Γενικό Σύνολο 137 Τα ¾ των φθορών έχουν αποκατασταθεί, ενώ το υπόλοιπο ¼ βρίσκεται σχεδόν εξολοκλήρου (πλην 6) προς αποκατάσταση. 235

247 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Τα αποτελέσµατα του Πίνακα 7.1 παρουσιάζονται στο ιάγραµµα 7.1 Κατάσταση Φθορών Αριθµός Φθορών Μη Αποκατεστηµένες Προς Αποκατάσταση Αποκατεστηµένες Κατ 1 Κατ 2 Σύνολο ιάγραµµα 7.1 Κατάσταση Φθορών Φθορές ανά Κατηγορία ΜΣΑ Οι φθορές που καταγράφηκαν µπορούν να ταξινοµηθούν αναλόγως της κατηγορίας του ΜΣΑ (βλ. Πίνακα 4.1). Στον Πίνακα 7.2 που ακολουθεί, το σύνολο των φθορών ανά κατηγορία φθοράς και κατάσταση συσχετίζεται µε τις κατηγορίες του ΜΣΑ. Πίνακας 7.2 Φθορές ανά Κατηγορία ΜΣΑ Κατηγορία ΜΣΑ Οδοποιία Αποχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Ηλεκτροµηχανολογικά Τεχνικά Σύνολο ανά Κατηγορία Γενικό Σύνολο % (/137) Κατ 1 ή 2 Κατάσταση Μη Προς Αποκ/µενες Αποκ/µένες Αποκ/ση Κατ 1 Κατ 2 Κατ 1 Κατ 2 Κατ 1 Κατ 2 0, , , , % (4,4%) 29 (21,2%) 102 (74,4%) Όπως διαπιστώνουµε, περισσότερες από τις µισές φθορές (65%) αφορούν τα στοιχεία της κατηγορίας Ασφάλειας, ενώ σηµαντικό ποσοστό (19%) φθορών αφορά τα στοιχεία της κατηγορίας Σήµανσης. 236

248 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Τα αποτελέσµατα του Πίνακα 7.2 παρουσιάζονται στο ιάγραµµα 7.2. Φθορές ανά Κατηγορία ΜΣΑ Αριθµός Φθορών Οδοπ οιϊα Απ οχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Η/Μ Τεχνικά Κατηγορία ΜΣΑ Κατ 1 Κατ 2 ιάγραµµα 7.2 Φθορές ανά Κατηγορία ΜΣΑ Φθορές και Χρόνοι Αποκατάστασης Όπως αναφέρθηκε στο 6 ο κεφάλαιο, οι φθορές αναλόγως της κατηγορίας τους, πρέπει να αποκαθίστανται εντός συγκεκριµένων χρονικών διαστηµάτων από την ηµεροµηνία που επισηµάνθηκαν. Οι φθορές Κατ 1 πρέπει να αποκαθίστανται οριστικά (µόνιµη αποκατάσταση) εντός 28 ηµερών, ενώ οι φθορές Κατ 2 αποκαθίστανται στα πλαίσια προγραµµατισµένων εργασιών συντήρησης (συνήθως εντός 6 µηνών). Στους Πίνακες 7.3 και 7.4 που ακολουθούν, παρατίθενται οι χρόνοι αποκατάστασης για τις φθορές Κατ 1 και 2 αντίστοιχα (εµπρόθεσµα ή εκπρόθεσµα ή προς αποκατάσταση ή/και εκκρεµούν µέχρι την ηµεροµηνία αναφοράς). Κατηγορία ΜΣΑ Οδοποιία Αποχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Ηλεκτροµηχανολογικά Τεχνικά Πίνακας 7.3 Χρόνοι Αποκατάστασης Φθορών Κατ 1 Φθορές Κατ 1 Σύνολο 68 Εµπρόθεσµα Εκπρόθεσµα (Ηµέρες Καθυστέρησης) Προς Αποκ/σταση 1 100% % - 40% - 40% 46 28% 4% 22% 22% 24% 8 63% 25% - 12% % % 12% ,3% (24 φθορές) 5,8% 17,6% (4 φθορές) (12 φθορές) 43,7% (30 φθορές) 79% (54 φθορές) 20,3% (14 φθορές) 21% (14 φθορές) 237

249 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 7.4 Χρόνοι Αποκατάστασης Φθορών Κατ 2 Κατηγορία ΜΣΑ Οδοποιία Αποχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Ηλεκτροµηχανολογικά Τεχνικά Φθορές Κατ 2 Σύνολο 69 Εµπρόθεσµα Εκπρόθεσµα (Ηµ. Καθυστέρησης ) Προς Αποκ/σταση Εκκρεµούν % % - 28% 5% 18 83% - 11% 6% 4 25% % % - 70% (48 φθορές) - 21% (15 φθορές) 9% (6 φθορές) Τύποι Φθορών Σύµφωνα µε τα όσα περιγράφτηκαν στο 6 ο κεφάλαιο, για κάθε κατηγορία του ΜΣΑ καθορίστηκαν τύποι φθορών που εντοπίζονται επί των στοιχείων. Η ανάλυση των τύπων των φθορών ανά στοιχείο για τις κατηγορίες του ΜΣΑ είναι η ακόλουθη (Πίνακας 7.5). Πίνακας 7.5 Τύποι Φθορών ανά Στοιχείο ΜΣΑ Κατηγορία ΜΣΑ Φθορές Κατ 1 ή 2 Στοιχείο ΜΣΑ Τύπος Συχνότητα Φθοράς Κατ 1 Στοιχείο ΜΣΑ Τύπος Συχνότητα Φθοράς Κατ 2 Οδοποιία 1 - OD OD Αποχέτευση 5 3 Ασφάλεια Σήµανση 8 18 Ηλεκτρο- µηχανολογικά 8 4 RI GF04 3 GFO4 1 TF GF04 1 GF05 1 FR GF02 1 VR GF04 1 SA GF17 45 SA GF17 37 PE GF17 1 PE GF02 6 GF17 1 PI KS11 1 PI KS11 16 KS12 4 GF17 1 DS GF17 2 DS GF99 1 HF01 3 IO GF17 1 IO GF03 1 GF19 1 PO HP01 2 HP01 2 PO GF99 1 GF99 1 Τεχνικά TA GF99 1 Σύνολο

250 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Όπως είχε διαπιστωθεί και παραπάνω, οι φθορές επί των στοιχείων της κατηγορίας Ασφάλειας καλύπτουν το 65% των συνολικών φθορών, οι οποίες, όπως φαίνεται στον Πίνακα 7.5, αφορούν δύο στοιχεία της κατηγορίας: Στηθαία Ασφαλείας SA: 45 φθορές Κατ 1, 37 φθορές Κατ 2 Περιφράξεις PE: 1 φθορά Κατ 1, 6 φθορές Κατ Χωρική Ανάλυση Φθορών Μια σηµαντική παράµετρος σε σχέση µε τις καταγεγραµµένες φθορές αποτελεί ο τρόπος µε τον οποίο αυτές κατανέµονται χωρικά, τόσο κατά µήκος (ΧΘ), όσο και εγκάρσια (ΕΘ). Οι ΧΘ µε µεγάλη συχνότητα εµφάνισης φθορών µπορεί να αποτελούν σηµεία όπου πρέπει να ληφθούν µέτρα προφύλαξης ή/και να πραγµατοποιηθούν έργα βελτίωσης. Στην υπό ανάλυση περιοχή, συνολικού µήκους 77 χλµ. ανά κατεύθυνση και 29 χλµ. κλάδων Α/Κ, η κατανοµή των ΧΘ των καταγεγραµµένων φθορών ανά οδικό τµήµα παρουσιάζεται στον Πίνακα 7.6. Οδικό Τµήµα Πίνακας 7.6 Κατανοµή Φθορών ανά Οδικό Τµήµα Μήκος (χλµ.) Φθορές Κατ 1 Φθορές Κατ 2 Ποσοστό επί συνόλου 137 Φθορών Φθορές ανά χλµ. Α2/Α-Β/ Α2/Β-Α/ Α2/Β-Γ/01 5, ,6% 0,9 Α2/Γ-Β/01 5,5-2 1,5% 0,36 Α2/Γ- / ,2% 1,5 Α2/ -Γ/ ,5% 1 Α2/ -Ε/01 5, ,9% 2,72 Α2/Ε- /01 5, ,8% 1,45 Α2/Ε-ΣΤ/01 22, % 1,16 Α2/ΣΤ-Ε/01 22, ,9% 1,34 Α2/ΣΤ-Ζ/01 6, ,6% 0,8 Α2/ΣΤ-Ζ/02 26, ,6% 0,19 Α2/Ζ-ΣΤ/01 26, ,6% 0,19 Α2/Ζ-ΣΤ/02 6, ,6% 1,45 Κλάδοι Α/Κ Α 8-2 1,5% 0,25 Κλάδοι Α/Κ Β 2, ,6% 2 Κλάδοι Α/Κ Γ 8 2-1,5% 0,25 Κλάδοι Α/Κ 2,5 7-5,2% 2,8 Κλάδοι Α/Κ Ε 5, ,6% 0,9 Κλάδοι Α/Κ ΣΤ 2,5-1 0,7% 0,4 Σύνολο % 0,75 Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Πίνακα 7.6, τα οδικά τµήµατα Α2/Ε-ΣΤ/01 και Α2/ΣΤ- Ε/01 παρουσιάζουν τα µεγαλύτερα ποσοστά καταγραφής φθορών, 19% και 21,9% αντίστοιχα. Το γεγονός ότι τα συγκεκριµένα τµήµατα είναι τα µεγαλύτερα σε µήκος δικαιολογεί εν µέρη τα µεγάλα ποσοστά. Αξιοσηµείωτο είναι ότι τα δέκα (10) πρώτα τµήµατα, παρά τους σχετικά µεγάλους φόρτους (ενδεικτικά αναφέρεται η Ετήσια Μέση Ηµερήσια Κυκλοφορία (ΕΜΗΚ) µιας χρονιάς, για τα τµήµατα: Α2/Α- Β/01 και Α2/Β-Α/01 = , Α2/ -Ε/01 και Α2/Ε- /01 = , Α2/Ε-ΣΤ/01 και Α2/ΣΤ-Ε/01 = Πηγή: Τµήµα Κυκλοφορίας και Τηλεµατικής, /νση Υποστήριξης ικτύου, Τοµέας ΛΕΣ, ΕΟΑΕ) παρουσιάζουν µικρά ή/και µηδενικά 239

251 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ποσοστά επισήµανσης φθορών. Θα πρέπει να σηµειωθεί όµως ότι, όσον αφορά τα στηθαία ασφαλείας (στα οποία παρουσιάζονται και οι περισσότερες φθορές), τα εν λόγω οδικά τµήµατα, στο µεγαλύτερο µήκος τους είναι τύπου ΑΣΟ (π.χ. New Jersey), γεγονός που ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες φθοράς επ αυτών. Τα αποτελέσµατα του Πίνακα 7.6 παρουσιάζονται στο ιάγραµµα 7.3. Κατανοµή Φθορών ανά Οδικό Τµήµα κ. Άξονα Αριθµός Φθορών Α2/Α-Β/01 Α2/Β-Α/ Α2/Β-Γ/ Α2/Γ-Β/01 Α2/Γ- /01 Α2/ -Γ/ Α2/ -Ε/ Α2/Ε- / Α2/Ε-ΣΤ/ Α2/ΣΤ-Ε/ Α2/ΣΤ-Ζ/ Α2/ΣΤ-Ζ/ Α2/Ζ-ΣΤ/ Α2/Ζ-ΣΤ/02 Οδικά Τµήµατα Φθορές Κατ 1 Φθορές Κατ 2 ιάγραµµα 7.3 Κατανοµή Φθορών ανά Οδικό Τµήµα Παράδειγµα Χωρικής Ανάλυσης Φθορών στα Στηθαία Ασφαλείας Η ανάλυση για τον τρόπο χωρικής κατανοµής των φθορών µπορεί να γίνει πιο λεπτοµερής και να αναφερθεί σε συγκεκριµένο στοιχείο του ΜΣΑ. Όπως αναφέρθηκε προηγουµένως, οι φθορές επί των στηθαίων ασφαλείας (Κωδ. SA) αποτελούν το 60% (82 φθορές) των συνολικών φθορών (137). Η χωρική κατανοµή αυτών των 82 φθορών φαίνεται στο Σχήµα 7.1. Α/Κ Ε Α/Κ Β Α/Κ Α/Κ Γ Α/Κ Ζ Α/Κ ΣΤ Α/Κ Α Σχήµα 7.1 Χωρική Κατανοµή Φθορών επί των Στηθαίων Ασφαλείας 240

252 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Η εν λόγω ανάλυση µπορεί να αναφέρεται και σε συγκεκριµένο οδικό τµήµα. Για παράδειγµα, παρακάτω αναφέρονται οι θέσεις (ΧΘ) στις οποίες παρατηρούνται φθορές επί των στηθαίων ασφαλείας στο οδικό τµήµα Α2/Ε-ΣΤ/01 (Σχήµα 7.2). Α/Κ Ε Α/Κ ΣΤ Σχήµα 7.2 ΧΘ Φθορών επί των Στηθαίων Ασφαλείας του Τµήµατος Α2/Ε-ΣΤ/01 Στον Πίνακα 7.7 παρουσιάζεται η κατανοµή των φθορών ανά ΧΘ και ΕΘ στο οδικό τµήµα Α2/Ε-ΣΤ/01, το οποίο έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: - Μήκος Οδικού Τµήµατος Α2/Ε-ΣΤ/01 : µ - Μήκος Στηθαίων Ασφαλείας επί του τµήµατος Α2/Ε-ΣΤ/01 : µ (σε ΕΘ: 2, 8) - Συνολικός Αριθµός φθορών επί του τµήµατος Α2/Ε-ΣΤ/01 : 26 - Αριθµός Φθορών επί των Στηθαίων Ασφαλείας στο Α2/Ε-ΣΤ/01 : 20, Κατ 1: 15, Κατ 2: 5 Πίνακας 7.7 Κατανοµή Φθορών επί των Στηθαίων Ασφαλείας ανά ΧΘ και ΕΘ Τµήµα: Α2/Ε-ΣΤ/01 Αριθµός Αριθµός ΧΘ ΕΘ ΧΘ ΕΘ Φθορών Φθορών ,3 8 1 Φθορές Στηθαίων Ασφαλείας ανά χλµ.: 20/22,3 = 0,9 241

253 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Χρονική Ανάλυση Φθορών Τα πληροφοριακά Σ Σ παρέχουν τη δυνατότητα αναζήτησης και παρουσίασης των καταγεγραµµένων φθορών µε βάση τη χρονική στιγµή που επισηµάνθηκαν. Για παράδειγµα, στον Πίνακα 7.8 παρουσιάζονται οι φθορές που επισηµάνθηκαν ανά µήνα. Πίνακας 7.8 Φθορές ανά Μήνα Φθορές Μήνας Α Μήνας Β Μήνας Γ Μήνας Μήνας Ε Μήνας ΣΤ Κατ Κατ Σύνολο ανά µήνα Μ.Ο. 22,8 φθορές / µήνα 1,3 φθορά / ηµέρα Όπως φαίνεται από τον πίνακα, ο µήνας µε τις περισσότερες φθορές είναι ο E (31), ενώ µε τις λιγότερες ο (15) Ποσοτική Ανάλυση Φθορών Ένα σηµαντικό µέγεθος των δεδοµένων συντήρησης αποτελούν οι ποσότητες των καταγεγραµµένων φθορών. Για παράδειγµα, τα µέτρα των κατεστραµµένων στηθαίων ασφαλείας, περιφράξεων ή τα τετραγωνικά µέτρα των λάκκων στο οδόστρωµα κ.λπ. Οι ποσότητες αυτές είναι άµεσα συνδεδεµένες µε το κόστος συντήρησης και ο υπολογισµός τους βοηθάει στον ορθολογικό προγραµµατισµό και τη διαχείριση των σχετικών συµβάσεων. Στον Πίνακα 7.9 παρουσιάζεται το µήκος των στηθαίων ασφαλείας µε καταγεγραµµένες φθορές στην περιοχή ανάλυσης. ιευκρινίζεται ότι, όπως προαναφέρθηκε, σε ορισµένα τµήµατα µεγάλο µήκος των στηθαίων ασφαλείας είναι τύπου ΑΣΟ, µε αποτέλεσµα την ελαχιστοποίηση των φθορών επ αυτών. Οδικό Τµήµα Πίνακας 7.9 Μήκος Στηθαίων Ασφαλείας µε Καταγεγραµµένες Φθορές Μήκος (χλµ.) Φθορές επί των Στηθαίων Ασφαλείας Μήκος (µ.) Κατεστραµµένων Στηθ. Ασφαλείας Μέτρα ανά χλµ. Α2/Α-Β/ Α2/Β-Α/ Α2/Β-Γ/01 5, ,18 Α2/Γ-Β/01 5, Α2/Γ- / Α2/ -Γ/ Α2/ -Ε/01 5, ,36 Α2/Ε- /01 5, Α2/Ε-ΣΤ/01 22, ,15 Α2/ΣΤ-Ε/01 22, ,55 Α2/ΣΤ-Ζ/01 6, ,16 Α2/ΣΤ-Ζ/02 26, ,30 Α2/Ζ-ΣΤ/01 26, ,86 Α2/Ζ-ΣΤ/02 6, ,58 Σύνολο Άξονα ,80 242

254 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 7.9 (συνέχεια) Μήκος Στηθαίων Ασφαλείας µε Καταγεγραµµένες Φθορές Οδικό Τµήµα Μήκος (χλµ.) Φθορές επί των Στηθαίων Ασφαλείας Μήκος (µ.) Κατεστραµµένων Στηθ. Ασφαλείας Μέτρα ανά χλµ. Κλάδοι Α/Κ Α Κλάδοι Α/Κ Β 2, ,8 Κλάδοι Α/Κ Γ Κλάδοι Α/Κ 2,5 1?*?* Κλάδοι Α/Κ Ε 5, ,63 Κλάδοι Α/Κ ΣΤ 2, Σύνολο Κλάδων ,55 Γενικό Σύνολο ,60µ * Στον Οδικό Τοµέα Κλάδοι Α/Κ δεν καταγράφηκαν τα µέτρα φθοράς Το συνολικό µήκος των καταγεγραµµένων φθορών επί των στηθαίων ασφαλείας, για την περίοδο των έξι (6) µηνών είναι 1025 µ., ενώ σε κάθε χιλιόµετρο οδού αντιστοιχούν 5,6 µ. κατεστραµµένων στηθαίων ασφαλείας. Τα αποτελέσµατα του Πίνακα 7.9 παρουσιάζονται στο ιάγραµµα 7.4. Φθορές επί των Στηθαίων Ασφαλείας στον κ. Άξονα Αριθµός Φθορών Α2/Α-Β/01 Α2/Β-Α/01 Α2/Β-Γ/01 Α2/Γ-Β/01 Α2/Γ- /01 Α2/ -Γ/01 Α2/ -Ε/01 Α2/Ε- /01 Α2/Ε-ΣΤ/01 Α2/ΣΤ-Ε/01 Α2/ΣΤ-Ζ/01 Α2/ΣΤ-Ζ/02 Α2/Ζ-ΣΤ/01 Α2/Ζ-ΣΤ/02 Οδικά Τµήµατα Φθορές επί των Στηθαίων Ασφαλείας ιάγραµµα 7.4 Φθορές επί των Στηθαίων Ασφαλείας 243

255 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 7.3 Ανάλυση εδοµένων Εντολών Εργασιών Ο κύκλος των δεδοµένων συντήρησης ενός οδικού δικτύου, αρχίζει µε τη διεξαγωγή των επιθεωρήσεων περιπολιών για την επισήµανση τυχόν φθορών επί των στοιχείων του ΜΣΑ και συνεχίζει µε την έκδοση σχετικών εντολών εργασιών προς αποκατάσταση των φθορών, βάσει καθορισµένων τιµολογίων. Τα πληροφοριακά Σ Σ παρέχουν τη δυνατότητα επισκόπησης και οµαδοποίησης (βάσει κοινών χαρακτηριστικών) των καταγεγραµµένων φθορών προκειµένου να εκδοθούν σχετικές εντολές εργασιών προς αποκατάσταση αυτών Ποσότητα και Κατάσταση Εντολών Εργασιών Κάθε εντολή εργασίας αναφέρεται σε ένα συγκεκριµένο Τοµέα του οδικού δικτύου και αφορά µία ή/και περισσότερες φθορές, συνήθως του ιδίου τύπου και χρόνου αποκατάστασης (οµαδοποίηση φθορών). Για κάθε εντολή εργασίας µπορεί να υπολογιστεί µία εκτιµώµενη δαπάνη, ενώ µε την ολοκλήρωση της υπολογίζεται η πραγµατική (τελική) δαπάνη, επικουρώντας στον οικονοµικό προγραµµατισµό και την τεκµηρίωση των δαπανών συντήρησης. Στον Πίνακα 7.10 παρουσιάζονται τα στοιχεία για την ποσότητα και την κατάσταση των εντολών εργασιών που εκδόθηκαν στο διάστηµα των έξι (6) µηνών για την περιοχής ανάλυσης. Πίνακας 7.10 Ποσότητα και Κατάσταση Εντολών Εργασιών Οδικός Τοµέας Αριθµός Εντολών Εργασιών Κατάσταση Εντολών Εργασιών Ολοκληρωµένες Μη ή Μερικώς Ολοκληρωµένες Α2/Α-Β/ Α2/Β-Α/ Α2/Β-Γ/ Α2/Γ-Β/ Α2/Γ- / Α2/ -Γ/ Α2/ -Ε/ Α2/Ε- / Α2/Ε-ΣΤ/ Α2/ΣΤ-Ε/ Α2/ΣΤ-Ζ/01 & Α2/Ζ-ΣΤ/01 & Κλάδοι Α/Κ Α Κλάδοι Α/Κ Β Κλάδοι Α/Κ Γ Κλάδοι Α/Κ Κλάδοι Α/Κ Ε Κλάδοι Α/Κ ΣΤ Σύνολο (70%) 26 (30%) Όπως παρατηρούµε από τον Πίνακα 7.10, εκδόθηκαν 86 εντολές εργασίας, από τις οποίες µέχρι την ηµεροµηνία αναφοράς (14/02/2005) είχαν ολοκληρωθεί οι 60, ποσοστό 70% επί του συνόλου των εντολών εργασιών που εκδόθηκαν (86), ενώ 26, εντολές εργασιών, ποσοστό 30%, παραµένουν µη ή µερικώς ολοκληρωµένες (εκκρεµούν). 244

256 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Φθορές και απάνες Εντολών Εργασιών Σε σχέση µε τις φθορές και τις δαπάνες ανά οδικό τοµέα, για τις 60 εντολές εργασιών που ολοκληρώθηκαν καθώς και για τις 26 που εκκρεµούν, τα στοιχεία τους παρουσιάζονται στους ακόλουθους Πίνακες 7.11 και 7.12 αντίστοιχα. Πίνακας 7.11 Φθορές και Πραγµατικές απάνες Ολοκληρωµένων Εντολών Εργασιών Οδικός Τοµέας Ολοκληρωµένες Εντολές Εργασιών Φθορές Ολοκληρωµένων Εντολών Εργασιών Πραγµατική απάνη ( ) Ολοκληρωµένων Εντολών Εργασιών Α2/Α-Β/ Α2/Β-Α/ Α2/Β-Γ/ ,63 Α2/Γ-Β/ ,32 Α2/Γ- / ,81 Α2/ -Γ/ ,93 Α2/ -Ε/ ,51 Α2/Ε- / ,94 Α2/Ε-ΣΤ/ ,73 Α2/ΣΤ-Ε/ ,11 Α2/ΣΤ-Ζ/01 & ,08 Α2/Ζ-ΣΤ/01 & ,53 Κλάδοι Α/Κ Α ,21 Κλάδοι Α/Κ Β ,64 Κλάδοι Α/Κ Γ Κλάδοι Α/Κ ,13 Κλάδοι Α/Κ Ε ,09 Κλάδοι Α/Κ ΣΤ Σύνολο ,66 Πίνακας 7.12 Φθορές και Εκτιµώµενες απάνες Μη ή Μερικώς Ολοκληρωµένων Εντολών Εργασιών Οδικός Τοµέας Μη ή Μερικώς Ολοκληρωµένες Εντολές Εργασιών Φθορές Μη ή Μερικώς Ολοκληρωµένων Εντολών Εργασιών Εκτιµώµενη απάνη ( ) Μη ή Μερικώς Ολοκληρωµένων Εντολών Εργασιών Α2/Α-Β/ Α2/Β-Α/ Α2/Β-Γ/ ,75 Α2/Γ-Β/ Α2/Γ- / ,60 Α2/ -Γ/ Α2/ -Ε/ ,18 Α2/Ε- / ,62 Α2/Ε-ΣΤ/ ,44 Α2/ΣΤ-Ε/ ,46 Α2/ΣΤ-Ζ/01 & ,76 Α2/Ζ-ΣΤ/01 & ,37 Κλάδοι Α/Κ Α Κλάδοι Α/Κ Β Κλάδοι Α/Κ Γ ,72 Κλάδοι Α/Κ 2 2 8,51 Κλάδοι Α/Κ Ε ,97 Κλάδοι Α/Κ ΣΤ 1 1 0,77 Σύνολο ,15 245

257 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Από τους παραπάνω πίνακες παρατηρούµε ότι, οι 60 εντολές εργασιών που ολοκληρώθηκαν αφορούσαν την αποκατάσταση 91 φθορών µε συνολική δαπάνη ,61. Οι 26 εντολές εργασιών που εκκρεµούν (µη ή µερικώς ολοκληρωµένες) αφορούν την αποκατάσταση 33 φθορών µε συνολική εκτιµώµενη δαπάνη 4.099,15. Οι 86 ( ) εντολές εργασιών που εκδόθηκαν κατά το χρονικό διάστηµα των έξι (6) µηνών, αφορούν την αποκατάσταση 124 ( ) φθορών από τις 137 που έχουν επισηµανθεί (για τις υπόλοιπες 13 φθορές, οι 7 έχουν αποκατασταθεί από τις τρέχουσες εργολαβίες κατασκευής, χωρίς την έκδοση σχετικών εντολών εργασίας, ενώ 6 παραµένουν χωρίς εντολή εργασίας και συνεπώς µη αποκαταστηµένες) απάνη Φθορών ανά χλµ. Οδικού Τοµέα Οι δαπάνες για την αποκατάσταση των 91 φθορών, που αναφέρονται στον Πίνακα 7.11, µπορούν να αναλυθούν περαιτέρω και να αναχθούν σε δαπάνη ανά χλµ. οδικού τοµέα (Πίνακας 7.13). Οδικό Τοµέας Πίνακας 7.13 απάνες Φθορών ανά χλµ. Οδικού Τοµέα Μήκος (χλµ.) Αποκατεστηµένες Φθορές απάνη ( ) Αποκατάστασης ανά Οδικό Τοµέα απάνη ( ) Αποκατάστασης ανά χλµ. Οδικού Τοµέα Α2/Α-Β/ Α2/Β-Α/ Α2/Β-Γ/01 5, ,63 65,38 Α2/Γ-Β/01 5,5 2 49,32 8,96 Α2/Γ- / ,81 70,91 Α2/ -Γ/ ,93 36,46 Α2/ -Ε/01 5, ,51 107,55 Α2/Ε- /01 5, ,94 139,26 Α2/Ε-ΣΤ/01 22, ,73 275,99 Α2/ΣΤ-Ε/01 22, ,11 208,39 Α2/ΣΤ-Ζ/01 & 02 32, ,08 19,97 Α2/Ζ-ΣΤ/01 & 02 32, ,53 22,52 Σύνολο Άξονα (-18 = 136) ,59 92, ,21 Κλάδοι Α/Κ Α ,21 61,65 Κλάδοι Α/Κ Β 2, ,64 80,25 Κλάδοι Α/Κ Γ Κλάδοι Α/Κ 2, ,13 910,05 Κλάδοι Α/Κ Ε 5, ,09 358,19 Κλάδοι Α/Κ ΣΤ 2, Σύνολο Κλάδων Γενικό Σύνολο 29 2 (-10,5 = 18,5) (-28,5 = 154,5) , ,66 170, ,97 104, ,70 Όπως διαπιστώνουµε από τον παραπάνω πίνακα, η δαπάνη αποκατάστασης των 91 φθορών, για το διάστηµα των έξι (6) µηνών, ανέρχεται στα 104,43 /χλµ. οδικού τοµέα. 246

258 Κεφάλαιο 7 ο. Ανάλυση εδοµένων Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 7.4 Σύνοψη Συµπεράσµατα Στο παρόν κεφάλαιο αναλύθηκαν και παρουσιάστηκαν τα δεδοµένα συντήρησης που έχουν καταχωρηθεί στη βάση δεδοµένων του λογισµικού συστήµατος της ΕΟΑΕ. Τα δεδοµένα αφορούν τα οδικά τµήµατα άξονα και κλάδων Α/Κ της ΕΟ, συνολικού µήκους 77 χλµ. ανά κατεύθυνση και 29 χλµ. κλάδων Α/Κ. Τα δεδοµένα συντήρησης περιέχονται στον κύκλο διαχείρισης των λειτουργιών (Σχήµα 2.4) ενός Φ Α και αφορούν την κατηγορία, την κατάσταση και τους τύπους των φθορών, τις φθορές ανά κατηγορία του ΜΣΑ καθώς και τους χρόνους αποκατάστασης. Επίσης, βάσει αυτών των δεδοµένων υπάρχει η δυνατότητα για χωρική, χρονική και ποσοτική ανάλυση όλων των παραπάνω στοιχείων. Τέλος, µπορούν να αναλυθούν τα δεδοµένα των εντολών εργασιών σε σχέση µε τον αριθµό τους, την κατάστασή τους, τις φθορές που αφορούν καθώς και τις δαπάνες αυτών. Όπως έχει αναφερθεί στα προηγούµενα κεφάλαια, τα πληροφοριακά Σ Σ δε διαθέτουν τη δυνατότητα της άµεσης ανάλυσης και επεξεργασίας των δεδοµένων. Η όποια ανάλυση που µπορεί να πραγµατοποιηθεί είναι έµµεση και βασίζεται στις αναφορές, στα διαγράµµατα και στους χάρτες - διαγράµµατα που παράγει το σύστηµα. Υπενθυµίζεται ότι (βλ. Κεφάλαιο 2 ο ) ο ρόλος των υπόψη συστηµάτων σε έναν Φ Α, αφορά κυρίως τις Λειτουργίες και τον Προγραµµατισµό (Operations & Programming System) για τη διαχείριση της καθηµερινής συντήρησης των οδικών δικτύων. Τα δεδοµένα συντήρησης του Σ Σ βοηθούν στην τεκµηρίωση και στη λήψη αποφάσεων, στον έλεγχο των αναδόχων ή/και του ίδιου του Φ Α, στον ορθολογικότερο προγραµµατισµό των ενεργειών, στον αντικειµενικό έλεγχο των προϋπολογισµών καθώς και στη συνετή διάθεση και διαχείριση των οικονοµικών πόρων. Στα επόµενα κεφάλαια περιγράφονται προτάσεις σχετικά µε την εξέλιξη και ολοκλήρωση των πληροφοριακών Σ Σ και συγκεκριµένα σε σχέση µε την έννοια της ποιότητας στη συντήρησης των αυτοκινητοδρόµων. Σε συνέχεια της µέχρι σήµερα λειτουργίας και δοµής ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, όπως αυτό περιγράφηκε στα προηγούµενα κεφάλαια, προτείνεται ένα Πρόγραµµα Αξιολόγησης (Rating Program) των εργασιών συντήρησης, της απόδοσης των Αναδόχων και του Επιπέδου Υπηρεσιών - ΕΥ (Level of Service) των Φ Α. Συµπληρωµατικά του ΠΑ, προτείνεται ένα Πρόγραµµα Μέτρησης της Αποτελεσµατικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, που εστιάζει στα αποτελέσµατα (outcomes) αυτών και σχετίζεται άµεσα µε τους χρήστες (customer-driven). Τα εν λόγω προγράµµατα εισάγουν την έννοια της ποιότητας στη διαχείριση της συντήρησης των οδών, παρουσιάζοντας τις βασικές έννοιες του ΕΥ και των αποτελεσµάτων. Η εφαρµογή των προγραµµάτων συµβάλλει στην εξέλιξη και ολοκλήρωση των πληροφοριακών Σ Σ, ενώ συγχρόνως ενισχύει τις δυνατότητες των Φ Α ως προς τη διαχείριση της καθηµερινής συντήρησης. 247

259 Κεφάλαιο 8 ο Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας

260 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας 8. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας 8.1 Εισαγωγή Στο πλαίσιο του σχεδιασµού και ανάπτυξης ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ αυτοκινητοδρόµων, εντάσσεται και η έννοια της ποιότητας στη συντήρηση των οδών. Ο αυξανόµενος φόρτος εργασιών, οι µεγαλύτερες απαιτήσεις για αποτελεσµατικότερη συντήρηση, ο περιορισµός των διαθέσιµων πόρων καθώς και το αυξανόµενο ενδιαφέρον των χρηστών ως προς την κατάσταση των οδικών δικτύων καθιστούν αναγκαία την εισαγωγή πλαισίου ποιότητας στη διαχείριση της συντήρησης των οδών. Το γεγονός αυτό έχει ωθήσει αρκετούς Φ Α στο εξωτερικό, στο να εξελίξουν τα τυπικά πληροφοριακά Σ Σ που χρησιµοποιούν, εισάγοντας έννοιες και εφαρµόζοντας µεθόδους σε σχέση µε τη ποιότητα των εργασιών και των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης. Το πλαίσιο της ιασφάλισης Ποιότητας (Quality Assurance - QA), βασίζεται σε βασικές έννοιες, όπως π.χ. αυτής των Προγραµµάτων Αξιολόγησης - ΠΑ (Rating Programs), του Επιπέδου Υπηρεσιών - ΕΥ (Level of Service - LOS), των Αποτελεσµάτων (Outcomes) και της Αποτελεσµατικότητας καθώς και των Αναδράσεων των Χρηστών (Users Feedback). Οι κλασικές συµβάσεις συντήρησης µετασχηµατίζονται σε συµβάσεις Αποδοτικότητας και Αποτελεσµατικότητας, µε χαρακτηριστικό στοιχείο ότι καθορίζουν ένα ελάχιστο επίπεδο καλής κατάστασης της οδού και συγχρόνως εστιάζουν στα αποτελέσµατα των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης που ενδιαφέρουν τους χρήστες των οδικών δικτύων (G. Zietlow, 2004). Στο παρόν κεφάλαιο παρατίθενται οι βασικές έννοιες της ποιότητας στη διαχείριση της συντήρησης των οδών και παρατίθεται το γενικό πλαίσιο εφαρµογής µεθόδων και προγραµµάτων αξιολόγησης και αποτελεσµατικότητας. 8.2 Ποιότητα και Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων ιασφάλιση Ποιότητας Η έννοια της ποιότητας στη συντήρηση των αυτοκινητοδρόµων περιγράφεται ως οι σχεδιασµένες και συστηµατικές ενέργειες που απαιτούνται για την εκπλήρωση συγκεκριµένων απαιτήσεων ως προς την κατάσταση των στοιχείων - εξοπλισµού της οδού. Οι απαιτήσεις αυτές συνήθως ορίζονται από τους Φ Α, αλλά τείνουν να αντανακλούν τις ανάγκες και τις προσδοκίες των χρηστών των οδικών δικτύων (NCHRP, 1998). Η έννοια των προγραµµάτων ποιότητας έρχεται ως συνέχεια της εφαρµογής των πληροφοριακών Σ Υ (Οδοστρωµάτων, Γεφυρών, Συντήρησης κ.λπ.). Σηµαντική παράµετρος των προγραµµάτων ποιότητας είναι οι είκτες Ποιότητας (Quality Indicators) οι οποίοι επιβεβαιώνουν τη συµµόρφωση ή όχι, σύµφωνα µε τα πρότυπα συντήρησης του κάθε Φ Α. Μια ακόµα σηµαντική παράµετρος είναι ο ακριβής ορισµός των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας σε σχέση µε τη συντήρηση. Λαµβάνοντας υπόψη τις αντίστοιχες διαδικασίες για την κατασκευή των οδών, οι βασικές απαιτήσεις ενός προγράµµατος διασφάλισης ποιότητας για τη συντήρηση είναι οι ακόλουθες (Miller, 1989): 249

261 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας Συστηµατικές διαδικασίες διαχείρισης συντήρησης (δηµιουργία Σ Σ). Ορισµός επιθυµητών αποτελεσµάτων (πρότυπα ποιότητας). Απαιτούµενες διαδικασίες για την επίτευξη των καθορισµένων εργασιών (πρότυπα απόδοσης). ιαδικασία ποιοτικού ελέγχου. ιαθεσιµότητα των απαραίτητων πόρων. Προκειµένου οι Φ Α να παρέχουν ένα οµοιόµορφο επίπεδο υπηρεσιών συντήρησης, σε όλο το εύρος του αυτοκινητοδρόµου, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη και εφαρµογή προγραµµάτων διασφάλισης ποιότητας για τη συντήρησή του. Ο βασικός στόχος ενός προγράµµατος διασφάλισης ποιότητας για τη συντήρηση είναι η βελτίωση της ποιότητας του επιπέδου υπηρεσιών µε ταυτόχρονη αποτελεσµατική χρήση των διαθέσιµων πόρων Πρότυπα Εργασιών Συντήρησης Προκειµένου οι εργασίες συντήρησης να χαρακτηρίζονται από ποιότητα, οι Φ Α πρέπει να προσδιορίσουν τα επιθυµητά επίπεδα ποιότητας για κάθε εργασία. Τα επιθυµητά επίπεδα ποιότητας ορίζονται µε τους ακόλουθους τύπους προτύπων (NCHRP, 1998): Πρότυπα ποιότητας: ορίζουν τις φυσικές συνθήκες που προσδιορίζουν την ανάγκη για συντήρηση καθώς και τις τεχνικές λεπτοµέρειες αυτής (AASHTO, 1987). Οι Φ Α πρέπει να ορίσουν Επίπεδα Υπηρεσιών για κάθε εργασία συντήρησης προκειµένου να καθοριστούν (Miller, 1989): - Οδηγίες προς το προσωπικό για να εξασφαλισθεί η οµοιοµορφία της συντήρησης σε όλο το εύρος του δικτύου ενός Φ Α. - Ένα εργαλείο για τον προγραµµατισµό των εργασιών και την κατάρτιση του προϋπολογισµού. - Ένα οµοιόµορφο επίπεδο ποιότητας για τη συντήρηση βάσει και των επιθυµιών των χρηστών. Σύµφωνα µε τη διεθνή βιβλιογραφία, ο ορισµός του Επιπέδου Υπηρεσιών µπορεί να είναι της ακόλουθης µορφής (Miller, 1989): - Ένα συγκεκριµένο όριο (threshold) που υποδεικνύει την ανάγκη για την διενέργεια εργασιών συντήρησης. - Μια περιγραφή που ορίζει το περιεχόµενο των εργασιών συντήρησης για συγκεκριµένα προβλήµατα επί του δικτύου. - Μια καθορισµένη συχνότητα εργασιών συντήρησης ή ένας προκαθορισµένος αριθµός επιθεωρήσεων σε συγκεκριµένο χρόνο. - Μια πολιτική αντικατάστασης των στοιχείων που λείπουν, αποκατάστασης των φθορών - ζηµιών ή ελαχιστοποίησης των µη επιθυµητών καταστάσεων. Πρότυπα απόδοσης: περιγράφουν µια γενική µέθοδο για την εκτέλεση των εργασιών, τους πόρους που απαιτούνται καθώς και το ρυθµό εκτέλεσης (Miller, 1989). Πιο συγκεκριµένα, τα πρότυπα απόδοσης παρέχουν τα ακόλουθα: - Περιγραφή των εργασιών και του σκοπού της ενέργειας. - Τη γενική διαδικασία που διέπει την εκτέλεση των εργασιών. - Τους απαιτούµενους πόρους (προσωπικό, εξοπλισµός, υλικά). - Το ρυθµό εκτέλεσης των εργασιών (παραγωγικότητα). - ήλωση της επιθυµητής ποιότητας. 250

262 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας Όλες αυτές οι πληροφορίες επικουρούν στον αποτελεσµατικό σχεδιασµό, στην ορθολογική κατάρτιση του προϋπολογισµού και στο ρεαλιστικό προγραµµατισµό των εργασιών συντήρησης. Ποσοτικά πρότυπα: ορίζουν τη συχνότητα εκτέλεσης των εργασιών προκειµένου να επιτευχθούν τα επιθυµητά Επίπεδα Υπηρεσιών για τα στοιχεία της οδού. Ο ρυθµός εκτέλεσης των εργασιών µπορεί να διαφέρει ανάµεσα σε οδούς διαφορετικής τάξης. Τα ποσοτικά πρότυπα παρέχουν στους Φ Α την απαραίτητη πληροφορία για τη δηµιουργία αποτελεσµατικών προγραµµάτων εργασιών, βάσει εκτίµησης των απαιτούµενων πόρων σε σχέση µε τους διαθέσιµους. Συνήθως, τα ποσοτικά πρότυπα αναπτύσσονται (σε συνδυασµό µε τα πρότυπα απόδοσης) βάσει παλαιών αρχείων απόδοσης ή/και από την εµπειρία του προσωπικού συντήρησης. Επιπλέον, τα παραπάνω πρότυπα εργασιών καθορίζουν κάθε εργασία συντήρησης σε σχέση µε το πότε και το πώς πραγµατοποιείται καθώς και το πόσοι και ποιοι είναι οι απαραίτητοι πόροι Ποιότητα και Πληροφοριακά Σ Σ Όπως προαναφέρθηκε, τα πληροφοριακά Σ Σ αρχίζουν να εµπεριέχουν έννοιες σχετικές µε την ποιότητα, προκειµένου να αποτελούν µια συστηµατική µέθοδο για την επίτευξη προκαθορισµένων επιπέδων υπηρεσιών συντήρησης προς ικανοποίηση των χρηστών, µε ταυτόχρονη µείωση των σχετικών δαπανών. Προκειµένου να ενσωµατωθεί η έννοια της ποιότητας στη λειτουργία ενός πληροφοριακού Σ Σ, έχουν εντοπισθεί οι ακόλουθες κατηγορίες υποδείξεων (Markow et al., 1994): Εννοιολογικές αλλαγές. ιασύνδεση µε άλλα πληροφοριακά συστήµατα. Ενσωµάτωση νέων τεχνολογιών. Εννοιολογικές Αλλαγές Μια σειρά από αλλαγές στο υπάρχον πλαίσιο ορισµού ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, µπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσµατικότερη και αποδοτικότερη λειτουργία του συστήµατος. Ενδεικτικά, αναφέρονται οι ακόλουθες προτεινόµενες εννοιολογικές αλλαγές: Συµµετοχή των χρηστών στον καθορισµό των Επιπέδων Υπηρεσιών. Μέτρηση ικανοποίησης των χρηστών σε σχέση µε το Επίπεδο Υπηρεσιών. Αποκέντρωση του σχεδιασµού και του προγραµµατισµού των εργασιών συντήρησης. Εκτίµηση των εργασιών καθηµερινής συντήρησης βάσει σχετικών επιθεωρήσεων (condition surveys). ιαχείριση συντήρησης βάσει ανάλυσης κόστους κύκλου ζωής, στα πρότυπα των πληροφοριακών Σ Ο και Σ Γ. Ανάπτυξη και εφαρµογή συµβάσεων αποδοτικότητας και αποτελεσµατικότητας. 251

263 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας ιασύνδεση µε άλλα Πληροφοριακά Συστήµατα Η αποτελεσµατικότητα και η αποδοτικότητα ενός πληροφοριακού Σ Σ µπορεί να βελτιωθεί σηµαντικά µέσω της διασύνδεσης ολοκλήρωσης (integration) µε άλλα πληροφοριακά συστήµατα (βλ. Κεφ. 1 ο ), καθώς πέραν του ότι εξαλείφονται οι περιττές επαναλήψεις των δεδοµένων συγχρόνως χρησιµοποιούνται καλύτερα οι κοινές διαθέσιµες πληροφορίες για τη λήψη αποφάσεων. Ενσωµάτωση Νέων Τεχνολογιών Η ενσωµάτωση νέων τεχνολογιών στο πλαίσιο διαχείρισης των πληροφοριακών Σ Σ µπορεί να βελτιώσει σηµαντικά τη λειτουργία τους. Οι τοµείς εφαρµογής των νέων τεχνολογιών αφορούν κυρίως τον τοµέα της συλλογής, ανάλυσης και απεικόνισης των δεδοµένων. Οι τεχνολογίες που χρησιµοποιούνται είναι αυτές των Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών (GIS) κυρίως ως εργαλεία ολοκλήρωσης διασύνδεσης των επί µέρους συστηµάτων, του Παγκόσµιου Συστήµατος Προσδιορισµού Θέσης (GPS) ως εργαλείο χαρτογράφησης του δικτύου και καταγραφής των στοιχείων του µητρώου και τέλος κάθε είδους νέα τεχνολογία σε σχέση µε το µητρώο και τις επιθεωρήσεις, όπως ψηφιακοί χάρτες, οδόµετρα, φορητοί υπολογιστές, βιντεοκάµερες κ.λπ Αποδοτικότητα Αναδόχων Η ανάπτυξη και εφαρµογή συµβάσεων συντήρησης οδών, που βασίζονται στην αποδοτικότητα των Αναδόχων άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του 80. Στον Καναδά (British Columbia), για πρώτη φορά το 1988 οι εργασίες συντήρησης των οδών πραγµατοποιήθηκαν µε συµβάσεις αποδοτικότητας. Οι βασικοί λόγοι ανάπτυξης και εφαρµογής των εν λόγω συµβάσεων συνοψίζονται στα παρακάτω (G. Zietlow, 2004): Μείωση των δαπανών συντήρησης µέσω της εφαρµογής πιο αποτελεσµατικών και αποδοτικών τεχνολογιών και διαδικασιών. Γνωστοποίηση της επιθυµητής κατάστασης των οδών στους άµεσα και έµµεσα ενδιαφερόµενους. Βελτίωση ελέγχου και εφαρµογή των προτύπων ποιότητας. Γενική βελτίωση της κατάστασης των οδών. Η εισαγωγή συµβάσεων αποδοτικότητας στην Αυστραλία, της ΗΠΑ και τη Ν. Ζηλανδία, για τη συντήρηση των οδών, είχε ως αποτέλεσµα την περιστολή των σχετικών δαπανών σε ποσοστό 10 % µε 20% σε σχέση µε τις παραδοσιακές συµβάσεις µε τις τιµές µονάδας. Ο βασικός στόχος των υπόψη συµβάσεων είναι η διατήρηση, σε βάθος χρόνου, σε καλή κατάσταση των στοιχείων - εξοπλισµού της οδού, σύµφωνα µε προκαθορισµένα πρότυπα απόδοσης. Το ζητούµενο είναι η ανάπτυξη των ορθών προτύπων καθώς και σχετικών δεικτών απόδοσης, που θα ελαχιστοποιούν τις δαπάνες και θα ικανοποιούν την άνεση και την ασφάλεια των χρηστών. Επιπλέον, προκειµένου να αποφευχθεί η ασάφεια, πρέπει οι δείκτες απόδοσης να οριστούν µε σαφήνεια και να µπορούν να µετρηθούν µε αντικειµενικότητα. Συνήθως, ο αριθµός των δεικτών απόδοσης κυµαίνεται από 20 έως 100. Ορισµένοι από τους βασικούς δείκτες απόδοσης για την καθηµερινή συντήρηση είναι οι ακόλουθοι (G. Zietlow, 2004): 252

264 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας Η απουσία λάκκων και ο έλεγχος των ρηγµατώσεων και των αυλακώσεων, που επηρεάζουν την απόδοση της ασφάλειας και του οδοστρώµατος. Η µέγιστη επιτρεπτή ποσότητα λάσπης και φερτών υλικών στα στοιχεία της αποχέτευσης προκειµένου να αποφευχθεί καταστροφή της δοµής της οδού. Η αντανακλαστικότητα των στοιχείων οριζόντιας και κατακόρυφης σήµανσης για λόγους ασφαλείας. Ο σχεδιασµός και η εφαρµογή προγραµµάτων αξιολόγησης των εργασιών συντήρησης είναι το βασικότερο εργαλείο µέτρησης της απόδοσης των αναδόχων Προγράµµατα Αξιολόγησης και Αποτελεσµατικότητας Τα Προγράµµατα Αξιολόγησης των εργασιών συντήρησης των αυτοκινητοδρόµων και Μέτρησης της Αποτελεσµατικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, έχουν ως κύριο στόχο την εισαγωγή ποιοτικών χαρακτηριστικών στη διαχείριση της συντήρησης από τους Φ Α, καθώς και την ικανοποίηση των χρηστών. Συγκεκριµένα, τα πλεονεκτήµατα της εφαρµογής προγραµµάτων αξιολόγησης και αποτελεσµατικότητας είναι (NCHRP, 1998): Προσδιορισµός των προσδοκιών των χρηστών σε σχέση µε το επίπεδο υπηρεσιών στο οποίο επιθυµούν να διατηρείται το οδικό δίκτυο. Προσδιορισµός των βασικών δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την επίτευξη του επιθυµητού επιπέδου υπηρεσιών. υνατότητα αντίληψης από το προσωπικό των Φ Α του ορίου (threshold) πέραν του οποίου δηµιουργείται πρόβληµα λόγω της συγκεκριµένης έλλειψης ή του προβλήµατος. υνατότητα προσδιορισµού των παραγόντων που εκφράζουν τη σπουδαιότητα µεµονωµένων στοιχείων και χαρακτηριστικών και την επίδραση αυτών στον όλο εξοπλισµό της οδού. ηµιουργία συστήµατος κλιµάκωσης των εργασιών συντήρησης, προκειµένου να υποδεικνύονται οι εργασίες που πρέπει να εκτελούνται πρώτες, βάσει οικονοµικών κριτηρίων ή κριτηρίων ανάγκης. υνατότητα παρακολούθησης του πραγµατικού επιπέδου υπηρεσιών που επιτυγχάνεται σε κάθε κατηγορία ή δραστηριότητα. υνατότητα προσδιορισµού των περιοχών µε πλεονάζοντες πόρους (εξοπλισµού, υλικών κ.λπ.) ή περιοχών µε έλλειµµα πόρων ως προς την επίτευξη του επιθυµητού επιπέδου υπηρεσιών. υνατότητα εκτίµησης προϋπολογισµού για το υπάρχον επίπεδο υπηρεσιών, για το προτεινόµενο επιθυµητό επίπεδο υπηρεσιών και για την απαιτούµενη χρηµατοδότηση για την επίτευξη και διατήρηση του επιθυµητού επιπέδου υπηρεσιών. υνατότητα µέτρησης της ικανοποίησης των χρηστών από το παρεχόµενο επίπεδο υπηρεσιών. ηµιουργία οµοιόµορφου επιπέδου υπηρεσιών σε όλους τους τοµείς της συντήρησης και λειτουργίας. Παράλληλα µε τα πλεονεκτήµατα υπάρχουν και µειονεκτήµατα από την εφαρµογή ενός προγράµµατος αξιολόγησης και µέτρησης αποτελεσµατικότητας (NCHRP, 1998): Αλλαγή στη φιλοσοφία της διαχείρισης σε σχέση µε τη δέσµευση προς το προσωπικό συντήρησης και λειτουργίας και ως προς τον τρόπο εκτέλεσης των εργασιών. 253

265 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας Οι απαιτούµενες δαπάνες για την ανάπτυξη, εφαρµογή και παρακολούθηση των στόχων του προγράµµατος. Πιθανή ανησυχία του προσωπικού των Φ Α ως προς την ανάπτυξη και εφαρµογή των κριτηρίων του επιπέδου υπηρεσιών. 8.3 εδοµένα και Ποιότητα Μια από τις πιο βασικές παραµέτρους των προγραµµάτων ποιότητας είναι το είδος των δεδοµένων που απαιτούν για την ορθή διαχείριση τους. Τα δεδοµένα που θεωρούνται απαραίτητα στα προγράµµατα ποιότητας της συντήρησης των αυτοκινητοδρόµων είναι τα ακόλουθα (NCHRP, 1998): Εκτίµηση των προσδοκιών των χρηστών της οδού. Ενηµερωµένο µητρώο συντήρησης των στοιχείων του αυτοκινητοδρόµου. Εσωτερικές αξιολογήσεις της ποιότητας της συντήρησης (αποδοτικότητα - Φ Α). Εξωτερικές αξιολογήσεις της ποιότητας της συντήρησης. (αποτελεσµατικότητα - χρήστες). Ετήσιες δαπάνες συντήρησης. Βαθµός εκπλήρωσης εργασιών. Επιπλέον, χρήσιµα θεωρούνται και τα δεδοµένα σε σχέση µε τις δαπάνες και τους απαραίτητους πόρους για τη λειτουργία των προγραµµάτων αξιολόγησης εδοµένα Πληροφοριακού Σ Σ Ο προσδιορισµός των διαθέσιµων δεδοµένων από τα υπάρχοντα πληροφοριακά Σ Υ που λειτουργούν σε έναν Φ Α, είναι µια σηµαντική διαδικασία στην ανάπτυξη ενός προγράµµατος ποιότητας. Σε περίπτωση που ένας σηµαντικός αριθµός από τα απαραίτητα δεδοµένα για τη δηµιουργία και λειτουργία ενός προγράµµατος ποιότητας είναι διαθέσιµα στα πληροφοριακά Σ Υ ενός Φ Α και υπό την προϋπόθεση ότι αυτά είναι ακριβή, ενηµερωµένα και εύκολα διαθέσιµα, τότε η όλη διαδικασία του προγράµµατος ποιότητας γίνεται πιο εύκολη και πιο σύντοµη. Στην περίπτωση των πληροφοριακών Σ Σ, η ορθή διαχείριση και λειτουργία τους,, απαιτεί ένα καλά συντονισµένο σχέδιο συλλογής δεδοµένων, µια λειτουργική διαδικασία ενηµέρωσης της βάσης δεδοµένων και ένα κοινό σύστηµα αναφοράς. Αυτά τα στοιχεία εξασφαλίζουν την αποφυγή συλλογής περιττών (επαναλαµβανόµενων) και πλεοναζόντων δεδοµένων, την εγκυρότητα και την ακρίβεια της βάσης δεδοµένων και τη δυνατότητα ανταλλαγής δεδοµένων ανάµεσα στα συστήµατα (π.χ. Σ Γ, Σ Ο) του Φ Α. Στα προηγούµενα κεφάλαια περιγράφτηκε το είδος των δεδοµένων πληροφοριών (δίκτυο (ΓΣΑ), µητρώο, επιθεωρήσεις, φθορές, εντολές εργασιών, δαπάνες κ.λπ.) που τηρείται στη βάση δεδοµένων ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ. Η καταλληλότητα των δεδοµένων ενός πληροφοριακού Σ Σ για χρήση από ένα πρόγραµµα ποιότητας και ειδικότερα ενός προγράµµατος αξιολόγησης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες (NCHRP, 1998): Συχνότητα καταγραφής στοιχείων: πολλά από τα στοιχεία ενός πληροφοριακού Σ Σ καταγράφονται µόνο µια φορά και ορίζονται ως στοιχεία του ΜΣΑ. Αυτά τα στοιχεία θεωρούνται µόνιµα, δεν υπόκεινται σε αλλαγές κατά τη διάρκεια της χρήσης τους και µπορούν να χρησιµοποιηθούν στο 254

266 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας πρόγραµµα αξιολόγησης. εδοµένα που αφορούν την κατάσταση της οδού και συλλέγονται π.χ. τουλάχιστον 2 φορές ετησίως, δεν είναι κατάλληλα για το εν λόγω πρόγραµµα. Χρόνοι καταγραφής στοιχείων: η χρονική περίοδος καταγραφής των στοιχείων ενός πληροφοριακού Σ Σ βασίζεται στις ανάγκες και δυνατότητες του ιδίου του συστήµατος και συνήθως δε συµβαδίζει µε τις αντίστοιχες χρονικές περιόδους καταγραφής ενός προγράµµατος αξιολόγησης. Προκειµένου να χρησιµοποιηθούν τα δεδοµένα του πληροφοριακού Σ Σ σε ένα πρόγραµµα αξιολόγησης πρέπει να τροποποιηθεί ο χρόνος καταγραφής σύµφωνα µε αυτό του προγράµµατος. Ακρίβεια δεδοµένων και µέθοδος καταγραφής: τα δεδοµένα ενός πληροφοριακού Σ Σ µπορούν να καταγραφούν µε διάφορες µεθόδους όπως πεζή, µε βιντεοσκόπηση, συνεχόµενα, σταδιακά, ολοκληρωµένα, δειγµατοληπτικά κ.λπ. Τα δεδοµένα που χρησιµοποιούνται στα προγράµµατα αξιολόγησης πρέπει να προέρχονται από οµοιογενείς µεθόδους και οι καταγραφές κατάστασης να είναι αντικειµενικές, ακριβείς και επαναλαµβανόµενες. ιαθεσιµότητα δεδοµένων: υπό την προϋπόθεση µιας ολοκληρωµένης βάσης δεδοµένων και ενός κοινού συστήµατος αναφοράς, η διαθεσιµότητα των δεδοµένων δεν αποτελεί πρόβληµα. Σε περίπτωση που τα δεδοµένα που απαιτούνται από το πρόγραµµα αξιολόγησης δεν καταγράφονται ή καταγράφονται µε άλλη δοµή (format), τότε πρέπει να υπάρξει µερική τροποποίηση στη διαδικασία καταγραφής των δεδοµένων κατάστασης έτσι ώστε να µπορούν να χρησιµοποιηθούν απευθείας από το πρόγραµµα αξιολόγησης. Συµπερασµατικά, τα δεδοµένα των πληροφοριακών Σ Σ είναι µερικώς κατάλληλα για ένα πρόγραµµα ποιότητας (αξιολόγησης) της συντήρησης. Το ΜΣΑ µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να ορίσει, έστω και µερικώς, τα στοιχεία προς αξιολόγηση αλλά δεν είναι κατάλληλο για την ενηµέρωση της κατάστασης ή για την πραγµατοποίηση της αξιολόγησης. Στα περισσότερα πληροφοριακά Σ Σ, οι καταγραφές της κατάστασης δεν εκτελούνται µε τη συχνότητα που απαιτούν τα προγράµµατα αξιολόγησης, δεν αφορούν τα ίδια τµήµατα µε αυτά της αξιολόγησης και µπορεί να µην περιέχουν ακριβώς τα στοιχεία που απαιτούνται για την αξιολόγηση Ανάδραση Χρηστών Μια βασική παράµετρος των προγραµµάτων αποτελεσµατικότητας σχετίζεται µε τις απαιτήσεις και την ικανοποίηση των χρηστών της οδού. Οι Φ Α έχουν την υποχρέωση της παροχής υψηλών και καλής ποιότητας υπηρεσιών, τόσο σε επίπεδο λειτουργίας όσο και σε επίπεδο συντήρησης, προς τους χρήστες των οδικών δικτύων. Η υποχρέωση αυτή αυξάνει και λόγω της έµµεσης (φόροι) ή και άµεσης (διόδια) συµµετοχής των χρηστών στις δαπάνες της συντήρησης των οδικών δικτύων. Ο συνδυασµός της γνώσης του επιπέδου στο οποίο επιθυµούν οι χρήστες να διατηρείται το δίκτυο (επίπεδο προσδοκίας) και του επιπέδου ικανοποίησης, παρέχει στους Φ Α τη δυνατότητα προσδιορισµού των βέλτιστων Επιπέδων Υπηρεσιών. Ωστόσο, ακόµα και σήµερα, απουσιάζει σε κάποιο βαθµό η γνώµη των χρηστών για την ποιότητα των υπηρεσιών (NCHRP, 1998). Η χρήση των δεδοµένων των χρηστών στα προγράµµατα αποτελεσµατικότητας λαµβάνει υπόψη δύο βασικά θέµατα: πρώτον, πρέπει να επιλεγεί η πιο κατάλληλη 255

267 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας µέθοδος καταγραφής της γνώµης των χρηστών και δεύτερον, πρέπει να θεσµοθετηθεί µια διαδικασία εφαρµογής αυτής της µεθόδου. Μέχρι σήµερα έχουν χρησιµοποιηθεί ή χρησιµοποιούνται διάφορες µέθοδοι καταγραφής της γνώµης των χρηστών, π.χ. οµάδες εστίασης (focus groups), επίσηµες και µη καταγραφές (formal and informal surveys), κατάλογοι πελατών (customer panels), επίσηµες και µη αναδράσεις (formal and informal feedback). Κάθε µέθοδος έχει τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα της, αλλά µόνο τα επίσηµα ερωτηµατολόγια (formal questionaries) κρίνονται κατάλληλα να εκφράσουν τη γνώµη των χρηστών της οδού. Σχετικά µε το σχεδιασµό των ερωτηµατολογίων για τη συντήρηση των οδών, έχει αποδειχθεί ότι η πιο κατάλληλη µορφή για τη µέτρηση της σηµαντικότητας των παρεχόµενων προϊόντων και υπηρεσιών ή της ικανοποίησης των χρηστών, είναι η χρήση ερωτήσεων µε κλιµακούµενες απαντήσεις (rating scale questions). Κλίµακες του τύπου 1-5, 1-10 και 1-100, µε το 1 να αναφέρεται στο µη σηµαντικό και τα 5, 10 ή 100 να αφορά το πολύ σηµαντικό, είναι πολύ αποτελεσµατικές για τη µέτρηση των προσδοκιών και της ικανοποίησης των χρηστών, ειδικά όταν οι σχετικές ερωτήσεις είναι απλές (π.χ. λάκκοι, ορατότητα). Στον πίνακα 8.1 παρουσιάζονται ενδεικτικά τα στοιχεία των καταγραφών της γνώµης των χρηστών που πραγµατοποιήθηκαν από δύο Φ Α των ΗΠΑ (Φ Α Α : µέτρηση προσδοκίας και ικανοποίησης χρηστών, Φ Α Β : µέτρηση προσδοκίας χρηστών) (NCHRP, 1998). Πηγή Έρευνας Μέθοδος Καταγραφής Τύπος είγµατος Εφαρµογή Μεθόδου Καταγραφής Πίνακας 8.1 Μέτρηση Προσδοκιών και Ικανοποίησης Χρηστών Φ Α Α Τηλεφωνικός κατάλογος Οµάδα εστίασης - Στρωµατοποιηµένο τυχαίο δείγµα (Βάσει επίσηµης απογραφής του πληθυσµού και αθροισµένο σε 8 περιοχές συντήρησης) Επίσηµη τηλεφωνική έρευνα βάσει ερωτηµατολογίου ως προς τις προσδοκίες και την ικανοποίηση των χρηστών Φ Α Β Βάση δεδοµένων αδειών οδήγησης Τυχαίο δείγµα (µε χρήση συστήµατος παραγωγής τυχαίου αριθµού) Επίσηµη έρευνα µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου ως προς τις προσδοκίες των χρηστών Μέγεθος είγµατος 1200 ερωτώµενοι 4800 ερωτώµενοι Μέγεθος Καταγραφής 61 ερωτήσεις 15 συνοµιλίας απάνη $ $ 2 εβδοµάδες, µε χρήση µεγάλου ιάρκεια και αριθµού προσωπικού (οι Προσωπικό απαντήσεις καταχωρούνταν αµέσως σε Η/Υ) 25 ερωτήσεις µε κλιµακούµενες απαντήσεις 1 σελίδα 1.5 µήνας, µε χρήση 3 υπαλλήλων µερικής απασχόλησης Η επιλογή της µεθόδου καταγραφής και της διαδικασίας εφαρµογής αυτής εξαρτάται από τις δυνατότητες και τις ανάγκες του κάθε Φ Α. 256

268 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας 8.4 Σύνοψη - Συµπεράσµατα Η εισαγωγή πλαισίου ποιότητας στη διαχείριση της συντήρησης των αυτοκινητοδρόµων αποτελεί ένα σηµαντικό βήµα στην εξέλιξη και ολοκλήρωση των τυπικών πληροφοριακών Σ Σ. Βασικές έννοιες του πλαισίου ποιότητας στη συντήρηση των οδικών δικτύων αποτελούν τα Επίπεδα Υπηρεσιών, τα Προγράµµατα Αξιολόγησης, η Μέτρηση της Αποτελεσµατικότητας, η Ανάδραση των Χρηστών και οι είκτες Ποιότητας. Η υπάρχουσα δοµή των πληροφοριακών Σ Σ ενισχύεται και εξελίσσεται µε τη δηµιουργία των Επιπέδων Υπηρεσιών, στα οποία στηρίζεται η ανάπτυξη και εφαρµογή µεθόδων και προγραµµάτων αξιολόγησης, καθώς και στη µέτρηση της αποτελεσµατικότητας που έχει ως άξονα την ικανοποίηση των χρηστών από τις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης. Η ανάπτυξη και εφαρµογή µεθόδων και προγραµµάτων µε σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης προϋποθέτει µια µεγάλη αλλαγή κυρίως από τους Φ Α. Συγκεκριµένα, απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας στον τρόπο µε τον οποίο ένας Φ Α διαχειρίζεται, θεωρητικά και πρακτικά, τη συντήρηση των οδών, προκειµένου οι σχετικές εργασίες να παράγουν υπηρεσίες συντήρησης υψηλού επιπέδου, προς ικανοποίηση των χρηστών. Σύµφωνα µε το εθνικό πρότυπο των ΗΠΑ (NCHRP,1998) για την ποιότητα στη συντήρηση των αυτοκινητοδρόµων, ένας Φ Α µπορεί να εξετάσει το θέµα της ποιότητας, ακολουθώντας τις ακόλουθες προσεγγίσεις: Ανάπτυξη και εφαρµογή ενός επιθυµητού Επιπέδου Υπηρεσιών, βάσει της εµπειρίας και των διαθέσιµων δεδοµένων του Φ Α, που αναφέρεται στις σχετικές εργασίες συντήρησης. Ανάπτυξη και εφαρµογή ενός επιθυµητού Επιπέδου Υπηρεσιών, βάσει των απαιτήσεων των χρηστών, που αναφέρεται στις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης που παράγουν οι αντίστοιχες εργασίες. Τα δεδοµένα των απαιτήσεων των χρηστών µπορούν να ορίσουν από µόνα τους το πλαίσιο ποιότητας στη συντήρηση των οδών ή/και να χρησιµοποιηθούν συµπληρωµατικά ή/και για να εξελίξουν ένα υπάρχον πρόγραµµα ποιότητας που βασίζεται αποκλειστικά σε στοιχεία ενός Φ Α. Στο επόµενο κεφάλαιο προτείνεται µια διαδικασία για το σχεδιασµό ενός προγράµµατος αξιολόγησης των εργασιών συντήρησης των ελληνικών αυτοκινητοδρόµων, ως προσπάθεια εξέλιξης της εφαρµογής του πληροφοριακού Σ Σ που περιγράφεται στα προηγούµενα κεφάλαια. Το εν λόγω πρόγραµµα αποτελεί πρόταση για την δηµιουργία πλαισίου ποιότητας στη διαχείριση της συντήρησης, µέσω της αξιολόγησης της κατάστασης της οδού και των σχετικών εργασιών συντήρησης των αναδόχων καθώς και της εισαγωγής δεικτών επιπέδου υπηρεσιών, ενσωµατώνοντας συγχρόνως τα χαρακτηριστικά και δεδοµένα του πληροφοριακού Σ Σ της παρούσας εργασίας. 257

269 Κεφάλαιο 8 ο. Συντήρηση Αυτοκινητοδρόµων και Πλαίσιο Ποιότητας Βιβλιογραφία 1. Implementing Performance-based Road Management and Maintenance Contracts in Developing Countries An Instrument of German Technical Cooperation, Dr. Gunter Zietlow, GTZ, Eschborn, Highway Maintenance Quality Assurance, NCHRP Web Document 8, Project 14-12, Contractor s Final report, Indicators of Quality in Maintenance, Miller, C. R., NCHRP Synthesis of Highway Practice 148, Transportation Research Board, Washington, D.C., Maintenance Manual, AASHTO, Washington, D.C., Role of Highway Maintenance in Integrated Management Systems, NCHRP Report 363, Markow MJ, Harrison FD, Thompson PD, Harper EA, Hyman WA, Alfelor RM, Mortenson WG and Alexander TM, National Academy Press, Washington,

270 Κεφάλαιο 9 ο Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου

271 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων 9. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων 9.1 Εισαγωγή Η εκτέλεση των εργασιών συντήρησης των αυτοκινητοδρόµων, µέσω σχετικών συµβάσεων µε αναδόχους συντήρησης (π.χ. το µοντέλο συντήρησης της Εγνατίας Οδού ΑΕ µε εξωτερικούς συνεργάτες - Outsourcing), βασίζεται στον υπολογισµό και την πληρωµή των εργασιών, µε τιµές µονάδας που έχουν προκαθοριστεί. Στο προηγούµενο κεφάλαιο αναφέρθηκε ότι προκειµένου να βελτιωθεί το επίπεδο των εργασιών συντήρησης, µε ταυτόχρονη καλύτερη διαχείριση (µείωση) των δαπανών και αποτελεσµατική χρήση των διαθέσιµων πόρων, οι Φ Α µπορούν να εφαρµόσουν Προγράµµατα Αξιολόγησης - ΠΑ (Rating Programs) για να εκτιµήσουν την απόδοση των αναδόχων και την κατάσταση της οδού. Τα ΠΑ αποτελούν εργαλεία για τη δηµιουργία πλαισίου ποιότητας στη συντήρηση των οδικών δικτύων, παρέχοντας στους Φ Α τη δυνατότητα εφαρµογής ενιαίου Επιπέδου Υπηρεσιών ΕΥ (LOS Condition Ratings). Η βάση ενός ΠΑ συντήρησης αυτοκινητοδρόµων είναι ο προσδιορισµός και η παρακολούθηση των βασικών ενεργειών και εργασιών συντήρησης (ICA, 2004). Στις επόµενες παραγράφους προτείνεται µια διαδικασία σχεδιασµού και ανάπτυξης ΠΑ για τη συντήρηση των αυτοκινητοδρόµων. Το εν λόγω ΠΑ αποτελεί οδηγό εφαρµογής που περιγράφει µια µέθοδο αξιολόγησης των εργασιών καθηµερινής συντήρησης, σύµφωνα µε τα χαρακτηριστικά και δεδοµένα της Εγνατίας Οδού. Η εφαρµογή του προγράµµατος συµβαδίζει µε τη λειτουργία του πληροφοριακού Σ Σ που περιγράφτηκε στα προηγούµενα κεφάλαια, ενώ ταυτόχρονα συµβάλλει στην εξέλιξη και ολοκλήρωση του. Το προτεινόµενο ΠΑ απευθύνεται κυρίως τους επιθεωρητές συντήρησης ενός Φ Α, οι οποίοι µπορούν να το χρησιµοποιήσουν ως εργαλείο για να εκτιµήσουν την κατάσταση των στοιχείων εξοπλισµού και των φθορών της οδού, βάσει των περιγραφόµενων κριτηρίων αξιολόγησης. Επίσης, αφορά τους µηχανικούς και διευθυντές συντήρησης οι οποίοι, βάσει των αποτελεσµάτων της αξιολόγησης, προσδιορίζουν τα οδικά τµήµατα µε προβλήµατα και προγραµµατίζουν καλύτερα τις εργασίες και τη κατανοµή των διαθέσιµων πόρων, προκειµένου να βελτιώσουν την ποιότητα της συντήρησης των οδών. 9.2 Συσχέτιση ΠΑ και Πληροφοριακών Σ Σ Όπως προαναφέρθηκε, ο καθορισµός και η εφαρµογή των ΕΥ µέσω των ΠΑ αποτελεί εξέλιξη, βελτίωση και ολοκλήρωση των πληροφοριακών Σ Σ (NCHRP, 2002). Ο καθορισµός της διαθεσιµότητας των δεδοµένων ενός πληροφοριακού Σ Σ αποτελεί σηµαντικό στοιχείο στο σχεδιασµό του ΠΑ. Παρόλα αυτά, σχετική έρευνα σε επτά (7) Φ Α στις ΗΠΑ (NCHRP, 1998), αποδεικνύει ότι σε κανένα Φ Α δεν ενσωµατώνονται τα δεδοµένα των πληροφοριακών Σ Σ, αλλά και των Σ Γ και Σ Ο, στα ΠΑ που εφαρµόζουν, κύρια διότι η ανταλλαγή των δεδοµένων είναι πολύ δύσκολη ή/και ανεπαρκής ή ότι τα δεδοµένα των πληροφοριακών συστηµάτων δεν είναι κατάλληλα για χρήση στα ΠΑ. 260

272 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων Ο σχεδιασµός του προτεινόµενου ΠΑ, προκειµένου να ενσωµατώσει, έστω και µερικώς, στοιχεία του περιγραφόµενου πληροφοριακού Σ Σ, έλαβε υπόψη του τα χαρακτηριστικά και τα δεδοµένα αυτού, όπως αυτά περιγράφτηκαν στα προηγούµενα κεφάλαια. Συγκεκριµένα: Το ΓΣΑ (Κεφ. 3 ο ) χρησιµοποιείται για τον προσδιορισµό των προς αξιολόγηση οδικών τµηµάτων καθώς και της θέσης των στοιχείων - εξοπλισµού και των φθορών αυτών. Το ΜΣΑ (Κεφ. 4 ο ) παρέχει τη δυνατότητα προσδιορισµού των προς αξιολόγηση κατηγοριών συντήρησης καθώς και των στοιχείων - εξοπλισµού αυτών (Μητρώο Αυτοκινητοδρόµου). Οι πληροφορίες που περιέχει η βάση δεδοµένων του ΜΣΑ για τα στοιχεία, όπως π.χ. θέση, αριθµός, διαστάσεις, τύπος, επικουρούν στον καλύτερο προγραµµατισµό της αξιολόγησης καθώς προσδιορίζουν ποσοτικά αλλά και ποιοτικά τα υπόψη στοιχεία. Η διαχείριση και µηχανοργάνωση των δεδοµένων συντήρησης (Κεφ. 6 ο ) αποτελεί οδηγό για τον καθορισµό των φθορών προς αξιολόγηση. Συγχρόνως, παρέχουν τη δυνατότητα προσδιορισµού των εν λόγω φθορών, που τελούν υπό αποκατάσταση επισκευή εντός των επιτρεπτών χρονικών ορίων, προκειµένου οι υπόψη φθορές να εξαιρεθούν από τη διαδικασία αξιολόγησης. Η αξιοποίηση των στοιχείων του πληροφοριακού Σ Σ συµβάλλει στον καλύτερο σχεδιασµό και εφαρµογή του ΠΑ, ενώ ταυτόχρονα παρέχεται η δυνατότητα λειτουργίας τους εντός κοινού πλαισίου. 9.3 Σχεδιασµός Προγράµµατος Αξιολόγησης Γενικές Παραδοχές Προγράµµατος Ο σχεδιασµός του Προγράµµατος Αξιολόγησης βασίζεται στον καθορισµό γενικών παραδοχών. ιευκρινίζεται ότι οι προτεινόµενες παραδοχές είναι ενδεικτικές και µπορούν να τροποποιηθούν βάσει των δυνατοτήτων και απαιτήσεων του εκάστοτε Φ Α. Ο καθορισµός τους βασίστηκε σε σύνθεση από τη διεθνή βιβλιογραφία, σε συλλογή ανταλλαγή απόψεων ειδικών καθώς και σε εµπειρικά στοιχεία Φ Α του εξωτερικού και της ΕΟΑΕ, µε παράλληλη προσαρµογή τους στις ανάγκες των ελληνικών οδικών δικτύων (π.χ. Εγνατία Οδός) και στο σχεδιασµό του πληροφοριακού Σ Σ της παρούσας εργασίας. Α. Κεντρική Ιδέα Προγράµµατος Αξιολόγησης Η εφαρµογή του προγράµµατος αξιολόγησης, στα πλαίσια της καθηµερινής συντήρησης, περιλαµβάνει επί τόπου επιθεωρήσεις των οδικών τµηµάτων µε χρήση καθορισµένων κριτηρίων ΕΥ (επιθυµητό επίπεδο εργασιών συντήρησης) για τα αξιολογούµενα στοιχεία - εξοπλισµό και τις φθορές. Οι παράµετροι αξιολόγησης αφορούν τόσο τα στοιχεία της οδού (π.χ. ΜΣΑ) όσο και συγκεκριµένες φθορές αυτής (π.χ. ρηγµάτωση οδοστρώµατος, λάσπη σε φρεάτια). Βάσει των αποτελεσµάτων των επιθεωρήσεων υπολογίζονται οι τιµές του ΕΥ και στη συνέχεια συγκρίνονται µε τις ελάχιστες τιµές του ΕΥ που ορίζει ο κάθε Φ Α. Β. Μήκος Τµηµάτων προς Αξιολόγηση Το προτεινόµενο µήκος των τµηµάτων προς αξιολόγηση, ορίζεται στα 0,2 χλµ. προκειµένου οι επιθεωρητές να πραγµατοποιούν την επιθεώρηση αξιολόγησης πεζή έτσι ώστε να εξασφαλίζεται µεγαλύτερη ακρίβεια στα δεδοµένα που συλλέγονται. Η 261

273 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων επιθεώρηση αφορά όλο το πλάτος της οδού (π.χ. από κεντρικό στηθαίο ως και το δεξί πρανές, από αριστερό πρανές ως και το δεξί πρανές). Σε ετήσια βάση κάθε οδικό τµήµα θα µπορεί να επιλεγεί για επιθεώρηση µόνο µία φορά. Τα τµήµατα προς αξιολόγηση θα επιλέγονται σε τυχαία βάση (τυχαίο δείγµα) και προτείνεται να είναι κατ ελάχιστον 30, ανά 70 χλµ. οδικού δικτύου (ανά κατεύθυνση). Βάσει εµπειρικών στοιχείων (Tennessee DoT, 2000) υπολογίζεται ότι απαιτούνται περίπου 5-6 ηµέρες, για 2 επιθεωρητές, για την ολοκλήρωση της επιθεώρησης αξιολόγησης 6 χλµ. (30 τµήµατα x 0,2 χλµ. = 6 χλµ.). Γ. Περίοδος Επιθεωρήσεων Η συχνότητα των επιθεωρήσεων εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά (µήκος, κυκλοφορία, κλιµατολογικές συνθήκες κ.λπ.) του οδικού δικτύου και τις δυνατότητες (οικονοµικές, προσωπικού κ.λπ.) του Φ Α. Ενδεικτικά, λαµβάνοντας υπόψη και τις αντίστοιχες συχνότητες επιθεωρήσεων Φ Α του εξωτερικού, οι επιθεωρήσεις προτείνεται να διεξάγονται ανά τρίµηνο (6 χλµ. x 4 επιθ./έτος = 24 χλµ. επιθ. /έτος).. Προσωπικό Επιθεωρήσεων Το προσωπικό που θα διεξάγει τις επιθεωρήσεις αξιολόγησης θα ανήκει στον Φ Α και θα αποτελείται από 2µελής οµάδες. Ο Φ Α πρέπει να φροντίσει για τη συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση των επιθεωρητών σε θέµατα συντήρησης. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να λαµβάνεται στην ασφάλεια των οµάδων προς αποφυγή ατυχηµάτων. Οι οµάδες προτείνεται να εναλλάσσονται ανά περιοχές για να αποφεύγονται φαινόµενα µεροληψίας. Προκειµένου να αυξηθεί η αντικειµενικότητα της αξιολόγησης, κατά περιόδους πρέπει να διεξάγονται δειγµατοληπτικές επιθεωρήσεις από ανεξάρτητους έµπειρους επιθεωρητές (π.χ. εξωτερικούς συνεργάτες) παράλληλα µε αυτές των οµάδων του Φ Α, στα ίδια οδικά τµήµατα και κατά την ίδια χρονική περίοδο. Σε περίπτωση που τα αποτελέσµατα διαφέρουν σηµαντικά, ο Φ Α θα πρέπει να µεριµνήσει καταλλήλως. Ε. Κατηγορίες Συντήρησης Οι κατηγορίες συντήρησης αντιπροσωπεύουν, κατά αντιστοιχία µε τις κατηγορίες του ΜΣΑ (Πίνακας 4.1), οµάδες αξιολογούµενων στοιχείων - εξοπλισµού, φθορών και εργασιών συντήρησης µε παρόµοια χαρακτηριστικά. Οι κατηγορίες συντήρησης του ΠΑ που προτείνονται (ενδεικτικά), είναι οι ακόλουθες: Κατηγορίες Συντήρησης 1. Οδοποιία (Οδοστρώµατα) 2. Οδοποιία πλην οδοστρωµάτων 3. Αποχέτευση 4. Ασφάλεια 5. Σήµανση Οι κατηγορίες των Ηλεκτροµηχανολογικών και των Τεχνικών εξαιρούνται από το παρόν ΠΑ καθώς χρήζουν διαφορετικής και εξειδικευµένης αντιµετώπισης σε σχέση µε τις πέντε (5) ανωτέρω κατηγορίες. Οι κατηγορίες συντήρησης οµαδοποιούν τα στοιχεία - εξοπλισµό της οδού (πινακίδες, φρεάτια κ.λπ.) καθώς και τις φθορές αυτής (λάκκους, φερτά υλικά, απουσία στοιχείου κ.λπ.), ως προς τις εργασίες συντήρησης που αξιολογούνται. 262

274 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων ΣΤ. Στοιχεία - Εξοπλισµός και Φθορές Τα υπόψη στοιχεία - εξοπλισµός και οι φθορές πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικά ως προς την οδό, προκειµένου η αξιολόγηση να οδηγεί σε συµπεράσµατα που ανταποκρίνονται το δυνατόν περισσότερο στην πραγµατική κατάσταση του δικτύου και την αντίστοιχη απόδοση των αναδόχων. Η επιλογή (πίνακας 9.2) τους βασίστηκε στη δοµή (βλ. 9.2) του περιγραφόµενου πληροφοριακού Σ Σ (ΜΣΑ, συχνότητα εµφάνισης των φθορών), σε συλλογή ανταλλαγή απόψεων ειδικών καθώς και σε στοιχεία και χαρακτηριστικά αντίστοιχων προγραµµάτων Φ Α του εξωτερικού. Ζ. Συντελεστές Βαρύτητας Κατηγοριών Συντήρησης Οι συντελεστές βαρύτητας προσδιορίζουν το βαθµό σπουδαιότητας των προς αξιολόγηση κατηγοριών συντήρησης καθώς και καθενός στοιχείου - εξοπλισµός και φθοράς αυτών, προκειµένου να καταστεί εφικτός ο ορθολογικός υπολογισµός του ΕΥ. Οι συντελεστές βαρύτητας που προτείνονται (ενδεικτικά) για τις κατηγορίες συντήρησης είναι οι ακόλουθες (Πίνακας 9.1): Πίνακας 9.1 Προτεινόµενοι Συντελεστές Βαρύτητας Κατηγοριών Συντήρησης Κατηγορία Συντήρησης Οδοποιία (Οδοστρώµατα) Οδοποιία πλην οδοστρωµάτων Αποχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Συντελεστής Βαρύτητας 0,26 0,12 0,16 0,23 0,23 1,00 Οι συντελεστές φανερώνουν το πόσο σηµαντική είναι κάθε µία από τις πέντε (5) κατηγορίες συντήρησης, προκειµένου να υπολογισθεί το Γενικό ΕΥ της οδού. Οι τιµές των συντελεστών βαρύτητας των κατηγοριών συντήρησης προέκυψαν κυρίως από συλλογή ανταλλαγή απόψεων ειδικών και έχουν ως βάση την αντίστοιχη σηµασία - βαρύτητα των σχετικών εργασιών ανά κατηγορία, όπως αυτές περιγράφονται σε συµβάσεις συντήρησης καθώς και τους συντελεστές βαρύτητας που αποδίδονται στα προγράµµατα αξιολόγησης Φ Α του εξωτερικού. Η. Συντελεστές Βαρύτητας Στοιχείων - Εξοπλισµού και Φθορών Κατά ανάλογο τρόπο µε του συντελεστές βαρύτητας των κατηγοριών συντήρησης, οι αντίστοιχοι συντελεστές των στοιχείων - εξοπλισµού και των φθορών προς αξιολόγηση, προσδιορίζουν τη σπουδαιότητα καθενός από αυτά ξεχωριστά και χρησιµοποιούνται στο υπολογισµό του ΕΥ της κατηγορίας που ανήκουν. Όσο πιο µεγάλη είναι η τιµή του συντελεστή βαρύτητας, τόσο πιο σηµαντικό είναι το αξιολογούµενο στοιχείο - εξοπλισµός ή η φθορά στον υπολογισµό του ΕΥ. Οι προτεινόµενες (ενδεικτικές) τιµές των συντελεστών βαρύτητας των στοιχείων - εξοπλισµού ή των φθορών κυµαίνονται από 1 έως 10, µε το 10 να προσδιορίζει τη µέγιστη σπουδαιότητα και το 1 την ελάχιστη και παρουσιάζονται στον Πίνακα 9.2. Οι 263

275 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων τιµές προήλθαν ερµηνεύοντας τη σηµαντικότητα των στοιχείων - εξοπλισµού στη λειτουργία της οδού καθώς και τα δεδοµένα συντήρησης (φθορές) του δικτύου της ΕΟ (βλ. Κεφ. 7 ο ), συγκρίνοντας και συσχετίζοντας αυτές µε τις αντίστοιχες τιµές προγραµµάτων αξιολόγησης Φ Α του εξωτερικού καθώς και από συλλογή ανταλλαγή απόψεων ειδικών. Πίνακας 9.2 Προτεινόµενοι Συντελεστές Βαρύτητας Στοιχείων και Φθορών Κατηγορία Συντήρησης Οδοποιία (Οδοστρώµατα) Οδοποιία πλην οδοστρωµάτων Αποχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Στοιχείο - Εξοπλισµός ή Φθορά Συντελεστής Βαρύτητας Λάκκοι 10 Ρηγµατώσεις 9 Τροχοαυλακώσεις 9 Παραµορφώσεις (καθιζήσεις, ανάδυση κ.λπ.) 8 Αστοχίες 7 Καθαριότητα (απορρίµµατα, φερτά υλικά κ.λπ.) 5 Μετατοπίσεις 7 Αστοχίες 7 Καταστροφές και Επιφανειακές Φθορές 8 Αποχετευτικά (φθορές: ολίσθηση, διάβρωση, διήθηση κ.λπ.) 8 Καταπτώσεις 9 Βλάστηση (ζιζάνια, χόρτα, δένδρα κ.λπ.) 6 Καθαριότητα (απορρίµµατα, φερτά υλικά κ.λπ.) 5 Φρεάτια 9 Ρείθρα 6 Αγωγοί 6 Τάφροι 5 Οχετοί 7 Στηθαία Ασφαλείας 10 Περίφραξη 7 Πετάσµατα 5 ίχτυα - Τοίχοι Συγκράτησης 9 Λοιπός εξοπλισµός 7 ιαγραµµίσεις 8 Πινακίδες Σήµανσης 10 Οριοδείκτες, Χιλιοµετρικοί είκτες 6 Θ. είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών (ΕΥ) Οι δείκτες του ΕΥ του ΠΑ αποτελούν κριτήρια αξιολόγησης των εργασιών συντήρησης καθώς και της κατάστασης των στοιχείων - εξοπλισµού και των φθορών των κατηγοριών συντήρησης. Οι υπόψη δείκτες παρέχουν σηµαντική πληροφόρηση στη λήψη αποφάσεων σχετικά µε την κατανοµή των πόρων για την κάλυψη των αναγκών της συντήρησης (Kansas DoT, 2001). Η προτεινόµενη µέθοδος αξιολόγησης των στοιχείων - εξοπλισµού και των φθορών είναι η ακόλουθη: Καλώς: το προς αξιολόγηση στοιχείο - εξοπλισµός ή η φθορά λαµβάνει την ένδειξη 1 αν πληροί τα σχετικά κριτήρια. Κακώς: το προς αξιολόγηση στοιχείο - εξοπλισµός ή η φθορά λαµβάνει την ένδειξη 0 αν δεν πληροί τα σχετικά κριτήρια. εν Εφαρµόζεται ( /Ε): σε περίπτωση που το προς αξιολόγηση στοιχείο - εξοπλισµός ή η φθορά, δεν υπάρχει κατά µήκος του προς επιθεώρηση οδικού τµήµατος, τότε λαµβάνει την ένδειξη /Ε. Για παράδειγµα, αν δεν 264

276 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων υπάρχουν στηθαία ασφαλείας σε ένα οδικό τµήµα που επιθεωρείται, τότε θα δοθεί η ένδειξη /E στο αξιολογούµενο στοιχείο. Σηµειώνεται ότι αν, για παράδειγµα, δεν υπάρχουν λάκκοι στο προς επιθεώρηση οδικό τµήµα, τότε το τµήµα αξιολογείται µε 1 και όχι µε /E, γιατί ενώ υφίσταται το ενδεχόµενο ύπαρξης λάκκων, το επιθυµητό στη συγκεκριµένη περίπτωση είναι η απουσία αυτών. Αν στο τµήµα δεν υπάρχουν π.χ. περιοχές πρασίνου δένδρα, τότε αξιολογείται ως /Ε ως προς τη φθορά Βλάστηση της κατηγορίας Οδοποιία πλην οδοστρωµάτων. ιευκρινίζεται ότι στο προτεινόµενο ΠΑ οι δείκτες των ΕΥ (Επιπέδων Υπηρεσιών Level of Service (LOS)) αφορούν την αξιολόγηση της κατάστασης της οδού (LOS Condition Ratings) και όχι το ΕΥ που λαµβάνει ή επιθυµεί να λάβει ο χρήστης. Οι προτεινόµενοι δείκτες ΕΥ του ΠΑ περιγράφονται στις επόµενες παραγράφους του κεφαλαίου (9.3.2 µε 9.3.6). Ο προσδιορισµός τους βασίστηκε στη δοµή του περιγραφόµενου τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, προκειµένου να υπάρχει συµβατότητα και συνέχεια, ενώ συγχρόνως συσχετίζονται µε τη δοµή των βασικών µονάδων του (ΜΣΑ και διαχείριση δεδοµένων συντήρησης) καθώς και σε συλλογή ανταλλαγή απόψεων ειδικών και δεικτών Φ Α του εξωτερικού. Ι. Ελάχιστες Τιµές ΕΥ Κατηγοριών Συντήρησης Οι ελάχιστες τιµές του ΕΥ των κατηγοριών συντήρησης καθορίζουν ένα όριο (βλ ) κάτω από το οποίο δεν πρέπει να βρεθούν οι τιµές τους. Οι προτεινόµενες (ενδεικτικές) ελάχιστες τιµές του ΕΥ των κατηγοριών συντήρησης είναι οι ακόλουθες (Πίνακας 9.3): Πίνακας 9.3 Προτεινόµενες Ελάχιστες Τιµές Επιπέδου Υπηρεσιών (ΕΥ) Κατηγορία Συντήρησης Ελάχιστη Τιµή ΕΥ Οδοποιία (Οδοστρώµατα) 80 Οδοποιία πλην οδοστρωµάτων 75 Αποχέτευση 75 Ασφάλεια 80 Σήµανση 80 Κ. Ελάχιστες Τιµές ΕΥ Στοιχείων - Εξοπλισµού και Φθορών Παράλληλα µε την τήρηση των ελάχιστων τιµών ΕΥ των κατηγοριών συντήρησης, πρέπει και τα αντίστοιχα στοιχεία - εξοπλισµός και οι φθορές αυτών να έχουν τιµές µεγαλύτερες ενός ελάχιστου ορίου ΕΥ. Συγκεκριµένα, όλα τα προς αξιολόγηση στοιχεία - εξοπλισµός και οι φθορές των κατηγοριών: α. Οδοποιίας (οδοστρώµατα), β. Ασφάλειας, γ. Σήµανσης, έχουν ως προτεινόµενο ελάχιστο όριο τιµών το 75, ενώ των κατηγοριών: α. Οδοποιίας πλην οδοστρωµάτων, β. Αποχέτευσης, έχουν ως ελάχιστο όριο τιµών το 70. Οι ελάχιστες τιµές του ΕΥ, τόσο των κατηγοριών συντήρησης όσο και των στοιχείων - εξοπλισµού και φθορών που περιέχουν, προέρχονται από συλλογή ανταλλαγή απόψεων ειδικών και σχετίζονται µε τους αντίστοιχους συντελεστές βαρύτητας και τη σηµασία που τους αποδίδεται στις συµβάσεις συντήρησης, ενώ ταυτόχρονα συµβαδίζουν µε αυτές των ΠΑ Φ Α του εξωτερικού. 265

277 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Οδοποιίας (Οδοστρώµατα) Για την κατηγορία συντήρησης Οδοποιία (Οδοστρώµατα) οι προτεινόµενοι (ενδεικτικοί) δείκτες του ΕΥ των φθορών προς αξιολόγηση είναι οι ακόλουθοι (Πίνακας 9.4). Πίνακας 9.4 Προτεινόµενοι είκτες ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης Οδοποιία (Οδοστρώµατα) Φθορά Λάκκοι είκτης ΕΥ Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα (ανά λωρίδα) χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: εν υπάρχει κανένας λάκκος εµβαδού > 0,1 m 2 = 1000 cm 2 (10cm x 100cm, 20cm x 50cm κ.λπ.) και βάθους > 2 cm. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: Ρηγµατώσεις 1. Το εµβαδό των ρηγµατώσεων (π.χ. αλλιγατορικών) είναι < 50 m Για κάθε λωρίδα κυκλοφορίας ή στα άκρα του οδοστρώµατος, το συνολικό µήκος των µη σφραγισµένων εγκάρσιων και κατά µήκος απλών ρηγµατώσεων, πλάτους > 0,8 cm είναι < 35 m. Σφραγισµένες ρηγµατώσεις που έχουν φθαρεί θεωρούνται ως µη σφραγισµένες και επιθεωρούνται. Τροχοαυλακώσεις Παραµορφώσεις Αστοχίες Καθαριότητα Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το 85% του µήκους (ανά λωρίδα) δεν έχει τροχοαυλακώσεις > 1,5 cm σε βάθος. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το εµβαδό των παραµορφώσεων (καθιζήσεις, ανάδυση κ.λπ.), ύψους ή βάθους > 3 cm, είναι < 50 m 2. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το 95% του µήκους είναι χωρίς αστοχίες σε προηγούµενες εργασίες πλήρωσης. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: εν υπάρχουν απορρίµµατα και φερτά υλικά συνολικού εµβαδού > 10 m 2. Η κατηγορία συντήρησης Οδοποιία (Οδοστρώµατα) αφορά τη συντήρηση των οδοστρωµάτων (λωρίδων κυκλοφορίας και ΛΕΑ) του Φ Α. 266

278 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Οδοποιίας πλην Οδοστρωµάτων Για την κατηγορία συντήρησης Οδοποιία πλην Οδοστρωµάτων οι προτεινόµενοι (ενδεικτικοί) δείκτες του ΕΥ των φθορών προς αξιολόγηση είναι οι ακόλουθοι (Πίνακας 9.5). Πίνακας 9.5 Προτεινόµενοι είκτες ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης Οδοποιία πλην Οδοστρωµάτων Φθορά Μετατοπίσεις Αστοχίες Καταστροφές και Επιφανειακές Φθορές Αποχετευτικά είκτης ΕΥ Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Στο 90% του µήκους δεν υπάρχουν µετατοπίσεις > 2 cm (κατακόρυφη) ή/και 5 cm (οριζόντια). Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το 90% του µήκους είναι χωρίς αστοχίες σε προηγούµενες εργασίες πλήρωσης. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Στο 90% του συνολικού µήκους των στοιχείων δεν παρατηρούνται καταστροφές και φθορές επί των στοιχείων της κατηγορίας. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Στο 90% του εµβαδού των πρανών δεν υπάρχουν ενδείξεις ολισθήσεων, διαβρώσεων, διηθήσεων κ.λπ. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: Καταπτώσεις 1. εν υπάρχουν καθόλου υλικά καταπτώσεων επί του οδοστρώµατος 2. Το 85% του µήκους των τοίχων και διχτυών συγκράτησης είναι καθαρά από υλικά καταπτώσεων. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: Βλάστηση Καθαριότητα 1. Στο 90% του µήκους των περιοχών πρασίνου δεν υπάρχει ανεπιθύµητη βλάστηση (ζιζάνια, εµπόδιση ροής υδάτων, προεξέχων δένδρο ή κλαδί κ.λπ.). 2. Στο 95% του µήκους των νησίδων και των ερεισµάτων (για πλάτος 1,5 m. από το οδόστρωµα και πέρα) το ύψος της βλάστησης (χόρτων) είναι < 15 cm. 3. Η βλάστηση σε κόµβους, καµπύλες, προσβάσεις και πινακίδες σήµανσης είναι σε κατάλληλο ύψος ώστε να µην εµποδίζεται η ορατότητα. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: εν υπάρχουν απορρίµµατα και φερτά υλικά συνολικού εµβαδού > 10 m 2. Η κατηγορία συντήρησης Οδοποιία πλην Οδοστρωµάτων αφορά τη συντήρηση των ερεισµάτων, των νησίδων, των πεζοδροµίων και των επιχωµάτων ορυγµάτων του Φ Α. 267

279 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Αποχέτευσης Για την κατηγορία συντήρησης Αποχέτευσης οι προτεινόµενοι (ενδεικτικοί) δείκτες του ΕΥ των στοιχείων - εξοπλισµού προς αξιολόγηση είναι οι ακόλουθοι (Πίνακας 9.6). Πίνακας 9.6 Προτεινόµενοι είκτες ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης Αποχέτευση Στοιχείο - Εξοπλισµός Φρεάτια είκτης ΕΥ Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: 1. Το 80% του όγκου του κάθε φρεατίου είναι χωρίς λάσπη και φερτά υλικά. 2. ε λείπουν και είναι χωρίς ελαττώµατα και φθορές τα στοιχεία (καλύµµατα, σχάρες, πλαίσια κ.λπ.) του κάθε φρεατίου. 3. Το κάθε φρεάτιο είναι δοµικά και λειτουργικά άρτιο. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: Ρείθρα 1. Το 100% του µήκους είναι χωρίς εµπόδια (λάσπη, βλάστηση, φερτά υλικά κ.λπ.) που παρεµποδίζουν τη ροή των υδάτων. 2. Το 85% του µήκους είναι χωρίς κατασκευαστικές φθορές (αστάθεια, µετατόπιση, καταστροφή κ.λπ.). Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: Αγωγοί 1. Ο κάθε αγωγός είναι λειτουργικά άρτιος. 2. Οι έξοδοι των αγωγών είναι χωρίς εµπόδια (λάσπη, βλάστηση, φερτά υλικά κ.λπ.) που παρεµποδίζουν τη ροή των υδάτων. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: Τάφροι 1. Η κάθε τάφρος είναι δοµικά (όχι καταπτώσεις, διαβρώσεις κ.λπ.) και λειτουργικά άρτια. Λιµνάζοντα ύδατα ύψους < 10 cm. µετά από βροχόπτωση δεν αποτελούν πρόβληµα. 2. Το 100% του µήκους της τάφρου είναι χωρίς εµπόδια (λάσπη, βλάστηση, φερτά υλικά κ.λπ.) που παρεµποδίζουν τη ροή των υδάτων. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: Οχετοί 1. Ο κάθε οχετός είναι δοµικά (όχι παραµορφώσεις, ρηγµατώσεις κ.λπ.) και λειτουργικά άρτιος. Τυχόν µικρές δοµικές φθορές που δεν επηρεάζουν τη λειτουργικότητα καθώς και λιµνάζοντα ύδατα ύψους < 10 cm. µετά από βροχόπτωση, δεν αποτελούν πρόβληµα. 2. Το 100% του µήκους του οχετού είναι χωρίς εµπόδια (λάσπη, βλάστηση, φερτά υλικά κ.λπ.) που παρεµποδίζουν τη ροή των υδάτων. Η κατηγορία συντήρησης Αποχέτευση αφορά τη συντήρηση των φρεατίων, των ρείθρων, των αγωγών, των τάφρων και των οχετών του Φ Α. 268

280 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Ασφάλειας Για την κατηγορία συντήρησης Ασφάλειας οι προτεινόµενοι (ενδεικτικοί) δείκτες του ΕΥ των στοιχείων - εξοπλισµού προς αξιολόγηση είναι οι ακόλουθοι (Πίνακας 9.7). Πίνακας 9.7 Προτεινόµενοι είκτες ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης Ασφάλεια Στοιχείο - Εξοπλισµός Στηθαία Ασφαλείας Περίφραξη Πετάσµατα ίχτυα Τοίχοι Συγκράτησης Λοιπός Εξοπλισµός είκτης ΕΥ Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: 1. Το 100% του µήκους των µεταλλικών στηθαίων ασφαλείας και των ορθοστατών είναι χωρίς φθορές (κατεστραµµένο, βαθουλώµατα, χαλαρή στερέωση, σκουριά κ.λπ.) που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα, δε λείπουν τµήµατα αυτού και το ύψος τους δε διαφέρει περισσότερο από 15% από το προβλεπόµενο (προδιαγραφές). 2. Το 100% του µήκους των στηθαίων ασφαλείας από σκυρόδεµα είναι δοµικά άρτιο, χωρίς φθορές και ορθά τοποθετηµένο. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το 90% του µήκους είναι χωρίς φθορές που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα της περίφραξης. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το 80% του µήκους είναι χωρίς φθορές που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα των πετασµάτων. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το 85% του µήκους είναι χωρίς φθορές που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα των διχτυών και τοίχων συγκράτησης. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το 80% του εξοπλισµού (π.χ. απορροφητής ενέργειας, στύλος ελέγχου ύψους κ.λπ.) είναι χωρίς φθορές που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα. Η κατηγορία συντήρησης Ασφάλεια αφορά τη συντήρηση των στηθαίων ασφαλείας, των περιφράξεων, των πετασµάτων, των διχτυών και τοίχων συγκράτησης καθώς και του λοιπού εξοπλισµού ασφαλείας του Φ Α. 269

281 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Σήµανσης Για την κατηγορία συντήρησης Σήµανσης οι προτεινόµενοι (ενδεικτικοί) δείκτες του ΕΥ των στοιχείων - εξοπλισµού προς αξιολόγηση είναι οι ακόλουθοι (Πίνακας 9.8). Πίνακας 9.8 Προτεινόµενοι είκτες ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης Σήµανση Στοιχείο - Εξοπλισµός ιαγραµµίσεις Πινακίδες Σήµανσης Οριοδείκτες και Χιλιοµετρικοί είκτες είκτης ΕΥ Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν ισχύουν όλα τα ακόλουθα κριτήρια: 1. Το 90% του µήκους των διαγραµµίσεων είναι λειτουργικά ορθές, καθαρές, ορατές, όχι ξεθωριασµένες και ευθυγραµµισµένες. 2. Στο 90% του µήκους οι δείκτες - φωτεινότητας (40 % (β>0.4)), - αντιολισθηρότητας (SRT >45) - αντανακλαστικότητας (Συντ. φωτεινότητας: Q d >100 (Q2) Συντ. οπισθανάκλασης: R L >100 (R2) Συντ. οπισθανάκλασης εν υγρώ: R L >25 (RW1), Συντ. Τριβής: SRT>0,45) είναι εντός των ελαχίστων αποδεκτών ορίων. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το 100% των πινακίδων κινδύνου και των ρυθµιστικών καθώς και το 90% το πληροφοριακών και πρόσθετων πινακίδων είναι επαρκείς ως προς την αντανακλαστικότητα, την αναγνωσιµότητα και την αναγνωρισηµότητα. Επίσης, είναι χωρίς φθορές και βροµιά, στο σωστό ύψος, µε την ορθή αναγραφή και καλά θεµελιωµένες στερεωµένες. Το προς επιθεώρηση οδικό τµήµα χαρακτηρίζεται ως Καλώς: 1 αν: Το 75% των οριοδεικτών και των χιλιοµετρικών δεικτών είναι χωρίς φθορές και βροµιά, µε την ορθή αναγραφή και καλά θεµελιωµένοι στερεωµένοι. Η κατηγορία συντήρησης Σήµανση αφορά τη συντήρηση των διαγραµµίσεων, των πινακίδων σήµανσης και των οριοδεικτών και χιλιοµετρικών δεικτών του Φ Α. 270

282 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων 9.4 ιαδικασία Αξιολόγησης Γενικά Όπως προαναφέρθηκε, προτείνεται (ενδεικτικά) οι επιθεωρήσεις αξιολόγησης να διεξάγονται πεζή, τέσσερις (4) φορές το χρόνο (ανά τρεις (3) µήνες), από διµελής οµάδες, σε τουλάχιστον 30, τυχαίως επιλεγµένα οδικά τµήµατα µήκους 0,2 χλµ. το καθένα, ανά 70 χλµ. οδικού δικτύου (ανά κατεύθυνση) (κάθε τµήµα δεν µπορεί να επιλεγεί για 2 η κ.λπ. αξιολόγηση εντός της ιδίου έτους). Τα τυχαίως επιλεγµένα οδικά τµήµατα προς αξιολόγηση προσδιορίζονται µέσω του ΓΣΑ και προτείνεται όπως η αρχή τους να ορίζεται σε ακέραια πολλαπλάσια των 100µ. ή των 500µ., αναλόγως µε την πύκνωση των χιλιοµετρικών δεικτών, προς αποφυγή παρερµηνειών επί του πεδίου (για χιλιοµετρικούς δείκτες ανά 500µ. αξιολογούνται 200µ. µε αρχή π.χ. το Α , ή για χιλιοµετρικούς δείκτες ανά 100µ. αξιολογούνται 200µ. µε αρχή π.χ. το Α , κοκ) Έντυπο Αξιολόγησης Προκειµένου να καταγραφούν τα στοιχεία (δεδοµένα) των προς αξιολόγηση κατηγοριών συντήρησης και των συσχετιζόµενων στοιχείων - εξοπλισµού και φθορών, δηµιουργήθηκε Έντυπο Αξιολόγησης (πίνακας 9.9) το οποίο αποτελεί βασικό εργαλείο της διαδικασίας ανάλυσης των δεδοµένων και περιέχει όλη τη απαραίτητη πληροφορία για τον υπολογισµό των τιµών των ΕΥ. Συγκεκριµένα, στο έντυπο αξιολόγησης περιγράφονται οι προς αξιολόγηση κατηγορίες συντήρησης και τα συσχετιζόµενα στοιχεία - εξοπλισµός ή οι φθορές αυτών. Επίσης, περιγράφονται τα όρια του ΕΥ καθώς και η βαθµολογία (0, 1, /Ε) της αξιολόγησης για κάθε κριτήριο. Στο πεδίο των σχόλιων γράφονται τυχόν παρατηρήσεις και διευκρινίσεις σε σχέση µε την αξιολόγηση των στοιχείων - εξοπλισµού ή των φθορών. Επίσης, στο έντυπο αξιολόγησης παρατίθενται γενικές πληροφορίες σχετικά µε τους επιθεωρητές, την ηµεροµηνία επιθεώρησης, την περιοχή, το οδικό τµήµα, τις χιλιοµετρικές θέσεις, τον αριθµό του δείγµατος καθώς και τυχόν σχόλια όπως και οδηγίες συµπλήρωσης του εντύπου. Οι πληροφορίες της περιοχής, του οδικού τµήµατος, των χιλιοµετρικών θέσεων και του αριθµού δείγµατος θα είναι προσηµειωµένες. 271

283 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων Επιθεωρητής Α: Επιθεωρητής Β: Ηµεροµηνία: Πίνακας 9.9 Προτεινόµενο Έντυπο Αξιολόγησης ΕΝΤΥΠΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Γενικές Πληροφορίες Αξιολόγησης Περιοχή: Οδικό Τµήµα: Αριθµός είγµατος: Από ΧΘ: Σχόλια: Για κάθε στοιχείο ή φθορά προς αξιολόγηση, σηµειώστε αναλόγως: 1 Καλώς, 0 Κακώς ή /E εν Εφαρµόζεται. Σε περίπτωση πολλαπλών κριτηρίων, πρέπει να ισχύουν όλα για να αξιολογηθεί το στοιχείο ή η ιδιότητα ως 1 Καλώς. Κατηγορία Συντήρησης Οδοποιία Οδοστρώµατα (αξιολόγηση φθορών: λωρίδων κυκλοφορίας και ΛΕΑ) Οδοποιία πλην Οδοστρωµάτων (αξιολόγηση φθορών: ερεισµάτων, νησίδων, πεζοδροµίων, επιχωµάτων και ορυγµάτων) Αποχέτευση (αξιολόγηση στοιχείων - εξοπλισµού: φρεατίων, ρείθρων, αγωγών, τάφρων και οχετών) Έως ΧΘ: Κριτήρια Αξιολόγησης Στοιχείο ή Φθορά είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Αξιολόγηση Σχόλια Λάκκοι Κανένας λάκκος εµβαδού > 0,1m 2 και βάθους > 2cm 0 1 /E Ρηγµατώσεις Τροχοαυλακώσεις Παραµορφώσεις Αστοχίες Καθαριότητα Μετατοπίσεις Αστοχίες Καταστροφές και Επιφανειακές Φθορές Αποχετευτικά Καταπτώσεις Βλάστηση Καθαριότητα Φρεάτια Ρείθρα Αγωγοί Τάφροι Οχετοί 1. Εµβαδό ρηγµατώσεων (αλλιγατορικών) < 50m 2, 2. Μήκος ανά λωρίδα µη σφραγισµένων εγκάρσιων και κατά µήκος ρηγµατώσεων, πλάτους > 0,8cm, < 35m. 0 1 /E Το 85% του µήκους (ανά λωρίδα) χωρίς τροχοαυλακώσεις > 1,5 cm σε βάθος 0 1 /E Εµβαδό παραµορφώσεων (καθίζηση, ανάδυση κ.λπ.) ύψους ή βάθους > 3 cm, < 50 m /E Το 95% του µήκους χωρίς αστοχίες σε προηγούµενες εργασίες πλήρωσης 0 1 /E Όχι απορρίµµατα και φερτά υλικά συνολικού εµβαδού > 10 m2 0 1 /E Όχι µετατοπίσεις > 2cm (κατακόρυφη) ή/και 5cm (οριζόντια) στο 90% του µήκους. 0 1 /E Το 90% του µήκους χωρίς αστοχίες σε προηγούµενες εργασίες πλήρωσης 0 1 /E Όχι καταστροφές και φθορές επί των στοιχείων στο 90% του συνολικού µήκους τους 0 1 /E Όχι ενδείξεις ολισθήσεων, διαβρώσεων, διηθήσεων κ.λπ. στο 90% του εµβαδού των πρανών 0 1 /E 1. Καθόλου υλικά καταπτώσεων επί του οδοστρώµατος 2. Το 85% του µήκους των τοίχων και διχτυών 0 1 /E συγκράτησης είναι καθαρά από υλικά καταπτώσεων 1. Όχι ανεπιθύµητη βλάστηση στο 90% του µήκους 2. Ύψος βλάστησης < 15cm για το 95% του µήκους των νησίδων και των ερεισµάτων (για πλάτος 1,5m.) 3. Το ύψος της βλάστησης σε κόµβους, καµπύλες, 0 1 /E προσβάσεις και πινακίδες σήµανσης δεν εµποδίζει την ορατότητα. Όχι απορρίµµατα και φερτά υλικά συνολικού εµβαδού > 10 m2 0 1 /E 1. Το 80% του όγκου του κάθε φρεατίου είναι χωρίς λάσπη και φερτά υλικά. 2. ε λείπουν και είναι χωρίς ελαττώµατα και φθορές τα στοιχεία (καλύµµατα, σχάρες, πλαίσια κ.λπ.) του κάθε 0 1 /E φρεατίου. 3. Το κάθε φρεάτιο είναι δοµικά και λειτουργικά άρτιο. 1. Το 100% του µήκους είναι χωρίς εµπόδια (λάσπη, βλάστηση, φερτά υλικά κ.λπ.) που παρεµποδίζουν τη ροή των υδάτων. 0 1 /E 2. Το 85% του µήκους είναι χωρίς κατασκευαστικές φθορές (αστάθεια, µετατόπιση, καταστροφή κ.λπ.). 1. Ο κάθε αγωγός είναι λειτουργικά άρτιος. 2. Οι έξοδοι των αγωγών είναι χωρίς εµπόδια (λάσπη, βλάστηση, φερτά υλικά κ.λπ.) που παρεµποδίζουν τη 0 1 /E ροή των υδάτων. 1. Η κάθε τάφρος είναι δοµικά (όχι καταπτώσεις, διαβρώσεις κ.λπ.) και λειτουργικά άρτια. Λιµνάζοντα ύδατα ύψους < 10 cm. µετά από βροχόπτωση δεν αποτελούν πρόβληµα. 0 1 /E 2. Το 100% του µήκους της τάφρου είναι χωρίς εµπόδια (λάσπη, βλάστηση, φερτά υλικά κ.λπ.) που παρεµποδίζουν τη ροή των υδάτων. 1. Ο κάθε οχετός είναι δοµικά (όχι παραµορφώσεις, ρηγµατώσεις κ.λπ.) και λειτουργικά άρτιος. Τυχόν µικρές δοµικές φθορές που δεν επηρεάζουν τη λειτουργικότητα καθώς και λιµνάζοντα ύδατα ύψους < 10 cm. µετά από βροχόπτωση, δεν αποτελούν πρόβληµα. 0 1 /E 2. Το 100% του µήκους του οχετού είναι χωρίς εµπόδια (λάσπη, βλάστηση, φερτά υλικά κ.λπ.) που παρεµποδίζουν τη ροή των υδάτων. 272

284 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων (Συνέχεια) Πίνακας 9.9 Προτεινόµενο Έντυπο Αξιολόγησης Κατηγορία Συντήρησης Ασφάλεια (αξιολόγηση στοιχείων - εξοπλισµού: στηθαίων ασφαλείας, περιφράξεων, πετασµάτων, διχτυών τοίχων συγκράτησης και λοιπού εξοπλισµού) Σήµανση (αξιολόγηση στοιχείων - εξοπλισµού: διαγραµµίσεων, πινακίδων σήµανσης, οριοδεικτών και χιλιοµετρικών δεικτών) Στοιχείο ή Φθορά Στηθαία Ασφαλείας Περίφραξη Πετάσµατα ίχτυα Τοίχοι Συγκράτησης Λοιπός Εξοπλισµός ιαγραµµίσεις Πινακίδες Σήµανσης Οριοδείκτες και Χιλιοµετρικοί είκτες είκτες Επιπέδου Υπηρεσιών Αξιολόγηση Σχόλια 1. Το 100% του µήκους των µεταλλικών στηθαίων ασφαλείας και των ορθοστατών είναι χωρίς φθορές (κατεστραµµένο, βαθουλώµατα, χαλαρή στερέωση, σκουριά κ.λπ.) που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα, δε λείπουν τµήµατα αυτού και το ύψος τους δε διαφέρει περισσότερο από 15% από το προβλεπόµενο (προδιαγραφές). 2. Το 100% του µήκους των στηθαίων ασφαλείας από σκυρόδεµα είναι δοµικά άρτιο, χωρίς φθορές και ορθά τοποθετηµένο. 0 1 /E Το 90% του µήκους είναι χωρίς φθορές που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα της περίφραξης. 0 1 /E Το 80% του µήκους είναι χωρίς φθορές που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα των πετασµάτων. 0 1 /E Το 85% του µήκους είναι χωρίς φθορές που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα των διχτυών και τοίχων συγκράτησης. 0 1 /E Το 80% του εξοπλισµού (απορροφητής ενέργειας, στύλος ελέγχου ύψους κ.λπ.) είναι χωρίς φθορές που µειώνουν τη λειτουργική ικανότητα. 0 1 /E 1. Το 90% του µήκους των διαγραµµίσεων είναι λειτουργικά ορθές, καθαρές, ορατές, όχι ξεθωριασµένες και ευθυγραµµισµένες. 2. Στο 90% του µήκους οι δείκτες - φωτεινότητας (40 % (β>0.4)), - αντιολισθηρότητας (SRT >45) - αντανακλαστικότητας 0 1 /E (Συντ. φωτεινότητας: Q d >100 (Q2) Συντ. οπισθανάκλασης: R L >100 (R2) Συντ. οπισθανάκλασης εν υγρώ: R L >25 (RW1), Συντ. Τριβής: SRT>0,45) είναι εντός των ελαχίστων αποδεκτών ορίων. Το 100% των πινακίδων κινδύνου και των ρυθµιστικών καθώς και το 90% το πληροφοριακών και πρόσθετων πινακίδων είναι επαρκείς ως προς την αντανακλαστικότητα, την αναγνωσιµότητα και την 0 1 /E αναγνωρισηµότητα. Επίσης, είναι χωρίς φθορές και βροµιά, στο σωστό ύψος, µε την ορθή αναγραφή και καλά θεµελιωµένες στερεωµένες. Το 75% των οριοδεικτών και των χιλιοµετρικών δεικτών είναι χωρίς φθορές και βροµιά, µε την ορθή αναγραφή και καλά θεµελιωµένοι στερεωµένοι. 0 1 /E 273

285 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων Υπολογισµοί Επιπέδου Υπηρεσιών Τα δεδοµένα της αξιολόγησης χρησιµοποιούνται για να υπολογιστεί το ΕΥ για κάθε οδικό τµήµα που επιθεωρήθηκε καθώς και για το σύνολο αυτών που ανήκουν στην προς αξιολόγηση περιοχή (µήκους π.χ. 70 χλµ.). Συγκεκριµένα, οι τιµές του ΕΥ υπολογίζονται για καθένα από τα εν λόγω τµήµατα ως προς τα στοιχεία - εξοπλισµός και τις φθορές καθώς και για τις κατηγορίες συντήρησης αυτών. Το ΕΥ κάθε στοιχείου - εξοπλισµού ή φθοράς προς αξιολόγηση είναι στην ουσία το ποσοστό (%) του αριθµού των τµηµάτων που πληρούν (λαµβάνουν τιµή 1 καλώς) τα κριτήρια του ΕΥ (Τµήµατα Καλώς ΤΚ), ως προς το συνολικό αριθµό των τµηµάτων που επιθεωρήθηκαν σε µια περιοχή. Ο συνολικός αριθµός των τµηµάτων αφορά τα τµήµατα στα οποία το στοιχείο ή η φθορά µπορεί να αξιολογηθεί (εφαρµόσιµο), λαµβάνει δηλαδή την τιµή 1 Καλώς ή 0 Κακώς (Τµήµατα Εφαρµόσιµα ΤΕ) και όχι /E εν Εφαρµόζεται. Το ΕΥ για κάθε στοιχείο - εξοπλισµός ή φθορά υπολογίζεται ως εξής: ΕΥ Στοιχείου ή Φθοράς = (ΤΚ / ΤΕ) x 100 Το κάθε στοιχείο - εξοπλισµός ή φθορά έχει συσχετισθεί µε ένα συντελεστή βαρύτητας (από 1 έως 10), βάσει της σπουδαιότητας του στην κατηγορία συντήρησης που ανήκει. Για να υπολογισθεί το ΕΥ µιας κατηγορίας συντήρησης, πολλαπλασιάζονται τα ΤΕ, καθώς και τα ΤΚ µε τον αντίστοιχο συντελεστή βαρύτητας (ΣΒ) (για κάθε στοιχείο ή φθορά µιας κατηγορίας συντήρησης) και προκύπτουν οι σταθµισµένες τιµές τους. Στη συνέχεια, αθροίζονται ( ) οι σταθµισµένες τιµές των (ΤΚ x ΣΒ) και (ΤΕ x ΣΒ), διαιρούνται µεταξύ τους τα αθροίσµατα ( (ΤΚ x ΣΒ) / (ΤΕ x ΣΒ)) και πολλαπλασιάζονται επί 100. Συνεπώς, το ΕΥ µιας κατηγορίας συντήρησης υπολογίζεται ως εξής: ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης = (ΤΚ x ΣΒ) x 100 (ΤΕ x ΣΒ) Παράδειγµα Υπολογισµού ΕΥ Οι φθορές προς αξιολόγηση της κατηγορίας συντήρησης Οδοποιία (Οδοστρώµατα) είναι οι ακόλουθες: Κατηγορία Συντήρησης Οδοποιία (Οδοστρώµατα) Φθορά Συντελεστής Βαρύτητας Λάκκοι 10 Ρηγµατώσεις 9 Τροχοαυλακώσεις 9 Παραµορφώσεις (καθιζήσεις, ανάδυση κ.λπ.) 8 Αστοχίες 7 Καθαριότητα (απορρίµµατα, φερτά υλικά κ.λπ.) 5 Υποθέτουµε ότι επιθεωρήθηκαν 30 οδικά τµήµατα σε µια περιοχή και οι φθορές µπορούσαν να αξιολογηθούν (εφαρµόσιµα), να λάβουν δηλαδή την τιµή 1 Καλώς ή 0 Κακώς και όχι /E εν Εφαρµόζεται, σε όλα τα τµήµατα, δηλ. ΤΕ = 30. Τα αποτελέσµατα των επιθεωρήσεων παρουσιάζονται στον πίνακα

286 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων Φθορά Πίνακας 9.10 Αποτελέσµατα Αξιολόγησης Οδοποιίας (Οδοστρωµάτων) Τµήµατα Εφαρµόσιµα (ΤΕ) Τµήµατα Καλώς (ΤΚ) Επίπεδο Υπηρεσιών (για φθορές) Λάκκοι /30 x 100 = 90% 10 Ρηγµατώσεις /30 x 100 = 67% 9 Τροχοαυλακώσεις /30 x 100 = 93% 9 Παραµορφώσεις (καθιζήσεις, ανάδυση κ.λπ.) /30 x 100 = 90% 8 Αστοχίες /30 x 100 = 93% 7 Καθαριότητα /30 x 100 = 77% 5 Επίπεδο Υπηρεσιών Κατηγορίας Οδοποιίας (Οδοστρώµατα) (1229/1440) x 100 = 85% Συντελεστής Σταθµισµένες Τιµές Βαρύτητας (ΣΒ) ΤΕ x ΣΒ ΤΚ x ΣΒ 30 x 10 = 27 x 10 = x 9 = 20 x 9 = x 9 = x 8 = 240 Η ερµηνεία του ΕΥ ως προς τις φθορές (ή τα στοιχεία - εξοπλισµός) είναι ότι π.χ. για τη φθορά Λάκκοι, το 90% των επιθεωρούµενων οδικών τµηµάτων, στα οποία η φθορά ήταν εφαρµόσιµη (Τµήµατα Εφαρµόσιµα ΤΕ), πληρούν τα κριτήρια αξιολόγησης της συγκεκριµένης ιδιότητας(πίνακας 9.4). Υπενθυµίζεται ότι όλες οι προς αξιολόγηση φθορές της κατηγορίας Οδοποιία (Οδοστρώµατα), πρέπει να έχουν ελάχιστο ΕΥ το 75. Αντίστοιχα, η ερµηνεία του ΕΥ ως προς τις κατηγορίες συντήρησης είναι ότι π.χ. για την κατηγορία Οδοποιία (Οδοστρώµατα), βάσει των σταθµισµένων τιµών των φθορών της, το 85% των επιθεωρούµενων οδικών τµηµάτων, στα οποία η φθορά ήταν εφαρµόσιµη (Τµήµατα Εφαρµόσιµα ΤΕ), πληρούν τα κριτήρια αξιολόγησης της συγκεκριµένης κατηγορίας (Πίνακας 9.4). Υπενθυµίζεται ότι για την κατηγορία συντήρησης Οδοποιία (Οδοστρώµατα) η ελάχιστη τιµή ΕΥ είναι το 80. Το Γενικό ΕΥ των πέντε (5) κατηγοριών συντήρησης µιας περιοχής υπολογίζεται ως το άθροισµα των γινοµένων των συντελεστών βαρύτητας (ΣΒ) κάθε κατηγορίας συντήρησης επί το ΕΥ της αντίστοιχης κατηγορίας: x 9 = x 8 = x 7 = 28 x 7 = x 5 = 23 x 5 = Γενικό ΕΥ = (ΣΒ Κατηγορίας Συντήρησης x ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης) Παρακάτω, παρατίθεται ένα παράδειγµα υπολογισµού του Γενικού ΕΥ µιας περιοχής. Κατηγορία ΣΒ ΕΥ Ελάχιστο ΣΒ x ΕΥ Συντήρησης Κατηγορίας Κατηγορίας ΕΥ Οδοποιία (Οδοστρώµατα) 0, Οδοποιία πλην οδοστρωµάτων 0, Αποχέτευση 0, Ασφάλεια 0, Σήµανση 0, Γενικό ΕΥ

287 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων ιαγράµµατα Ανάλυσης & Παρουσίασης Τιµών Επιπέδου Υπηρεσιών Όπως προαναφέρθηκε, τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης των κατηγοριών συντήρησης καθώς και των στοιχείων - εξοπλισµού και των φθορών αυτών, µπορούν να χρησιµοποιηθούν για να προσδιοριστούν τα οδικά τµήµατα µε προβλήµατα συντήρησης καθώς και για να προγραµµατιστούν καλύτερα οι εργασίες και η κατανοµή των διαθέσιµων πόρων. Παρακάτω, παρατίθενται ενδεικτικά παραδείγµατα διαγραµµάτων ανάλυσης παρουσίασης των τιµών του ΕΥ µιας περιοχής. ιάγραµµα Γενικού ΕΥ. Σύµφωνα µε τον πίνακα 9.3 η ελάχιστη τιµή του ΕΥ για την κατηγορία συντήρησης Οδοποιία πλην οδοστρωµάτων είναι το 75. Η τιµή που υπολογίστηκε από τα δεδοµένα επιθεώρησης µιας περιόδου (π.χ. Οκτ. 2004) σε µία περιοχή είναι 72. Παροµοίως, για την κατηγορία Αποχέτευση η ελάχιστη τιµή είναι το 75 και αξιολογήθηκε µε 70, ενώ για την κατηγορία Σήµανση η ελάχιστη τιµή είναι το 80 και αξιολογήθηκε 78. Για τις τρεις (3) αυτές κατηγορίες δεν επιτευχθήκαν τα ελάχιστα όρια ΕΥ και κατά συνέπεια απαιτούνται ενέργειες βελτίωσης της κατάστασης τους ( ιάγραµµα 9.1). ιάγραµµα 9.1 Γενικό ΕΥ (Οκτ. 2004) Γενικό ΕΥ: Τιµές ΕΥ Κατηγορίες Συντήρησης Οδοποιία (Οδοστρώµατα) Αποχέτευση Σήµανση Οδοποιία πλην οδοστρωµάτων Ασφάλεια ιάγραµµα ΕΥ Στοιχείων Αξιολόγησης. Εστιάζοντας ξεχωριστά σε κάθε µία από τις τρεις προβληµατικές κατηγορίες συντήρησης και συγκεκριµένα π.χ. στην κατηγορία Σήµανση, µπορούµε να προσδιορίσουµε ποια από τα προς αξιολόγηση στοιχεία - εξοπλισµός της χρήζουν µεγαλύτερης προσοχής. Από το ιάγραµµα 9.2 εύκολα διαπιστώνουµε ότι τα στοιχεία της κατηγορίας που χρήζουν µεγαλύτερης προσοχής είναι οι πινακίδες σήµανσης και οι οριοδείκτες και χιλιοµετρικοί δείκτες. Το χαµηλό ΕΥ (78 µε κατώτατο όριο το 80) της κατηγορίας Σήµανση, οφείλεται στα δύο (2) αυτά στοιχεία αξιολόγησης. Επιπλέον, τα δύο (2) αυτά στοιχεία αξιολόγησης έχουν τιµές ΕΥ χαµηλότερες (73) από το ελάχιστο όριο (75). 276

288 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων ιάγραµµα 9.2 ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης Σήµανση (Οκτ. 2004) ΕΥ "Σήµανσης": Τιµές ΕΥ Στοιχείων Στοιχεία Αξιολόγησης ιαγραµµίσεις Πινακίδες σήµανσης Οριοδείκτες και Χιλιοµετρικοί είκτες Συγκριτικά ιαγράµµατα ΕΥ. Όπως προαναφέρθηκε, σε ετήσια βάσει προτείνεται να πραγµατοποιούνται τέσσερις (4) επιθεωρήσεις αξιολόγησης του επιπέδου υπηρεσιών. Τα ετήσια συγκριτικά διαγράµµατα των αποτελεσµάτων της κάθε περιόδου επιθεώρησης, τόσο για το γενικό ΕΥ όσο και για το ΕΥ κάθε µιας από τις κατηγορίες συντήρησης, παρουσιάζουν τη γενική τάση του ΕΥ καθώς και τυχόν συσχετίσεις, π.χ. ιαγράµµατα 9.3 και 9.4. ιάγραµµα , Γενικό ΕΥ 2004:Γενικό ΕΥ = 76 Τιµές ΕΥ Οδοπ οιία (Οδοστρώµατα) Οδοπ οιία πλην οδοστρωµάτων Αποχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Κατηγορίες Συντήρησης Ιαν 2004 Γεν. ΕΥ: 72 Απρ 2004 Γεν. ΕΥ: 76 Ιουλ 2004 Γεν. ΕΥ: 79 Οκτ 2004 Γεν. ΕΥ:

289 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων ιάγραµµα , ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης Αποχέτευση 2004: ΕΥ "Αποχέτευσης" Τιµές ΕΥ Φρεάτια Ρείθρα Αγωγοί Τάφροι Οχετοί Στοιχεία Αξιολόγησης Ιαν Απρ Ιουλ Οκτ

290 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων 9.5 Σύνοψη Συµπεράσµατα Στο παρόν κεφάλαιο επιχειρείται µια πρακτική προσέγγιση για την εισαγωγή της έννοιας της ποιότητας στη συντήρησης των αυτοκινητοδρόµων. Συγκεκριµένα, προτείνεται ένα Πρόγραµµα Αξιολόγησης - ΠΑ των εργασιών της καθηµερινής συντήρησης και της κατάστασης των αυτοκινητοδρόµων, βάσει των χαρακτηριστικών και των δεδοµένων του δικτύου της Εγνατίας Οδού. Ο σχεδιασµός του προγράµµατος περιέχει τα γενικά χαρακτηριστικά αυτού (µήκος αξιολογούµενων τµηµάτων, περίοδος επιθεωρήσεων, κατηγορίες συντήρησης, συντελεστές βαρύτητας, δείκτες ΕΥ κ.λπ.), τα οποία µπορούν να προσαρµοστούν αναλόγως των δυνατοτήτων και των απαιτήσεων κάθε Φ Α, ενώ τα κριτήρια αξιολόγησης του ΕΥ βασίζονται στη δοµή του ΜΣΑ (Κεφ. 4 ο ) και της διαχείρισης των δεδοµένων συντήρησης (Κεφ. 6 ο ). Το προτεινόµενο ΠΑ αποτελεί προσπάθεια περαιτέρω ανάπτυξης και αξιοποίησης του περιγραφόµενου τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, καθώς εισάγει νέες µεθόδους διαχείρισης της συντήρησης, µε σκοπό τη βελτίωση της κατάστασης (ποιότητας) της οδού καθώς και της αύξησης της αποδοτικότητας, µε ταυτόχρονη καλύτερη κατανοµή των σχετικών πόρων. Ουσιαστικά, πρόκειται για έναν οδηγό αξιολόγησης της κατάστασης της οδού, του Επιπέδου Υπηρεσιών - ΕΥ (LOS Condition Ratings) και της απόδοσης των αναδόχων, που προσπαθεί να συµβάλλει στην εξέλιξη και βελτίωση της ποιότητας των εργασιών συντήρησης που συνθέτουν το πλαίσιο συντήρησης των οδικών δικτύων. Το προτεινόµενο ΠΑ µπορεί να θεωρηθεί το αρχικό βήµα στην προσπάθεια µέτρησης των απαιτήσεων συντήρησης, εστιάζοντας στα χαρακτηριστικά που θεωρεί σηµαντικά ένας Φ Α (εσωτερικά κριτήρια αξιολόγησης, που τείνουν να αντανακλούν τις ανάγκες και τις προσδοκίες των χρηστών) και στη µέτρηση της απόδοσης των αναδόχων. Στο επόµενο κεφάλαιο, συµπληρωµατικά και σε συνέχεια του υπόψη ΠΑ, προτείνεται µια µέθοδος για την ανάπτυξη Προγράµµατος Μέτρησης της Αποτελεσµατικότητας (ΠΜΑ) των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, που εστιάζει στους χρήστες (customer-driven). Οι µετρήσεις αφορούν τα αποτελέσµατα (outcomes - π.χ. βαθµός ικανοποίησης, βαθµός σηµαντικότητας) που σχετίζονται άµεσα µε τους στόχους κάθε Φ Α και αντανακλούν τις απαιτήσεις και επιθυµίες των χρηστών (εξωτερικά κριτήρια αξιολόγησης) σε θέµατα υπηρεσιών συντήρησης οδικών δικτύων. 279

291 Κεφάλαιο 9 ο. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Εργασιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων Βιβλιογραφία 1. A Highway Maintenance Rating Paln for Asset Management Projects, Ken McEntire, P. E., ICA, Task 2 of 3: Asset Management Framework, Phase I Report, NCHRP Web Document 41, Project 41 SP20-24 [11], Contractor s Final report, Highway Maintenance Quality Assurance, NCHRP Web Document 8, Project 14-12, Contractor s Final report, A Brief Overview of the Proposed Maintenance Rating Program, Tennessee DoT, Overview of the Maintenance Quality Assurance Program, Kansas Dot,

292 Κεφάλαιο 10 ο Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου

293 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 10. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 10.1 Εισαγωγή Βασικό χαρακτηριστικό του πλαισίου ποιότητας της συντήρηση των αυτοκινητοδρόµων, αποτελεί η προσπάθεια για συνεχή βελτίωση και αύξηση της αποτελεσµατικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης. Συµπληρωµατικά των ενεργειών (εσωτερικά π.χ. µεταξύ Φ Α και αναδόχων ή/και συνεργειών) για την αξιολόγηση των εργασιών συντήρησης και της απόδοσης των αναδόχων ή/και των συνεργείων, που αποσκοπούν στη βελτίωση της αποδοτικότητας (Κεφ. 9 ο, Πρόγραµµα Αξιολόγησης - ΠΑ), υπάρχει και η βασική απαίτηση για εστίαση στους χρήστες, που αποτελούν αποδέκτες των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης και συγχρόνως πελάτες (φόροι, διόδια κ.λπ.) των Φ Α. Οι Φ Α πρέπει να προσδιορίζουν τις επιθυµίες και απαιτήσεις των χρηστών και συγχρόνως, µε πυρήνα αυτούς, να εφαρµόζουν διαδικασίες για την αύξηση της αποτελεσµατικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών. Η αποτελεσµατικότητα αναφέρεται στην ικανότητα των Φ Α για παροχή υπηρεσιών συντήρησης (επιθυµητών από τους χρήστες). Συµπερασµατικά, οι Φ Α καλούνται να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για συνεχή βελτίωση της αποτελεσµατικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης προς τους χρήστες των οδικών δικτύων, µε σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητας (NCHRP, 2004). Βασική διαδικασία για την επίτευξη συνεχούς ποιοτικής βελτίωσης, αποτελεί η µέτρηση της αποτελεσµατικότητας των υπηρεσιών συντήρησης που εστιάζει στις επιθυµίες και απαιτήσεις των χρηστών. Με τον όρο µέτρηση αποτελεσµατικότητας (Σχήµα 10.1) εννοούνται οι µεθοδικές και αξιόπιστες µετρήσεις και αναφορές της αποτελεσµατικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης. Βασικό εργαλείο µέτρησης αποτελούν τα Προγράµµατα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας ΠΜΑ, µε κύριο γνώρισµα ότι εστιάζουν στα αποτελέσµατα (συνέπεια, έκβαση - outcomes) των παρεχόµενων υπηρεσιών που ενδιαφέρουν τους χρήστες (customer driven). Σηµειώνεται ότι η εφαρµογή του ΠΜΑ αποτελεί δέσµευση των Φ Α προς τους χρήστες, για την προσπάθεια παροχής ποιοτικών υπηρεσιών συντήρησης (Ritu Nayyar-Stone, 2001). ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (OUTCOME MEASURE) ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Ε ΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Σχήµα 10.1 εδοµένα Αποτελεσµατικότητας Στο παρόν κεφάλαιο προτείνεται µια διαδικασία ανάπτυξης ΠΜΑ για (πιλοτική) εφαρµογή στη συντήρηση των ελληνικών αυτοκινητοδρόµων. Ουσιαστικά, πρόκειται για πρακτικό οδηγό, που µε κέντρο τους χρήστες, εστιάζει στον καθορισµό των στόχων και του οράµατος του Φ Α, τον προσδιορισµό των υπηρεσιών συντήρησης και των χαρακτηριστικών αυτών, τον καθορισµό των µετρήσεων των αποτελεσµάτων, τη συλλογή, την ανάλυση, την παρουσίαση και την εφαρµογή των δεδοµένων αποτελεσµατικότητας. Το υπόψη ΠΜΑ αποτελεί πρόταση για τον προσδιορισµό πρακτικών µε σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας, σε συνέχεια του ΠΑ που συµβάλλει στην αύξηση της αποδοτικότητας της συντήρησης των οδών. Το ΠΜΑ, όπως και το ΠΑ, συσχετίζεται µε τη δοµή του περιγραφόµενου πληροφοριακού Σ Σ και συµβάλλει στην εξέλιξη και ολοκλήρωση του, εισάγοντας την έννοια της ποιότητας στη συντήρηση των οδών. 282

294 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου 10.2 Χαρακτηριστικά ΠΜΑ Τα Προγράµµατα Μετρήσεων Αποτελεσµατικότητας - ΠΜΑ είναι διαδικασίες διαχείρισης, οι οποίες χρησιµοποιούν ακριβείς και ορθώς καθορισµένες µετρήσεις, για την αξιολόγηση των αποτελεσµάτων που εκφράζουν τις επιθυµίες και τις απαιτήσεις των χρηστών. Σκοπός των ΠΜΑ είναι η συνεχής βελτίωση και ανάπτυξη των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης προς τους χρήστες. Τα βασικά χαρακτηριστικά των ΠΜΑ είναι τα ακόλουθα (NCHRP, 2003): Είναι εργαλεία για συνεχή ποιοτική βελτίωση. Η συνεχής βελτίωση δεν αφορά την υπέρβαση των υπαρχόντων ΕΥ ενός Φ Α, αλλά των προσδοκιών και επιθυµιών των χρηστών. Η προσοχή στρέφεται στα αποτελέσµατα (έκβαση outcome) των παρεχόµενων υπηρεσιών που οι χρήστες επιθυµούν (π.χ. οµαλό οδόστρωµα) και όχι στις εργασίες συντήρησης (π.χ. πλήρωση λάκκων) ή σε τιµές παραγωγής (π.χ. µήκος καθαρισµένων τάφρων). Κέντρο της διαδικασίας είναι η µέτρηση των αποτελεσµάτων (έκβασης) των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης που επιθυµούν οι χρήστες. Η αποτελεσµατικότητα αντανακλά την ικανότητα παροχής υπηρεσιών, επιθυµητών από τους χρήστες, σε συνάρτηση µε τους πόρους που χρησιµοποιήθηκαν, την ποσότητα (παραγωγή) των εργασιών και τυχόν παράγοντες δυσχέρειας (π.χ. έδαφος, κυκλοφορία, καιρικές συνθήκες). Απαιτούν τον προσδιορισµό των βέλτιστων πρακτικών που σχετίζονται µε τα καλύτερα αποτελέσµατα, ώστε να εφαρµοστούν (οι πρακτικές) για την επίτευξη ίδιων ή/και καλύτερων επιδόσεων. Η εφαρµογή τους απαιτεί την ισχυρή υποστήριξη της ηγεσίας (Υπουργείου, Φ Α κ.λπ.), στην αναγκαία αναδιοργάνωση για τη µετάβαση από την εστίαση στους πόρους, την παραγωγή και τις εργασίες, στην εστίαση της ικανοποίησης των χρηστών από τις παρεχόµενες υπηρεσίες καθώς και στην αποτελεσµατικότητα αυτών. Επίσης, η ηγεσία πρέπει να δεσµευτεί ως προς την πιστή τήρηση και εφαρµογή των σταδίων και των απαιτήσεων του ΠΜΑ. Η νοοτροπία που διέπει την ηγεσία πρέπει να υποστηρίζει την ιδέα της συνεχούς ποιοτικής βελτίωσης και να µην είναι ικανοποιηµένη από τον παρόν καθεστώς. Η εν λόγω κουλτούρα πηγάζει από την ηγεσία η οποία µε τις πράξεις της τη διαχέει σε όλο τον οργανισµό. Πρέπει να καθοριστούν αντιπροσωπευτικοί δείκτες αποτελεσµατικότητας που να αντανακλούν τις απαιτήσεις, τις επιθυµίες και τις προσδοκίες των χρηστών ιαδικασία Ανάπτυξης ΠΜΑ Η διαδικασία ανάπτυξης του προτεινόµενου ΠΜΑ αποτελείται από τα ακόλουθα έξι (6) στάδια: Καθορισµός στόχων. Προσδιορισµός υπηρεσιών συντήρησης και των χαρακτηριστικών τους. Καθορισµός µετρήσεων αποτελεσµάτων. Συλλογή δεδοµένων αποτελεσµατικότητας (πραγµατοποίηση µετρήσεων). Ανάλυση και παρουσίαση δεδοµένων αποτελεσµατικότητας. Εφαρµογή δεδοµένων αποτελεσµατικότητας. Σχηµατοποιώντας τα ανωτέρω στάδια του ΠΜΑ (Σχήµα 10.2) η διαδικασία αρχίζει µε τον καθορισµό των στόχων, για την υλοποίηση του οράµατος του Φ Α. Στη συνέχεια, πραγµατοποιείται ο προσδιορισµός των υπηρεσιών συντήρησης και των 283

295 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου χαρακτηριστικών αυτών και ο καθορισµός των µετρήσεων των αποτελεσµάτων. Έπειτα πραγµατοποιείται η συλλογή (µετρήσεις) των δεδοµένων της αποτελεσµατικότητας, προκειµένου να αξιολογηθούν (ανάλυση), για να προσδιοριστούν οι βέλτιστες πρακτικές µε τις καλύτερες επιδόσεις και αποτελέσµατα. Τέλος, υιοθετούνται και εφαρµόζονται οι υπόψη πρακτικές και αναλόγως αναπροσαρµόζεται το πρόγραµµα συντήρησης, µε συµµετοχή και των χρηστών. Καθορισµός Στόχων (Υλοποίηση Οράµατος) Προσδιορισµός Υπηρεσιών Συντήρησης και Χαρακτηριστικών Καθορισµός Μετρήσεων Αποτελεσµάτων Ανάδραση Συλλογή εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Ανάλυση και Παρουσίαση εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Εφαρµογή εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Σχήµα 10.2 Στάδια Ανάπτυξης ΠΜΑ Σηµειώνεται ότι παρόλο που τα υπόψη στάδια υποδηλώνουν µια γραµµική διαδικασία, προτείνεται οι Φ Α να εφαρµόζουν και διαδικασίες ανάδρασης µεταξύ των σταδίων κατά την εφαρµογή των ΠΜΑ Καθορισµός Στόχων Κάθε Φ Α που αναπτύσσει ένα ΠΜΑ πρέπει να επιβεβαιώνει ότι εστιάζει σε παροχή υπηρεσιών που αντανακλούν τις επιθυµίες, τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των χρηστών του οδικού δικτύου του. Ο καθορισµός των στόχων έχει ως γνώµονα την υλοποίηση του οράµατος και συγχρόνως προσδιορίζει τα επιθυµητά αποτελέσµατα προς µέτρηση (outcome measures) (D. Dalton et al, 2000). Το 1 ο στάδιο του ΠΜΑ αφορά τον καθορισµό των στόχων και συστήνεται, αρχικά τουλάχιστον, να είναι µετριοπαθής και στα πλαίσια των δυνατοτήτων κάθε Φ Α. Για τον προσδιορισµό τους πρέπει να λαµβάνονται υπόψη οι γνώµες απόψεις ειδικών 284

296 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου καθώς και εµπειρικά στοιχεία του Φ Α αλλά και άλλων φορέων παρόµοιας κατηγορίας. Για παράδειγµα, στα πλαίσια του προτεινόµενου ΠΜΑ καθορίζονται (ενδεικτικά, βάσει βιβλιογραφίας και απόψεων ειδικών) οι ακόλουθοι στόχοι (5βάθµια κλίµακα): Οι Μέσες Τιµές των Χαρακτηριστικών (Πίνακας 10.1) θα είναι 3,0 ως προς την ικανοποίηση των χρηστών και 4,0 ως προς τη σηµαντικότητα για αυτούς, ενώ οι Μέσες Τιµές των συσχετιζόµενων Υπηρεσιών θα είναι αντίστοιχα 3,3 και 4,3 (βλ ). Η επίτευξη των στόχων ουσιαστικά υλοποιεί το όραµα, που περιγράφει την επιθυµία του Φ Α για το ρόλο που προσπαθεί να επιτελέσει και συγχρόνως παρέχει γενικές κατευθύνσεις και οδηγίες ως προς τον τρόπο βελτίωσης της συντήρησης. Τα σηµεία που πρέπει να τονιστούν στη διατύπωση του οράµατος είναι (NCHRP, 2004): Να εστιάζει στους χρήστες. Να αναφέρει ρητά τις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης. Να αναφέρεται στην ανάγκη για ποιότητα και συνεχή βελτίωση. Για παράδειγµα, στα πλαίσια του παρόντος ΠΜΑ το όραµα ενός Φ Α µπορεί (ενδεικτικά) να αναφέρει: Ο Φ Α θα προσφέρει, στους χρήστες του οδικού δικτύου του, τον καλύτερα διαχειριζόµενο, υψηλής ποιότητας και βέλτιστα συντηρηµένο αυτοκινητόδροµο στην Ελλάδα, µε έµφαση στην ασφάλεια, την αξιοπιστία, τη λειτουργικότητα, τη διαθεσιµότητα και την προστασία του περιβάλλοντος Προσδιορισµός Υπηρεσιών Συντήρησης και Χαρακτηριστικών Λαµβάνοντας υπόψη ότι το προτεινόµενο ΠΜΑ έχει ως πυρήνα τους χρήστες, στο 2 ο στάδιο θα πρέπει να καθοριστούν οι σχετικές µετρήσεις που αφορούν τις υπηρεσίες συντήρησης που παρέχει ο Φ Α στους χρήστες. Προκειµένου να προσδιοριστούν οι εν λόγω µετρήσεις, πρέπει να απαντηθούν ερωτήσεις του είδους (NCHRP, 2004): Ποια είναι η δουλειά µας; Ποιοι είναι οι πελάτες µας; Τι υπηρεσίες παρέχουµε; Ποια χαρακτηριστικά των υπηρεσιών αγοράζουν οι πελάτες; Ουσιαστικά, η εστίαση του Φ Α αντί για τις εργασίες συντήρησης θα πρέπει να επικεντρωθεί στο τι επιθυµεί / αγοράζει ο χρήστης, δηλαδή στις υπηρεσίες συντήρησης. Συνεπώς, η διαδικασία περιλαµβάνει κατά κύριο λόγω τον καθορισµό πιθανών υπηρεσιών συντήρησης που επιθυµεί / αγοράζει ο χρήστης, οι οποίες προσδιορίζονται µέσω των σχετικών χαρακτηριστικών τους. Προκειµένου να προσδιοριστεί τι επιθυµούν / αγοράζουν οι χρήστες (πελάτες), δηµιουργήθηκε και προτείνεται µια λίστα (Πίνακας 10.1) που αναγνωρίζει πιθανές υπηρεσίες συντήρησης καθώς και τα σχετικά χαρακτηριστικά αυτών. Η υπόψη λίστα προέκυψε κυρίως από εµπειρικά στοιχεία (συντήρηση ΕΟ), από συλλογή ανταλλαγή απόψεων ειδικών, λαµβάνοντας υπόψη σχετικές βιβλιογραφικές αναφορές (NCHRP 2004, Highways Agency 2004, AustRoads 2002 κ.λπ.) καθώς και σχετικές έρευνες Φ Α των ΗΠΑ (NCHRP 2003), ενώ έχει ως γνώµονα την υλοποίηση του προτεινόµενου οράµατος (βλ ). Η λίστα είναι ενδεικτική και µπορεί να εµπλουτιστεί ή/και να διαφοροποιηθεί από κάθε Φ Α. 285

297 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 10.1 Υπηρεσίες Συντήρησης και Χαρακτηριστικά αυτών Υπηρεσίες Συντήρησης Αξιόπιστο Οδόστρωµα Ελκυστική Οδός Ασφαλής Οδός Λειτουργικότητα ιαθέσιµα Τεχνικά Έργα Χαρακτηριστικά Οµαλότητα (Αίσθηση επίπεδης επιφάνειας κυκλοφορίας) Απουσία Φθορών (Λακκούβες, καθιζήσεις, ρωγµές κ.λπ.) Αντιολισθηρότητα Καθαριότητα (Καθαρισµός απορριµµάτων, φερτών υλικών, νεκρών ζώων, αναγραφών κ.λπ.) Πράσινο (Ύπαρξη και περιποίηση) Βλάστηση (Κοπή χόρτων, ζιζανιοκτονία κ.λπ.) Στηθαία Ασφαλείας (Αντικατάσταση κατεστραµµένων, αίσθηση ασφάλειας, λειτουργικότητα κ.λπ.) ιαγραµµίσεις (Ορθότητα, καθαριότητα, ορατότητα κ.λπ.) Οδοφωτισµός (Λειτουργικότητα, σωστός φωτισµός, φθορές κ.λπ.) Προσωρινή Έκτακτη Σήµανση (Ορθή, έγκαιρη, επαρκής τοποθέτηση κ.λπ.) Αποχέτευση (Λιµνάζοντα ύδατα, απορροή υδάτων κ.λπ.) Ανεµπόδιστη Κυκλοφορία (Αποµάκρυνση εµποδίων, αντιµετώπιση έκτακτων περιστατικών κ.λπ.) Πινακίδες Σήµανσης (Επάρκεια, ορθότητα, αναγνωσιµότητα, ορατές, καλά στερεωµένες κ.λπ.) Αποχιονισµός (Οδός καθαρή από χιόνι και πάγο, καθυστερήσεις, αποκλεισµοί κ.λπ.) Προγραµµατισµός Εργασιών Συντήρησης ( ιάρκεια, συχνότητα, οχλήσεις κ.λπ.) Γέφυρες ( ιαθεσιµότητα, καταλληλότητα) Σήραγγες ( ιαθεσιµότητα, καταλληλότητα) Τα υπόψη χαρακτηριστικά οµαδοποιούνται σε υπηρεσίες συντήρησης που αναφέρονται σε παρόµοιου τύπου δοµή και λειτουργία. Τα χαρακτηριστικά αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη των σχετικών µετρήσεων των αποτελεσµάτων (outcome measures) καθώς ουσιαστικά φανερώνουν τις επιθυµίες και απαιτήσεις των χρηστών. Προκειµένου να γίνει κατανοητή η έννοια κάθε χαρακτηριστικού, παρατίθεται (σε παρένθεση) η ερµηνεία του, που είναι συσχετισµένη µε τις αντίστοιχες εργασίες και ενέργειες συντήρησης που παράγουν τις υπόψη υπηρεσίες συντήρησης. Σηµειώνεται ότι οι παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης σχετίζονται µε τους δείκτες ΕΥ των αντίστοιχων κατηγοριών συντήρησης του ΠΑ, καθώς η εφαρµογή αυτών αποτελεί αξιολόγηση των εργασιών συντήρησης που παράγουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες (Σχήµα 10.3). ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΑ - ΕΙΚΤΩΝ ΕΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ (ΕΥ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Ο ΟΥ) (LOS Condition Ratings) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ (από εργασίες συντήρησης) Σχήµα 10.3 Συσχέτιση εικτών ΕΥ (ΠΑ) και Υπηρεσιών Συντήρησης (ΠΜΑ) 286

298 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Καθορισµός Μετρήσεων Αποτελεσµάτων Βασικό χαρακτηριστικό των ΠΜΑ είναι τα αποτελέσµατα και οι σχετικές µετρήσεις αυτών που φανερώνουν την αποτελεσµατικότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης. Όπως προαναφέρθηκε, το προτεινόµενο ΠΜΑ εστιάζει στις επιθυµίες και απαιτήσεις των χρηστών, µε συνέπεια και οι σχετικές µετρήσεις να αναφέρονται σε αυτές. Οι συνήθεις µετρήσεις που χρησιµοποιούνται αφορούν την παραγωγικότητα αποδοτικότητα και είναι (D. Dalton et al, 2000): Πόροι (Inputs): αφορούν την εργασία, τον εξοπλισµό, τα υλικά και τις δαπάνες που χρησιµοποιούνται από τους Φ Α για την παροχή των υπηρεσιών συντήρησης, π.χ. ανθρωποώρες εργασίας, δαπάνες. Απόδοση (Output): αφορά την παραγωγή των παρεχόµενων υπηρεσιών και αναφέρεται σε µετρήσεις των εργασιών συντήρησης των Φ Α, π.χ. µήκος κατεστραµµένων στηθαίων ασφαλείας που αντικαταστάθηκαν, έκταση ερεισµάτων όπου κόπηκαν χόρτα. Χαρακτηριστικό των δύο ανωτέρω µετρήσεων είναι ότι εστιάζουν εντός του Φ Α, στις εργασίες συντήρησης και στην απόδοση των αναδόχων και όχι στους χρήστες. Η µέτρηση που αφορά τους χρήστες είναι αυτή των αποτελεσµάτων και σχετίζεται µε τις προτιµήσεις, τις επιθυµίες και τις προσδοκίες τους. Αποτελέσµατα (Outcomes): επικεντρώνουν στους χρήστες και αφορούν την επίδραση - συνέπεια των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης που παράγονται από τις αντίστοιχες εργασίες, π.χ. αποτέλεσµα (συνέπεια) της επανεπίστρωσης είναι η οµαλότητα των οδοστρωµάτων, η συλλογή απορριµµάτων συνεπάγεται καθαρές οδούς. Στον Πίνακα 10.2 παρουσιάζονται παραδείγµατα που επισηµαίνουν τη διαφορά ανάµεσα στις ανωτέρω µετρήσεις. Πίνακας 10.2 Τύποι Μετρήσεων Πόροι (Inputs) Απόδοση (Output) Αποτελέσµατα (Outcomes) - απάνη προµήθειας και - Μήκος αντικατεστηµένων - Βελτίωση ασφάλειας οδού τοποθέτησης στηθαίων ασφ. στηθαίων ασφαλείας - Ανθρωποώρες εργασίας - Έκταση ερεισµάτων όπου - Καθαριότητα ερεισµάτων συλλέχθηκαν απορρίµµατα - Τόνοι ασφαλτοµίγµατος - Λάκκοι που αποκαταστάθηκαν - Μείωση ατυχηµάτων & ζηµιών οχηµάτων Τέλος, σηµειώνεται ότι υπάρχουν και δευτερεύουσες µετρήσεις, που αφορούν τους παράγοντες δυσχέρειας (hardship factors), οι οποίοι είναι εκτός του ελέγχου των Φ Α (π.χ. κλιµατολογικές συνθήκες, κυκλοφορία) και δυσχεραίνουν την παροχή των υπηρεσιών συντήρησης. Επίσης, υπάρχουν µετρήσεις σε σχέση µε την προστιθέµενη αξία (value added) που αφορά το καθαρό όφελος που λαµβάνουν οι χρήστες από τις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης (π.χ. όφελος από την εξοικονόµηση χρόνου µετακινήσεων) (NCHRP, 2004). Στο Σχήµα 10.4 παρουσιάζεται η διαδικασία παροχής υπηρεσιών συντήρησης µέσω της µετάβασης από τη µέτρηση της αποδοτικότητας σε αυτή της αποτελεσµατικότητας. 287

299 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Στόχοι Αποτελέσµατα Χρήστες Υπηρεσίες Συντήρησης Πόροι Απόδοση Προσωπικό & Ανάδοχος Συντήρησης Εργασίες Συντήρησης Μέτρηση Αποδοτικότητα Μέτρηση Αποτελεσµατικότητα Σχήµα 10.4 ιαδικασία Παροχής Υπηρεσιών Συντήρησης Στο τρίτο στάδιο αναγνωρίζονται πιθανά αποτελέσµατα προς µέτρηση (outcome measures) τα οποία αφορούν τα χαρακτηριστικά των προτεινόµενων υπηρεσιών συντήρησης (Πίνακας 10.1) και επικεντρώνονται στους χρήστες. Ορισµένα από τα πιο βασικά αποτελέσµατα που αφορούν τους χρήστες είναι (NCHRP, 2004): Ικανοποίηση χρηστών. Σηµαντικότητα για τους χρήστες. Κατάσταση στοιχείων εξοπλισµού και ιδιοτήτων αυτών. Χρόνος παροχής υπηρεσίας. Προτεραιότητα υπηρεσιών συντήρησης. Ανάθεση προϋπολογισµού ανά υπηρεσία συντήρησης. Από το σύνολο των πιθανών αποτελεσµάτων προς µέτρηση, προτείνεται να επιλέγονται δύο µε τέσσερα για πρώτη (πιλοτική) εφαρµογή (NCHRP, 2003). Η απόκτηση κατάλληλης εµπειρίας στις υπόψη µετρήσεις, παράλληλα µε τις δυνατότητες (πόροι, προσωπικό κ.λπ.) των Φ Α, καθιστά ικανούς του φορείς για τη διεξαγωγή µετρήσεων και άλλων αποτελεσµάτων. Σηµειώνεται ότι τα αποτελέσµατα που επιλέγουµε για µέτρηση, πρέπει να συσχετίζονται µε τα χαρακτηριστικά των παρεχόµενων υπηρεσιών που καθορίζει ο Φ Α (π.χ. η µέτρηση του χρόνου παροχής υπηρεσίας προϋποθέτει την ύπαρξη του χαρακτηριστικού χρόνος απόκρισης σχετικής παρεχόµενης υπηρεσίας). Λαµβάνοντας υπόψη βιβλιογραφικές αναφορές και αντίστοιχες έρευνες Φ Α των ΗΠΑ καθώς και από συλλογή ανταλλαγή απόψεων ειδικών, στην παρούσα εργασία επιλέχθηκε η µέτρηση της ικανοποίησης των χρηστών (customer satisfaction) καθώς και της σηµαντικότητας για τους χρήστες (importance to customer) των χαρακτηριστικών των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης (Πίνακας 10.1). Η µέτρηση της ικανοποίησης των χρηστών, για τα χαρακτηριστικά των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, αποτελεί ίσως την πιο βασική µέτρηση (δείκτη) της αποτελεσµατικότητας αυτών, καθώς στην ουσία παρέχει την απαραίτητη ανάδραση για το πόσο καλά κάνει τη δουλειά του ο Φ Α. Η µέτρηση της σηµαντικότητας (απαραίτητα - χρήσιµα) των χαρακτηριστικών προσδιορίζει τη βαρύτητα που προσδίδουν οι χρήστες στις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης. 288

300 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Συλλογή εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Ο προσδιορισµός των πηγών των δεδοµένων για τα αποτελέσµατα προς µέτρηση και ο τρόπος συλλογή τους αποτελεί το 4 ο στάδιο της διαδικασίας. Ένα σηµαντικό εργαλείο µέτρησης για την αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας των υπηρεσιών συντήρησης, αποτελεί η διενέργεια σχετικών ερευνών σε τυχαίο δείγµα χρηστών του οδικού δικτύου (NCHRP, 2004). Τα πλεονεκτήµατα των υπόψη ερευνών είναι ότι: Εστιάζουν στα αποτελέσµατα και στις σχετικές µε αυτά µετρήσεις. Μπορούν να επαναληφθούν στο µέλλον. Αναφέρονται στους στόχους και συνεπώς και στο όραµα του Φ Α. Παρέχουν πληροφορίες που δε είναι διαθέσιµες σε άλλες πηγές. Συγχρόνως όµως, θα πρέπει να σηµειωθεί η σχετική υποκειµενικότητα τους, καθώς βασίζονται στην αντίληψη και τη µνήµη των ερωτηθέντων. Ενδεικτικά, στην παρούσα εργασία πραγµατοποιήθηκε δειγµατοληπτική έρευνα σε χρήστες του δικτύου της Εγνατία Οδού, για τη συλλογή των δεδοµένων σε σχέση µε τα χαρακτηριστικά των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης του Πίνακα Οι µετρήσεις αφορούν την ικανοποίηση και τη σηµαντικότητα για τους χρήστες, των χαρακτηριστικών των παρεχόµενων υπηρεσιών και ζητείται η αξιολόγηση τους σε κλίµακα από 1 έως 5 (5 είναι η µέγιστη ικανοποίηση σηµαντικότητα και 1 η µηδενική ικανοποίηση σηµαντικότητα). Επίσης, συλλέχθηκαν και γενικές πληροφορίες σε σχέση π.χ. µε τη συχνότητα µετακίνησης, το λόγο µετακίνησης. Το ερωτηµατολόγιο που χρησιµοποιήθηκε στην έρευνα παρουσιάζεται στο Παράρτηµα Β. Α. Χαρακτηριστικά Έρευνας Χρόνος έρευνας: Οκτώβριος 2005 Μέγεθος δείγµατος: 81 άτοµα Ηλικίες: ετών Οδικό δίκτυο έρευνας: α) Ηγουµενίτσα Νεοχώρι Τύρια σήραγγα ωδώνης Ιωάννινα, β) Γρεβενά Κοζάνη διάβαση Καστανιάς Βέροια Κλειδί, γ) Καλοχώρι ιαβατά Ευκαρπία (Τιτάν) (Εξωτερική Περιφερειακή Θεσ/νίκης) ερβένι Νυµφόπετρα Ρεντίνα, δ) Ασπροβάλτα Κερδύλια (Παράκαµψη Ασπροβάλτας), ε) Αγ. Ανδρέας Παληό Καβάλα Άσπρα Χώµατα Καρβάλη Χρυσούπολη, στ) Βανιάνο Ξάνθη Κοµοτηνή Αλεξανδρούπολη Κήποι Έβρου. Β. Κλίµακα Μετρήσεων Έρευνας Η κλίµακα των µετρήσεων που χρησιµοποιήθηκε, διαβαθµίζει σε πέντε (5) ίσα διακριτά διαστήµατα τις απαντήσεις των χρηστών: 1 = Καθόλου ικανοποιηµένος ή καθόλου σηµαντικό 2 = Λίγο ικανοποιηµένος ή λίγο σηµαντικό 3 = Ικανοποιηµένος ή σηµαντικό 4 = Αρκετά ικανοποιηµένος ή αρκετά σηµαντικό 5 = Πολύ ικανοποιηµένος ή πολύ σηµαντικό X = ε γνωρίζω / εν απαντώ 289

301 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Γ. Γενικά Χαρακτηριστικά Έρευνας Στον Πίνακα 10.3 παρουσιάζονται τα γενικά χαρακτηριστικά της έρευνας που προσδιορίζουν το προφίλ της. Πίνακας 10.3 Γενικά Χαρακτηριστικά Έρευνας α/α Γενικές Ερωτήσεις Απαντήσεις (Αριθµός Χρηστών) Ποσοστό (%) Νιώθετε ασφάλεια όταν µετακινείστε στο οδικό δίκτυο της Εγνατίας Οδού; Ποια είναι η συχνότητα της µετακίνησής σας στο οδικό δίκτυο της Εγνατίας Οδού; Ποιος είναι συνήθως ο λόγος της µετακίνησής σας στο οδικό δίκτυο της Εγνατίας Οδού; 1) Ναι = 49 60,5 2) Αρκετά = 29 35,8 3) Λίγο = 3 3,7 4) Καθόλου = - - 1) > 4 φορές την εβδοµάδα = 10 12,3 2) 1 4 φορές την εβδοµάδα = 22 27,2 3) 1 3 φορές το µήνα = 29 35,8 4) Αραιότερα = 20 24,7 1) Μετακίνηση σπίτι εργασία σπίτι = 7 8,6 2) Μετακίνηση για εργασία = 41 50,6 3) Μετακίνηση αναψυχής = 27 33,3 4) Άλλο = 6 7,4 4 Οδηγείτε περισσότερα από χλµ. 1) Ναι = 63 77,8 (κατά µέσο όρο) κάθε χρόνο; 2) Όχι = 18 22,2 5 Φύλο 6 Ηλικία 1) Άνδρας = 59 72,8 2) Γυναίκα = 22 27,2 1) = 5 6,2 2) = 29 35,8 3) = 27 33,3 4) = 13 16,1 5) = 7 8,6 6) > 65 =

302 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου. Καταγραφή εδοµένων Αποτελεσµάτων Έρευνας Οι µετρήσεις των χαρακτηριστικών για τις υπηρεσίες συντήρησης της έρευνας καταγράφονται στον Πίνακα 10.4 Συγκεκριµένα, για κάθε αποτέλεσµα καταγράφεται ο αριθµός των χρηστών ανά βαθµό αξιολόγησης. Πίνακας 10.4 εδοµένα Μετρήσεων Αποτελεσµάτων Αποτελεσµατικότητα α/α Χαρακτηριστικά Βαθµός Ικανοποίησης Βαθµός Σηµαντικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Χρηστών για τους Χρήστες Χ Χ 1 Συντήρηση (γενικά) Οµαλότητα Απουσία φθορών οδοστρώµατος Αντιολισθηρότητα Καθαριότητα Πράσινο Βλάστηση Στηθαία ασφαλείας ιαγραµµίσεις Οδοφωτισµός Προσωρινή έκτακτη σήµανση Αποχέτευση Ανεµπόδιστη κυκλοφορία Πινακίδες σήµανσης Αποχιονισµός Προγραµµατισµός εργασιών συντήρ Γέφυρες Σήραγγες Ανάλυση και Παρουσίαση εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Η αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας, που είναι και ο πυρήνας της διαδικασίας, αποτελεί το 5 ο στάδιο του ΠΜΑ. Τα δεδοµένα των αποτελεσµάτων που συλλέγονται, αναλύονται προκειµένου να προσδιοριστεί η αποτελεσµατικότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης. Για την αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας τα δεδοµένα υπόκεινται σε απλή ανάλυση (µακροσκοπική επιθεώρηση visual inspection) µε τη δηµιουργία σχετικών πινάκων και διαγραµµάτων. Α. Ανάλυση εδοµένων Το πρώτο βήµα αφορά την ανάλυση των τιµών που περιγράφουν τις µετρήσεις και στην ουσία πρόκειται για αναγωγή των δεδοµένων που συλλέχθηκαν. Αυτές οι τιµές είναι π.χ. οι µέσες τιµές (ΜΤ), τα ποσοστά (%) κ.λπ. των αποτελεσµάτων. Στην έρευνα της εργασίας υπολογίστηκε η ΜΤ (σε κλίµακα 1 έως 5) του: βαθµού ικανοποίησης, βαθµού σηµαντικότητας, για κάθε χαρακτηριστικό και βάσει αυτών για κάθε υπηρεσία συντήρησης. Οι ΜΤ που υπολογίστηκαν για τα χαρακτηριστικά των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης της ΕΟΑΕ, παρουσιάζονται στον Πίνακα 10.5 (µε κόκκινο επισηµαίνονται οι πλέον χαµηλές τιµές και µε πράσινο οι πλέον υψηλές). 291

303 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Πίνακας 10.5 Μέσες Τιµές Χαρακτηριστικών (ΜΤ ΧΑΡΑΚΤ ) και Υπηρεσιών Συντήρησης (ΜΤ ΥΠΗΡ ) Υπηρεσίες Συντήρησης Χαρακτηριστικά Ικανοποίηση Χρήστη Σηµαντικότητα για Χρήστη Αξιόπιστο Οδόστρωµα Ελκυστική Οδός Ασφαλής Οδός Λειτουργικότητα ΜΤ ΧΑΡΑΚΤ ΜΤ ΥΠΗΡ ΜΤ ΧΑΡΑΚΤ ΜΤ ΥΠΗΡ 1. Συντήρηση (γενικά) 3,29 4,68 2. Οµαλότητα 3,39 4,49 3. Απουσία φθορών 3,31 3,33 4,55 4,53 4. Αντιολισθηρότητα 3,28 4,55 5. Καθαριότητα 3,36 3,75 6. Πράσινο 2,38 2,83 3,01 3,36 7. Βλάστηση 2,76 3,33 8. Στηθαία ασφαλείας 3,42 4,64 9. ιαγραµµίσεις 3,49 4, Οδοφωτισµός 3,33 4,49 3,40 4, Προσωρινή έκτακτη 3,49 4,73 σήµανση 12. Αποχέτευση 3,25 4, Ανεµπόδιστη κυκλοφορία 3,52 4, Πινακίδες σήµανσης 3,63 4, Αποχιονισµός 3,31 3,23 4,55 4, Προγραµµατισµός εργασιών συντήρησης 2,47 4, Γέφυρες 3,83 4,68 3,95 4,64 4,66 ιαθέσιµα Τεχνικά Έργα 18. Σήραγγες 4,07 Για παράδειγµα, για τη "Συντήρηση" η ΜΤ του Βαθµού Ικανοποίησης είναι: Βαθµός Αριθµός Χρηστών Ποσοστό % (81 χρήστες) 1 2/81 2,47% 2 12/81 14,81% 3 28/81 34,57% 4 35/81 43,21% 5 2/81 2,47% Χ 2/81 2,47% Σύνολο 81/81 100% Για να υπολογίσω τη Μέση Τιµή στην κλίµακα 1-5: Βαθµός (Β) x Αριθµός Χρηστών (ΑΧ) = B x AX 1 x 2 = 2 2 x 12 = 24 3 x 28 = 84 4 x 35 = x 2 = 10 Σ[ΑΧ] = 79, Σ[Β x AX] = 260 Μέση Τιµή: Σ[Β x ΑΧ] / Σ [ΑΧ] = 260 / 79 = 3,29 Β. Παρουσίαση εδοµένων Ικανοποίησης για τα Χαρακτηριστικά Το επόµενο βήµα είναι η δηµιουργία διαγραµµάτων που παρέχουν σαφή εικόνα των τιµών για κάθε υπηρεσία συντήρησης, προκειµένου να εντοπιστούν τα καλύτερα και χειρότερα αποτελέσµατα. Οι ΜΤ του βαθµού Ικανοποίησης των χρηστών για τα χαρακτηριστικά των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης της έρευνας, παρουσιάζονται στο ιάγραµµα

304 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ιάγραµµα 10.1 Ικανοποίηση για τα Χαρακτηριστικά Ικανοποίηση Χρηστών ΜΤ Βαθµού Ικανοποίησης Χρηστών 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0, Συντήρηση (γενικά) 2. Οµαλότητα 3. Απουσία φθορών 4. Αντιολισθηρότητα 5. Καθαριότητα 6. Πράσινο 7. Βλάστηση 8. Στηθαία ασφαλείας 9. ιαγραµµίσεις 10. Οδοφωτισµός 11. Προσωρινή έκτακτη σήµανση 12. Αποχέτευση 13. Ανεµπόδιστη κυκλοφορία 14. Πινακίδες σήµανσης 15. Αποχιονισµός 16. Προγραµ. εργασιών συντήρ. 17. Γέφυρες 18. Σήραγγες Χαρακτηριστικά Υπηρεσιών Συντήρησης Από την παρατήρηση (µακροσκοπική επιθεώρηση) του διαγράµµατος διαπιστώνεται εύκολα ότι το χαρακτηριστικό Σήραγγες της υπηρεσίας συντήρησης ιαθέσιµα Τεχνικά Έργα κατέχει το υψηλότερο επίπεδο όσο αναφορά την Ικανοποίηση των χρηστών. Σε υψηλά επίπεδα ικανοποίησης βρίσκονται και τα χαρακτηριστικά: 1. Γέφυρες. 2. Πινακίδες Σήµανσης. 3. Ανεµπόδιστη Κυκλοφορία. Τα αποτελέσµατα µε τη χαµηλότερη βαθµολογία είναι: Πράσινο και Βλάστηση της υπηρεσίας συντήρησης Ελκυστική Οδός καθώς και ο Προγραµµατισµός Εργασιών Συντήρησης της υπηρεσίας συντήρησης Λειτουργικότητα. Γενικά, όπως διακρίνεται από το διάγραµµα οι περισσότερες τιµές (14) των 17 χαρακτηριστικών των υπηρεσιών συντήρησης της έρευνας βρίσκονται πάνω από την (ενδεικτική) ελάχιστη τιµή στόχο 3 (Οι χρήστες βαθµολόγησαν (Μέση Τιµή) µε 3,29 (> 3) την Ικανοποίηση τους για τη Συντήρηση (γενικά) ). Γ. Παρουσίαση εδοµένων Σηµαντικότητας Χαρακτηριστικών Η δεύτερη κατηγορία µετρήσεων της έρευνας αφορούσε το βαθµό σηµαντικότητας (για τους χρήστες) των χαρακτηριστικών των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης. Οι ΜΤ του βαθµού Σηµαντικότητας για τα χαρακτηριστικά των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης της έρευνας, παρουσιάζονται στο ιάγραµµα

305 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ιάγραµµα 10.2 Σηµαντικότητα Χαρακτηριστικών Σηµαντικότητα για τους Χρήστες ΜΤ Βαθµού Σηµαντικότητας για τους Χρήστες 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0, Συντήρηση (γενικά) 2. Οµαλότητα 3. Απουσία φθορών 4. Αντιολισθηρότητα 5. Καθαριότητα 6. Πράσινο 7. Βλάστηση 8. Στηθαία ασφαλείας 9. ιαγραµµίσεις 10. Οδοφωτισµός 11. Προσωρινή έκτακτη σήµανση 12. Αποχέτευση 13. Ανεµπόδιστη κυκλοφορία 14. Πινακίδες σήµανσης 15. Αποχιονισµός 16. Προγραµ. εργασιών συντήρ. 17. Γέφυρες 18. Σήραγγες Χαρακτηριστικά Υπηρεσιών Συντήρησης Από την παρατήρηση (µακροσκοπική επιθεώρηση) του διαγράµµατος διαπιστώνεται εύκολα ότι το χαρακτηριστικό Προσωρινή Έκτακτη Σήµανση της υπηρεσίας συντήρησης Ασφαλής Οδός κατέχει το υψηλότερο επίπεδο όσο αναφορά τη Σηµαντικότητα για τους χρήστες. Σε υψηλά επίπεδα σηµαντικότητας βρίσκονται και τα χαρακτηριστικά: 1. Γέφυρες 2. Σήραγγες 3. Στηθαία Ασφαλείας Τα χαρακτηριστικά µε τη χαµηλότερη βαθµολογία είναι: Πράσινο, Βλάστηση και Καθαριότητα της υπηρεσίας συντήρησης Ελκυστική Οδός. Γενικά, όπως διακρίνεται από το διάγραµµα οι περισσότερες τιµές (14) των 17 χαρακτηριστικών των υπηρεσιών συντήρησης της έρευνας βρίσκονται πάνω από την (ενδεικτική) τιµή στόχο 4 (Οι χρήστες βαθµολόγησαν (Μέση Τιµή) µε 4,68 (> 4) τη Σηµαντικότητα της Συντήρηση (γενικά) ).. Παρουσίαση εδοµένων Ικανοποίησης και Σηµαντικότητας Υπηρεσιών Προκειµένου να υπολογισθεί η αποτελεσµατικότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, οι µετρήσεις των αποτελεσµάτων των χαρακτηριστικών οµαδοποιούνται και δηµιουργείται το ιάγραµµα 10.3 που περιγράφει τις Μέσες Τιµές του βαθµού Ικανοποίησης (τιµή στόχος 3,3) για τις υπηρεσίες συντήρησης της έρευνας. Μέσω του ιαγράµµατος 10.3 εύκολα προσδιορίζονται τα επίπεδα ικανοποίησης των χρηστών των 5 παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης της έρευνας. 294

306 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ιάγραµµα Ικανοποίηση από Υπηρεσίες Συντήρησης Ικανοποίηση Χρηστών από Υπηρεσίες (Οµαδοποιηµένα) Συντήρησης 4,5 4 ΜΤ Βαθµού Ικανοποίησης 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0, Αξιόπιστο Οδόστρωµα 2. Ελκυστική Οδός 3. Ασφαλής Οδός 4. Λειτουργικότητα 5. ιαθέσιµα Τεχνικά Έργα Υπηρεσίες Συντήρησης Από το ιάγραµµα 10.3 φαίνεται ότι οι ΜΤ των υπηρεσιών Ελκυστική Οδός: 2,83 και Λειτουργικότητα: 3,23 είναι µικρότερες της τιµής στόχος ( 3,3), ενώ η υπηρεσία ιαθέσιµα Τεχνικά Έργα κατέχει την υψηλότερη τιµή 3,95 (> 3,3 τιµή στόχος). Ακολουθώντας την ίδια λογική, το ιάγραµµα 10.4 απεικονίζει τις Μέσες Τιµές του βαθµού Σηµαντικότητας (τιµή στόχος 4,3) για τις υπηρεσίες συντήρησης της έρευνας. ιάγραµµα 10.4 Σηµαντικότητα Υπηρεσιών Συντήρησης Σηµαντικότητα Σηµαντικότητα για τους Υπηρεσιών Χρήστες (Οµαδοποιηµένα) Συντήρησης 5 4,5 ΜΤ Βαθµού Σηµαντικότητας 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0, Αξιόπιστο Οδόστρωµα 2. Ελκυστική Οδός 3. Ασφαλής Οδός 4. Λειτουργικότητα 5. ιαθέσιµα Τεχνικά Έργα Υπηρεσίες Συντήρησης Από το ιάγραµµα 10.4 φαίνεται ότι η ΜΤ της υπηρεσίας Ελκυστική Οδός: 3,63 είναι µικρότερη της τιµής στόχος ( 4,3), ενώ η υπηρεσία ιαθέσιµα Τεχνικά Έργα είναι, σύµφωνα µε τους χρήστες της έρευνας, το πιο σηµαντικό µε ΜΤ: 4,66 > (4,3 τιµή στόχος). 295

307 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Ε. Σύγκριση Αποτελεσµάτων Έχοντας διαθέσιµες τις µετρήσεις των αποτελεσµάτων οι Φ Α µπορούν να διαπιστώσουν το επίπεδο αποτελεσµατικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης. Η σύγκριση των διαθέσιµων δεδοµένων µε κάποιο σηµείο αναφοράς (benchmark - πέραν των προκαθορισµένων στόχων) αποτελεί χρήσιµη µέθοδο για την περαιτέρω αξιολόγηση και παρακολούθηση της αποτελεσµατικότητας. Οι προτεινόµενοι µέθοδοι σύγκρισης των µετρήσεων των αποτελεσµάτων, αφορούν: Προηγούµενες µετρήσεις: Η σύγκριση της τρέχουσας αποτελεσµατικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, µε αυτή προηγούµενων περιόδων, δείχνει τη βελτίωση ή µη της αποτελεσµατικότητας µέσα στο χρόνο. Η συχνότητα των µετρήσεων εξαρτάται από τις δυνατότητες και ανάγκες του κάθε Φ Α και σε κάθε περίπτωση συνίσταται να είναι τουλάχιστον µία σε ετήσια βάση. Μετρήσεις ανά περιοχή ή/και τρίτων: Σε κάθε Φ Α µπορεί να πραγµατοποιηθούν συγκρίσεις µεταξύ διαφόρων περιοχών του Φ Α ή σε εθνική κλίµακα µεταξύ Φ Α. Στην 2 η περίπτωση πρέπει να επισηµανθεί η ανάγκη για σύγκριση για τις ίδιες υπηρεσίες συντήρησης και απαιτεί µεγαλύτερη οργάνωση και συντονισµό. Η ανάλυση της αποτελεσµατικότητας περιλαµβάνει και τις υπόψη συγκρίσεις προκειµένου να προσδιοριστεί αν ο Φ Α προσεγγίζει το όραµα του. Σηµειώνεται ότι η βέλτιστη των περιπτώσεων αφορά το συνδυασµό παροχής υπηρεσιών συντήρησης υψηλής αποτελεσµατικότητας, µε οικονοµική χρήση πόρων και υψηλή απόδοση (παραγωγή), λαµβάνοντας υπόψη και τη δυνατότητα αντιµετώπισης τυχόν παραγόντων δυσχέρειας. Η εµπειρία όµως δείχνει ότι δεν ικανοποιούνται συγχρόνως όλα τα ανωτέρω κριτήρια ώστε να εντοπιστεί ο απόλυτα αποτελεσµατικός Φ Α, µε συνέπεια η οπτική πλευρά που ο κάθε Φ Α αντιµετωπίζει τη συντήρηση να αποτελεί βασικό κριτήριο, έστω και υποκειµενικό, στη διαδικασία αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας (NCHRP, 2004) Εφαρµογή εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Το τελευταίο (6 ο ) βήµα του προτεινόµενου ΠΜΑ αποτελεί η εφαρµογή των δεδοµένων της αποτελεσµατικότητας για τη βελτίωση των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης προς τους χρήστες των οδικών δικτύων. Αρχικά, πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι µετρήσεις της αποτελεσµατικότητας απλά επισηµαίνουν αν υπάρχει κάποιο πρόβληµα στις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης. Η επίλυση του προβλήµατος συνεπάγεται αξιολόγηση και αναπροσαρµογή του προγράµµατος συντήρησης που εφαρµόζει ο κάθε Φ Α, βάσει των δεδοµένων αποτελεσµατικότητας. Τα υπόψη δεδοµένα π.χ. µετρήσεις για την ικανοποίηση των χρηστών καθώς και για τη σηµαντικότητα για τους χρήστες, µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την αναπροσαρµογή του Προγράµµατος Αξιολόγησης (ΠΑ) των εργασιών συντήρησης που παράγουν τις υπόψη υπηρεσίες (Σχήµα 10.5). 296

308 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΑ - ΕΙΚΤΩΝ ΕΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ (ΕΥ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Ο ΟΥ) (LOS Condition Ratings) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ (από εργασίες συντήρησης) ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (ΠΑ) ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (OUTCOME MEASURE) ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Σχήµα 10.5 Εφαρµογή εδοµένων Αποτελεσµατικότητας Όπως αναφέρθηκε στο Κεφ. 9, στο ΠΑ οι δείκτες των ΕΥ (Επιπέδων Υπηρεσιών Level of Service (LOS)) αφορούν την αξιολόγηση της κατάστασης της οδού (LOS Condition Ratings) και όχι το ΕΥ που λαµβάνει ή/και επιθυµεί να λάβει ο χρήστης. Η ενσωµάτωση των δεδοµένων της αποτελεσµατικότητας στο πρόγραµµα συντήρησης αποτελεί βασικό στοιχείο για την προσαρµογή των ΕΥ στις απαιτήσεις και επιθυµίες των χρηστών. Συγχρόνως, δε θα πρέπει να λησµονείται η υποκειµενικότητα που διακρίνει τις υποδείξεις των χρηστών, µε συνέπεια το απαραίτητο φιλτράρισµα των απαντήσεων πριν την υιοθέτηση τους. Ο βαθµός ικανοποίησης από τα χαρακτηριστικά των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, όπως αυτός απορρέει από το ΠΜΑ, αποτελεί βασική πηγή για τον επαναπροσδιορισµό του ΕΥ των κατηγοριών συντήρησης καθώς και των στοιχείων και των φθορών αυτών. Κατά ανάλογο τρόπο, ο βαθµός σηµαντικότητας των χαρακτηριστικών των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, αποτελεί τροφοδότη για την αναπροσαρµογή των συντελεστών βαρύτητας των κατηγοριών συντήρησης καθώς και των στοιχείων και των φθορών αυτών. Εκτός από την πρακτική όψη της εφαρµογής των δεδοµένων αποτελεσµατικότητας στο πρόγραµµα συντήρησης που υλοποιείται µέσω της αναπροσαρµογής του ΠΑ, βασικό στοιχείο, όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί και η προσαρµογή της φιλοσοφίας του Φ Α στις απαιτήσεις του ΠΜΑ και κατά συνέπεια σε αυτές των χρηστών Σύνοψη Συµπεράσµατα Το παρόν κεφάλαιο αποτελεί πρόταση για τον προσδιορισµό βασικών παραµέτρων, για την ανάπτυξη και εφαρµογή Προγράµµατος Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας (ΠΜΑ) για τη συντήρηση των ελληνικών αυτοκινητοδρόµων. Το ΠΜΑ εστιάζει στην αποτελεσµατικότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης των Φ Α και αποτελεί συνέχεια του ΠΑ (9 ο κεφ). Πιο συγκεκριµένα, προτείνεται µια µέθοδος για την ανάπτυξη και εφαρµογή ΠΜΑ, που έχει ως πυρήνα τη µέτρηση των αποτελεσµάτων (outcomes) των χαρακτηριστικών των υπόψη υπηρεσιών και εστιάζει στους χρήστες (customer driven). Το προτεινόµενο ΠΜΑ αποτελεί πρακτικό οδηγό εφαρµογής που αποτελείται από έξι (6) στάδια: 297

309 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Καθορισµός στόχων. Προσδιορισµός υπηρεσιών συντήρησης και των χαρακτηριστικών τους. Καθορισµός µετρήσεων αποτελεσµάτων. Συλλογή δεδοµένων αποτελεσµατικότητας (πραγµατοποίηση µετρήσεων). Ανάλυση και παρουσίαση δεδοµένων αποτελεσµατικότητας. Εφαρµογή δεδοµένων αποτελεσµατικότητας. Η µέτρηση των αποτελεσµάτων (outcomes) αφορά την ικανοποίηση και σηµαντικότητα, ως προς τους χρήστες, των χαρακτηριστικών των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης. Η αποτελεσµατικότητα, που προσδιορίζεται µέσω των σχετικών µετρήσεων, φανερώνει το βαθµό ικανότητας των Φ Α για την παροχή υπηρεσιών (επιθυµητών από τους χρήστες), µε απώτερο σκοπό την επίτευξη του οράµατος (µέσω υλοποίησης των στόχων). Για την υλοποίηση του ΠΜΑ δηµιουργήθηκε λίστα από υπηρεσίες συντήρησης και χαρακτηριστικά αυτών και ενδεικτικά πραγµατοποιήθηκε δειγµατοληπτική έρευνα σε χρήστες του δικτύου της Εγνατίας Οδού, ως προς την αποτελεσµατικότητα των υπηρεσιών, σε σχέση µε την ικανοποίηση και τη σηµαντικότητα αυτών. Συγκεκριµένα, µετρήθηκαν (δείκτες) ο βαθµός Ικανοποίησης και Σηµαντικότητας των χαρακτηριστικών των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης του Πίνακα 10.1 και η παρατήρηση (µακροσκοπική επιθεώρηση) έδειξε ότι η µέγιστη ικανοποίηση αφορά: 1. Τις σήραγγες 2. Τις γέφυρες. 3. Τις πινακίδες σήµανσης. Στον αντίποδα, η µικρότερη ικανοποίηση αφορά: 1. Το πράσινο. 2. Τον προγραµµατισµό των εργασιών συντήρησης. 3. Τη βλάστηση. Κατά ανάλογο τρόπο, τα πιο σηµαντικά χαρακτηριστικά ήταν: 1. Της προσωρινής έκτακτης σήµανσης. 2. Των γεφυρών. 3. Των σηράγγων. Τα χαρακτηριστικά που έχουν µικρό βαθµό σηµαντικότητας για τους χρήστες είναι: 1. Του πρασίνου. 2. Της βλάστησης. 3. Της καθαριότητας. Μέρος της ανάλυσης της αποτελεσµατικότητας αποτελεί και η σύγκριση των µετρήσεων µε προγενέστερες ή/και µε τις µετρήσεις άλλων περιοχών ή Φ Α, προκειµένου να προσδιοριστεί το επιθυµητό από τους χρήστες επίπεδο ικανοποίησης και σηµαντικότητας. Η επισήµανση, µέσω της εφαρµογής του ΠΜΑ, τυχόν προβληµάτων των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, αποτελεί σηµαντικό στοιχείο για την αναπροσαρµογή του προγράµµατος αλλά και της φιλοσοφίας της συντήρησης. Η ανάπτυξη και εφαρµογή ενός ΠΜΑ είναι µια πολύπλευρη διαδικασία, που απαιτεί την ενεργή συµµετοχή όλων των εµπλεκοµένων καθώς και την υιοθέτηση νέας νοοτροπίας που εστιάζει στις επιθυµίες και απαιτήσεις του χρήστη. 298

310 Κεφάλαιο 10 ο. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Υπηρεσιών Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου Βιβλιογραφία 1. Guide for Customer-Driven Benchmarking of Maintenance Activities, NCHRP Report 511, Transportation Research Board of the National Academies, Performance Measurement, Modernizing Financial Management for Hungarian Local Governments, Ritu Nayyar-Stone, Research for Customer-Driven Benchmarking of Maintenance Activities, NCHRP Web Document 58 (Project 14-13), Transportation Research Board of the National Academies, Transportation Data and Performance Measurement, D. Dalton, J. Nestler, J. Nordbo, B.St. Clair, e. Wittwer and M. Wolfgram, Winsconsin DoT, Road Users Satisfaction Survey 2004, Highways Agency, Road Network Asset Management, International Benchmarking Study, AP- R204, AustRoads,

311 Κεφάλαιο 11 ο Συµπεράσµατα - Προτάσεις

312 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις 11. Συµπεράσµατα Προτάσεις 11.1 Εισαγωγή Η έννοια της διαχείρισης των οδών έχει ως βάση ότι τα οδικά δίκτυα αποτελούν κεφάλαια (assets) που πρέπει να συντηρηθούν και να βελτιωθούν µε συνετή διαχείριση των διαθέσιµων πόρων, προκειµένου να προστατευθεί η αρχική επένδυση, να µεγιστοποιηθεί η διάρκεια ζωής τους και να εξασφαλισθεί η βέλτιστη απόδοση και αποτελεσµατικότητα των εµπλεκόµενων Φ Α. Η προστασία και η αντοχή στις φθορές, η ικανοποίηση των χρηστών, η εξασφάλιση συνεχούς, άνετης και ασφαλούς κυκλοφορίας και η προστασία του περιβάλλοντος, αποτελούν βασικούς στόχους της διαχείρισης των οδών. Οι υπόψη στόχοι επιτυγχάνονται µε την εκτέλεση σχετικών ενεργειών και εργασιών συντήρησης, η αποδοτικότητα και αποτελεσµατικότητα των οποίων εξαρτάται από τη χρήση έγκυρων και επίκαιρων πληροφοριών σε σχέση µε τα στοιχεία εξοπλισµό των οδών και της κατάστασης αυτών. Οι ανωτέρω ενέργειες και εργασίες συντήρησης, που εκτελούνται στα πλαίσια της διαχείρισης των οδών, κατηγοριοποιούνται σε σχέση µε τη συχνότητα εκτέλεσης και τον προϋπολογισµό τους Πίνακας Πίνακας 11.1 Κατηγορίες Εργασιών Συντήρησης Οδών (TRL) Κατηγορία Συχνότητα Προϋπολογισµός Παράδειγµα Καθηµερινή - Σε διαστήµατα µικρότερα - Κυκλική Συντήρηση Τρέχων - Ετήσιος Ρουτίνας των 12 µηνών - Μη Κυκλική Συντήρηση - Προληπτική Συντήρηση Σε διαστήµατα αρκετών Τρέχων - Ετήσιος ή - Επίστρωση Περιοδική ετών Κεφάλαιο - Ανακατασκευή Οδοστρώµατος Ειδική Ανάπτυξης - Βελτίωσης Μη καθορισµένη εκ των προτέρων Βάσει σχεδιασµού σε ξεχωριστές χρονικές στιγµές Ειδικός ή Απρόοπτων ή/και Τρέχων - Ετήσιος Κεφάλαιο - Χειµερινή Συντήρηση - Εργασίες Έκτακτης Ανάγκης - ιαπλατύνσεις - Επαναχάραξη - Νέα κατασκευή Η διαχείριση των εργασιών και ενεργειών συντήρησης υλοποιείται µε τη χρήση τεσσάρων βασικών διαδικασιών: Σχεδιασµός. Προγραµµατισµός. Προετοιµασία. Λειτουργίες. Προκειµένου να εφαρµοστούν οι εν λόγω διαδικασίες διαχείρισης των οδών, υπάρχει η ανάγκη να εφαρµοστεί µια σειρά από λογικά και καλά ορισµένα βήµατα. Αυτή η προσέγγιση πραγµατοποιείται µέσω του Κύκλου ιαχείρισης των Οδών (Road Management Cycle). Η επιτυχής έκβαση του κάθε σταδίου του κύκλου, απαιτεί τη χρήση αξιόπιστων και επικαιροποιηµένων δεδοµένων και πληροφοριών, γεγονός που καθιστά τη διαχείριση της πληροφορίας ως το κέντρο του κύκλου. Η αποτελεσµατική διαχείριση των οδών απαιτεί συνεχή πρόσβαση στις πληροφορίες για κάθε τµήµα και στοιχείο του δικτύου καθώς και των απαιτούµενων εργασιών και ενεργειών για τη διατήρηση της κατάστασης του. Η Τεχνολογία της Πληροφορίας παρέχει τα κατάλληλα εργαλεία (Πληροφοριακά Συστήµατα - Information Systems) για την συστηµατοποίηση και υποστήριξη της διαχείρισης των σχετικών διαδικασιών 301

313 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις και εργασιών συντήρησης των οδών. ύο βασικοί τύποι πληροφοριακών συστηµάτων χρησιµοποιούνται στη διαχείριση των οδών: Τα Πληροφοριακά Συστήµατα ικτύου (Network Information Systems), που αποτελούν τη βάση ενός συστήµατος ιαχείρισης Οδών. Βρίσκονται στο κέντρο του Κύκλου ιαχείρισης των Οδών και χρησιµοποιούνται για τη συλλογή, αποθήκευση, οργάνωση, διαχείριση και ανάκτηση πληροφοριών σχετικά µε το οδικό δίκτυο. Χαρακτηριστικό τους είναι ότι δε διαθέτουν δυνατότητες άµεσης ανάλυσης και επεξεργασίας και λειτουργούν ως µέρος ενός πληροφοριακού Συστήµατος Λήψης Αποφάσεων ή/και αυτόνοµα για τη δηµιουργία σχετικών αναφορών και διαγραµµάτων (συχνά αναφέρονται και ως Πληροφοριακά Συστήµατα). Τα Πληροφοριακά Συστήµατα Λήψης Αποφάσεων (Decision-Support Systems) διαφέρουν από τα Πληροφοριακά Συστήµατα ικτύου γιατί διαθέτουν επιπλέον και δυνατότητες επεξεργασίας και ανάλυσης των δεδοµένων, µε τη χρήση συναρτήσεων και αλγορίθµων. Τα βασικά οφέλη από τη χρήση πληροφοριακών Σ Σ για τα εµπλεκόµενα µέρη (Φ Α, µηχανικοί συντήρησης, επιθεωρητές δικτύου, διαχειριστής συστήµατος, τρίτα µέρη κ.λπ.) στη διαδικασία διαχείρισης της συντήρησης των οδικών δικτύων συνοψίζονται παρακάτω: Παρακολούθηση της αποτελεσµατικότητας των προτύπων των σχετικών οδηγιών συντήρησης. Παρακολούθηση της αποτελεσµατικότητας των διαδικασιών συντήρησης που χρησιµοποιούνται. υνατότητα πραγµατοποίησης ελέγχου της απόδοσης των αναδόχων συνεργείων συντήρησης. ηµιουργία αρχείου των εργασιών συντήρησης. υνατότητα υπολογισµού των απαιτούµενων πόρων για την προετοιµασία του προϋπολογισµού. Παροχή χρονολογικών δεδοµένων για τα αποτελέσµατα από την εφαρµογή συγκεκριµένων στρατηγικών συντήρησης. Παροχή δεδοµένων δαπανών για τεκµηρίωση οικονοµικών ελέγχων. Παροχή µεθοδολογίας για την τήρηση και ενηµέρωση αναλυτικών δεδοµένων για το οδικό δίκτυο και το µητρώο οδού. υνατότητα δηµιουργίας αναφορών για τα στοιχεία του µητρώου οδού που παρέχουν ποσοτικές πληροφορίες για τις εργασίες καθηµερινής συντήρησης. υνατότητα δηµιουργίας προγράµµατος επιθεωρήσεων και τήρησης σχετικού αρχείου. υνατότητα δηµιουργίας προγράµµατος εργασιών κυκλικής συντήρησης. υνατότητας δηµιουργίας προγράµµατος εργασιών αποκατάστασης για τις φθορές που εντοπίζονται από τις επιθεωρήσεις περιπολίες ή/και από τρίτους. υνατότητα έκδοσης εντολών εργασιών βάσει του αρχείου επιθεωρήσεων περιπολιών ή/και του αρχείου κυκλικής συντήρησης. υνατότητα τήρησης αρχείου εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης. Παροχή λίστας ελέγχου των στοιχείων εξοπλισµού του µητρώου οδού κατά τη διάρκεια των επιθεωρήσεων περιπολιών. Παροχή προγράµµατος επιθεωρήσεων περιπολιών. Παροχή πληροφοριών για προετοιµασία προσφορών για διαγωνισµούς. Απάντηση σε συγκεκριµένα ερωτήµατα. 302

314 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις Η παρούσα εργασία αποτελεί πρόταση (µε µορφή προδιαγραφών) για το σχεδιασµό, την ανάπτυξη και την εφαρµογή ολοκληρωµένου πληροφοριακού Συστήµατος ιαχείρισης Συντήρησης (Σ Σ) των οδών και ειδικότερα των Ελληνικών αυτοκινητοδρόµων. Ουσιαστικά, πρόκειται για οδηγό που περιγράφει τα βασικά στάδια (σύστηµα αναφοράς, µητρώο οδού, δεδοµένα συντήρησης) υλοποίησης ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, για τη σύνταξη του οποίου χρησιµοποιούνται στοιχεία της ελληνικής και της διεθνούς πρακτικής. Επιπλέον, ως προσπάθεια συµβολής στην εξέλιξη και ολοκλήρωση των τυπικών πληροφοριακών Σ Σ, εισάγεται η έννοια της ποιότητας στη συντήρηση των οδών, που αφορά τη συµµόρφωση στις απαιτήσεις των χρηστών. Προς αυτή την κατεύθυνση δηµιουργήθηκαν και προτείνονται δύο προγράµµατα (εργαλεία µέτρησης), που αλληλοσυµπληρώνονται και ταυτόχρονα επικουρούν στη διατύπωση ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού Σ Σ. Τα προγράµµατα συσχετίζονται µε τη δοµή του περιγραφόµενου πληροφοριακού Σ Σ, αξιοποιώντας συγχρόνως στοιχεία αυτού, στη λογική λειτουργίας εντός κοινού πλαισίου. Συγκεκριµένα, το Πρόγραµµα Αξιολόγησης (ΠΑ) αναφέρεται στις εργασίες συντήρησης και στην απόδοση των αναδόχων - συνεργείων, µε βασική έννοια αυτή του Επιπέδου Υπηρεσιών (ΕΥ). Σε συνέχεια του ΠΑ, το Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας (ΠΜΑ) εστιάζει στα αποτελέσµατα (outcomes) των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης και σχετίζεται άµεσα µε τις επιθυµίες και απαιτήσεις των χρηστών των οδικών δικτύων. Ο σχεδιασµός των υπόψη προγραµµάτων έχει πιλοτικό χαρακτήρα για την ανάπτυξη και εφαρµογή σχετικών µετρήσεων από τους Φ Α, βάσει των αναγκών και δυνατοτήτων τους Συµπεράσµατα Τα συµπεράσµατα που αναφέρονται στις επόµενες παραγράφους αφορούν τα βασικά στάδια του σχεδιασµού και της ανάπτυξης του τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, καθώς και της εξέλιξης και ολοκλήρωσης του µε την εισαγωγή της έννοιας της ποιότητας. Όπως προαναφέρθηκε, η εργασία αποτελεί πρακτικό οδηγό που προσπαθεί να συµβάλει στο µεγάλο αντικείµενο της ιαχείρισης των Υποδοµών (Asset Management) και ειδικότερα στον τοµέα της διαχείρισης της συντήρησης των οδών Γραµµικό Σύστηµα Αναφοράς Η υλοποίηση ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ έχει ως βάση το σχεδιασµό και την εφαρµογή ενός Συστήµατος Αναφοράς, για τη δηµιουργία ενός µοντέλου του οδικού δικτύου. Το µοντέλο χρησιµοποιείται για το µονοσήµαντο προσδιορισµό της θέσης των στοιχείων εξοπλισµού της οδού καθώς και των δεδοµένων που σχετίζονται µε το δίκτυο (φθορές, συµβάντα κ.λπ.). Η µοντελοποίηση του δικτύου είναι χρονοβόρα διαδικασία, απαιτεί συστηµατικές και σαφείς ενέργειες, ενώ αποτελεί και τη βάση για όλες τις επακόλουθες δραστηριότητες σχεδιασµού και διαχείρισης της συντήρησης. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, δηµιουργήθηκε ένα Γραµµικό Σύστηµα Αναφοράς (ΓΣΑ), βάσει κυρίως της γραµµικής µεθόδου Τοµέα - Κόµβου (Link-Node method), σε συνδυασµό και µε τη µέθοδο του Χιλιοµετρικού είκτη. Ο σχεδιασµός του ΓΣΑ έλαβε υπόψη τη φύση του δικτύου εφαρµογής (αυτοκινητόδροµος) καθώς και το σχεδιασµό του λογισµικού του πληροφοριακού συστήµατος. Τα βασικά χαρακτηριστικά του προτεινόµενου ΓΣΑ είναι: Το δίκτυο κωδικοποιείται ανά κατεύθυνση κυκλοφορίας και ορίζεται (παραδοχή) η κύρια και η δευτερεύουσα κατεύθυνση. 303

315 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις Σηµεία αναφοράς ορίζονται οι Κόµβοι, που αποτελούν µόνιµες κατασκευές (συνήθως τεχνικά έργα, π.χ. γέφυρες, άνω διαβάσεις κ.λπ. που ορίζουν τους κόµβους εισόδου εξόδου) και αριθµούνται µονοσήµαντα. Βασική µονάδα αναφοράς ορίζεται το Τµήµα (Section) µε αυτοτελή χιλιοµέτρηση. Ένα ή και περισσότερα Τµήµατα απαρτίζουν τον Τοµέα (Link), που ορίζει το µέρος του αυτοκινητοδρόµου, ανά κατεύθυνση κυκλοφορίας, µεταξύ δύο (2) διαδοχικών κόµβων επί του άξονα της οδού. Οι κλάδοι εισόδου εξόδου των κόµβων αποτελούν αυτοτελή ανεξάρτητα Τµήµατα και το σύνολο αυτών απαρτίζει τον Τοµέα ενός κόµβου. Για την κωδικοποίηση των Τοµέων και των Τµηµάτων του άξονα και των κλάδων των κόµβων, δηµιουργήθηκαν και χρησιµοποιούνται αντίστοιχα, δύο (2) κωδικοί δεκατριών (13) αλφαριθµητικών χαρακτήρων. Η χιλιοµετρική θέση (ΧΘ) αναφέρεται στα Τµήµατα και µηδενίζει στο τέλος κάθε Τµήµατος (αυτοτελή χιλιοµέτρηση για κάθε Τµήµα). Η εγκάρσια θέση (ΕΘ) προσδιορίζει τη θέση στη διατοµή ενός Τµήµατος για κάθε ΧΘ. Οι ΕΘ άρχονται από την άκρα δεξιά πλευρά (συνήθως ορίζεται από την περίφραξη) της οδού (άξονα και κλάδων) και χαρακτηρίζονται από τους αντίστοιχους κωδικούς ΕΘ (1: εξί πρανές, 2: εξί έρεισµα κ.λπ.). Το ΓΣΑ υλοποιείται επί της οδού µε την τοποθέτηση κατάλληλων χιλιοµετρικών δεικτών, όπου αναγράφεται ο κωδικός του τµήµατος, π.χ. Α και η ΧΘ ανά 500µ., π.χ Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην τοποθέτηση των χιλιοµετρικών δεικτών αρχής (ΧΘ: 0+000) που ορίζουν την έναρξη των τµηµάτων. Ένα βασικό χαρακτηριστικό των πληροφοριακών Σ Σ, που σχετίζεται µε τα συστήµατα αναφοράς, είναι η δυνατότητα εφαρµογής του υναµικού Κατακερµατισµού (Dynamic Segmentation) για τον προσδιορισµό των στοιχείων εξοπλισµού της οδού, των φθορών, των συµβάντων κ.λπ. βάσει των ΧΘ αυτών. Τα πλεονεκτήµατα του υπόψη ΓΣΑ είναι: Η διαχείριση του δικτύου ανά κατεύθυνση κυκλοφορίας και η άµεση αναγνώριση της κατεύθυνσης µέσω του κωδικού. Η δυνατότητα κατακερµατισµού κάθε Τοµέα (Link) του δικτύου σε Τµήµατα (Sections) βάσει των αναγκών και απαιτήσεων διαχείρισης. Η δυνατότητα προσθήκης νέου Κόµβου µεταξύ δύο υπαρχόντων χωρίς αλλαγή όλων των υπόλοιπων σηµείων αναφοράς. Η αυτοτελής χιλιοµέτρηση κάθε Τµήµατος οδηγεί σε ευκολότερη αντίληψη κάθε θέσης επί του δικτύου σε σχέση και µε τους κόµβους πρόσβασης. Για τον προσδιορισµό της θέσης δεν είναι απαραίτητη η µέτρηση από την αρχή του τµήµατος, αλλά από τον κοντινότερο χιλιοµετρικό δείκτη. Σε περίπτωση αλλαγής του µήκους της οδού δεν υπάρχει υποχρέωση µετακίνησης όλων των δεικτών. Τα µειονεκτήµατα του υπόψη συστήµατος αναφοράς συνοψίζονται ως εξής: Υπάρχει σχετική δυσκολία για την εφαρµογή του επί του πεδίου, καθώς απαιτείται ακρίβεια 1µ. στην τοποθέτηση των δεικτών. Οι κόµβοι αναφοράς µπορεί να βρίσκονται σε µεγάλες αποστάσεις ειδικά στις µη αστικές περιοχές. Υπάρχει απαίτηση ακριβούς επανατοποθέτησης των κατεστραµµένων δεικτών. Απαιτεί δαπάνη προµήθειας, τοποθέτησης και συντήρησης των δεικτών. Οι χρήστες γενικά δε µπορούν να χρησιµοποιήσουν την πληροφορία θέσης. Το υπόψη ΓΣΑ είναι σε εφαρµογή στον αυτοκινητόδροµο της Εγνατίας Οδού (ΕΟ) και χρησιµοποιείται ως υπόβαθρο αναφοράς για τον προσδιορισµό της θέσης των 304

316 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις χαρακτηριστικών της δοµής (µητρώο οδού) και της κατάστασης (φθορές, συµβάντα κ.λπ.) του αυτοκινητοδρόµου Μητρώο Οδού Η διαχείριση των υποδοµών (asset management) και ειδικότερα των οδών, απαιτεί αρχικά τον ακριβή καθορισµό των στοιχείων εξοπλισµού (items) που εξυπηρετούν βασικές λειτουργίες του δικτύου π.χ. ασφάλειας, σήµανσης, αποχέτευσης και παραµένουν (σχετικά) σταθερά αµετάβλητα στο χρόνο. Σε συνέχεια της ανάγκης προσδιορισµού του δικτύου, µέσω ενός συστήµατος αναφοράς, η διαχείριση των οδών έχει ως βασικό εργαλείο το Μητρώο Οδού (Road Inventory), που αφορά τον προσδιορισµό της θέσης (ΧΘ και ΕΘ βάσει του ΓΣΑ) και των χαρακτηριστικών των στοιχείων εξοπλισµού της οδού που χρήζουν καθηµερινής συντήρησης (routine maintenance). Το Μητρώο Οδού αποτελεί στην ουσία αρχείο γραµµικής αποτύπωσης της όπως κατασκευάσθηκε (as-built) πληροφορίας, ενώ τα στοιχεία εξοπλισµός του διακρίνονται, βάσει των διαστάσεων τους, σε Σηµειακά και Γραµµικά. Η ύπαρξη του Μητρώου Οδού είναι απαραίτητη στη διαδικασία διαχείρισης της συντήρησης, σε θέµατα όπως η ορθολογική ανάθεση των κονδυλίων συντήρησης, ο υπολογισµός των δαπανών, η επίβλεψη των εργασιών κ.λπ. Στην παρούσα εργασία προτείνεται µια περιεκτική δοµή του Μητρώου Οδού (αναφέρεται ως Μητρώο Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµου - ΜΣΑ) και εφαρµόζεται στο δίκτυο της ΕΟ). Τα στοιχεία εξοπλισµός προς καταγραφή είναι ενδεικτικά και κάθε Φ Α µπορεί να τα τροποποιήσει βάσει των αναγκών και δυνατοτήτων του (Πίνακας 11.2). Ο σχεδιασµός του ΜΣΑ έλαβε υπόψη τη φύση του δικτύου εφαρµογής καθώς και το σχεδιασµό του λογισµικού του πληροφοριακού συστήµατος. Πίνακας 11.2 Στοιχεία - Εξοπλισµός ΜΣΑ Οδοποιία Αποχέτευση Ασφάλεια Σήµανση Ηλεκτροµηχανολογικά Τεχνικά - Στηθαίο - Κατά Μήκος - Οδόστρωµα - Φρεάτιο - Ιστός Οδοφωτισµού - Γέφυρα Ασφαλείας ιαγράµµιση - Απορροφητής - Λοξή - Πίνακας ιανοµής - Έρεισµα - Ρείθρο - Σήραγγα Ενέργειας ιαγράµµιση Οδοφωτισµού - ιαχωριστική - Εγκάρσια & - Βαθµιδωτό - Αντιθαµβωτικό - Φωτεινός - Κάτω (Κεντρική) Ειδική Ρείθρο Πέτασµα Σηµατοδότης ιάβαση Νησίδα ιαγράµµιση - Κατευθυντήρια Νησίδα - Τάφρος - Περίφραξη - Οριοδείκτης - Επαγωγικός Βρόχος - Πεζοδρόµιο - Οχετός - Ηχοπέτασµα - Επίχωµα / Όρυγµα - Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης - ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων - Τοίχος Συγκράτησης Καταπτώσεων - Στύλος Ελέγχου Ύψους Οχηµάτων - Πινακίδα Σήµανσης - Χιλιοµετρικός είκτης Συντήρησης - ιάταξη Τηλεµατικής - Ερµάριο ιανοµής Σήραγγας - Ερµάριο Ανάγκης Σήραγγας - Φωτιστικό Σώµα Σήραγγας - Ανεµιστήρας Αερισµού Σήραγγας Η δηµιουργία του προτεινόµενου ΜΣΑ εντάσσεται στις Κατηγορίες ΕΠ1 και ΕΠ2 των Επιπέδων Ποιότητας Πληροφοριών (Κεφ. 1 ο, Πίνακας 1.3). Αναφέρεται σε σχετικά - Άνω ιάβαση - Τοίχος Αντιστήριξης 305

317 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις µεγάλο αριθµό στοιχείων εξοπλισµού που πρέπει να καταγραφούν αλλά και να τηρούνται επικαιροποιηµένα, γεγονός όµως που είναι χρονοβόρο και µε σηµαντικό κόστος σε σχέση µε δειγµατοληπτικές καταγραφές ή καταγραφές µεµονωµένων στοιχείων. Γενικά, πρέπει να τηρείται µια ισορροπία ανάµεσα στο κόστος δηµιουργίας και τήρησης και τα οφέλη που αποκοµίζουν οι Φ Α από τη χρήση του ΜΣΑ. Στη συγκεκριµένη περίπτωση (Ελλαδικός χώρος) η έλλειψη σχετικών αρχείων και σχεδίων των οδών, καθιστά ίσως επιτακτική την ανάγκη δηµιουργίας και τήρησης ενός περιεκτικού Μητρώου Οδού, ως µια άµεση και σχετικά οικονοµική λύση για τα δεδοµένα της χώρας µας. Η καταγραφή των υπόψη στοιχείων εξοπλισµού σε συνδυασµό µε το ΓΣΑ, καλύπτει εν µέρει το κενό που δηµιουργεί η έλλειψη ψηφιακών χαρτογραφικών υποβάθρων. Η συλλογή των στοιχείων εξοπλισµού πραγµατοποιείται βάσει κανόνων που συντάχθηκαν για την παρούσα εργασία, µε σκοπό τον καθορισµό ενιαίας και συγκεκριµένης µεθοδολογίας καταγραφής των δεδοµένων. Οι κανόνες καταγραφής χρησιµοποιήθηκαν για τη συλλογή των δεδοµένων του ΜΣΑ στο δίκτυο της ΕΟ, σε µήκος περίπου 365 χλµ. ανά κατεύθυνση κυκλοφορίας (Γρεβενά Κήποι Έβρου), µε αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσµατα και χωρίς τη δηµιουργία ασαφειών ή άλλων προβληµάτων. Η συλλογή των δεδοµένων πραγµατοποιείται µε τη χρήση τόσο της µεθόδου πεζή µε χρήση οδοµέτρων και φορητών Η/Υ, όσο και µε τη µέθοδο της βιντεοσκόπησης µε χρήση ειδικού λογισµικού εδοµένα Συντήρησης Βασικό χαρακτηριστικό των πληροφοριακών Σ Σ αποτελεί η δυνατότητα ελέγχου της κατάστασης της οδού και ειδικότερα των στοιχείων εξοπλισµού. Οι Φ Α οφείλουν να γνωρίζουν σε καθηµερινή βάση την κατάσταση του δικτύου, προκειµένου να καθορίζουν και να προγραµµατίζουν τις απαραίτητες ενέργειες συντήρησης. Η ύπαρξη προτύπων και οδηγιών καθορίζει τις σχετικές διαδικασίες ελέγχου και περιγράφει τις απαραίτητες ενέργειες καθώς και τα χρονικά διαστήµατα εκτέλεσης αυτών. Η αντικειµενική γνώση της κατάστασης του οδικού δικτύου προέρχεται κυρίως από τις επιθεωρήσεις και περιπολίες που διεξάγονται, αλλά και από πληροφορίες τρίτων (αστυνοµία, χρήστες κ.λπ.). Η χρήση των πληροφοριακών Σ Σ συστηµατοποιεί τη διαχείριση των δεδοµένων που περιγράφουν την κατάσταση της οδού. Όπως προαναφέρθηκε στο 6 ο κεφάλαιο, τα δεδοµένα που καταγράφονται παρέχουν τη δυνατότητα στους Φ Α να ελέγχουν και να διαχειρίζονται αποτελεσµατικότερα την κατάσταση του οδικού δικτύου, σε σχέση κυρίως µε τις εργασίες συντήρησης, ενώ συγχρόνως δηµιουργείται αρχείο επιθεωρήσεων, φθορών και αποκαταστάσεων, που παρέχει τη δυνατότητα τεκµηρίωσης τυχόν τροποποιήσεων για τη βελτίωση των σχετικών συµβάσεων συντήρησης. Μέρος της παρούσας εργασίας αποτελεί η συστηµατοποίηση της διαχείρισης των υπόψη δεδοµένων. Συγκεκριµένα, προτείνεται µια µέθοδος µηχανοργάνωσης των σχετικών διαδικασιών και δεδοµένων βάσει του δικτύου εφαρµογής (αυτοκινητόδροµος) και του σχεδιασµού του λογισµικού του πληροφοριακού συστήµατος. Οι κωδικοί που προτείνονται είναι ενδεικτικοί και αποσκοπούν αφενός στη δηµιουργία ενός ενιαίου και µονοσήµαντου (κοινή γλώσσα ) τρόπου καταγραφής της κατάστασης της οδού και αφετέρου στη διευκόλυνση των επιθεωρητών επί του οδικού δικτύου. Αναλυτικά, η µηχανοργάνωση των δεδοµένων συντήρησης αφορά: Κωδικούς επιθεωρήσεων για τις εργασίες συντήρησης. Γενικό ορισµό των εργασιών καθηµερινής συντήρησης. Κωδικούς φθορών που εντοπίζονται στο οδικό δίκτυο. Κωδικούς προτεινόµενης αποκατάστασης επισκευής των φθορών. 306

318 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις Η ανάλυση των δεδοµένων συντήρησης (7 ο κεφ.) αποτελεί βασική διαδικασία για την ορθολογική διαχείριση της συντήρησης των οδικών δικτύων. Τα δεδοµένα που καταχωρούνται στη βάση δεδοµένων του πληροφοριακού Σ Σ, αποτελούν ουσιαστικά ηµερολόγιο των εργασιών και δαπανών συντήρησης, που µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως βασικό εργαλείο διαχείρισης για τον προγραµµατισµό των µελλοντικών ενεργειών. Επιπλέον, η χωρική ανάλυση των δεδοµένων προσδιορίζει θέσεις (π.χ. µε µεγάλη συχνότητα εµφάνισης φθορών) επί του δικτύου που πιθανόν αποτελούν σηµεία όπου πρέπει να ληφθούν µέτρα προφύλαξης ή/και να πραγµατοποιηθούν έργα βελτίωσης. Η ποσοτική ανάλυση των δεδοµένων βοηθάει στον ορθολογικό οικονοµικό προγραµµατισµό και την τεκµηρίωση των δαπανών, καθώς οι σχετικές ποσότητες είναι άµεσα συνδεδεµένες µε τις δαπάνες συντήρησης. Τέλος, η επεξεργασία των εν λόγω δεδοµένων υποδεικνύει συγχρόνως και την αποδοτικότητα των αναδόχων συνεργείων συντήρησης (π.χ. έγκαιρη ή όχι αποκατάσταση φθορών, ποσότητες αποκατάστασης) Προγράµµατα Αξιολόγησης και Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Τα προτεινόµενα προγράµµατα (Αξιολόγησης - Κεφ. 9 ο ) και (Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας - Κεφ. 10 ο )) αποτελούν πρακτικές µεθόδους εισαγωγής της έννοιας της ποιότητας στη συντήρηση των οδών, ως προσπάθεια συµβολής στην εξέλιξη και ολοκλήρωση του περιγραφόµενου τυπικού πληροφοριακού Σ Σ. Α. Πρόγραµµα Αξιολόγησης Το Πρόγραµµα Αξιολόγησης (ΠΑ) αποτελεί οδηγό για την αξιολόγηση των εργασιών συντήρησης και της κατάστασης της οδού και κατά συνέπεια της αποδοτικότητας των αναδόχων συνεργείων συντήρησης. Στα πλαίσια σχεδιασµού και εφαρµογής του ΠΑ προτείνονται (ενδεικτικά) Επίπεδα Υπηρεσιών (ΕΥ), Συντελεστές Βαρύτητας καθώς και σχετικοί είκτες και Ελάχιστες Τιµές των ΕΥ. Αναλυτικά, η αξιολόγηση αναφέρεται στα στοιχεία - εξοπλισµό και φθορές πέντε (5) κατηγοριών συντήρησης (βάσει και του προτεινόµενου ΜΣΑ Κεφ. 4 ο ) στα οποία (κατηγορίες, στοιχεία εξοπλισµός και φθορές) αποδόθηκαν συντελεστές βαρύτητας (ΣΒ) που προσδιορίζουν το βαθµό σπουδαιότητας αυτών, προκειµένου να καταστεί εφικτός ο ορθολογικός υπολογισµός του ΕΥ. Οι είκτες ΕΥ του ΠΑ αποτελούν κριτήρια αξιολόγησης των εργασιών συντήρησης καθώς και της κατάστασης των στοιχείων - εξοπλισµού και φθορών των κατηγοριών συντήρησης. Οι προτεινόµενοι είκτες ΕΥ είναι: Καλώς (1): Θετική αξιολόγηση Κακώς (0): Αρνητική αξιολόγηση εν Εφαρµόζεται ( /Ε): Αδυναµία αξιολόγησης Βασικό χαρακτηριστικό του ΠΑ αποτελεί ο καθορισµός της ελάχιστης τιµής του ΕΥ τόσο των πέντε (5) κατηγοριών συντήρησης όσο και των στοιχείων εξοπλισµού και των φθορών αυτών. Οι προτεινόµενες ελάχιστες τιµές προσδιορίζουν το κατώτατο όριο, πάνω από το οποίο πρέπει να βρίσκεται το ΕΥ. Για την υλοποίηση της αξιολόγησης δηµιουργήθηκε σχετικό έντυπο, το οποίο αποτελεί το βασικό εργαλείο της διαδικασίας ανάλυσης των δεδοµένων για τον υπολογισµό των τιµών των ΕΥ. 307

319 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις Το ΕΥ των στοιχείων εξοπλισµού και των φθορών υπολογίζεται βάσει της σχέσης: ΕΥ Στοιχείου ή Φθοράς = (ΤΚ / ΤΕ) x 100, όπου ΤΚ είναι τα οδικά τµήµατα µε θετική αξιολόγηση και ΤΕ το σύνολο των οδικών τµηµάτων µε θετική ή/και αρνητική αξιολόγηση (όχι τα τµήµατα µε αδυναµία αξιολόγησης). Αντίστοιχα, το ΕΥ των κατηγοριών συντήρησης υπολογίζεται βάσει της σχέσης: ΕΥ Κατηγορίας συντήρησης = ( (ΤΚ x ΣΒ) / (ΤΕ x ΣΒ)) x 100, όπου ΤΚ και ΤΕ ως άνω και ΣΒ ο συντελεστής βαρύτητας κάθε στοιχείου - εξοπλισµού ή φθοράς. Τέλος, το Γενικό ΕΥ υπολογίζεται ως: Γενικό ΕΥ = (ΣΒ Κατηγορίας Συντήρησης x ΕΥ Κατηγορίας Συντήρησης). Συµπερασµατικά, το υπόψη ΠΑ αποτελεί προσπάθεια εισαγωγής νέων πρακτικών µεθόδων διαχείρισης των εργασιών συντήρησης και συγχρόνως περαιτέρω ανάπτυξης του περιγραφόµενου τυπικού πληροφοριακού Σ Σ, µε σκοπό τη βελτίωση της κατάστασης της οδού, τη µείωση των δαπανών συντήρησης, την εφαρµογή προτύπων ποιότητας (ΕΥ), τον αντικειµενικό έλεγχο των εργασιών και αναδόχων καθώς και της αύξησης της αποδοτικότητας. Β. Πρόγραµµα Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας Σε συνέχεια του ΠΑ και προκειµένου να δηµιουργηθεί ένα ολοκληρωµένο πλαίσιο ποιότητας στη συντήρηση των οδικών δικτύων, προτάθηκε µια διαδικασία σχεδιασµού και ανάπτυξης Προγράµµατος Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας (ΠΜΑ) των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης. Κέντρο του προτεινόµενου ΠΜΑ αποτελούν οι επιθυµίες και απαιτήσεις των χρηστών, µε συνέπεια το πρόγραµµα να εστιάζει στη µέτρηση των αποτελεσµάτων (outcomes) των υπηρεσιών και χαρακτηριστικών αυτών, που είναι άµεσα συνδεδεµένα µε τους χρήστες. Η διαδικασία που ακολουθήθηκε αποτελείται από τα εξής επί µέρους στάδια: Καθορισµός στόχων. Προσδιορισµός υπηρεσιών συντήρησης και των χαρακτηριστικών τους. Καθορισµός µετρήσεων αποτελεσµάτων. Συλλογή δεδοµένων αποτελεσµατικότητας (πραγµατοποίηση µετρήσεων). Ανάλυση και παρουσίαση δεδοµένων αποτελεσµατικότητας. Εφαρµογή δεδοµένων αποτελεσµατικότητας. Τα αποτελέσµατα (outcomes) π.χ. αποτέλεσµα της επανεπίστρωσης είναι η οµαλότητα των οδοστρωµάτων, η συλλογή απορριµµάτων συνεπάγεται καθαρές οδούς, αφορούν την επίδραση - έκβαση των παρεχόµενων υπηρεσιών, που παράγονται από τις σχετικές εργασίες συντήρησης, ως προς την υλοποίηση του οράµατος ενός Φ Α, Στα πλαίσια σχεδιασµού του προτεινόµενου ΠΜΑ καθορίστηκαν πέντε (5) πιθανές (επιθυµητές από τους χρήστες) υπηρεσίες συντήρησης καθώς και τα σχετικά µε αυτές χαρακτηριστικά, µε γνώµονα την υλοποίηση του οράµατος του Φ Α. Τα υπόψη χαρακτηριστικά των υπηρεσιών συντήρησης σχετίζονται µε τις αντίστοιχες εργασίες των κατηγοριών συντήρησης του ΠΑ, είναι ενδεικτικά, µπορούν να εµπλουτιστούν ή/και να διαφοροποιηθούν από κάθε Φ Α και η µέτρηση των αποτελεσµάτων (ικανοποίηση χρήστη, σηµαντικότητα για χρήστη κ.λπ.) αυτών φανερώνει το βαθµό αποτελεσµατικότητας. Προκειµένου να υλοποιηθεί το στάδιο που αφορά τη συλλογή των δεδοµένων της αποτελεσµατικότητας, πραγµατοποιήθηκε δειγµατοληπτική έρευνα σε χρήστες του δικτύου της Εγνατίας Οδού, σε σχέση µε το βαθµό ικανοποίησης και σηµαντικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, που καθορίστηκαν στο σχετικό κεφάλαιο 308

320 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις (10 ο ). Στη συνέχεια, πραγµατοποιήθηκε ανάλυση (µακροσκοπική επιθεώρηση) των δεδοµένων και µέσω σχετικών πινάκων και διαγραµµάτων προσδιορίστηκαν οι καλύτερες και οι χειρότερες τιµές αποτελεσµατικότητας. Συνοπτικά αναφέρεται ότι: Η µέγιστη ικανοποίηση των χρηστών αφορούσε τη ιαθεσιµότητα των Τεχνικών Έργων (σηράγγων και γεφυρών), γεγονός που ίσως δικαιολογείται από την έλλειψη πρότερης εµπειρίας οδήγησης των περισσότερων χρηστών σε παρόµοιο περιβάλλον. Στον αντίποδα, οι τοµείς µε τη µικρότερη ικανοποίηση αφορούσαν την Ελκυστικότητα της Οδού (πράσινο και βλάστηση) και τη Λειτουργικότητα (προγραµµατισµός εργασιών) αυτής. Αυτό το αποτέλεσµα σχετίζεται εν µέρη µε τη µη ολοκλήρωση των εργασιών κατασκευής, µε συνέπεια τη ελλιπή, προς το παρόν, διευθέτηση του περιβάλλοντος χώρου, ενώ η σχετική έλλειψη εµπειρίας σε θέµατα συντονισµού των εργασιών συντήρησης, σε συνδυασµό µε την παράλληλη δραστηριότητα σε θέµατα κατασκευής του Φ Α, ίσως να προκαλεί προβλήµατα στον προγραµµατισµό τους. Σχετικά µε το βαθµό σηµαντικότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών συντήρησης, η Ασφάλεια της Οδού (σήµανση και στηθαία ασφαλείας) και η ιαθεσιµότητα των Τεχνικών Έργων συγκεντρώνουν τη µεγαλύτερη βαθµολογία. Το αίτηµα της ασφάλειας της οδού, ίσως θεωρείται αυτονόητο για πολλούς οδηγούς, ειδικότερα στον Ελλαδικό χώρο µε το µεγάλο αριθµό ατυχηµάτων, ενώ ο υψηλός βαθµός σηµαντικότητας της ιαθεσιµότητας των Τεχνικών Έργων αφενός εµπεριέχει κι αυτός την αίσθηση της ασφάλειας και αφετέρου διάφορα χαρακτηριστικά (φωτισµός, σήµανση, καθαριότητα κ.λπ.) που είναι πιο αναγκαία σε αυτά τα σηµεία (γέφυρες και σήραγγες) της οδού σε σχέση µε την απλή ανοικτή οδοποιία. Τα αποτελέσµατα που σχετίζονται µε την Ελκυστικότητα της Οδού (πράσινο, καθαριότητα κ.λπ.) συγκεντρώνουν το µικρότερο βαθµό σηµαντικότητας, ίσως γιατί θεωρούνται δευτερεύοντα και επικουρικά στην καλή συντήρηση και λειτουργία ενός οδικού δικτύου. Η διαρκής ή έστω και περιστασιακή µέτρηση της αποτελεσµατικότητας, έχει ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία σχετικού αρχείου, µέσω του οποίου παρακολουθείται η επίδοση κάθε Φ Α ως προς τις απαιτήσεις και επιθυµίες των χρηστών, ενώ παράλληλα δίδεται η δυνατότητα σύγκρισης των δεδοµένων κάθε περιόδου (ή/και περιοχής), προκειµένου να προσδιοριστεί η αποτελεσµατικότητα µέσα στο χρόνο (π.χ. από εξάµηνο σε εξάµηνο, από χρόνο σε χρόνο). Η εφαρµογή των δεδοµένων της αποτελεσµατικότητας αποτελεί το τελευταίο στάδιο της διαδικασίας. Σηµειώνεται, ότι οι σχετικές µετρήσεις απλά υποδεικνύουν την ύπαρξη ή όχι κάποιου προβλήµατος - µειονεκτήµατος στις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης. Μέσω των υπόψη επισηµάνσεων οι Φ Α έχουν τη δυνατότητα να αναπροσαρµόσουν το πρόγραµµα συντήρησης (π.χ. Πρόγραµµα Αξιολόγησης εργασιών και απόδοσης αναδόχων) που εφαρµόζουν. Συνέπεια αυτής της αναπροσαρµογής αποτελεί η βελτίωση της τελικής υπηρεσίας που παρέχουν οι Φ Α στους χρήστες, ώστε να ανταποκρίνεται το δυνατόν περισσότερο στις προσδοκίες και απαιτήσεις τους. Τέλος, επισηµαίνεται ότι η όποια αναπροσαρµογή των προγραµµάτων συντήρησης αλλά και αυτή καθαυτή εφαρµογή τους, προαπαιτεί την αναθεώρηση της φιλοσοφίας που διέπει κάθε Φ Α. Κέντρο της νέας φιλοσοφίας αποτελεί η συνεχής προσπάθεια για ποιοτική βελτίωση, προς όφελος των χρηστών (αποτελεσµατικότητα), µε παράλληλη ορθολογική και συνετή διαχείριση των πόρων και µεγιστοποίηση της αποδοτικότητας - παραγωγικότητας. 309

321 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις 11.3 Προτάσεις Οι προτάσεις που αναφέρονται στις επόµενες παραγράφους, αφορούν γενικές υποδείξεις σε σχέση µε την καλύτερη εφαρµογή, αξιοποίηση και εξέλιξη του πληροφοριακού Σ Σ και των δύο προγραµµάτων ποιότητας, στη διαχείριση της συντήρησης των οδικών δικτύων καθώς και τις ελάχιστες απαιτήσεις των λογισµικών που χρησιµοποιούνται στα υπόψη συστήµατα Υποδείξεις Εφαρµογής και Αξιοποίησης Πληροφοριακού Σ Σ Η καλή και αποτελεσµατική λειτουργία και εξέλιξη του πληροφοριακού Σ Σ προϋποθέτει ορισµένες βασικές ενέργειες. Συγκεκριµένα: Η εµπειρία (TRL) έχει δείξει ότι πρέπει να υπάρχει κεντρική διαχείριση του συστήµατος (π.χ. τµήµα/διεύθυνση) και όχι διάχυση στο Φ Α, καθώς µε αυτόν τον τρόπο το σύστηµα τίθεται πιο γρήγορα σε εφαρµογή. Συγχρόνως ελαττώνονται οι δαπάνες εκπαίδευσης κα εξοπλισµού. Επίσης, πρέπει να καθοριστούν εξ αρχής οι ρόλοι των εµπλεκοµένων (διαχειριστής συστήµατος, χρήστες κ.λπ.) και οι αρµοδιότητες πρόσβασης τους (full access, read only). Οι αρµόδιοι κεντρικής διαχείρισης του συστήµατος πρέπει να εφαρµόζουν διαδικασίες ανάδρασης από τους χρήστες προκειµένου να βελτιώνεται η χρηστικότητα και λειτουργικότητα του. Το γεγονός ότι το σύστηµα βασίζεται σε Η/Υ (computer based) καθιστά αναγκαία την διαρκή εκπαίδευση, υποστήριξη και ενηµέρωση του εµπλεκόµενου προσωπικού στις εξελίξεις της τεχνολογίας που σχετίζονται µε το Σ Σ (π.χ. εφαρµογή συστήµατος µέσω διαδικτύου). Ο Φ Α πρέπει να ενηµερώσει τους εµπλεκόµενους στη λειτουργία και συντήρηση της οδού (ανάδοχο, µηχανικούς, Τροχαία, ΕΚΑΒ κ.λπ.) για το ΓΣΑ και την ανάγκη προσδιορισµού της θέσης στοιχείων, φθορών και συµβάντων µε ακρίβεια +/- 1µ., προς αποφυγή παρερµηνειών και διαφωνιών. Συγχρόνως πρέπει να φροντίζει για τη συντήρηση των χιλιοµετρικών δεικτών που υλοποιούν το ΓΣΑ. Ο Φ Α πρέπει να εξασφαλίζει τη διαδικασία συνεχούς επικαιροποίησης των δεδοµένων του ΜΣΑ (µητρώου οδού). Καθώς η υπόψη διαδικασία είναι δύσκολη, πρέπει να εξετάζεται η ανάγκη εκ νέου καταγραφής, ανά µεγάλα χρονικά διαστήµατα (π.χ. 5 έτη). Η χρήση video κάµερας, µε ειδικό λογισµικό καταγραφής και παρουσίασης, συµβάλει σηµαντικά στη µείωση του χρόνου και του κόστους ελέγχου και ενηµέρωσης του ΜΣΑ. Ο Φ Α πρέπει να εξασφαλίζει την αξιοπιστία και εγκυρότητα των δεδοµένων που καταχωρούνται στο σύστηµα προκειµένου η ανάλυση τους να οδηγεί σε ασφαλή συµπεράσµατα και αποφάσεις. Συνίσταται η διενέργεια δειγµατοληπτικών εσωτερικών ελέγχων διασταύρωσης της αξιοπιστίας των δεδοµένων (µητρώου, επιθεωρήσεων, φθορών, αποκαταστάσεων, δαπανών κ.λπ.). Ο Φ Α πρέπει να µεριµνά για την εφαρµογή Νόµων, διαδικασιών κ.λπ. που αφορούν τον έλεγχο της κατάστασης των οδών και την καταχώριση των σχετικών δεδοµένων στο σύστηµα, το οποίο λειτουργεί ως ηµερολόγιο καταγραφής των ενεργειών και δαπανών συντήρησης (ο Ν. 3481/06, Άρθ. 7, καθορίζει τις αρµοδιότητες και υποχρεώσεις των Υπηρεσιών συντήρησης οδών και αναφέρει την υποχρέωση καταγραφής των φθορών - βλαβών σε Ειδικό Βιβλίο και των εργασιών αποκατάστασης σε Πρωτόκολλο Αντιµετώπισης Βλάβης ). Η λειτουργία πληροφοριακών Σ Σ όσο αυτονόητη κι αν είναι για φορείς του εξωτερικού (Μ. Βρετανία, ΗΠΑ κ.λπ.), τόσο πρωτοποριακή θεωρείται στην Ελλάδα, µε συνέπεια την ανάγκη χρόνου προσαρµογής και πιλοτικών εφαρµογών µέχρι την οριστική υιοθέτηση τους. Η εµπειρία από την εφαρµογή στην ΕΟ σχετικού λογισµικού 310

322 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις (έναρξη εφαρµογής: 2002, πιλοτική λειτουργία: 2003, κανονική λειτουργία: 2005) φανερώνει, σε πρώτη φάση, νοικοκύρευµα των εργασιών, ενεργειών και δαπανών συντήρησης, παρά τα αρχικά προβλήµατα προσαρµογής στη νέα προσέγγιση (αυτοµατοποίηση, συστηµατοποίηση, τεκµηρίωση αποφάσεων, ηλεκτρονικό ηµερολόγιο κ.λπ.) διαχείρισης της συντήρησης οδών Υποδείξεις Εφαρµογής και Αξιοποίησης Προγραµµάτων Ποιότητας Η εφαρµογή των Προγραµµάτων Αξιολόγησης και Μέτρησης Αποτελεσµατικότητας, θα πρέπει να λάβει υπόψη, κατ ελάχιστο, ορισµένα βασικά χαρακτηριστικά, προκειµένου να είναι ρεαλιστική, µε εξέλιξη και να αποφέρει τα επιθυµητά οφέλη. Συγκεκριµένα, σε σχέση µε την εφαρµογή και αξιοποίηση του Προγράµµατος Αξιολόγησης σηµειώνεται ότι: Η εφαρµογή του ΠΑ στην ουσία σηµατοδοτεί τη µετάβαση σε συµβάσεις αποδοτικότητας και αντικατάσταση των κλασικών συµβάσεων συντήρησης (τιµές µονάδας), γεγονός που συνεπάγεται ποικίλες αλλαγές. Το ΠΑ και κατά συνέπεια και οι σχετικές συµβάσεις, πρέπει να είναι προσαρµοσµένα στις ανάγκες του εκάστοτε Φ Α. Σε περίπτωση που το οδικό δίκτυο είναι σε κακή κατάσταση, συνίσταται να πραγµατοποιηθεί γενική αποκατάσταση αυτού πριν την εφαρµογή του ΠΑ. Η πρώτη εφαρµογή του ΠΑ πρέπει να είναι πιλοτικής µορφής και να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος προσαρµογής όλων των εµπλεκοµένων. Οι σχετικές συµβάσεις πρέπει να είναι µικρής διάρκειας και µε εξασφαλισµένο προϋπολογισµό. Με την απόκτηση σχετικής εµπειρίας, πρέπει να µεγαλώσει αρκετά η διάρκεια των συµβάσεων, ώστε να αυξηθούν τα κίνητρα για τους αναδόχους, προκειµένου να µεγιστοποιηθούν τα οφέλη. Η εφαρµογή των Επιπέδων Υπηρεσιών (ΕΥ) µπορεί να γίνει σταδιακά αρχίζοντας π.χ. µε τους δείκτες ΕΥ για τους λάκκους, την καθαριότητα και τα στηθαία ασφαλείας. Οι εµπλεκόµενοι (µηχανικοί, επιθεωρητές, συνεργεία κ.λπ.) θα πρέπει να εκπαιδευτούν στις νέες τεχνικές και να υιοθετήσουν τη φιλοσοφία του ΠΑ. Η ορθή παρακολούθηση της απόδοσης και η πιστή εφαρµογή των προβλεπόµενων κυρώσεων σε περιπτώσεις µη συµµόρφωσης, είναι αποφασιστικής σηµασίας για την επιτυχή έκβαση του προγράµµατος. Οι δείκτες του ΕΥ πρέπει να αναπροσαρµόζονται και να αναπτύσσονται αναλόγως των εκάστοτε συνθηκών και συγχρόνως να εξασφαλίζεται η αξιοπιστία των µετρήσεων. Η δηµιουργία και τήρηση κεντρικής βάσης δεδοµένων για την καταχώρηση και διαχείριση των δεδοµένων αξιολόγησης, αποτελεί σηµαντική παράµετρο για την ανάπτυξη και αξιοποίηση του ΠΑ. Το βασικό πλεονέκτηµα της εφαρµογής των ΠΑ, µέσω των σχετικών συµβάσεων αποδοτικότητας, έγκειται στο ότι µπορούν να αποτελέσουν εργαλεία για τη µείωση των δαπανών συντήρησης, την αύξηση της αποδοτικότητας και τη βελτίωση της κατάστασης των οδικών δικτύων. Σε συνέχεια των ανωτέρω, τα αντίστοιχα βασικά χαρακτηριστικά καλής εφαρµογής, αξιοποίησης και εξέλιξης του ΠΜΑ είναι: Η υιοθέτηση, εκ µέρους ενός Φ Α, της φιλοσοφίας ότι στην ουσία αποτελεί προµηθευτή υπηρεσιών συντήρησης, σχεδιασµένων µε βάση τις απαιτήσεις 311

323 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις και επιθυµίες των χρηστών, είναι µια δύσκολη διαδικασία και συνεπώς οι Φ Α πιθανόν δεν είναι προετοιµασµένοι να εφαρµόσουν άµεσα τα ΠΜΑ. Σε πρώτη φάση, αλλά και γενικότερα, οι Φ Α συνίσταται να θέτουν εφικτούς στόχους, στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους και να τους αναπροσαρµόζουν βάσει των εκάστοτε συνθηκών. Ο προσανατολισµός των υπηρεσιών συντήρησης στις απαιτήσεις των χρηστών προϋποθέτει τον προσδιορισµό τους, την οργάνωση των εργασιών και ενεργειών βάσει αυτών και την αξιολόγηση της ικανότητας παροχής των. Το προσωπικό των Φ Α ίσως να µην είναι εξοικειωµένο µε την έννοια της αποτελεσµατικότητας και της µέτρησης αυτής (outcome measures) καθώς µέχρι σήµερα οι πιο συνήθεις µετρήσεις αφορούν τους πόρους (input) και την παραγωγή (output). Παράλληλα, πρέπει να τονιστεί η ανάγκη για αξιόπιστες και αντικειµενικές µετρήσεις. Οι Φ Α, µετά την απόκτηση σχετικής εµπειρίας στη µέτρηση αποτελεσµάτων, συνίσταται να προσπαθούν να εισάγουν και άλλα αποτελέσµατα προς µέτρηση. Στη λογική του ΠΑ, πρέπει να τηρείται κεντρική βάση δεδοµένων των δεδοµένων αποτελεσµατικότητας. Ο καθορισµός (εντός ενός Φ Α ή/και σε εθνική βάση) κοινών (default) υπηρεσιών συντήρησης καθώς και των σχετικών χαρακτηριστικών, οδηγεί στη δηµιουργία κοινού πλαισίου εφαρµογής του ΠΜΑ, παρέχοντας τη δυνατότητα ρεαλιστικών συγκρίσεων για τον προσδιορισµό των βέλτιστων αποτελεσµάτων. Σηµαντική παράµετρος του ΠΜΑ αποτελεί η ανάδραση και αναπροσαρµογή των παραµέτρων των σταδίων εφαρµογής και ειδικά των χαρακτηριστικών των υπηρεσιών συντήρησης, βάσει των εκάστοτε συνθηκών. Το προτεινόµενο ΠΜΑ αποτελεί εργαλείο για την επισήµανση τυχόν προβληµάτων στις παρεχόµενες υπηρεσίες συντήρησης ενός Φ Α. Η έννοια της αποτελεσµατικότητας είναι στο κέντρο του προγράµµατος, γεγονός που σηµατοδοτεί την εστίαση του ενδιαφέροντος των Φ Α στους χρήστες Λογισµικά και Εξοπλισµός Πληροφοριακών Σ Σ Ο σχεδιασµός και η εφαρµογή του περιγραφόµενου πληροφοριακού Σ Σ, αλλά και εν γένη των πληροφοριακών Σ Υ, στηρίζεται στη χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών υπολογιστών (hardware) και κατάλληλων λογισµικών προγραµµάτων (software), που καθιστούν πιο αποτελεσµατική τη διαχείριση των πληροφοριών, ενώ συγχρόνως παρέχουν τη δυνατότητα της συνεχούς πρόσβασης σε αυτές. Η υιοθέτηση των ανωτέρω συστηµάτων (computer based systems) προαπαιτεί τον καθορισµό των ελάχιστων απαιτήσεων αυτών καθώς και τη διαρκή υποστήριξη τους. Η επιλογή του κατάλληλου και απαραίτητου εξοπλισµού σε Η/Υ (hardware) εξαρτάται κυρίως από το λειτουργικό σύστηµα και από το πλήθος των χρηστών. Η γενική αρχή που πρέπει να διέπει τα λογισµικά που χρησιµοποιούνται στη διαχείριση των οδών, είναι η ευρωστία (robust) και η αξιοπιστία, ειδικά στην περίπτωση µεγάλων βάσεων δεδοµένων. Ορισµένοι Φ Α επιλέγουν να αναπτύξουν εσωτερικά (in-house) το λογισµικό διαχείρισης, γεγονός που προϋποθέτει µεγάλες δυνατότητες του Φορέα στη ανάπτυξη λογισµικών αλλά και υποστήριξης αυτών. Συνήθως, η προµήθεια λογισµικού της αγοράς και στη συνέχεια η παραµετροποίηση του, αποτελεί ικανοποιητική και οικονοµική λύση. Συνοπτικά, τα βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτουν τα λογισµικά είναι: 312

324 Κεφάλαιο 11 ο. Συµπεράσµατα Προτάσεις υνατότητα παραµετροποίησης (customization) προκειµένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του εκάστοτε Φ Α. Λογισµικά σχεδιασµένα µε µεγάλη ευελιξία που απαιτούν παραµετροποίηση πριν τη χρήση τους, µέσω του καθορισµού παραµέτρων, γνωστών ως µετα-δεδοµένα (meta data), αποτελούν καλή επιλογή. Συνίσταται η όποια παραµετροποίηση να πραγµατοποιείται από τον προµηθευτή για λόγους οικονοµίας και χρόνου. Λογισµικά µε µικρότερη ευελιξία µπορούν να παραµετροποιηθούν µόνο από τον προµηθευτή, µέσω αλλαγής του κώδικα τους, ενώ υπάρχουν και λογισµικά µε πολύ µικρές δυνατότητες παραµετροποίησης. Η δοµή τους να βασίζεται σε υποµονάδες (modules), όπου η κάθε µια να αντανακλά τις διαδικασίες διαχείρισης του Φ Α, π.χ. υποµονάδα δικτύου, υποµονάδα συντήρησης, υποµονάδα εγγράφων, υποµονάδα τεχνικών έργων κ.λπ. Όλα τα σχετικά δεδοµένα καταχωρούνται σε κεντρική βάση δεδοµένων και µέσα από αυτή παράγεται η απαιτούµενη εξαγόµενη πληροφορία. Η δοµή των υποµονάδων δοµείται µέσα στο χρόνο, καθώς αυξάνονται οι απαιτήσεις και αναπτύσσεται το πληροφοριακό σύστηµα και συνεπώς το λογισµικό θα πρέπει να διαθέτει δυνατότητες προσθήκης νέων στοιχείων και περαιτέρω ανάπτυξης. Η δοµή των υποµονάδων, απαιτεί τα δεδοµένα να καταχωρούνται σε κεντρική βάση, προκειµένου να είναι δυνατός ο έλεγχος τους, πριν τη διάχυση τους. Για καλύτερα αποτελέσµατα οι υποµονάδες πρέπει να δοµούνται πάνω σε ένα σχεσιακό σύστηµα διαχείρισης βάσης δεδοµένων (RDBMS), µε χρήση κατάλληλων γλωσσών προγραµµατισµού. Οι υποµονάδες µπορεί να είναι γραµµένες στην ίδια γλώσσα µε τη βάση δεδοµένων ή µπορούν να συνδέονται µε αυτή µέσω ενδιάµεσου λογισµικού (middle-ware). Καθώς τα δεδοµένα αποτελούν ίσως το πιο δαπανηρό µέρος ενός πληροφοριακού συστήµατος, θα πρέπει να εξασφαλισθεί ότι η όποια µελλοντική αναβάθµιση του συστήµατος θα παρέχει τη δυνατότητα χρήσης των παλαιών δεδοµένων. Τα τελευταία χρόνια η τάση είναι προς τη δηµιουργία ανοιχτών συστηµάτων που επιτρέπουν τη συνεργασία µε διάφορα λογισµικά, προκειµένου να δηµιουργηθεί το πλαίσιο ενός ολοκληρωµένου συστήµατος, ενώ η εξ ολοκλήρου εφαρµογή τους στο διαδίκτυο κινείται επίσης προς την ίδια κατεύθυνση Επίλογος Στο παρόν κεφάλαιο αναφέρονται συνοπτικά τα συµπεράσµατα και οι προτάσεις καλής εφαρµογής, αξιοποίησης και εξέλιξης για τα βασικά στάδια σχεδιασµού και ανάπτυξης ενός τυπικού πληροφοριακού Σ Σ καθώς και προγραµµάτων ποιότητας, για τη συντήρηση των οδικών δικτύων. Η δοµή της εργασίας είναι προσανατολισµένη στα ελληνικά δεδοµένα και αξιοποιώντας την τεχνογνωσία από την ελληνική πραγµατικότητα (Εγνατία Οδός) και τη διεθνή εµπειρία, προσπαθεί να συµβάλλει στη δηµιουργία υποβάθρου (προδιαγραφών) για την ανάπτυξη ολοκληρωµένων πληροφοριακών Σ Σ οδικών δικτύων. Η εργασία καλύπτει το πρακτικό µέρος της ανάπτυξης των υπόψη συστηµάτων και προγραµµάτων, αλλά βασική προϋπόθεση καλής και αποτελεσµατικής λειτουργίας, αποτελεί η συνεχής διοικητική υποστήριξη και επιθυµία για διαρκή βελτίωση και πρόοδο. 313

325 Παράρτηµα Α Ορισµοί Στοιχείων Εξοπλισµού ΜΣΑ

326 Παράρτηµα Α. Ορισµοί Στοιχείων Εξοπλισµού ΜΣΑ Παράρτηµα Α: Ορισµοί Στοιχείων - Εξοπλισµού ΜΣΑ Στο παρόν παράρτηµα παρατίθενται οι ορισµοί των στοιχείων - εξοπλισµού του ΜΣΑ, βάσει του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), των Οδηγιών Σύνταξης Μελετών Έργων Οδοποιίας (ΟΣΜΕΟ) και των Οδηγιών Λειτουργίας ΕΟ της ΕΟΑΕ. Αυτοκινητόδροµος Οδός ειδικής µελέτης και κατασκευής για την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχηµάτων και µοτοσικλετών, η οποία δεν εξυπηρετεί τις συνορεύουσες µε αυτήν ιδιοκτησίες και: διαθέτει, εκτός ειδικών σηµείων ή προσωρινά, χωριστά οδοστρώµατα για τις δύο κατευθύνσεις της κυκλοφορίας, που διακρίνονται µεταξύ τους είτε µε διαχωριστικές νησίδες είτε, κατ εξαίρεση, µε άλλα µέσα, δε διασταυρώνεται ισόπεδα µε άλλη οδό, µονοπάτι, σιδηροδροµική ή τροχιοδροµική γραµµή, και έχει χαρακτηριστεί µε απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩ Ε και έχει ειδική σήµανση µε πινακίδες ως αυτοκινητόδροµος. Οδοποιϊα Οδόστρωµα Το τµήµα της οδού που προορίζεται για την κυκλοφορία των οχηµάτων περιλαµβανοµένης και της Λωρίδας Έκτακτης Ανάγκης (ΛΕΑ). Έρεισµα Η πέραν του οδοστρώµατος (συµπεριλαµβανοµένης και της ΛΕΑ) ακραία λωρίδα της οδού µέχρι τον πόδα ή τον οφρύ του πρανούς. ιαχωριστική (Κεντρική) Νησίδα Το υπερυψωµένο ή µε άλλους τρόπους οριζόµενο τµήµα της οδού, το οποίο χωρίζει λωρίδες κυκλοφορίας οχηµάτων ή οδοστρώµατα της αυτής ή αντίθετης κατεύθυνσης και επί του οποίου απαγορεύεται η κυκλοφορία, µε εξαίρεση τη διέλευση πεζών, όπου αυτή επιτρέπεται. Κατευθυντήρια Νησίδα Το τµήµα της οδού που αποσκοπεί στον καθορισµό της κατεύθυνσης για τα στρέφοντα οχήµατα. Χωρίζει µια κατ ευθείαν λωρίδα από µία λωρίδα στροφής. Πεζοδρόµιο Το υπερυψωµένο ή άλλως διαχωριζόµενο τµήµα της οδού που προορίζεται για τη διέλευση των πεζών. Επίχωµα - Όρυγµα Επίχωµα, το τµήµα της οδού, όπου το κατάστρωµα έχει υπερυψωθεί από το επίπεδο του φυσικού εδάφους. Όρυγµα, το τµήµα της οδού, όπου το κατάστρωµα βρίσκεται κάτω από το επίπεδο του φυσικού εδάφους. 315

327 Παράρτηµα Α. Ορισµοί Στοιχείων Εξοπλισµού ΜΣΑ Αποχέτευση Φρεάτιο (Παρατίθενται οι ορισµοί ορισµένων τύπων φρεατίων) Τα φρεάτια Υδροσυλλογής και Απορροής συλλέγουν το επιφανειακό νερό από τις τάφρους ή/και τα ρείθρα και το οδηγούν µε αγωγούς σύνδεσης ή/και συλλεκτήριους αγωγούς προς τον αποδέκτη. Τα φρεάτια Επίσκεψης, εξασφαλίζουν πρόσβαση, έλεγχο, επιτήρηση και αερισµό σε έναν υπόγειο αγωγό. Τα φρεάτια Πτώσης περιορίζουν την ταχύτητα ροής σε διασταυρώσεις µε άλλους αγωγούς. Ρείθρο (Παρατίθενται οι ορισµοί ορισµένων τύπων ρείθρων) Τα ρείθρα οδών τοποθετούνται κατά µήκος της οδού ή στη διαχωριστική νησίδα ή στα ερείσµατα και αναλαµβάνουν το επιφανειακό νερό για να το οδηγήσουν σε φρεάτια υδροσυλλογής ή κατ ευθείαν στην εκβολή. Συγκεκριµένα, το Κρασπεδόρειθρο είναι τριγωνικό ρείθρο οδού, το οποίο διαµορφώνεται από τo κράσπεδο και το οδόστρωµα. Τα Κοίλα ρείθρα τοποθετούνται µεταξύ διαφορετικών επιφανειών κυκλοφορίας και πρέπει να λιθοστρώνονται. Το Κιβωτοειδές ρείθρο (καναλέτο) αποτελείται από προκατασκευασµένο τµήµα µε επικάλυψη αυτού µε σχάρα ή πλάκες µε οπές. Τα ρείθρα Σχισµής κατασκευάζονται από προκατασκευασµένα τεµάχια, πραγµατοποιούν συνεχή ροή του επιφανειακού νερού και πρέπει να είναι οπλισµένα. Βαθµιδωτό Ρείθρο Τα βαθµιδωτά ρείθρα χρησιµοποιούνται για να αποµακρύνουν το νερό σε µια µεγάλη κατωφέρεια και ιδιαίτερα για την οδήγηση της απορροής ενός σωληνωτού αγωγού, που εκβάλλει στο πρανές ενός δρόµου, σε παραπέρα τάφρο αποχέτευσης ή εκβολή. Τάφρος (Παρατίθενται οι ορισµοί ορισµένων τύπων τάφρων) Επιφανειακό έργο για την ανοικτή κατά µήκος αποχέτευση των όµβριων. Οι τάφροι Οφρύος τοποθετούνται σε πλαγιές, στο φρύδι των πρανών ορυγµάτων, πρέπει να προσαρµόζονται στο έδαφος, να παραλαµβάνουν τα νερά της πλαγιάς και να τα οδηγούν προς την εκβολή. Ανάλογα µε το ευδιάβρωτο του υλικού και του ύψους των πρανών είναι δυνατόν να τοποθετηθούν τάφροι ιακοπής σε ενδιάµεση (ες) θέση (εις) του ύψους του πρανούς. Τάφροι Αναχαίτισης τοποθετούνται κυρίως στο πόδι των υψηλών βραχωδών ορυγµάτων µε σκοπό να συγκρατούν τα προϊόντα κατάπτωσης µεµονωµένων λίθων από την επιφάνεια του πρανούς ή/και την υπερκείµενη πλαγιά. Οι τάφροι Συνέχειας καθοδηγούν τα όµβρια, που συλλαµβάνονται από τα επιφανειακά έργα συλλογής, προς το φυσικό αποδέκτη. Οι τάφροι Ερείσµατος τοποθετούνται στο φρύδι των επιχωµάτων. Οι τάφροι Ποδός τοποθετούνται σε περιπτώσεις αδυναµίας κατασκευής τάφρου οφρύος λόγω έντονης κλίσης των εδαφών. Οι τάφροι Πλευρικοί Αβαθείς - Αποχέτευσης τοποθετούνται σε υπεραστικές περιοχές, σε περιοχές ορυγµάτων και σε ορισµένα τµήµατα επιχωµάτων όταν υπάρχουν κίνδυνοι διάβρωσης των πρανών. Οχετός Τεχνικό έργο µικρού ανοίγµατος που φέρει τον αυτοκινητόδροµο πάνω από υδάτινο κώλυµα (χωρίς εφέδρανα, <12 µ., στατική µορφή κλειστού ή ανοικτού πλαισίου). 316

328 Παράρτηµα Α. Ορισµοί Στοιχείων Εξοπλισµού ΜΣΑ Έξοδος Αγωγού Αποχέτευσης Το σηµείο εκροής αγωγών αποχέτευσης, όπου οδηγούνται τα όµβρια που συλλέγονται από τα επιφανειακά συστήµατα υδροσυλλογής ή/και τα υπόγεια συστήµατα στράγγισης. Ασφάλεια Στηθαίο Ασφαλείας Σύστηµα αναχαίτισης οχηµάτων. Απορροφητής Ενέργειας Ειδική προστατευτική εγκατάσταση που αποτρέπει την πρόσκρουση των οχηµάτων σε σταθερά εµπόδια. Αντιθαµβωτικό Πέτασµα Σύστηµα προστασίας των οδηγών από θάµβωση, που προκαλείται από τους προβολείς των αντιθέτως κινουµένων οχηµάτων. Περίφραξη Φράχτης που εµποδίζει την είσοδο ζώων στα υπεραστικά οδικά έργα. Ηχοπέτασµα Σύστηµα για τη µείωση του θορύβου. ίχτυ Συγκράτησης Καταπτώσεων Μεταλλικό πλέγµα που καλύπτει πρανή ορυγµάτων και προστατεύει την οδό από πτώσεις βράχων. Τοίχος Συγκράτησης Κατασκευή, που έχει ως σκοπό την προστασία των χρηστών της οδού από την πτώση βράχων, συγκρατώντας κορήµατα στην πίσω πλευρά του. Στύλος Ελέγχου Ύψους Οχηµάτων Οριζόντια διάταξη (στύλος) που τοποθετείται προ ή/και επί των σηράγγων και αποτρέπει την είσοδο οχηµάτων µε ύψος µεγαλύτερο από το επιτρεπόµενο. Σήµανση Κατά Μήκος ιαγράµµιση ιαµήκης διαγράµµιση για την οριοθέτηση των λωρίδων κυκλοφορίας και την καθοδήγηση της κυκλοφορίας. Λοξή ιαγράµµιση ιαγράµµιση που εφαρµόζεται πλαγίως επί του οδοστρώµατος. 317

329 Παράρτηµα Α. Ορισµοί Στοιχείων Εξοπλισµού ΜΣΑ Εγκάρσια και Ειδική διαγράµµιση ιαγράµµιση κατά πλάτος της οδού. Οριοδείκτης είκτης που επισηµαίνει τα άκρα του οδοστρώµατος. Πινακίδα Σήµανσης Το µέσο της κατακόρυφης σήµανσης που χρησιµεύει για αναγγελία κινδύνων, για ρύθµιση κυκλοφορίας και για ειδική ή γενική πληροφόρηση. Χιλιοµετρικός είκτης Συντήρησης είκτης, επί της οδού, που ορίζει το γραµµικό σύστηµα αναφοράς. Ηλεκτροµηχανολογικά Ιστός Οδοφωτισµού Εγκατάσταση φωτισµού που αποτελείται από ιστό ή βάση στήριξης, από βραχίονα και στεγανό κέλυφος που περιέχει τις λάµπες. Πίνακας Ηλεκτρικής ιανοµής Πίνακας (ερµάριο) ηλεκτρικής διανοµής που τροφοδοτεί εγκαταστάσεις οδοφωτισµού, τηλεµατικής, φωτεινής σηµατοδότησης και λοιπού εξοπλισµό επί της οδού, µε την απαιτούµενη ηλεκτρική ενέργεια/ ισχύ. Φωτεινός Σηµατοδότης ιάταξη ελέγχου της κυκλοφορίας οχηµάτων και πεζών. Επαγωγικός Βρόχος ιάταξη που τοποθετείται εντός του οδοστρώµατος για να ανιχνεύει και να µετράει διάφορα κυκλοφοριακά µεγέθη, όπως: αριθµό, ταχύτητα, µήκος κ.λπ. ιάταξη Τηλεµατικής ιάταξη (πίνακας, πινακίδα κ.λπ.) που συλλέγει ή/και απεικονίζει δεδοµένα και µπορεί να συνδέεται µε κατάλληλο τηλεπικοινωνιακό εξοπλισµό για αποστολή ή/και λήψη πληροφορίας. Ερµάριο ιανοµής Σήραγγας Πίνακας (ερµάριο) διανοµής ηλεκτρικής ισχύος, που τροφοδοτεί τα ηλεκτρικά κυκλώµατα σήραγγας. Εγκαθίστανται στις εγκάρσιες οδεύσεις διαφυγής ή σε ειδικούς χώρους στα άκρα των λωρίδων στάθµευσης ανάγκης ή σε εσοχές στα πλευρικά τοιχώµατα της σήραγγας. 318

330 Παράρτηµα Α. Ορισµοί Στοιχείων Εξοπλισµού ΜΣΑ Ερµάριο Ανάγκης Σήραγγας Ένα ερµάριο (πυροσβεστικός σταθµός) εξοπλισµένο µε φορητούς πυροσβεστήρες, τηλέφωνο ανάγκης, κρουνούς πυρόσβεσης και µάνικες (για σήραγγες µήκους άνω των 500 µ.) καθώς και άλλο ηλεκτρικό/ ηλεκτρονικό εξοπλισµό. Φωτιστικό Σώµα Σήραγγας Φωτιστικό σώµα που χρησιµοποιείται για το φωτισµό του εσωτερικού µίας σήραγγας. Ανεµιστήρας Αερισµού Σήραγγας Ο ανεµιστήρας που χρησιµοποιείται για κανονικό ή έκτακτο αερισµό σηράγγων. Τεχνικά Γέφυρα Τεχνικό έργο µε διάταξη ανοιγµάτων >12 µ., που φέρει την οδό πάνω από οποιουδήποτε τύπου εµπόδιο. Σήραγγα Συνεχώς στεγασµένο τµήµα της οδού, µήκους άνω των 100µ. Κάτω ιάβαση Τεχνικό έργο µικρού ανοίγµατος (< 12 µ.) που φέρει την οδό πάνω από δευτερεύουσα οδό. Άνω ιάβαση Τεχνικό έργο, µε οποιαδήποτε διάταξη ανοιγµάτων, που φέρει εµπόδιο οποιουδήποτε τύπου πάνω από την οδό. Τοίχος Αντιστήριξης Τεχνικό έργο που υποστηρίζει ένα επίχωµα ύψους µεγαλύτερου από 0.50 µ. πάνω από τη στάθµη επιχώµατος ή από το φυσικό έδαφος που βρίσκεται σε άµεση επαφή µε την όψη αυτού (του τοίχου). 319

331 Παράρτηµα B Ερωτηµατολόγιο Αξιολόγησης Χρηστών των Υπηρεσιών Συντήρησης της Εγνατίας Οδού

332 Παράρτηµα B: Ερωτηµατολόγιο Αξιολόγησης Χρηστών των Υπηρεσιών Συντήρησης της Εγνατίας Οδού Παράρτηµα B: Ερωτηµατολόγιο Αξιολόγησης Χρηστών των Υπηρεσιών Συντήρησης της Εγνατίας Οδού Εισαγωγή Το παρόν ερωτηµατολόγιο αποτελεί µέρος έρευνας, στα πλαίσια διδακτορικής διατριβής, µε σκοπό την καταγραφή της γνώµης σας (αξιολόγηση) σε σχέση µε τις υπηρεσίες συντήρησης στο δίκτυο της Εγνατίας Οδού (ΕΟ) που βρίσκεται σε κυκλοφορία (Σεπ 2005) και συγκεκριµένα στα τµήµατα (Χάρτης Β.1): α) Ηγουµενίτσα - Νεοχώρι - Τύρια - σήραγγα ωδώνης - Ιωάννινα, β) Γρεβενά - Κοζάνη - διάβαση Καστανιάς - Βέροια - Κλειδί, γ) Καλοχώρι - ιαβατά - Ευκαρπία (Τιτάν) (Εξωτερική Περιφερειακή Θεσ/νίκης) - ερβένι - Νυµφόπετρα - Ρεντίνα, δ) Ασπροβάλτα - Κερδύλια (Παράκαµψη Ασπροβάλτας), ε) Αγ. Ανδρέας - Παληό - Καβάλα Άσπρα Χώµατα - Καρβάλη - Χρυσούπολη, στ) Βανιάνο - Ξάνθη - Κοµοτηνή - Αλεξανδρούπολη - Κήποι Έβρου. Χάρτης Β.1 Οδικά Τµήµατα Έρευνας Στις ερωτήσεις που ακολουθούν ζητείται να βαθµολογήσετε τα χαρακτηριστικά (σε παρένθεση η ερµηνεία τους) των υπηρεσιών συντήρησης που παρέχει η Εγνατία Οδός ΑΕ στους χρήστες - οδηγούς του δικτύου της και συγκεκριµένα: α) πόσο ικανοποιηµένοι είστε από χαρακτηριστικά των υπηρεσιών; β) πόσο απαραίτητα - σηµαντικά θεωρείτε τα χαρακτηριστικά των υπηρεσιών; ιευκρινίζεται ότι η έρευνα αφορά µόνο τις υπηρεσίες συντήρησης του οδικού δικτύου και δε σχετίζεται µε την κατασκευή. Οι εκτιµήσεις βασίζονται στην εµπειρία σας από τις µετακινήσεις σας επί της ΕΟ, καθώς και από τη γενική εµπειρία σας ως οδηγοί. Οι απαντήσεις σας (βαθµολογία) θα είναι της ακόλουθης µορφής: ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ - ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ 1 Καθόλου ικανοποιηµένος-η Καθόλου απαραίτητο - σηµαντικό 2 Λίγο ικανοποιηµένος-η Λίγο απαραίτητο - σηµαντικό 3 Ικανοποιηµένος-η Απαραίτητο - σηµαντικό 4 Αρκετά ικανοποιηµένος-η Αρκετά απαραίτητο - σηµαντικό 5 Πολύ ικανοποιηµένος-η Πολύ απαραίτητο - σηµαντικό Χ ε γνωρίζω εν απαντώ 321