ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ. ΜΚ 0910 «Εργοφυσιολογία στον Αγωνιστικό Αθλητισµό Ι»

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ. ΜΚ 0910 «Εργοφυσιολογία στον Αγωνιστικό Αθλητισµό Ι»"

Δελφίνια Ζάρκος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΚ 0910 «Εργοφυσιολογία στον Αγωνιστικό Αθλητισµό Ι» 8η ιάλεξη: Η Εργοφυσιολογία των Παιδιών (ΙΙ) Exercise Physiology in Children (ΙΙ) Γιάννης Κουτεντάκης,, BSc, MA, PhD

0910 «Εργοφυσιολογία στον Αγωνιστικό Αθλητισµό Ι» 8η ιάλεξη: Η Εργοφυσιολογία των

2 Περιεχόµενα Μαθήµατος Μυϊκή ύναµη Ευλυγισία Ησωµατική δραστηριότητα στη παιδική ηλικία Ανάπτυξη των οστών & ηεπίδρασητηςσωµατικής δραστηριότητας Συµπεράσµατα Ερωτήσεις προς Συζήτηση Αναφορές - Βιβλιογραφία

των οστών & ηεπίδρασητηςσωµατικής δραστηριότητας

3 Μυϊκή ύναµη, Ηλικία, Φύλο (Koutedakis & Sharp, The Fit & Healthy Dancer, Wiley & Sons, 1999)

4 Μυϊκή ύναµη, Ηλικία, Φύλο (Koutedakis & Sharp, The Fit & Healthy Dancer, Wiley & Sons, 1999)

5 Παράγοντες που επηρεάζουν τη δύναµη Α. Οτύποςτηςµυϊκής ίνας Strength is related to fibre diameter, not fibre type Since type I (slow) fibres tend to have smaller diameters than type II (fast) fibres, a high % of type I fibres is believed to be associated with a smaller muscle bulk. 5

type Since type I (slow) fibres tend to have smaller diameters than

6 Παράγοντες που επηρεάζουν τη δύναµη Α. Οτύποςτηςµυϊκής ίνας

7 Ευλυγισία (From: Koutedakis & Sharp, Wiley & Sons Publ., 1999) 1. Η αρχιτεκτονική της άρθρωσης & οστών συνεισφέρει κατά 85% 2. Η αρχιτεκτονική του µυός συνεισφέρει κατά 10% 3. Γενικοί παράγοντες συνεισφέρουν κατά 5% 7

8 Παράγοντες που επηρεάζουν την ευλυγισία Άρθρωση (From: Koutedakis & Sharp, Wiley & Sons Publ., 1999) 8

9 Παράγοντες που επηρεάζουν την ευλυγισία Οστά (Koutedakis & Sharp, Wiley & Sons Publ., 1999) 9

10 Παράγοντες που επηρεάζουν την ευλυγισία Muscle & Tendon (muscle spindle & Golgi organ) (Koutedakis & Sharp, Wiley & Sons Publ., 1999) 10

11 Παράγοντες που επηρεάζουν την ευλυγισία Muscle & Tendon (muscle spindle & Golgi organ) (Koutedakis & Sharp, Wiley & Sons Publ., 1999) 11

12 Παράγοντες που επηρεάζουν την ευλυγισία Ηλικία (Koutedakis & Sharp, Wiley & Sons Publ., 1999) 12

13 Παράγοντες που επηρεάζουν την ευλυγισία Ηλικία (Koutedakis & Sharp, Wiley & Sons Publ., 1999) 13

14 Παιδιά & Σωµατική ραστηριότητα Nature preserves energy in Children. Only 2% of children s habitual activity profile is associated with high energy expenditures.

15 Σωµατική ραστηριότητα κατά την Παιδική Ηλικία Αγόρια & κορίτσια που έχουν επαρκεί δύναµη και αντοχή έχουν λιγότερες πιθανότητες να εµφανίσουν προβλήµατα µε τηµέση τους (Mikkelsson et al., British J. Sports Medicine, 40: , 2006). εν υπάρχει καµία ένδειξη ότι ασκήσεις δύναµης κατά την παιδική ηλικία θα έχουν αρνητικά αποτελέσµατασταεπίπεδαευλυγισίας (Jeffrey et al., J Am Acad Orthop Surg, 9: 29-36, 2001). Πρόσφατη µελέτη έδειξε ότι οι ισχύοντες οδηγίες (για 60 λεπτά άσκησης την ηµέρα) πιθανόν να µην συµβάλουν στη µελλοντική αντιµετώπιση καρδιοαγγειακών προβληµάτων. Ηάνοδοςαπότα60 στα 90 λεπτά την ηµέρα ίσως να είναι η λύση (Andersen et al., The Lancet, 368: , 2006).

εν υπάρχει καµία ένδειξη ότι ασκήσεις δύναµης κατά την παιδική ηλικία θα έχουν αρνητικά αποτελέσµατασταεπίπεδαευλυγισίας (Jeffrey et al.

16 Άσκηση & Παιδιά από Πρόωρους Τοκετούς Στην ηλικία των 17 ετών, τα παιδιά που γεννηθήκαν µε πολύµικρό βάρος (ELBW - Extremely Low Birth Weight: <800 gr) έχουν µικρότερες τιµές σε όλες σχεδόν τις παραµέτρους σωµατικής κατάστασης σε σχέση µε παιδιά της οµάδας ελέγχου (στο πιο πάνω παράδειγµα είναι η ευλυγισία). Αυτό, εν µέρει, δικαιολογείται από την µειωµένη σωµατική δραστηριότητα που συνήθως παρουσιάζουν τα εν λόγω άτοµα. (Rogers et al., Pediatrics, 116: e58-e65, 2005)

σχέση µε παιδιά της οµάδας ελέγχου (στο πιο πάνω παράδειγµα είναι η ευλυγισία).

17 Ανάπτυξη των Οστών Κατά την ανάπτυξη, (νέος) χόνδρος προστίθεται στην επιφυσιακή µεριά του "δίσκου" Συγχρόνως, µέρος του (παλαιού) χόνδρου αντικαθίσταται από οστικά κύτταρα στην διαφυσιακή πλευρά του "δίσκου" Έτσι, ενώ οι διαστάσεις του δίσκου παραµένουν σταθερές, το µήκος των (µακρών) οστών αυξάνεται στην διαφυσιακή πλευρά του "δίσκου"

κύτταρα στην διαφυσιακή πλευρά του "δίσκου" Έτσι, ενώ οι διαστάσεις του δίσκου

18 Άσκηση & Υγεία των Οστών 1. H AΣΚΗΣΗ ΠΡΟΑΓΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ Αποτέλεσµα της πίεσης που δηµιουργείται από π.χ. το τρέξιµο, τα οστά (κυρίως κρύσταλλοι φωσφορικού ασβεστίου) παράγουν ένα πολύ µικρό ηλεκτρικό φορτίο. Αυτό ονοµάζεται "πιεσοηλεκτρικό φαινόµενο" και πιστεύεται ότι συµβάλλει στον πολλαπλασιασµότων οστεοβλαστών (παράγουν την οστική ουσία). Πράγµατι, τα οστά των αθλητών (τα οποία 'πιέζονται' σε µεγάλο βαθµό) είναι ανθεκτικότερα και γενικά µακρύτερα από αυτά των µηαθλητών.

Αυτό ονοµάζεται "πιεσοηλεκτρικό φαινόµενο" και πιστεύεται ότι συµβάλλει στον πολλαπλασιασµότων οστεοβλαστών (παράγουν την

19 Άσκηση & Υγεία των Οστών 2. Η ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΑ ΟΣΤΑ Ησωµατική άσκηση αυξάνει την παραγωγή της καλσιτόνης στον θυρεοειδή αδένα. Αυτήηορµόνη αναστέλλει/παρεµποδίζει την δραστηριότητα των οστεοκλαστών που ο ρόλος τους είναι να καταστρέφουν τα οστά.

20 ΤΑ "ΠΛΗΝ" ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ - ΣΚΕΛΕΤΟΣ Τα οστά (και συγκεκριµένα η επιφυσιακή "συνένωση") µπορούν να επηρεαστούν από επαναλαµβανόµενες µηχανικές πιέσεις (π.χ. τρέξιµο). Έτσι είναι δυνατόν να έχουµε: πόνους στην φτέρνα µέχρι 12 ετών πόνους στο γόνατο µέχρι 16 ετών πόνους στην µέση µέχρι 20 ετών Θεραπεία: κολύµπι?

21 Άσκηση & Υγεία των Οστών Υγιεινή Ζωή, Παιδική/Εφηβική Ηλικία & Οστεοπόρωση Το διάγραµµα παρουσιάζει την πιθανή επίδραση της υγιεινής ζωής κατά την διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας (π.χ. ασκήσεις επιβάρυνσης, καλή διατροφή), στην ανάπτυξη επαρκούς οστικού ιστού. Υψηλές ποσότητες οστικού ιστού κατά την παιδική και εφηβική ηλικία συνήθως καθυστερούν (ή και αποτρέπουν) την εµφάνιση της οστεοπόρωσης.

22 Άσκηση & Υγεία των Οστών No: όχι άσκηση Yes: άσκηση Ησωµατική δραστηριότητα σε 8-χροναπαιδιάσυνδυάζεταιµε 4% και 1%µεγαλύτερη οστική µάζα στα αγόρια και κορίτσια αντίστοιχα. Το µέγεθος των διαφορών στην οστική µάζα µεταξύ αγοριών και κοριτσιών σε αυτό το στάδιο της ζωής τους είναι σηµαντικό, καιοδηγείστοσυµπέρασµα ότι αλλαγές του τρόπου ζωής ίσως να επιδράσει την υγεία των οστών (οστεοπόρωση) στη µετέπειτα ζωή. (Jones & Dwyer, J Clin Endocrinol Metab 83: , 1998) 22

23 Υγεία των Οστών & Έκθεση στον Ήλιο Η έκθεση στον ήλιο είναι πιο ευεργετική στα κορίτσια ηλικίας 8 ετών από ότι στα αγόρια της ίδιας ηλικίας. (Jones & Dwyer, J Clin Endocrinol Metab 83: , 1998) 23

24 Άσκηση, Ύψος & Βάρος Η αθλητική δραστηριότητα δεν θα πρέπει να αποτελέσει εµπόδιο στη φυσιολογική ανάπτυξη τόσο του ύψους όσο και του βάρους. Βλέπουµε, για παράδειγµαστις µπαλαρίνες, ότι ενώ το ύψος είναι κοντά στον αναµενόµενο µέσο όρο (P50=50%) κατά την διάρκεια της εφηβείας, το βάρος είναι αρκετά χαµηλότερο απ αυτόν. 24

25 Συµπεράσµατα Η µυϊκή δύναµηείναιπαρόµοια στα αγόρια και κορίτσια µέχρι περίπου τα 14. Μετά τα αγόρια εµφανίζουν πολύ µεγαλύτερες τιµές Η αρχιτεκτονική των αρθρώσεων και οστών επιδρούν κατά 85% τα επίπεδα ευλυγισίας Ησωµατική δραστηριότητα επηρεάζει θετικά την ανάπτυξη και την µελλοντική υγεία των οστών 25

26 Θέµατα προς Συζήτηση Παράγοντες που επιδρούν στη µυϊκή δύναµη σε αγόρια και κορίτσια Παράγοντες που καθορίζουν τα επίπεδα ευλυγισίας σε αγόρια και κορίτσια Ο ρόλος της σωµατικής δραστηριότητας στην ανάπτυξη του σκελετού των παιδιών Υπάρχει αλήθεια πίσω από το «ούπνοςτρέφειτα παιδιά και ο ήλιος τα µοσχάρια»? 26

27 Αναφορές - Βιβλιογραφία Y. Koutedakis & N.C.C. Sharp. The Fit and Healthy Dancer". Chichester, UK: Willey & Sons Ltd, Bouziotas, Y. Koutedakis, R. Shiner, Y. Pananakakis, V. Fotopoulou. "The prevalence of selected modifiable coronary heart disease risk factors in 12-year-old Greek children". Ped. Exerc. Sci., 13: , C. Bouziotas, Y. Koutedakis. A three year study of coronary heart disease risk factors in Greek adolescents. Ped. Exerc. Sci., 15: 9-18, Y. Koutedakis, C. Bouziotas. National physical education curriculum, motor- and cardiovascular health-related fitness in Greek adolescents. Br. J. Sports Med. 37(4): , C. Bouziotas, Y. Koutedakis, A. Nevill, E. Ageli, N. Tsigilis, A. Nikolaou, A. Nakou. Greek adolescents, fitness, fatness, fat intake, activity and CHD risk. Archives of Disease in Childhood, 89(1): 41-44, P. Tsimeas, A. Tsiokanos, Y. Koutedakis, N. Tsigilis, S. Kellis. Does living in urban or rural settings affect aspects of physical fitness? An allometric approach. Br. J. Sports Med., 39(9): , Y. Koutedakis, C. Bouziotas, A. Flouris, P. Nelson. Longitudinal modelling of adiposity in peri-adolescent children. Med. Sci. Sport Exerc., 37(12): , Y. Koutedakis, G. Metsios, A. Stavropoulos. Periodaisation of Exercise Training in Sport. In: G. Whyte (Ed.), The Physiology of Training, Elsevier Ltd, Edinburgh, UK; pp: 1-22, 2006.

28 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ 28

Σχετικά έγγραφα

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 1164/94 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 16ης Μαΐου 1994 για την ίδρυση του

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 1164/94 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 16ης Μαΐου 1994 για την ίδρυση του Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 1164/94 του Συµβουλίου της 16ης Μαΐου 1994 για την ίδρυση του ταµείου συνοχής Επίσηµη Εφηµερίδα αριθ. L 130 της 25/05/1994 σ. 0001-0013 Φινλανδική ειδική έκδοση: Κεφάλαιο 14 τόµος