ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ. ΜΚ 0910 «Εργοφυσιολογία στον Αγωνιστικό Αθλητισµό Ι»

Transcript

1 ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΚ 0910 «Εργοφυσιολογία στον Αγωνιστικό Αθλητισµό Ι» 1η ιάλεξη: Προθέρµανση Warm-up Γιάννης Κουτεντάκης,, BSc, MA, PhD

2 Περιεχόµενα Μαθήµατος Ορισµός Φυσικής (Σωµατικής) Κατάστασης Σκελετικός (Γραµµωτός) Μυς Θερµοκρασία Σκελετικού Μυός & Ενζυµατική ραστηριότητα Αλλαγές λόγω Αύξησης Θερµοκρασίας του Μυός Ορισµός της Προθέρµανσης Μερικές Φυσιολογικές Αλλαγές λόγω Προθέρµανσης Αναπνευστικοί Μύες & Προθέρµανση Αρχές Προθέρµανσης

3 Ορισµός Φυσικής (Σωµατικής) Κατάστασης Body Composition Aerobic Power Flexibility Muscular Power Physical Fitness Agility Muscular Endurance Muscular Strength Speed

4 Σκελετικός (Γραµµωτός) Μυς

5 Σκελετικός (Γραµµωτός) Μυς Γιαναλειτουργήσει, ο µυς χρειάζεται ενέργεια!

6 Θερµοκρασία Σκελετικού Μυός & Ενζυµατική ραστηριότητα

7 Αλλαγές λόγω Αύξησης Θερµοκρασίας του Μυός Muscles At muscle temperatures between o C, high physical performances can be achieved. Μύες Η µυϊκή θερµοκρασία των o C θεωρείται ως ιδανική γιά την επίτευξη υψηλών αγωνιστικών επιδόσεων. Biochemical Changes For every degree increase in body temperature, there is a 13% increase in the speed of energy production in muscle (Astrand & Rodahl, 1986) Βιοχηµικές Αλλαγές Γιά κάθε βαθµό αύξησης της θερµοκρασίας, η ταχύτητα παραγωγής ενέργειας αυξάνεται κατά 13% στο µυ (Astrand & Rodahl, 1986)

8 Αλλαγές λόγω Αύξησης Θερµοκρασίας του Μυός Physiological Changes (Ι) Oxygen supply is increased. The saturation curve of haemoglobin moves towards the right thus providing more oxygen for the same po 2 level (Israel, 1977). Φυσιολογικές Αλλαγές (Ι) Η προµήθεια οξυγόνου στους ιστούς αυξάνεται, αφού η καµπύλη κορεσµού της αιµοσφαιρίνης µετατοπίζεται πρός τα δεξιά, απελευθερώνοντας έτσι περισσότερο οξυγόνο γιά τα ίδια επίπεδα po 2 (Israel, 1977). Physiological Changes (ΙΙ) Μuscle viscocity increases and, therefore, increases the speed of muscle contraction (de Marres, 1981) Φυσιολογικές Αλλαγές (ΙΙ) Αυξάνεται το γλοιώδες των µυών αυξάνοντας έτσι την ταχύτητα της µυϊκής συστολής (de Merees, 1981)

9 So, Which is the Definition of Warm-Up? Ποιος είναι ο Ορισµός της Προθέρµανσης?

10 Definition of Warm-Up (Ορισµός της Προθέρµανσης) [From: Volianitis, Koutedakis, Carson, JDMS 5(3), 2001] The term 'warm-up' is usually understood as a set of procedures aiming to start the 'biological machine' of the human body. Optimal warm-up routines are normally associated with well-defined physiological benefits (psychological?). Ο όρος προθέρµανση δηλώνει ένα σύνολο διαδικασιών που στοχεύουν στο ξεκίνηµα της βιολογικής µηχανής και που συνήθως συνδέονται µε συγκεκριµένα φυσιολογικά οφέλη (ψυχολογικά?).

11 Μερικές Φυσιολογικές Αλλαγές λόγω Προθέρµανσης [From: Volianitis, Koutedakis, Carson, JDMS 5(3), 2001], JDMS 5(3), 2001] Thermoregulatory responses during exercise Torii et al (1996) Blood supply by vasodilatation Karvonen, (1978) Heart rate and blood pressure Barnard et al (1973) Affinity of haemoglobin for oxygen Barcroft & King, (1909) Oxygen release from myoglobin devries, (1994) Mechanical efficiency Hill, (1927) Time for redistribution of cardiac output Karvonen, (1978) Reaction time Kleitman et al (1938) Maximum Oxygen uptake Yamaguchi, (1967) Hormonal mobilization Caralis et al (1977) Joint range of motion Lehmann et al (1970) Speed of nerve impulse Hill, (1927) Muscle contractility Bergh, (1980) Cardiorespiratory kinetics Igjer & Stromme,(1979) Neuromuscular co-ordination Zatsiorsky, (1995) Bronchoconstriction in exercise-induced asthma McKenzie et al (1994) Cardiac Ischaemia Barnard et al (1973) Feelings of muscular soreness Rodenburg et al (1994) Rate of chemical (metabolic) reactions Bergh, (1980)

12 Παράδειγµα! The Role of Cardiovascular System in Increasing Body Temperature [From: Koutedakis &. Sharp, Wiley, 1999]

13 There is little information on respiratory muscles! ενυπάρχουνδηµοσιευµένες πληροφορίες σχετικά µετους Αναπνευστικούς µύες!

14 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΜΥΕΣ & ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ (Volianitis, Koutedakis et al., Int J Sports Med, 1999) Τρία πρωτόκολλα προθέρµανσης. 11 κωπηλάτες χρησιµοποίησαν την γνωστή κωπηλατική προθέρµανση, ενώ 12 φοιτητές είχαν µια γενική προθέρµανση στο εργοποδήλατο. Επιπλέον, καιοιδύοοµάδες είχαν µία ειδική προθέρµανση των αναπνευστικών µυών (εισπνοή).

15 Μέσοι όροι (±SE) των επί τοις % αλλαγών που σηµειώθηκαν µεταξύ των αρχικών µετρήσεων και αυτών που έγιναν µετά το τέλος των τριών πρωτοκόλλων προθέρµανσης. Γενική Πρ. Κωπηλατ. Πρ. (n=12) (n=11) Αναπνευστ. Πρ. (n=23) MIP % 3.4 (±2.5) 0.3 (±3.2) 8.5 (±1.8)* FVC % 1.9 (±2.4) -1.0 (±1.4) 1.0 (±1.2) FEV 1 % -1.0 (±1.3) 0.4 (±0.9) 0.4 (±0.9) MIP = maximum inspiratory pressure, * p<0.001 Στη αναπνευστική προθέρµανση υπάρχει το σύνολο των εθελοντών που έλαβε µέρος στην µελέτη

16 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΜΥΕΣ & ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ (Volianitis, Koutedakis et al., Int J Sports Med, 1999) Συµπέρασµα Ηαποτελεσµατικότητα των µυών εισπνοής µπορεί να βελτιωθεί µε κατάλληληπροθέρµανση, όπως ακριβώς συµβαίνει και µε άλλους σκελετικούς µύες. Επίσης, για τους αναπνευστικούς µύες, η ειδική αναπνευστική προθέρµανση είναι πιο αποτελεσµατική απ ότι οι γνωστές µέθοδοι που περιλαµβάνουν ασκήσεις για όλο το σώµα.

17 Αρχές Προθέρµανσης (I) the duration of warm-up routines depends on aspects such level of fitness, time of the year, and the individu idiosyncrasy a comprehensive warm-up routine it takes about 20 minutes resting periods between the end of warm-up and the start training/competition should not be greater than 5-10 minu these periods also depend on the clothing and the environmental temperatures

18 Αρχές Προθέρµανσης (II) training facilities should be heated to approximately 21o C competitors should be suitably dressed to avoid body heat loss the exercises should be selected to suit the individual needs complexity of exercises should be varied to avoid boredom competitors should learn to perform warm-up exercises from: - simple to complex - easy to difficult - large to small muscles

19 Αρχές Προθέρµανσης (IIΙ) Avoid stretching exercises at the early stages of warm-up routines - WHY?

20 Αρχές Προθέρµανσης (IIΙ) ιότι: 1) η αυξηµένη ενδοµυϊκή πίεση λόγω της διάτασης του µυός εµποδίζει την οµαλή ροή του αίµατος

21 Αρχές Προθέρµανσης (IIΙ) ιότι: 2) στο κρύο µυυπάρχειαυξηµένη δραστηριότητα της µυϊκής ατράκτου

22 Αρχές Προθέρµανσης (IIΙ) Τι λέει η βιβλιογραφία για τις διατατικές ασκήσεις στα αρχικά στάδια της προθέρµανσης σε σχέση µετην µυϊκή απόδοση? 1) PNF negatively affect vertical jump (Church et al., J. Str. Cond. Res., 2001) 2) Static stretching reduces muscular strength at slow velocities (Nelson et al., J. Str. Cond. Res., 2001) 3) Static stretching reduces vertical jump performance probably due to neuromuscular inhibition (Cornwell et al., Eur. J. Appl. Phys., 2002) 4) Static stretching is associated with increased knee flexionextension fatigue (Laur et al., J. Sport Sci., 2003)

23 Περίληψη Μαθήµατος Η διαδικασία προθέρµανσης είναι προϋπόθεση για µια καλή µυϊκή (αθλητική) απόδοση, λόγω των σηµαντικών φυσιολογικών µεταβολών που προκαλούνται Οι αναπνευστικοί µύεςθαπρέπεινασυµπεριλαµβάνονται στις διαδικασίες προθέρµανσης Να αποφεύγονται οι διατατικές ασκήσεις στα αρχικά στάδια της προθέρµανσης

24 Θέµατα προς Συζήτηση Ποιες είναι οι κύριες µεταβολές που παρατηρούνται σε επίπεδο µυός µετά την προθέρµανση? Η γενική προθέρµανση καλύπτει όλους τους µυς του σώµατος? Ποιοι είναι οι λόγοι για την µεταφορά των διατατικών ασκήσεων από την αρχή στο τέλος µίας προπονητικής µονάδας?

25 Αναφορές - Βιβλιογραφία Y. Koutedakis & N.C.C. Sharp. The Fit and Healthy Dancer". Chichester, UK: Willey & Sons Ltd, S. Volianitis, Y. Koutedakis, R.J. Carson. "Warm-up: a brief review" J. Dance Med. Sci., 5(3): 75-81, Y. Koutedakis, A.Z. Jamurtas. The dancer as a performing athlete: physiological considerations Sports Med., 34(10): , Church et al., J. Str. Cond. Res., 2001 Nelson et al., J. Str. Cond. Res., 2001 Cornwell et al., Eur. J. Appl. Phys., 2002 Laur et al., J. Sport Sci.,