"Πάγιο Ενεργητικό και Αποσβέσεις"

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ "Πάγιο Ενεργητικό και Αποσβέσεις" Εισηγήτρια: Γεσθημανή Ελευθεριάδου Σπουδαστής: Χριστοφορίδης Χριστόφορος ΚΑΒΑΛΑ 2000

2 1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η πτυχιακή εργασία που θα αναπτύξω έχει θέμα «Πάγιο ενεργητικό και αποσβέσεις τους». Γίνεται ανάλυση του κάθε λογαριασμού των πάγιων στοιχείων χωριστά. Στη συνέχεια της εργασίας αναπτύσσονται οι μέθοδοι απόσβεσης, οι τρόποι αποσβέσεως με παραδείγματα. Στο τέλος της πτυχιακής εργασίας ακολουθεί ένα παράδειγμα επιχείρησης όπου βλέπουμε τα πάγια στοιχεία που έχει και τον τρόπο που κάνει τις αποσβέσεις. Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου προς την κυρία Ελευθεριάδου για το θέμα που μου εμπιστεύθηκε και τη βοήθεια της για την ολοκλήρωση της εργασίας.

3 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ όρος πάγια στοιχεία χρησιμοποιείται για να περιγράφει τα μακράς διαρκείας στοιχεία του ενεργητικού που αποκτώνται για να χρησιμοποιηθούν στη λειτουργία της επιχείρησης και δεν προορίζονται να μεταπωληθούν σε πελάτες. Μεταξύ των πιο κοινών παραδειγμάτων είναι τα οικόπεδα, τα κτίρια, ο μηχανολογικός εξοπλισμός, τα έπιπλα και σκεύη, ο εξοπλισμός γραφείου και τα αυτοκίνητα». Επίσης ως πάγιο ενεργητικό θεωρούνται τα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως και οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις. Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των στοιχείων είναι ότι έχουν φυσική ζωή μεγαλύτερη του έτους και ότι προορίζονται να χρησιμοποιηθούν ή να παραμείνουν στην επιχείρηση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του έτους. Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία που υπόκεινται σε απόσβεση ονομάζονται στοιχεία βραδείας κυκλοφορίας, δηλαδή η αξία τους μεταβάλλεται σε δαπάνες με αργό ρυθμό. Ακόμη τα πάγια ενεργητικά στοιχεία, άσχετα αν υπόκεινται ή όχι σε απόσβεση, διακρίνονται σε: Α. Ενσώματα Πάγια στοιχεία. Είναι τα υλικά αγαθά που αποκτά η επιχείρηση με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει ως μέσα δράσεως της κατά οπωσδήποτε μεγαλύτερη από ένα έτος. Όπως π. χ. εδαφικές εκτάσεις, κτίρια, εγκαταστάσεις, μηχανήματα, μεταφορικά μέσα, έπιπλα. Β. Ασώματα πάγια στοιχεία, που διακρίνονται σε: Ασώματες ακινητοποιήσεις ή άυλα πάγια στοιχεία. Είναι τα ασώματα οικονομικά αγαθά που αποκτούνται από την επιχείρηση με σκοπό να χρησιμοποιηθούν παραγωγικά για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από ένα έτος. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να είναι δεκτικά χρηματικής αποζημιώσεως και να μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συναλλαγής μόνα τους ή μαζί με την επιχείρηση. Δικαιώματα είναι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα σήματα, η πνευματική ιδιοκτησία, η επωνυμία κ.λπ.

4 Πραγματικές καταστάσεις, ιδιότητες, σχέσεις είναι π. χ. η πελατεία, η φήμη, η πίστη, η καλή οργάνωση, η ειδίκευση στην παραγωγή ορισμένων αγαθών. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα στοιχεία που συνθέτουν την έννοια της «υπεραξίας» ή «φήμης και πελατείας» της επιχείρησης και τα οποία προσδίδουν στην επιχείρηση, που λειτουργεί παραγωγικά. Έξοδα πολυετούς απόσβεσης, είναι εκείνα που χρησιμοποιούν για την ίδρυση και αρχική οργάνωση της επιχείρησης, την απόκτηση διαρκών μέσων εκμεταλλεύσεως καθώς και την αναδιοργάνωση της. Τα έξοδα αυτά εξυπηρετούν την επιχείρηση για μεγάλη χρονική περίοδο, οπωσδήποτε μεγαλύτερη από ένα έτος. γ) Συμμετοχές και Μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις. Με τις συμμετοχές σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις παρακολουθούνται οι μετοχές Α. Ε. τα εταιρικά μερίδια ΕΠΕ και οι εταιρικές μερίδες των άλλης νομικής μορφής εταιριών, που η διαρκής κατοχή τους κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη για τη δραστηριότητα της επιχείρησης, κυρίως γιατί της εξασφαλίζει άσκηση επιρροής στις αντίστοιχες εταιρείες. Αυτές χαρακτηρίζονται ως μορφή Πάγιας επενδύσεως όταν κατά την απόκτηση τους υπάρξει σκοπός για διαρκή κατοχή τους και όταν το ποσοστό συμμετοχής υπερβαίνει το 10% του κεφαλαίου της κάθε εταιρείας. Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις είναι οι απαιτήσεις για τις οποίες η προθεσμία εξόφλησης τους λήγει μετά το τέλος της επόμενης χρήσης, όπως π. χ. χορηγήσεις στεγαστικών δανείων στο προσωπικό του.' 2.1. Επέκταση, προσθήκη, βελτίωση, συντήρηση και επισκευή ενσώματων παγίων περιουσιακών στοιχείων 1. Επέκταση ή προσθήκη κτιρίου, κτιριακής εγκατάστασης και τεχνικού έργου είναι οποιαδήποτε μόνιμη αύξηση του όγκου, του μεγέθους ή της ωφελιμότητας του, που γίνεται με την χρησιμοποίηση κατά κανόνα δομικών υλικών. ' Αριστοτέλης Γ Κοντάκος «ΓΕΝΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ», ΑΘΗΝΑ 1998

5 2. Επέκταση ή προσθήκη μηχανήματος, τεχνικής εγκατάστασης και μηχανολογικού εξοπλισμού είναι κάθε προσθήκη ή εργασία που γίνεται σ' αυτά και αυξάνει το μέγεθος και κατά κανόνα την παραγωγική διαδικασία και δυναμικότητα. 3. Βελτίωση ενσώματου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι κάθε μεταβολή που γίνεται σ' αυτό μετά από τεχνολογική επέμβαση του χρόνου της ωφέλιμης ζωής του, είτε την αύξηση της παραγωγικότητας του, είτε την μείωση του κόστους λειτουργίας του ή τη βελτίωση των συνθηκών χρησιμοποιήσεως του. 4 Συντήρηση ενσώματου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι η τεχνολογική επέμβαση που γίνεται σ' αυτό με σκοπό να διατηρείται στην αρχική του παραγωγική ικανότητα για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. 5. Επισκευή ενσώματου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι η αντικατάσταση ή επιδιόρθωση μερών αυτού, που έχουν καταστραφεί ή υποστεί βλάβη, με σκοπό την επαναφορά της παραγωγικής του ικανότητας ή των συνθηκών λειτουργίας του στο επίπεδο που ήταν πριν από την καταστροφή ή τη βλάβη. 6. Το κόστος των επεκτάσεων, προσθηκών και βελτιώσεων προσαυξάνει την αξία κτήσεως των πάγιων περιουσιακών στοιχείων και καταχωρείται στους σχετικούς λογαριασμούς των στοιχείων αυτών. 7. Τα έξοδα συντηρήσεως και επισκευής των πάγιων περιουσιακών στοιχείων είναι κόστος τρέχουσας μορφής και καταχωρούνται στους οικείους λογαριασμούς εξόδων κατ' είδος της ομάδας Μητρώο πάγιων περιουσιακών στοιχείων Για τη διαχειριστική παρακολούθηση κάθε παγίου στοιχείου και για τη λογιστική παρακολούθηση της αξίας κτήσεως και των αποσβέσεων του και γενικότερα της τύχης του, τηρείται υποχρεωτικό μητρώο πάγιων στοιχείων, το οποίο αποτελεί την τελευταία ανάλυση των λογαριασμών των πάγιων περιουσιακών στοιχείων (λογαριασμοί τρίτου ή τέταρτου κ.λπ. βαθμού).

6 2, Από το μητρώο πάγιων στοιχείων, οι λεπτομέρειες και ο τρόπος τηρήσεως του οποίου αφήνονται στην κρίση της οικονομικής μονάδας, πρέπει να προκύπτουν τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία: Τα στοιχεία που εξατομικεύουν το είδος του παγίου (ονοματολογία και διακριτικά στοιχεία). Τα στοιχεία της λογιστικής του ένταξης (τίτλος και κωδικοί αριθμοί του πρωτοβάθμιου και του λογαριασμού της τελευταίας βαθμίδας). Η αιτιολογία και τα σχετικά στοιχεία κτήσεως, η αρχική αξία κτήσεως και οι μεταβολές αυτής (προσθήκες, βελτιώσεις, μεταβολές). Ο τόπος εγκατάστασης ή ο τρίτος στις εγκαταστάσεις του οποίου τυχόν βρίσκεται. < Η ημερομηνία κατά την οποία άρχισε η χρησιμοποίηση ή λειτουργία του καθώς και η ημερομηνία που τυχόν τέθηκε σε αδράνεια. Η τυχόν κτήση του με ευεργετική φορολογική διάταξη. Η τυχόν ύπαρξη βαρών πάνω σ αυτό (π.χ. είδος βάρους, αιτία, ποσό). Ο κωδικός αριθμός της τελευταίας βαθμίδας του λογαριασμού αποσβέσεων. Οι λογισμένες αποσβέσεις (συντελεστής και ποσά) και τα στοιχεία της λογιστικής τους εγγραφής (α/α παραστατικού, ημερομηνία) καθώς και οι αντιλογισμένες αποσβέσεις π.χ. σε περίπτωση πώλησης ή καταστροφής. Τα στοιχεία και η αιτία του τερματισμού της παραγωγικής του ζωής (π.χ. εκποίηση, διάλυση ή καταστροφή). 3. Με σκοπό να αντιμετωπιστούν δυσχέρειες που ενδεχόμενα θα ανακύψουν κατά την υποχρεωτική τήρηση του μητρώου πάγιων στοιχείων σύμφωνα με τα παραπάνω, παρέχεται η δυνατότητα της τηρήσεως αυτού κατά ομάδες, ομοειδών πάγιων στοιχείων (π.χ. πάγια στοιχεία του λογαριασμού 14 που κτήθηκαν κατά την διάρκεια του αυτού μήνα παρακολουθούνται σε μια ατομική μερίδα) με την προϋπόθεση ότι το συγκεκριμένο πάγιο στοιχείο, όταν κρίνεται αναγκαίο (π.χ. κατά την απογραφή ή την πώληση) θα είναι δυνατό να εξατομικεύεται.

7 3. Ενσώματα πάγια Η κατηγορία αυτή των παγίων είναι η σπουδαιότερη από όλες τις άλλες. Τα πάγια στοιχεία διακρίνονται σε ενσώματα και ασώματα. Τα ενσώματα πάγια στοιχεία χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι: Α. Έχουν φυσική υττόσταση. Είναι χειροπιαστά αντικείμενα π. χ. μηχανήματα, έπιπλα, μεταφορικά μέσα, κτίρια κτλ. Β. Χρησιμοποιούνται άμεσα ή έμμεσα σε όλες τις λειτουργίες της επιχείρησης και προσφέρουν απαραίτητες υπηρεσίες για την προμήθεια πρώτων υλών, για την παραγωγή και διάθεση των προϊόντων της. Πάγια στοιχεία που δεν χρησιμοποιούνται ή χρησιμοποιούνται για σκοπούς διάφορους από αυτούς της κύριας δραστηριότητας της επιχείρησης (π.χ. κτίριο δια ενοικίαση) δεν θεωρούνται ενσώματα πάγια στοιχεία αλλά μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Γ. Παρέχουν υπηρεσίες και συμβάλλουν στην λειτουργία της επιχειρήσεως για χρονικά διαστήματα μεγαλύτερα από μια λογιστική χρήση ή από ένα λειτουργικό κύκλωμα ή για απεριόριστο χρόνο (γήπεδα, οικόπεδα). Δ. Παρέχουν υπηρεσίες που μπορούν να μετρηθούν με βάση ορισμένη ποσοτική μονάδα μέτρησης π.χ. τα χιλιόμετρα που διανύει ένα φορτηγό, ώρες λειτουργίας του μηχανήματος κτλ. Τα κυριότερα ενσώματα πάγια που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις είναι Α. Λογαριασμός 10 «Εδαφικές εκτάσεις» Β. Λογαριασμός 11 «Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων - Τεχνικά Έργα» Γ. Λογαριασμός 12 «Μηχανήματα - Τεχνικές Εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός». Δ. Λογαριασμός 13 «Μεταφορικά μέσα» Ε. Λογαριασμός 14 «Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός» Στ. Λογαριασμός 15 «Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσεως παγίων στοιχείων».

8 3.1 Λογαριασμός 10 «Εδαφικές Εκτάσεις» 1. Εδαφικές εκτάσεις είναι τα οικόπεδα, γήπεδα, αγροτεμάχια, δάση, ορυχεία, μεταλλεία, λατομεία, οι φυτείες και γενικά οποιαδήποτε έκταση γης της οποίας η κυριότητα ανήκει στην οικονομική μονάδα. Οι εδαφικές εκτάσεις διακρίνονται σ εκείνες που έχουν απεριόριστη διάρκεια ωφέλιμης ζωής όπως π. χ. είναι τα οικόπεδα, γήπεδα ή τα αγροτεμάχια και σ αυτές που η διάρκεια της ωφέλιμης ζωής είναι περιορισμένη και για το λόγο αυτό η αξία τους είναι αποσβεστέα. Στην τελευταία αυτή κατηγορία ανήκουν π.χ. τα ορυχεία, μεταλλεία και τα λατομεία. 2. Στο λογαριασμό «Γήπεδα - οικόπεδα» παρακολουθούνται οι εκτάσεις γης πάνω στις οποίες έχουν κατασκευαστεί και οργανωθεί τα εργοστάσια η εργοτάξια, της οικονομικής μονάδας ή έχουν ανεγερθεί λοιπά κτίρια και εγκαταστάσεις αυτής (πχ. για γραφεία, καταστήματα ή κατοικίες) καθώς και εκείνες που προορίζονται για την εξυπηρέτηση παρόμοιων σκοπών. 3. Στους λογαριασμούς 1.01 «ορυχεία», «μεταλλεία» και «λατομεία» παρακολουθούνται οι ιδιόκτητες εκτάσεις γης, από τις οποίες με κατάλληλα τεχνικά μέσα, αντλείται ο υπόγειος ή επιφανειακός πλούτος τους (πχ. ορυκτά, μεταλλεύματα ή λατομικά προϊόντα). 4. Οι λογαριασμοί και δημιουργούνται ως εξής; α. Με μεταφορά από το λογαριασμό «γήπεδα - οικόπεδα» ή το «γήπεδα - οικόπεδα εκτός εκμεταλλεύσεως» της αξίας κτήσεως των ιδιόκτητων γηπέδων τα οποία χαρακτηρίζονται από αρμόδια αρχή ως ορυχεία ή μεταλλεία έπειτα από χορήγηση σχετικής άδειας εκμεταλλεύσεως τους. Η μεταφορά γίνεται τη στιγμή που αρχίζει η εκμετάλλευση τους, ενώ πριν από αυτή η παρακολούθηση των χαρακτηρισμένων ως ορυχείων ή μεταλλείων ιδιόκτητων γηπέδων γίνεται στους λογαριασμούς ή β. Με καταχώρηση της αξίας κτήσεως των αγορασμένων ή με άλλο νόμιμο τρόπο αποκτημένων (π.χ. με εισφορά σε είδος) ορυχείων ή μεταλλείων, δηλαδή των γηπέδων τα οποία είναι ήδη χαρακτηρισμένα, με σχετική

9 άδεια αρμόδιας αρχής, ως ορυχεία ή μεταλλεία και τα οποία μαζί με την άδεια αυτή, αποκτούνται κατά πλήρη κυριότητα. Με μεταφορά από τον λογαριασμό «ορυχεία εκτός εκμεταλλεύσεως» ή το «μεταλλεία εκτός εκμεταλλεύσεως» των ορυχείων η μεταλλείων που ήταν εκτός εκμεταλλεύσεως, τη στιγμή που αρχίζει η εκμετάλλευση τους. Η παραπάνω (α-γ) αξία κτήσεως των ορυχείων και μεταλλείων αποσβένεται σύμφωνα με όσα προβλέπονται από τη σχετική νομοθεσία. Αν από τις διατάξεις του νόμου δεν ορίζεται αλλιώς, ως αποσβεστέα αξία θεωρείται εκείνη που προκύπτει μετά την αφαίρεση της υπολειμματικής αξίας από την αξία κτήσεως. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται όσα ορίζονται σύμφωνα με τις αποσβέσεις. Όσα καθορίζονται παραπάνω για τα ορυχεία και μεταλλεία ισχύουν ανάλογα και για τις πετρελαιοπηγές καθώς και για άλλες παρόμοιες περιπτώσεις (π.χ. πηγές φυσικών αερίων η ιαματικών νερών). Στο λογαριασμό «δικαιώματα (π.χ. παραχωρήσεις) εκμεταλλεύσεως ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων» παρακολουθείται η αξία κτήσεως του δικαιώματος εκμεταλλεύσεως του ορυχείου ή μεταλλείου, δηλαδή του εμπράγματου δικαιώματος της «μεταλλειοκτησίας» το οποίο αποσβένεται σύμφωνα με όσα ορίζονται από τη σχετική νομοθεσία. Σε υπολογαριασμό του παρακολουθούνται και τα σχετικά έξοδα τα οποία πραγματοποιούνται για τη χορήγηση, από αρμόδια Αρχή, του δικαιώματος εκμεταλλεύσεως ορυχείου ή μεταλλείου που βρίσκεται σε ιδιόκτητο έδαφος, εφόσον τα έξοδα αυτά είναι αξιόλογα. Η κρίση για την αξιολόγηση αυτή αφήνεται στην οικονομική μονάδα. Τα έξοδα που πραγματοποιούνται για έρευνες ανευρέσεως ή αξιοποιήσεως ορυχείου ή μεταλλείου παρακολουθούνται στο λογαριασμό «έξοδα ερευνών ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων». Τα έξοδα αυτά αποσβένονται σύμφωνα με την νομοθεσία. Στο λογαριασμό «λατομεία» παρακολουθούνται οι ιδιόκτητες εκτάσεις γης, από τις οποίες με κατάλληλα τεχνικά μέσα, γίνεται εξόρυξη λατομικών προϊόντων, λατομικά προϊόντα είναι τα ορυκτά εκείνα τα

10 οποία δεν χαρακτηρίζονται ως μεταλλεύματα από την νομοθεσία περί μεταλλείων, όπως είναι ιδίως τα διάφορα πετρώματα, τα μάρμαρα, οι κοινοί λίθοι τα κονιάματα και τα χώματα. 8. Στους λογαριασμούς έως και παρακολουθούνται οι εδαφικές εκτάσεις οι οποίες δεν χρησιμοποιούνται παραγωγικά για τις ανάγκες της βασικής επαγγελματικής δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας, ούτε και για τις παρεπόμενες ασχολίες αυτής. 9. Στους λογαριασμούς «αγροί», «φυτείες» και «δάση» παρακολουθούνται οι καλλιεργήσιμες καθώς και οι με οποιοδήποτε άλλο φυσικό τρόπο εκμεταλλεύσιμες εκτάσεις γης. 10. Οι εδαφικές εκτάσεις παρακολουθούνται στους οικείους υπολογαριασμούς του 10 με καταχώρηση σ αυτούς της αξίας κτήσεως τους (αγοράς, εκτιμήσεως, όταν πρόκειται για συγχώνευση ή εισφορά σε είδος) ή της αξίας η οποία προκύπτει έπειτα από νόμιμη αναπροσαρμογή της αξίας κτήσεως. Τα έξοδα κτήσεως των εδαφικών εκτάσεων (π.χ. φόροι μεταβιβάσεως, συμβολαιογραφικά και μεσιτικά) καταχωρούνται και παρακολουθούνται στο λογαριασμό «έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων». Τα έξοδα διαμορφώσεως των γηπέδων και άλλων εδαφικών εκτάσεων, τα οποία προσδίνουν αξία σ' αυτές επειδή τα σχετικά έργα (π.χ. εκβραχισμοί ή ισοπεδώσεις) δε φθείρονται φέρονται σε αύξηση της αξίας κτήσεως τους. Αν τα έργα, αυτά φθείρονται και συνεπώς αποσβένονται, με την προϋπόθεση ότι τα σχετικά έξοδα δεν έχουν περιληφθεί στο κόστος κτιρίων ή τεχνικών έργων σαν κόστος υποδομής της κατασκευής τους, καταχωρούνται και παρακολουθούνται στο λογαριασμό «υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων». 11. Τα γήπεδα - οικόπεδα και άλλες εδαφικές εκτάσεις δε φθείρονται από τη χρήση τους ή την πάροδο του χρόνου και για το λόγο αυτό δεν αποσβένονται. Όταν όμως για τις εδαφικές αυτές εκτάσεις υπάρχει κίνδυνος οικονομικής απαξιώσεως και αποτιμήσεως, για τις ειδικές αυτές περιπτώσεις, σχηματίζεται ειδική πρόβλεψη, η οποία καταχωρείται στο λογαριασμό «προβλέψεις απαξιώσεων και υποτιμήσεων πάγιων στοιχείων» με χρέωση του λογαριασμού

11 12. Σε περίπτωση εκποιήσεως μη οικοδομούμενης εδαφικής εκτάσεως (π.χ. γηπέδου - οικοπέδου) ισχύουν τα παρακάτω: α. Στην περίπτωση του οικείου λογαριασμού της εδαφικής εκτάσεως καταχωρούνται το τίμημα πωλήσεως του πωλητήριου συμβολαίου και η τυχόν σχηματισμένη πρόβλεψη για υποτίμηση της πωλούμενης εκτάσεως (από το λογαριασμό 44.10). Στην χρέωση του ίδιου λογαριασμού φέρονται τα τυχόν έξοδα που δημιουργούνται για την πραγματοποίηση της πωλήσεως. β. Στην χρέωση του οικείου λογαριασμού της εδαφικής εκτάσεως μεταφέρονται επίσης, το αναπόσβεστο, υπόλοιπο των εξόδων κτήσεως και των τυχόν εξόδων διαμορφώσεως της. Οι μεταφορές αυτές γίνονται από τους λογαριασμούς και αντίστοιχα, στους οποίους προηγουμένως μεταφέρονται, από τους λογαριασμούς και οι διενεργημένες αποσβέσεις, γ. Το αποτέλεσμα που προκύτττει μετά από τις παραπάνω καταχωρήσεις και μεταφορές μεταφέρεται στο λογαριασμό «ζημιές από εκποίηση ακινήτων» όταν είναι ζημιά ή στο λογαριασμό «κέρδη από εκποίηση ακινήτων» όταν είναι κέρδος. 3.2 Λογαριασμός 11 «Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων - Τεχνικά έργα» 1. Κτίρια είναι οι οικοδομικές κατασκευές που γίνονται με τη χρησιμοποίηση δομικών υλικών και προορίζονται για κατοικίες, βιομηχανοστάσια, αποθήκες ή οποιαδήποτε άλλη εκμετάλλευση ή δραστηριότητα της οικονομικής μονάδας. 2. Εγκαταστάσεις κτιρίων είναι πρόσθετες εγκαταστάσεις, όπως ηλεκτρικές, υδραυλικές, μηχανολογικές, κλιματιστικές, τηλεπικοινωνιακές, αποχετεύσεως, πνευματικής ή μη μεταφοράς ενδοσυνεννοήσεως και άλλες οι οποίες είναι συνδεμένες με το κτίριο κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο αποχωρισμός τους να μην είναι δυνατό να γίνει εύκολα και χωρίς βλάβη της ουσίας τους ή του κτιρίου. Οι εγκαταστάσεις αυτές παρακολουθούνται στους

12 ίδιους υπολογαριασμούς του στους οττοίους παρακολουθούνται τα κτίρια στα οποία είναι ενσωματωμένες ή συνδεδεμένες. 3. Τεχνικά έργα είναι μόνιμες, κατά κανόνα, τεχνικές κατασκευές με τις οποίες τροποποιείται το φυσικό περιβάλλον με σκοπό την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων της οικονομικής μονάδας ( π.χ. δρόμοι, πλατείες, λιμάνια, φράγματα, λίμνες, διώρυγες, περιφράξεις, σήραγγες, γέφυρες, αεροδρόμια ή στάδια). Στο λογαριασμό «τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών» παρακολουθούνται όσα από τα έργα αυτά εξυπηρετούν τις μεταφορές της οικονομικής μονάδας. Τα τεχνικά έργα που εξυπηρετούν άλλους σκοπούς παρακολουθούνται στο λογαριασμό «λοιπά τεχνικά έργα». 4. Στο λογαριασμό «υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων» παρακολουθούνται οι δαπάνες διαμορφώσεως γηπέδων και άλλων εδαφικών εκτάσεων, όταν συντρέχουν οι εξής δύο βασικές προϋποθέσεις: α) οι δαπάνες αυτές δεν πρέπει να έχουν περιληφθεί στο κόστος κτιρίων ή τεχνικών έργων σαν κόστος υποδομής της κατασκευής τους και β) οι διαμορφώσεις να φθείρονται και για τον λόγο αυτό να αποσβένονται. 5. Στους λογαριασμούς «κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων», «τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών σε ακίνητα τρίτων», «λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων» και «υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων τρίτων» παρακολουθούνται τα κτίρια και τεχνικά έργα που κατασκευάζονται, καθώς και τα έξοδα που γίνονται σε ακίνητα κυριότητας τρίτων, όταν η οικονομική μονάδα έχει δικαίωμα χρήσεως για ορισμένο χρόνο που καθορίζεται συμβατικά, μετά την περίοδο του οποίου τα εν λόγω έργα (π.χ. κτίρια ή διαμορφώσεως) περιέχονται στον κύριο του ακινήτου χωρίς αντάλλαγμα. Στους λογαριασμούς αυτούς καταχωρούνται: α) το κόστος ανεγέρσεως κτιρίων και τεχνικών έργων, β) το κόστος διαμορφώσεων βελτιώσεων και προσθηκών πάνω σε κτίρια και τεχνικά έργα και γ) τα έξοδα διαμορφώσεως εδαφικών εκτάσεων. Τα κτίρια και τα τεχνικά έργα που παρασκευάζονται από την οικονομική μονάδα σε ακίνητα τρίτων, καθώς και τα έξοδα που πραγματοποιούνται γι' αυτά

13 αποσβένονται ανάλογα με το χρόνο της συμβατικής χρησιμοποιήσεως τους, με τον όρο ότι ο συντελεστής αποσβέσεως που προσδιορίζεται με βάση το χρόνο χρησιμοποιήσεως Δε θα είναι μικρότερος από το συντελεστή που εφαρμόζεται σε ομοειδή ιδιόκτητα πάγια στοιχεία. 6. Στους λογαριασμούς έως και καθώς και έως και παρακολουθούνται τα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων και τα τεχνικά έργα τα οποία δεν χρησιμοποιούνται παραγωγικά για τις ανάγκες της βασικής επαγγελματικής δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας, ούτε και για τις παρεχόμενες ασχολίες της. 7. Τα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίου και τα τεχνικά έργα παρακολουθούνται στους οικείους υπολογαριασμούς του 11 έπειτα από καταχώρηση σ αυτούς: α) της αξίας κτήσεως τους (αγοράς, εκτιμήσεως όταν πρόκειται για συγχώνευση ή εισφορά σε είδος) ή της αξίας που προκύπτει μετά από νόμιμη αναπροσαρμογή της αξίας κτήσεως και β) του κόστους κατασκευής τους, όταν πρόκειται για ιδιοκατασκευές, το οποίο προκύπτει, από το λογαριασμό «κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων - τεχνικά έργα υπό εκτέλεση». Τα έξοδα κτήσεως των κτιρίων - τεχνικών έργων (π.χ. φόροι μεταβιβάσεως, συμβολαιογραφικά και μεσιτικά) καταχωρούνται και παρακολουθούνται στο λογαριασμό «έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων». Η αξία κτήσεως των κτιρίων και τεχνικών έργων προσαυξάνεται με την αξία των επεκτάσεων ή προσθηκών και βελτιώσεων που γίνονται κάθε φορά. 8. Σχετικά με τις αποσβέσεις των κτιρίων - εγκαταστάσεων κτιρίων - τεχνικών έργων, ισχύουν όσα αναφέρονται σχετικά με τις αποσβέσεις που θα αναλύσουμε λεπτομερώς παρακάτω. 9. Σε περίπτωση εκποιήσεως ακινήτου ισχύουν τα ακόλουθα: α. Στην περίπτωση του οικείου λογαριασμού του κτιρίου ή του τεχνικού έργου καταχωρείται το τίμημα πωλήσεως του πωλητηρίου συμβολαίου και στη χρέωση του καταχωρούνται τα έξοδα που τυχόν δημιουργούνται για την επίτευξη της πωλήσεως. β. Στη χρέωση του ίδιου λογαριασμού μεταφέρονται η αξία κτήσεως του αντίστοιχου γηπέδου ή άλλης εδαφικής εκτάσεως και το αναπόσβεστο

14 υπόλοιπο των εξόδων διαμορφώσεως του γηπέδου (δηλαδή το υπόλοιπο του λογαριασμού που προκύπτει μετά τη μεταφορά στο λογαριασμό αυτό των αποσβέσεων του λογαριασμού ). Στην πίστωση του ίδιου λογαριασμού μεταφέρεται η τυχόν σχηματισμένη πρόβλεψη για υποτίμηση του πωλούμενου γηπέδου (από το λογαριασμό 44.10). γ. Στην πίστωση του ίδιου λογαριασμού μεταφέρονται οι αποσβέσεις που διενεργήθηκαν μέχρι την πώληση και στη χρέωση του μεταφέρεται το αναπόσβεστο υπόλοιπο των εξόδων κτήσεως του ακινήτου (δηλαδή το υπόλοιπο του λογαριασμού που προκύπτει μετά την μεταφορά στο λογαριασμό αυτό των αποσβέσεων του λογαριασμούς ). δ. Το αποτέλεσμα που προκύπτει μετά από τις παραπάνω καταχωρήσεις και μεταφορές μεταφέρεται στο λογαριασμό «ζημιές από εκποίηση ακινήτων» ή «κέρδη από εκποίηση τεχνικών έργων» όταν είναι κέρδος. 10. Σε περίτπωση κατεδαφίσεως κτιρίου, το οποίο δεν έχει αποσβεστεί ολοκληρωτικά, η αναπόσβεστη αξία του μεταφέρεται στη χρέωση του λογαριασμού «λοιπά έξοδα πολυετούς αποσβέσεως». Τα έξοδα κατεδαφίσεως παλαιού κτιρίου καταχωρούνται στο λογαριασμό «υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων», εκτός αν επακολουθεί ανέγερση νέου κτιρίου, οπότε τα έξοδα αυτά προσαυξάνουν το κόστος ανεγέρσεως του. Οι αποζημιώσεις που τυχόν καταβάλλονται σε μισθωτές του υπό κατεδάφιση παλαιού κτιρίου προσαυξάνουν το κόστος ανεγέρσεως του νέου Λογαριασμός 12 «Μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός» 1. Στο λογαριασμό παρακολουθούνται τα μηχανήματα της οικονομικής μονάδας, δηλαδή οι μηχανολογικές κατασκευές, μόνιμα εγκαταστημένες ή κινητές, οι οποίες χρησιμεύουν για να αποσπούν από τη φύση, να

15 επεξεργάζονται ή να μετασχηματίζουν υλικά αγαθά η για να παράγουν υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο δραστηριότητας της. 2. Στον λογαριασμό παρακολουθούνται οι τεχνικές εγκαταστάσεις της οικονομικής μονάδας, δηλαδή τεχνικές κατασκευές και γενικά τεχνολογικές διευθετήσεις που γίνονται για τη μόνιμη εγκατάσταση μηχανημάτων και την σύνδεση τους στο παραγωγικό κύκλωμα της. Στον ίδιο λογαριασμό παρακολουθούνται και οι κάθε είδους εγκαταστάσεις της οικονομικής μονάδας, οι οποίες, χωρίς να συσχετίζονται με τα μηχανήματα έχουν σχέση με το παραγωγικό και γενικά με το λειτουργικό κύκλωμα της (ττχ. εγκαταστάσεις θέρμανσης, υδραυλικές και τηλεφωνικές εγκαταστάσεις ή αποθηκευτικές δεξαμενές), με την προϋπόθεση ότι δεν είναι συνδεδεμένες με τις κτιριακές εγκαταστάσεις ή είναι συνδεδεμένες με αυτές, αλλά κατά τρόπο που ο αποχωρισμός τους είναι δυνατό να συντελεστεί εύκολα και χωρίς βλάβη της ουσίας τους ή των κτιριακών εγκαταστάσεων. 3. Στον λογαριασμό παρακολουθούνται τα φορητά μηχανήματα «χειρός» δηλαδή τα φορητά μικρομηχανήματα που έχουν παραγωγική ζωή μεγαλύτερη από ένα έτος και μικρότερη από την παραγωγική ζωή των μηχανημάτων του λογαριασμού Στο λογαριασμό παρακολουθούνται τα εργαλεία, δηλαδή τα μηχανολογικά και άλλης φύσεως αντικείμενα που χρησιμοποιούνται με το χέρι και έχουν παραγωγική ζωή μεγαλύτερη από ένα έτος. Τα μικροεργαλεία που αποσβένονται εφάπαξ στη χρήση που θα χρησιμοποιηθούν παρακολουθούνται στο λογαριασμό «μικρά εργαλεία». 5. Στο λογαριασμό παρακολουθούνται τα καλούπια και οι ιδιοσυσκευές της οικονομικής μονάδας, δηλαδή οι μηχανολογικές και άλλης φύσεως κατασκευές, οι οποίες προσαρμόζονται στα καθ αυτό μηχανήματα για την παραγωγή εξειδικευμένων αντικειμένων αποχωρίζονται από αυτά μετά από την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου και παραμένουν σε αδράνεια μέχρι να επαναχρησιμοποιηθούν (π.χ. καλούπια, μήτρες ή κεφαλές). 6. Στο λογαριασμό παρακολουθούνται τα διάφορα μηχανολογικά όργανα, π.χ. μετρήσεων, πειραματισμών ή ελέγχων.

16 7. Στο λογαριασμό τταρακολουθείται ο λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός της οικονομικής μονάδας ο οποίος δεν είναι δυνατό να ενταχθεί σε μια από τις κατηγορίες εξοπλισμού των λογαριασμών Στους λογαριασμούς 12.07, και παρακολουθούνται τα μηχανήματα, οι εγκαταστάσεις και ο λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός της οικονομίας μονάδας, που έχουν εγκατασταθεί σε ακίνητα τρίτων και που μετά παρέλευση χρόνου ορισμένης διάρκειας, συμβατικός καθορισμένου, η κυριότητα τους περιέρχεται στους κυρίους των ακινήτων χωρίς αντάλλαγμα. 9. Στους λογαριασμούς έως και παρακολουθούνται τα μηχανήματα, οι τεχνικές εγκαταστάσεις και ο λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός όταν δεν χρησιμοποιούνται παραγωγικά για τις ανάγκες της βασικής επαγγελματικής δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας, ούτε και για τις παρεχόμενες ασχολίες της. Στους ίδιους λογαριασμούς παρακολουθούνται και τα μηχανήματα και άλλα πάγια τα οποία θεωρούνται ως οριστικός εκτός εκμεταλλεύσεως, είτε έχουν ολοκληρωτικά αποσβεστεί, οπότε παρακολουθούνται με μια λογιστική μονάδα, είτε δεν έχουν ολοκληρωτικά αποσβεστεί και παρακολουθούνται σύμφωνα με την αξία κτήσεως. 10. Τα μηχανήματα, οι τεχνικές εγκαταστάσεις και ο λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός παρακολουθούνται στους λογαριασμούς μετά του 12 αφού καταχωρηθούν: α) αξίας κτήσης β) το κόστος κατασκευής τους. 11. Σε περίπτωση πώλησης μηχανήματος και κάθε περιουσιακού στοιχείου του λογαριασμού 12 ισχύουν τα εξής: α. Στην πίστωση π.χ. του μηχανήματος καταχωρείται το τίμημα πώλησης και στην χρέωση τα έξοδα που δημιουργούνται από την πώληση. β. Στην πίστωση του ίδιου λογαριασμού μεταφέρονται οι αποσβέσεις που έγιναν μέχρι την πώληση. γ. Το αποτέλεσμα που προκύπτει μεταφέρεται στο λογαριασμό «ζημιές από εκποίηση μηχανημάτων - τεχνικών εγκαταστάσεων - λοιπού μηχανολογικού εξοπλισμού» όταν είναι ζημιά και στον «κέρδη από εκποίηση μηχανημάτων - τεχνικών εγκαταστάσεων - λοιπού μηχανολογικού εξοπλισμού» όταν είναι κέρδος.

17 12. Σε περίπτωση ολοκληρωτικής αχρηστεύσεως ή καταστροφής π. χ. μηχανήματα που δεν έχουν αποσβεστεί ολοκληρωτικά, η αναπόσβεστη αξία μεταφέρεται στη χρέωση του λογαριασμού «λοιπές έκτακτες ζημιές». 3.4 Λογαριασμός 13 «Μεταφορικά μέσα» 1. Στους οικείους υπολογαριασμούς του 13 παρακολουθούνται τα κάθε είδους οχήματα με τα οποία η οικονομική μονάδα διενεργεί μεταφορές και μετακινήσεις του προσωπικού και των υλικών αγαθών της (π.χ. εμπορευμάτων, έτοιμων προϊόντων ή υλικών), είτε μέσα στους χώρους εκμεταλλεύσεως, είτε έξω από αυτούς. 2. Σχετικά με τη λειτουργία και άλλες λεπτομέρειες που αφορούν τους υπολογαριασμούς του 13 ισχύουν ανάλογα όσα ορίζονται για τον λογαριασμό 12. Στον λογαριασμό παρακολουθούνται τα «Αυτοκίνητα λεωφορεία» σύμφωνα με τις ανάγκες της κάθε οικονομικής μονάδας. Στον παρακολουθείται ο λογαριασμός «Λοιπός επιβατικά αυτοκίνητα» ενώ στον ο λογαριασμός «Αυτοκίνητα φορτηγά - Ρυμούλκες - ειδικής χρήσεως». Στον παρακολουθείται ο λογαριασμός «Σιδηροδρομικά οχήματα» ενώ στον τα «πλωτά μέσα». Στον έχουμε τα «Εναέρια μέσα» ενώ στον «Μέσα Εσωτερικών μεταφορών». Στον έχουμε τα «Λοιπά μέσα μεταφοράς, στον «Αυτοκίνητα λεωφορεία εκτός εκμεταλλεύσεως», ενώ στον «Λοιπά Επιβατικά Αυτοκίνητα εκτός εκμεταλλεύσεως». Στον «Αυτοκίνητα - Φορτηγά - Ρυμούλκες - Ειδικής χρήσεως εκτός, εκμεταλλεύσεως», στον έχουμε το «Σιδηροδρομικά οχήματα εκτός εκμεταλλεύσεως» ενώ στον τα «Πλωτά μέσα εκτός εκμεταλλεύσεως», στον «Εναέρια μέσα εκτός εκμεταλλεύσεως» και στον «Μέσα εσωτερικών μεταφορών εκτός εκμεταλλεύσεως», στον παρακολουθείται ο λογαριασμός «Λοιπά Μέσα μεταφοράς εκτός εκμετάλλευσης» ενώ στον «Μεταφορικά μέσα

18 στον ΟΔΔΥ για εκττοίηση» και στον «Αποσβεσμένα μέσα μεταφοράς». Η ανάπτυξη όλων αυτών των λογαριασμών γίνεται σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε μονάδας. 3.5 Λογαριασμός 14 «Έπιπλα και Λοιπός Εξοπλισμός» 1. Στους οικείους υπολογαριασμούς του 14 παρακολουθούνται τα έπιπλα και ο λοιπός εξοπλισμός των διαφόρων κτιριακών χώρων της οικονομικής μονάδας (π.χ. γραφεία, εργοστάσια, εργαστήρια, καταστήματα ή αποθήκες). 2. Στον υπολογαριασμό «έπιπλα» παρακολουθούνται τα κινητά αντικείμενα ή εκείνα που είναι εγκατεστημένα αλλά είναι δυνατό να αποχωριστούν εύκολα, και τα οποία προορίζονται για τη συμπλήρωση ή τον καλλωπισμό των κτιριακών χώρων και χρησιμοποιούνται κατά κανόνα, από το προσωπικό της οικονομικής μονάδας στην οποία ανήκουν. 3. Στον υπολογαριασμό «σκεύη» παρακολουθούνται τα διάφορα είδη εστιάσεως, τα οποία χρησιμοποιούνται για την εξυπηρέτηση αναγκών, εστιατορίων, κυλικείων, ξενοδοχείων κλπ (π.χ. ψύκτες, νερού, ψυγεία, ηλεκτρικοί φούρνοι ή σκεύη κουζίνας). 4. Στον υπολογαριασμό «μηχανές γραφείων» παρακολουθούνται οι κάθε είδους μηχανικές μηχανές γραφείων (π.χ. λογιστικές, αριθμομηχανές ή γραφομηχανές) της οικονομικής μονάδας. 5. Στον υπολογαριασμό «ηλεκτρονικοί υπολογιστές και ηλεκτρονικά συστήματα» παρακολουθούνται τα κάθε είδους ηλεκτρονικά μηχανήματα που εξυπηρετούν τις ανάγκες της οικονομικής μονάδας όπως π.χ. οι διερευνητές, οι ηλεκτρονικές λογιστικές μηχανές, οι ηλεκτρονικές οθόνες, οι διατροφικές μηχανές. 6. Στον υπολογαριασμό «μέσα αποθήκευσης και μεταφοράς» παρακολουθούνται τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία χρησιμοποιούνται ως μέσα αποθήκευσης και μεταφοράς, έχουν παραγωγική ζωή μεγαλύτερη από ένα έτος και αποσβένονται τμηματικά (π.χ. δεξαμενές, δοχεία, σιλό, κοντέινερ ή παλέτες).

19 7. Στον υπολογαριασμό «επιστημονικά όργανα» παρακολουθούνται τα φορητά μέσα με τα οποία εξασφαλίζονται οι αναγκαίες αναλύσεις, μετρήσεις και δοκιμές πάνω σε υλικά, δυνάμεις και διάφορες μορφές ενέργειας (π.χ. αντιδραστήρες, αποστακτήρες, ζυγοί ακριβείας, μετρητές αντοχής υλικού σε κρούσεις, εφελκυσμό ή θραύσεις συσκευές τεχνητής δημιουργίας διαφόρων συνθηκών περιβάλλοντος ή συσκευές δημιουργίας κενού). 8. Στον υπολογαριασμό «ζώα για πάγια εκμετάλλευση» παρακολουθούνται τα ζώα τα οποία προορίζονται για πάγια εκμετάλλευση ιδίως από τις γεωργικές και κτηνοτροφικές οικονομικές μονάδες (π.χ. άλογα, βόδια, που χρησιμοποιούνται π. χ. για όργωμα αγρών ή για μεταφορές, αγελάδες που παρέχουν π.χ. τα νεογέννητα μοσχάρια ή γάλα). 9. Στον υπολογαριασμό «εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών» παρακολουθούνται τα κάθε είδους φορητά ή εγκαταστημένα μέσα τηλεπικοινωνιών (π.χ. τηλεφωνικά κέντρα, τηλεφωνικές συσκευές ή συσκευές τέλεξ). 3.6 Λογαριασμός 15 «Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσεως παγίων στοιχείων» 1. Στον λογαριασμό 15 παρακολουθούνται τα ποσά τα οποία διαθέτονται για την κατασκευή νέων ενσώματων πάγιων στοιχείων, καθώς και τα ποσά τα οποία προκαταβάλλονται για την αγορά όμοιων στοιχείων. Το κατά την ημέρα κλεισίματος του ισολογισμού υπόλοιπο του λογαριασμού 15 απεικονίζει το μη ολοκληρωμένο κόστος των παγίων στοιχείων, τα οποία, μέχρι την ημέρα εκείνη, δεν είχαν παραληφθεί ή δεν είχε συντελεστεί η αποπεράτωση τους. 2. Το κόστος κατασκευής των παγίων στοιχείων τα οποία κατασκευάζονται από την οικονομική μονάδα με δικά της μέσα παρακολουθείται και προσδιορίζεται με τους λογαριασμούς παραγωγής της ομάδας 9 ή υπολογίζεται έξω λογιστικός αν η οικονομική μονάδα δεν εφαρμόζει σύστημα αναλυτικής λογιστικής εκμεταλλεύσεως. Το κόστος που προσδιορίζεται με τον τρόπο αυτό καταχωρείται στη χρέωση των οικείων

20 λογαριασμών του 15, με πίστωση των αντίστοιχων λογαριασμών του Το κόστος αυτό παραμένει στους οικείους υπολογαριασμούς του 15 και κατά την επόμενη χρήση, κατά την οποία προσαυξάνεται κει με το κόστος που πραγματοποιείται μέσα στη νέα αυτή χρήση, και ούτω καθεξής, μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής, οπότε το συνολικό κόστος κατασκευής του παγίου στοιχείου μεταφέρεται από τους οικείους υπολογαριασμούς του 15 στους οικείους λογαριασμούς των παγίων στοιχείων (11-14 και 16). Αν η κατασκευή του παγίου ολοκληρώνεται μέσα στην χρήση που άρχισε η κατασκευή, το κόστος προσδιορίζεται από τους λογαριασμούς παραγωγής της ομάδας 9 ή έξω λογιστικά, είναι δυνατόν να καταχωρείται απευθείας στους οικείους λογαριασμούς των παγίων στοιχείων (11-14 και 16) με πίστωση των αντίστοιχων υπολογαριασμών του Το κόστος κατασκευής των παγίων στοιχείων τα οποία κατασκευάζονται από τρίτους με υλικά που παρέχονται από την οικονομική μονάδα προσδιορίζεται από τους οικείους υπολογαριασμούς του 15, στη χρέωση των οποίων καταχωρείται η αξία των υλικών που αγοράζονται και η αξία των τιμολογίων των τρίτων κατασκευαστών. Στην περίπτωση κατά την οποία τα υλικά που αγοράζονται εισάγονται πρωτύτερα στις αποθήκες με καταχώρηση τους στους οικείους λογαριασμούς της ομάδας 2 και από τις αποθήκες αυτές παραδίδονται στους τρίτους ή γενικός στην περίπτωση που τα υλικά χορηγούνται στους τρίτους από τις αποθήκες, η αξία των υλικών αυτών καταχωρείται στη χρέωση των οικείων υπολογαριασμών του 15, με πίστωση των αντίστοιχων υπολογαριασμών του Όταν η κατασκευή των πάγιων στοιχείων γίνεται από τρίτους, στους οποίους, εκτός από τη χορήγηση των υλικών, παρέχεται και συμπαράσταση των υπηρεσιών της οικονομικής μονάδας, η οποία συνεπάγεται πρόσθετο κόστος επιπλέον των υλικών για τον προσδιορισμένο του ολοκληρωμένου κόστους κατασκευής και για την λειτουργία των σχετικών λογαριασμών ακολουθείται η διαδικασία της περίπτωσης Οι προκαταβολές που δίνονται σε κατασκευαστές παγίων στοιχείων, καθώς και σε προμηθευτές υλικών κατασκευής ή προμηθευτές αυτούσιων όμοιων στοιχείων, καταχωρούνται στη χρέωση του λογαριασμού 15.09

21 «προκαταβολές κτήσεως πάγιων στοιχείων». Μετά τη λήψη του σχετικού τιμολογίου ή προκειμένου για εισαγωγή από το εξωτερικό, μετά του προσδιορισμό του κόστους αγοράς, πιστώνεται ο λογαριασμός με χρέωση άλλων υπολογαριασμών του 15 ή των οικείων λογαριασμών των παγίων στοιχείων (11-14 και 16). Παρέχεται η ευχέρεια στις οικονομικές μονάδες να παρακολουθούν τις προκαταβολές για κτήση παγίων στοιχείων ως εξής; α. Οι προκαταβολές που δίνονται για εισαγωγή υλικών ή αυτούσιων πάγιων στοιχείων από το εξωτερικό, να παρακολουθούνται στο λογαριασμό «παραγγελίες πάγιων στοιχείων». β. Οι προκαταβολές που δίνονται σε προμηθευτές ή κατασκευαστές πάγιων στοιχείων του εσωτερικού, να παρακολουθούνται στο λογαριασμό «προμηθευτές εσωτερικού πάγιων στοιχείων», γ. Στο τέλος κάθε χρήσεως το υπόλοιπο του λογαριασμού 15 «ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσεως πάγιων στοιχείων» και τα χρεωστικά υπόλοιπα των υπολογαριασμών των «παραγγελίες πάγιων στοιχείων» και «προμηθευτές εσωτερικού λογαριασμός πάγιων στοιχείων» εμφανίζονται στον ισολογισμό σε ένα ενιαίο κονδύλιο.

22 4. Λογαριασμός 16 "Ασώματες ακινητοττοιήσεις ή άϋλα πάγια στοιχεία (λογαριασμοί ) ή έξοδα πολυετούς αποσβέσεως 1. Είναι τα ασώματα οικονομικά αγαθά που απαιτούνται από την οικονομική μονάδα με σκοπό να χρησιμοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστημα οπωσδήποτε μεγαλύτερο από ένα έτος. Διακρίνονται στις εξής δύο κατηγορίες; α. Δικαιώματα, όπως π.χ. διπλώματα ευρεσιτεχνίας, εμποροβιομηχανικά σήματα ή ττνευματική ιδιοκτησία. β. Πραγματικές καταστάσεις, ιδιότητες και σχέσεις, όπως π.χ. η πελατεία, η φήμη, η πίστη, η καλή οργάνωση της οικονομικής μονάδας ή η ειδίκευση στην παραγωγή ορισμένων αγαθών. Στη δεύτερη αυτή κατηγορία ανήκουν τα στοιχεία τα οποία συνθέτουν κατά κύριο λόγο, την έννοια του γνωστού όρου της "υπεραξίας" ή "φήμης και πελατείας" της οικονομικής μονάδας και τα οποία προσδίνουν στη μονάδα που λειτουργεί παραγωγικά συνολική αξία μεγαλύτερη από εκείνη που προκύπτει από την αποτίμηση των επιμέρους περιουσιακών της στοιχεία. 2. Τα άϋλα πάγια στοιχεία που αποκτούνται από τρίτους καταχωρούνται στους οικείους υπολογαριασμούς του 16 με την αξία κτήσεως τους, ενώ εκείνα που δημιουργούνται από την οικονομική μονάδα απεικονίζονται λογιστικά, μόνο όταν για τη δημιουργία τους πραγματοποιούνται έξοδα και εφόσον τα έξοδα αυτά αποσβένονται τμηματικά και όχι εφάπαξ μέσα σε ένα χρόνο. 3. Στο λογαριασμό "υπεραξία επιχειρήσεως" παρακολουθείται η υπεραξία που δημιουργείται κατά την εξαγορά ή συγχώνευση ολόκληρης οικονομικής μονάδας και που είναι ίση με τη διαφορά μεταξύ του ολικού τιμήματος αγοράς και της πραγματικής αξίας των επιμέρους περιουσιακών της στοιχείων. Στην περίπτωση συγχωνεύσεως η πραγματική αξία της οικονομικής μονάδας προσδιορίζεται κατά τη διαδικασία που ορίζει το άρθρο 9 του Ν. 2190/1920.

23 Η υπεραξία της οικονομικής μονάδας στηρίζεται στην εκτίμηση για την ικανότητα της να πραγματοποιεί υψηλά κέρδη, λόγω κυρίως της καλής φήμης, της εκτεταμένης πελατείας, της μεγάλης πίστεως στην αγορά, της καλής οργάνωσης, της ιδιαίτερης εξειδίκευσης στην παραγωγή ορισμένων αγαθών, της καλής προοπτικής ανατπύξεως του κλάδου στον οποίο ανήκει, των εξαιρετικών πλεονεκτημάτων της θέσεως όπου είναι εγκατεστημένη, της υψηλής στάθμης των στελεχών που απασχολεί (επιστημονική κατάρτιση, εμπειρία) και του κύρους, δυναμισμού και αποτελεσματικότητας του διοικητικού και διευθυντικού της μηχανισμού. Η υπεραξία της οικονομικής μονάδας, αποσβένεται, είτε εφάπαξ, είτε τμηματικά και ισόποσο, σε περισσότερες από μια χρήσεις, οι οποίες δεν είναι δυνατό να υπερβαίνουν τα πέντε έτη. 4. Στο λογαριασμό "δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας" παρακολουθούνται τα άϋλα περιουσιακά στοιχεία τα οποία αποκτούνται με αντάλλαγμα, είτε λόγω αγοράς, είτε λόγω παραγωγής από την ίδια την οικονομική μονάδα. Με την κατοχή και αξιοποίηση των στοιχείων αυτών η μονάδα αποκτάει πλεονεκτήματα μονοπωλιακής ή εξειδικευμένης δράσεως στην αγορά, για το χρονικό διάστημα που διαρκεί π.χ. η προστασία του σχετικού δικαιώματος ή η γνώση του τρόπου παραγωγής ενός προϊόντος ή της μεθόδους κατεργασίας υλικών. Για την καταχώρηση εξόδων αγοράς ή παραγωγής στο λογαριασμό αποτελεί προϋπόθεση ή προσδοκία ότι τα δικαιώματα για τα οποία γίνονται έξοδα θα αποδώσουν αποτελέσματα στην οικονομική μονάδα. Απαγορεύεται η αποθεματοποίηση εξόδων στους υπολογαριασμούς του 16, όταν είναι βέβαιο 'τοι δεν προσδοκάται οποιοδήποτε αποτέλεσμα από την πραγματοποίηση των εξόδων αυτών. Η αξία κτήσεως των άϋλων περιουσιακών στοιχείων του λογαριασμού 16.01, αποσβένεται με ισόποση ετήσια απόσβεση μέσα στο χρόνο της παραγωγικής χρησιμότητας κάθε άϋλου στοιχείου, και σε περίπτωση που το άϋλο δικαίωμα έχει από το νόμο προστασία περιορισμένης διάρκειας, μέσα στο χρόνο της περιορισμένης αυτής διάρκειας.

24 5. Στους λογαριασμούς "δικαιώματα" (π.χ. παραχωρήσεις) εκμεταλλεύσεως ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων" και "λοιπές παραχωρήσεις" παρακολουθείται η αξία π.χ. κτήσεως, των δικαιωμάτων αυτών σύμφωνα με όσα ορίζονται. 6. Στο λογαριασμό "δικαιώματα χρήσεως ενσώματων πάγιων στοιχείων" παρακολουθείται η αξία της εισφοράς κατά χρήση, στην οικονομική μονάδα, ενσώματων πάγιων στοιχείων, για ορισμένο χρόνο, η οποία καθορίζεται με νόμιμη διαδικασία εκτιμήσεως. Η παραπάνω αξία εισφοράς κατά χρήση αποσβένεται με ισόποσες δόσεις μέσα στο χρόνο που καθορίζεται συμβατικά για τη χρησιμοποίηση κάθε άϋλου πάγιου στοιχείου. 7. Στο λογαριασμό "λοιπά δικαιώματα" παρακολουθούνται τα άϋλα εκείνα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν εντάσσονται σε μια από τις προηγούμενες κατηγορίες των λογαριασμών , όπως είναι π.χ. τα μισθωτικά δικαιώματα. Στην περίπτωση μισθωτικών δικαιωμάτων (δηλαδή μεταβιβάσεως από μισθωτή ακινήτου στην οικονομική μονάδα των μισθωτικών του δικαιωμάτων σε ορισμένο ακίνητο) που απορρέουν από σχετική σύμβαση μισθώσεως και το νόμο που ισχύει κάθε φορά, η αξία που καταβάλλεται στο μισθωτή αυτό ως αποζημίωση για τη μεταβίβαση των δικαιωμάτων του καταχωρείται στη χρέωση, οικείου υπολογαριασμού του και αποσβένεται σε ισόποσες δόσεις μέσα στο χρόνο ισχύος του μισθωτικού δικαιώματος. 8. Σε περίπτωση ολοκληρώσεως της αποσβέσεως της αξίας κτήσεως άϋλων περιουσιακών στοιχείων, μεταφέρονται από τους αντίστοιχους υπολογαριασμού του στους οικείους λογαριασμούς του 16, οι αποσβέσεις και έτσι οι λογαριασμοί αυτοί εξισώνονται. 9. Σε περίπτωση οριστικής παύσεως της χρησιμοποίησης άϋλου περιουσιακού στοιχείου, πριν ολοκληρωθεί η απόσβεση της αξίας κτήσεως του, το αναπόσβεστο υπόλοιπο αυτής μεταφέρεται στη χρέωση του λογαριασμού "λοιπές έκτακτες ζημίες".

25 4.1. Έξοδα πολυετούς αποσβέσεως 1. Έξοδα πολυετούς αποσβέσεως είναι εκείνα που γίνονται για την ίδρυση και αρχική οργάνωση της οικονομικής μονάδας, την απόκτηση διαρκών μέσων εκμεταλλεύσεως, καθώς και για την επέκταση και αναδιοργάνωση της. Τα έξοδα αυτά εξυπηρετούν την οικονομική μονάδα για μεγάλη χρονική περίοδο, οπωσδήποτε μεγαλύτερη από ένα έτος και για το λόγο αυτό αποσβένονται τμηματικά. 2. Στο λογαριασμό "έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκαταστάσεως" παρακολουθούνται τα έξοδα καταρτίσεως και δημοσιεύσεως του καταστατικού των οικονομικών μονάδων εταιρικής μορφής, τα έξοδα δημόσιας προβολής της ιδρύσεως, της καλύψεως του εταιρικού κεφαλαίου, της εκπονήσεως τεχνικών εμπορικών και οργανωτικών μελετών, καθώς και τα έξοδα διοικήσεως που πραγματοποιούνται μέχρι την έναρξη εκμεταλλεύσεως. Στον ίδιο λογαριασμό παρακολουθούνται και τα μεταγενέστερα (δηλαδή μετά την έναρξη της παραγωγικής δράσης) έξοδα που δημιουργούνται για την επέκταση της δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας. Ειδικά προκειμένου για έξοδα τεχνικών μελετών, αν το έργο για το οποίο πραγματοποιούνται κατασκευαστεί, τα έξοδα μελέτης του δεν καταχωρούνται στο λογαριασμό 16.10, αλλά ενσωματώνονται στο κόστος του έργου και αποσβένεται όπως αυτό. 3. Στο λογαριασμό "έξοδα ερευνών ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων" παρακολουθείται η αξία αυτών π.χ. κτήσεως, των εξόδων. 4. Στο λογαριασμό "έξοδα λοιπών ερευνών" παρακολουθούνται τα έξοδα που γίνονται για έρευνες σε άλλους κλάδους και τομείς δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας, εκτός από τα ορυχεία - μεταλλεία - λατομεία. 5. Στο λογαριασμό "έξοδα αυξήσεως κεφαλαίου και εκδόσεως ομολογιακών δανείων" παρακολουθούνται έξοδα, όπως π.χ. εκείνα που γίνονται για εκτυπώσεις ή ανακοινώσεις, όταν αυξάνεται το κεφάλαιο της οικονομικής μονάδας ή εκδίδεται, από αυτή ομολογιακό δάνειο. 6. Στο λογαριασμό "έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων" παρακολουθούνται όλα τα έξοδα που γίνονται για την απόκτηση των

26 ενσώματων ή ασώματων ακινητοποιήσεων, όπως π.χ. φόρος μεταβιβάσεως, τα συμβολαιογραφικά έξοδα, τα μεσιτικά και οι αμοιβές μελετητών ή δικηγόρων, τα οποία, σύμφωνα με όσα ορίζονται στους οικείους λογαριασμούς των ακινητοποιήσεων, δεν προσαυξάνουν το κόστος κτήσεώς τους. 7. Στο λογαριασμό "συναλλαγματικές διαφορές από πιστώσεις και δάνεια για κτήσεις πάγιων στοιχείων" παρακολουθούνται σε υπολογαριασμούς κατά πίστωση ή δάνειο, οι συναλλαγματικές διαφορές που προκύπτουν κατά την πληρωμή ή την αποτίμηση σε δραχμές των πιστώσεων ή δανείων σε ξένο νόμισμα, που συνάπτονται ειδικά και μόνο για την αγορά κατασκευής ή εγκατάσταση πάγιων στοιχείων της οικονομικής μονάδας. 8. Στο λογαριασμό "διαφορές εκδόσεως και εξοφλήσεως ομολογιών" παρακολουθούνται οι διαφορές από τη διάθεση ομολογιών σε τιμή μικρότερη από την ονοματική τους, καθώς και οι διαφορές από την εξόφληση ομολογιών σε τιμή μεγαλύτερη από την ονομαστική τους. 9. Στο λογαριασμό "έξοδα αναδιοργάνωσης" παρακολουθούνται τα έξοδα μελετών οικονομικής, εμπορικής, τεχνικής και διοικητικής αναδιοργανώσεως ριζικού χαρακτήρα, με τα οποία επιδιώκεται η κάλυψη νέων αναγκών που προκύπτουν από το μεγάλωμα της οικονομικής μονάδας σαν αποτέλεσμα σημαντικών επεκτάσεων του παραγωγικού της δυναμικού ή αλλαγών στην οργανωτικής της δομή ή ριζικών μεταβολών στην εμπορική της δραστηριότητα. 10. Στο λογαριασμό "τόκοι δανείων κατασκευαστικής περιόδου" παρακολουθούνται οι τόκοι, μόνο της κατασκευαστικής περιόδου, πιστώσεων ή δανείων τα οποία χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για κτήσεις πάγιων περιουσιακών στοιχείων. 11. Στο λογαριασμό "λοιπά έξοδα πολυετούς αποσβέσεως" παρακολουθούνται τα έξοδα εκείνα που δεν εντάσσονται σε μια από τις προηγούμενες κατηγορίες των λογαριασμών , όπως π.χ. η αναπόσβεστη αξία κτιρίου σε περίπτωση κατεδαφίσεώς του. 12. στο λογαριασμό "προκαταβολές κτήσεως ασώματων ακινητοποιήσεων" παρακολουθούνται οι προκαταβολές που δίνονται για το λόγο αυτό.

27 13. Τα έξοδα των λογαριασμών 16.10, 16.12, 16.13, 16.14, 16.17, και αττοσβένονται, είτε εφάτταξ κατά το έτος πραγματοποιήσεώς τους, είτε τμηματικά και ισόποσα μέσα σε μια πενταετία. Οι χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές του λογαριασμού 16.15, κατά πίστωση ή δάνειο, έπειτα από συμψηφισμό τυχόν πιστωτικών που μεταφέρονται από τον οικείο υπολογαριασμό του "προβλέψεις για συναλλαγματικές διαφορές από πιστώσεις και δάνεια για κτήσεις πάγιων στοιχείων", αποσβένονται τμηματικά ανάλογα με την υπόλοιπη κανονική χρονική διάρκεια της πιστώσεως ή του δανείου ως εξής; Στο τέλος της κλειόμενης χρήσεως μεταφέρεται από τον οικείο κατά πίστωση ή δανείου υπολογαριασμού του στο λογαριασμό "συναλλαγματικές διαφορές" ποσό ίσο με το πηλίκο της διαιρέσεως του χρεωστικού υπολοίπου του οικείου υπολογαριασμού του με τον αριθμό των ετών από τη λήξη της χρήσεως αυτής μέχρι τη λήξη της αντίστοιχης πιστώσεως ή του αντίστοιχου δανείου. Για τον προσδιορισμό του πηλίκου της παραγράφου αυτής χρονική περιόδου μικρότερη από δώδεκα μήνες λογίζεται ως περίοδος ενός έτους. Σε περίπτωση που από την ημερομηνία χορηγήσεως της πιστώσεως ή του δανείου μέχρι την ημερομηνία ενάρξεως της παραγωγικής λειτουργίας των χρηματοδοτούμενων πάγιων στοιχείων, μεσολαβεί κατασκευαστική περίοδος, η τμηματική μεταφορά του χρεωστικού υπολοίπου του οικείου υπολογαριασμού του αρχίζει από τη χρήση μέσα στην οποία λήγει η κατασκευαστική περίοδος ή διακόπτεται, για οποιοδήποτε λόγο, η κατασκευή του έργου. Σε περίπτωση ληξιπρόθεσμων πιστώσεων ή δανείων, κατά το όλο ή μέρος αυτών, τα χρεωστικά υπόλοιπα των οικείων υπολογαριασμών του 16.15, που αντιστοιχούν στο ληξιπρόθεσμο μέρος, μεταφέρονται στο λογαριασμό στο τέλος της χρήσεως μέσα στην οποία οι αντίστοιχες πιστώσεις ή τα αντίστοιχα δάνεια έγιναν ληξιπρόθεσμα. Οι πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές του λογαριασμού 16.15, κατά πίστωση ή δάνειο, στο τέλος της χρήσεως, μειώνουν τις χρεωστικές ή στο μέτρο που δεν υπάρχουν χρεωστικές, μεταφέρονται στο αντίστοιχο κατά πίστωση ή

28 δάνειο υπολογαριασμό του Αττό τον τελευταίο αυτό λογαριασμό, κατά το κλείσιμο του ισολογισμού, μεταφέρεται στο λογαριασμό "συναλλαγματικές διαφορές" το μέρος εκείνο που αντιστοιχεί στο ποσό των πιστώσεων ή δανείων που πληρώθηκε μέσα στην κλειόμενη χρήση. Οι διαφορές εκδόσεως και εξοφλήσεως ομολογιών του λογαριασμού αποσβένονται με τμηματικές ισόποσες δόσεις μέχρι τη λήξη της προθεσμίας εξοφλήσεως του ομολογιακού δανείου. 14. Σε περίτπωση ολοκληρώσεως της αποσβέσεως της αξίας κτήσεως εξόδων πολυετούς αποσβέσεως, μεταφέρονται από τους αντίστοιχους υπολογαριασμούς του στους οικείους λογαριασμούς του 16 οι αποσβέσεις και έτσι οι λογαριασμοί αυτοί εξισώνονται.

29 5. Λογαριασμός 17 " Ο λογαριασμός 17 είναι κενός. Η συμπλήρωση του είναι δυνατή μόνο μετά από απόφαση του κατά νόμου αρμόδιου οργάνου.

30 6. Λογαριασμός 18 "Συμμετοχές και λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις". 1. Στους λογαριασμούς "συμμετοχές σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις" και "συμμετοχές σε λοιπές επιχειρήσεις" παρακολουθούνται οι μετοχές ανώνυμων εταιριών, τα εταιρικά μερίδια Ε.Π.Ε. και οι εταιρικές μερίδες των άλλης νομικής μορφής εταιριών, που η διαρκής κατοχή τους κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη για τη δραστηριότητα της οικονομικής μονάδας, κυρίως γιατί της εξασφαλίζει άσκηση επιρροής στις αντίστοιχες εταιρίες. Οι συμμετοχές χαρακτηρίζονται σαν μορφή πάγιας επενδύσεως όταν κατά την απόκτησή τους υπάρχει σκοπός για διαρκή κατοχή τους και επιπλέον το ποσοστό συμμετοχής υπερβαίνει το 10% του κεφαλαίου κάθε εταιρίας. Στην αντίθετη περίπτωση χαρακτηρίζονται σαν χρεόγραφα και παρακολουθούνται στο λογαριασμό 34. Σχετικά με τη διάκριση των λογαριασμών και ισχύουν τα εξής; α. Στο λογαριασμό καταχωρούνται οι συμμετοχές της οικονομικής μονάδας σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις. β. Στο λογαριασμό καταχωρούνται οι συμμετοχές της οικονομικής μονάδας σε μη συνδεδεμένες επιχειρήσεις. 2. Οι συμμετοχές καταχωρούνται στους οικείους υπολογαριασμούς του ή με την αξία κτήσεως τους. Αξία κτήσεως είναι το ποσό που καταβάλλεται, είτε απευθείας στην εταιρία κατά τη συγκρότηση του κεφαλαίο της, είτε για την αγορά της συμμετοχής, καθώς και η ονομαστική αξία των τίτλων που δίνονται στην οικονομική μονάδα χωρίς αντάλλαγμα λόγω νόμιμης αναπροσαρμογής των περιουσιακών στοιχείων του ισολογισμού της εκδότριας εταιρίας ή κεφαλαιοποιήσεως αποθεματικών της. Στην περίπτωση λήψεως τίτλων χωρίς αντάλλαγμα χρεώνεται ο οικείος υπολογαριασμός του ή με πίστωση του λογαριασμού "διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας συμμετοχών και χρεογράφων". Τα ειδικά έξοδα αγοράς τίτλων συμμετοχής καταχωρούνται στο λογαριασμό "προμήθειες και λοιπά έξοδα αγοράς συμμετοχών και χρεογράφων".

31 3. Όταν αναλαμβάνεται η κάλυψη μέρους του μετοχικού κεφαλαίου ανώνυμης εταιρίας, με τον όρο η καταβολή του να γίνει σε δόσεις, οι μετοχές που αποκτούνται με τον τρόπο αυτό καταχωρούνται στους λογαριασμούς , , και ή στους λογαριασμούς , , και , κατά περίπτωση, με τη συνολική τους αξία, με πίστωση του λογαριασμού "οψειλόμενες δόσεις συμμετοχών" με την αξία των οφειλόμενων δόσεων μετά την εξόφληση των δόσεων γίνεται η μεταφορά της συνολικής αξίας των μετοχών που εξοφλούνται από τους λογαριασμούς , , και ή από τους λογαριασμούς , , και κατά περίπτωση στους λογαριασμούς , , και ή στους λογαριασμούς , , και Στο λογαριασμό ή παρακολουθούνται οι προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις με χρέωση του λογαριασμού Σε περίπτωση πωλήσεως συμμετοχών, το τίμημα πωλήσεως καταχωρείται στην περίπτωση οικείου υπολογαριασμού του ή 18.01, στην οποία μεταφέρεται και η τυχόν σχηματισμένη πρόβλεψη (από το λογαριασμό ,ή ), όταν πρόκειται για συμμετοχές σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις, το αποτέλεσμα Δε που προκύτπει καταχωρείται στο λογαριασμό ή , κατά περίπτωση, αν πρόκειται για ζημία και στο λογαριασμό ή , κατά περίπτωση, αν πρόκειται για κέρδος. 6. Για την αποτίμηση των συμμετοχών και χρεογράφων ισχύουν τα εξής; α. Με την επιφύλαξη της παρακάτω υποπερίπτωσης, οι συμμετοχές σε ανώνυμες εταιρίες, καθώς και οι μετοχές ανώνυμων εταιριών και οι κάθε φύσεως τίτλοι χρεογράφων με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων, αποτιμούνται μαζί με τα χρεόγραφα, που παρακολουθούνται στο λογαριασμό 34, στη συνολικά χαμηλότερη τιμή μεταξύ της τιμής κτήσεως και της τρέχουσας τιμής τους. Στην περίπτωση αποτιμήσεως στην τρέχουσα τιμή, αυτή θεωρείται για τη νέα χρήση σαν τιμή κτήσεως. Ως τρέχουσα τιμή ορίζεται:

32 ,α. Για τους εισαγόμενους στο χρηματιστήριο τίτλους (μετοχές, ομολογίες κ.λπ,), ο μέσος όρος της εττίσημης τιμής τους κατά τον τελευταίο μήνα της χρήσεως. β. Για τους μη εισαγμένους στο χρηματιστήριο τίτλους: «Αν ττρόκειται για μετοχές ανώνυμων εταιριών, η εσωτερική λογιστική αξία που προκύπτει από το δημοσιευμένο τελευταίο ισολογισμό της εταιρίας, για τις μετοχές της οποίας πρόκειται α γίνει η υποτίμηση. Αν πρόκειται για τους λοιπούς, εκτός από τις μετοχές, τίτλους η τιμή κτήσεώς τους. Αν πρόκειται για μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, ο μέσος όρος της καθαρής τιμής τους κατά τον τελευταίο μήνα της χρήσεως. Όταν η συνολική τρέχουσα τιμή είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη τιμή κτήσεως, η διαφορά μεταξύ τους καταχωρείται σε χρέωση του λογαριασμού "διαφορές αποτιμήσεως συμμετοχών και χρεογράφων" με χρεοπίστωση των οικείων λογαριασμών συμμετοχών και χρεογράφων. Με την επιφύλαξη της παρακάτω υποπεριτπώσεως, οι συμμετοχές σε άλλες επιχειρήσεις, που δεν έχουν τη μορφή ανώνυμης εταιρίας, και οι τυχόν τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων των επιχειρήσεων αυτών, αποτιμούνται στην κατ' είδος χαμηλότερη τιμή, μεταξύ της τιμής κτήσεως και της τρέχουσας τιμής. Ως τρέχουσα τιμή ορίζεται η εσωτερική λογιστική αξία που προκύπτει από τον τελευταίο ισολογισμό της επιχειρήσεως, για τις συμμετοχές της οποίας πρόκειται να γίνει η αποτίμηση. Οι διαφορές που προκύπτουν από την αποτίμηση της παραπάνω περιπτώσεως (γ) καταχωρούνται σε χρέωση του λογαριασμού "προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις", με αντίστοιχη πίστωση του λογαριασμού ή του "προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις". Στην περίπτωση που ο τελευταίος δημοσιευμένος ισολογισμός, με βάση τον οποίο έγινε η αποτίμηση των μη εισαγμένων στο χρηματιστήριο

33 μετοχών ή συμμετοχών, δεν έχει ελεγχθεί από αναγνωρισμένο κατά νόμο λογιστή, στο κάτω μέρος του ισολογισμού της οικονομικής μονάδας που έχει τις συμμετοχές και τα χρεόγραφα αναγράφεται σημείωση που αναφέρει "ότι, στις συμμετοχές και στα χρεόγραφα περιλαμβάνονται και μετοχές ανώνυμων εταιριών ή συμμετοχές σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις, αξία κτήσεως (ή αποτιμήσεως) δρχ. και αντίστοιχα, μη εισαγμένες στο χρηματιστήριο και ότι ο ισολογισμός, με βάση τον οποίο έγινε ο προσδιορισμός της εσωτερικής λογιστικής αξίας αυτών των μετοχών και συμμετοχών, δεν έχει ελεγχθεί από αναγνωρισμένο κατά νόμο λογιστή, στ. Τα κάθε φύσεως χρεόγραφα και τίτλοι, που έχουν χαρακτήρα προθεσμιακής καταθέσεως και δεν είναι εισαγμένα στο χρηματιστήριο, όπως είναι τα έντοκα γραμμάτια δημοσίου, αποτιμούνται στην κατ' είδος παρούσα αξία τους κατά την ημέρα κλεισίματος του ισολογισμού. Η αξία αυτή προσδιορίζεται με βάση το ετήσιο επιτόκιο του κάθε χρεογράφου ή τίτλου. 7. Στους λογαριασμούς έως και παρακολουθούνται οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις της οικονομικής μονάδας (δηλαδή οι απαιτήσεις για τις οποίες η προθεσμία εξοφλήσεως λήγει μετά από το τέλος της επόμενης χρήσεως). Οι λοιπές απαιτήσεις/ δηλαδή εκείνες των οποίων η προθεσμία εξοφλήσεως λήγει μέχρι το τέλος της επόμενης του ισολογισμού χρήσεως), παρακολουθούνται στους οικείους λογαριασμούς των βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων της ομάδας 3 του Σχεδίου Λογαριασμών. 8. Κατά την κατάρτιση του ισολογισμού: (1) Κάθε μακροπρόθεσμη απαίτηση, η οποία έχει καταστεί βραχυπρόθεσμη, μεταφέρεται στον οικείο λογαριασμό των βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων (2) τα ποσά των μακροπρόθεσμων απαιτήσεων που είναι εισπρακτέα μέσα στη νέα χρήση μεταφέρονται από τους λογαριασμούς στους λογαριασμούς και "μακροπρόθεσμες απαιτήσεις εισπρακτέες στην επόμενη χρήση" (σε δρχ. και σε Ξ.Ν.) και επαναφέρονται στους πρώτους κατά την έναρξη της νέας χρήσεως, εφόσον η επαναφορά είναι επιθυμητή. Παρέχεται η δυνατότητα να μη διενεργούνται σχετικές λογιστικές εγγραφές (μεταφοράς και

34 επαναφοράς) αλλά μόνο διαχωρισμός για την εμφάνιση των σχετικών κονδυλίων, στις βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις του ισολογισμού. 9. Κάθε απαίτηση που εμφανίζεται στους λογαριασμούς μόλις γίνει επισφαλής μεταφέρεται στους οικείους λογαριασμούς της ομάδας 3 του Σχεδίου Λογαριασμών, με τους οποίους παρακολουθούνται οι επισφαλείς απαιτήσεις. 10. Για την εφαρμογή του Γενικού Λογιστικού Σχεδίου και των κλαδικών σχεδίων, συνδεδεμένες επιχειρήσεις είναι οι ακόλουθες: α. Οι επιχειρήσεις εκείνες μεταξύ των οποίων υπάρχει σχέση μητρικής προς θυγατρικής. Στην περίπτωση που υπάρχει η σχέση αυτή, η θυγατρική επιχείρηση είναι συνδεδεμένη με τη μητρική και η μητρική είναι συνδεδεμένη με τη θυγατρική. Σχέση μητρικής επιχείρησης προς θυγατρική υπάρχει όταν μια επιχείρηση (μητρική): Έχει την πλειοψηφία του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου μιας άλλης επιχειρήσεως (θυγατρικής), έστω κι αν η πλειοψηφία αυτή σχηματίζεται ύστερα από συνυπολογισμό των τίτλων και δικαιωμάτων που κατέχονται από τρίτους για λογαριασμό της μητρικής επιχειρήσεως ή έχει αποκτηθεί ύστερα από συμφωνία με άλλο μέτοχο ή εταίρο της θυγατρικής αυτής επιχειρήσεως, ή : συμμετέχει στο κεφάλαιο μιας άλλης επιχειρήσεως και έχει το δικαίωμα, είτε άμεσα, είτε μέσω τρίτων, να διορίζει ή να παύει την πλειοψηφία των μελών των οργάνων διοικήσεως της επιχειρήσεως αυτής (θυγατρικής) ή ασκεί δεσπόζουσα επιρροή σε μια άλλη επιχείρηση (θυγατρική) Δεσπόζουσα επιρροή υπάρχει όταν η μητρική επιχείρηση διαθέτει, άμεσα ή έμμεσα, τουλάχιστον το 20% του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου της θυγατρικής και ασκεί κυριαρχική επιρροή στη διοίκηση ή τη λειτουργία της τελευταίας. Για τον υπολογισμό της παραπάνω πλειοψηφίας του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου, στο ποσοστό συμμετοχής της μητρικής επιχειρήσεως σε μια άλλη επιχείρηση προσθέτονται και τα ποσοστά του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου της άλλης αυτής επιχείρησης, που κατέχονται από άλλη ή άλλες θυγατρικές επιχειρήσεις.

35 Στους λογαριασμούς και παρακολουθούνται οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά συνδεδεμένων επιχειρήσεων. Στους λογαριασμούς και παρακολουθούνται οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά των λοιπών επιχειρήσεων στις οποίες η οικονομική μονάδα έχει συμμετοχικό ενδιαφέρον λόγω του ότι διαθέτει συμμετοχές της φύσεως του λογαριασμού Στο λογαριασμό "μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά εταίρων" παρακολουθούνται οι απαιτήσεις της κατηγορίας αυτής που η οικονομική μονάδα έχει κατά των εταίρων της. 12. στους λογαριασμούς "γραμμάτια εισπρακτέα μακροπρόθεσμα σε δρχ." και "γραμμάτια εισπρακτέα μακροπρόθεσμα σε Ξ.Ν." είναι δυνατό να παρακολουθούνται τα γραμμάτια εισπρακτέα που η λήξη τους υπερβαίνει τους δώδεκα (12) μήνες από το τέλος χρήσεως του ισολογισμού. 13. Τα γραμμάτια εισπρακτέα που η λήξη τους υπερβαίνει τους δώδεκα (12) μήνες από το τέλος της χρήσεως του ισολογισμού, είναι δυνατό να παρακολουθούνται στους οικείους δευτεροβάθμιους λογαριασμούς του 31 "γραμμάτια εισπρακτέα", εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α. Στο τέλος κάθε χρήσης, το άληκτο υπόλοιπο του λογαριασμού 31 διαχωρίζεται, εξωλογιστικά, σε δύο μέρη - λήξεως μέχρι (12) μήνες και λήξεως πέρα από δώδεκα (12) μήνες. β. Το μέχρι δώδεκα (12) μήνες άληκτο υπόλοιπο εμφανίζεται στον ισολογισμό στις βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις με τον τίτλο "γραμμάτια εισπρακτέα". γ. Το πέρα από δώδεκα (12) μήνες άληκτο υπόλοιπο εμφανίζεται στον ισολογισμό στις μακροπρόθεσμες απαιτήσεις με το τίτλο "γραμμάτια εισπρακτέα μακροπρόθεσμης λήξεως". δ. Οι τραπεζικές χρηματοδοτήσεις που είναι εγγυημένες με γραμμάτια εισπρακτέα και αντιστοιχούν στο πέρα από δώδεκα (12) μήνες άληκτο υπόλοιπο του λογαριασμού 31, διαχωρίζονται κατ' αναλογία των δύο μερών - λήξεως μέχρι 12 μήνες και λήξεως πέρα από 12 μήνες ή κατά άλλο τρόπο. Το δεύτερο αυτό τμήμα των τραπεζικών χρηματοδοτήσεων, στον ισολογισμό εμφανίζεται στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις με τον

36 τίτλο "Τράπεζες λογαριασμοί μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων με εγγύηση γραμματίων εισπρακτέων". 14. Στους λογαριασμούς "μη δουλευμένοι τόκοι γραμματίων εισπρακτέων μακροπρόθεσμων σε δρχ." και "μη δουλευμένοι τόκοι γραμματίων εισπρακτέων μακροπρόθεσμων σε Ξ.Ν." είναι δυνατό να παρακολουθούνται οι μη δουλευμένοι τόκοι των γραμματίων εισπρακτέων 15. Στο λογαριασμό "δοσμένες εγγυήσεις" παρακολουθούνται τα ποσά που καταβάλλονται ως εγγύηση όταν η επιστροφή τους δεν προβλέπεται να πραγματοποιηθεί μέχρι το τέλος της επόμενης χρήσης (π.χ. εγγυήσεις στη ΔΕΗ, στον ΟΤΕ ή σε εκμισθώσεις ακινήτων). 16. Στο λογαριασμό "οφειλόμενο κεφάλαιο" παρακολουθούνται οι μετά το τέλος της επόμενης του ισολογισμού χρήσεως, καταβλητέες δόσεις του οφειλόμενου κεφαλαίου της οικονομικής μονάδας το οποίο έχει κληθεί να καταβληθεί, καθώς και το οφειλόμενο κεφάλαιο που δεν έχει κληθεί να καταβληθεί. 17. Στους λογαριασμούς "λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις σε δρχ." παρακολουθούνται οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις της οικονομικής μονάδας που δεν εντάσσονται σε μία από τις κατηγορίες των λογαριασμών έως και και έως και καθώς και στο λογαριασμό "λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις σε Ξ.Ν.". 18. Στους λογαριασμούς "τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων σε δρχ." και "τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων σε Ξ.Ν." παρακολουθούνται οι μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις κεφαλαίων, για τις οποίες εκδίδονται τίτλοι διάφοροι από εκείνους που εντάσσονται στις συμμετοχές του λογαριασμού ή του

37 7. Λογαριασμός 19 "Πάγιο ενεργητικό υττοκαταστημάτων ή άλλων κέντρων" (όμιλος λογαριασμών ττροαιρετικής χρήσεως) 1. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα υποκαταστήματα ή άλλα κέντρα (π.χ. εργοστάσια ή καταστήματα) των οικονομικών μονάδων δεν έχουν λογιστική αυτοτέλεια, παρέχεται η δυνατότητα αναπτύξεως των λογαριασμών τους στους ομίλους λογαριασμών 19, 29, 39, 49, 59, 69, 79 και 99, καθώς και 09 υπό ορισμένες προϋποθέσεις, αντί της αναπτύξεως των λογαριασμών αυτών στους πρωτοβάθμιους λογαριασμούς των ομάδων 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9 και 10/0), αντίστοιχα. Η ανάπτυξη των λογαριασμών του ομίλου 19 (καθώς και των ομίλων 19 (καθώς και των ομίλων 29, 39, 49, 59, 69, 79, 99 και 09), αναφορικά με τους πρωτοβάθμιους και τους υποχρεωτικούς δευτεροβάθμιους λογαριασμούς, ακολουθεί υποχρεωτικά το Σχέδιο Λογαριασμών, ώστε να είναι ευχερής η συγκέντρωση των πληροφοριών σύμφωνα με όσα προβλέπονται από το Σχέδιο αυτό. Τόσο για τον Όμιλο λογαριασμών 19, όσο και για τους λοιπούς ομίλους (29, 39, 49, 59, 69, 79, 99 και 09), η ανάπτυξη των πρωτοβάθμιων λογαριασμών των υποκαταστημάτων ή των άλλων λοιπών κέντρων υποχρεωτικά είναι αντίστοιχη με την ανάπτυξη των πρωτοβάθμιων λογαριασμών της αντίστοιχης ομάδας. Ενδεικτικά ενεργητικό υποκαταστημάτων ή άλλων κέντρων': 190 Εδαφικές εκτάσεις 191 Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων - τεχνικά έργα 192 Μηχανήματα - τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός Μηχανολογικός εξοπλισμός 193 Μεταφορικά Μέσα 194 Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός 195 Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσεως πάγιων στοιχείων 196 Ασώματες ακινητοποιήσεις και έξοδα πολυετούς αποσβέσεως

38 Συμμετοχές και λοιττές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις. Ο τρόπος ανάπτυξης κάθε πρωτοβάθμιου λογαριασμού από τους παραπάνω ( ) αφήνεται την κρίση της οικονομικής μονάδας, με τον περιορισμό όμως ότι στους δευτεροβάθμιους λογαριασμούς, στους οποίους θα αναπτύσσονται οι πρωτοβάθμιοι, θα περιλαμβάνονται τουλάχιστον οι υποχρεωτικοί δευτεροβάθμιοι και τριτοβάθμιοι λογαριασμοί του Σχεδίου Λογαριασμών. Ενδεικτικά ακολουθεί η ανάτττυξη του λογαριασμού 190 με δύο διαφορετικούς τρόπους. α. Πρώτος τρόπος ανάπτυξης (συγκέντρωση πληροφοριών κατά υποκαταστήματα ή άλλα κέντρα) 190 ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ Ή ΑΛΛΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ Υποκ/τος ή κέντρου A Γήπεδα - Οικόπεδα Ορυχεία Μεταλλεία Λατομεία Αγροί Φυτείες Δάση Γήπεδα - Οικόπεδα εκτός εκμεταλλεύσεως Ορυχεία εκτός εκμεταλλεύσεως Μεταλλεία εκτός εκμεταλλεύσεως Λατομεία εκτός εκμεταλλεύσεως Αγροί εκτός εκμεταλλεύσεως Φυτείες εκτός εκμεταλλεύσεως Δάση εκτός εκμεταλλεύσεως Αποσβεσμένες εδαφικές εκτάσεις

39 Αποσβεσμένα ορυχεία Αποσβεσμένα μεταλλεία κ.ο.κ Υποκ/τος ή κέντρου Β Υττοκ/τος ή Κέντρου No 100 β. Δεύτερος τρόπος αναπτύξεως (συγκέντρωση πληροφοριών κατά υποχρεωτικό δευτεροβάθμιο λογαριασμό) 190 ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ Ή ΑΛΛΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ Γήπεδα - Οικόπεδα Υποκ/τος ή Κέντρου A Υποκ/τος ή κέντρου Β Υποκ/τος ή Κέντρου No Ορυχεία Υποκ/τος ή Κέντρου A Υποκ/τος ή Κέντρου Β Υποκ/τος ή Κέντρου No Μεταλλεία

40 8. Αναλυτική αττεικόνιση των λογαριασμών των ττάγιων στοιχείων (ττρωτοβάθμιων, δευτεροβάθμιων και τριτοβάθμιων λογαριασμών σύμφωνα με το Λογιστικό Σχέδιο ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 10. Εδαφικές εκτάσεις 11. Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων - Τεχνικά έργα 12. Μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός Μηχανολογικός Εξοπλισμός 13. Μεταφορικά Μέσα 14. Επιπλα και λοιπός εξοπλισμός 15. Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσεως πάγιων στοιχείων 16. Ασώματες ακινητοποιήσεις και έξοδα πολυετούς αποσβέσεως Συμμετοχές και λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις 19. Πάγιο ενεργητικό υποκαταστημάτων ή άλλων κέντρων. 10. ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Γήπεδα - Οικόπεδα Ορυχεία

41 10.02 Μεταλλεία Λατομεία Αγροί Φυτείες Δάση Γήττεδα - Οικόττεδα εκτός εκμετάλλευσης Ορυχεία εκτός εκμετάλλευσης

42 10.13 Λατομεία εκτός εκμετάλλευσης Αγροί εκτός εκμετάλλευσης Δάση εκτός εκμετάλλευσης Αττοσβεσμένες εδαφικές εκτάσεις Αποσβεσμένα Ορυχεία Αποσβεσμένα Μεταλλεία Αποσβεσμένα Λατομεία Αποσβεσμένες Φυτείες Αποσβεσμένα Δάση Αποσβεσμένα Ορυχεία εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα Μεταλλεία εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα Λατομεία εκτός εκμετάλλευσης

43 Αποσβεσμένες Φυτείες εκτός εκμετάλλευσης Αττοσβεσμένα Δάση εκτός εκμετάλλευσης ΚΤΙΡΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ - ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων Τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών Λοιττά Τεχνικά Έργα Υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων Κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων

44 11.08 Τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών σε ακίνητα τρίτων Λοιττά Τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων Υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων τρίτων Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων εκτός εκμετάλλευσης Τεχνικά Έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών εκτός εκμετάλλευσης Λοιπά Τεχνικά Έργα εκτός εκμετάλλευσης Υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων εκτός εκμετάλλευσης

45 Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Τεχνικά Έργα εξυττηρετήσεως μεταφορών σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Λοιττά Τεχνικά Έργα σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Υττοκείμενες σε αττόσβεση διαμορφώσεις γηττέδων τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Αττοσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων - Τεχνικά έργα Αποσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων αποσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων Αποσβεσμένα τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών Αποσβεσμένα λοιπά τεχνικά έργα Αποσβεσμένες διαμορφώσεις γηπέδων Αποσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων

46 Αποσβεσμένα τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών σε ακίνητα τρίτων Αποσβεσμένα λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων Αποσβεσμένες διαμορφώσεις γηπέδων τρίτων αποσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων εκτός εκμετάλλευσης αποσβεσμένα τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα λοιπά τεχνικά έργα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένες διαμορφώσεις γηπέδων εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως μεταφορών σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένες διαμορφώσεις γηπέδων τρίτων εκτός εκμετάλλευσης ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Μηχανήματα ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΛΟΙΠΟΣ

47 12.01 Τεχνικές Εγκαταστάσεις , Φορητά μηχανήματα "χειρός" Εργαλεία Καλούττια - Ιδιοσυσκευές Μηχανολογικά Όργανα Λοιττός Μηχανολογικός Εξοττλισμός Μηχανήματα σε ακίνητα τρίτων Τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων

48 12.08 Τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός σε ακίνητα τρίτων Μηχανήματα εκτός εκμετάλλευσης Τεχνικές εγκαταστάσεις εκτός εκμετάλλευσης Φορητά μηχανήματα "χειρός" εκτός εκμετάλλευσης Εργαλεία εκτός εκμετάλλευσης Καλούπια - Ιδιοσυσκευές εκτός εκμετάλλευσης Μηχανολογικά όργανα εκτός εκμετάλλευσης

49 12.16 Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός εκτός εκμετάλλευσης Μηχανήματα σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Λοιπός Μηχανολογικός Εξοπλισμός σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός στον Ο.Δ.Δ.Υ. για εκποίηση (Γνωμ. 253/2243/1995) Αποσβεσμένα μηχανήματα - τεχνικές εγκαταστάσεις - λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός Αποσβεσμένα μηχανήματα Αποσβεσμένες τεχνικές εγκαταστάσεις Αποσβεσμένα φορητά μηχανήματα "χειρός" Αποσβεσμένα εργαλεία Αποσβεσμένα καλούπια - ιδιοσυσκευές Αποσβεσμένα μηχανολογικά όργανα Αποσβεσμένος λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός Αποσβεσμένα μηχανήματα σε ακίνητα τρίτων

50 Αποσβεσμένες τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων Αττοσβεσμένος λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός σε ακίνητα τρίτων Αποσβεσμένα μηχανήματα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένες τεχνικές εγκαταστάσεις εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα φορητά μηχανήματα "χειρός" εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα εργαλεία εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα καλούπια - ιδιοσυσκευές εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα μηχανολογικά όργανα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένος λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα μηχανήματα σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένες τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένος λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός σε ακίνητα τρίτων εκτός εκμετάλλευσης ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ Αυτοκίνητα λεωφορεία

51 13.01 Λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα Αυτοκίνητα φορτηγά - ρυμούλκες - ειδικής χρήσεως Σιδηροδρομικά οχήματα Πλωτά μέσα Εναέρια μέσα Μέσα εσωτερικών μεταφορών Λοιπά μέσα μεταφοράς

52 13.10 Αυτοκίνητα λεωφορεία εκτός εκμετάλλευσης Λοιττά εττιβατικά αυτοκίνητα εκτός εκμετάλλευσης Αυτοκίνητα φορτηγά - ρυμούλκες - ειδικής χρήσεως εκτός εκμετάλλευσης Σιδηροδρομικά οχήματα εκτός εκμετάλλευσης Πλωτά μέσα εκτός εκμετάλλευσης Εναέρια μέσα εκτός εκμετάλλευσης Μέσα εσωτερικών μεταφορών εκτός εκμετάλλευσης Λοιπά μέσα μεταφοράς εκτός εκμετάλλευσης

53 Μεταφορικά μέσα στον ΟΔΔΥ για εκποίηση (Γνωμ. 253/2243/1995) Αποσβεσμένα μέσα μεταφοράς Αποσβεσμένα αυτοκίνητα λεωφορεία Αποσβεσμένα λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα Αποσβεσμένα φορτηγά - Ρυμούλκες - Ειδικής Χρήσεως Αποσβεσμένα σιδηροδρομικά οχήματα Αποσβεσμένα πλωτά μέσα Αποσβεσμένα εναέρια μέσα Αποσβεσμένα μέσα εσωτερικών μεταφορών Αποσβεσμένα λοιπά μέσα μεταφοράς Αποσβεσμένα αυτοκίνητα λεωφορεία εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα αυτοκίνητα φορίηγά - Ρυμούλκες - ειδικής χρήσεως εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα σιδηροδρομικά οχήματα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα πλωτά μέσα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα εναέρια μέσα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα μέσα εσωτερικών μεταφορών εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα λοιπά μέσα μεταφοράς εκτός εκμετάλλευσης

54 ΕΠΙΠΛΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Επιπλα Σκεύη Μηχανές γραφείων Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και ηλεκτρονικά συγκροτήματα Μέσα αποθήκευσης και μεταφοράς Επιστημονικά όργανα

55 14.06 Ζώα για πάγια εκμετάλλευση (γεωργικών και κτηνοτροφικών επιχειρήσεων) Εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών Λοιπός εξοπλισμός Επιπλα εκτός εκμετάλλευσης Σκεύη εκτός εκμετάλλευσης Μηχανές γραφείων εκτός εκμετάλλευσης Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και ηλεκτρονικά συγκροτήματα εκτός εκμετάλλευσης

56 14.14 Μέσα αποθήκευσης και μεταφοράς εκτός εκμετάλλευσης Επιστημονικά όργανα εκτός εκμετάλλευσης Ζώα για πάγια εκμετάλλευση εκτός εκμεταλλεύσεως Εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών εκτός εκμετάλλευσης Λοιπός εξοπλισμός εκτός εκμετάλλευσης Επιπλα και λοιπός εξοπλισμός στον ΟΔΔΥ για εκποίηση (Γνωμ. 253/2243/1995) Αποσβεσμένα έπιπλα και αποσβεσμένος λοιπός εξοπλισμός Αποσβεσμένα έπιπλα Αποσβεσμένα σκεύη Αποσβεσμένες μηχανές γραφείου Αποσβεσμένοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και αποσβεσμένα ηλεκτρονικά συγκροτήματα Αποσβεσμένα μέσα αποθηκεύσεως και μεταφοράς

57 'ίί j Αποσβεσμένα επιστημονικά όργανα Αποσβεσμένα ζώα για πάγια εκμετάλλευση Αποσβεσμένος εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών Αποσβεσμένος λοιπός εξοπλισμός Αποσβεσμένα έπιπλα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα σκεύη εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένες μηχανές γραφείων εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεμένοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και αποσβεσμένα ηλεκτρονικά συγκροτήματα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα μέσα αποθήκευσης και μεταφοράς εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα επιστημονικά όργανα εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένα ζώα για πάγια εκμετάλλευση εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένος εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών εκτός εκμετάλλευσης Αποσβεσμένος λοιπός εξοπλισμός εκτός εκμετάλλευσης ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΚΤΗΣΕΩΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων - τεχνικά έργα υπό εκτέλεση

58 Μηχανήματα - τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιττός μηχανολογικός εξοττλισμός υττό εκτέλεση Μεταφορικά μέσα υττό εκτέλεση Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός υπό εκτέλεση Προκαταβολές κτήσεως πάγιων στοιχείων ΑΣΩΜΑΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΠΟΛΥΕΤΟΥΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ Υπεραξία επιχειρήσεως (Goodwill) Δικαίωμα βιομηχανικής ιδιοκτησίας Διπλώματα ευρεσιτεχνίας Αδειες παραγωγής και εκμεταλλεύσεως Σήματα Μέθοδοι Πρότυπα

59 Σχέδια Δικαιώματα (όπως π.χ. παραχωρήσεις) εκμετάλλευσης ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων Λοιπές παραχωρήσεις Δικαιώματα χρήσεως ενσώματων πάγιων στοιχείων Λοιπά δικαιώματα Έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκατάστασης Έξοδα ερευνών ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων

60 16.12 Έξοδα λοιπών ερευνών Έξοδα αυξήσεως κεφαλαίου και εκδόσεως ομολογιακών δανείων Έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων Συναλλαγματικές διαφορές από πιστώσεις και δάνεια για κτήσεις πάγιων στοιχείων Έξοδα αναδιοργανώσεως Λογισμικά Προγράμματα Η/Υ (Γνωμ. 142/1948/1993) Τόκοι δανείων κατασκευαστικής περιόδου Λοιπά έξοδα πολυετούς αποσβέσεως

61 16.90 Έξοδα μετεγκαταστάσεως της επιχείρησης (Γνωμ. 260/2258/1995) Προκαταβολές κτήσεως ασώματων ακινητοποιήσεων Αποσβεσμένες ασώματες ακινητοποιήσεις και αποσβεσμένα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως Αποσβεσμένη υπεραξία επιχειρήσεως Αποσβεσμένα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας Αποσβεσμένα δικαιώματα (όπως π.χ. παραχωρήσεις) εκμεταλλεύσεις ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων Αποσβεσμένες λοιπές παραχωρήσεις Αποσβεσμένα δικαιώματα χρήσεως ενσώματων πάγιων στοιχείων Αποσβεσμένα λοιπά δικαιώματα Αποσβεσμένα έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκατάστασης Αποσβεσμένα έξοδα ερευνών ορυχείων - μεταλλείων - λατομείων Αποσβεσμένα έξοδα λοιπών ερευνών Αποσβεσμένα έξοδα αυξήσεως κεφαλαίου και εκδόσεως ομολογιακών δανείων Αποσβεσμένα έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων Αποσβεσμένες διαφορές εκδόσεως και εξοφλήσεως ομολογιών Αποσβεσμένα έξοδα αναδιοργανώσεως Αποσβεσμένοι τόκοι δανείων κατασκευαστικής περιόδου αποσβεσμένα λοιπά έξοδα πολυετούς αποσβέσεως

62 Αποσβεσμένα έξοδα μετεγκαταστάσεως της επιχείρησης (Γνωμ. 260/2258/1995) ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Συμμετοχές σε συνδεμένες επιχειρήσεις Μετοχές εισαγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών Εσωτερικού Μετοχές μη εισαγμένες στο χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού Ανεξόφλητες μετοχές εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών εσωτερικού Ανεξόφλητες μετοχές μη εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών Εσωτερικού Μετοχές εισαγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού Μετοχές μη εισαγμένες στο χρηματιστήριο εταιριών εξωτερικού Ανεξόφλητες μετοχές εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών εξωτερικού Ανεξόφλητες μετοχές μη εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών εξωτερικού Συμμετοχές σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις εσωτερικού Συμμετοχές σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις εξωτερικού Προεγγραφές σε υπό έκδοση μετοχές εταιριών εσωτερικού

63 Προεγγραφές σε υπό έκδοση μετοχές εταιριών εσωτερικού Μετοχές σε τρίτους για εγγύηση Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις Συμμετοχές σε λοιπές επιχειρήσεις Μετοχές εισαγμένες στο Χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού Μετοχές μη εισαγμένες στο χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού Ανεξόφλητες μετοχές εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών Εσωτερικού Ανεξόφλητες μετοχές μη εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών Εσωτερικού Μετοχές εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών Εξωτερικού Μετοχές μη εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών Εξωτερικού Ανεξόφλητες μετοχές εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών Εξωτερικού Ανεξόφλητες μετοχές μη εισαγμένες στο Χρηματιστήριο Εταιριών Εξωτερικού Συμμετοχές σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις εσωτερικού Συμμετοχές σε λοιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις εξωτερικού

64 προεγγραφές σε υπό έκδοση μετοχές εταιριών εσωτερικού Προεγγραφές σε υπό έκδοση μετοχές εταιριών εξωτερικού Προεγγραφές σε υπό έκδοση μετοχές εταιριών εξωτερικού Μετοχές σε τρίτους για εγγύηση Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λσιπές (πλην Α.Ε.) επιχειρήσεις Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές επιχειρήσεις Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά συνδεμένων επιχειρήσεων σε δρχ Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά συνδεμένων επιχειρήσεων σε Ξ.Ν Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά λοιπών συμμετοχικού ενδιαφέροντος επιχειρήσεων σε δρχ

65 18.05 Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά λοιπών συμμετοχικού ενδιαφέροντος επιχειρήσεων σε Ξ.Ν Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά εταίρων Γραμμάτια Εισπρακτέα μακροπρόθεσμα σε δρχ Γραμμάτια Εισπρακτέα Μακροπρόθεσμα σε Ξ.Ν Μη δουλευμένοι τόκοι γραμματίων εισπρακτέων μακροπρόθεσμων σε δρχ Μη δουλευμένοι τόκοι γραμματίων εισπρακτέων μακροπρόθεσμων σε Ξ.Ν Δοσμένες εγγυήσεις Οφειλόμενο κεφάλαιο Λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις σε δρχ Λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις σε Ξ.Ν Τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων σε δρχ Τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων σε Ξ.Ν ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ Ή ΑΛΛΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ (Ομιλος λογ/σμών προαιρετικής χρήσεως) 190 ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ (Αντίστοιχη ανάπτυξη του λογαριασμού 10) 191 ΚΤΙΡΙΑ - ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ - ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ (Αντίστοιχη ανάπτυξη του λογ/μού 11) 192 ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΛΟΙΠΟΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ (Αντίστοιχη ανάπτυξη του λογ/μού 12) 193 ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ (Αντίστοιχη ανάπτυξη του λογ/μού 13) 194 ΕΠΙΠΛΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ (Αντίστοιχη ανάπτυξη του λογ/μού 14)

66 195 ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΚΤΗΣΕΩΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (Αντίστοιχη ανάπτυξη του λογ/μού 13) 196 ΑΣΩΜΑΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΈΞΟΔΑ ΠΟΛΥΕΤΟΥΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ (Αντίστοιχη ανάπτυξη του λογ/μού 16) ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Αντίστοιχη Ανάπτυξη του λογ/μού 18)

67 9. ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ 1. Απόσβεση είναι η χρονική κατανομή της αποσβεστέας αξίας του πάγιου περιουσιακού στοιχείου, που υπολογίζεται με βάση την ωφέλιμη διάρκεια ζωής του και συνακόλουθα, η λογιστική απεικόνιση και ο καταλογισμός της σε καθεμιά χρήση. Οι αποσβέσεις κάθε χρήσεως βαρύνουν το λειτουργικό κόστος ή απευθείας τα αποτελέσματα χρήσεως όταν πρόκειται για αποσβέσεις που δεν ενσωματώνονται στο λειτουργικό κόστος. Το ποσό της ετήσιας αποσβέσεως αντιπροσωπεύει τη μείωση της αξίας του πάγιου στοιχείου, που επέρχεται λόγω της χρήσεως του, της παρόδου του χρόνου και της οικονομικής του απαξιώσεως. 2. Αποσβέσιμο πάγιο περιουσιακό στοιχείο είναι το ενσώματο ή άϋλο πάγιο στοιχείο που αποκτάται από την οικονομική μονάδα για διαρκή παραγωγική χρήση και έχει ωφέλιμη διάρκεια ζωής περιορισμένη, πάντως μεγαλύτερη από ένα έτος. 3. Ωφέλιμη διάρκεια ζωής είναι, είτε η χρονική περίοδος κατά την οποία υπολογίζεται ότι το αποσβέσιμο πάγιο στοιχείο θα χρησιμοποιείται παραγωγικά από την οικονομική μονάδα, είτε η ολική ποσότητα παραγωγής ή το ολικό έργο το οποίο αναμένεται να επιτύχει η οικονομική μονάδα από το πάγιο αυτό στοιχείο (π.χ. ωφέλιμη διάρκεια ζωής μηχανήματος μετρημένη σε παραγωγικές ώρες). 4. Αποσβεστέα αξία ενός αποσβέσιμου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι το ιστορικό κόστος του ή άλλο ποσό που αντικατέστησε νομότυπα το ιστορικό κόστος (π.χ. αξία αναπροσαρμογής που επιβλήθηκε από το νόμο η αξία που έχει προκόψει από εκτίμηση λόγω συγχώνευσης), μειωμένο κατά την υπολειμματική αξία του εφόσον αυτή είναι αξιόλογη. Αν η υπολειμματική αξία δεν είναι αξιόλογη, δεν λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό της αποσβεστέας αξίας. Η κρίση για την αξιολόγηση αυτή αφήνεται στην οικονομική μονάδα. 5. Υπολειμματική αξία ενός αποσβέσιμου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία του, που υπολογίζεται να πραγματοποιηθεί κατά το τέλος της ωφέλιμης διάρκειας της ζωής του.

68 9.1. Γενικές αρχές λογισμού των αποσβέσεων 1. Η αποσβεστέα αξία των πάγιων περιουσιακών στοιχείων κατανέμεται σε κάθε λογιστική χρήση, κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους, με ομοιόμορφο τρόπο. Για τον υπολογισμό των αποσβέσεων εφαρμόζεται η μέθοδος της σταθερής αποσβέσεως 2. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται με βάση τους προβλεπόμενους από την κείμενη νομοθεσία συντελεστές ετήσιας τακτικής αποσβέσεως για κάθε κατηγορία, αποσβέσιμων πάγιων στοιχείων. Οι συντελεστές αυτοί, κατά τεκμήριο, καλύπτουν τη φυσική φθορά (από τη χρήση και από την πάροδο του χρόνου) καθώς και την οικονομική απαξίωση των οικείων στοιχείων. 3. Δεν επιτρέπεται ο λογ/σμός αποσβέσεων με συντελεστές μεγαλύτερους από εκείνους που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία. Επίσης δεν επιτρέπεται ο λογαριασμός αποσβέσεων με συντελεστές μικρότερους από τους ελάχιστους συντελεστές, που η κείμενη νομοθεσία προβλέπει ως υποχρεωτικούς. 4. Η διενέργεια αποσβέσεων για κάθε έτος με τους θεσπισμένους ελάχιστους συντελεστές είναι υποχρεωτική, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη κερδών. Η διενέργεια αποσβέσεων διακόπτεται από τη στιγμή που το σύνολο των διενεργημένων αποσβέσεων για κάθε αποσβέσιμο στοιχείο γίνει ίσο με την αποσβεστέα αξία αυτού του στοιχείου (μείον μιας μονάδας), ανεξάρτητα από το αν εξακολουθεί η παραγωγική χρησιμοποίησή του. 5. Ο υπολογισμός των αποσβέσεων γίνεται από τη στιγμή που το πάγιο στοιχείο αρχίζει να χρησιμοποιείται ή να λειτουργεί. Αν ο χρόνος αυτός Δε συμπίπτει με την έναρξη της λογιστικής χρήσεως, η απόσβεση υπολογίζεται σε τόσα δωδέκατα της ετήσιας αποσβέσεως, όσοι είναι οι μήνες μέχρι το τέλος της χρήσης, στους οποίους περιλαμβάνεται και ο μήνας μέσα στον οποίο το πάγιο στοιχείο αρχίζει να χρησιμοποιείται ή να λειτουργεί. 6. Οι αποσβέσεις των πάγιων στοιχείων τα οποία παραμένουν σε αδράνεια για χρονικό διάστημα που διαρκεί συνέχεια πέρα από έξι μήνες υπολογίζονται, για το διάστημα αυτό, με μειωμένους συντελεστές. Το ποσοστό

69 μειώσεως καθορίζεται κατά κλάδους οικονομικών μονάδων ή κατηγορίες στοιχείων, συγχρόνως με τον καθορισμό των ετήσιων συντελεστών τακτικών αποσβέσεων Λόγοι που οφείλονται οι αποσβέσεις Φυσικοί παράγοντες^ Λειτουργική φθορά: Αυτή μπορεί να είναι; α) συνήθης, δηλαδή να οφείλεται σε κραδασμούς και τριβές των μετάλλων κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του μηχανήματος ή β) να είναι ασυνήθης, όταν οφείλεται σε κακή συντήρηση ή σε λανθασμένο τρόπο λειτουργίας του μηχανήματος γ) η λειτουργική φθορά είναι δυνατόν να οφείλεται στην απλή προέλευση του χρόνου Οικονομικοί λόγοι Ανεπάρκεια. Λόγω διαφόρων αναγκών είναι δυνατόν να μεταβληθούν οι συνθήκες στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης ώστε η τοποθέτηση των μηχανών να μην είναι ενδεδειγμένη και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της αποτελεσματικότητας τους Εξάντληση. Είναι δυνατόν να εξαντληθούν τα πάγια περιουσιακά στοιχεία, π.χ. ορυχεία, πετρελαιοπηγές ή να παρέλθει ο χρόνος χρήσης του πάγιου περιουσιακού στοιχείου προστατεύονταν νομικά, στην περίπτωση των άϋλων στοιχείων (σήματα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας) Αντικατάσταση ή εκτόπιση. Είναι δυνατόν να επέλθει μεταβολή στην παραγωγική διαδικασία, δηλαδή να αλλάξει η σειρά των σταδίων παραγωγής. Έτσι στην περίπτωση που δεν θα μπορέσουμε να προσαρμόσουμε τα μηχανήματα στη νέα σειρά παραγωγής, θα αχρηστευθούν.

70 δ) Οικονομική απαξίωση. Το πάγιο στοιχείο είναι δυνατόν να υποστεί οικονομική απαξίωση, όταν δημιουργούνται περισσότερο σύγχρονα περιουσιακά στοιχεία (π.χ. μηχανήματα) λόγω τεχνολογικής προόδου, ε) Μέθοδος αποτίμησης: Με βάση αυτή τη μέθοδο στο τέλος κάθε χρήσης γίνεται αποτίμηση της αξίας του περιουσιακού στοιχείου και οι διαφορές που προκύπτουν με βάση την αξία με την οποί παρουσιαζόταν το περιουσιακό στοιχείο στην έναρξη της χρήσης λογίζονται ως απόσβεση. Κατά την εφαρμογή της μεθόδου αυτής υπάρχει κίνδυνος σε περιόδους που γίνονται σημαντικές ανατιμήσεις να εμφανίζεται το φαινόμενο αντί απόσβεσης (έξοδο) να παρουσιάζεται ωφέλεια. Παραδείγματα μεθόδων α) Σταθερή μέθοδος Έστω μηχάνημα αξίας κτήσης δρχ. με συντελεστή απόσβεσης 20% Ετος Συντελεστής ' ΣυσσώρέιΓ-' Βάση υπολο- :. Αξία από- ; απόσβεσης από-! τική από Υπόλοιπο γισμού σβέσης σβεσης% σβεση , ^Περιοδικό "ΛΟΓΙΣΤΗΣ", Φεβρουάριος'94, σελ, 186

71 β) Φθίνουσα μέθοδος (μέθοδος αθροίσματος σειράς ετών ζωής). Σύμφωνα με το προηγούμενο παράδειγμα, έστω ότι τα έτη ωφέλιμης ζωής είναι 8 έτη. Το άθροισμα (σε αριθμητική πρόοδο των ετών) μας δίνει =36 Ετος απόσβεσης X 8/36= X7/36= X6/36= X5/36= X4/36= X3/36= X2/36= X 1/36= Συσσωρευτική απόσβεση Αναπόσβεστο, υπόλοιπο γ) Αύξουσα μέθοδος Η αύξουσα μέθοδος απόσβεσης χρησιμοποιεί τα έτη ωφέλιμης ζωής του πάγιου όπως μέθοδος αθροίσματος σειράς ετών ζωής, με τη διαφορά ότι κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας θα έχουμε τις μικρότερες αποσβέσεις και το τελευταίο τις μεγαλύτερες. Στο παραπάνω παράδειγμα κατά τον πρώτο χρόνο η ετήσια απόσβεση θα είναι X 1/36= , το δεύτερο X 2/36= κ.λπ. δ) Λειτουργικής έντασης Για να εφαρμοστεί η μέθοδος πρέπει να είναι γνωστά α) Το ύψος της συνολικής παραγωγικής δυναμικότητας του παγίου β) Το ύψος της ετήσιας παραγωγής του παγίου. Με βάση τα στοιχεία αυτά υπολογίζεται ο συντελεστής απόσβεσης για κάθε μονάδα προϊόντος που μπορεί να παράγει το πάγιο. Ο συντελεστής εφαρμόζεται στην ποσότητα των προϊόντων που παράγει μέσα σε μια δεδομένη

72 χρήση. To γινόμενο των δύο μεγεθών αποτελεί το ποσό της απόσβεσης της χρήσης Παράδειγμα Κόστος κτήσης παγίου 1.000,000 Υπολειμματική αξία Ωφέλιμη ζωή 5 έτη συνολική παραγωγική δυναμικότητα παγίου μονάδες Παραγωγή συγκεκριμένης χρήσης μονάδες Συντελεστής απόσβεσης= Αποσβεστέα Αξία = Παραγωγική δυναμικότητα = = 20 δρχ./μονάδα προϊόντος Ετήσια απόσβεση = μονάδες X 20 δρχ. τη μονάδα = Τρόποι απόσβεσης 1. Άμεσος τρόπος Με τον άμεσο τρόπο απόσβεσης χρεώνεται ο λογαριασμός "αποσβέσεις" και πιστώνεται κατευθείαν ο λογαριασμός του αποσβεσμένου περιουσιακού στοιχείου, όπως μηχανήματα, έπιπλα κ.λπ.

73 Π α ρ ά δ ε ιγ μ α Έστω μηχάνημα Υπολογίζεται η απόσβεση με συντελεστή 8% θα γίνει η εγγραφή Αποσβέσεις μηχανημάτων μηχανήματα Ο λογαριασμός "αποσβέσεις μηχανημάτων" είναι λογαριασμός εξόδων. Ο λογαριασμός μηχανήματα, δείχνει με το υπόλοιπο του τη μειωμένη αξία του παγίου Μηχανήματα Έμμεσος τρόπος Με τον έμμεσο τρόπο χρεώνεται ο λογαριασμός αποσβέσεις και πιστώνεται ένας άλλος λογαριασμός αντί του λογαριασμού του αποσβεστέου περιουσιακού στοιχείου, όπως είναι οι λογαριασμοί αποσβεσθέντα ακίνητα, αποσβεσθέντα έπιπλα κ.ο.κ. Οι λογαριασμοί αυτοί καλούνται αντίθετοι του λογαριασμού ακίνητα, έπιπλα κ.λπ. Παράδειγμα Στο πιο πάνω παράδειγμα θα γίνει η εξής εγγραφή: Αποσβέσεις μηχανημάτων Αποσβεσμένα μηχανήματα

74 ο έμμεσος τρόπος πλεονεκτεί του άμεσου διότι με τον άμεσο τρόπο δεν γνωρίζουμε το ποσό των αποσβέσεων που έχει διενεργήσει η επιχείρηση μέχρι σήμερα, ούτε γνωρίζουμε την αρχική αξία του παγίου γιατί με το ποσό της ετήσιας απόσβεσης πιστώνεται πάντοτε ο λογαριασμός που παρακολουθεί το πάγιο στοιχείο. Ενώ με τον έμμεσο τρόπο με τη δημιουργία του αντίθετου λογαριασμού, μπορούμε να γνωρίζουμε κάθε στιγμή την αξία κτήσεως των στοιχείων του πάγιου στοιχείου και γνωρίζουμε το ποσό των μέχρι σήμερα αποσβέσεων το οποίο εμφανίζεται στην πίστωση του αντίθετου λογαριασμού. Μετατροπή του έμμεσου τρόπου σε άμεσο Έστω ότι σε μηχάνημα είχε διενεργηθεί έμμεση απόσβεση και ότι σήμερα ο αντίθετος λογαριασμός "αποσβεσμένα μηχανήματα" είχε πιστωτικό υπόλοιπο δρχ. για αν μετατρέψουμε την έμμεση απόσβεση σε άμεση θα γίνει η εγγραφή; Αποσβεσμένα μηχανήματα Μηχανήματα Δηλαδή κλείνει ο λογαριασμός "αποσβεσμένα μηχανήματα" και το ποσό μεταφέρεται στον λογαριασμό μηχανήματα. Μετατροπή άμεσου σε έμμεσο τρόπο Στο ίδιο προηγούμενο παράδειγμα αν είχε γίνει άμεση απόσβεση, ο λογαριασμός "μηχανήματα" θα είχε χρεωστικό υπόλοιπο δρχ. Δηλαδή στη χρέωση θα υπήρχε η αρχική του αξία και στην πίστωση το ποσό της απόσβεσης που είχε γίνει μέχρι τότε.

75 Μηχανήματα Σύμφωνα με την μετατροπή η εγγραφή θα γίνει: Μηχανήματα Αποσβεσμένα Μηχανήματα Πρόσθετες αποσβέσεις Αυξημένες αποσβέσεις για παραγωγικές επενδύσεις Π.Δ. 456/1995 (ΦΕΚ Α '269/ ). Αρθρα Α. Αρθρο 15. Περιεχόμενο και έκταση του κινήτρου (Αρθρο 15 ν. 1892/1990, άρθρο 32 παράγρ. 14 ν. 2093/1992, άρθρο 7 παράγρ. 6 ν. 2166/1993, άρθρο 58 παράγρ. 37 και 35 ν. 2324/1995) 1. Οι αυξημένες αποσβέσεις του παρόντος ισχύουν για παραγωγικές επενδύσεις του άρθρου 1 που θα πραγματοποιήσουν οι επιχειρήσεις του άρθρου 2 μέχρι Οι συντελεστές των τακτικών αποσβέσεων των πάγιων περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων του άρθρου 2, που ισχύουν κάθε φορά, αυξάνονται όταν πρόκειται για πάγια περιουσιακά στοιχεία που θα αποκτηθούν μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος, ανάλογα με τις περιοχές των παραγράφων 1 και 5 του άρθρου 3, στην οποία εγκαθίστανται και ανάλογα με τις βάρδιες εργασίες κατά τα πιο κάτω ποσοστά.

76 Περιοχή a'ja ^6i(;r β' βάρδια' 3. Για την εφαρμογή της παραπάνω παραγράφου απαιτείται α) Απασχόληση στη δεύτερη βάρδια αριθμού εργατών που αναλογεί μέσο ετήσιο ποσοστό ίσο τουλάχιστον προς το ήμισυ (50%) αυτών που απασχολούνται στην πρώτη βάρδια και εφόσον απασχολεί και τρίτη βάρδια, απασχόληση στη δεύτερη και τρίτη βάρδια αριθμού εργατών που αναλογεί σε μέσο ετήσιο ποσοστό ίσο τουλάχιστον προς τα τέσσερα πέμπτα (80%) αυτών που απασχολούνται στην πρώτη βάρδια ή β) Ετήσια κατανάλωση ενέργειας για τη λειτουργία της δεύτερης βάρδιας ίση τουλάχιστον με το 50% της ετήσιας καταναλισκόμενης ενέργειας για τη λειτουργία της πρώτης βάρδιας και εφόσον λειτουργεί και Τρίτη βάρδια ετήσια κατανάλωση ενέργειας για τη λειτουργία της δεύτερης και τρίτης βάρδιας σε ποσότητα που αναλογεί τουλάχιστον στο 80% της ετήσιας καταναλισκόμενης ενέργειας για τη λειτουργία της πρώτης βάρδιας. 4. Δαπάνες κατασκευής και βελτιώσεις κτιρίων και εγκαταστάσεων χρησιμοποιουμένων για την αναψυχή και τη συνεστίαση των εργατών και υπαλλήλων των επιχειρήσεων, καθώς και δαπάνες για μελέτες εργονομίας και για μέτρα προστασίας των εργαζομένων, πραγματοποιούμενες στα χρονικά πλαίσια της παραγράφου 1 του παρόντος, τυγχάνουν απόσβεσης 100% κατά το πρώτο έτος της επένδυσης ανεξαρτήτως περιοχής. 5. Δαπάνες για έργα τέχνης Ελλήνων καλλιτεχνών, τα οποία φίλοτεχνούνται, κατασκευάζονται ή αγοράζονται μετά τη δημοσίευση του παρόντος και ενσωματώνονται ή τοποθετούνται στα κτίρια των επιχειρήσεων

77 (π.χ. αγάλματα, ψηφιδωτά, τοιχογραφίες) τυγχάνουν απόσβεσης 100% κατά το πρώτο έτος επένδυσης, ανεξάρτητα από περιοχή, αν η αξία στους δεν υπερβαίνει το 3% της αξίας του κτιρίου ποσού στο οποίο ενσωματώνονται ή τοποθετούνται μόνιμα. Το τυχόν επιπλέον του 3% ποσό υπόκειται σε απόσβεση με τους συνήθεις κανόνες. Τα ενσωματωμένα στο κτίριο έργα τέχνης δεν μπορούν να αφαιρεθούν πριν από την παρέλευση ΙΟετίας ή την κατεδάφιση του κτιρίου. 6. Για τον υπολογισμό των τακτικών και πρόσθετων αποσβέσεων, αφαιρείται από την αξία κτήσης των πάγιων στοιχείων το ποσό των δωρεάν επιχορηγήσεων που λαμβάνει η επιχείρηση από το Δημόσιο. Β. Αρθρο 16 Φορολογική μεταχείριση των αυξημένων αποσβέσεων (άρθρο 16 V. 1892/1990) Στην περίπτωση που τα βιβλία της επιχείρησης κριθούν ανειλικρινή, γίνεται εξωλογιστικός προσδιορισμός των καθαρών κερδών της χρήσης και οι πρόσθετες αποσβέσεις που διενεργήθηκαν μέσα στη χρήση μειώνουν τα εξωλογιστικώς προσδιοριζόμενα κέρδη Αποσβέσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων 1. Κτιριακές εγκαταστάσεις και οικοδομήματα Αρθρο 3 π.δ. 100/1998 Τα ποσοστά απόσβεσης της αξίας των κτιριακών εγκαταστάσεων και οικοδομημάτων ορίζονται ως ακολούθως: α) Για οικοδομές ή τμήματα αυτών, που χρησιμοποιούνται ως οικοτροφεία, σχολεία, φροντιστήρια, αίθουσες κινηματογράφων ή θεάτρων, ξενοδοχεία, κλινικές, σανατόρια και καταστήματα εξυπηρετήσεως του κοινού γενικά σε οκτώ τα εκατό... 8% β) Για οικοδομές ή τμήματα αυτών, που χρησιμοποιούνται ως μπαγκαλόους ή κάμπινγκς, καθώς και τις συναφείς εγκαταστάσεις, αναλόγως της κατασκευής τους από ξυλεία ή τσιμέντο, σε δώδεκα τα εκατό και οκτώ τα εκατό αντιστοίχως... 12% ή 8%.

78 γ) Για οικοδομές ή τμήματα αυτών, ττου χρησιμοποιούνται για άλλες χρήσεις, σε πέντε τα εκατό...5% δ) Για πρόχειρες κατασκευές (ξύλινες, πλαστικές κ.λπ.) που χρησιμοποιούνται για οποιαδήποτε χρήση, σε δώδεκα τα εκατό... 12% ε) Για βιομηχανοστάσια, τα παραρτήματα τους καθώς τις αποθήκες που χρησιμεύουν για αποθήκευση πρώτων υλών και την πρώτη εναπόθεση των βιομηχανικών προϊόντων, σε οκτώ τα εκατό...8% στ) Για οικοδομήματα που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία και συντήρηση καττνών σε φύλλα, σε οκτώ τα εκατό...8% ζ) Για οικοδομήματα που χρησιμοποιούνται ως ξηραντήρια καττνού, σε οκτώ τα εκατό... 8%. 2. Μηχανήματα και εγκαταστάσεις παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας Άρθρο 4παρ. 1 π.δ. 100/1998 α) Για μηχανήματα κινητήριας δύναμης με κινητήρες εσωτερικής καύσης, σε δώδεκα τα εκατό...12% β) Για θερμοηλεκτρικούς σταθμούς παραγωγής σε τέσσερα τα εκατό... 4% γ) Για σταθμούς αεροστροβίλων παραγωγής, σε πέντε τα εκατό... 5% δ Για σταθμούς εσωτερικής καύσης 8% ε) Για υδροηλεκτρικούς σταθμούς παραγωγής...2% στ) Για ανεμογεννήτριες 10% ζ) Για φωτοβολταϊκές μονάδες... 10% η) Για γεωθερμικές μονάδες 15% θ) Για εξοπλισμό γεωθερμικών γεωτρήσεων... 10% ι) Για γραμμές μεταφορές και διανομές χαμηλής τάσης... 6% ια) Για υποσταθμούς μεταφοράς και διανομές χαμηλής τάσης...6% ιβ) Για γραμμές διανομής μέσης τάσεως...5% ιγ) Για υποσταθμούς διανομής... 6% ιδ) Για το πάγιο ηλεκτροκίνητο εκσκαπτικό εξοπλισμό ορυχείων...12%

79 ιε) Για τον ταινιοδρομικό εξοπλισμό ορυχείου... 12% ιστ) Για εξοπλισμό συνεργείων συντήρησης ορυχείου... 10% 3. Τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις και τηλεπικοινωνιακά έργα Άρθρο 4 παρ. 2 π.δ. 100/1998 Γ ια ψηφιακά κέντρα και ηλεκτρονικές τερματικές διατάξεις...20% Για εξοπλισμό μετάδοσης (δικτύων)... 15% Για τηλεφωνικές, τηλεγραφικές και τηλετυπικές εγκαταστάσεις κέντρων και ραδιοηλεκτρικές εγκαταστάσεις...20% Γ ια υπόγεια και υποβρύχια καλώδια - σωληνώσεις 7% Για καλώδια σωληνώσεων οτπικών ινών 8% Για εναέρια ενσύρματα δίκτυα 12% και εναέρια ασύρματα δίκτυα 8% Για κύριες τηλεφωνικές, τηλεγραφικές και ραδιοηλεκτρικές συνδέσεις - συσκευές και θαλάμους 15% Για δευτερεύουσες εγκαταστάσεις 12,5% Γ ια καλωδιακά πλοία 5% 4. Μηχανήματα και ειδικός εξοπλισμός των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών Άρθρο 4 παρ. 3 π.δ. 100/1998 α) Για κάμερες και παρελκόμενα, βίντεο και κινητές μονάδες εξωτερικών μεταδόσεων 20% β) Για κέντρα εκπομπής - αναμεταδότες 10% γ) Για λοιπά μηχανήματα και εγκαταστάσεις ραδιοτηλεοπτικών σταθμών 15% 5. Έργα δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης, αντιπλημμυρικών έργων, έργων αντιρύπανσης, κέντρων επεξεργασίας λυμάτων Άρθρο 4 παρ. 4 π.δ. 100/1998 α) Για έργα δικτύων ύδρευσης αα) Φράγματα 1%

80 αβ) Διυλιστήρια 2% αγ) Υδραγωγεία 2,5% αδ) Κύριους τροφοδοτικούς αγωγούς 3% αε) Δευτερεύοντες τροφοδοτικούς αγωγούς 3,5% αστ) Δίκτυα διανομής, εξωτερικά και εσωτερικά αντλιοστάσια 10% αζ) Δεξαμενές 2% Έργα δικτύων αποχέτευσης βα) Έργα βαρείας υποδομής και βασικούς συλλεκτήρες...2% ββ) Δευτερεύοντες αγωγούς... 2,5% βγ) Εξωτερικές διακλαδώσεις...4% βδ) Ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις 10% Για αντιπλημμυρικά έργα γα) Διευθετήσεις ρεμμάτων... 1% γβ) Συλλεκτήρες όμβριων υδάτων...2% γγ) Δίκτυα όμβριων υδάτων...2,5% γδ) Φρεάτια υδροσυλλογής...4% Έργα αντιρρύπανσης και κέντρα επεξεργασίας λυμμάτων δα) Ερευνητικά κέντρα λυμμάτων...5% δβ) Κέντρα λυμάτων... 5% 6. Μηχανήματα και εγκαταστάσεις καπνοβιομηχανιών Άρθρο 4 παρ. 5 π.δ. 100/1998 Για κοτπικές μηχανές, χαρμανιέρες, υγραντήρια και ξηραντήρια καπνών, εγκαταστάσεις μεταφοράς καπνών σε φύλλα και κεκομμένου, κλιματιστικές εγκαταστάσεις στους χώρους επεξεργασίας και βιομηχανοποίησης...10% Για σιγαροποιητικές, κυτιοποιητικές, πακεταριστικές, λιθογραφικές μηχανές και σελλοφανέζες... 12%

81 7. Μηχανήματα και εγκαταστάσεις ττρατηρίων υγρών καυσίμων - λιτταντηρίων Άρθρο 4 τταρ. 6 ττ.δ. 100/1998 α) Για αντλίες και εξοπλισμό των πρατηρίων... 12% β) Για αεροσυμπιεστές και γρασσαδόρους...15% 8. Δοχεία μεταφοράς υγρών και αερίων, δεξαμενών Αρθρο 4 παρ. 7 π.δ. 100/1998 α) Για δοχεία μεταφοράς υγρών υλών 30% β) Για χαλύβδινες φιάλες υγραερίου 15% γ) Για δίκτυα σωληνώσεων υγρών καυσίμων και τα σχετικά εξαρτήματα 10% δ) Για μεταλλικές και από σκυρόδεμα δεξαμενές εναποθηκεύσεως υγρών καυσίμων 5% 9. Ψυκτικά μηχανήματα και εγκαταστάσεις κλιματισμού κεντρικής θέρμανσης στους χώρους παραγωγής. Άρθρο 4 παρ. 8 π.δ. 100/1998 Για τα ψυκτικά μηχανήματα και τις εγκαταστάσεις κλιματισμού και κεντρικής θέρμανσης στους χώρους παραγωγής... 12% 10. Γερανοφόρα και ανυψωτικά μηχανήματα Άρθρο 4 παρ. 9 π.δ. 100/1998 Για τα γερανοφόρα και ανυψωτικά μηχανήματα... 15% 11. Μηχανήματα παραγωγής ταινιών Άρθρο 4 παρ. 10 π.δ. 100/1998 Για τα μηχανήματα παραγωγής ταινιών...15%

82 12. Ειδικές εγκαταστάσεις μηχανήματα διαφόρων επιχειρήσεων Άρθρο 4 παρ. 11 π.δ. 100/1998 α) Κονσερβοποιίας και τυποποιημένων προϊόντων...12% β) Υποδηματοποιίας...15% γ) Βυρσοδεψίας... 12% δ) Παραγωγής νημάτων και υφασμάτων από μαλλί και μετάξι...15% ε) Παραγωγής νημάτων και υφασμάτων από φυσικό και τεχνητό βαμβάκι... 12% στ) Παραγωγής χημικών και φαρμακευτικών προϊόντων...15% ζ) Παραγωγής πλαστικών ειδών...12% η) Διυλιστηρίων... 15% θ) Εκτυπωτικών, εκδοτικών και βιβλιοδετικών εργασιών... 12% ι) Παραγωγή τσιμέντου...15% ια) Παραγωγής σιδήρου, χάλυβος, αλουμίνας και αλουμινίου...15% 13. Μήτρες (Καλούπια) Άρθρο 4 παρ. 12 π.δ. 100/1998 Για τις μήτρες που έχουν κατασκευαστεί από οποιαδήποτε ύλη, εκτός πλαστικής ή θερμοπλαστικής...15% 14. Οικιακές συσκευές ή συστήματα χρήσης φυσικού αερίου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Άρθρο 4 παρ. 13 π.δ. 100/1998 α) Λέβητες κεντρικής θέρμανσης φυσικού αερίου χυτοσίδηροι...4% β) Λέβητες κεντρικής θέρμανσης φυσικού αερίου χαλύβδινοι... 6,5% γ) Αυτόματα θερμαντικά σώματα καύσης φυσικού αερίου... 5% δ) Θερμοσίφωνες ταχείας ροής και συνδυασμένοι λέβητες, θερμοσίφωνες, καύσης φυσικού αερίου...6,5% ε) Θερμοσίφωνες αποθήκευσης, καύσης φυσικού αερίου 4% στ) Μαγειρικές συσκευές καύσης φυσικού αερίου... 4%

83 ζ) Μαγειρικές συσκευές μεικτού τύπου...5% η) Ηλιακοί συλλέκτες...5% θ) Ηλιακό θερμοσιφωνικό οικιακό σύστημα...6,5% 15. Μηχανήματα και ειδικές εγκαταστάσεις παραγωγής, μεταφοράς, αποθήκευσης και διανομής φυσικού αερίου Αρθρο 4 παρ. 14 π.δ. 100/1998 Αγωγοί μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου χαλύβδινοι ή πολυαιθυλαινίου και των εγκαταστάσεών τους... 2,5% Μηχανήματα ηλεκτρονικής εγκατάστασης καθοδικής προστασίας αγωγών φυσικού αερίου...7% Σταθμοί μέτρησης και ρύθμισης της πίεσης του φυσικού αερίου και σταθμοί συμπίεσης...4% Δεξαμενές υγροποιημένου φυσικού αερίου από σκυρόδεμα και ειδικό μέταλλο...2,5% Υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου...2,5% Κρυογενικές εγκαταστάσεις αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου μετά των εξαρτημάτων τους... 2,5% 16. Λοιπά μηχανήματα και εγκαταστάσεις Άρθρο 4 παρ. 15 π.δ. 100/1998 α) Των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, σανατόριων, εκπαιδευτηρίων...20% β) Των λοιπών επιχειρήσεων...15% κλινικών και 17. Εγκαταστάσεις γενικά των επιχειρήσεων, που χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνες ή παράγουν πολεμικά είδη με εκρηκτικές ύλες Αρθρο 5 π.δ. 100/1998 1, Το ποσοστό απόσβεσης της αξίας των εγκαταστάσεων των επιχειρήσεων που χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνες... 20%

84 2. To ποσοστό απόσβεσης της αξίας των εγκαταστάσεων που παράγουν πολεμικά είδη με εκρηκτικές ύλες...33% 18. Επιχειρήσεις λατομείων, εξόρυξης μεταλλευμάτων ή άλλων ορυκτών υλών Άρθρο 6 π.δ. 100/ Οι επιχειρήσεις λατομείων, εξόρυξης μεταλλευμάτων ή άλλων ορυκτών υλών διενεργούν ετήσια απόσβεση και επί της αξίας των λατομείων ή των μεταλλείων...10% 2. Για τα έξοδα κατασκευής ιδιωτικών οδών, πλατειών, δικτύων ύδρευσης και αντιπλημμυρικών έργων.. 7% 3. Για τα έξοδα κατασκευής υποσταθμών διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, υποσταθμών μεταφοράς και γραμμών διανομής χαμηλής τάσεως και γραμμών μεταφοράς των ίδιων επιχειρήσεων...10% 4. για τους σπαστήρες λίθων, θραυστήρες, τριβεία, πετρελαιομηχανές και λοιπά μηχανήματα των επιχειρήσεων... 15% 19. Λιμενικά έργα και ναυπηγεία Άρθρο 7 παρ. 1 π.δ. 100/1998 α) Για λιμένες, αποβάθρες, ορμητήρια και προβλήτες...10% β) Για έργα ελάφρυνσης πρανών...16% γ) Για ρυμούλκες, βυθοκόρους, πλωτούς γερανούς, πορθμεία, λέμβους, φορτηγίδες, πλωτήρες και λοιπά συναφή στοιχεία...12% δ) Για μόνιμες δεξαμενές από σκυρόδεμα...8% ε) Για πλωτές δεξαμενές...8% στ) Για ναυπηγικές κλίνες...10% ζ) Για σχέδια ναυπήγησης πλοίων... 33% 20. Πάγια περιουσιακά στοιχεία των εργοληπτικών επιχειρήσεων δημοσίων και ιδιωτικών έργων Άρθρο 7 παρ. 2 π.δ. 100/1998 α) Για ξυλεία, η οποία χρησιμοποιείται σε οικοδομικά...30%

85 β) Για μεταλλικά ικριώματα... 10% γ) Για προωθητήρες γαιών, φορτωτές, ισοπεδωτές, αεροσυμπιεστές, εκσκαφείς, ασφαλτικά μηχανήματα, γεωτρύπανα, αναβατόρια, μηχανικά φτυάρια, αυτοκινούμενος αποξεστήρας, θραυστήρες, τριβείς, σιλοκόσκινα, δονητές και αναμικτήρες σκυροδέματος, οδοστρωτήρες κ.λπ... 15% 21 Εγκαταστάσεις γενικά των επιχειρήσεων εκμετάλλευσης διωρυγών Άρθρο7παρ. 3 π.δ. 100/1998 Για τις εγκαταστάσεις γενικά των επιχειρήσεων εκμετάλλευσης διωρυγών...16% 22. Γεωργικά μηχανήματα και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται από γεωργικές επιχειρήσεις και εκμεταλλεύσεις γενικά Αρθρο 8 π.δ. 100/1998 Γ ια ελκυστήρες, αλωνιστικές μηχανές, οδοντωτές σβάρνες, σκαλιστήρια, καλλιεργητές, άροτρα δισκοσβάρνες, χορτοαναδευτές, χορτοσωρευτές, σπαρτικές μηχανές, φορητά αναβατόρια, μηχανές τεμαχισμού σανών για αποθήκευση, μηχανές αλέσεως τροφών, ρυμούλκες, θεριστικές μηχανές, χορτοσυλλεκτοδεματικές, πατατοσυλλεκτικές και θεριζοαλωνιστικές μηχανές...12% Για φορτωτικές, χορτοκοπτικές, συλλεκτικές βάμβακος, συλλεκτικές, αραβοσίτου μηχανές, φρέζες, τευτλοεξαγωγείς, κινητήρες εσωτερικής καύσης και αντλητικά συγκροτήματα... 12% Για λιπασματοδιανομείς και ψεκαστήρες...14% Για λοιπά μηχανήματα... 10%

86 23. Επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται κινηματογραφικές ταινίες, βιντεοκασέτες, καθώς και των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών άρθρο 9 π.δ. 100/1998 Για τις κινηματογραφικές ταινίες, σε ογδόντα τα εκατό (80%) για το πρώτο έτος, δώδεκα τα εκατό (12%) για το δεύτερο έτος και οκτώ τα εκατό (8%) για το τρίτο έτος εκμετάλλευσης. Η απόσβεση υπολογίζεται σε δωδεκάμηνη βάση, ανεξάρτητα από το χρόνο εκμετάλλευσης της ταινίας κατά το διαχειριστικό έτος, με τον περιορισμό να μην υπερβεί κατά το πρώτο έτος τα ακαθάριστα έσοδα που πραγματοποιούνται από την εκμετάλλευση της ταινίας. Η τυχόν διαφορά μειωμένης κατά το πρώτο έτος απόσβεσης προσαυξάνει τις αποσβέσεις του δεύτερου έτους, ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων, ώστε τα πρώτα δύο (2) έτη η συνολική απόσβεση να ανέρχεται στο ενενήντα δύο τα εκατό (80%+12%=92%) της αξίας της ταινίας. Για τις βιντεοταινίες, σε (70%) για το έτος κτήσης και (30%) για το δεύτερο έτος. Για τηλεταινίες, τηλεσειρές, μουσικές εκπομπές, εορταστικές εκπομπές, κινούμενα σχέδια, τηλεπαιχνίδια, ψυχαγωγικές εκπομπές, εκπομπές λόγου, αθλητικές και ποικίλου περιεχομένου, αναλόγως του χρόνου εκμετάλλευσης τους, αποσβένονται είτε εφάπαξ, είτε τμηματικά και ισόποσα μέσα σε μια πενταετία. 24. Μεταφορικά μέσα και τροχαίο υλικό Άρθρο 10 παρ. 1 π.δ. 100/1998 Για επιβατηγό αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες. αα) ββ) ΥΥ) Εκπαιδευτηρίων... 15% Επιχειρήσεων ενοικίασης αυτοκινήτων και μοτοσικλετών... 25% Επιχειρήσεων εκπαίδευσης υποψηφίων οδηγών (αυτοκινήτων και μοτοσικλετών)...25%

87 δδ) Λοιπών επιχειρήσεων, με εξαίρεση τις μεταφορικές...15% β) Για μοτοποδήλατα και ποδήλατα...15% γ) Για φορτηγά αυτοκίνητα... 20% δ) Για οχήματα χωματουργικών έργων εντός ορυχείων... 25% ε) Για οχήματα μεταφοράς προσώπων εντός ορυχείου 15% στ) Γ ια τουριστικά λεωφορεία...20% ζ) Για λεωφορεία μεταφορικών επιχειρήσεων 20% η) Γ ια σιδηροτροχιές και τροχαίο υλικό...5% θ) Για λοιπά μέσα και μηχανήματα των συγκοινωνιακών επιχειρήσεων... 12% 25. Εναέρια μεταφορικά μέσα Αρθρο 10 παρ. 2 π.δ. 100/1998 α) Γα καινούργια αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα...6% β) Για μεταχειρισμένα αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα (6%), πλέον (1%) για κάθε έτος, το οποίο παρήλθε από το επόμενο έτος της κατασκευής μέχρι το έτος της απόκτησης 26. Πλοία και λοιπά πλωτά μέσα Αρθρο 10 παρ. 3 π.δ. 100/1998 Για τα πλοία και πλωτά μέσα, το ποσοστό απόσβεσης ορίζεται σε είκοσι τα εκατό (20%) για το πρώτο έτος εκμετάλλευσης τους υπό ελληνική σημαία, σε (10%) ετησίως από το δεύτερο έως και το πέμπτο έτος και (5%) για το έκτο και κάθε ένα από τα επόμενα έτη εκμετάλλευσής τους.

88 27. Είδη εξοπλισμού γενικά (επίπλων, σκευών) των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, σανατόριων, κλινικών, εκπαιδευτηρίων, εστιατορίων, κέντρων διασκέδασης κ.λπ. επιχειρήσεων Άρθρο 11π.δ. 100/ Το ποσοστό απόσβεσης των ειδών εξοπλισμού γενικά (επίπλων, σκευών κ.λπ.) των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, σανατορίων, κλινικών, εκπαιδευτηρίων, εστιατορίων και κέντρων διασκέδασης...30% 2. Γενικά είδη εξοπλισμού των λοιπών επιχειρήσεων...20% 3. Είδη εξοπλισμού γραφείου, όπως αριθμομηχανές, λογιστικές μηχανές, φωτοαντιγραφικά, φωτοτυπικά μηχανήματα, γραφομηχανές, τηλεφωνικές συσκευές, συσκευές FAX, TELEX, καθώς επιστημονικών οργάνων του χημείου...20% 4. Στην περίπτωση που χρησιμοποιούνται τα προηγούμενα μέσα ως μέσα εκπαιδεύσεως 35% 5. Για τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και ηλεκτρονικά συγκροτήματα... 30% 6. Τα είδη υγιεινής των ξενοδοχείων, σανατορίων και κλινικών... 20% 28. Ελεύθεροι επαγγελματίες Αρθρο 12 π.δ. 100/1998 Προκειμένου για τα πρόσωπα που αποκτούν εισόδημα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων ισχύουν τα εξής: α) για έπιπλα και σκεύη... 20% β) για μηχανήματα και λοιπές επαγγελματικές εγκαταστάσεις... 20% γ) για ηλεκτρονικούς υπολογιστές και ηλεκτρονικά συγκροτήματα... 30% δ) Για λογισμικό των ηλεκτρονικών υπολογιστών... 30% ε) για όργανα και συσκευές εργαστηρίου χημείου...: 20% στ) για οικιακές συσκευές ή συστήματα χρήσης φυσικού αερίου, παρέχεται η δυνατότητα απόσβεσης (75%) της δαπάνης

89 στα) Λέβητες κεντρικής θέρμανσης φυσικού αερίου χυτοσίδηροι... 4% στβ) Λέβητες κεντρικής θέρμανσης φυσικού αερίου χαλύβδινοι... 6,5% στγ) Αυτόματα θερμαντικά σώματα καύσης φυσικού αερίου...5% στδ) Θερμοσίφωνες ταχείας ροής και συνδυασμένοι λέβητες θερμοσίφωνες, καύσης φυσικού αερίου... 6,5% στε) Θερμοσίφωνες αποθήκευσης, καύσης φυσικού αερίου...4% στστ) Μαγειρικές συσκευές καύσης φυσικού αερίου... 4% στζ) μαγειρικές συσκευές μεικτού τύπου...5% στη) Ηλιακοί συλλέκτες...5% στθ) Ηλιακό θερμοσιφωνικό οικιακό σύστημα... 6,5% για επιστημονικά περιοδικά και συγγράμματα %.

90 10 Πρακτικό μέρος Σύντομο ιστορικό της εταιρίας Η κεραμοποιία "X" ιδρύθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 1978 από μετατροπή της προϋπάρχουσας από το 1966 ομόρρυθμης εταιρίας "Στυλιανός Κοθάλης και Υιοί Ο.Ε.". Η εταιρία λειτουργεί ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στη Χρυσούπολη Ν. Καβάλας σύμφωνα με την υπ' αριθ / απόφαση της Γενικής Διοίκησης Βορείου Ελλάδος Υπηρεσία Βιομηχανίας, όπου διαθέτει εργοστάσιο παραγωγής τούβλων και κεραμιδιών υψηλών ποιοτικά προδιαγραφών, η εταιρία, υπό την διαχείριση του κ. Σταύρου Κοθάλη, προέδρου του Δ.Σ. και Διευθύνοντα Συμβούλου, αναπτύχθηκε με ταχείς ρυθμούς πραγματοποιώντας σημαντική αύξηση πωλήσεων και αποκτώντας ηγετική θέση στον κλάδο πλινθοκεραμοποιίας διαθέτοντας σύγχρονες εγκαταστάσεις και τεχνογνωσία. Οι κυριότεροι χρονικοί σταθμοί που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της εταιρίας ήταν οι ακόλουθοι: α) Το 1989 ολοκληρώθηκε επενδυτικό πρόγραμμα σε μηχανολογικό εξοπλισμό παραγωγής κεραμιδιών και τούβλων καθώς και επέκταση των ξηραντηρίων και των φούρνων, επένδυση που αύξησε την παραγωγική δυναμικότητα της εταιρίας. Το ύψος της εν λόγω επένδυσης χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά με τα ίδια κεφάλαια, β) Το 1989 η εταιρία, στα πλαίσια της επέκτασης της στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και της Θράκης, εξαγόρασε και την "ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΕΒΕ" με έδρα το νομό Ξάνθης, η οποία εκείνη την περίοδο δραστηριοποιείτο στην παραγωγή τούβλων. Εκτοτε η ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΗΡΑΚΛΗΣ διέκοψε την παραγωγή της και δραστηριοποιήθηκε, αποκλειστικά, στην εμπορία τούβλων και κεραμιδιών στην ευρύτερη περιοχή του νομού Ξάνθης, γ) Στόχο της διοίκησης της εταιρίας απετέλεσε από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της, η παραγωγή προϊόντων υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών. Η ουσιαστική υλοποίηση του στόχου αυτού ήρθε το

91 1995, οπότε, σε συνδυασμό με την έκρηξη της οικοδομικής δραστηριότητας στη Μακεδονία και Θράκη εκείνη την περίοδο, η εταιρία υλοποίησε επένδυση για την κατασκευή φούρνου εψήσεως κεραμιδιών με κασέτες και για την εγκατάσταση μηχανολογικού εξοπλισμού συσκευασίας. Η εν λόγω επένδυση, η οποία χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά με ίδια κεφάλαια, αύξησε την παραγωγική δυναμικότητα εκείνη την περίοδο κατά 100%, ήτοι κεραμίδια (ή τόνους) ετησίως, δίνοντας τη δυνατότητα στην εταιρία να παράγει καινούργια προϊόντα για να καλύψει την αυξημένη ζήτηση. Ιδιαίτερα, όμως, η τεχνολογία και το know-how παραγωγής κεραμιδιών με κασέτες έδωσε τη δυνατότητα στην εταιρία να παράγει καινούργια προϊόντα, όπως επισμαλτωμένα κεραμίδια έγχρωμα και μη. Τα εν λόγω προϊόντα είναι υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών με πολύ περιορισμένο βαθμό υδατοπερατότητας, γεγονός που τους προσδίδει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής σε σχέση με τα απλά κεραμίδια καθώς και υψηλό βαθμό προστασίας της στέγης από βαριές κλιματολογικές συνθήκες. Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα, η ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ "X" είναι η μοναδική εταιρία, στην Ελλάδα με δυνατότητα παραγωγής αυτής της κατηγορίας κεραμιδιού. Επισημαίνεται ότι μετά την ολοκλήρωση της εν λόγω επένδυσης το 1995, η εταιρία πραγματοποίησε ουσιαστικές επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό του μηχανολογικού εξοπλισμού και τη βελτίωση του κοστολογίου και της παραγωγικότητας των τούβλων και των κεραμιδιών. Η εταιρία συνεχίζει μέχρι σήμερα να πραγματοποιεί ανάλογες επενδύσεις, σε ετήσια βάση. Κατά την περίοδο , η εγχώρια οικοδομική δραστηριότητα και ειδικότερα η αγορά των δομικών υλικών παρουσίασε ιδιαίτερα σημαντική ανάπτυξη με αποτέλεσμα η εταιρία να βελτιώσει αξιοσημείωτα τα μεγέθη της λόγω της υψηλής ζήτησης των προϊόντων της. Επιπλέον, το 1996, η ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ "X" διευρύνει τον κύκλο εργασιών της πραγματοποιώντας εξαγωγές ύψους δρχ. ( τεμάχια κεραμιδιών) για την κάλυψη της ζήτησης των προϊόντων της

92 κύρια από τις χώρες της Βόρειας Αφρικής, το Ισραήλ, τη Βουλγαρία, την Αλβανία και τη Ρωσία. ε) Το 1996 η εταιρία, στο πλαίσιο της επέκτασής της σε νέες αγορές και με σκοπό τη δημιουργία συνεργείων εξαγόρασε την "ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΜΑΥΡΙΔΗ Α.Ε.", που δραστηριοποιείται στην παραγωγή και εμπορία τούβλων και κεραμιδιών με έδρα τον Αγιο Βασίλειο του Νομού Θεσσαλονίκης. Σήμερα, η εταιρία αυτή χρησιμοποιείται ως κέντρο διανομής για την προώθηση των κεραμιδιών της ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑΣ "X" στην περιοχή της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, ενώ συνεχίζει την παραγωγή και εμπορία τούβλων προς αυτές τις περιοχές. Σημειώνεται ότι η ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΜΑΥΡΙΔΗ έχει παραγωγική δυναμικότητα τόνων τούβλων ετησίως διαθέτοντας μια γραμμή παραγωγής τούβλων σε δύο βάρδιες. στ) Το Νοέμβριο του 1998 ξεκίνησε η εξαγορά της "ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑΣ ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΕΒΕ", η οποία ολοκληρώθηκε το Έτσι η συμμετοχή στην εν λόγω εταιρία ανήλθε σε ποσοστό 75%. Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, η εταιρία έχει κατορθώσει να καταξιωθεί και να ηγείται του κλάδου της στον ευρύτερο χώρο της Βόρειας Ελλάδας Α ντικείμενο εργασιώ ν Με βάση το ΣΤΑΔΙΟ 91, κωδικοποίηση '94, η δραστηριότητα της ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑΣ "X" Α.Ε. υπάγεται στον υπ. αριθμ. υποκλάδο "κατασκευή τούβλων, πλακιδίων και λοιπών δομικών προϊόντων από οπτή γη". Στην κατηγορία των τούβλων παράγονται 14 διαφορετικοί τύποι ανάλογα με τις διαστάσεις, το βάρος, τα τεμάχια ανά κ.λπ. Στην κατηγορία των κεραμιδιών παράγονται 4 διαφορετικοί τύποι (ρωμαϊκά, γαλλικά, ολλανδικά, καθώς και τους κορυφοκέραμους). Το συγκριτικό πλεονέκτημα της εταιρίας έναντι των υπολοίπων εταιριών του κλάδου είναι, όπως προαναφέρθηκε, η παραγωγή τω παραπάνω τύπων κεραμιδιών από το 1996 και σε επισμαλτωμένα, έγχρωμα και μη, τα οποία με βάση τα στοιχεία του 1998, αντιπροσωπεύουν το 31,7% των πωλήσεων κεραμιδιών της εταιρίας. Στόχος της ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑΣ "X" στα

93 επόμενα χρόνια είναι η μεγιστοποίηση των πωλήσεων της συγκεκριμένης κατηγορίας κεραμιδιού Το προσωπικό της εταιρίας Ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στην ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ "X" ανέρχεται σε 159 άτομα εκ των οποίων 53 υπάλληλοι και 106 εργάτες. Από το σύνολο των εργαζομένων που απασχολούνται στην εταιρία, οι 12 είναι απόφοιτοι ΑΕΙ - ΤΕΙ. Η αριθμητική εξέλιξη του μέσου όρου του προσωπικού της εταιρίας κατά υπηρεσιακή κατηγορία στα τρία τελευταία χρόνια, όπως προκύπτει από τα αντίστοιχα προσαρτήματα των Ισολογισμών, είναι η εξής: ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ Παραγωγής 20 Διοικητικοί 11 Πωλήσεων 22 Σύνολο 53 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΡΓΑΤΕΣ Παραγωγής 106 ΣΥΝΟΛΟ Παρά δειγμα αγοράς παγίου και απόσ βεσ ης κ α θώ ς κ αι την ενημέρωση του βιβλίου μητρώου παγίων Έστω αγορά αυτοκινήτου στις αξίας δρχ. Να γίνουν οι σχετικές εγγραφές αγοράς και απόσβεσης του παγίου. Η εγγραφή της αγοράς θα έχει ως εξής στις

94 1/7_ Επιβατικά Αυτοκίνητα Προμηθευτές Εγγραφή Αγοράς Στις 31/12 γίνεται η απόσβεση του παγίου. Ο υπολογισμός της απόσβεσης γίνεται ως εξής: X 15% = X6/12 = Οπότε η εγγραφή απόσβεσης θα γίνει ως εξής: / Αποσβέσεις επιβατικών αυτοκινήτων Αποσβεστέα επιβατικά αυτοκίνητα Εγγραφή απόσβεσης - μέθοδος σταθερή Μετά από κάθε απόσβεση παγίου ενημερώνεται το μητρώο παγίων στοιχείων, όπου αναγράφονται η ημερομηνία κτήσης, η περιγραφή, οι μέρες απόσβεσης, ο συντελεστής απόσβεσης, η αξία κτήσης, οι αποσβέσεις προηγούμενων χρήσεων, η απόσβεση χρήσης, το σύνολο αποσβέσεων και η αναπόσβεστη αξία. Σύμφωνα με το προηγούμενο παράδειγμα το μητρώο παγίων θα έχει ως εξής:

95 ΜΗΤΡΩΟ ΠΑΓΙΩΝ Απόσβεση Ημερομηνία κτήσης Περιγραφή Συντελεστής απόσβεσης Αξία κτήσης Ημέρες απόσβεσης προηγούμενων χρή- Απόσβεση χρήσης Σύνολο απόσβεσης Αναπόσβε- στη αξία 1/7/99 Επιβατικό αυτοκίνητο %

96 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Αριστοτέλης Γ. Κοντάκος "ΓΕΝΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ" Αθήνα Περιοδικό "ΛΟΓΙΣΤΗΣ", Φεβρουάριος 1994, σελ Δημήτρης Σταματόπουλος και Αντώνης Καραβοκύρης "Δαπάνες Επιχειρήσεων (Λογιστικές Διαφορές) Και Κύρος Βιβλίων Ένθετο Με Τις Αποσβέσεις Π.Δ. 100/1998, Αθήνα Οκτώβριος Χρήστος Δ. Μελάς "Ολοκληρωμένη Φορολογία Εισοδήματος Φυσικών Και Νομικών Προσώπων", Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα Δημήτρης Σταματόπουλος και Αντώνης Καραβοκύρης "Δαπάνες Επιχειρήσεων (Λογιστικές Διαφορές) Και Κύρος Βιβλίων", Εκδόσεις Αντ. Ν. Σακκούλα, Αθήνα Βασίλης Σπ. Σκορδού, "Φοροτεχνική Ελεγκτική Των Εμπορικών Και Βιομηχανικών Επιχειρήσεων", Δεύτερη έκδοση συμπληρωμένη, Αθήνα Μάιος 1999, Τεύχος 604, Φορολογική Επιθεώρηση Επιστημονική Έκδοση, Ετήσιος φορολογικός Οδηγός 1999, Ομοσπονδία Εργαζομένων Π.Ο.Ε. - Δ.Ο.Υ., Ομήρου 18, ΑΘΗΝΑ 8. Δημήτριος Π. Παρασκευόπουλος, "Η νεότερη πρακτική λογιστική και όλες οι εργασίες του Λογιστηρίου για μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις", Γ Έκδοση 9. Υπουργεία Εθνικής Οικονομίας - Οικονομικών - Εμπορίου, "Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο", Β'Έκδοση, ΕΛΚΕΠΑ, Αθήνα Ανδρέα Μ. Ρεβανόγλου και Ιωάννη Δ. Γεωργόπουλου, "Λογιστική με Ε.Γ.Λ.Σ.".

97 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ_ 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.1. Επέκταση, προσθήκη, βελτίωση, συντήρηση και επισκευή ενσώματων παγίων περιουσιακών στοιχείων 2.2. Μητρώο πάγιων περιουσιακών στοιχείων _ 3. Ενσώματα πάγια 3.1 Λογαριασμός 10 «Εδαφικές Εκτάσε 3.2 Λογαριασμός 11 «Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων - Τεχνικά έργα» _ 3.3. Λογαριασμός 12 «Μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός» 3.4 Λογαριασμός 13 «Μεταφορικά μέσα» _ 3.S Λογαριασμός 14 «Έπιπλα και Λοιπός Εξοπλισμός» 3.6 Λογαριασμός 15 «Ακινητοποιήσεις οπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσεως παγίων στοιχείων» 4. Λογαριασμός 16 "Ασώματες ακινητοποιήσεις ή άϊ5λα πάγια στοιχεία (λογαριασμοί ) ή έξοδα πολυετούς αποσβέσεως 4.1. Έξοδα πολυετούς αποσβέσεως 5. Λογαριασμός 17 "..." Λογαριασμός 18 "Συμμετοχές και λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις" Λογαριασμός 19 "Πάγιο ενεργητικό υποκαταστημάτων ή άuωv κέντρων" (όμιλος λογαριασμών προαιρετικής χρήσεω ς) Αναλυτική απεικόνιση των λογαριασμών των πάγιων στοιχείων (πρωτοβάθμιων, δευτεροβάθμιων και τριτοβάθμιων λογαριασμών σύμφωνα με το Λογιστικό Σχέδιο

98