Δκθεζη για ηα Ανθρώπινα Γικαιώμαηα 2009:Δλλάδα Γραθείο Γημοκραηίας, Ανθρωπίνων Γικαιωμάηων και Απαζτόληζης 11 Μαρηίοσ, 2010

Transcript

1 Δκθεζη για ηα Ανθρώπινα Γικαιώμαηα 2009:Δλλάδα Γραθείο Γημοκραηίας, Ανθρωπίνων Γικαιωμάηων και Απαζτόληζης 11 Μαρηίοσ, 2010 Ζ Διιάδα είλαη ζπληαγκαηηθή δεκνθξαηία κε πνιπθνκκαηηθφ Θνηλνβνχιην θαη πιεζπζκφ πεξίπνπ 11 εθαηνκκχξηα. Ρνλ Νθηψβξην, ην Ξαλειιήλην Πνζηαιηζηηθφ Θίλεκα (ΞΑΠΝΘ) θέξδηζε πιεηνςεθία 10 εδξψλ ζηε Βνπιή ησλ Διιήλσλ κε ειεχζεξεο θαη δεκνθξαηηθέο εθινγέο θαη ν Γεψξγηνο Ξαπαλδξένπ εμειέγε πξσζππνπξγφο. Γεληθψο, νη πνιηηηθέο αξρέο είραλ νπζηαζηηθφ έιεγρν ησλ δπλάκεσλ αζθαιείαο. Θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο αλαθέξζεθαλ πεξηπηψζεηο παξαβίαζεο ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ νη νπνίεο αθνξνχλ : - Θαθνπνίεζε απφ ηηο δπλάκεηο αζθαιείαο, ηδηαίηεξα κεηαλαζηψλ ρσξίο ηαμηδησηηθά έγγξαθα θαη Ονκά. - πεξβνιηθφ αξηζκφ θξαηνπκέλσλ θαη θαθέο ζπλζήθεο θξάηεζεο ζε νξηζκέλεο θπιαθέο. - Θξάηεζε κεηαλαζηψλ ρσξίο ηαμηδησηηθά έγγξαθα ππφ άζιηεο ζπλζήθεο θαη ζε θπιαθέο κε ππεξπιεζπζκφ θξαηνπκέλσλ. - Νξηζκέλνπο λνκηθνχο πεξηνξηζκνχο ζηελ ειεπζεξία ηνπ ιφγνπ. - Ξεξηνξηζκνχο ησλ ζξεζθεπηηθψλ ειεπζεξηψλ. - Θξάηεζε θαη απέιαζε αζπλφδεπησλ παηδηψλ θαη παηδηψλ κεηαλαζηψλ πνπ είραλ απνρσξηζηεί απφ ηνπο γνλείο ηνπο, πκπεξηιακβαλνκέλσλ αηηνχλησλ άζπιν. - Έιιεηςε ηθαλνπνηεηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ ππνδνρήο κεηαλαζηψλ ή λνκηθήο βνήζεηαο ζε αηηνχληεο άζπιν θαη πξφζθπγεο. - Δλδννηθνγελεηαθή βία. - Γηαθξίζεηο ζε βάξνο παηδηψλ Ονκά θαη εθκεηάιιεπζή ηνπο. - Δκπνξία θαη δηαθίλεζε αλζξψπσλ. - Ξεξηνξηζκνχο εζλνηηθψλ κεηνλνηηθψλ νκάδσλ σο πξνο ηελ ειεπζεξία απηνπξνζδηνξηζκνχ. - Γηαθξίζεηο θαηά θαη θνηλσληθφο απνθιεηζκφο εζλνηηθψλ κεηνλνηήησλ, ηδηαίηεξα ησλ Ονκά. Κεηά ηηο εθινγέο ηνπ Νθησβξίνπ, ε λέα θπβέξλεζε έιαβε κέηξα γηα λα αληηκεησπίζεη νξηζκέλα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα. Έθιεηζε πξνζσξηλά ην θέληξν θξάηεζεο κεηαλαζηψλ ζηελ Ξαγαλή ην νπνίν είρε επηθξηζεί γηα ηηο άζιηεο ζπλζήθεο ηνπ. Ππλέζηεζε επηηξνπή εκπεηξνγλσκφλσλ γηα λα εμεηάζεη ιεπηνκεξψο ηνλ λφκν θαη ηηο δηαδηθαζίεο πνπ αθνξνχλ ζηελ παξνρή αζχινπ. Δπίζεο, ζπλέζηεζε επηηξνπέο ηεο

2 ΕΛΛΑΔΑ 2 ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο νη νπνίεο ζα ελεξγνχλ σο ζχλδεζκνη κε ηνπο κεηαλάζηεο θαη ζα πεξηνξίδνπλ ηνλ αξηζκφ θξνπζκάησλ αζηπλνκηθήο βίαο. ΔΒΑΜΟ ΣΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΩΝ Δλφηεηα 1 Πεβαζκφο ηεο Αθεξαηφηεηαο ηνπ Αηφκνπ, Ππκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο Διεπζεξίαο απφ: α. Απζαίξεηε ή Ξαξάλνκε Αθαίξεζε ηεο Εσήο Γελ ππήξμαλ αλαθνξέο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο φηη ε θπβέξλεζε ή εθπξφζσπνί ηεο πξνέβεζαλ ζε αλζξσπνθηνλίεο γηα πνιηηηθνχο ιφγνπο. Όκσο, θάπνηνη αθηηβηζηέο κεηαλάζηεο ηζρπξίζηεθαλ φηη νη αζηπλνκηθνί ζθφησζαλ θάπνην άηνκν ζε κηα ζπκπινθή. Ρνλ Γεθέκβξην 2008, νη αξρέο ζπλέιαβαλ δχν αζηπλνκηθνχο γηα ην θφλν ηνπ δεθαπεληάρξνλνπ Αιέμαλδξνπ Γξεγνξφπνπινπ. Νη αζηπλνκηθνί θαηεγνξήζεθαλ γηα αλζξσπνθηνλία εθ πξνζέζεσο θαη γηα ζπλέξγεηα ζε αλζξσπνθηνλία. Ρν πεξηζηαηηθφ ππξνδφηεζε ηαξαρέο θαη δηαδειψζεηο λεαξψλ αηφκσλ θαη απηναπνθαινχκελσλ αλαξρηθψλ ζε δηάθνξεο πφιεηο ζε φιε ηε ρψξα. Πην ηέινο ηνπ έηνπο ε δίθε εθθξεκνχζε αθφκε. Πηηο 8 Ηαλνπαξίνπ, ζηελ ππφζεζε Ιεσλίδε θαηά Διιάδνο, ην Δπξσπατθφ Γηθαζηήξην Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ (ECHR) θαηαδίθαζε ηε ρψξα γηα παξαβίαζε ηνπ δηθαηψκαηνο ζηε δσή ελφο δεθανθηάρξνλνπ λένπ ν νπνίνο ζθνηψζεθε, θαηά ιάζνο, απφ αζηπλνκηθφ ην 2000 θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζχιιεςήο ηνπ. Πχκθσλα κε αλαθνξέο ησλ κέζσλ ελεκέξσζεο θαη κε θπβεξλεηηθψλ νξγαλψζεσλ κεηαλαζηψλ, ζηηο 3 Ηαλνπαξίνπ, έλαο άλδξαο απφ ην Κπαγθιαληέο ζθνηψζεθε πέθηνληαο ζε έλα ξέκα κεηά απφ ζπκπινθή κε ηελ αζηπλνκία. Ξξνεγνπκέλσο, ηνλ Νθηψβξην 2008, έλαο Ξαθηζηαλφο είρε ζθνησζεί ζην ίδην ζεκείν. Ζ αζηπλνκία αξλήζεθε νπνηαδήπνηε αλάκεημε ζηα πεξηζηαηηθά απηά πνπ έιαβαλ ρψξα θνληά ζηα θεληξηθά γξαθεία ηεο ππεξεζίαο αιινδαπψλ ηεο αζηπλνκίαο φπνπ εθαηνληάδεο κεηαλάζηεο ζπγθεληξψλνληαλ θάζε εβδνκάδα γηα λα ππνβάινπλ αίηεζε γηα άζπιν. Θάπνηεο κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο (ΚΘΝ) πνπ εθπξνζσπνχλ νκάδεο Κνπζνπικάλσλ θαη κεηαλαζηψλ επέθξηλαλ ηελ αζηπλνκία γηα βηαηφηεηα θαη θαθή νξγάλσζε ησλ δηαδηθαζηψλ παξνρήο αζχινπ. Ρνλ Νθηψβξην, ηα κέζα ελεκέξσζεο αλέθεξαλ φηη ν λένο πνπξγφο Ξξνζηαζίαο ηνπ Ξνιίηε είρε γηα πξψηε θνξά ζχζθεςε κε εγέηεο ηεο Ξαθηζηαληθήο θνηλφηεηαο γηα λα ζπδεηήζεη ηξφπνπο απνθπγήο ηέηνησλ πεξηζηαηηθψλ ζην κέιινλ.

3 ΕΛΛΑΔΑ 3 Πην ηέινο ηνπ έηνπο ήηαλ αθφκα ζε εθθξεκφηεηα ε δίθε ελφο ζπλνξηνθχιαθα πνπ είρε ππξνβνιήζεη θαη ζθνηψζεη έλαλ Αιβαλφ κεηαλάζηε, ν νπνίνο πξνζπαζνχζε λα δηαζρίζεη παξάλνκα ηα ειιελναιβαληθά ζχλνξα ην Πηηο 4 Φεβξνπαξίνπ, ν Δπίηξνπνο Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ ηνπ Ππκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο δήισζε φηη απφ ην 1995, ηνπιάρηζηνλ 108 άηνκα ζθνηψζεθαλ πξνζπαζψληαο λα δηαζρίζνπλ ηα ζχλνξα θαη άιια 187 άηνκα ηξαπκαηίζηεθαλ ζνβαξά ζε πεξηθξαγκέλα λαξθνπέδηα ζηελ πεξηνρή ηνπ Έβξνπ, θαηά κήθνο ησλ ειιελνηνπξθηθψλ ζπλφξσλ. Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο δελ αλαθέξζεθαλ ζάλαηνη ζε λαξθνπέδηα. β. Δμαθάληζε Γελ ππήξμαλ αλαθνξέο εμαθαλίζεσλ κε πνιηηηθά θίλεηξα. γ. Βαζαληζηήξηα θαη Άιινη Ρξφπνη Πθιεξήο, Απάλζξσπεο ή Ραπεηλσηηθήο Κεηαρείξηζεο ή Ρηκσξίαο Ζ λνκνζεζία απαγνξεχεη ηέηνηεο πξαθηηθέο θαη πξνβιέπεη εγγπήζεηο ζε χπνπηνπο γηα εγθιεκαηηθέο πξάμεηο θαη ζε παξάλνκνπο κεηαλάζηεο πνπ θξαηνχληαη. Όκσο, ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, αξθεηέο δηεζλείο θαη κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο θαηήγγεηιαλ θαθνπνίεζε απφ αζηπλνκηθνχο θαη ιηκεληθνχο, ηδηαίηεξα κεηαλαζηψλ ρσξίο ηαμηδησηηθά έγγξαθα, αηφκσλ αηηνχλησλ άζπιν θαη Ονκά. Ρνλ Ηαλνπάξην θαη ηνλ Κάξηην, ζηελ πφιε ηεο Ξάηξαο, κεηαλάζηεο ηζρπξίζηεθαλ φηη ιηκεληθνί θαη ππάιιεινη λαπηηιηαθήο εηαηξείαο ηνπο έδεηξαλ θαη ηνπο θαθνπνίεζαλ. Ρνλ Ηαλνπάξην, κάξηπξεο ηζρπξίζηεθαλ φηη έλαο ιηκεληθφο ρηχπεζε έλαλ κεηαλάζηε κε θινκπ θαη ηνλ ηξαπκάηηζε ζνβαξά ζην δάρηπιν. Πηηο 9 Καΐνπ, ζχκθσλα κε ηε Γηεζλή Ακλεζηία, ηνπηθέο ΚΘΝ θαη ηα κέζα ελεκέξσζεο, κηα απηφθιεηε νκάδα ε νπνία πεξηιάκβαλε κέιε ηεο αθξνδεμηάο νξγάλσζεο Σξπζή Απγή, πξνζπάζεζε λα θαηαιάβεη εμ εθφδνπ έλα εγθαηαιειεηκκέλν δηθαζηηθφ θηήξην ζην θέληξν ηεο Αζήλαο ην νπνίν είρε θαηαιεθζεί απφ παξάλνκνπο κεηαλάζηεο. Πηελ ζπκπινθή πνπ αθνινχζεζε, ηξαπκαηίζηεθαλ νξηζκέλνη αθηηβηζηέο αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ. Θάπνηεο ΚΘΝ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηα δηθαηψκαηα ησλ κεηαλαζηψλ θαηεγφξεζαλ ηελ αζηπλνκία γηα ζσκαηηθή θαη ιεθηηθή βία ζηε δηάξθεηα επηρεηξήζεσλζθνχπαο θαη εμαθξίβσζεο ζηνηρείσλ, αιιά θαη γηα ηελ θαηαζηξνθή πξνζσπηθψλ αληηθεηκέλσλ θαη εγγξάθσλ. Ν Ππλήγνξνο ηνπ Ξνιίηε γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα δήισζε φηη ε αζηπλνκία εμαθνινπζεί λα δηεμάγεη ειέγρνπο εμαθξίβσζεο ζηνηρείσλ, ζσκαηηθέο έξεπλεο θαη έξεπλεο ζε

4 ΕΛΛΑΔΑ 4 απηνθίλεηα, βαζηδφκελε ζε θπιεηηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη φηη έρεη σο ζηφρν ζπγθεθξηκέλεο ζπλνηθίεο ζηηο νπνίεο είλαη γλσζηφ φηη θαηνηθνχλ κεηαλάζηεο. Πηηο 30 Ηνπλίνπ, ε Δπηηξνπή γηα ηελ Ξξφιεςε ησλ Βαζαληζηεξίσλ (CPT) ηνπ Ππκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο δεκνζίεπζε κηα έθζεζε ζρεηηθά κε ηελ επίζθεςή ηεο ζηε ρψξα ηνλ Πεπηέκβξην Ζ CPT αλέθεξε φηη είρε ιάβεη πνιιά παξάπνλα απφ άηνκα ππφ θξάηεζε γηα αζηπλνκηθή βία, φπσο θισηζηέο, γξνζηέο θαη ρηππήκαηα κε θινκπ. Ππρλά, νη ηζρπξηζκνί απηνί αθνξνχζαλ ζε βία πνπ αζθήζεθε θαηά ηε δηάξθεηα αλάθξηζεο. Θάπνηνο θξαηνχκελνο ηζρπξίζηεθε φηη έλαο αζηπλνκηθφο ηνλ απείιεζε θαηά ηε δηάξθεηα έξεπλαο ζην ζπίηη ηνπ, θξαηψληαο έλα δεζηφ ειεθηξηθφ ζίδεξν θνληά ζην θεθάιη ηνπ. Θάπνηνο άιινο ηζρπξίζηεθε φηη εμαλαγθάζηεθε λα γδπζεί κέζα ζε έλα αζηπλνκηθφ ηκήκα θαη φηη νη αζηπλνκηθνί ηνλ γεινηνπνηνχζαλ. Αληίζεηα, ε CPT ζεκείσζε κείσζε ησλ ηζρπξηζκψλ γηα αζηπλνκηθή βία απφ θξαηνχκελνπο παξάλνκνπο κεηαλάζηεο, απφ ην 2007 ζην 2008, ηελ νπνία ραξαθηήξηζε σο «ζπγθξαηεκέλν βήκα πξνφδνπ». Ωζηφζν, νη κεηαλάζηεο ζπλέρηζαλ λα παξαπνληνχληαη ζηελ CPT φηη νη αζηπλνκηθνί ηνχο ραζηνχθηδαλ, ηνπο θισηζνχζαλ, ηνπο απεηινχζαλ θαη εθηφμεπαλ ιεθηηθέο απεηιέο ελαληίνλ ηνπο. Γηα παξάδεηγκα, έλαο θξαηνχκελνο κεηαλάζηεο ηζρπξίζηεθε φηη νη αζηπλνκηθνί ηνλ είραλ δείξεη θαη ε ηαηξηθή εμέηαζε ηεο CPT έδεημε φηη είρε ζπαζκέλν ην δπγσκαηηθφ ηνπ θαη έλα δάρηπιν. Ζ θπβέξλεζε εμαθνινχζεζε λα κε δηαζέηεη ζπζηεκαηηθφ ηξφπν απνηξνπήο ηέηνησλ πεξηζηαηηθψλ βίαο. Ζ έθζεζε ζεκείσζε φηη δελ ππήξραλ πξφηππα ηαηξνδηθαζηηθψλ εμεηάζεσλ αηφκσλ πνπ ηζρπξίδνληαη φηη έπεζαλ ζχκαηα βίαο, νχηε ηνπο παξείρεην πξφζβαζε ζε δηθεγφξν ή γηαηξφ ζπζηεκαηηθά. Πχκθσλα κε δεκνζηεχκαηα ηνπ ηχπνπ, ηνλ Ηνχιην, κηα πεξίπνινο ηνπ ιηκεληθνχ έβγαιε απφ κηα θνπζθσηή βάξθα 12 Πνκαινχο κεηαλάζηεο, ηνπο έδεζε ηα ρέξηα θαη ηνπο έδεηξε. Νη κεηαλάζηεο ηζρπξίζηεθαλ φηη νη ιηκεληθνί ηνχο μαλαέβαιαλ ζηε βάξθα, ηελ ηξχπεζαλ θαη ηνπο εγθαηέιεηςαλ. Αξγφηεξα, νη κεηαλάζηεο δηαζψζεθαλ απφ έλα ηνπξηζηηθφ ζθάθνο. Νη αζηπλνκηθνί θαθνκεηαρεηξίδνληαλ ηνπο Ονκά. Γηα παξάδεηγκα, ηνλ Κάην, ε Γηεζλήο Ακλεζηία αλέθεξε φηη ε αζηπλνκία έδεηξε γηα πνιιέο ψξεο έλαλ Ονκά ηνλ Ηνχλην 2008, ζην Ρκήκα Αραξλψλ.. Πηηο 28 Απγνχζηνπ, ε Δπηηξνπή ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ γηα ηελ Δμάιεηςε ησλ Φπιεηηθψλ Γηαθξίζεσλ (CERD) εμέθξαζε αλεζπρία γηα ηελ ππεξβνιηθή ρξήζε βίαο απφ αζηπλνκηθνχο θαηά αηφκσλ πνπ αλήθνπλ ζε εππαζείο νκάδεο θαη ηδηαίηεξα Ονκά. Ρνλ Κάξηην 2008, ν γξακκαηέαο ηνπ Ππιιφγνπ Αιβαλψλ Κεηαλαζηψλ Ιάξηζαο ηζρπξίζηεθε φηη είρε ρηππεζεί ζηα δάρηπια, είρε γξνλζνθνπεζεί θαη

5 ΕΛΛΑΔΑ 5 θισηζεζεί απφ αζηπλνκηθνχο ηεο Θεζζαινλίθεο. Ζ εθδίθαζε ηεο κήλπζήο ηνπ εθθξεκνχζε ζην δηθαζηήξην ζην ηέινο ηνπ έηνπο. Ρνλ Ηνχλην 2008, ηα κέζα ελεκέξσζεο αλέθεξαλ φηη επηά αζηπλνκηθνί θαη ν δηνηθεηήο ηνπ αζηπλνκηθνχ ηκήκαηνο Θνξίλζνπ βαζάληζαλ, θαθνπνίεζαλ θη χζηεξα εγθαηέιεηςαλ έλαλ δηαλνεηηθά άξξσζην Ονπκάλν πνιίηε. Νη αζηπλνκηθνί ηέζεθαλ ζε δηαζεζηκφηεηα θαη ν Δηζαγγειέαο δηέηαμε ηε δηεξεχλεζε ηεο ππφζεζεο, ηα απνηειέζκαηα ηεο νπνίαο εθθξεκνχζαλ ζην ηέινο ηνπ έηνπο. Ζ Δπηηξνπή γηα ηελ Δμάιεηςε ησλ Φπιεηηθψλ Γηαθξίζεσλ (CERD) θαη ΚΘΝ φπσο ην Διιεληθφ Ξαξαηεξεηήξην ησλ Ππκθσληψλ ηνπ Διζίλθη (GHM) ζπλέρηζαλ λα θαηαγγέιινπλ θαθνπνίεζε Ονκά απφ ηελ αζηπλνκία, θαη πξναζπηζηέο αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ θαηήγγεηιαλ φηη ην δηθαζηηθφ ζχζηεκα δελ είρε αζθήζεη απνηειεζκαηηθή πνηληθή δίσμε ελαληίνλ αζηπλνκηθψλ πνπ είραλ ηέηνηεο ζπκπεξηθνξέο. Ρνλ Νθηψβξην, ηα κέζα ελεκέξσζεο αλέθεξαλ ηελ πεξίπησζε πέληε αζηπλνκηθψλ νη νπνίνη θέξνληαη φηη θάιπςαλ έλα ζπλάδειθφ ηνπο πνπ θαθνπνίεζε έλαλ πνιίηε ην Απεδείρζε φηη ν αζηπλνκηθφο, ε βηαηνπξαγία ηνπ νπνίνπ είρε σο απνηέιεζκα λα ράζεη ην κάηη ηνπ ην ζχκα, είρε δψζεη ςεχηηθν άιινζη. Ζ εκεξνκελία ηεο δίθεο ησλ πέληε αζηπλνκηθψλ νξίζηεθε, αιιά κέρξη ην ηέινο ηνπ έηνπο δελ είρε ιάβεη ρψξα, ελψ θαη ε δίθε ηνπ αζηπλνκηθνχ πνπ είρε θαθνπνηήζεη ηνλ πνιίηε, εθθξεκνχζε ζην ηέινο ηνπ έηνπο. Ζ ππφζεζε ηνπ Θεφδσξνπ Πηεθάλνπ, ελφο άλδξα Ονκά ν νπνίνο ηζρπξίζηεθε φηη έλαο αζηπλνκηθφο είρε βηαηνπξαγήζεη ελαληίνλ ηνπ ην 2001 ζηελ Θεθαινληά, εθθξεκνχζε ζην Δπξσπατθφ Γηθαζηήξην Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ (ECHR) ζην ηέινο ηνπ έηνπο. Ρν 2007, ν Πηεθάλνπ πξνζέθπγε ζην ECHR κε λνκηθή βνήζεηα απφ ην GHM, ηζρπξηδφκελνο θαθνπνίεζε, κεγάιε δηάξθεηα ησλ δηθαζηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη φηη νη αξρέο δελ είραλ δηεξεπλήζεη άκεζα ηελ ππφζεζή ηνπ ιφγσ ηεο εζληθήο θαηαγσγήο ηνπ. Ζ ππφζεζε εθθξεκνχζε ζην ηέινο ηνπ έηνπο. Ρνλ Ηνχιην 2008, ε Δπηηξνπή Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ δηαπίζησζε φηη ε ρψξα είρε παξαβηάζεη ηηο δηαηάμεηο ελφο δηεζλνχο ζπκθψλνπ πνπ απαγνξεχεη ηα βαζαληζηήξηα ζηελ ππφζεζε ηνπ Αλδξέα Θαιακηψηε, ελφο άλδξα Ονκά, ν νπνίνο ηζρπξίζηεθε φηη ππήξμε ζχκα αζηπλνκηθήο βίαο ην Ζ Δπηηξνπή έδσζε ζηελ Διιάδα πξνζεζκία έμη κελψλ γηα λα παξάζρεη ζην ζχκα ηελ αλάινγε απνδεκίσζε θαη λα ππνβάιεη έθζεζε ζηελ Δπηηξνπή ζρεηηθά κε ηα κέηξα πνπ ζα έπαηξλε γηα λα απνηξέςεη παξφκνηεο παξαβηάζεηο ζην κέιινλ. Πην ηέινο ηνπ έηνπο, ε θπβέξλεζε δελ είρε ιάβεη θαλέλα δηνξζσηηθφ κέηξν.

6 ΕΛΛΑΔΑ 6 Ζ εκεξνκελία ηεο δίθεο ελφο αζηπλνκηθνχ ν νπνίνο θαηεγνξείηαη γηα απφπεηξα βηαζκνχ κηαο γπλαίθαο ην 2007, δελ είρε αθφκε νξηζζεί ζην ηέινο ηνπ έηνπο. Ππλζήθεο ζηηο Φπιαθέο θαη ζηα Θξαηεηήξηα Νη ζπλζήθεο ζηηο θπιαθέο θαη ζηα θξαηεηήξηα δελ αληαπνθξίλνληαη ζηα δηεζλή πξφηππα. Ξαξαηεξεηέο ζεκεηψλνπλ φηη ν αξηζκφο ησλ θξαηνπκέλσλ είλαη ππεξβνιηθφο, θαη νη ζπλζήθεο εμεπηειηζηηθέο, απάλζξσπεο θαη αλζπγηεηλέο. Νη θαθέο ζπλζήθεο πξνθάιεζαλ πνιιαπιέο δηακαξηπξίεο ζηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ εληφο ησλ θπιαθψλ. ΚΘΝ θαη κέζα ελεκέξσζεο αλέθεξαλ φηη νη γπλαίθεο θξαηνχκελεο ππνβάιινληαλ ζε ζπζηεκαηηθνχο ζσκαηηθνχο ειέγρνπο ησλ θνηινηήησλ ηνπ ζψκαηφο ηνπο. Γηεζλείο νξγαληζκνί επέθξηλαλ ηηο ζπλζήθεο θξάηεζεο κεηαλαζηψλ ζε νξηζκέλα θέληξα θξάηεζεο θαη αζηπλνκηθά ηκήκαηα. Αλέθεξαλ ππεξβνιηθφ αξηζκφ θξαηνπκέλσλ, αλζπγηεηλέο εγθαηαζηάζεηο, έιιεηςε ππαίζξησλ ρψξσλ θαη ρψξσλ άζθεζεο, θαζψο θαη ηελ αλάκεημε αζπλφδεπησλ αλειίθσλ κε ελήιηθεο θαη γπλαηθψλ κε άληξεο θξαηνχκελνπο. Αλαθέξζεθε φηη θάπνηεο αξρέο δελ ελεκέξσζαλ ηνπο θξαηνχκελνπο γηα ηα δηθαηψκαηά ηνπο. ΚΘΝ θαη δηεζλείο νξγαληζκνί αλέθεξαλ φηη νη ζπλζήθεο ζε νξηζκέλα κηθξά αζηπλνκηθά ηκήκαηα θαη ηκήκαηα ζπλνξηνθπιαθήο ήηαλ ηδηαίηεξα θαθέο. Ρν πνπξγείν Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ αλέθεξε φηη ηνλ Ηνχλην, ν ζπλνιηθφο αξηζκφο θξαηνπκέλσλ ζηηο θπιαθέο αλεξρφηαλ ζε άηνκα (κεησκέλνο θαηά 470 άηνκα απφ ηνλ Πεπηέκβξην 2008), ελψ ε επίζεκε ρσξεηηθφηεηα ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηήκαηνο ήηαλ θξαηνχκελνη. Πηελ αλαθνξά ηνπ Ηνπλίνπ γηα ηηο ζπλζήθεο ζηηο θπιαθέο θαη ζηα θξαηεηήξηα, ε Δπηηξνπή γηα ηελ Ξξφιεςε ησλ Βαζαληζηεξίσλ (CPT) επέθξηλε γεληθψο ηελ θπβέξλεζε γηα ηηο απαξάδεθηεο ζπλζήθεο ζηηο θπιαθέο θαη παξαηήξεζε φηη απφ ην 1993 δελ ππήξμε θακία βειηίσζε ζε πξνβιήκαηα φπσο έιιεηςε πξφζβαζεο ζε ηαηξηθή πεξίζαιςε θαη δηθεγφξνπο θαη ηαηξνδηθαζηηθψλ εμεηάζεσλ θξαηνπκέλσλ πνπ ηζρπξίζζεθαλ φηη είραλ θαθνπνηεζεί.. Ζ CPT επαλέιαβε πνιιέο επηθξηηηθέο απφςεηο πνπ είρε ζπκπεξηιάβεη θαη ζηηο εθζέζεηο ηεο ην 2006 θαη ην 2008, φηη νη ζπλζήθεο ζε πνιιά αζηπλνκηθά ηκήκαηα θαη ηκήκαηα ζπλνξηνθπιαθήο ήηαλ θαθέο, κε ηα ηκήκαηα λα θξαηνχλ ππεξβνιηθά κεγάιν αξηζκφ θξαηνπκέλσλ ππφ αλζπγηεηλέο ζπλζήθεο, λα έρνπλ έιιεηςε ππαίζξησλ ρψξσλ άζθεζεο θαη λα πξνζθέξνπλ πεξηνξηζκέλε πξφζβαζε ζε ηαηξηθή πεξίζαιςε. Ζ CPT αλέθεξε φηη νη ρεηξφηεξεο εγθαηαζηάζεηο πνπ βξήθε ήηαλ ην αζηπλνκηθφ ηκήκα θαη ην ηκήκα ζπλνξηνθπιαθήο ηεο Μάλζεο, ηηο νπνίεο πεξηέγξαςε σο ζθνηεηλά,

7 ΕΛΛΑΔΑ 7 βξψκηθα, δχζνζκα θαη εηνηκφξξνπα θηήξηα θαη ζπλέζηεζε ην θιείζηκν θαη ηελ αλαθαίληζή ηνπο. Δπίζεο, ε έθζεζε ηεο CPT αλέθεξε φηη εγθαηαζηάζεηο ησλ αζηπλνκηθψλ ηκεκάησλ πνπ πξννξίδνληαη γηα βξαρππξφζεζκε θξάηεζε, ρξεζηκνπνηνχληαη γηα παξαηεηακέλε θξάηεζε, φηη νη πεξηζζφηεξεο ηνπαιέηεο θαη ηα ληνπο ήηαλ βξψκηθα, ζπρλά ιεηηνπξγνχζαλ αλεπαξθψο θαη φηη ηα πεξηζζφηεξα θξαηεηήξηα δελ δηέζεηαλ θνπδνχληα γηα λα εηδνπνηνχλ νη θξαηνχκελνη φηη ζέινπλ λα πάλε ζηελ ηνπαιέηα. Δπίζεο, ε CPT αλαθάιπςε φηη ζπαλίσο νη θξαηνχκελνη ελεκεξψλνληαλ γηα ηα δηθαηψκαηά ηνπο ζε γιψζζα θαηαλνεηή ζε απηνχο. Ζ CPT επέθξηλε ηελ θπβέξλεζε γηα ηελ έιιεηςε αλεμάξηεηεο αξρήο επηζεψξεζεο ησλ θπιαθψλ θαη δηεξεχλεζεο θαηαγγειηψλ θαθνπνίεζεο. Πηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, νη θαθέο ζπλζήθεο θαη ν ππεξβνιηθφο αξηζκφο θξαηνπκέλσλ νδήγεζαλ ζε πνιιαπιέο ηαξαρέο ζηηο θπιαθέο. Ρνλ Απξίιην, νη ηξφθηκνη ησλ θπιαθψλ Καιαλδξίλνπ μεζεθψζεθαλ κεηά ηνλ ηζρπξηζκφ ηνπ θξαηνχκελνπ Γηάλλε Γεκεηξάθε φηη ππέζηε μπινδαξκφ. Νη ηαξαρέο εμαπιψζεθαλ θαη ζε άιιεο θπιαθέο ηεο ρψξαο. Ρνλ Κάην, ηα κέζα ελεκέξσζεο αλέθεξαλ φηη ζηηο θπιαθέο Γηαβαηψλ, νη νπνίεο επηζήκσο έρνπλ ρσξεηηθφηεηα 250 αηφκσλ, θξαηνχληαλ 611 άηνκα. Ρνλ Ηνχιην, νη θξαηνχκελνη ησλ θπιαθψλ Λαππιίνπ νξγάλσζαλ δηακαξηπξία θαηά ησλ ζπλζεθψλ ζπλσζηηζκνχ. Ζ θπιαθή είρε 520 θξαηνχκελνπο, ελψ έρεη ζρεδηαζηεί γηα λα ζηεγάδεη ηνλ κηζφ αξηζκφ θξαηνπκέλσλ. Ρνλ Λνέκβξην, ηα κέζα ελεκέξσζεο αλέθεξαλ φηη νη θξαηνχκελνη ζε αξθεηέο θπιαθέο έθαλαλ απεξγία πείλαο δηακαξηπξφκελνη γηα ηηο ζπλζήθεο δηαβίσζεο θαη ηνλ ζπλσζηηζκφ ζηηο θπιαθέο. Πχκθσλα κε δεκνζηεχκαηα ζηηο θπιαθέο ηνπ Αγίνπ Πηεθάλνπ νη νπνίεο πξννξίδνληαλ λα ζηεγάζνπλ 360 θξαηνχκελνπο, ππήξραλ 710 θξαηνχκελνη. Ρνλ Λνέκβξην 2008, κεηά απφ απεξγία πείλαο 18 εκεξψλ πεξίπνπ θξαηνπκέλσλ νη νπνίνη δηακαξηχξνληαλ γηα ηνλ ππεξπιεζπζκφ ζηηο θπιαθέο, ην πνπξγείν Γηθαηνζχλεο αλαθνίλσζε φηη ζα πξνέβαηλε ζε πξφσξε απνθπιάθηζε κέρξη θαη θπιαθηζκέλσλ θαη φηη ζα ειάκβαλε λέα κέηξα γηα ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ ζηηο θπιαθέο. Νη πξφσξεο απνθπιαθίζεηο άξρηζαλ ηνλ Γεθέκβξην 2008, αιιά κέρξη ηνλ Πεπηέκβξην είραλ απνθπιαθηζηεί ιηγφηεξνη απφ θξαηνπκέλνπο. Ρνλ Νθηψβξην, ν λένο πνπξγφο Ξξνζηαζίαο ηνπ Ξνιίηε δηέηαμε ηελ απνθπιάθηζε παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ πνπ βξίζθνληαλ ζε θέληξα θξάηεζεο. ΚΘΝ θαη κέζα ελεκέξσζεο αλέθεξαλ φηη γπλαίθεο θξαηνχκελεο γηα ππνβάιινληαλ ζε αηηκσηηθέο θαη εμεπηειηζηηθέο έξεπλεο ησλ θνηινηήησλ ηνπ

8 ΕΛΛΑΔΑ 8 ζψκαηφο ηνπο. Ρνλ Κάξηην, γπλαίθεο θξαηνχκελεο ζηηο θπιαθέο Διαηψλα, ζηε Θήβα, δηακαξηπξήζεθαλ γηα ηελ ηαθηηθή θνιπηθή έξεπλα ζηελ νπνία ππνβάιινληαλ ζπρλά απφ κε εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ ησλ θπιαθψλ θαη ρσξίο ηδησηηθφηεηα. Ζ θξαηνχκελε Θαηεξίλα Γνπιηψλε, αθηηβίζηξηα ππέξ ησλ δηθαησκάησλ ησλ θπιαθηζκέλσλ, πέζαλε θαηά ηε κεηαγσγή ηεο ζε άιιε θπιαθή απφ ππεξβνιηθή δφζε λαξθσηηθψλ, φπσο αλέθεξαλ νη αξρέο. Ζ Γηεζλήο Ακλεζηία δήηεζε λα γίλεη πιήξεο δηεξεχλεζε ησλ ζπλζεθψλ ζαλάηνπ ηεο Γνπιηψλε, αιιά θαη ησλ θαηαγγειηψλ ηεο γηα ηαπεηλσηηθή θαη απάλζξσπε κεηαρείξηζε ησλ θξαηνπκέλσλ γπλαηθψλ. Ρνλ Κάην, ζηελ έθζεζή ηνπ πξνο ην θνηλνβνχιην, ν Ππλήγνξνο ηνπ Ξνιίηε γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα δήισζε φηη είρε δερζεί θαηαγγειίεο απφ γπλαίθεο θξαηνχκελεο φηη ππνβάιινληαλ ζπζηεκαηηθά ζε θνιπηθή έξεπλα θάζε θνξά πνπ έθεπγαλ απφ ηηο θπιαθέο (π.ρ. γηα λα εκθαληζηνχλ ζην δηθαζηήξην ή γηα λα πάλε ζην λνζνθνκείν) θαη φηη φηαλ επέζηξεθαλ, ηηο ππνρξέσλαλ λα πάξνπλ θαζαξηηθά θαη ηηο έβαδαλ ζηελ απνκφλσζε γηα πέληε κέξεο. Νη θξαηνχκελεο θαηήγγεηιαλ φηη ζ απηφ ην δηάζηεκα, παξαθνινπζνχληαλ απφ θάκεξεο φηαλ πήγαηλαλ ζηελ ηνπαιέηα. Ν Βνεζφο Ππλήγνξνο ηνπ Ξνιίηε δήισζε φηη απηή ε πξαθηηθή είλαη απάλζξσπε θαη ηαπεηλσηηθή θαη παξαηήξεζε φηη ή έξεπλα ζσκαηηθψλ θνηινηήησλ πξέπεη λα δηεμάγεηαη θαη εμαίξεζε θαη κεηά απφ αμηνιφγεζε ησλ πηζαλψλ θηλδχλσλ. Δπίζεο, ν Βνεζφο Ππλήγνξνο ηνπ Ξνιίηε επαλέιαβε ηελ εηζήγεζε ηεο Δπηηξνπήο ηνπ Ππκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο γηα ηελ Ξξφιεςε ησλ Βαζαληζηεξίσλ (CPT) ηνπ 2006, φηη ηέηνηεο έξεπλεο πξέπεη λα γίλνληαη κφλν απφ ηαηξηθφ πξνζσπηθφ, κε έγθξηζε εηζαγγειέα, ζε ρψξνπο κε ηδησηηθφηεηα θαη κε ηξφπν πνπ λα πξνζηαηεχεηαη ε αμηνπξέπεηα ησλ θπιαθηζκέλσλ. Ξνιιέο αλζξσπηζηηθέο νξγαλψζεηο ζπλέρηζαλ λα επηθξίλνπλ ηηο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηηο εγθαηαζηάζεηο γηα ηνπο παξάλνκνπο κεηαλάζηεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θξαηεηεξίσλ, αζηπλνκηθψλ ηκεκάησλ θαη ζπλνξηαθψλ ζηαζκψλ. Ρν γξαθείν ηνπ Ύπαηνπ Αξκνζηή ηνπ Ν.Ζ.Δ. γηα ηνπο Ξξφζθπγεο (UNHCR) θαη ΚΘΝ έθαλαλ παξφκνηεο παξαηεξήζεηο κε απηέο ηεο CPT, ζεκεηψλνληαο φηη νη ζπλζήθεο ζηα θέληξα θξάηεζεο παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ ήηαλ απαξάδεθηεο θαη ζπληζηνχζαλ ζνβαξή παξαβίαζε ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ. Ζ CPT ζεκείσζε φηη κνινλφηη ε θπβέξλεζε είρε λα αληηκεησπίζεη ζεκαληηθή εηζξνή παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ, ε εηζξνή απηή δελ κπνξνχζε λα δηθαηνινγήζεη ηνλ ππεξπιεζπζκφ, ηηο αλζπγηεηλέο ζπλζήθεο θαη ηελ έιιεηςε λνκηθήο βνήζεηαο θαη ηαηξηθήο πεξίζαιςεο γηα ηνπο θξαηνχκελνπο κεηαλάζηεο. Ρνλ Ηνχιην, δηπισκαηηθνί παξαηεξεηέο αλέθεξαλ φηη ην Ιηκελαξρείν ηεο Ξάηξαο ζπλέρηδε λα ρξεζηκνπνηεί κεηαιιηθά εκπνξεπκαηνθηβψηηα πνπ είραλ κεηαηξαπεί ζε θξαηεηήξηα κεηαλαζηψλ.

9 ΕΛΛΑΔΑ 9 Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ν Βνεζφο Ππλήγνξνο ηνπ Ξνιίηε γηα ηα δηθαηψκαηα ησλ παηδηψλ, ε UNHCR θαη ΚΘΝ αλέθεξαλ φηη νη ζπλζήθεο ζην θέληξν θξάηεζεο ηεο Ξαγαλήο ήηαλ ηαπεηλσηηθέο, απάλζξσπεο θαη αλζπγηεηλέο. Νη Γηαηξνί Σσξίο Πχλνξα (MSF) πεξηέγξαςαλ ηελ θαηάζηαζε ηνπ θέληξνπ σο «κφληκε αλζξσπηζηηθή θξίζε». Νη θξαηνχκελνη θνηκνχληαλ ζην πάησκα ζε θειηά πνπ ζπρλά πιεκκχξηδαλ λ απφ λεξφ θαη δελ είραλ απιή, ελψ ην θέληξν πνπ ήηαλ ζρεδηαζκέλν γηα 300 άηνκα, θηινμελνχζε 830, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ αζπλφδεπησλ αλειίθσλ. Κεηά ηηο εθινγέο ηνπ Νθησβξίνπ, ε λέα θπβέξλεζε επέθξηλε ηηο ζπλζήθεο ηεο Ξαγαλήο, έθιεηζε πξνζσξηλά ην θέληξν θξάηεζεο γηα αλαθαίληζε, απειεπζέξσζε θάπνηνπο θξαηνχκελνπο θαη κεηέθεξε άιινπο ζε θέληξν θξάηεζεο ηεο Σίνπ. Πηηο 11 Ηνπλίνπ, ην Δπξσπατθφ Γηθαζηήξην Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ (ECHR) εμέδσζε απφθαζε ελαληίνλ ηεο Διιάδνο ζηελ ππφζεζε Π.Γ. θαηά ηεο Διιάδνο, κε ηελ παξαηήξεζε φηη νη ζπλζήθεο ζην θέληξν θξάηεζεο Πνπθιίνπ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο έιιεηςεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο, εγθαηαζηάζεσλ ζσκαηηθήο άζθεζεο, επαθήο κε ηνλ έμσ θφζκν, θαζψο θαη ε ππεξβνιηθά κεγάιε δηάξθεηα θξάηεζεο, ζπληζηνχζαλ ηαπεηλσηηθή ζπκπεξηθνξά. Ζ Γηεζλήο Ακλεζηία επηζήκαλε ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε θαζψο θαη ηηο «θξηθηέο θαη αλζπγηεηλέο ζπλζήθεο θαη ηνλ ππεξβνιηθφ αξηζκφ θξαηνπκέλσλ» ζηα θέληξα θξάηεζεο κεηαλαζηψλ. Ζ έθζεζε ηεο 30 εο Ηνπλίνπ ηεο CPT επαλέιαβε πνιιέο απφ ηηο επηθξίζεηο πνπ είρε αλαθέξεη ην 2008 ζρεηηθά κε ηηο ζπλζήθεο δηαβίσζεο παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ θξαηνχκελσλ ζε αζηπλνκηθά ηκήκαηα θαη θέληξα θξάηεζεο. Δπηζήκαλε σο πξνβιήκαηα ηνλ ππεξβνιηθφ αξηζκφ θξαηνπκέλσλ, πνιιέο εγθαηαζηάζεηο κε ιίγν ή θαζφινπ θπζηθφ θσηηζκφ, έιιεηςε θαηάιιεινπ εμαεξηζκνχ, βξψκηθνπο θνηλφρξεζηνπο ρψξνπο, ηνπαιέηεο θαη ληνπο φπνπ ε πξφζβαζε ήηαλ πεξηνξηζκέλε, βξψκηθα ζηξψκαηα θαη θνπβέξηεο πνπ θακηά θνξά νη θξαηνχκελνη αλαγθάδνληαλ λα κνηξαζηνχλ, έιιεηςε θνπδνπληψλ γηα λα εηδνπνηνχλ νη θξαηνχκελνη φηη ζέινπλ λα πάλε ζηελ ηνπαιέηα, πεξηζηαζηαθή θαη θακηά θνξά αλχπαξθηε ηαηξηθή πεξίζαιςε, έιιεηςε ρψξσλ άζθεζεο θαη αλνηθηψλ ππαίζξησλ ρψξσλ, θαηάζρεζε θηλεηψλ ηειεθψλσλ θαη πνιχ πεξηνξηζκέλεο επθαηξίεο επηθνηλσλίαο κε άηνκα εθηφο ηεο θπιαθήο ή κε δηθεγφξν. Ρέινο, ππήξραλ αλεπαξθείο πνζφηεηεο εηδψλ πγηεηλήο, φπσο ζαπνχληα, ζακπνπάλ θαη ραξηί ηνπαιέηαο γηα ηνπο θξαηνχκελνπο. Ζ CPT αλέθεξε φηη, βαζηθά, νη θξαηνχκελνη κεηαλάζηεο πξέπεη λα κεηαθέξνληαη απφ ηνπο αζηπλνκηθνχο ή ζπλνξηνθχιαθεο ζε εμεηδηθεπκέλα θέληξα θξάηεζεο κεηαλαζηψλ κέζα ζε ιίγεο εκέξεο. Ωζηφζν, ζηελ πξάμε, ν ππεξβνιηθφο αξηζκφο θξαηνπκέλσλ ζεκαίλεη φηη, ελίνηε, νη κεηαλάζηεο θξαηνχκελνη θξαηνχληαη ζηα αζηπλνκηθά ηκήκαηα γηα αξθεηέο εβδνκάδεο ή θαη κήλεο. Ζ CPT εμέθξαζε ηδηαίηεξα ηελ αλεζπρία ηεο γηα ηελ πξαθηηθή θξάηεζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηα ίδηα θειηά, θαη ζεσξεί επηθίλδπλε ηελ

10 ΕΛΛΑΔΑ 10 έιιεηςε εηδηθψλ εγθαηαζηάζεσλ γηα γπλαίθεο φζνλ αθνξά ζηελ αζθάιεηα, ηδησηηθφηεηα θαη πγηεηλή ηνπο. Ζ έθζεζε ηεο CPT αλέθεξε φηη εηδηθά ζην θέληξν θξάηεζεο ηεο Κπηηιήλεο (Ιέζβνπ) θαη ζηα αζηπλνκηθά ηκήκαηα θαη ζπλνξηαθνχο ζηαζκνχο Μάλζεο, Φεξψλ, Ηάζκνπ, Δμαξρείσλ θαη Ρπρεξνχ, νη ζπλζήθεο είλαη ηδηαίηεξα θαθέο γηα ηνπο θξαηνχκελνπο κεηαλάζηεο. Αληίζεηα, ε CPT παξαηήξεζε φηη ζην θέληξν θξάηεζεο Φπιαθίνπ θαη ζηνλ ζπλνξηαθφ ζηαζκφ ηεο Θέξκεο, νη ζπλζήθεο θξάηεζεο ήηαλ θαιέο θαη νη ρψξνη θαζαξνί, θαιά θσηηζκέλνη θαη κε θαηάιιειν εμαεξηζκφ. Ρνλ Γεθέκβξην, δηπισκαηηθνί παξαηεξεηέο επηζθέθζεθαλ ην θέληξν θξάηεζεο ζηε Βέλλα θαη ηνλ ζπλνξηαθφ ζηαζκφ Φεξψλ. Πηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο Βέλαο θξαηνχλην 109 ελήιηθεο άλδξεο, ελψ ε ρσξεηηθφηεηα ήηαλ γηα 222 άηνκα. Νη θξαηνχκελνη είραλ πξφζβαζε ζε δεζηφ λεξφ θαη ηαηξηθή πεξίζαιςε, αιιά ηα ζηξψκαηα ήηαλ βξψκηθα θαη ηα θειηά είραλ έληνλε δπζνζκία θαη δελ είραλ θπζηθφ θσηηζκφ. Πηνλ ζπλνξηαθφ ζηαζκφ ησλ Φεξψλ ππήξραλ 17 άληξεο θαη 4 γπλαίθεο ζε ρσξηζηά θειηά. Νη ρψξνη ήηαλ θαζαξνί, αιιά ηα θειηά ήηαλ κηθξά θαη ν ρψξνο γηα ηαηξηθέο εμεηάζεηο αθαηάιιεινο. Ζ θπβέξλεζε επέηξεςε ηνλ έιεγρν ησλ ζπλζεθψλ ζε νξηζκέλεο θπιαθέο ζε νξηζκέλεο εγρψξηεο θαη δηεζλείο αλζξσπηζηηθέο νξγαλψζεηο, φπσο ε CPT, ε MSF, θαη ε Γηεζλήο Δπηηξνπή ηνπ Δξπζξνχ Πηαπξνχ (ICRC), φκσο άιιεο νξγαλψζεηο φπσο ε Δπηηξνπή γηα ηα Αλζξψπηλα Γηθαηψκαηα (HRW) θαη ηνπηθέο ΚΘΝ, παξαπνλέζεθαλ γηα πεξηζηαζηαθή θαη πεξηνξηζκέλε πξφζβαζε ζηηο θπιαθέο θαη ηαλ θέληξα θξάηεζεο. Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ε θπβέξλεζε ςήθηζε έλα λφκν ν νπνίνο επηηξέπεη ζηνλ Ππλήγνξν ηνπ Ξνιίηε λα δηεμάγεη επηζεσξήζεηο φισλ ησλ θπιαθψλ ηεο ρψξαο, κεηά απφ ζχληνκε εηδνπνίεζε. Ρνλ Πεπηέκβξην άξρηζαλ επηζθέςεηο ζηηο θπιαθέο απφ ζηειέρε ηνπ γξαθείνπ ηνπ Ππλεγφξνπ ηνπ Ξνιίηε. δ. Απζαίξεηε Πχιιεςε ή Θξάηεζε Ρν ζχληαγκα θαη ε λνκνζεζία απαγνξεχνπλ ηελ απζαίξεηε ζχιιεςε θαη θξάηεζε. Ωζηφζν, ε αζηπλνκία ζπλέρηζε λα δηεμάγεη επηρεηξήζεηο-ζθνχπα κεγάιεο θιίκαθαο θαη πξνέβε ζε πξνζσξηλή θξάηεζε κεγάινπ αξηζκνχ αιινδαπψλ, κεξηθέο θνξέο ζε άζιηεο ζπλζήθεο θαη ζε ζπλζήθεο ζπλσζηηζκνχ, ελψ δηεξεπλνχζε ην θαζεζηψο παξακνλήο ηνπο ζηε ρψξα. Ν ξφινο ηεο Αζηπλνκίαο θαη ησλ πεξεζηψλ Αζθαιείαο Ζ αζηπλνκία είλαη αξκφδηα γηα ηελ επηβνιή ηνπ λφκνπ θαη ηελ ηήξεζε ηεο ηάμεο εληφο ηεο ρψξαο, ελψ ην ιηκεληθφ ζψκα είλαη ππεχζπλν γηα ηελ επηβνιή ηνπ λφκνπ εληφο ησλ ειιεληθψλ ρσξηθψλ πδάησλ. Θαη νη δχν ππεξεζίεο ππάγνληαη ζηε δηθαηνδνζία ηνπ πνπξγείνπ Ξξνζηαζίαο ηνπ

11 ΕΛΛΑΔΑ 11 Ξνιίηε. Ζ επηβνιή ηνπ λφκνπ ζε θάπνηεο κεζνξηαθέο πεξηνρέο ηεξείηαη απφ θνηλνχ απφ ηελ αζηπλνκία θαη ηνλ ζηξαηφ. Γεληθψο, νη πνιηηηθέο αξρέο δηαηήξεζαλ απνηειεζκαηηθφ έιεγρν ηεο αζηπλνκίαο θαη ηνπ ιηκεληθνχ ζψκαηνο, αιιά ε δηαθζνξά θαη ε αηηκσξεζία ηεο αζηπλνκίαο ζπλέρηζαλ λα ζπληζηνχλ πξφβιεκα. Ρνλ Κάην, ε Γηεζλήο Ακλεζηία επέθξηλε ηελ αζηπλνκία γηα ππεξβνιηθή ρξήζε δχλακεο, βίαο θαη απζαίξεησλ ζπιιήςεσλ ζηε δηάξθεηα ησλ ηαξαρψλ θαη ησλ δηαδειψζεσλ πνπ αθνινχζεζαλ ην ζάλαην ηνπ δεθαπεληάρξνλνπ Αιέμε Γξεγνξφπνπινπ ηνλ Γεθέκβξην Ζ δηαθζνξά ζην εζσηεξηθφ ηεο αζηπλνκίαο εμαθνινχζεζε λα απνηειεί πξφβιεκα. Θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ε Γηεχζπλζε Δζσηεξηθψλ πνζέζεσλ ηεο Αζηπλνκίαο έιαβε πνιιαπιά πεηζαξρηθά κέηξα, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο απφηαμεο θαη ηεο πξνζσξηλήο αξγίαο αζηπλνκηθψλ πνπ είραλ εκπιαθεί ζε ππνζέζεηο δηαθζνξάο, νη νπνίεο αθνξνχζαλ θπξίσο ζηελ έθδνζε πιαζηψλ εγγξάθσλ, δσξνδνθία, ζε παξαβάζεηο σο πξνο ηε ρξήζε φπισλ θαη εθξεθηηθψλ, ζε παξάλνκε απειεπζέξσζε αηφκσλ πνπ ηεινχζαλ ππφ θξάηεζε, ζε καζηξνπεία θαη ζε παξαβάζεηο ζρεηηθέο κε ηε λνκηκνπνίεζε αιινδαπψλ (δείηε επίζεο ηελ ελφηεηα 4). Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ην πξνζσπηθφ ηεο αζηπλνκίαο θαη ηεο αθηνθπιαθήο παξαθνινχζεζε εθπαηδεπηηθά ζεκηλάξηα απφ ππνπξγεία, πεξηθεξεηαθέο θαη δηεζλείο νξγαλψζεηο, ΚΘΝ θαη αθαδεκίεο ππεξεζηψλ, ζε ζέκαηα θαηά ηνπ ξαηζηζκνχ, ηεο παξάλνκεο δηαθίλεζεο αλζξψπσλ, ζηελ αλεχξεζε ζπκάησλ, ζηελ αλαγλψξηζε ησλ αηηνχλησλ άζπιν, ζηελ πξνζηαζία καξηχξσλ, ζηηο δηαδηθαζίεο ζπλέληεπμεο θαη ζηνλ έιεγρν ηνπ πιήζνπο. Γηαδηθαζίεο Πχιιεςεο θαη Ππκπεξηθνξά πξνο ηνπο Θξαηνχκελνπο Ζ λνκνζεζία πξνβιέπεη ηελ έθδνζε δηθαζηηθψλ εληαικάησλ γηα ηελ ζχιιεςε αηφκσλ θαη απαγνξεχεη ηηο απζαίξεηεο εληνιέο ζχιιεςεο. Ππιιήςεηο ρσξίο έληαικα κπνξνχλ λα γίλνληαη κφλν επ απηνθψξσ. Πηελ πξάμε, ε αζηπλνκία δελ ζεβάζηεθε πάληα απηέο ηηο δηαηάμεηο. Ζ αζηπλνκία είλαη ππνρξεσκέλε λα θέξεη ηνπο θξαηνχκελνπο ελψπηνλ ηαθηηθνχ αλαθξηηή εληφο 24 σξψλ θη εθείλνο πξέπεη εληφο 24 σξψλ λα εθδψζεη έληαικα θξάηεζεο ή λα δηαηάμεη ηελ απειεπζέξσζή ηνπο. Ζ πξνθπιάθηζε κπνξεί λα δηαξθέζεη κέρξη θαη 18 κήλεο, αλάινγα κε ηε ζνβαξφηεηα ηνπ εγθιήκαηνο. Ρν Γηθαζηηθφ Ππκβνχιην έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δηαηάμεη ηελ απειεπζέξσζε θξαηνπκέλσλ ελψ εθθξεκεί ε δίθε ηνπο. Πχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ πνπξγείνπ Γηθαηνζχλεο, νη πξνθπιαθηζκέλνη απνηεινχλ πεξίπνπ ην 30% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ ησλ θπιαθηζκέλσλ, ζπκβάιινληαο έηζη ζην θαηλφκελν ηνπ ππεξπιεζπζκνχ ησλ θπιαθψλ. Γηθεγφξνη ππεξάζπηζεο θαη αθηηβηζηέο λνκηθψλ ππνζέζεσλ ππνζηεξίδνπλ φηη ελψ ε πξνθπιάθηζε ζα έπξεπε λα εθαξκφδεηαη ζε

12 ΕΛΛΑΔΑ 12 εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο, έρεη γίλεη πιένλ ν θαλφλαο. Δπίζεο, επεζήκαλαλ φηη ε πεξίνδνο πξνθπιάθηζεο είλαη ππεξβνιηθά καθξφρξνλε. Ξξνβιέπεηαη ε απειεπζέξσζε κε θαηαβνιή εγγχεζεο θαηεγνξνχκελσλ γηα θαθνπξγήκαηα, εθηφο αλ ν δηθαζηηθφο ιεηηνπξγφο θξίλεη φηη ππάξρεη θίλδπλνο δηαθπγήο ζην εμσηεξηθφ. Ζ λνκνζεζία νξίδεη φηη ηα άηνκα πνπ ηεινχλ ππφ θξάηεζε έρνπλ δηθαίσκα λα επηθνηλσλήζνπλ κε ζηελφ ζπγγελή ηνπο ή κε άιιν ηξίην πξφζσπν, λα έρνπλ πξφζβαζε ζε δηθεγφξν θαη ζε γηαηξφ. Πε ππνζέζεηο θαθνπξγεκάησλ, ν Γηθεγνξηθφο Πχιινγνο παξέρεη δηθεγφξνπο ζε άπνξνπο θαηεγνξνχκελνπο. Δλψ γεληθψο νη θξαηνχκελνη ελεκεξψλνληαη άκεζα γηα ηηο θαηεγνξίεο πνπ ηνπο βαξχλνπλ, νη αιινδαπνί θξαηνχκελνη κεξηθέο θνξέο δελ είραλ πξφζβαζε ζε δηεξκελέα δηνξηζκέλν απφ ην δηθαζηήξην. Ξνιινί θξαηνχκελνη παξαπνλέζεθαλ φηη δελ είραλ ελεκεξσζεί γηα ηα δηθαηψκαηά ηνπο ζε γιψζζα θαηαλνεηή ζε απηνχο. Ρνλ Ηνχλην, ε CPT αλέθεξε φηη ζπλέρηδε λα ιακβάλεη θαηαγγειίεο θξαηνπκέλσλ ζηνπο νπνίνπο είρε απαγνξεπζεί ε επηθνηλσλία κε θάπνην ζηελφ ζπγγελή, δηθεγφξν ή γηαηξφ. Νη θαηεγνξνχκελνη γηα πιεκκειήκαηα κπνξεί λα δηθαζηνχλ κε δηαδηθαζίεο απηνθψξνπ. Απηή ε δηαδηθαζία θακηά θνξά, ππνλνκεχεη βαζηθά δηθαηψκαηα ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ ιφγσ ηνπ ζχληνκνπ ρξφλνπ θαη ηεο ηαρχηεηαο κε ηελ νπνία δηεμάγεηαη ε δίθε. Αλ θαη απηνί νη θαηεγνξνχκελνη έρνπλ ην δηθαίσκα παξάζηαζεο δηθεγφξνπ, ην ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα εληφο ηνπ νπνίνπ δηεμάγεηαη ε δίθε πεξηνξίδεη ηε δπλαηφηεηα ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ λα παξνπζηάζεη επαξθή ππεξάζπηζε. Νη θαηεγνξνχκελνη κπνξνχλ λα δεηήζνπλ αλαβνιή ηεο δίθεο ηνπο γηα λα πξνεηνηκάζνπλ ηελ ππεξάζπηζή ηνπο, φκσο ην δηθαζηήξην δελ ππνρξενχηαη λα ηελ παξάζρεη. Νη δηαδηθαζίεο απηνθψξνπ εθαξκφζηεθαλ ζε ιηγφηεξν απφ ην 10% ησλ ππνζέζεσλ. Πηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, ν Ππλήγνξνο ηνπ Ξνιίηε αλέθεξε αξθεηέο πεξηπηψζεηο απζαίξεηεο πξνζαγσγήο αηφκσλ ζηα αζηπλνκηθά ηκήκαηα γηα εμαθξίβσζε ζηνηρείσλ, φπνπ νη αζηπλνκηθνί ρξεζηκνπνίεζαλ πξνζβιεηηθή γιψζζα, απεηιέο άζθεζεο βίαο θαη δηεμήγαγαλ ζσκαηηθνχο ειέγρνπο δεκνζίσο. Δπίζεο, ν Ππλήγνξνο ηνπ Ξνιίηε παξαηήξεζε θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, φηη απμήζεθε ν αξηζκφο θαηαγγειηψλ γηα ηε δηεμαγσγή αλαθξίζεσλ απφ αζηπλνκηθνχο ρσξίο λα έρνπλ πάξεη θαηάζεζε απφ ηα ζχκαηα. Πχκθσλα κε θαηαγγειίεο, ε αζηπλνκία είρε σο ζηφρν άηνκα κε βάζε ηε θπιή, ην ρξψκα, ηελ εζληθφηεηα ή ηελ παξνπζία ηνπο ζε πεξηνρέο κε πςειή εγθιεκαηηθφηεηα ή ζε ζπλνηθίεο φπνπ ζπρλάδνπλ παξάλνκνη κεηαλάζηεο. Ρνλ Κάην, ε Γηεζλήο Ακλεζηία θαηεγφξεζε ηελ αζηπλνκία γηα απζαίξεηεο ζπιιήςεηο ζηε δηάξθεηα ησλ ηαξαρψλ θαη ησλ δηαδειψζεσλ πνπ αθνινχζεζαλ ην ζάλαην ηνπ δεθαπεληάρξνλνπ Αιέμαλδξνπ Γξεγνξφπνπινπ, ηνλ Γεθέκβξην 2008.

13 ΕΛΛΑΔΑ 13 ε. Άξλεζε Γίθαηεο Γεκφζηαο Γίθεο Ζ λνκνζεζία πξνβιέπεη ηελ χπαξμε αλεμάξηεηεο δηθαηνζχλεο θαη ε θπβέξλεζε γεληθά ζεβάζηεθε απηφλ ηνλ θαλφλα εκπξάθησο. Ωζηφζν, θάπνηνη παξαηεξεηέο αλέθεξαλ φηη ην δηθαζηηθφ ζψκα ππήξμε αλεπαξθέο θαη ελίνηε ππέθππηε ζε ρεηξαγψγεζε θαη δηαθζνξά. Πε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, ε δηθαηνζχλε ππήξμε επηεηθέζηεξε πξνο άηνκα ηα νπνία ηζρπξίζηεθαλ φηη είραλ πνιηηηθά θίλεηξα φηαλ θαηέζηξεθαλ μέλεο πεξηνπζίεο (άηνκα πνπ δειψλνπλ αλαξρηθνί), απφ άιια άηνκα ηα νπνία δελ πξνέβαιαλ απηφλ ηνλ ηζρπξηζκφ. Γηα παξάδεηγκα, ζπρλά επηβιήζεθαλ πνηλέο κε αλαζηνιή ζε αλαξρηθνχο αληί γηα θαλνληθή θπιάθηζε ή πξφζηηκα. Πηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, αξθεηέο θνξέο ην Δπξσπατθφ Γηθαζηήξην Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ επέθξηλε ηελ θπβέξλεζε γηα αδηθαηνιφγεηα καθξφρξνλεο δίθεο θαη ζεψξεζε ην δηθαζηηθφ ζχζηεκα αλεπαξθέο. Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ν αλεμάξηεηνο εκπεηξνγλψκσλ ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ ζε ζέκαηα κεηνλνηήησλ, αιιά θαη νκάδεο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηα λνκηθά θαη ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ Διιεληθνχ Ξαξαηεξεηεξίνπ ησλ Ππκθσληψλ ηνπ Διζίλθη (GHM), αλέθεξαλ φηη νη Ονκά πθίζηαληαη αζηπλνκηθή βία, έρνπλ δπζθνιίεο σο πξνο ηελ πξφζβαζε ζηε δηθαηνζχλε θαη ζπλαληνχλ ππεξβνιηθέο θαζπζηεξήζεηο ζε δίθεο ηνπ Αζηηθνχ δηθαίνπ. Λνκηθνί παξαηεξεηέο θαη ΚΘΝ αλέθεξαλ νη Ονκά πθίζηαληαη δηαθξίζεηο φζνλ αθνξά ζηε ζπκπεξηθνξά θαη ηε γιψζζα πνπ αληηκεησπίδνπλ ζηα δηθαζηήξηα. Ζ δίθε ησλ δχν αζηπλνκηθψλ νη νπνίνη θαηεγνξνχληαη γηα ην θφλν ηνπ δεθαπεληάρξνλνπ Αιέμαλδξνπ Γξεγνξφπνπινπ ηνλ Γεθέκβξην 2008 εθθξεκνχζε ζην ηέινο ηνπ έηνπο. Δθπξφζσπνη ηεο θπβέξλεζεο θαη ηεο αληηπνιίηεπζεο είραλ θάλεη δειψζεηο κεηά ην θφλν, ηηο νπνίεο παξαηεξεηέο ζεσξνχλ φηη έθεξαλ ηνλ αζηπλνκηθφ σο έλνρν. Γηαδηθαζίεο Γηεμαγσγήο Γίθεο Ν λφκνο πξνβιέπεη ην δηθαίσκα γηα δίθαηε δίθε θαη ε αλεμάξηεηε δηθαηνζχλε, γεληθψο, εθάξκνζε ζηελ πξάμε απηφ ην δηθαίσκα. Νη θαηεγνξνχκελνη απνιακβάλνπλ ην ηεθκήξην ηεο αζσφηεηαο. Πηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, νη δίθεο είλαη δεκφζηεο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη έλνξθνη ζε φιεο ηηο ππνζέζεηο θαθνπξγεκάησλ πξψηνπ θαη δεχηεξνπ βαζκνχ. Ζ λνκνζεζία επηηξέπεη ηελ δηεμαγσγή δίθεο ρσξίο ελφξθνπο ζε πεξηπηψζεηο βίαηεο ηξνκνθξαηίαο. Νη θαηεγνξνχκελνη έρνπλ ην δηθαίσκα λα παξίζηαληαη ζηε δίθε θαη λα ζπκβνπιεχνληαη ηνλ δηθεγφξν ηνπο εγθαίξσο. Πε άπνξνπο θαηεγνξνχκελνπο πνπ αληηκεησπίδνπλ ζνβαξέο θαηεγνξίεο, παξέρεηαη δηθεγφξνο. Νη

14 ΕΛΛΑΔΑ 14 θαηεγνξνχκελνη κπνξνχλ λα θάλνπλ εξσηήζεηο ζε κάξηπξεο θαη αληηπαξάζηαζε θαη λα παξνπζηάζνπλ κάξηπξεο θαη απνδεηθηηθά ζηνηρεία γηα ηελ ππεξάζπηζή ηνπο. Νη θαηεγνξνχκελνη θαη νη ζπλήγνξνη ππεξάζπηζήο ηνπο έρνπλ πξφζβαζε ζηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία ηνπ δηθαζηεξίνπ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ππφζεζή ηνπο θαη έρνπλ ην δηθαίσκα λα αζθήζνπλ έθεζε. Θαηεγνξνχκελνη πνπ δελ κηινχλ ηελ ειιεληθή γιψζζα έρνπλ ην δηθαίσκα λα δεηήζνπλ δηεξκελέα δηνξηζκέλν απφ ηα δηθαζηήξηα. Νξηζκέλεο ΚΘΝ αλέθεξαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο φηη ε πνηφηεηα θαη ε δηαζεζηκφηεηα δηεξκελέσλ ζηα δηθαζηήξηα γηα άηνκα πνπ δελ κηινχλ ειιεληθά, δηέθεξε απφ δίθε ζε δίθε. Ζ θπβέξλεζε αλαγλσξίδεη ηε Παξία (Ηζιακηθφ λφκν) σο ηε λνκνζεζία πνπ ξπζκίδεη ηα νηθνγελεηαθά θαη αζηηθά ζέκαηα ηεο κνπζνπικαληθήο κεηνλφηεηαο ηεο Θξάθεο. Νη κνπζνπικάλνη πνπ παληξεχνληαη απφ κνπθηήδεο δηνξηζκέλνπο απφ ην θξάηνο ππάγνληαη ζην νηθνγελεηαθφ δίθαην Παξία. Ξνιιέο ΚΘΝ θαη κέζα ελεκέξσζεο δήισζαλ φηη ε Παξία ζπληζηά δηάθξηζε θαηά ησλ γπλαηθψλ, ηδηαίηεξα φζνλ αθνξά ζε πεξηπηψζεηο επηκέιεηαο ησλ παηδηψλ, δηαδπγίνπ ή θιεξνλνκηάο. Ξνιηηηθνί Θξαηνχκελνη Γελ ππήξμαλ αλαθνξέο γηα ηελ χπαξμε πνιηηηθψλ θξαηνπκέλσλ. Δθδίθαζε Αζηηθψλ πνζέζεσλ θαη Έλδηθα Κέζα πάξρεη γεληθά αλεμάξηεηε θαη ακεξφιεπηε δηθαηνζχλε γηα ηηο αζηηθέο ππνζέζεηο. Ζ λνκνζεζία επηηξέπεη ζηνπο πνιίηεο λα κελχζνπλ ην θξάηνο δεηψληαο απνδεκίσζε γηα θαηαπάηεζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπο. ζη. Απζαίξεηε Ξαξαβίαζε ηεο Ηδησηηθήο Εσήο, ηνπ Νηθνγελεηαθνχ ή Νηθηαθνχ Αζχινπ ή ηνπ Ξξνζσπηθνχ Απνξξήηνπ (Αιιεινγξαθία) Ρν ζχληαγκα θαη ε λνκνζεζία απαγνξεχνπλ ηέηνηεο ελέξγεηεο. Ξαξ φια απηά, ζηελ πξάμε, νη δηαηάμεηο απηέο δελ έγηλαλ πάληα ζεβαζηέο. Ζ αζηπλνκία θαη νη εηζαγγειείο πξαγκαηνπνίεζαλ εθφδνπο θαη έξεπλεο ζε γεηηνληέο Ονκά θαη κεηαλαζηψλ, εηζβάιινληαο ζπρλά ζηηο θαηνηθίεο ηνπο ρσξίο άδεηα, θαηά ηελ αλαδήηεζε ππφπησλ γηα εγθιεκαηηθέο πξάμεηο θαη γηα ππνζέζεηο λαξθσηηθψλ θαη φπισλ. Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ηνπηθέο αξρέο απείιεζαλ λα πξνβνχλ ζε εμψζεηο Ονκά απφ θαηαπιηζκνχο. ΚΘΝ θαη κέζα ελεκέξσζεο ζπρλά αλέθεξαλ φηη νη αζηπλνκηθέο αξρέο βηαηνπξάγεζαλ ή παξελφριεζαλ παξάλνκνπο κεηαλάζηεο κηθξνπσιεηέο θαη κεηαλάζηεο ρσξίο ηαμηδησηηθά έγγξαθα.

15 ΕΛΛΑΔΑ 15 Δλφηεηα 2 Πεβαζκφο ησλ Ξνιηηηθψλ Διεπζεξηψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ: α. Διεπζεξία ηνπ Ιφγνπ θαη ηνπ Ρχπνπ Ρν ζχληαγκα θαη ε λνκνζεζία πξνβιέπνπλ ηελ ειεπζεξία ηνπ ιφγνπ θαη ηνπ ηχπνπ θαη ε θπβέξλεζε γεληθά ζεβάζηεθε απηά ηα δηθαηψκαηα εκπξάθησο. Ξαξ φια απηά, ν λφκνο απαγνξεχεη δεκνζηεχκαηα πνπ ζέηνπλ ζε θίλδπλν ηηο θηιηθέο ζρέζεηο ηεο ρψξαο κε μέλα θξάηε, δηαζπείξνπλ ςεπδείο εηδήζεηο ή πιεξνθνξίεο πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ θφβν ζηνπο πνιίηεο, δεκηνπξγνχλ ακνηβαία δηρφλνηα, ή παξνηξχλνπλ ηνπο πνιίηεο ζε βηαηνπξαγίεο θαη ζε δηαηάξαμε ηεο θνηλήο εηξήλεο. Ωζηφζν, πνιχ ζπάληα απηέο νη λνκηθέο απαγνξεχζεηο ηέζεθαλ ζε εθαξκνγή. Πηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο δπζθήκηζεο, νη θαηεγνξνχκελνη αθέζεθαλ ειεχζεξνη κε εγγχεζε κέρξη ηελ εθδίθαζε ηεο ππφζεζεο θαη δελ θπιαθίζηεθαλ. Νη πνιίηεο κπνξνχλ λα αζθήζνπλ θξηηηθή ζηελ θπβέξλεζε, δεκφζηα ή ηδησηηθά, ρσξίο λα ππνζηνχλ νπνηεζδήπνηε ζπλέπεηεο θαη ε θπβέξλεζε δελ πξνζπάζεζε λα εκπνδίζεη παξφκνηα θξηηηθή. Ρα κέζα ελεκέξσζεο ήηαλ αλεμάξηεηα, ελεξγά θαη εμέθξαδαλ πνιιέο δηαθνξεηηθέο απφςεηο ρσξίο πεξηνξηζκνχο. Ζ λνκνζεζία πξνβιέπεη φηη ε θπβέξλεζε αζθεί «άκεζν έιεγρν» ζην ξαδηφθσλν θαη ζηελ ηειεφξαζε θαη ζέηεη φξηα ηδηνθηεζίαο ζηηο ξαδηνηειενπηηθέο ζπρλφηεηεο. Νη θξαηηθνί ζηαζκνί έδηλαλ πεξηζζφηεξε έκθαζε ζηηο απφςεηο ηεο θπβέξλεζεο, αιιά επίζεο παξείραλ αληηθεηκεληθή ελεκέξσζε γηα ηηο ζέζεηο ησλ άιισλ πνιηηηθψλ θνκκάησλ. Ζ λνκνζεζία πξνβιέπεη φηη νη ξαδηνθσληθνί θαη ηειενπηηθνί ζηαζκνί κεηαδίδνπλ ην πξφγξακκά ηνπο θπξίσο ζηελ ειιεληθή γιψζζα, νη ξαδηνθσληθνί ζηαζκνί κεηαδίδνπλ εθπνκπέο φιν ην εηθνζηηεηξάσξν θαη ζέηεη θαηψηαηα φξηα ζηα θεθάιαηα θαη ζηνλ αξηζκφ ησλ ππαιιήισλ ησλ ζηαζκψλ. Κέιε ηεο κνπζνπικαληθήο κεηνλφηεηαο ηεο Θξάθεο εμέθξαζαλ ηελ άπνςε φηη ε λνκνζεζία απηή ζπληζηνχζε δηάθξηζε ζε βάξνο κηθξφηεξσλ, αλεμάξηεησλ ζηαζκψλ πνπ εθπέκπνπλ ζηελ ηνπξθηθή γιψζζα. Πηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, ν Πχλδεζκνο Δπηζηεκφλσλ Κεηνλφηεηαο Γπηηθήο Θξάθεο αλέθεξε φηη ε θπβέξλεζε είρε αξρίζεη λα ζέηεη ζε εθαξκνγή ηνλ λφκν θαη φηη έλαο ξαδηνθσληθφο ζηαζκφο πνπ εθπέκπεη ζηελ ηνπξθηθή γιψζζα δέρζεθε εηδνπνίεζε παξαβίαζεο ηνπ λφκνπ. Ζ λνκνζεζία επηηξέπεη ζε νπνηνλδήπνηε εηζαγγειέα λα δηαηάμεη ηελ θαηάζρεζε εληχπσλ πνπ πξνζβάιινπλ ηνλ Ξξφεδξν ηεο Γεκνθξαηίαο, ηνλ Σξηζηηαληζκφ ή νπνηαδήπνηε άιιε ζξεζθεία, πνπ έρνπλ άζεκλν πεξηερφκελν,

16 ΕΛΛΑΔΑ 16 πξνπαγαλδίδνπλ ππέξ ηεο βίαηεο αλαηξνπήο ηνπ πνιηηεχκαηνο ή απνθαιχπηνπλ ζηξαηησηηθά κπζηηθά. Ζ θπβέξλεζε δελ έθαλε ρξήζε απηνχ ηνπ λφκνπ ζηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ. Ζ λνκνζεζία πξνβιέπεη πνηλέο γηα άηνκα πνπ «εθ πξνζέζεσο πξνηξέπνπλ άιινπο ζε πξάμεηο νη νπνίεο ζα κπνξνχζαλ λα πξνθαιέζνπλ δηαθξίζεηο, κίζνο ή βία ελαληίνλ αηφκσλ ή νκάδσλ αηφκσλ κε βάζε ηε θπιεηηθή ή ηελ εζλνηηθή θαηαγσγή ηνπο, ή εθθξάδνπλ απφςεηο πνπ πξνζβάιινπλ άηνκα ή νκάδεο αηφκσλ ιφγσ ηεο θπιεηηθήο ή εζλνηηθήο θαηαγσγή ηνπο». Ρνλ Κάην, νη Γεκνζηνγξάθνη Σσξίο Πχλνξα αλέθεξαλ πνιιέο επηζέζεηο, παξελνριήζεηο θαη απεηιέο θαηά δεκνζηνγξάθσλ πνπ θάιππηαλ ηηο ηαξαρέο θαη ηηο δηαδειψζεηο πνπ αθνινχζεζαλ ην ζάλαην ηνπ Αιέμαλδξνπ Γξεγνξφπνπινπ ηνλ Γεθέκβξην 2008, απφ αλαξρηθνχο θαη άιινπο βίαηνπο δηαδεισηέο. Π απηέο ζπκπεξηιακβάλνληαλ ε επίζεζε ελαληίνλ δχν Γάιισλ αληαπνθξηηψλ ηνλ Γεθέκβξην 2008, ε ηνπνζέηεζε βφκβαο ζηα γξαθεία δχν ειιεληθψλ εθεκεξίδσλ, Τα Νέα θαη Ασριανή, ζηηο 11 Φεβξνπαξίνπ, ε επίζεζε θαηά ηνπ ηειενπηηθνχ ζηαζκνχ Άιηεξ ζηηο 17 Φεβξνπαξίνπ θαη ε δεκφζηα πξνθήξπμε ηεο ηξνκνθξαηηθήο νξγάλσζεο Δπαλαζηαηηθφο Αγψλαο ζηηο 21 Φεβξνπαξίνπ πνπ απεηινχζε δεκνζηνγξάθνπο. Διεπζεξία ηνπ Γηαδηθηχνπ Ζ θπβέξλεζε δελ επέβαιε θαλέλαλ πεξηνξηζκφ ζηελ πξφζβαζε ζην Γηαδίθηπν νχηε ππήξμαλ αλαθνξέο φηη παξαθνινπζνχζε ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν ή δηαδηθηπαθά θφξα ζπδεηήζεσλ. Άηνκα θαη νκάδεο είραλ ηε δπλαηφηεηα λα εθθξάδνπλ ειεχζεξα θαη εηξεληθά ηηο απφςεηο ηνπο κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ, θάλνληαο ρξήζε κεηαμχ άιισλ θαη ηνπ ειεθηξνληθνχ ηνπο ηαρπδξνκείνπ. Ζ πξφζβαζε ζην Γηαδίθηπν ήηαλ επξέσο δηαζέζηκε θαη ρξεζηκνπνηνχληαλ ζε φιε ηε ρψξα. Πχκθσλα κε ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηεο Γηεζλνχο Έλσζεο Ρειεπηθνηλσληψλ, ην 2008, πεξίπνπ ην 32,6% ησλ θαηνίθσλ ηεο ρψξαο ρξεζηκνπνηνχζε ην Γηαδίθηπν. Ζ δίθε ελφο δηαρεηξηζηή ηζηνινγίνπ ζην Γηαδίθηπν, ν νπνίνο είρε θαηεγνξεζεί γηα ζπθνθαληηθή δπζθήκηζε επεηδή ζε κηα απφ ηηο ηζηνζειίδεο πνπ δηαρεηξηδφηαλ, άζθεζε θξηηηθή ελαληίνλ ελφο ειιελνξζφδνμνπ ηειενπηηθνχ ηεξνθήξπθα απνθαιψληαο ηνλ «ειίζην», αλεβιήζε γηα ηνλ Κάην Αθαδεκατθή Διεπζεξία θαη Ξνιηηηζηηθά Γεγνλφηα Γεληθψο, ε θπβέξλεζε δελ επέβαιε πεξηνξηζκνχο ζηελ αθαδεκατθή ειεπζεξία ή ζε νπνηαδήπνηε πνιηηηζηηθή εθδήισζε.

17 ΕΛΛΑΔΑ 17 Πηηο 7 Καξηίνπ, ε ΚΘΝ Νκνθπινθηιηθή θαη Ιεζβηαθή Θνηλφηεηα Διιάδνο (ΝΙΘΔ) δηακαξηπξήζεθε γηα ηελ απαίηεζε ηεο Ιπξηθήο Πθελήο πξνο Γαιιίδα ζθελνζέηηδα λα θφςεη κηα ζθελή πνπ πεξηείρε θηιί κεηαμχ δχν αλδξψλ. β. Διεπζεξία ηνπ Γηθαηψκαηνο ηνπ Ππλέξρεζζαη θαη Ππλεηαηξίδεζζαη Δηξεληθά Διεπζεξία ηνπ Γηθαηψκαηνο ηνπ Ππλέξρεζζαη Ρν ζχληαγκα θαη ε λνκνζεζία πξνβιέπνπλ ηελ ειεπζεξία ηνπ ζπλέξρεζζαη θαη ε θπβέξλεζε γεληθά ζεβάζηεθε εκπξάθησο απηφ ην δηθαίσκα. Ρνλ Κάην, ε Γηεζλήο Ακλεζηία έδσζε ζηε δεκνζηφηεηα έθζεζε ζηελ νπνία αλαθέξεηαη φηη ε αζηπλνκία ρξεζηκνπνίεζε ππεξβνιηθή βία σο αληίπνηλα θαηά εηξεληθψλ δηαδεισηψλ πνπ δηακαξηχξνληαλ γηα ην θφλν ηνπ Αιέμαλδξνπ Γξεγνξφπνπινπ απφ αζηπλνκηθνχο ηνλ Γεθέκβξην 2008, αληί λα ζηξαθεί θαηά ησλ ηαξαμηψλ πνπ θαηέζηξεθαλ πεξηνπζίεο. Ζ Γηεζλήο Ακλεζηία ηζρπξίζηεθε φηη νη αζηπλνκηθνί ρηχπεζαλ δχν κέιε ηεο θαη επέθξηλε ηελ αζηπλνκία επεηδή έθαλε απζαίξεηεο ζπιιήςεηο ζηε δηάξθεηα ησλ δηαδειψζεσλ. Πηηο 22 Καΐνπ, ζηελ Αζήλα, κεηαλάζηεο αθηηβηζηέο είραλ κηα αζήκαληε ινγνκαρία κε ηελ αζηπλνκία ζηε δηάξθεηα κηαο δηαδήισζεο δηακαξηπξίαο ελαληίνλ ελφο αζηπλνκηθνχ ν νπνίνο, ζχκθσλα κε ηζρπξηζκνχο πξηλ απφ δχν εκέξεο, είρε θαηαζηξέςεη έλα Θνξάλη ζηε δηάξθεηα ειέγρνπ εμαθξίβσζεο ζηνηρείσλ θάπνηνπ κεηαλάζηε. Διεπζεξία ηνπ Ππλεηαηξίδεζζαη Ζ λνκνζεζία πξνβιέπεη ηελ ειεπζεξία ηνπ ζπλεηαηξίδεζζαη, σζηφζν ε θπβέξλεζε εμαθνινχζεζε λα ζέηεη λνκηθνχο πεξηνξηζκνχο ζηα νλφκαηα ελψζεσλ νξηζκέλσλ εζληθψλ κεηνλνηήησλ. Ρα δηθαζηήξηα δελ επέηξεςαλ ηελ θαηαρψξεζε κε θεξδνζθνπηθψλ νξγαλψζεσλ αηφκσλ πνπ ηζρπξίδνληαη φηη είραλ Καθεδνληθή εζλνηηθή θαηαγσγή, ηζρπξηδφκελα φηη νη ηδξπηέο απηψλ ησλ νξγαλψζεσλ επεδίσθαλ λα ππνλνκεχζνπλ ηελ εδαθηθή αθεξαηφηεηα θαη ηελ πνιηηηζηηθή ηαπηφηεηα ηεο ρψξαο. Νκνίσο, ηα δηθαζηήξηα αξλήζεθαλ λα θαηαρσξήζνπλ ελψζεηο νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχζαλ ηνλ φξν «Ρνπξθηθφο» ζηνλ ηίηιν ηνπο, κε ην επηρείξεκα φηη νη αηηνχληεο ζθφπεπαλ λα πξνσζήζνπλ ηελ ηδέα φηη ζηε Θξάθε ππάξρεη κηα εζληθή θαη φρη ζξεζθεπηηθή κεηνλφηεηα. Ζ θπβέξλεζε εμαθνινχζεζε λα αξλείηαη ηελ θαηαρψξεζε ηεο νξγάλσζεο «Πηέγε Καθεδνληθνχ Ξνιηηηζκνχ», σο ζπλδέζκνπ, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ αζηηθνχ θψδηθα. Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, δηεζλείο νξγαληζκνί θαη ΚΘΝ εμέθξαζαλ ηελ αλεζπρία ηνπο ζεσξψληαο φηη απηή ε πξαθηηθή ζπληζηνχζε

18 ΕΛΛΑΔΑ 18 παξαβίαζε ηεο ειεπζεξίαο ηνπ ζπλεηαηξίδεζζαη. Ρν Δπξσπατθφ Γηθαζηήξην Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ (ECHR) εμέδσζε απφθαζε θαηά ηεο άξλεζεο θαηαρψξεζεο ηεο νξγάλσζεο απφ ηελ θπβέξλεζε ην Ρνλ Ηνχλην, ην Αλψηαην Γηθαζηήξην επηθχξσζε πξνεγνχκελε απφθαζε ηνπ εθεηείνπ, ε νπνία δελ επέηξεπε ηελ εγγξαθή ηεο νξγάλσζεο ζηα κεηξψα ησλ νξγαλψζεσλ. Ρνλ Πεπηέκβξην, ην Δθεηείν ηεο Θξάθεο απέξξηςε ηελ αίηεζε λνκηθήο αλαγλψξηζεο ηεο Ρνπξθηθήο Έλσζεο Μάλζεο. Πχκθσλα κε απφθαζε ηνπ ECHR ηνλ Κάξηην 2008, ε ρψξα παξαβίαζε ηελ ειεπζεξία ηνπ ζπλεηαηξίδεζζαη ηεο κνπζνπικαληθήο κεηνλφηεηαο κε ηελ άξλεζή ηεο λα αλαγλσξίζεη ηελ νξγάλσζε απηή. Δπίζεο, ην ECHR είρε θαηαδηθάζεη ηελ άξλεζε ηεο Διιάδνο λα θαηαρσξήζεη ζηα κεηξψα νξγαλψζεσλ ηελ Ξνιηηηζηηθή Έλσζε Ρνχξθσλ Γπλαηθψλ Ονδφπεο. Ζ Διιάδα άζθεζε έθεζε θαηά ηεο απφθαζεο, αιιά ην ECHR ηελ απέξξηςε ηνλ Νθηψβξην Ρνλ Γεθέκβξην 2008, ε Ρνπξθηθή Έλσζε Μάλζεο επαλήιζε δεηψληαο ηελ αλαγλψξηζή ηεο δηθαζηηθά, ζχκθσλα κε ηελ απφθαζε ηνπ ECHR. Ρν Δθεηείν Θξάθεο απέξξηςε ηελ πξνζθπγή κε ην ζθεπηηθφ φηη ε απφθαζε ηνπ ECHR δελ είλαη δεζκεπηηθή θαη φηη ην ECHR είρε παξαιείςεη λα ιάβεη ππφςε ζηελ απφθαζή ηνπ ηνπο ζρεηηθνχο «πνιηηηθνχο» παξάγνληεο. γ. Θξεζθεπηηθέο Διεπζεξίεο Ρν ζχληαγκα πξνβιέπεη ηελ ειεπζεξία ηνπ ζξεζθεχκαηνο θαη ε θπβέξλεζε γεληθψο ζεβάζηεθε απηφ ην δηθαίσκα εκπξάθησο. Ξαξ φια απηά, κε νξζφδνμεο ζξεζθεπηηθέο νκάδεο αληηκεηψπηζαλ δηνηθεηηθά εκπφδηα ή λνκηθνχο πεξηνξηζκνχο ζηελ άζθεζε ησλ ζξεζθεπηηθψλ θαζεθφλησλ ηνπο. Ξεξίπνπ 97% ηνπ πιεζπζκνχ απηνπξνζδηνξίδνληαη σο ειιελνξζφδνμνη. Ρν ππφινηπν 3% απνηειείηαη απφ κνπζνπικάλνπο, ξσκαηνθαζνιηθνχο, πξνηεζηάληεο, εβξαίνπο, νξζφδνμνπο παιαηνεκεξνινγίηεο, κάξηπξεο ηνπ Ηερσβά, κέιε ηεο Δθθιεζίαο ηνπ Ηεζνχ Σξηζηνχ ησλ Αγίσλ ησλ Ρειεπηαίσλ Ζκεξψλ (κνξκφλνη), ζατεληνιφγνπο, κπαράη, ιάηξεηο ηνπ Σάξε Θξίζλα θαη νπαδνχο αξραίσλ ειιεληθψλ πνιπζετζηηθψλ ζξεζθεηψλ. Ρν ζχληαγκα αλαγλσξίδεη ηελ Αλαηνιηθή Νξζφδνμε ηνπ Σξηζηνχ Δθθιεζία (Διιελνξζφδνμε Δθθιεζία) σο ηελ «επηθξαηνχζα» ζξεζθεία, αιιά πξνβιέπεη επίζεο ην δηθαίσκα φισλ ησλ πνιηηψλ λα αθνινπζνχλ ην ζξήζθεπκα ηεο επηινγήο ηνπο. Ζ Διιελνξζφδνμε Δθθιεζία ζπλέρηζε λα αζθεί ζεκαληηθή πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή επηξξνή. Πηελ πξάμε, ε θπβέξλεζε αλαγλσξίδεη ην Θαλνληθφ Γίθαην ηεο Νξζφδνμεο Δθθιεζίαο. Ξξνλφκηα θαη λνκηθά δηθαηψκαηα πνπ έρνπλ ρνξεγεζεί ζηελ Νξζφδνμε Δθθιεζία δελ λ παξαρσξνχληαη απηφκαηα θαη ζε άιιεο ζξεζθεπηηθέο νκάδεο. Νη αμησκαηνχρνη ηεο Νξζφδνμεο Δθθιεζίαο αξλήζεθαλ λα θάλνπλ επίζεκν δηάινγν κε ζξεζθεπηηθέο νκάδεο πνπ ζεσξνχζαλ επηβιαβείο γηα ηνπο νξζφδνμνπο πηζηνχο. Δπηπιένλ, αμησκαηνχρνη ηεο Δθθιεζίαο ζπκβνχιεπαλ ηνπο πηζηνχο λα απνθεχγνπλ κέιε

19 ΕΛΛΑΔΑ 19 νκάδσλ πνπ ζεσξνχλ ηεξφζπιεο, φπσο νη κάξηπξεο ηνπ Ηερσβά, νη κνξκφλνη, νη πξνηεζηάληεο θαη ηα κέιε ησλ επαγγειηθψλ ρξηζηηαληθψλ εθθιεζηψλ. Κε νξζφδνμνη πνιίηεο ηζρπξίζηεθαλ φηη αληηκεηψπηζαλ κεγαιχηεξνπο πεξηνξηζκνχο ζηελ επαγγεικαηηθή ηνπο αλέιημε ζηηο Έλνπιεο Γπλάκεηο, ηελ Αζηπλνκία, ηελ Ξπξνζβεζηηθή θαη ην Γεκφζην, ιφγσ ησλ ζξεζθεπηηθψλ ηνπο πεπνηζήζεσλ. Ζ δηδαζθαιία ησλ ζξεζθεπηηθψλ είλαη ππνρξεσηηθή ζηε δεκφζηα πξσηνβάζκηα θαη δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, αιιά νη κε νξζφδνμνη καζεηέο εμαηξνχληαη απφ απηήλ. Ζ θπβέξλεζε παξέρεη νηθνλνκηθή ππνζηήξημε ζηελ Διιελνξζφδνμε Δθθιεζία. Γηα παξάδεηγκα, ε θπβέξλεζε θαηαβάιιεη κηζζνχο θαη ηα έμνδα γηα ηε ζξεζθεπηηθή εθπαίδεπζε ησλ θιεξηθψλ θαη ρξεκαηνδνηεί ηε ζπληήξεζε θηηξίσλ ηεο Διιελνξζφδνμεο Δθθιεζίαο. Πηε Θξάθε, ην θξάηνο θαηαβάιιεη ηνπο κηζζνχο θαη θάπνηεο δαπάλεο ησλ ηξηψλ επίζεκσλ κνπζνπικάλσλ ζξεζθεπηηθψλ εγεηψλ (κνπθηήδεο), ελψ παξέρεη επίδνκα ζε θάπνηνπο ηκάκεδεο. Κε αλαγλσξηζκέλνη κνπζνπικάλνη εγέηεο εθηφο ηεο Θξάθεο δελ ιακβάλνπλ ηέηνηα νηθνλνκηθή ππνζηήξημε. Θακία άιιε ζξεζθεπηηθή νκάδα δελ ιακβάλεη θξαηηθέο νηθνλνκηθέο παξνρέο. Θάπνηεο ζξεζθεπηηθέο νκάδεο, φπσο ε Δβξατθή θνηλφηεηα, έρνπλ δεηήζεη ίζε κεηαρείξηζε ζ απηφλ ηνλ ηνκέα κε ηελ Νξζφδνμε Δθθιεζία θαη ηελ κνπζνπικαληθή κεηνλφηεηα ηεο Θξάθεο. Ρν 2007, ε θπβέξλεζε εμέδσζε λφκν γηα ηελ πξφζιεςε 240 ηκάκεδσλ σο δεκνζίσλ ππαιιήισλ ζηε Θξάθε θαη φξηζε πεληακειείο επηηξνπέο γηα λα εμεηάζνπλ ηα πξνζφληα ησλ ππνςεθίσλ. Δλψ ε δηαδηθαζία πξφζιεςεο ζηνπο λνκνχο Μάλζεο θαη Έβξνπ πξνρψξεζε θαλνληθά ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ν κνπθηήο ηεο Ονδφπεο αξλήζεθε λα εγθξίλεη ηελ πξφζιεςε ηκάκεδσλ ζηελ πεξηνρή ηνπ, αλ δελ είρε κεγαιχηεξε δηθαηνδνζία ζηελ επηηξνπή πξφζιεςεο θαη αλ απηή ε πεληακειήο επηηξνπή δελ πεξηιάκβαλε δχν κνπζνπικάλνπο ιφγηνπο. Ρνλ Γεθέκβξην, ε θπβέξλεζε ζπκθψλεζε κε απηνχο ηνπο φξνπο θαη ζην ηέινο ηνπ έηνπο εθθξεκνχζε ε επηθχξσζε ηνπ λένπ λφκνπ. Θάπνηεο ζξεζθεπηηθέο νκάδεο αληηκεηψπηζαλ δηνηθεηηθά εκπφδηα θαη λνκηθνχο πεξηνξηζκνχο ζηελ άζθεζε ησλ ζξεζθεπηηθψλ θαζεθφλησλ ηνπο. Ζ Νξζφδνμε Δθθιεζία, νη Δβξατθέο νξγαλψζεηο θαη θάπνηεο κνπζνπικαληθέο νκάδεο είλαη νη κνλαδηθέο ζξεζθεπηηθέο θνηλφηεηεο πνπ αλαγλσξίδνληαη σο «Λνκηθά Ξξφζσπα Γεκνζίνπ Γηθαίνπ» θαη έρνπλ ην δηθαίσκα λα θαηέρνπλ, λα θιεξνδνηνχλ θαη λα θιεξνλνκνχλ πεξηνπζία θαη λα εκθαλίδνληαη ζηα δηθαζηήξηα σο εθπξφζσπνη ζξεζθεπηηθψλ θνηλνηήησλ. Άιιεο ζξεζθεπηηθέο θνηλφηεηεο δελ έρνπλ ην δηθαίσκα ηδηνθηεζίαο «επθηήξησλ νίθσλ» (ηφπνη ιαηξείαο) ή άιιεο πεξηνπζίαο, άκεζα σο ζξεζθεπηηθά πξφζσπα, αιιά πξέπεη

20 ΕΛΛΑΔΑ 20 λα ηδξχνπλ αζηηθέο εηαηξείεο («Λνκηθά Ξξφζσπα Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ») γηα λα έρνπλ ην δηθαίσκα λα θαηέρνπλ, λα θιεξνδνηνχλ ή λα θιεξνλνκνχλ πεξηνπζία ή λα εθπξνζσπνχληαη ζηα δηθαζηήξηα. Ξξνθεηκέλνπ λα αλαγλσξηζηεί κηα ηέηνηα εηαηξεία σο ζξεζθεπηηθή νξγάλσζε, ε ζξεζθεπηηθή θνηλφηεηα πξέπεη λα απνηειεί «γλσζηή ζξεζθεία» ή δφγκα. Αλ θαη δελ ππάξρεη επίζεκνο κεραληζκφο γηα ηελ αλαγλψξηζε κηαο ζξεζθεπηηθήο θνηλφηεηαο σο γλσζηήο ζξεζθείαο, δηθαζηηθέο απνθάζεηο νξίδνπλ σο γλσζηέο ζξεζθείεο εθείλεο πνπ ε δηδαζθαιία θαη ε ιαηξεία ηνπο γίλνληαη δεκνζίσο, έρνπλ κε θεξδνζθνπηθφ ραξαθηήξα, δελ ζίγνπλ ηε δεκφζηα ηάμε ή ηα ρξεζηά ήζε θαη δηαζέηνπλ ζαθή ζξεζθεπηηθή ηεξαξρία. Ρν πνπξγείν Δζληθήο Ξαηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ έκκεζα αλαγλψξηζε θάπνηεο θνηλφηεηεο σο γλσζηέο ζξεζθείεο, εθδίδνληάο ηνπο άδεηα «επθηήξηνπ νίθνπ». Γηα θάζε αλεμάξηεην ρψξν ιαηξείαο απαηηείηαη μερσξηζηή άδεηα, αιιά κηα ζξεζθεπηηθή θνηλφηεηα κε ηνπιάρηζηφλ κία έγθπξε άδεηα ζεσξείηαη «γλσζηή ζξεζθεία». Θάπνηεο ζξεζθεπηηθέο νκάδεο φπσο νη ξσκαηνθαζνιηθνί, νη πεληεθνζηηαλνί, νη κπαράη, νη κεζνδηζηέο, νη κνξκφλνη, νη επαγγειηθνί θαη νη κάξηπξεο ηνπ Ηερσβά αλαγλσξίζηεθαλ σο γλσζηέο ζξεζθείεο. Άιιεο νκάδεο φπσο νη ζατεληνιφγνη, νη ιάηξεηο ηνπ Σάξε Θξίζλα θαη νη νπαδνί αξραίσλ ειιεληθψλ πνιπζετζηηθψλ ζξεζθεηψλ έρνπλ ππνβάιεη αίηεζε αιιά δελ έρνπλ ιάβεη άδεηεο επθηήξησλ νίθσλ νχηε έρνπλ αλαγλσξηζηεί σο γλσζηέο ζξεζθείεο. Ρν πνπξγείν Δζληθήο Ξαηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ δελ έρεη εθδψζεη λέεο άδεηεο επθηήξησλ νίθσλ νχηε έρεη αλαγλσξίζεη θακηά λέα ζξεζθεπηηθή νκάδα απφ ην Ρνλ Κάξηην 2008, ε θπβέξλεζε αλαθνίλσζε έλαλ πξφζζεην φξν γηα ηελ ιήςε άδεηαο επθηήξηνπ νίθνπ, νη αηηνχληεο λα ιακβάλνπλ έγθξηζε θαηαιιειφηεηαο απφ ηελ ηνπηθή Ξνιενδνκία. Κέιε θάπνησλ ζξεζθεπηηθψλ νκάδσλ ηζρπξίζηεθαλ φηη ε πνιηηηθή ηεο θπβέξλεζεο θαη νπζία ιεηηνπξγνχζε σο εκπφδην πξνο ηηο κεηνλνηηθέο ζξεζθεπηηθέο νκάδεο λα αλνίμνπλ λένπο ηφπνπο ιαηξείαο. Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, νη κπαράη αλέθεξαλ φηη είραλ κηα αίηεζε γηα άδεηα επθηήξηνπ νίθνπ ζε εθθξεκφηεηα, ελψ νη κάξηπξεο ηνπ Ηερσβά δήισζαλ φηη είραλ ηνπιάρηζηνλ 12 αηηήζεηο ζε εθθξεκφηεηα. Θάπνηεο απφ απηέο είραλ ππνβιεζεί ην Ν λφκνο αλαγλσξίδεη σο πξφζσπα ηδησηηθνχ δηθαίνπ ηηο Οσκαηνθαζνιηθέο εθθιεζίεο θαη ζρεηηθέο νληφηεηεο πνπ ζπζηάζεθαλ πξηλ ην Ωζηφζν, ξσκαηνθαζνιηθά ηδξχκαηα πνπ ζπζηάζεθαλ ζηε ρψξα κεηά ην 1946, δελ έρνπλ ηέηνηα αλαγλψξηζε, παξά ηηο πνιιέο πξνζπάζεηεο ηεο εθθιεζίαο λα αλαγλσξηζηνχλ, θαη ηελ ιεηηνπξγία γηα ζχληνκν ρξφλν κηαο επηηξνπήο ηνπ πνπξγείνπ Δζληθήο Ξαηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ ην 2006 γηα λα πξνηείλεη θάπνηα λνκνζεηηθή ξχζκηζε.

21 ΕΛΛΑΔΑ 21 Πην ηέινο Πεπηεκβξίνπ, ν Αλαπιεξσηήο Ππλήγνξνο ηνπ Ξνιίηε γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα δήισζε φηη ε θαζπζηέξεζε έθδνζεο αδεηψλ επθηήξησλ νίθσλ απφ ηελ θπβέξλεζε απνηεινχζε παξάβαζε πξνεγνχκελσλ απνθάζεσλ ηνπ Αλσηάηνπ Γηθαζηεξίνπ θαη ηνπ Δπξσπατθνχ Γηθαζηεξίνπ Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ. Ρν ζχληαγκα απαγνξεχεη ηνλ πξνζειπηηζκφ θαη νξίδεη φηη νη ζξεζθεπηηθέο ιεηηνπξγίεο δελ πξέπεη λα «δηαηαξάζζνπλ ηε δεκφζηα ηάμε ή λα πξνζβάιινπλ ηα ρξεζηά ήζε». Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, κέιε ζξεζθεπκάησλ κε ηεξαπνζηνιηθφ ραξαθηήξα εμέθξαζαλ ηελ αλεζπρία ηνπο επεηδή νη λφκνη θαηά ηνπ πξνζειπηηζκνχ εμαθνινπζνχζαλ λα βξίζθνληαη ζε ηζρχ. Δπίζεο, ζηελ έθζεζή ηεο ηνλ Πεπηέκβξην, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή θαηά ηνπ Οαηζηζκνχ θαη ηεο κε Κηζαιινδνμίαο (ΔCRI) εμέθξαζε ηελ αλεζπρία ηεο επεηδή ν πξνζειπηηζκφο εμαθνινπζεί λα ζεσξείηαη πνηληθφ αδίθεκα. Ζ θπβέξλεζε απάληεζε φηη νη λφκνη πνπ απαγνξεχνπλ ηνλ πξνζειπηηζκφ έρνπλ «πεξηέιζεη ζε αρξεζηία εδψ θαη πνιχ θαηξφ» θαη φηη κφλν ν θαηαλαγθαζηηθφο πξνζειπηηζκφο ή εθείλνο πνπ δηαηαξάζζεη ηε δεκφζηα ηάμε ζεσξείηαη παξάλνκνο. Ζ Δθθιεζία ησλ Κνξκφλσλ αλέθεξε φηη ζην ηέινο Ηνπλίνπ θαη ζηα κέζα Πεπηεκβξίνπ, ε αζηπλνκία έζεζε ππφ θξάηεζε θαη εθθφβηζε ηνπο ηεξαπφζηνινχο ηεο, θαηεγνξψληαο ηνπο γηα πξνζειπηηζκφ. Θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο, νη ηεξαπφζηνινη αθέζεθαλ ειεχζεξνη κέζα ζε κηα ή δπν ψξεο. Ρν θαινθαίξη, ζηελ Θαιακάηα, ε αζηπλνκία θαηεγφξεζε εγέηε κηαο επαγγειηθήο νκάδαο γηα πξνζειπηηζκφ θαη ηνλ έζεζε ππφ θξάηεζε γηα δχν ψξεο. Πηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, νη εγέηεο ηεο κνπζνπικαληθήο θνηλφηεηαο ζηελ Αζήλα δήισζαλ φηη ην κεγαιχηεξν παξάπνλφ ηνπο φζνλ αθνξά ζηε ζξεζθεπηηθή ειεπζεξία, ήηαλ ε ζπλερηδφκελε έιιεηςε επίζεκνπ ηεκέλνπο, κνπζνπικαληθνχ λεθξνηαθείνπ θαη αλαγλσξηζκέλνπ κνπζνπικαληθνχ θιήξνπ ζηελ πφιε. Δπίζεο, ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, νη εγέηεο ηεο κνπζνπικαληθήο θνηλφηεηαο εμέθξαζαλ ηθαλνπνίεζε γηα ηελ πξνηαζείζα ηνπνζεζία αλέγεξζεο ηεκέλνπο ζην θέληξν ηεο Αζήλαο, ζηελ πεξηνρή ηνπ Βνηαληθνχ, αιιά δήηεζαλ ηελ επίζπεπζε ηεο έλαξμεο ησλ νηθνδνκηθψλ εξγαζηψλ. Ρν 2000, ε Βνπιή ελέθξηλε ηα ζρέδηα ελφο επίζεκνπ ηεκέλνπο θαη πνιηηηζηηθνχ θέληξνπ θαη ην 2006 ςήθηζε αλαζεσξεκέλν λνκνζρέδην κε ην νπνίν ελέθξηλε ηελ θαηαζθεπή κφλν ηνπ ηεκέλνπο. Ρνλ Κάην, κεηά απφ θνηλνβνπιεπηηθή εξψηεζε, ην πνπξγείν Δζληθήο Άκπλαο δήισζε φηη αδπλαηνχζε λα εγθαηαιείςεη ην ρψξν πνπ πξννξηδφηαλ γηα ην ηέκελνο, επεηδή ε κεηεγθαηάζηαζε ησλ