ΕΜΣΙΞΘΘ ΣΘ ΧΡΘΞΑΣΡΡΙΜΡΟΡΞΙΜΘ ΜΑΣΑΣΑΘ ΞΘ OΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΩΟ ΜΑΙ ΡΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΩΟ ΕΠΙΧΕΙΡΘΕΩΟ ΠΡΙΟ ΜΑΙ ΜΑΣΑ ΣΘ ΔΙΑΡΜΕΙΑ ΣΘ ΧΡΘΞΑΣΡΠΙΣΩΣΙΜΘ ΜΡΙΘ

Transcript

1 ΠΑΟΕΠΙΣΘΞΙΡ ΠΕΙΡΑΙΩ ΣΞΘΞΑ ΨΘΦΙΑΜΩΟ ΤΣΘΞΑΣΩΟ Π.Ξ.. ΣΕΧΟΡΡΙΜΡΟΡΞΙΜΘ ΔΙΡΙΜΘΘ ΨΘΦΙΑΜΩΟ ΤΣΘΞΑΣΩΟ Διπλωματικι εργαςία με κζμα: ΕΜΣΙΞΘΘ ΣΘ ΧΡΘΞΑΣΡΡΙΜΡΟΡΞΙΜΘ ΜΑΣΑΣΑΘ ΞΘ OΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΩΟ ΜΑΙ ΡΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΩΟ ΕΠΙΧΕΙΡΘΕΩΟ ΠΡΙΟ ΜΑΙ ΜΑΣΑ ΣΘ ΔΙΑΡΜΕΙΑ ΣΘ ΧΡΘΞΑΣΡΠΙΣΩΣΙΜΘ ΜΡΙΘ Θ Υερίπτωςθ των Ξλάδων ΒΙΡΞΘΧΑΟΙΜΩΟ ΠΡΡΛΡΟΣΩΟ & ΤΠΘΡΕΙΩΟ, ΡΡΓΑΟΙΞΩΟ, ΣΑΠΙΔΙΩΟ & ΑΟΑΨΤΧΘ, ΤΠΘΡΕΙΩΟ ΜΡΙΟΘ ΩΦΕΝΕΙΑ, ΞΕΩΟ ΕΟΘΞΕΡΩΘ, ΕΞΠΡΡΙΡΤ και ΜΑΣΑΜΕΤΩΟ & ΤΝΙΜΩΟ ΜΑΣΑΜΕΤΩΟ του Χρθματιςτθρίου Ακθνϊν Ρικόλαοσ Χπυριδωνάκοσ ΠΨΕ 1160 Επιβλζπων κακθγθτισ: Γ. Αρτίκθσ ΠΑΦΨΛΣΧ

2 ΠΕΡΙΕΧΡΞΕΟΑ ΥΕΦΛΕΧΣΠΕΡΑ... 1 ΞΕΦΑΟΑΛΣ 1: ΕΛΧΑΓΩΓΘ ΑΡΨΛΞΕΛΠΕΡΛΞΣΧ ΧΞΣΥΣΧ ΧΦΘΧΛΠΣΨΘΨΑ ΔΛΑΦΚΦΩΧΘ ΕΦΓΑΧΛΑΧ... 8 ΞΕΦΑΟΑΛΣ 2: ΑΡΑΟΩΧΘ ΔΕΛΞΨΩΡ: ΚΕΩΦΘΨΛΞΘ ΥΦΣΧΕΓΓΛΧΘ ΠΕΚΣΔΣΟΣΓΛΞΘ ΥΦΣΧΕΓΓΛΧΘ ΧΨΑΨΛΧΨΛΞΘ ΑΡΑΟΩΧΘ ΔΕΛΞΨΩΡ ΞΦΛΨΛΞΘ ΔΛΕΦΕΩΡΘΧΘ ΔΕΛΞΨΩΡ ΞΦΛΨΛΞΘ ΔΛΕΦΕΩΡΘΧΘ ΥΛΡΑΞΩΡ ΞΛΡΘΧΘΧ ΞΕΦΑΟΑΛΩΡ ΕΑΓΩΓΘ ΧΩΠΥΕΦΑΧΠΑΨΩΡ ΥΕΦΛΓΦΑΦΘ ΔΕΛΞΨΩΡ ΧΩΡΣΟΛΞΘ ΑΥΣΔΣΨΛΞΣΨΘΨΑ Αποδοτικότθτα Ενεργθτικοφ ( Return on assets ) Αποδοτικότθτα Λδίων Ξεφαλαίων (return on equity) ΥΕΦΛΚΩΦΛΣ ΞΕΦΔΣΩΧ ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ Χυνολικι Ξυκλοφοριακι Ψαχφτθτα Ξυκλοφοριακι Ψαχφτθτα Υάγιων και Ξυκλοφοροφντων Χτοιχείων Ξυκλοφοριακι Ψαχφτθτα Ξυκλοφοροφντοσ Ενεργθτικοφ ΦΕΩΧΨΣΨΘΨΑ ΔΑΡΕΛΑΞΘ ΕΥΛΒΑΦΩΡΧΘ ΧΦΘΠΑΨΣΔΣΨΘΧΘ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ θ Αρχι Χρθματοδότθςθσ θ Αρχι Χρθματοδότθςθσ θ Αρχι Χρθματοδότθςθσ Βιβλιογραφία ΞΕΦΑΟΑΛΣ 3: ΔΕΛΓΠΑ ΕΥΛΧΕΛΦΘΧΕΩΡ ΣΦΛΧΠΣΧ ΣΛΞΣΓΕΡΕΛΑΞΩΡ ΞΑΛ ΠΘ ΣΛΞΣΓΕΡΕΛΑΞΩΡ ΞΑΨΑΨΑΘ ΔΕΛΓΠΑΨΣΧ ΕΨΑΛΦΛΩΡ Βιβλιογραφία ΞΕΦΑΟΑΛΣ 4: ΕΠΥΕΛΦΛΞΑ ΔΕΔΣΠΕΡΑ

3 4.1 ΧΩΓΞΦΛΧΘ ΠΘ ΣΛΞΣΓΕΡΕΛΑΞΩΡ ΣΛΞΣΓΕΡΕΛΑΞΩΡ ΑΥΣΔΣΨΛΞΣΨΘΨΑ ΛΔΛΩΡ ΞΕΦΑΟΑΛΩΡ (RETURN ON EQUITY) ΠΛΞΨΣ ΥΕΦΛΚΩΦΛΣ ΞΕΦΔΣΩΧ (GROSS) ΞΑΚΑΦΣ ΥΕΦΛΚΩΦΛΣ ΞΕΦΔΣΩΧ (NET) ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (TOTAL ASSETS) ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ ΥΑΓΛΣΩ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (FIXED ASSETS) ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ ΞΩΞΟΣΦΣΦΣΩΡΨΣΧ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (CURRENT ASSETS) ΨΦΕΧΣΩΧΑ ΦΕΩΧΨΣΨΘΨΑ (CURRENT RATIO) ΧΩΡΣΟΣ ΔΑΡΕΛΩΡ/ΧΩΡΣΟΣ ΞΕΦΑΟΑΛΩΡ (TOTAL DEBT/EQUITY) ΠΑΞΦΣΥΦΣΚΕΧΠΑ ΞΕΦΑΟΑΛΑ/ΥΑΓΛΣ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣ (LONG-TERM CAPITAL/FIXED ASSETS) ΜΔΛΑ ΞΕΦΑΟΑΛΑ / ΥΑΓΛΣ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣ (EQUITY/FIXED ASSETS) ΞΑΚΑΦΣ ΞΕΦΑΟΑΛΣ ΞΛΡΘΧΘΧ /ΞΩΞΟΣΦΣΦΣΩΡ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣ (NET WORKING CAPITAL/CURRENT ASSETS) ΧΩΓΞΦΛΧΘ ΠΘ ΣΛΞΣΓΕΡΕΛΑΞΕΧ - ΣΛΞΣΓΕΡΕΛΑΞΕΧ Β ΑΥΣΔΣΨΛΞΣΨΘΨΑ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (RETURN ON ASSETS) ΑΥΣΔΣΨΛΞΣΨΘΨΑ ΛΔΛΩΡ ΞΕΦΑΟΑΛΩΡ (RETURN ON EQUITY) ΠΛΞΨΣ ΥΕΦΛΚΩΦΛΣ ΞΕΦΔΣΩΧ (GROSS) ΞΑΚΑΦΣ ΥΕΦΛΚΩΦΛΣ ΞΕΦΔΣΩΧ (NET) ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (TOTAL ASSETS) ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ ΥΑΓΛΣΩ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (FIXED ASSETS) ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ ΞΩΞΟΣΦΣΦΣΩΡΨΣΧ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (CURRENT ASSETS) ΨΦΕΧΣΩΧΑ ΦΕΩΧΨΣΨΘΨΑ (CURRENT RATIO) ΧΩΡΣΟΣ ΔΑΡΕΛΩΡ/ΧΩΡΣΟΣ ΞΕΦΑΟΑΛΩΡ (TOTAL DEBT/EQUITY) ΠΑΞΦΣΥΦΣΚΕΧΠΑ ΞΕΦΑΟΑΛΑ/ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣ (LONG-TERM CAPITAL/FIXED ASSETS) ΜΔΛΑ ΞΕΦΑΟΑΛΑ / ΥΑΓΛΣ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣ (EQUITY/FIXED ASSETS) ΞΑΚΑΦΣ ΞΕΦΑΟΑΛΣ ΞΛΡΘΧΘΧ /ΞΩΞΟΣΦΣΦΣΩΡ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣ(NET WORKING CAPITAL/CURRENT ASSETS) ΧΩΓΞΦΛΧΘ ΠΘ ΣΛΞΣΓΕΡΕΛΑΞΕΧ- ΣΛΞΣΓΕΡΕΛΑΞΕΧ Γ ΑΥΣΔΣΨΛΞΣΨΘΨΑ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (RETURN ON ASSETS) ΑΥΣΔΣΨΛΞΣΨΘΨΑ ΛΔΛΩΡ ΞΕΦΑΟΑΛΩΡ (RETURN ON EQUITY) ΠΛΞΨΣ ΥΕΦΛΚΩΦΛΣ ΞΕΦΔΣΩΧ (GROSS) ΞΑΚΑΦΣ ΥΕΦΛΚΩΦΛΣ ΞΕΦΔΣΩΧ (NET) ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (TOTAL ASSETS) ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ ΥΑΓΛΣΩ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (FIXED ASSETS) ΞΩΞΟΣΦΣΦΛΑΞΘ ΨΑΧΩΨΘΨΑ ΞΩΞΟΣΦΣΦΣΩΡΨΣΧ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (CURRENT ASSETS) 81 2

4 4.3.8 ΨΦΕΧΣΩΧΑ ΦΕΩΧΨΣΨΘΨΑ (CURRENT RATIO) ΧΩΡΣΟΣ ΔΑΡΕΛΩΡ/ΧΩΡΣΟΣ ΞΕΦΑΟΑΛΩΡ (TOTAL DEBT/EQUITY) ΠΑΞΦΣΥΦΣΚΕΧΠΑ ΞΕΦΑΟΑΛΑ/ΥΑΓΛΣ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣ (LONG-TERM CAPITAL/FIXED ASSETS) ΜΔΛΑ ΞΕΦΑΟΑΛΑ / ΥΑΓΛΣ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣ (EQUITY/FIXED ASSETS) ΞΑΚΑΦΣ ΞΕΦΑΟΑΛΣ ΞΛΡΘΧΘΧ /ΞΩΞΟΣΦΣΦΣΩΡ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣ(NET WORKING CAPITAL/CURRENT ASSETS) ΞΕΦΑΟΑΛΣ 5: ΕΥΛΟΣΓΣΧ ΧΩΠΥΕΦΑΧΠΑΨΑ ΞΑΨΕΩΚΩΡΧΕΛΧ ΓΛΑ ΥΕΦΕΨΑΛΦΩ ΕΦΕΩΡΑ Βιβλιογραφία

5 ΜΕΦΑΝΑΙΡ 1: ΕΙΑΓΩΓΘ Ψα τελευταία ζτθ, θ παγκόςμια κοινότθτα αντιμετωπίηει μια μεγάλθσ ζνταςθσ οικονομικι κρίςθ, θ οποία, αν και εκδθλϊκθκε αρχικά ςτισ Θνωμζνεσ Υολιτείεσ με επίκεντρο τισ τραπεηικζσ επιςφάλειεσ και ειδικότερα τθν αδυναμία εξυπθρζτθςθσ των ςτεγαςτικϊν δανείων, ςφντομα ζλαβε διαςτάςεισ επιδθμίασ. Θ χρθματοπιςτωτικι κρίςθ επεκτάκθκε ταχφτατα ςτισ αναπτυγμζνεσ χϊρεσ και ςτθ ςυνζχεια ςε ολόκλθρο τον κόςμο, με δραματικζσ επιπτϊςεισ ςτο τραπεηικό ςφςτθμα και τισ επιχειριςεισ. Χφμφωνα με το Διεκνζσ Ρομιςματικό Ψαμείο, θ κρίςθ μεταφζρεται με ςφοδρότθτα ςτθν πραγματικι οικονομία, με αποτζλεςμα τθν φφεςθ και τθν πτϊςθ τθσ απαςχόλθςθσ (Birdsall, 2009). Χτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, το ςχζδιο για τθν αντιμετϊπιςθ τθσ κρίςθσ, τθ ςτιριξθ και τθν ανάκαμψθ τθσ οικονομίασ κατατζκθκε το Δεκζμβριο του Θ ανάπτυξθ κοινϊν ςτρατθγικϊν ςε ςυνδυαςμό με τθν προϊκθςθ των μακροπρόκεςμων ςτόχων τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ ιταν το βαςικό χαρακτθριςτικό αυτοφ του ςχεδίου. Επιδίωξι του ιταν θ τόνωςθ τθσ αγοράσ και θ λιψθ μζτρων για τθ ςτιριξθ των επιχειριςεων και τθσ απαςχόλθςθσ. Βαςικόσ άξονασ για τθν αντιμετϊπιςθ μιασ τζτοιασ κρίςθσ είναι θ ειςαγωγι ρευςτότθτασ ςτθν οικονομία ϊςτε να τονωκεί θ ηιτθςθ και θ προϊκθςθ των επενδφςεων με μακροπρόκεςμο ςτόχο τθν ενίςχυςθ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ τθσ Ευρϊπθσ, πάντα όμωσ λαμβάνοντασ υπόψθ τουσ περιοριςμοφσ του Χυμφϊνου Χτακερότθτασ, το οποίο δίνει ζμφαςθ ςτθ δθμοςιονομικι πεικαρχία και τθ νομιςματικι ςτακερότθτα (European Commission, 2009). Χε μια εποχι που θ ελλθνικι κρίςθ ζχει πυροδοτιςει μια γενικευμζνθ κρίςθ εμπιςτοςφνθσ ςε ολόκλθρθ τθν ευρωηϊνθ, τα κράτθ τθσ επιχειροφν να τθν τικαςεφςουν με αυςτθρά μζτρα περιοριςμοφ των ελλειμμάτων ςτθ χϊρα μασ, όπου βρίςκεται και θ καρδιά τθσ νζασ (δθμοςιονομικισ) φάςθσ τθσ ευρωπαϊκισ κρίςθσ. Ξανείσ, οφτε οι καταναλωτζσ, οφτε οι επιχειριςεισ, οφτε οι εξειδικευμζνοι διεκνείσ αναλυτζσ μποροφν να προβλζψουν με βεβαιότθτα τθ διάρκεια τθσ εγχϊριασ κρίςθσ. Θ κρίςθ τθσ ελλθνικισ οικονομίασ ςυνδζεται εν μζρει με το πρόβλθμα τθσ ςτρατθγικισ του ευρϊ. Υαρά τθν αρχικι αναιτιολόγθτθ αιςιοδοξία, οι οικονομικζσ εξελίξεισ ςτισ διεκνείσ χρθματαγορζσ ζπλθξαν τον πυρινα του ευρϊ και οδιγθςαν ςε κρίςθ τισ ςτρατθγικζσ εξουςίασ που ςυνδζονται με αυτό (Busch, 1986). Θ ςυμβίωςθ χωρϊν με διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξθσ κάτω από τθ «ςτζγθ» του ίδιου νομίςματοσ οδιγθςε ςε πολφ διαφορετικοφσ ρυκμοφσ μεγζκυνςθσ και κερδοφορίασ. Θ ταχεία ανάπτυξθ ςτισ χϊρεσ τθσ «περιφζρειασ» και θ ςχετικι ςταςιμότθτα του «κζντρου» 4

6 μείωςαν δραςτικά τθν αναπτυξιακι «ψαλίδα» μεταξφ τουσ. Ψθν ίδια ςτιγμι, οι υψθλότεροι ρυκμοί ανάπτυξθσ ςτισ πρϊτεσ ςυνοδεφτθκαν τόςο από ραγδαία μείωςθ ςτο κόςτοσ του εγχϊριου δανειςμοφ όςο και από ειςροι ξζνων «αποταμιεφςεων», γεγονόσ που δθμιοφργθςε τισ προχποκζςεισ για τθν εμφάνιςθ ςτακερϊν πλεοναςμάτων ςτο ιςοηφγιο των χρθματοπιςτωτικϊν ςυναλλαγϊν. Υαρά τθν αρχικι αμθχανία και τισ άςτοχεσ αμφιταλαντεφςεισ, θ κρίςθ αντιμετωπίηεται ωσ αφορμι για τθν ενίςχυςθ των νεοφιλελεφκερων ςτρατθγικϊν που ςυνδζονται με το ςχζδιο του ευρϊ (Busch, 1986). 1.1 ΑΟΣΙΜΕΙΞΕΟΙΜΡ ΜΡΠΡ Χε μια τζτοια κρίςιμθ περίοδο τθσ οικονομικισ ιςτορίασ αντικειμενικόσ ςκοπόσ τθσ παροφςασ εργαςίασ είναι να μελετιςει τθν πορεία των εταιριϊν των κλάδων Βιομθχανικϊν Υροϊόντων & Ωπθρεςιϊν, Σργανιςμϊν, Ψαξιδιϊν & Αναψυχισ, Ωπθρεςιϊν Ξοινισ Ωφζλειασ, Πζςων Ενθμζρωςθσ, Εμπορίου και Ξαταςκευϊν & Ωλικϊν Ξαταςκευϊν που είναι ειςθγμζνεσ ςτο Ελλθνικό Χρθματιςτιριο ϊςτε να μετρθκεί θ αποδοτικότθτα, το περικϊριο κζρδουσ, το ενεργθτικό, θ ρευςτότθτα, θ κεφαλαιακι δομι και θ χρθματοδότθςθ ενεργθτικοφ. Θ μζτρθςθ των παραπάνω χαρακτθριςτικϊν ιδιοτιτων των ειςθγμζνων εταιριϊν γίνεται ποςοτικά με τθν χριςθ των αντίςτοιχων αρικμοδεικτϊν, που ςφμφωνα με τθν οικονομικι κεωρία μποροφν να κακορίςουν τθν αποδοτικότθτα και τθν επάρκειά τουσ ςτθν αγορά. Θ μελζτθ τθσ πορείασ των επιχειριςεων αυτϊν γίνεται με τθν χριςθ ςτοιχείων που ανακτικθκαν από τισ αντίςτοιχεσ λογιςτικζσ καταςτάςεισ για τα ζτθ 2008 και Επιλζξαμε τα δφο αυτά ζτθ-ορόςθμα ςτθν εργαςίασ μασ, διότι το μεν πρϊτο αντιπροςωπεφει τθν αρχι τθσ φφεςθσ για τθν Ελλάδα (με μθδενικζσ επιρροζσ ακόμα), το δε δεφτερο το χρονικό ςθμείο που θ φφεςθ πλζον ζχει εδραιωκεί και ταυτόχρονα υπιρχε γι αυτό πλθρότθτα οικονομικϊν ςτοιχείων όταν ξεκίνθςε θ εργαςία αυτι. 1.2 ΞΕΘΡΔΡΝΡΓΙΑ Ψο εγχείρθμα τθσ κατάρτιςθσ μιασ ολοκλθρωμζνθσ χρθματοοικονομικισ μελζτθσ για τουσ κλάδουσ των ειςθγμζνων εταιρειϊν ςτο χρθματιςτιριο είναι μια δυνατι πρόκλθςθ για τουσ φοιτθτζσ του τμιματόσ μασ. Ωςτόςο, τόςο ο μεγάλοσ όγκοσ των πλθροφοριϊν που κα ζπρεπε να ςυνυπολογιςτοφν όςο και ο περιοριςμζνοσ χρόνοσ για τθν ολοκλιρωςθ τθσ παροφςασ εργαςίασ είναι απαγορευτικόσ για τθν υλοποίθςθ μιασ τζτοιασ μελζτθσ. Γι αυτό τον λόγο θ μεκοδολογία ζχει προςαρμοςτεί ςτισ ανάγκεσ και το ςκοπό τθσ εργαςίασ μασ, με τζτοιο τρόπο ϊςτε από τθν μια να ςεβαςτοφμε όλεσ τισ επιμζρουσ ιδιαιτερότθτεσ των χρθματοοικονομικϊν δεικτϊν που κα χρθςιμοποιθκοφν και από τθν άλλθ να μπορζςουμε να εξάγουμε ςωςτά και αςφαλι ςυμπεράςματα, τα οποία κα μποροφςαν να αποτελζςουν βάςθ μιασ βακφτερθσ ζρευνασ. 5

7 Χυνεπϊσ, για τθν παροφςα εργαςία, θ μεκοδολογία που κα ακολουκθκεί περιλαμβάνει τα ακόλουκα ςτάδια: Χτο πρϊτο βιμα γίνεται θ ςυλλογι οικονομικϊν ςτοιχείων για όλεσ τισ επιχειριςεισ που είναι ειςθγμζνεσ ςτο Ελλθνικό Χρθματιςτιριο για τθν χρονικι περίοδο μεταξφ των ετϊν 2008 (αρχι τθσ οικονομικισ φφεςθσ) και 2011 (εν εξελίξει θ οικονομικι φφεςθ). Ψα ςτοιχεία ςυλλζγονται από τισ οικονομικζσ εκκζςεισ που δόκθκαν ςτθν δθμοςιότθτα για τα παραπάνω ζτθ. Από το ςφνολο των εταιρειϊν που κα μελετιςουμε ζχουν εξαιρεκεί οι αςφαλιςτικζσ εταιρίεσ, οι τράπεηεσ, οι επενδυτικζσ, οι υπό επιτιρθςθ και αυτζσ που βρίςκονται ςε αναςτολι. Χτο δεφτερο βιμα γίνεται ο διαχωριςμόσ των εταιριϊν ςε «Σικογενειακζσ» και «Πθ Σικογενειακζσ». «Σικογενειακι» ορίηουμε μια επιχείρθςθ θ οποία ανικει ςε ζνα άτομο ι ςε ομάδα ατόμων, οι οποίοι δεν χρειάηεται να ανικουν ςτθν ίδια οικογζνεια, και ελζγχει τθν εταιρία (είναι ο μεγαλφτεροσ μζτοχοσ - δικαιϊματα ελζγχου) και κατζχει μερίδιο μεγαλφτερο ι ίςο του 25 των μετοχϊν. Αντίκετα, «Πθ Σικογενειακι» ορίηουμε μια επιχείρθςθ για τθν οποία δεν υπάρχουν μζτοχοι που να τθν ελζγχουν. Θ εταιρία κεωρείται ότι ελζγχεται από ζναν επαγγελματία διευκυντι με αμελθτζα ποςότθτα μετοχϊν ςτθν ιδιοκτθςία του. Χτο τρίτο βιμα γίνεται ο διαχωριςμόσ των «Σικογενειακϊν» εταιριϊν ςε «Σικογενειακζσ Β» και «Σικογενειακζσ Γ». Ωσ «Σικογενειακζσ εταιρίεσ Β» ορίηουμε να είναι οι επιχειριςεισ που ελζγχονται από τθν οικογζνεια που τισ ίδρυςε. Ψο κοινό χαρακτθριςτικό αυτϊν είναι ότι οι ιδιοκτιτεσ είναι είτε ιδρυτζσ των επιχειριςεων είτε ςυγγενείσ αυτϊν. Ξατά ςυνζπεια, «Σικογενειακζσ εταιρίεσ Γ» ορίηονται να είναι οι επιχειριςεισ που ελζγχονται από άτομα ι ομάδεσ ατόμων που δεν ςχετίηονται με τουσ ιδρυτζσ αυτϊν. Χτο τζταρτο βιμα γίνεται υπολογιςμόσ των παρακάτω δεικτϊν ανά επιχείρθςθ και ανά ζτοσ που μελετάμε. o o o o ΑΥΣΔΣΨΛΞΣΨΘΨΑ (PROFITABILITY) Αποδοτικότθτα ενεργθτικοφ (RETURN OF ASSETS) Αποδοτικότθτα ιδίων κεφαλαίων (RETURN OF EQUITY) ΥΕΦΛΚΩΦΛΣ ΞΕΦΔΣΩΧ (PROFIT MARGIN) Πεικτό περικϊριο κζρδουσ (GROSS) Ξακαρό περικϊριο κζρδουσ (ΡΕΨ) Ενεργθτικό (TURNOVER) Ξυκλοφοριακι ταχφτθτα ενεργθτικοφ (TOTAL ASSETS) Ξυκλοφοριακι ταχφτθτα παγίου ενεργθτικοφ (FIXED ASSETS) Ξυκλοφοριακι ταχφτθτα κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ (CURRENT ASSETS) ΦΕΩΧΨΣΨΘΨΑ (LIQUIDITY) Ψρζχουςα ρευςτότθτα (CURRENT RATIO) 6

8 o o ΞΕΦΑΟΑΛΑΞΘ ΔΣΠΘ (CAPITAL STRUCTURE) Χφνολο δανείων/χφνολο κεφαλαίων (TOTAL DEBT/EQUITY) ΧΦΘΠΑΨΣΔΣΨΘΧΘ ΕΡΕΦΓΘΨΛΞΣΩ (ASSETS FINANCING) Πακροπρόκεςμα κεφάλαια/ενεργθτικό (LONG TERM CAPITAL / FIXED ASSETS) Μδια Ξεφάλαια / Υάγιο Ενεργθτικό (EQUITY/FIXED ASSETS) Ξακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ / Ξυκλοφοροφν Ενεργθτικό (NET WORKING CAPITAL / CURRENT ASSETS) Χτο πζμπτο βιμα γίνεται ο υπολογιςμόσ των μζςων όρων των δεικτϊν ανά κλάδο και ανά ζτοσ που μελετάμε. Δθλαδι, ζχουμε καταρτίςει πίνακεσ ςε φφλλα του excel όπου με τθν βοικεια ςυναρτιςεων υπολογίηουμε τουσ μζςουσ όρουσ των δεικτϊν. Σι τιμζσ αυτζσ, κακϊσ και των δεικτϊν ανά ζτοσ, παρατίκενται ςτο Υαράρτθμα τθσ παροφςασ εργαςίασ. Χτο ζκτο βιμα γίνεται ανάλυςθ των μζςων όρων για κάκε ζτοσ. Δθλαδι περιγράφεται τι ςθμαίνουν οι τιμζσ των δεικτϊν για τον κάκε κλάδο και γίνεται μια μικρι ανάλυςθ ςτο ςφνολο των κυριότερων εκπροςϊπων του. Χτο ζβδομο βιμα γίνεται θ ςυγκριτικι ανάλυςθ των δεικτϊν ςτθν αρχι και ςτο αποκορφφωμα τθσ φφεςθσ. Εδϊ μασ δίνεται θ ευκαιρία να ςχολιάςουμε τθν πορεία του κλάδου κατά τθν ανάπτυξθ τθσ φφεςθσ ςτθν Ελλθνικι οικονομία και να δϊςουμε κάποιεσ ερμθνείεσ για τθν ςθμερινι κατάςταςι του, όπου αυτό είναι εφικτό. Ψζλοσ, ςτο όγδοο βιμα, παρατίκενται τα ςυμπεράςματα που προζκυψαν, από τισ προθγοφμενεσ αναλφςεισ ςε επίπεδο κλάδου, για κάκε ζνα αρικμοδείκτθ μεταξφ οικογενειακϊν και μθ εταιριϊν. 1.3 ΧΡΘΙΞΡΣΘΣΑ Θ μελζτθ των αρικμοδεικτϊν που αναφζρκθκαν πριν και θ ςφγκριςθ των τιμϊν τουσ μεταξφ των μθ οικογενειακϊν και οικογενειακϊν εταιριϊν μπορεί να κακορίςει τισ ανάγκεσ χρθματοδότθςθσ των δφο αυτϊν κατθγοριϊν επιχείρθςθσ, κακϊσ επίςθσ και τισ δυνατότθτεσ διαπραγμάτευςθσ που ζχει με τουσ εξωτερικοφσ τθσ χρθματοδότεσ. Ζτςι, μποροφμε να πλθροφορθκοφμε ςε γενικζσ γραμμζσ για τθ ρευςτότθτα, τθ δραςτθριότθτα, τθν αποδοτικότθτα και τθν βιωςιμότθτα των μθ οικογενειακϊν και των οικογενειακϊν επιχειριςεων ςε ςχζςθ µε τθν διάρκρωςθ των κεφαλαίων τουσ και ςε τελικι ανάλυςθ τθν πραγματικι κατάςταςθ ολόκλθρθσ τθσ οικονομικισ μονάδασ. Επίςθσ, γίνεται διαχρονικι ανάλυςθ διότι μελετάμε τισ τιμζσ των αρικμοδεικτϊν κατά τα ζτθ 2008 και 2011 δθλαδι γίνεται ςφγκριςθ των παρόντων χρθματοοικονομικϊν ςτοιχείων τθσ επιχείρθςθσ με τα αντίςτοιχα που παρουςίαςε θ ίδια ςτο παρελκόν. Χυνεπϊσ, 7

9 εξετάηεται εάν θ χρθματοοικονομικι κατάςταςθ ι αλλιϊσ θ απόδοςθ τθσ επιχείρθςθσ ζχει βελτιωκεί ι ζχει χειροτερεφςει με τθν πάροδο του χρόνου και πιο ςυγκεκριμζνα εν μζςω κρίςθσ. Ψζλοσ, κατά τθν παροφςα εργαςία επιχειρείται θ διαςτρωματικι ανάλυςθ, δθλαδι θ ςφγκριςθ των χρθματοοικονομικϊν ςτοιχείων των κλάδων για επιχειριςεισ που είναι ειςθγμζνεσ ςτο Ελλθνικό Χρθματιςτιριο, λαμβάνοντασ υπόψιν τθ μζςθ τιμι του κλάδου κατά τθ διάρκεια του ίδιου χρονικοφ διαςτιματοσ. Θ μελζτθ αυτι, εκτόσ από τα προφανι ςυμπεράςματα που παράγει για τθν πορεία των ειςθγμζνων εταιριϊν ςτο Ελλθνικό Χρθματιςτιριο, αποτελεί επίςθσ μια πρϊτθ ςφγκριςθ μεταξφ των μθ οικογενειακϊν και οικογενειακϊν επιχειριςεων δίνοντασ μια ενδεικτικι αίςκθςθ των ςθμείων εκείνων όπου θ κρίςθ ζχει πλιξει περιςςότερο το ςφνολο των εταιριϊν. 1.4 ΔΙΑΡΘΡΩΘ ΕΡΓΑΙΑ Θ παροφςα εργαςία αποτελείται από πζντε βαςικά κεφάλαια. Ψο πρϊτο κεφάλαιο αποτελεί τθν ειςαγωγι τθσ και πραγματεφεται τον αντικειμενικό τθσ ςκοπό, τθ χρθςιμότθτα, τθ μεκοδολογία που χρθςιμοποιικθκε και τθ διάρκρωςι τθσ. Ψο δεφτερο κεφάλαιο περιλαμβάνει τθ κεωρθτικι ανάλυςθ των δεικτϊν που κα χρθςιμοποιθκοφν ςτθ ςυνζχεια για τθ μελζτθ και ςφγκριςθ των εταιριϊν, όπωσ το πϊσ υπολογίηονται, πϊσ χρθςιμοποιοφνται και ποφ χρθςιμεφουν. Χτο τρίτο κεφάλαιο παρουςιάηεται το δείγμα των επιχειριςεων, οικογενειακϊν και μθ. Υόςεσ είναι, ςε ποια κατθγορία ανικουν αλλά και λίγα λόγια για τθν κάκε μία από αυτζσ. Χτο τζταρτο κεφάλαιο γίνεται θ ςφγκριςθ, για κάκε αρικμοδείκτθ ξεχωριςτά, μεταξφ οικογενειακϊν και μθ οικογενειακϊν εταιριϊν κάκε κλάδου, ςφμφωνα με τουσ πίνακεσ που βρίςκονται ςτο παράρτθμα. Επίςθσ, παρουςιάηονται οι μζςοι όροι των αρικμοδεικτϊν για κάκε εξεταηόμενο κλάδο το 2008 και το Χτο πζμπτο και τελευταίο κεφάλαιο ςυνοψίηονται τα κυριότερα ευριματα τθσ εργαςίασ, ενϊ παράλλθλα κατατίκενται προτάςεισ για περαιτζρω ςχετικι ζρευνα. 8

10 ΜΕΦΑΝΑΙΡ 2: ΑΟΑΝΤΘ ΔΕΙΜΣΩΟ: ΘΕΩΡΘΣΙΜΘ ΠΡΡΕΓΓΙΘ Θ χρθςιμοποίθςθ των χρθματοοικονομικϊν δεικτϊν είναι μια αποτελεςματικι μζκοδοσ για να ςυνοψίςουμε ζναν μεγάλο αρικμό χρθματοοικονομικϊν δεδομζνων, προκειμζνου να τα αξιολογιςουμε και να ςυγκρίνουμε τισ επιδόςεισ των επιχειριςεων. Σι δείκτεσ χρθςιμοποιοφνται από τισ επιχειριςεισ και τουσ επενδυτζσ για τθν αξιολόγθςθ τθσ χρθματοοικονομικισ δομισ, τθσ ρευςτότθτασ, τθσ αποδοτικότθτασ και τθσ αποτελεςματικότθτασ των πρϊτων. Ζτςι, ενϊ τα ποςά που επενδφονται ςτα διάφορα ςτοιχεία του ιςολογιςμοφ πικανόν να μεταβάλλονται, οι ςχζςεισ μεταξφ των διαφόρων ομάδων περιουςιακϊν ςτοιχείων και ςτοιχείων του πακθτικοφ πρζπει να παραμζνουν περιςςότερο ι λιγότερο ςτακερζσ. Σπότε, αν υπάρχουν αλλαγζσ ςτισ παραπάνω ςχζςεισ, οι χρθματοοικονομικοί δείκτεσ κα πρζπει να δίνουν ςτον εκάςτοτε ενδιαφερόμενο τθν απαιτοφμενθ πλθροφόρθςθ. Για να μελετιςουμε τουσ χρθματοοικονομικοφσ δείκτεσ χρθςιμοποιοφνται οι παρακάτω τζςςερισ χρθματοοικονομικζσ καταςτάςεισ: Ψα αποτελζςματα χριςεωσ Σ ιςολογιςμόσ Θ κατάςταςθ μεταβολϊν χρθματοοικονομικισ κζςθσ Θ κατάςταςθ των αποκεμάτων Θ χριςθ των δεικτϊν εντάςςεται ςτθν χρθματοοικονομικι ανάλυςθ που γίνεται για να προςδιοριςτοφν οι δυνάμεισ και οι αδυναμίεσ τθσ επιχείρθςθσ και να διαπιςτωκεί κατά πόςο είναι χρθματοοικονομικά ιςχυρι και κερδοφόρα ςε ςχζςθ με άλλεσ επιχειριςεισ του κλάδου τθσ, αλλά και κατά πόςο βελτιϊνεται ι επιδεινϊνεται θ χρθματοοικονομικι τθσ κζςθ διαχρονικά. Σι επενδυτζσ χρειάηονται αυτζσ τισ πλθροφορίεσ για να μπορζςουν να εκτιμιςουν τισ μελλοντικζσ χρθματικζσ ροζσ τθσ επιχείρθςθσ αλλά και τουσ αντίςτοιχουσ κινδφνουσ που εγκυμονοφν αυτζσ. Αντίςτοιχα, οι διευκυντζσ των επιχειριςεων κα πρζπει να γνωρίηουν τθ χρθματοοικονομικι κατάςταςθ των εταιριϊν τουσ, για να εντοπίηουν ζγκαιρα τισ αδυναμίεσ, να ζχουν ςωςτι πλθροφόρθςθ για τθν λιψθ ςθμαντικϊν χρθματοοικονομικϊν αποφάςεων και να προςπακοφν ςυνεχϊσ για μια ςυνεχι βελτίωςθ των μεγεκϊν. Θ ανάλυςθ των λογιςτικϊν καταςτάςεων τθσ επιχείρθςθσ μεκοδεφεται καλφτερα όταν το όλο ζργο αναλφεται ςτισ ακόλουκεσ τζςςερισ διαδοχικζσ φάςεισ: ςτατιςτικι ανάλυςθ, κριτικι διερεφνθςθ δεικτϊν, κριτικι διερεφνθςθ πινάκων κίνθςθσ κεφαλαίων και εξαγωγι ςυμπεραςμάτων. Θ ταξινόμθςθ του ζργου ςε τζςςερισ διαδοχικζσ φάςεισ αποτελεί μία μεκοδολογικι προςζγγιςθ θ οποία μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ωσ υπόδειγμα ανάλυςθσ λογιςτικϊν καταςτάςεων. [1] Πε άλλα λόγια, θ μζκοδοσ αυτι κεωρεί τθν ανάλυςθ λογιςτικϊν καταςτάςεων ωσ ζνα ςφςτθμα αποτελοφμενο από τζςςερισ διαδοχικζσ φάςεισ, όπου το προϊόν τθσ προθγοφμενθσ φάςθσ αποτελεί τθν πρϊτθ φλθ τθσ επόμενθσ. Αυτι θ προςζγγιςθ οδθγεί ςε 9

11 τεκμθριωμζνα ςυμπεράςματα, ςε αντίκεςθ με τθν άποψθ που απαντάται ςτθ ςχετικι βιβλιογραφία και προτείνει τθ χρθςιμοποίθςθ μίασ μόνο ςειράσ δεικτϊν, οι οποίοι ςυνικωσ είναι αςφνδετοι μεταξφ τουσ. Θ ανάλυςθ λογιςτικϊν καταςτάςεων, με τθ χρθςιμοποίθςθ των δεικτϊν και των πινάκων κίνθςθσ κεφαλαίων, επιδιϊκει τθ μελζτθ οριςμζνων βαςικϊν μεταβλθτϊν μιασ επιχείρθςθσ, μεταξφ των οποίων ςυγκαταλζγονται: Θ αποδοτικότθτα, Ψο περικϊριο κζρδουσ, Θ κυκλοφοριακι ταχφτθτα, Θ αποτελεςματικότθτα ςτθ διαχείριςθ των αποκεμάτων και των πιςτϊςεων (χορθγοφμενων και λαμβανόμενων), Θ ρευςτότθτα, Θ δανειακι επιβάρυνςθ, Ψο περικϊριο αςφάλειασ, Θ ςφνκεςθ των ενεργθτικϊν ςτοιχείων και Θ χρθματοδοτικι διάρκρωςθ. Ψζλοσ οι χρθματοοικονομικοί δείκτεσ διακρίνονται ςτισ παρακάτω ζντεκα (11) κατθγορίεσ: Χυνολικι αποδοτικότθτα (overall rate of return), Υερικϊριο κζρδουσ (gross profit margin ratio), Λδιωφελισ αποδοτικότθτα (return of equity), Ξυκλοφοριακι ταχφτθτα (net asset turnover ratio), Αποτελεςματικότθτα διαχείριςθσ αποκεμάτων Απαιτιςεων & Ωποχρεϊςεων, Φευςτότθτα (Current ratio), Δανειακι επιβάρυνςθ (debt-to-equity), Ξάλυψθ (coverage ratios), Υαγιοποίθςθ περιουςίασ (capital intensive), Χρθματοδότθςθ ενεργθτικοφ, Δείκτεσ ςε τρζχουςεσ αξίεσ. 2.1 ΞΕΘΡΔΡΝΡΓΙΜΘ ΠΡΡΕΓΓΙΘ Τπωσ ειπϊκθκε παραπάνω, θ ανάλυςθ των λογιςτικϊν καταςτάςεων τθσ επιχείρθςθσ μεκοδεφεται καλφτερα όταν το όλο ζργο αναλφεται ςε τζςςερισ διαδοχικζσ φάςεισ. Σι φάςεισ αυτζσ βοθκοφν τον μελετθτι να οργανϊςει και να επεξεργαςτεί τον όγκο τθσ πλθροφορίασ που ζχει ςυλλζξει ϊςτε να εξάγει ςυμπεράςματα, τα οποία κα είναι ικανά να τον οδθγιςουν ςτθν μορφοποίθςθ των τελικϊν αποφάςεων και ενεργειϊν του. 10

12 2.1.1 ΣΑΣΙΣΙΜΘ ΑΟΑΝΤΘ ΔΕΙΜΣΩΟ Θ ςτατιςτικι ανάλυςθ μεκοδεφεται ορκολογικά, αν το όλο ζργο χωριςκεί ςε επιμζρουσ βιματα τα οποία παρατίκενται παρακάτω: Τον κακοριςμό του αρικμοφ των χριςεων που κα ςυμπεριλθφκοφν ςτθν ανάλυςθ των λογιςτικών καταςτάςεων. Υροκειμζνου να ζχουμε μία αντιπροςωπευτικι εικόνα τθσ εξζλιξθσ των διαφόρων μεγεκϊν, θ ανάλυςθ πρζπει να ακολουκεί το υπόδειγμα των κυκλικϊν διακυμάνςεων τθσ οικονομίασ. Αν, για παράδειγμα, ςτθν περίοδο τθσ ανάλυςθσ θ διάρκεια των κυκλικϊν διακυμάνςεων τθσ οικονομίασ ιταν 5 χρόνια, τότε πρζπει να αναλυκοφν τουλάχιςτον οι λογιςτικζσ καταςτάςεισ αυτϊν των 5 χριςεων. Υρζπει να ςθμειωκεί ότι το πρόβλθμα τθσ επιλογισ του αρικμοφ των χριςεων αντιμετωπίηεται μόνο κατά τθν ειςαγωγι τθσ ανάλυςθσ ςτθν επιχείρθςθ. Πία οργανωμζνθ επιχείρθςθ υποτίκεται ότι, μετά τθν ειςαγωγι τθσ ανάλυςθσ, κα ςυνεχίςει να χρθςιμοποιεί τθν τεχνικι αυτι δια βίου. Τθν επιςκόπθςθ των λογαριαςμών του ιςολογιςμοφ, προκειμζνου να κατανοθκεί πλιρωσ το ουςιαςτικό περιεχόμενό τουσ. Θ ενζργεια αυτι είναι απαραίτθτθ, κυρίωσ ςε περιπτϊςεισ ζλλειψθσ λογιςτικισ τυποποίθςθσ. Βαςικι προχπόκεςθ για τθ ςφγκριςθ των λογιςτικϊν καταςτάςεων δφο επιχειριςεων ι ακόμθ διαδοχικϊν καταςτάςεων τθσ ίδιασ επιχείρθςθσ, είναι θ φπαρξθ κανόνων που να εξαςφαλίηουν τθν ομοιόμορφθ παρουςίαςθ τουσ. Επίςθσ, πρζπει να τονιςκεί ότι θ πλιρθσ λογιςτικι τυποποίθςθ δεν επιτυγχάνεται πάντα, αφοφ τα λογιςτικά ςχζδια ςε πολλζσ περιπτϊςεισ αφινουν τθ διαχείριςθ διάφορων λογιςτικϊν γεγονότων ςτθ διακριτικι ευχζρεια του λογιςτι τθσ επιχείρθςθσ. Τθν ενδεχόμενθ ανακατάταξθ των ςτοιχείων του ιςολογιςμοφ ωσ αποτζλεςμα τθσ παραπάνω επιςκόπθςθσ. Ψθν επιςκόπθςθ των ςτοιχείων του λογαριαςμοφ αποτελεςμάτων χριςεωσ προκειμζνου να κατανοθκεί πλιρωσ το ουςιαςτικό περιεχόμενό τουσ. Θ ενζργεια αυτι πθγάηει από τουσ ίδιουσ λόγουσ που πθγάηει θ αντίςτοιχθ ενζργεια για τουσ λογαριαςμοφσ του ιςολογιςμοφ. Χτθν προκειμζνθ περίπτωςθ απϊτεροσ ςκοπόσ είναι ο εντοπιςμόσ και ςτθ ςυνζχεια θ απάλειψθ τυχόν ανϊμαλων κονδυλίων. Τθν εμφάνιςθ του ιςολογιςμοφ με τθν κάκετθ μορφι και ςτθ ςυνζχεια παράκεςθ του ενόσ ιςολογιςμοφ δίπλα ςτον άλλο, με πρώτο από αριςτερά τον ιςολογιςμό τθσ παλαιότερθσ χριςεωσ. Πε τον τρόπο αυτό διευκολφνεται θ ςφγκριςθ των ιςολογιςμϊν διαδοχικϊν χριςεων. Επίςθσ, κάκε ςτοιχείο του ενεργθτικοφ, εκφράηεται ωσ ποςοςτό του ςυνόλου του ενεργθτικοφ και κάκε ςτοιχείο του πακθτικοφ ωσ ποςοςτό του ςυνόλου του πακθτικοφ. Θ ενζργεια αυτι ονομάηεται ανάλυςθ κοινοφ μεγζκουσ (common size analysis) και αποκαλφπτει τθν τάςθ των ποςοςτϊν αυτϊν διαχρονικά με ςκοπό ο αναλυτισ να ζχει μία εικόνα τθσ βελτίωςθσ ι χειροτζρευςθσ των μεγεκϊν του ιςολογιςμοφ. Ψον ίδιο ςκοπό εξυπθρετεί και θ ανάλυςθ δεικτϊν (index analysis) θ οποία εκφράηει τα ςτοιχεία των διαδοχικϊν ιςολογιςμϊν ωσ ποςοςτό των αντίςτοιχων ςτοιχείων του αρχικοφ ιςολογιςμοφ ο οποίοσ και εκλαμβάνεται ωσ ιςολογιςμόσ βάςθσ. Τθν εμφάνιςθ του λογαριαςμοφ αποτελζςματα χριςεωσ με τθν κάκετθ μορφι και ςτθ ςυνζχεια παράκεςθ του ενόσ λογαριαςμοφ δίπλα ςτον άλλο. Επίςθσ, κάκε ςτοιχείο του 11

13 λογαριαςμοφ εκφράηεται ωσ ποςοςτό των πωλιςεων ςφμφωνα με τθν ανάλυςθ κοινοφ μεγζκουσ και ωσ ποςοςτό του αρχικοφ λογαριαςμοφ αποτελεςμάτων χριςεωσ ςφμφωνα με τθν ανάλυςθ δεικτϊν. Τον υπολογιςμό των δεικτών (ratios) τθσ εξεταηόμενθσ επιχείρθςθσ. Σι δείκτεσ είναι κλάςματα και αποτελοφν το κυριότερο εργαλείο τθσ ανάλυςθσ των λογιςτικϊν καταςτάςεων. Θ ποικιλία των δεικτϊν που χρθςιμοποιοφνται για τθν ανάλυςθ των λογιςτικϊν καταςτάςεων τθσ επιχείρθςθσ είναι μεγάλθ. Θ εκλογι των κατάλλθλων δεικτϊν εξαρτάται από τθ ςκοπιά τθσ επιδιωκόμενθσ ανάλυςθσ αλλά και από τα διακζςιμα, για τον καταρτιςμό τουσ, ςτοιχεία. Τθ ςφνταξθ πινάκων κίνθςθσ κεφαλαίων (funds flow statements) τθσ εξεταηόμενθσ επιχείρθςθσ. Σ πίνακασ αυτόσ είναι το δεφτερο εργαλείο τθσ ανάλυςθσ των λογιςτικϊν καταςτάςεων τθσ επιχείρθςθσ. Τον υπολογιςμό, για τθν αντίςτοιχθ χρονικι περίοδο, των δεικτών και των πινάκων κίνθςθσ κεφαλαίων των κυριότερων ανταγωνιςτών. Σι ανταγωνιςτζσ πρζπει να ομοιάηουν όςο το δυνατόν περιςςότερο με τθν εξεταηόμενθ επιχείρθςθ. Τθν ανεφρεςθ, για τθν ίδια περίοδο, των μζςων δεικτών και των πινάκων κίνθςθσ κεφαλαίων του κλάδου ςτον οποίο ανικει θ εξεταηόμενθ επιχείρθςθ. Δίνοντασ ζμφαςθ ςτθ χρονικι περίοδο, διαςφαλίηεται ότι τα παραπάνω ςτοιχεία του κλάδου προζρχονται από το ίδιο ςτάδιο των κυκλικϊν διακυμάνςεων τθσ οικονομίασ, ςτο οποίο αναφζρεται θ ανάλυςθ των λογιςτικϊν καταςτάςεων, και ζτςι τα ςτοιχεία τθσ επιχείρθςθσ αλλά και του κλάδου είναι ςυγκρίςιμα. Επίςθσ, ο κλάδοσ πρζπει να ορίηεται ωσ ζνα ςφνολο επιχειριςεων οι οποίεσ ζχουν κοινά χαρακτθριςτικά με τθν επιχείρθςθ που αναλφεται (ίδια προϊόντα, ίδιο μζγεκοσ, ίδιο ςτάδιο ςτο χρθματοοικονομικό κφκλο επιχείρθςθσ κλπ). Τθ γραφικι απεικόνιςθ τθσ εξζλιξθσ των δεικτών τθσ επιχείρθςθσ, των ανταγωνιςτών τθσ και του κλάδου. Επίςθσ, απεικονίηεται θ εξζλιξθ κάκε άλλου ςτοιχείου θ οποία κρίνεται απαραίτθτθ, π.χ. πωλιςεων, κόςτουσ, πάγιου ενεργθτικοφ κλπ. Σι γραφικζσ απεικονίςεισ διευκολφνουν τθν κριτικι διερεφνθςθ των δεικτϊν και τθν εξαγωγι ςυμπεραςμάτων ΜΡΙΣΙΜΘ ΔΙΕΡΕΤΟΘΘ ΔΕΙΜΣΩΟ Σι δείκτεσ δεν ζχουν καμία χρθςιμότθτα ωσ απόλυτοι αρικμοί, αλλά μόνο ωσ μζςα ςφγκριςθσ. Επειδι όμωσ ςτθ χρθματοοικονομικι λειτουργία δεν υπάρχουν ςτακερά πρότυπα ςφγκριςθσ (π.χ. όπωσ ςτθν περίπτωςθ των δεικτϊν τθσ παραγωγικισ λειτουργίασ), οι δείκτεσ πρζπει να ςυγκρικοφν με όςο το δυνατόν περιςςότερα πρότυπα για να περιοριςκεί θ πικανότθτα εξαγωγισ λανκαςμζνων ςυμπεραςμάτων. Ζτςι, ςυχνά προτείνεται κατά τθν ανάλυςθ των δεικτϊν (ratio analysis) να λαμβάνονται υπόψθ τα παρακάτω πρότυπα: 12

14 Προγενζςτεροι δείκτεσ τθσ ίδιασ τθσ επιχείρθςθσ. Υρόκειται για διαχρονικι εξζταςθ των διαφόρων δεικτϊν τθσ επιχείρθςθσ (trend analysis). Για παράδειγμα, εξετάηεται θ εξζλιξθ των δεικτϊν πάνω ςτθ χρονικι περίοδο που αναλφεται. Θ εξζταςθ αυτι δίνει τθ δυνατότθτα ςτον αναλυτι να διαπιςτϊςει αν θ χρθματοοικονομικι κατάςταςθ τθσ επιχείρθςθσ βελτιϊνεται ι χειροτερεφει διαχρονικά. Αντίςτοιχοι δείκτεσ για τθν ίδια χρονικι περίοδο των ανταγωνιςτριών επιχειριςεων. Μζςοι δείκτεσ για τθν ίδια χρονικι περίοδο του κλάδου ςτον οποίο λειτουργεί θ επιχείρθςθ. Θ διαμόρφωςθ των δεικτϊν επθρεάηεται τόςο από τουσ αντικειμενικοφσ ςκοποφσ που επιδιϊκει θ επιχείρθςθ όςο και από τισ γενικζσ οικονομικζσ, ςυναλλακτικζσ και λοιπζσ ςυνκικεσ που επικρατοφςαν κατά τθν περίοδο τθσ ανάλυςθσ. Ξατά ςυνζπεια, πζρα από τισ παραπάνω ςυγκρίςεισ, ο αναλυτισ πριν καταλιξει ςε κάποιο ςυμπζραςμα πρζπει να μελετιςει και τουσ παράγοντεσ αυτοφσ. Ο ςυςχετιςμόσ των δεικτών μεταξφ τουσ υποβοθκά τθν εξαγωγι ςωςτϊν ςυμπεραςμάτων. Για παράδειγμα, μία χαμθλι αποδοτικότθτα μπορεί να οφείλεται είτε ςε χαμθλό περικϊριο κζρδουσ, είτε ςε χαμθλι κυκλοφοριακι ταχφτθτα ι και ςτα δφο. Χτο ςθμείο αυτό πρζπει να διευκρινιςκοφν οριςμζνα ςθμεία αναφορικά με τθ ςφγκριςθ των δεικτϊν μίασ επιχείρθςθσ με τουσ αντίςτοιχουσ μζςουσ δείκτεσ του κλάδου. Αρχικά, οι ςυγκρίςεισ δεικτϊν ζχουν ζννοια μόνο όταν οι δείκτεσ αυτοί προζρχονται από ομοειδείσ επιχειριςεισ (ίδια προϊόντα, ίδιο μζγεκοσ, ίδιο ςτάδιο ςτο χρθματοοικονομικό κφκλο τθσ επιχείρθςθσ κλπ). Σριςμζνεσ ταξινομιςεισ επιχειριςεων ςε κλάδουσ μπορεί να μθν αποβλζπουν ςε ςυγκριτικζσ αναλφςεισ, ζτςι οι προκφπτοντεσ κλάδοι δεν προςφζρονται για τον υπολογιςμό μζςων δεικτϊν και κατά ςυνζπεια για τισ ανάγκεσ τθσ ανάλυςθσ λογιςτικϊν καταςτάςεων. Επίςθσ, θ ανάλυςθ τθσ απόκλιςθσ ενόσ δείκτθ από τον αντίςτοιχο μζςο δείκτθ του κλάδου πρζπει να βαςίηεται ςτθν κατανομι των δεικτϊν του κλάδου. Αν θ εξεταηόμενθ επιχείρθςθ ζχει δείκτθ ρευςτότθτασ 1 και θ μζςθ ρευςτότθτα ςτον κλάδο είναι 2, ο αναλυτισ κα επικυμοφςε να γνωρίηει τθν αναλογία των επιχειριςεων των οποίων θ ρευςτότθτα είναι μικρότερθ από 2. Αν θ αναλογία αυτι είναι μόνο 3, ο αναλυτισ πρζπει να είναι περιςςότερο προςεκτικόσ με τθ ρευςτότθτα τθσ επιχείρθςθσ ςε ςφγκριςθ με τθν περίπτωςθ που 40 των επιχειριςεων του κλάδου ζχει ρευςτότθτα μικρότερθ από 2. Ξατά ςυνζπεια, ο αναλυτισ χρειάηεται πλθροφορίεσ για τθν τυπικι απόκλιςθ τθσ κατανομισ των δεικτϊν ρευςτότθτασ των επιχειριςεων του κλάδου προκειμζνου να αξιολογιςει τθν απόκλιςθ ενόσ επιχειρθςιακοφ δείκτθ από τον αντίςτοιχο μζςο δείκτθ του κλάδου. Ψζλοσ, το γεγονόσ ότι μία επιχείρθςθ ζχει ςυμπεριφορά καλφτερθ από το μζςο όρο του κλάδου δεν ςθμαίνει απαραίτθτα ότι είναι και υγιισ. Αν θ επίδοςθ όλου του κλάδου είναι μθ ικανοποιθτικι, τότε θ επιχείρθςθ ζχει απλϊσ, ςυγκριτικά, καλφτερθ ςυμπεριφορά. Θ διαπίςτωςθ αυτι, λοιπόν, δεν τθν κατατάςςει απαραίτθτα ςτισ υγιείσ εταιρίεσ. Πειονεκτιματα αρικμοδεικτϊν Σι αρικμοδείκτεσ, παρόλο που μασ πλθροφοροφν για τθν πορεία ενόσ οικονομικοφ οργανιςμοφ, δεν μασ παρζχουν πλθροφορίεσ οφτε μασ δίνουν απαντιςεισ για τουσ λόγουσ που ςυνζβθ ζνα γεγονόσ. Επίςθσ, δεν μασ δίνουν λφςεισ για τθν αντιμετϊπιςθ των προβλθμάτων. 13

15 Σι αρικμοδείκτεσ μασ δείχνουν τθν τάςθ ι τθν πορεία ενόσ οργανιςμοφ. Τμωσ, ο χρθματοοικονομικόσ αναλυτισ είναι αυτόσ που κα χρθςιμοποιιςει τα εργαλεία αυτά με ςτόχο τθ χάραξθ τθσ μελλοντικισ πορείασ του οργανιςμοφ αυτοφ, ϊςτε να καταφζρει βελτιϊςει τθν οικονομικι του κζςθ ΜΡΙΣΙΜΘ ΔΙΕΡΕΤΟΘΘ ΠΙΟΑΜΩΟ ΜΙΟΘΘ ΜΕΦΑΝΑΙΩΟ Υρόκειται πάλι για ςυγκρίςεισ. Χτθν περίπτωςθ αυτι, οι πίνακεσ κίνθςθσ κεφαλαίων τθσ επιχείρθςθσ ςυγκρίνονται με τουσ αντίςτοιχουσ πίνακεσ των κυριότερων ανταγωνιςτϊν αλλά και του κλάδου γενικότερα ΕΠΑΓΩΓΘ ΤΞΠΕΡΑΞΑΣΩΟ Θ εξαγωγι ςυμπεραςμάτων είναι το φυςικό επακόλουκο των προθγοφμενων κριτικϊν διερευνιςεων και προχποκζτει : Αρμονικό ςυνδυαςμό λογιςτικών και χρθματοοικονομικών γνώςεων. Θ μονομερισ επικράτθςθ μίασ μόνο από τισ απόψεισ αυτζσ οδθγεί αναγκαςτικά ςε ανεπαρκι και λανκαςμζνα ςυμπεράςματα. Γνώςθ του κλάδου τθσ επιχείρθςθσ. Τςο καλφτερα γνωρίηει ο αναλυτισ το ςχετικό κλάδο τθσ οικονομίασ, τόςο αποκαλυπτικότερεσ γίνονται οι καταςτάςεισ που αναλφονται και τόςο βακφτερθ κακίςταται θ κατανόθςθ τθσ πραγματικότθτασ που βρίςκεται πίςω από τουσ αρικμοφσ και τα αςφαλζςτερα ςυμπεράςματα. Γνώςθ τθσ διεκνοφσ και εγχώριασ οικονομίασ. Θ διεκνισ οικονομία επθρεάηει τθν εγχϊρια, θ οποία με τθ ςειρά τθσ επθρεάηει τον κλάδο μζςα ςτο οποίο λειτουργεί θ εξεταηόμενθ επιχείρθςθ. [1] 2.2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΘ ΔΕΙΜΣΩΟ Ωσ δείκτθ κα κεωριςουμε οποιαδιποτε αρικμθτικι ςχζςθ, ακόμθ και όταν δεν υπάρχει εμφανισ αιτιϊδθσ ςυνάρτθςθ μεταξφ του αρικμθτι και του παρονομαςτι. Επίςθσ, πολλζσ φορζσ, πρακτικοί λόγοι επιβάλλουν τθν αντιςτροφι του κλάςματοσ. Πε τθν αντιςτροφι των όρων δεν επζρχεται ουςιαςτικι μεταβολι ςτθ ςχζςθ που εκφράηει ο δείκτθσ, μεταβάλλεται όμωσ θ αρικμθτικι τθσ ζκφραςθ. Υροκειμζνου λοιπόν ο δείκτθσ να γίνει όςο το δυνατόν περιςςότερο κατανοθτόσ, κα υιοκετιςουμε ςτο εξισ τον ορκό ι τον αντεςτραμμζνο τφπο. 14

16 2.2.1 ΤΟΡΝΙΜΘ ΑΠΡΔΡΣΙΜΡΣΘΣΑ Αποδοτικότθτα είναι θ ικανότθτα τθσ επιχείρθςθσ να πραγματοποιεί κζρδθ. Θ ςυνολικι αποδοτικότθτα τθσ επιχείρθςθσ (overall rate of return) μπορεί να υπολογιςκεί με τον ακόλουκο δείκτθ: Ψα ςυνολικά κζρδθ ορίηονται ωσ το άκροιςμα των ολικϊν αποτελεςμάτων εκμετάλλευςθσ, των τόκων χρεωςτικϊν και των λοιπϊν εξόδων ξζνθσ χρθματοδότθςθσ, ενϊ το ςφνολο του κακαροφ ενεργθτικοφ είναι ο μζςοσ όροσ του κακαροφ ενεργθτικοφ κατά τθν ζναρξθ και τθ λιξθ τθσ χριςεωσ. Αν ςτο ενεργθτικό περιλαμβάνονται επενδφςεισ εκτόσ επιχείρθςθσ, αυτζσ αφαιροφνται από τον υπολογιςμό του ςυνόλου του κακαροφ ενεργθτικοφ, ενϊ αντίςτοιχα θ πρόςοδοσ που προκφπτει από αυτζσ αφαιρείται από τα ςυνολικά κζρδθ. Αυτό είναι απαραίτθτο, προκειμζνου ο δείκτθσ που καταρτίηεται να ανταποκρίνεται ςτθν ζννοια τθσ αποδοτικότθτασ (ικανότθτα τθσ επιχείρθςθσ να πραγματοποιεί κζρδθ). Θ ςυνολικι αποδοτικότθτα μπορεί να αναλυκεί ςε περικϊριο κζρδουσ και ςυνολικι κυκλοφοριακι ταχφτθτα. Πε άλλα λόγια, θ ςυνολικι αποδοτικότθτα μπορεί επίςθσ να υπολογιςκεί ωσ το γινόμενο του δείκτθ του περικωρίου κζρδουσ και του δείκτθ τθσ ςυνολικισ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ. Θ ανάλυςθ τθσ ςυνολικισ αποδοτικότθτασ ςε περικϊριο κζρδουσ και κυκλοφοριακι ταχφτθτα είναι χριςιμθ γιατί υποδεικνφει δφο ενδεχόμενουσ τρόπουσ βελτίωςισ τθσ. Χυγκεκριμζνα, θ ςυνολικι αποδοτικότθτα μπορεί να βελτιωκεί είτε με τθν αφξθςθ του περικωρίου κζρδουσ, είτε με τθν εξαςφάλιςθ μεγαλφτερθσ ςυνολικισ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ. [1] Αποδοτικότητα Ενεργητικοφ ( Return on assets ) Σ ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ δείχνει τθν απόδοςθ των ςυνολικϊν περιουςιακϊν ςτοιχείων µιασ επιχείρθςθσ και επιτρζπει τθν αξιολόγθςθ τθσ αποτελεςματικότθτασ τθσ λειτουργίασ τθσ. Σ δείκτθσ φανερϊνει τθν ικανότθτά τθσ να μπορεί να επιηιςει οικονομικά και να προςελκφςει κεφάλαια που προςφζρονται για επζνδυςθ, «ανταμείβοντάσ» τα ανάλογα. Σ αρικμοδείκτθσ αυτόσ υπολογίηεται εάν διαιρζςουμε το ςφνολο των λειτουργικϊν κερδϊν τθσ χριςθσ µε το ςφνολο των περιουςιακϊν ςτοιχείων που μετζχουν ςτθ πραγματοποίθςθ των εν λόγω κερδϊν. Θ απόδοςθ του ενεργθτικοφ μιασ εταιρίασ αντανακλά τθν ικανότθτα τθσ διοίκθςθσ να χρθςιμοποιεί τουσ οικονομικοφσ πόρουσ αυτισ για να δθμιουργεί κακαρά κζρδθ. Πε άλλα 15

17 λόγια, ο δείκτθσ αυτόσ μετρά τθν απόδοςθ όλων των επενδυμζνων κεφαλαίων (ιδίων και ξζνων) τθσ επιχείρθςθσ αυτισ. Θ απόδοςθ ενεργθτικοφ μιασ επιχείρθςθσ εξαρτάται από 2 κυρίωσ παράγοντεσ, το περικϊριο κακαροφ κζρδουσ και τθν κυκλοφοριακι ταχφτθτα ενεργθτικοφ (δείκτθσ Du Pont). [1] Αποδοτικότητα Ιδίων Μεφαλαίων (return on equity) Σ αρικμοδείκτθσ αυτόσ απεικονίηει τθν κερδοφόρα δυνθτικότθτα µιασ επιχείρθςθσ και παρζχει ζνδειξθ του κατά πόςο επιτεφχκθκε ο ςτόχοσ πραγματοποίθςθσ ενόσ ικανοποιθτικοφ αποτελζςματοσ από τθ χριςθ των κεφαλαίων του μετόχου. Χρθςιμοποιείται ωσ ζνδειξθ αποτελεςματικότθτασ μιασ εταιρίασ, δθλαδι πόςο κζρδοσ μπορεί να παράγει χρθςιμοποιϊντασ τουσ διακζςιμουσ πόρουσ που επενδφκθκαν από τουσ μετόχουσ τθσ (μετοχικό κεφάλαιο) και τα αποκεματικά τθσ. Σι επενδυτζσ ςυνικωσ αναηθτοφν εταιρίεσ με υψθλι και αυξανόμενθ απόδοςθ ιδίων κεφαλαίων (ROE) γι αυτό και ο δείκτθσ αυτόσ αποτελεί το ςτοιχείο το οποίο θ διοίκθςθ µιασ εταιρίασ, ςε περίπτωςθ κετικοφ αποτελζςματοσ, τείνει να προβάλει µε τον πιο επιφανι τρόπο ςτον ετιςιο απολογιςµό χριςθσ. Σ δείκτθσ προζρχεται αν διαιρζςουμε τα κακαρά κζρδθ χριςθσ µε το ςφνολο των ιδίων κεφαλαίων. Πια εταιρία μπορεί να δθμιουργιςει αξία για τουσ μετόχουσ τθσ, εάν θ απόδοςθ ιδίων κεφαλαίων είναι μεγαλφτερθ από το κόςτοσ ευκαιρίασ των κεφαλαίων αυτϊν. Αν δθλαδι θ αναμενόμενθ απόδοςθ που απαιτοφν οι μζτοχοι για να επενδφςουν ςτθν εταιρία είναι υψθλότερθ από τθν απόδοςθ εναλλακτικϊν μορφϊν επενδφςεων με παρόμοιο επίπεδο κεφαλαιακοφ κινδφνου. Ψα κακαρά ζςοδα αφοροφν ζνα πλιρεσ οικονομικό ζτοσ παραγωγικισ δραςτθριότθτασ και υπολογίηονται πριν από τθν καταβολι μεριςμάτων ςε κατόχουσ κοινϊν μετοχϊν, αλλά μετά τθν καταβολι μεριςμάτων προνομιοφχων μετοχϊν. Θ άποψθ αυτι είναι χριςιμθ όταν ο δείκτθσ υπολογίηεται από τθν πλευρά του κοινοφ μετόχου, ο οποίοσ πράγματι ενδιαφζρεται για κζρδθ μετά φόρων και για μερίςματα προνομιοφχων μετοχϊν. Τμωσ, αν ο δείκτθσ υπολογίηεται από τθ ςκοπιά τθσ επιχείρθςθσ, τότε οι φόροι και τα μερίςματα των προνομιοφχων μετοχϊν είναι μζροσ τθσ ικανότθτασ τθσ επιχείρθςθσ να πραγματοποιεί κζρδθ και κατά ςυνζπεια δεν πρζπει να αφαιροφνται από τα κακαρά κζρδθ. 16

18 Ωσ ίδια κεφάλαια λαμβάνονται ο μζςοσ όροσ του μετοχικοφ κεφαλαίου, των αποκεματικϊν και των κερδϊν τθσ προθγοφμενθσ χριςεωσ (μετά τθν αφαίρεςθ του τμιματοσ των κερδϊν που διανεμικθκε κατά τθ διάρκεια τθσ παροφςασ χριςεωσ) που υπάρχουν ςτθ αρχι τθσ χριςεωσ και του μετοχικοφ κεφαλαίου, των αποκεματικϊν και των κερδϊν ςτο τζλοσ τθσ χριςεωσ. Ψα ίδια κεφάλαια κα μποροφςαν να εκφραςκοφν και ςε τρζχουςεσ αξίεσ. [1] ΠΕΡΙΘΩΡΙΡ ΜΕΡΔΡΤ Σ δείκτθσ του μικτοφ περικωρίου κζρδουσ (gross profit margin ratio) εκφράηει τα ςυνολικά κζρδθ που πραγματοποιεί μία επιχείρθςθ ωσ ποςοςτό των κακαρϊν πωλιςεων τθσ. Δθλαδι: Ψο περικϊριο κζρδουσ μπορεί να βελτιωκεί είτε με αφξθςθ των τιμϊν πϊλθςθσ των προϊόντων, είτε με αφξθςθ του αρικμοφ των πωλουμζνων προϊόντων. Αυτό εφόςον το κόςτοσ παραμζνει αμετάβλθτο ι αυξάνει με ρυκμό μικρότερο από τθν αφξθςθ των τιμϊν ι του αρικμοφ των πωλουμζνων προϊόντων. Επίςθσ, το περικϊριο κζρδουσ μπορεί να βελτιωκεί με μείωςθ του κόςτουσ, ακόμθ και αν οι πωλιςεισ παραμζνουν ςτο ίδιο επίπεδο. Από τθν άλλθ πλευρά, ο δείκτθσ του κακαροφ περικωρίου κζρδουσ (net profit margin ratio) εκφράηει το κακαρό κζρδοσ που πραγματοποιεί μία επιχείρθςθ ωσ ποςοςτό των κακαρϊν πωλιςεων τθσ. Δθλαδι: Ωσ κακαρά κζρδθ λαμβάνονται τα κακαρά κζρδθ που εμφανίηονται ςτο λογαριαςμό αποτελζςματα χριςεωσ τθσ επιχείρθςθσ πριν από κάκε κράτθςθ για ςχθματιςμό αποκεματικϊν, πλθρωμι μεριςμάτων και φόρου ειςοδιματοσ (κακαρά αποτελζςματα χριςεωσ). Εξετάηοντασ τουσ παραπάνω δφο δείκτεσ ςυνδυαςτικά, ο αναλυτισ μπορεί να ζχει μία αρκετά κακαρι εικόνα των λειτουργιϊν μίασ επιχείρθςθσ. Αν το μικτό περικϊριο κζρδουσ παραμζνει ουςιαςτικά αμετάβλθτό για μία μεγάλθ ςειρά ετϊν, αλλά το κακαρό περικϊριο κζρδουσ μειϊνεται κατά τθ διάρκεια τθσ ίδιασ περιόδου, ο αναλυτισ γνωρίηει ότι θ αιτία είναι θ μεγαλφτερθ αφξθςθ των εξόδων που δεν ςυμπεριλαμβάνονται ςτο κόςτοσ πωλθκζντων με ρυκμό μεγαλφτερο από τθν αφξθςθ των πωλιςεων. Αντίκετα, αν το μικτό 17

19 περικϊριο κζρδουσ μειϊνεται, ο αναλυτισ γνωρίηει ότι το κόςτοσ παραγωγισ αυξικθκε περιςςότερο από τισ πωλιςεισ. [1] ΜΤΜΝΡΦΡΡΙΑΜΘ ΣΑΧΤΣΘΣΑ Θ κυκλοφοριακι ταχφτθτα ςυνικωσ διακρίνεται ςε ςυνολικι, πάγιου ενεργθτικοφ και κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ. Θ τελευταία με τθ ςειρά τθσ διακρίνεται ςε κυκλοφοριακι ταχφτθτα αποκεμάτων, απαιτιςεων και διακεςίμων. [2] υνολική Μυκλοφοριακή Σαχφτητα Σ δείκτθσ τθσ ςυνολικισ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ (net asset turnover ratio) προςδιορίηει τον αρικμό των κφκλων περιςτροφισ που πραγματοποιοφν τα κεφάλαια που είναι επενδυμζνα ςε ενεργθτικά ςτοιχεία μζςα ςε ζνα ζτοσ. Σ δείκτθσ αυτόσ υπολογίηεται ωσ ακολοφκωσ: Τπωσ και ςτθν περίπτωςθ τθσ ςυνολικισ αποδοτικότθτασ, το ςφνολο του κακαροφ ενεργθτικοφ είναι ο μζςοσ όροσ των ςχετικϊν ποςϊν ςτθν αρχι και ςτο τζλοσ τθσ χριςεωσ. Πζςα ςτθν επιχείρθςθ, διατίκενται κεφάλαια που μετατρζπονται ςε ενεργθτικά ςτοιχεία με αποκλειςτικό αντικειμενικό ςκοπό να επανακτθκοφν αυξθμζνα με το κζρδοσ που κα προκφψει από τθ χρθςιμοποίθςι τουσ. Για παράδειγμα, ςε μία εμπορικι επιχείρθςθ δαπανϊνται κεφάλαια για τθν αγορά εμπορευμάτων κακϊσ και για τθν αντιμετϊπιςθ των δαπανϊν λειτουργίασ τθσ, οι οποίεσ τελικά ενςωματϊνονται ςτο κόςτοσ των εμπορευμάτων. Ψα εμπορεφματα παραμζνουν ςτισ αποκικεσ τθσ επιχείρθςθσ μζχρι τθν θμερομθνία πϊλθςισ τουσ και, εφόςον πωλθκοφν με πίςτωςθ, περνάει ζνα πρόςκετο χρονικό διάςτθμα μζχρισ ότου τα αρχικά κεφάλαια επανακτθκοφν, ςυνικωσ με κζρδοσ. Σ χρόνοσ που περνάει από τθ διάκεςθ των κεφαλαίων μζχρι τθν επανάκτθςι τουσ, αντιςτοιχεί ςε ζνα κφκλο περιςτροφισ. Αν θ διάρκεια του κφκλου περιςτροφισ ιταν 3 μινεσ και τα αρχικά κεφάλαια χρθςιμοποιικθκαν διαδοχικά με τον ίδιο ακριβϊσ τρόπο, τότε πραγματοποιικθκαν 4 κφκλοι περιςτροφισ μζςα ςτο χρόνο, δθλαδι θ κυκλοφοριακι ταχφτθτα ιταν 4. Αυτό ςθμαίνει ότι το κζρδοσ που πραγματοποιικθκε ςτον πρϊτο κφκλο περιςτροφισ επαναλιφκθκε τζςςερισ φορζσ. 18

20 Μυκλοφοριακή Σαχφτητα Πάγιων και Μυκλοφοροφντων τοιχείων Θ κυκλοφοριακι ταχφτθτα του πάγιου ενεργθτικοφ (fixed asset turnover ratio) και θ κυκλοφοριακι ταχφτθτα του κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ (current asset turnover ratio) υπολογίηονται ωσ ακολοφκωσ: Σ δείκτθσ αυτόσ προςδιορίηει τον βακµό παγιοποίθςθσ (δθλαδι τθν κεφαλαιακι ζνταςθ) µιασ επιχείρθςθσ. Τςο µικρότεροσ είναι ο δείκτθσ αυτόσ, τόςο περιςςότερα πάγια χρθςιμοποιεί µια επιχείρθςθ για τθ δθμιουργία του ςυγκεκριμζνου φψουσ πωλιςεων και αντιςτρόφωσ. Επίςθσ, δείχνει αν θ επιχείρθςθ υπερεπενδφει ςε πάγια ςε ςχζςθ με τισ πωλιςεισ τθσ Μυκλοφοριακή Σαχφτητα Μυκλοφοροφντοσ Ενεργητικοφ Σ αρικμοδείκτθσ αυτόσ δείχνει πόςεσ φορζσ το ςφνολο των ςτοιχείων του κυκλοφοροφντοσ ανανεϊνεται ι επανακτάται μζςω των πωλιςεων μζςα ςε μια χριςθ. Πια υψθλι τιμι του δείκτθ ςθμαίνει ότι θ επιχείρθςθ επιτυγχάνει αυξθμζνεσ πωλιςεισ μ ζνα ςχετικά μικρό φψοσ από τα ςτοιχεία του κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ. Τπωσ και ςτθν περίπτωςθ του ςυνολικοφ ενεργθτικοφ, τόςο το πάγιο όςο και το κυκλοφοροφν ενεργθτικό είναι ο μζςοσ όροσ των ςχετικϊν ποςϊν ςτθν αρχι και ςτο τζλοσ τθσ χριςεωσ. Από τουσ παραπάνω δφο δείκτεσ, ο δεφτεροσ παρουςιάηει μεγαλφτερο και αμεςότερο ενδιαφζρον για τθν επιχείρθςθ. Ψα κεφάλαια που είναι επενδυμζνα ςε πάγια ενεργθτικά ςτοιχεία δθμιουργοφν τισ αναγκαίεσ προχποκζςεισ για τθν ανάπτυξθ επικερδοφσ δραςτθριότθτασ, όμωσ τα κζρδθ τθσ επιχείρθςθσ εξαρτϊνται άμεςα από τα κυκλοφοροφντα κεφάλαιά τθσ. Υρζπει να τονιςκεί ότι ςε κάκε αφξθςθ των πάγιων επενδφςεων τθσ επιχείρθςθσ, αντιςτοιχεί μία προςωρινι μείωςθ τθσ ςυνολικισ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ και κατά ςυνζπεια τθσ ςυνολικισ αποδοτικότθτασ τθσ επιχείρθςθσ. Θ μείωςθ αυτι διαρκεί μζχρισ ότου πραγματοποιθκεί ανάλογθ αφξθςθ του κφκλου εργαςιϊν, μζςα ςτα πλαίςια τθσ νζασ, αυξθμζνθσ παραγωγικισ δυναμικότθτασ. Τμωσ, θ αφξθςθ του κφκλου εργαςιϊν απαιτεί αντίςτοιχθ αφξθςθ των κεφαλαίων που ζχουν επενδυκεί ςε κυκλοφοροφντα ενεργθτικά 19

21 ςτοιχεία και επιβάλλει ζτςι τθ διατιρθςθ ομαλισ αναλογίασ μεταξφ πάγιων και κυκλοφοροφντων ςτοιχείων. [2] ΡΕΤΣΡΣΘΣΑ Θ ικανότθτα τθσ επιχείρθςθσ να ανταποκρίνεται ςτισ βραχυπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ τθσ μπορεί να εκφραςκεί με το δείκτθ τθσ τρζχουςασ ρευςτότθτασ (current ratio). Δθλαδι: O δείκτθσ πρζπει να εκλαμβάνεται ωσ μία γενικι προςζγγιςθ τθσ ρευςτότθτασ μίασ επιχείρθςθσ επειδι δεν λαμβάνει υπόψθ τθ ρευςτότθτα των επιμζρουσ ςυςτατικϊν του κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ. Πία επιχείρθςθ τθσ οποίασ το κυκλοφοροφν ενεργθτικό αποτελείται κυρίωσ από μετρθτά και απαιτιςεισ ζχει γενικά μεγαλφτερθ ρευςτότθτα ςε ςχζςθ με μία επιχείρθςθ τθσ οποίασ το κυκλοφοροφν ενεργθτικό αποτελείται κυρίωσ από αποκζματα. Πία αυςτθρότερθ παραλλαγι του παραπάνω δείκτθ είναι ο δείκτθσ τθσ άμεςθσ ρευςτότθτασ, ςτον οποίο τα αποκζματα, ωσ λιγότερο ευχερϊσ ρευςτοποιιςιμο ςτοιχείο, δεν ςυνυπολογίηονται ςτον αρικμθτι (quick ι acid test ratio). Χυγκεκριμζνα: Σι δείκτεσ ρευςτότθτασ χρθςιμοποιοφνται ευρφτατα, εξαιτίασ του ενδιαφζροντοσ που παρουςιάηουν για κάκε βραχυπρόκεςμο πιςτωτι τθσ επιχείρθςθσ. Υρζπει, όμωσ, να τονιςκεί ότι οι δείκτεσ αυτοί μπορεί να μεταβλθκοφν ςε ςφντομο χρονικό διάςτθμα, αφοφ ο υπολογιςμόσ τουσ βαςίηεται ςε ςτοιχεία βραχείασ διάρκειασ (κυκλοφοροφν ενεργθτικό και βραχυπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ). Ακόμθ, οι δείκτεσ μπορεί να εμφανίηουν τθ ρευςτότθτα μίασ επιχείρθςθσ καλφτερθ ςε ςχζςθ με τθν πραγματικι κατάςταςθ, επειδι οι ιςολογιςμοί καταρτίηονται ςυνικωσ όταν θ δραςτθριότθτα των επιχειριςεων είναι μειωμζνθ. Ψο γεγονόσ αυτό ςθμαίνει χαμθλζσ βραχυπρόκεςμεσ επενδφςεισ και άρα υψθλά υπόλοιπα μετρθτϊν. Ψζλοσ, οι δείκτεσ παρζχουν μία ςτατικι εικόνα τθσ ρευςτότθτασ, αφοφ δεν λαμβάνουν υπόψθ τθ ςφνκεςθ και τθν ποιότθτα του κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ, τισ λιξεισ των βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων και τθν κυκλοφοριακι ταχφτθτα των κυκλοφοροφντων ςτοιχείων κατά κατθγορία. [1] 20

22 2.2.5 ΔΑΟΕΙΑΜΘ ΕΠΙΒΑΡΤΟΘ Σ βακμόσ τθσ δανειακισ επιβάρυνςθσ μίασ επιχείρθςθσ μπορεί να οριςκεί ωσ θ ςχζςθ μεταξφ των ξζνων κεφαλαίων προσ τα ίδια κεφάλαιά τθσ (debt-to-equity ratio). Δθλαδι: Ζνασ εναλλακτικόσ τρόποσ υπολογιςμοφ του βακμοφ δανειακισ επιβάρυνςθσ είναι να εκφράςουμε τα ξζνα μακροπρόκεςμα κεφάλαια ωσ ποςοςτό των απαςχολθκζντων κεφαλαίων τθσ επιχείρθςθσ (long term capitalization ratio). Δθλαδι: Σριςμζνοι αναλυτζσ ςυμπεριλαμβάνουν ςτα ξζνα κεφάλαια το προνομιοφχο μετοχικό κεφάλαιο, επειδι το κεφάλαιο αυτό ςυνεπάγεται ςτακερζσ επιβαρφνςεισ για τθν επιχείρθςθ και πολλζσ φορζσ ανεξάρτθτα τθσ πραγματοποίθςθσ κερδϊν. Σι προθγοφμενοι δφο δείκτεσ υπολογίςτθκαν με λογιςτικζσ αξίεσ. Περικζσ φορζσ είναι χριςιμο να υπολογίηουμε τουσ δείκτεσ αυτοφσ με τθ χρθςιμοποίθςθ τρεχουςϊν αξιϊν. Τμωσ, πρζπει να ςθμειωκεί ότι ςε περιπτϊςεισ πτωτικισ πορείασ τθσ χρθματιςτθριακισ αγοράσ, οι τρζχουςεσ αξίεσ δεν καταφζρνουν να πραγματοποιθκοφν, με αποτζλεςμα οι παραπάνω δείκτεσ να μθ παρουςιάηουν τθν πραγματικι κατάςταςθ τθσ επιχείρθςθσ. Επίςθσ, οριςμζνοι ςυγγραφείσ υποςτθρίηουν ότι ςτα ξζνα κεφαλαία που χρθςιμοποιοφνται για τον υπολογιςμό των παραπάνω δεικτϊν πρζπει να προςτίκεται θ παροφςα αξία των μιςκωμάτων ςτθν περίπτωςθ επιχειριςεων που ζχουν αποκτιςει τθ χριςθ περιουςιακϊν ςτοιχείων με χρθματοδοτικι μίςκωςθ. Ψο ανεκτό όριο δανειακισ επιβάρυνςθσ διαφζρει ανάλογα με τθ φφςθ, τθ ςτακερότθτα του κφκλου εργαςιϊν, τθν αποδοτικότθτα τθσ επιχείρθςθσ και τισ γενικζσ οικονομικζσ ςυνκικεσ. Για παράδειγμα, ςτισ επιχειριςεισ κοινισ ωφζλειασ ι ςε μονοπωλιακζσ επιχειριςεισ που παράγουν είδθ ι παρζχουν υπθρεςίεσ πρϊτθσ ανάγκθσ (με βάςθ μακροχρόνιεσ ςυμβάςεισ με το δθμόςιο τομζα τθσ οικονομίασ), το παραπάνω όριο μπορεί να είναι υψθλό. Αυτό γιατί θ δραςτθριότθτά τουσ χαρακτθρίηεται από υψθλό βακμό ςτακερότθτασ, που εγγυάται ότι οι επιχειριςεισ αυτζσ κα είναι ςε κζςθ να ανταποκρικοφν ςτισ δανειακζσ υποχρεϊςεισ τουσ. Από τθν άποψθ των δανειςτϊν τθσ επιχείρθςθσ, όςο χαμθλότεροι τόςο ικανοποιθτικότεροι είναι οι παραπάνω δείκτεσ. Τμωσ, οι μζτοχοι μπορεί να κεωριςουν ζνα χαμθλό δείκτθ δανειακισ επιβάρυνςθσ ωσ ζνδειξθ ότι θ επιχείρθςθ δεν επωφελικθκε επαρκϊσ των δυνατοτιτων επικερδοφσ χρθςιμοποίθςθσ φκθνϊν ξζνων κεφαλαίων. [2] 21

23 2.2.6 ΧΡΘΞΑΣΡΔΡΣΘΘ ΕΟΕΡΓΘΣΙΜΡΤ η Αρχή Χρηματοδότηςησ Θ 1θ αρχι χρθματοδότθςθσ μασ δείχνει ότι το πάγιο ενεργθτικό μιασ επιχείρθςθσ πρζπει να καλφπτεται με κεφάλαια μεγάλθσ διάρκειασ. Χε αντίκετθ περίπτωςθ, δθλαδι αν κάποιο πάγιο ςτοιχείο χρθματοδοτθκεί με βραχυπρόκεςμο δάνειο, θ επιχείρθςθ διατρζχει τον κίνδυνο μθ ανανζωςθσ του δανείου ςτθ λιξθ του. Επίςθσ, αν το δάνειο ανανεωκεί, οι όροι μπορεί να είναι δυςμενζςτεροι για τθν επιχείρθςθ, αφοφ μπορεί να ζχουν αλλάξει οι γενικζσ οικονομικζσ ςυνκικεσ, όπωσ ςυμβαίνει για τθ παροφςα εργαςία μεταξφ του 2008 και [1] Θ πρϊτθ αρχι χρθματοδότθςθσ δίνεται από τον αρικμοδείκτθ: Σ αρικμοδείκτθσ χρθματοδότθςθσ παγίων δείχνει ςε ποιο βακμό τα πάγια περιουςιακά ςτοιχεία μίασ επιχείρθςθσ χρθματοδοτοφνται από μακροπρόκεςμα κεφάλαια, όπωσ είναι για παράδειγμα το μετοχικό κεφάλαιο. Σ δείκτθσ αυτόσ πρζπει να είναι μεγαλφτεροσ τθσ μονάδασ. [3] η Αρχή Χρηματοδότηςησ Ζνα μζροσ του κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ ςυμπεριφζρεται ωσ πάγιο και για το λόγο αυτό, ςφμφωνα με τθ 2θ αρχι χρθματοδότθςθσ, κα πρζπει να χρθματοδοτείται με κεφάλαια μεγάλθσ διάρκειασ. Σι λόγοι που επιβάλλουν αυτόν τον κανόνα είναι τα αποκζματα αςφαλείασ, θ χαμθλι κυκλοφοριακι ταχφτθτα οριςμζνων ςτοιχείων του κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ, ο κφκλοσ δζςμευςθσ κεφαλαίων ςε κυκλοφοροφντα ενεργθτικά ςτοιχεία και οι επιχειριςεισ εποχιακοφ χαρακτιρα. Θ δεφτερθ αρχι χρθματοδότθςθσ δίνεται από τον αρικμοδείκτθ: Ψο κακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ είναι θ διαφορά μεταξφ του κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ και των βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων. Ψο κεφάλαιο κίνθςθσ αφορά ςε εκείνο το χρθματικό ποςό που πρζπει να δεςμευτεί προκειμζνου να εξαςφαλιςτεί θ εφρυκμθ λειτουργία τθσ 22

24 επιχείρθςθσ ςτισ ςυνκικεσ που επικρατοφν ςτθν αγορά. Υιο ςυγκεκριμζνα, το κεφάλαιο κίνθςθσ μπορεί να αφορά αποκζματα πρϊτων υλϊν και ζτοιμων προϊόντων, αλλά και πιςτϊςεισ προσ τουσ πελάτεσ. Από τθν άλλθ, το κυκλοφοροφν ενεργθτικό αφορά όλα τα περιουςιακά ςτοιχεία τθσ επιχείρθςθσ μικρισ διάρκειασ, όπωσ είναι τα αποκζματα, οι απαιτιςεισ και τα διακζςιμα. Χτθν πράξθ, το κυκλοφοροφν ενεργθτικό ταυτίηεται με το κεφάλαιο κίνθςθσ. Σ δείκτθσ αυτόσ κα πρζπει να κινείται ςε κετικά επίπεδα. [3] Τταν υπάρχει κακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ (κετικό) θ επιχείρθςθ είναι υγιισ. Εάν ο δείκτθσ είναι αρνθτικόσ τότε θ ρευςτότθτα κα είναι μικρότερθ τθσ μονάδασ και κα πρζπει να εξεταςτεί εάν: Ψα αποκζματα αςφάλειασ είναι κεφάλαια μεγάλθσ διάρκειασ Ωπάρχουν slow moving αποκζματα (εκτόσ ηιτθςθσ) Ωπάρχουν επιςφαλείσ απαιτιςεισ Θ διάρκεια του κφκλου χριμα-πράγμα-χριμα, θ οποία εξαρτάται από τθ διάρκεια παραγωγισ, είναι μεγαλφτερθ από τθν διάρκεια χορθγοφμενων πιςτϊςεων (τότε θ διαφορά πρζπει να καλφπτεται με κεφάλαια μεγάλθσ διάρκειασ) Χε οριςμζνεσ επιχειριςεισ με ζντονο εποχικό χαρακτιρα, θ διάρκεια του κυκλϊματοσ χριμα-πράγμα-χριμα επεκτείνεται πζρα από τθ διάρκεια χρθματοοικονομικϊν πιςτϊςεων και θ διαφορά πρζπει να καλφπτεται με κεφάλαια μεγάλθσ διάρκειασ [1] η Αρχή Χρηματοδότηςησ Χφμφωνα με τθ 3θ αρχι χρθματοδότθςθσ, τα ίδια κεφάλαια μιασ επιχείρθςθσ κα πρζπει να καλφπτουν τουλάχιςτον τθν αξία του πάγιου ενεργθτικοφ. Χτθν περίπτωςθ που τα ίδια κεφάλαια δεν επαρκοφν για να καλφψουν το πάγιο ενεργθτικό, τότε θ επιχείρθςθ μπορεί να καταφφγει ςτθν ξζνθ μακροπρόκεςμθ χρθματοδότθςθ, με τθν προχπόκεςθ ότι αυτι δεν επθρεάηει δυςμενϊσ τθ μελλοντικι ρευςτότθτα, τθν αποδοτικότθτα των ιδίων κεφαλαίων, τθν πιςτολθπτικι ικανότθτα και τθ δυνατότθτα τθσ επιχείρθςθσ να εξυπθρετεί τα δάνεια που ζχει ςυνάψει. Θ τρίτθ αρχι χρθματοδότθςθσ δίνεται από τον αρικμοδείκτθ: Σ αρικμοδείκτθσ αυτόσ αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο χρθματοδοτοφνται οι επενδφςεισ μιασ επιχείρθςθσ. Υιο ςυγκεκριμζνα, όταν τα ίδια κεφάλαια μιασ επιχείρθςθσ είναι μεγαλφτερα των επενδφςεων τθσ ςε πάγια, τότε ζνα μζροσ των κεφαλαίων κινιςεωσ αυτισ προζρχεται από τουσ μετόχουσ τθσ. Αντίκετα, όταν τα ίδια κεφάλαια είναι μικρότερα των επενδφςεϊν τθσ ςε πάγια, τότε για τθ χρθματοδότθςθ των πάγιων ςτοιχείων τθσ ζχουν χρθςιμοποιθκεί, εκτόσ από τα ίδια, και ξζνα κεφάλαια. Τταν ο δείκτθσ αυτόσ είναι μεγαλφτεροσ τθσ μονάδασ, θ επιχείρθςθ χρθματοδοτεί το πάγιο ενεργθτικό τθσ από τα ίδια 23

25 κεφάλαια και όχι μζςω δανειςμοφ. Χτθν αντίκετθ περίπτωςθ, όταν δθλαδι ο δείκτθσ είναι μικρότεροσ τθσ μονάδασ, τότε το κεφάλαιο που χρθςιμοποιικθκε για τθν αφξθςθ του κεφαλαίου τθσ επιχείρθςθσ αντλικθκε, κατά το μεγαλφτερο ποςοςτό του, από ξζνα κεφάλαια. Ζτςι, ο ςυγκεκριμζνοσ αρικμοδείκτθσ απεικονίηει τθν πολιτικι που ακολουκεί μια επιχείρθςθ προκειμζνου να χρθματοδοτιςει τα πάγια ςτοιχεία τθσ. [2] Βιβλιογραφία [1] Γ. Αρτίκθσ, «Χρθματοοικονομικι διοίκθςθ. Αποφάςεισ,» [2] Γ. Ξίτςοσ, Αρικμοδείκτεσ, Χρθματοοικονομικι Ανάλυςθ, [3] Ο. Υαπαγιαννάκθσ, «Πικρό οικονομικό λεξικό. Ενότθτα ΛV.,» [4] ΛΣΒΕ, «Ξλαδικι μελζτθ: Σ κλάδοσ τθσ Πεταλλουργίασ». 24

26 ΜΕΦΑΝΑΙΡ 3: ΔΕΙΓΞΑ ΕΠΙΧΕΙΡΘΕΩΟ Χ αυτό το κεφάλαιο δίνεται ο οριςμόσ των Σικογενειακϊν και Πθ Σικογενειακϊν επιχειριςεων. Χτθ ςυνζχεια, γίνεται θ παρουςίαςθ και ο διαχωριςμόσ των εταιριϊν των κλάδων «Υροςωπικά & Σικιακά Αγακά», «Ψθλεπικοινωνίεσ», «Ψρόφιμα και Υοτά» και «Χθμικά» του Χρθματιςτθρίου Ακθνϊν, ςε οικογενειακζσ και μθ. 3.1 ΡΡΙΞΡ ΡΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΩΟ ΜΑΙ ΞΘ ΡΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΩΟ H μεταβλθτι που χρθςιμοποιείται για να διαχωρίςει τισ εταιρίεσ ςε μθ οικογενειακζσ και οικογενειακζσ είναι θ κυριότθτα των μετοχϊν και των δικαιωμάτων ελζγχου. Ειδικότερα, αν ο μεγαλφτεροσ μζτοχοσ κατζχει 25 των δικαιωμάτων ελζγχου ι περιςςότερο, αυτόσ κεωρείται ότι ζχει τον ζλεγχο τθσ εταιρίασ. Ψοφτο διότι το 25των δικαιωμάτων ελζγχου είναι επαρκζσ για τον ζλεγχο των αποφάςεων που λαμβάνονται από τθν επιχείρθςθ. [4] Μη οικογενειακζς εταιρίες: Εάν δεν υπάρχει ιδιοκτιτθσ με 25 των δικαιωμάτων ελζγχου ι περιςςότερο και το μετοχικό κεφάλαιο είναι διαςκορπιςμζνο ςε πολλοφσ μετόχουσ, θ εταιρία κεωρείται μθ οικογενειακι. Οικογενειακζς εταιρίες: Εάν ζνα άτομο ι ομάδα ατόμων, που ςυνικωσ ανικουν ςτθν ίδια οικογζνεια, είναι ο μεγαλφτεροσ μζτοχοσ, κατζχει 25 των μετοχϊν και ελζγχει τθν εταιρία. Σι οικογενειακζσ εταιρίεσ χωρίηονται ςε 2 κατθγορίεσ, ςτισ εταιρίεσ που θ ιδιοκτιτρια οικογζνεια δεν ζχει τον ζλεγχό τθσ και ςτισ εταιρίεσ που θ ιδιοκτιτρια οικογζνεια ζχει και το ζλεγχο τθσ, μζςω του Διευκφνοντα Χυμβοφλου. Οικογενειακζς εταιρίες που ελζγχονται από τις οικογζνειες: Σ Διευκφνων Χφμβουλοσ είναι ζνα άτομο που ανικει ςτθν οικογζνεια που κατζχει τουλάχιςτον το 25 των μετοχϊν. Ψο κοινό χαρακτθριςτικό γι αυτοφσ τουσ ιδιοκτιτεσ είναι ότι είναι είτε οι ιδρυτζσ των επιχειριςεων ι ςυγγενείσ των ιδρυτϊν. Χτθν παροφςα ζρευνα, από εδϊ και ςτο εξισ, οι εταιρίεσ αυτζσ κα αναφζρονται ωσ «Σικογενειακζσ Β». Οικογενειακζς εταιρίες που δεν ελζγχονται από τις οικογζνειες: Αυτι θ ομάδα εταιριϊν περιλαμβάνει τισ επιχειριςεισ που ο Διευκφνων Χφμβουλοσ δεν ςχετίηεται με τθν οικογζνεια που κατζχει το 25 των δικαιωμάτων ελζγχου. Χτθν παροφςα ζρευνα, από εδϊ και ςτο εξισ, οι εταιρίεσ αυτζσ κα αναφζρονται ωσ «Σικογενειακζσ Γ». [5] 25

27 3.2 ΜΑΣΑΣΑΠΘ ΔΕΙΓΞΑΣΡ ΕΣΑΙΡΙΩΟ Ξη Ρικογενειακζσ και Ρικογενειακζσ Εταιρίες Σύνολο Μη Οικογενειακές Οικογενειακές ΜΔΑ ΔΝΗΜΔΡΧΗ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΖΥΟΤ ΚΑΗ ΔΗΚΟΝΟ Α.Δ. ΑΣΣΗΚΔ ΔΚΓΟΔΗ Α.Δ. Ζ ΝΑΤΣΔΜΠΟΡΗΚΖ - Π. ΑΘΑΝΑΗΑΓΖ & ΗΑ Α.Δ. ΛΗΒΑΝΖ ΑΔ Ζ ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ Α.Δ. Σύνολο x x x x x ΤΠΗΡΔΙΔ ΚΟΙΝΗ ΧΦΔΛΔΙΑ ΓΖΜΟΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΖΛΔΚΣΡΗΜΟΤ ΑΔ ΣΔΡΝΑ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ Α.Β.Δ.Σ.Δ. ΔΣ. ΤΓΡΔΤΖ & ΑΠΟΥΔΣΔΤΖ ΘΔ/ΚΖ Α.Δ. Δ.ΤΓ.Α.Π. Α.Δ. Σύνολο ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΚΑ ΠΡΟΨΟΝΣΑ & ΤΠΗΡΔΙΔ ΒΗ Α.Δ. FLEXOPACK Α.Δ.Β.Δ.Π. Δ. ΠΑΗΡΖ Α.Β.Δ.Δ ΠΛΑΣΗΚΧΝ x ΚΑΡΑΣΕΖ Α.Δ. ΒΗΟΥΑΛΚΟ Δ.Β. ΥΑΛΚΟΤ ΚΑΗ ΑΛΟΤΜΗΝΗΟΤ Α.Δ. NEXANS ΔΛΛΑ Α.Β.Δ. ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΚΑΛΧΓΗΑ Α.Δ. ΠΔΣΡΟ ΠΔΣΡΟΠΟΤΛΟ Α.Δ.Β.Δ. ΔΛΣΡΑΚ Α.Δ. FRIGOGLASS Α.B.E.Δ. KLEEMANN HELLAS A.B.E.E. ΟΡΓΑΝΗΜΟ ΛΗΜΔΝΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ Α.Δ. ΟΡΓΑΝΗΜΟ ΛΗΜΔΝΟ ΠΔΗΡΑΗΧ Α.Δ. ΥΑΗΓΔΜΔΝΟ Α.Δ.Β.Δ. INFORM Π. ΛΤΚΟ Α.Δ. ΔΗΓΖΔΟΦΧΝΗΚΖ ΔΛΛΑ Α.Δ.Δ. DIONIC AEBE ΓΔΝ. ΔΜΠΟΡΗΟΤ & ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ ΒΟΓΗΑΣΕΟΓΛΟΤ SYSTEMS Α.Δ. Σύνολο x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 26

28 ΟΡΓΑΝΙΜΟ PAPERPACK Α.Β.Δ.Δ. x Σύνολο ΔΜΠΟΡΙΟ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΔΗΑΓΧΓΗΚΖ ΑΤΣΟΚΗΝΖΣΧΝ ΓΗΣΡΟΥΧΝ ΚΑΗ ΜΖΥΑΝΧΝ ΘΑΛΑΖ ΑΝΧΝΤΜΖ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΔΣΑΗΡΗΑ ΝΑΚΑ ΜΟΤΗΚΖ A.S. ΔΜΠΟΡΗΚΖ-ΒΗΟΜ. ΔΣΑΗΡΗΑ Ζ/Τ & ΠΑΗΥΝΗΓΗΧΝ Α.Δ. ΡΔΒΟΨΛ Α.Δ.Δ.Π FOLLI-FOLLIE Α.Δ.Β.Σ.Δ. Σύνολο x x x x x ΚΑΣΑΚΔΤΔ & ΤΛΙΚΑ ΚΑΣΑΚΔΤΧΝ MEVACO ΜΔΣΑΛΛΟΤΡΓΗΚΖ Α.Β.Δ.Δ. ΜΔΣΚΑ Α.Δ. Σύνολο x x ΣΑΞΙΓΙΑ & ΑΝΑΦΤΥΗ ΑΔΡΟΠΟΡΗΑ ΑΗΓΑΗΟΤ Α.Δ CENTRIC ΤΜΜΔΣΟΥΧΝ Α.Δ. ΟΡΓΑΝΗΜΟ ΠΡΟΓΝΧΣΗΚΧΝ ΑΓΧΝΧΝ ΠΟΓΟΦΑΗΡΟΤ Α.Δ. ΗΝΣΡΑΛΟΣ Α.Δ. ΑΣΖΡ ΠΑΛΑ ΒΟΤΛΗΑΓΜΔΝΖ Α.Ξ.Δ. ΛΑΜΦΑ Α.Δ. ΔΛΛΖΝΗΚΧΝ ΞΔΝΟΓΟΥΔΗΧΝ ΗΟΝΗΚΖ (ΞΔΝ/ΚΔ ΔΠΗΥ/ΔΗ) ΓΔΚΔ Α.Δ. ΚΤΡΗΑΚΟΤΛΖ Μ.Κ.Ν. Α.Δ. ΜΗΝΧΗΚΔ ΓΡΑΜΜΔ ANE x x x x x x x x x x AUTOHELLAS AΝΧΝΤΜΟ ΣΟΤΡΗΣΗΚΖ & ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΔΣΑΗΡΔΗΑ ATTICA Α.Δ. ΤΜΜΔΣΟΥΧΝ Σύνολο x x Σύνολο (όλων)

29 Χε ςφνολο 48 εταιριϊν για τουσ κλάδουσ «ΒΛΣΠΘΧΑΡΛΞΑ ΥΦΣΝΣΡΨΑ & ΩΥΘΦΕΧΛΕΧ», «ΣΦΓΑΡΛΧΠΣΧ», «ΨΑΛΔΛΑ & ΑΡΑΨΩΧΘ», «ΩΥΘΦΕΧΛΕΧ ΞΣΛΡΘΧ ΩΦΕΟΕΛΑΧ», «ΠΕΧΑ ΕΡΘΠΕΦΩΧΘΧ», «ΕΠΥΣΦΛΣ» και «ΞΑΨΑΧΞΕΩΕΧ & ΩΟΛΞΑ ΞΑΨΑΧΞΕΩΩΡ» υπάρχουν 26 μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ και 22 οικογενειακζσ. Διαβάηοντασ τον παραπάνω πίνακα παρατθροφμε ότι ςτον κλάδο των «ΣΦΓΑΡΛΧΠΩΡ» δεν υπάρχει μθ οικογενειακι εταιρία. Σι κλάδοι «ΠΕΧΑ ΕΡΘΠΕΦΩΧΘΧ» (2, 3) και «ΒΛΣΠΘΧΑΡΛΞΑ ΥΦΣΝΣΡΨΑ & ΩΥΘΦΕΧΛΕΧ» (9, 10) αποτελοφνται από ςχεδόν ίςο αρικμό μθ οικογενειακϊν και οικογενειακϊν εταιριϊν. Σ κλάδοσ «ΩΥΘΦΕΧΛΕΧ ΞΣΛΡΘΧ ΩΦΕΟΕΛΑΧ» αποτελείται από 4 μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ. Σ κλάδοσ «ΕΠΥΣΦΛΣ» αποτελείται από εταιρίεσ όπου ςτθν ςυντριπτικι πλειοψθφία τουσ είναι οικογενειακζσ 4 ζναντι 1 μθ οικογενειακισ. Ψζλοσ, ςτον κλάδο «ΞΑΨΑΧΞΕΩΕΧ» υπάρχουν 2 μθ οικογενειακζσ και 0 οικογενειακζσ εταιρίεσ ενϊ ςτον κλάδο «ΨΑΛΔΛΑ & ΑΡΑΨΩΧΘ» υπάρχουν 8 μθ οικογενειακζσ ζναντι 4 οικογενειακϊν εταιρειϊν. Θ ςυνολικι αναλογία είναι περίπου ςτο 1 προσ 1, με 26 μθ οικογενειακζσ προσ 22 οικογενειακζσ εταιρίεσ. Ρικογενειακζσ B και Γ Δταιρίες ύνολο Οικογενειακές B Οικογενειακές Γ ΜΔΑ ΔΝΗΜΔΡΧΗ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΖΥΟΤ ΚΑΗ ΔΗΚΟΝΟ Α.Δ. ΑΣΣΗΚΔ ΔΚΓΟΔΗ Α.Δ. Ζ ΝΑΤΣΔΜΠΟΡΗΚΖ - Π. ΑΘΑΝΑΗΑΓΖ & ΗΑ Α.Δ. x ΛΗΒΑΝΖ ΑΔ x 28

30 Ζ ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ Α.Δ. Σύνολο x ΤΠΗΡΔΙΔ ΚΟΙΝΗ ΧΦΔΛΔΙΑ ΓΖΜΟΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΖΛΔΚΣΡΗΜΟΤ ΑΔ ΣΔΡΝΑ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ Α.Β.Δ.Σ.Δ. ΔΣ. ΤΓΡΔΤΖ & ΑΠΟΥΔΣΔΤΖ ΘΔ/ΚΖ Α.Δ. Δ.ΤΓ.Α.Π. Α.Δ. Σύνολο ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΚΑ ΠΡΟΨΟΝΣΑ & ΤΠΗΡΔΙΔ ΒΗ Α.Δ. FLEXOPACK Α.Δ.Β.Δ.Π. Δ. ΠΑΗΡΖ Α.Β.Δ.Δ ΠΛΑΣΗΚΧΝ ΚΑΡΑΣΕΖ Α.Δ. ΒΗΟΥΑΛΚΟ Δ.Β. ΥΑΛΚΟΤ ΚΑΗ ΑΛΟΤΜΗΝΗΟΤ Α.Δ. NEXANS ΔΛΛΑ Α.Β.Δ. ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΚΑΛΧΓΗΑ Α.Δ. ΠΔΣΡΟ ΠΔΣΡΟΠΟΤΛΟ Α.Δ.Β.Δ. ΔΛΣΡΑΚ Α.Δ. FRIGOGLASS Α.B.E.Δ. KLEEMANN HELLAS A.B.E.E. ΟΡΓΑΝΗΜΟ ΛΗΜΔΝΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ Α.Δ. ΟΡΓΑΝΗΜΟ ΛΗΜΔΝΟ ΠΔΗΡΑΗΧ Α.Δ. ΥΑΗΓΔΜΔΝΟ Α.Δ.Β.Δ. INFORM Π. ΛΤΚΟ Α.Δ. ΔΗΓΖΔΟΦΧΝΗΚΖ ΔΛΛΑ Α.Δ.Δ. DIONIC AEBE ΓΔΝ. ΔΜΠΟΡΗΟΤ & ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ ΒΟΓΗΑΣΕΟΓΛΟΤ SYSTEMS Α.Δ. Σύνολο x x x x x x x x x x ΟΡΓΑΝΙΜΟ PAPERPACK Α.Β.Δ.Δ. Σύνολο x ΔΜΠΟΡΙΟ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΔΗΑΓΧΓΗΚΖ ΑΤΣΟΚΗΝΖΣΧΝ ΓΗΣΡΟΥΧΝ ΚΑΗ ΜΖΥΑΝΧΝ ΘΑΛΑΖ ΑΝΧΝΤΜΖ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΔΣΑΗΡΗΑ ΝΑΚΑ ΜΟΤΗΚΖ A.S. ΔΜΠΟΡΗΚΖ-ΒΗΟΜ. ΔΣΑΗΡΗΑ Ζ/Τ & ΠΑΗΥΝΗΓΗΧΝ Α.Δ. ΡΔΒΟΨΛ Α.Δ.Δ.Π FOLLI-FOLLIE Α.Δ.Β.Σ.Δ. Σύνολο x x x x ΚΑΣΑΚΔΤΔ & ΤΛΙΚΑ ΚΑΣΑΚΔΤΧΝ 29

31 MEVACO ΜΔΣΑΛΛΟΤΡΓΗΚΖ Α.Β.Δ.Δ. ΜΔΣΚΑ Α.Δ. Σύνολο ΣΑΞΙΓΙΑ & ΑΝΑΦΤΥΗ ΑΔΡΟΠΟΡΗΑ ΑΗΓΑΗΟΤ Α.Δ CENTRIC ΤΜΜΔΣΟΥΧΝ Α.Δ. ΟΡΓΑΝΗΜΟ ΠΡΟΓΝΧΣΗΚΧΝ ΑΓΧΝΧΝ ΠΟΓΟΦΑΗΡΟΤ Α.Δ. ΗΝΣΡΑΛΟΣ Α.Δ. ΑΣΖΡ ΠΑΛΑ ΒΟΤΛΗΑΓΜΔΝΖ Α.Ξ.Δ. ΛΑΜΦΑ Α.Δ. ΔΛΛΖΝΗΚΧΝ ΞΔΝΟΓΟΥΔΗΧΝ ΗΟΝΗΚΖ (ΞΔΝ/ΚΔ ΔΠΗΥ/ΔΗ) ΓΔΚΔ Α.Δ. ΚΤΡΗΑΚΟΤΛΖ Μ.Κ.Ν. Α.Δ. ΜΗΝΧΗΚΔ ΓΡΑΜΜΔ ANE AUTOHELLAS AΝΧΝΤΜΟ ΣΟΤΡΗΣΗΚΖ & ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΔΣΑΗΡΔΗΑ ATTICA Α.Δ. ΤΜΜΔΣΟΥΧΝ Σύνολο x x x x Σύνολο (όλων) Πετά τον διαχωριςμό των οικογενειακϊν εταιριϊν ςε οικογενειακζσ Β ( χωρίσ ζλεγχο του CEO) και ςε οικογενειακζσ Γ (με ζλεγχο του CEO) παρατθροφμε ότι υπάρχουν μόλισ 2 εταιρίεσ ς αυτοφσ τουσ κλάδουσ που να ελζγχουν τθ διοίκθςθ. 30

32 3.3 ΠΑΡΡΤΙΑΘ ΔΕΙΓΞΑΣΡ ΕΣΑΙΡΙΩΟ Τα ςτοιχεία των εταιριών ζχουν αντλθκεί από το επίςθμο website του Χρθματιςτθρίου Αξιών Ακθνών [6] και τα websites των εταιριών. Το μετοχικό κεφάλαιο και ο αρικμόσ εργαηομζνων αφοροφν ςτο ΞΕΑ ΕΟΘΞΕΡΩΘ Ψθλεόραςθ & Ψυχαγωγία ΕΠΙΧΕΙΡΘΕΙ ΘΧΡΤ ΜΑΙ ΕΙΜΡΟΡ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1982 Δραςτθριότθτα: Δραςτθριοποίθςθ ςτο χϊρο τθσ οικιακισ διαςκζδαςθσ μζςω διάκεςθσ (βιντεοκαςζτεσ και DVD) ταινιϊν διεκνϊν οίκων παραγωγισ. Υαροχι υπθρεςιϊν ςχετικϊν με το χϊρο των μζςων επικοινωνίασ και τθσ διαφιμιςθσ. Θ Αudio Visual Enterprises S.A. (Eπιχειριςεισ Ιχου και Εικόνοσ ΑΕ), ιδρφκθκε το 1982, ωσ εταιρεία διανομισ ταινιϊν Video ςτθν Ελλάδα και τθν Ξφπρο. Χιμερα, ζχει πλζον διειςδφςει ευρζωσ ςτον κλάδο τθσ ψυχαγωγίασ και αποτελεί ςυγκρότθμα εταιρειϊν το οποίο καλφπτει ζνα φάςμα ςτρατθγικϊν δραςτθριοτιτων (κινθματογράφοσ, video, τθλεόραςθ, πάρκα ψυχαγωγίασ) και αναπτφςςεται με εντυπωςιακοφσ και ςτακεροφσ ρυκμοφσ. Υαράλλθλα, παραμζνει κυρίαρχθ ςτθν αγορά τθσ αναπαραγωγισ και διανομισ ταινιϊν ςτο Video (DVD & BLU-RAY), διακζτει δε το μεγαλφτερο δίκτυο πωλθτϊν ςτον κλάδο και προωκεί νζουσ τίτλουσ τρεισ φορζσ το μινα. Χυνεργάηεται αποκλειςτικά με τθν Warner Bros. και με εκατοντάδεσ ανεξάρτθτουσ οίκουσ του εξωτερικοφ. Ζδρα: ΥΑΦΡΩΡΣΧ 3, ΨΞ:15125, ΠΑΦΣΩΧΛ Πετοχικό κεφάλαιο: ,80 Αρικμόσ εργαηομζνων: 537 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ON PRODUCTION AE, ON-NOIR AE, POWER MUSIC AE, ΒΠΟ ΑΒΕΕ, ΧΨΕΦ ΧΛΡΕΠΑΧ ΑΕ, ΕΟΟΘΡΛΞΑ ΨΩΧΑΓΩΓΛΞΑ ΥΑΦΞΑ ΑΕ, AUDIO VISUAL BULGARIA LTD, AUDIO VISUAL ROMANIA SRL Εκδόςεισ ΑΣΣΙΜΕ ΕΜΔΡΕΙ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ:

33 Δραςτθριότθτα: Θ ζκδοςθ, κυκλοφορία και εκμετάλλευςθ εντφπων, εφθμερίδων και περιοδικϊν, μθνιαίασ ι εβδομαδιαίασ κυκλοφορίασ όπωσ Ψθλζραμα, Ψθελεκεατισ, Shape, Celebrity κτλ. Επιπλζον δραςτθριότθτεσ εκτόσ εκδόςεων το ραδιόφωνο, διςκογραφικι εταιρία κτλ. Ζδρα: ΟΕΩΦΣΦΣΧ ΞΘΦΛΧΛΑΧ 40, ΨΞ:15125, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: ,87 Αρικμόσ εργαηομζνων: 362 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΕΠΦΑΧΛΧ ΕΞΔΣΨΛΞΘ ΑΕ, ΨΘΟΕΦΑΠΑ ΑΕ, ΛΣΡΛΞΕΧ ΕΞΔΣΧΕΛΧ ΑΕ, Γ. ΔΦΑΓΣΩΡΘΧ ΑΕ, ΨΘΟΕΚΕΑΨΘΧ ΑΕ, Athens DJ, Rock FM, Playboy TV (NOVA), Aplha Records, Υρακτορείο Διανομισ ΑΦΓΣΧ, ATTICA MEDIA BULGARIA LTD, ATTICA MEDIA SERBIA LTD, CIVICO LTD Θ ΟΑΤΣΕΞΠΡΡΙΜΘ - Π. ΑΘΑΟΑΙΑΔΘ & ΙΑ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1974 Δραςτθριότθτα: Θ ζκδοςθ θμερθςίασ εφθμερίδασ με τον τίτλο "Θ ΡΑΩΨΕΠΥΣΦΛΞΘ". Θ επιχείρθςθ πάςθσ φφςεωσ εκδόςεων. Θ διεξαγωγι ςεμιναρίων, θμερίδων και ςυνεδρίων εκπαιδευτικοφ και ενθμερωτικοφ χαρακτιρα. Θ δραςτθριοποίθςθ ςτο χϊρο του real estate. H προϊκθςθ (πϊλθςθ) με οποιαδιποτε μορφι (είτε θλεκτρονικι είτε μζςω τθσ εφθμερίδασ) προϊόντων και υπθρεςιϊν. H δθμιουργία, διαχείριςθ και ςυντιρθςθ δικτυακϊν τόπων για λογαριαςμό τρίτων κακϊσ και θ παροχι ςυμβουλευτικϊν υπθρεςιϊν ςτον τομζα αυτό. Θ οργάνωςθ του περιεχομζνου και των υπθρεςιϊν δικτυακϊν τόπων τρίτων και ο τεχνικόσ ςχεδιαςμόσ τουσ. Θ παροχι ςε δικτυακοφσ τόπουσ τρίτων δθμοςιογραφικοφ περιεχομζνου προερχόμενου από τθν εφθμερίδα ι το site τθσ εταιρείασ. Θ ανάλθψθ πάςθσ φφςεωσ εκτυπϊςεων. Θ ςυμμετοχι ςε άλλεσ εταιρείεσ. Θ λειτουργία ραδιοφωνικοφ ςτακμοφ. Ζδρα: ΟΕΡΣΦΠΑΡ 205, ΨΞ:10442, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: ,00 Αρικμόσ εργαηομζνων: 198 Χυγγενείσ εταιρίεσ: - 32

34 ΝΙΒΑΟΘ ΑΕ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1972 Δραςτθριότθτα: Εκτυπϊςεισ, βιβλιοδετικζσ εργαςίεσ, εκδόςεισ πάςθσ φφςεωσ βιβλίων και ςυναφϊν εντφπων, εμπορία βιβλίων και ςυναφϊν ειδϊν, ανάπτυξθ και παραγωγι ςυςτθμάτων πολυμζςων, ανάπτυξθ λογιςμικοφ. Ζδρα: ΧΣΟΩΡΣΧ 98, ΨΞ:10680, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 98 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΡΕΑ ΧΩΡΣΦΑ ΟΛΒΑΡΘΧ LTD, ΕΞΔΣΧΕΛΧ ΕΥΛΞΑΛΦΑ Α.Ε Θ ΜΑΘΘΞΕΡΙΟΘ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1988 Δραςτθριότθτα: Ζκδοςθ θμεριςιων εφθμερίδων πρωινϊν και απογευματινϊν, περιοδικϊν, ειδικϊν εφθμερίδων και κάκε είδουσ εντφπου γενικοφ ι ειδικοφ περιεχομζνου. Ειςαγωγζσ και εξαγωγζσ βιβλίων και ςυγγραμμάτων Ελλινων και ξζνων ςυγγραφζων. Ζδρα: ΕΚΡΑΦΧΣΩ ΠΑΞΑΦΛΣΩ & ΔΘΠ. ΦΑΟΘΦΕΩΧ 2, ΨΞ:18547, ΥΕΛΦΑΛΑΧ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 358 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΑΦΓΣΡΑΩΨΘΧ (κυγατρικι εταιρεία), ΠΕΟΩΔΛΑ Α.Ε. (κυγατρικι εταιρεία), ΑΡΩΡΩΠΣΧ ΨΕΧΡΛΞΘ ΕΨΑΛΦΕΛΑ ΕΦΓΩΡ (κυγατρικι εταιρεία), ΞΑΚΘΠΕΦΛΡΕΧ ΕΞΔΣΧΕΛΧ Α.Ε. (κυγατρικι εταιρεία), EEPEYNHTHΧ-EXPLORER A.E.E.E.E.(κυγατρικι εταιρεία), INTEPNAΧIONAΟ XEPAΟNT TPIMΥIOYN - KAΚHMEPINH AEE, MAISON ΕΞΔΣΨΛΞΘ A.E ΤΠΘΡΕΙΕ ΜΡΙΟΘ ΩΦΕΝΕΙΑ Χυμβατικόσ Θλεκτριςμόσ ΔΘΞΡΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΘΘ ΘΝΕΜΣΡΙΞΡΤ ΑΕ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1950 Δραςτθριότθτα: Άςκθςθ εμπορικισ και βιομθχανικισ δραςτθριότθτασ ςτον τομζα τθσ ενζργειασ ςτθν Ελλάδα και το εξωτερικό, κακϊσ και ςτον τομζα των τθλεπικοινωνιϊν και παροχι υπθρεςιϊν οργάνωςθσ και πλθροφορικισ προσ τρίτεσ επιχειριςεισ. Ζδρα: ΧΑΟΞΣΞΣΡΔΩΟΘ 30, ΨΞ:10432, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων:

35 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΔΕΔΔΘΕ ΑΕ, ΑΔΠΘΕ ΑΕ, ΔΕΘ ΑΡΑΡΕΩΧΛΠΕΧ ΑΕ Εναλλακτικόσ Θλεκτριςμόσ ΣΕΡΟΑ ΕΟΕΡΓΕΙΑΜΘ Α.Β.Ε.Σ.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1949 Δραςτθριότθτα: Θ επιχειρθματικι δραςτθριότθτα τθσ εταιρίασ διακρίνεται ςε θλεκτροπαραγωγι με χριςθ Ανανεϊςιμων Υθγϊν Ενζργειασ και ςε καταςκευαςτικζσ υπθρεςίεσ που ςχετίηονται με τα ζργα ΑΥΕ κακϊσ και με ζργα για τον δθμόςιο και ιδιωτικό τομζα κατζχοντασ πτυχίο 6θσ τάξθσ. Ζδρα: ΠΕΧΣΓΕΛΩΡ 85, ΨΞ:11526, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 211 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΨΕΦΡΑ Α.Ε, ΓΕΞ, ΨΩΞΨΛΞΘ ΕΟΟΑΔΣΧ, ΔΣΠΛΞΘ ΑΡΑΥΨΩΘ ΕΦΓΣΔΩΠΑΠΛΞΘ, ΘΡΛΣΧΣΧ Ϊδρευςθ ΕΣ. ΤΔΡΕΤΘ & ΑΠΡΧΕΣΕΤΘ ΘΕ/ΜΘ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1998 Δραςτθριότθτα: Υαροχι υπθρεςιϊν φδρευςθσ και αποχζτευςθσ, μελζτθ, καταςκευι, εγκατάςταςθ, λειτουργία, εκμετάλλευςθ, διαχείριςθ, ςυντιρθςθ, επζκταςθ και ανανζωςθ ςυςτθμάτων φδρευςθσ και αποχζτευςθσ. Ζδρα: ΕΓΡΑΨΛΑΧ 127, ΨΞ:54635, ΚΕΧΧΑΟΣΡΛΞΘ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 287 Χυγγενείσ εταιρίεσ: Ε.ΩΔ.Α.Υ. Α.Ε. Ε.ΤΔ.Α.Π. Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1980 Δραςτθριότθτα: Υαροχι υπθρεςιϊν φδρευςθσ και αποχζτευςθσ, μελζτθ, καταςκευι, εγκατάςταςθ, λειτουργία, εκμετάλλευςθ, διαχείριςθ, ςυντιρθςθ, επζκταςθ και ανανζωςθ ςυςτθμάτων φδρευςθσ και αποχζτευςθσ. Χτισ δραςτθριότθτεσ και τα ζργα αυτά ςυμπεριλαμβάνονται θ άντλθςθ, αφαλάτωςθ, επεξεργαςία, αποκικευςθ, μεταφορά, διανομι και διαχείριςθ των προσ τουσ ςκοποφσ αυτοφσ αποδιδόμενων υδάτων πάςθσ φφςεωσ. 34

36 Ζδρα: ΩΦΩΥΣΩ 156, ΨΞ:11146, ΓΑΟΑΨΧΛ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΕΨ. ΩΔΦΕΩΧΘΧ & ΑΥΣΧΕΨΕΩΧΘΧ ΚΕΧ/ΞΘΧ Α.Ε ΒΙΡΞΘΧΑΟΙΜΑ ΠΡΡΛΡΟΣΑ & ΤΠΘΡΕΙΕ Ωλικά Χυςκευαςίασ ΒΙ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1936 Δραςτθριότθτα: Υαραγωγι και εμπορία υλικϊν ςυςκευαςίασ. Θ πρϊτθ Βιομθχανικι εταιρία που χρθςιμοποίθςε το πιο ζξυπνο και διαχρονικό παγκοςμίωσ υλικό, το κυματοειδζσ χαρτόνι. Ζδρα: Ο. ΓΕΩΦΓΛΣΩ ΓΕΡΡΘΠΑΨΑ, ΨΞ:19018, ΠΑΓΣΩΟΑ Πετοχικό κεφάλαιο: ,00 Αρικμόσ εργαηομζνων: 215 Χυγγενείσ εταιρίεσ:- FLEXOPACK Α.Ε.Β.Ε.Π. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1988 Δραςτθριότθτα: Υαραγωγι ευκάμπτων υλικϊν ςυςκευαςίασ, με ειδικι ζμφαςθ ςε πολυςτρωματικά φιλμ με ιδιότθτεσ αδιαπερατότθτασ ςτο οξυγόνο και ςε άλλα αζρια, αλλά και ςε πολυςτρωματικά φιλμ πολυαικυλενίου. Θ κφρια αγορά τθσ FLEXOPACK είναι θ ςυςκευαςία ςτθν βιομθχανία τροφίμων και ποτϊν. Άλλεσ ςθμαντικζσ αγορζσ αποτελοφν οι βιομθχανίεσ εκτυπϊςεων και επεξεργαςίασ ευκάμπτων υλικϊν ςυςκευαςίασ, θ ςυςκευαςία ειδϊν ατομικισ υγιεινισ, ιατρικϊν, αγροτικϊν και χθμικϊν προϊόντων. Ζδρα: ΚΕΧΘ ΨΗΘΠΑ, ΨΚ:19400, ΞΣΦΩΥΛ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 232 Χυγγενείσ εταιρίεσ: FESCOPACK Sp. z.o.o, FLEXOSYSTEMS Ltd Belgrade, INOVA ΑΦΣΛ ΔΘΠΘΨΦΑΞΣΥΣΩΟΣΛ ΑΕ, ΑΦΣΛ ΒΟΑΧΣΩ ΑΒΕ 35

37 Ε. ΠΑΙΡΘ Α.Β.Ε.Ε ΠΝΑΣΙΜΩΟ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1974 Δραςτθριότθτα: Βιομθχανία και εμπορία προϊόντων από πλαςτικζσ φλεσ. Ανάλθψθ εμπορικϊν αντιπροςωπειϊν ομοειδϊν ι παρεμφερϊν προϊόντων. Χυνεργαςία και ςυμμετοχι ςε άλλεσ επιχειριςεισ του αυτοφ ι ςυναφοφσ ςκοποφ. Ζδρα: ΚΕΧΘ ΓΞΣΦΩΨΧΑ, ΨΞ:19300, ΑΧΥΦΣΥΩΦΓΣΧ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 136 Χυγγενείσ εταιρίεσ: POLYPACK ABEE, EPSH ABEE ΜΑΡΑΣΗΘ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1979 Δραςτθριότθτα: Δραςτθριοποιείται κυρίωσ ςτθν καταςκευι υλικϊν δικτφων, κυριαρχϊντασ ςτθν Ελλθνικι αγορά ςτο χϊρο και κατζχοντασ μία από τισ κορυφαίεσ κζςεισ ςτθν παγκόςμια αγορά. Υαράλλθλα ο Τμιλοσ προχϊρθςε πρόςφατα ςε ςθμαντικζσ επενδφςεισ ςτον κλάδο των Ανανεϊςιμων Υθγϊν Ενζργειασ μζςα από τθν καταςκευι φωτοβολταϊκϊν ςτακμϊν παραγωγισ ενζργειασ. Αναηθτϊντασ ποικιλία ςτο χαρτοφυλάκιο του ο Τμιλοσ δραςτθριοποιείται ςτον κλάδο του τουριςμοφ από τισ αρχζσ τθσ δεκαετίασ του 80 με το ιδιόκτθτο All-Inclusive ξενοδοχείο 4 αςτζρων, NANA BEACH, δυναμικότθτασ 1400 κλινϊν που βρίςκεται ςτθ Χερςόνθςο Ξριτθσ. Ζδρα: ΒΛΣΠΘΧΑΡΛΞΘ ΥΕΦΛΣΧΘ ΘΦΑΞΟΕΛΣΩ, ΨΚ:1490 ΨΞ:71110, ΘΦΑΞΟΕΛΣ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 408 Χυγγενείσ εταιρίεσ: VALLADOLID, ΒΛ.ΥΕ. ΘΦΑΞΟΕΛΣΩ, ΒΛ.ΥΕ. ΟΑΦΛΧΑΧ, ΠΕΟΛΔΣΧΩΦΛ, PLUSPACK, KUSEY, ΕΡΣΔΣΧΕΛΣ NANA BEACH, ΧΨΕΟΟΑ ΥΣΟΑΦΛΧ ΞΦΕΨΑ ΑΕ, ΦΩΨΣΒΣΟΨΑΛΞΑ ΥΑΦΞΑ Διαφοροποιθμζνεσ Βιομθχανίεσ ΒΙΡΧΑΝΜΡ Ε.Β. ΧΑΝΜΡΤ ΜΑΙ ΑΝΡΤΞΙΟΙΡΤ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1937 Δραςτθριότθτα: Θ ΒΛΣΧΑΟΞΣ Α.Ε. είναι θ μθτρικι εταιρία του μεγαλφτερου ελλθνικοφ μεταλλουργικοφ ομίλου εταιριϊν. Σ Τμιλοσ περιλαμβάνει 80 περίπου εταιρίεσ. Σι εταιρίεσ του Σμίλου ΒΛΣΧΑΟΞΣ ζχουν ζντονο εξαγωγικό προςανατολιςμό με αποτζλεςμα ςιμερα ο κφκλοσ εργαςιϊν που πραγματοποιείται ςτο εξωτερικό να υπερβαίνει τον πραγματοποιοφμενο εντόσ Ελλάδοσ. Σι εξαγωγζσ κατευκφνονται ςε 60 χϊρεσ περίπου και 36

38 γίνονται είτε απευκείασ, είτε μζςω κυγατρικϊν εταιριϊν. Σι εταιρίεσ κατζχουν ςθμαντικά μερίδια τθσ Ελλθνικισ αγοράσ όπου, οι πωλιςεισ πραγματοποιοφνται μζςω αντιπροςϊπων και εμπόρων. Ζδρα: ΥΩΦΓΣΧ ΑΚΘΡΩΡ ΞΨΛΦΛΣ Β, ΠΕΧΣΓΕΛΩΡ 2-4, ΨΞ:11527, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: (Αποτελεί μθτρικι εταιρία ομίλου που περιλαμβάνει περίπου 80 εταιρίεσ με 6 από τισ οποίεσ τισ εξισ:)εοβαο, ΧΑΟΞΣΦ, ΧΛΔΕΡΣΦ, ΕΟΟΘΡΛΞΑ ΞΑΟΩΔΛΑ, ΕΨΕΠ, ΧΩΟΘΡΣΩΦΓΕΛΑ ΞΣΦΛΡΚΣΩ Θλεκτρικά Πζρθ & Εξοπλιςμόσ NEXANS ΕΝΝΑ Α.Β.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1973 Δραςτθριότθτα: Ζχοντασ τθν ενζργεια ωσ βάςθ για τθν ανάπτυξι τθσ, θ Nexans πρωταγωνιςτεί παγκοςμίωσ ςτουσ τομείσ τθσ υποδομισ, τθσ βιομθχανίασ και των καταςκευαςτικϊν ζργων. Ωσ παγκόςμια θγζτιδα ςτον κλάδο τθσ καταςκευισ καλωδίων, παρζχει μια μεγάλθ γκάμα καλωδίων και ςυςτθμάτων καλωδιϊςεων, τα οποία κάνουν τθ ηωι πιο άνετθ, τα ταξίδια πιο αςφαλι και τθν εργαςία πιο αποδοτικι. Ζδρα: Ο. ΠΕΧΣΓΕΛΩΡ 15, ΨΞ:11526, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 203 Χυγγενείσ εταιρίεσ: Τμιλοσ διεκνϊν εταιριϊν ΕΝΝΘΟΙΜΑ ΜΑΝΩΔΙΑ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1973 Δραςτθριότθτα: O Τμιλοσ Εταιριϊν ΕΟΟΘΡΛΞΑ ΞΑΟΩΔΛΑ είναι μία από τισ μεγαλφτερεσ βιομθχανίεσ καλωδίων ςτθ χϊρα και διακζτει πζντε εργοςτάςια παραγωγισ, τρία ςτθν Ελλάδα και δφο ςτο εξωτερικό. Σ ςυνδυαςμόσ υψθλισ τεχνολογίασ και εξειδικευμζνου προςωπικοφ, επιτρζπει ςτθν εταιρία να παράγει μία ευρεία γκάμα ποιοτικϊν προϊόντων με το εμπορικό ςιμα CABLEL. Ζδρα: ΑΠΑΦΣΩΧΛΣΩ ΧΑΟΑΡΔΦΛΣΩ 33, ΨΞ:15125, ΠΑΦΣΩΧΛ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: ICME ECAB, LESCO O.O.D. 37

39 Εμπορικά Σχιματα και Φορτθγά ΠΕΣΡΡ ΠΕΣΡΡΠΡΤΝΡ Α.Ε.Β.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1974 Δραςτθριότθτα: Ξαταςκευι, ειςαγωγι και εξαγωγι κινθτιρων εςωτερικισ καφςεωσ, γεωργικϊν ελκυςτιρων και μθχανθμάτων, θλεκτροπαραγωγϊν ηευγϊν, γεννθτριϊν, θλεκτροςυγκολλιςεων, μθχανθμάτων διακίνθςθσ υλικϊν, αυτοκινιτων οχθμάτων, μθχανθμάτων πεπιεςμζνου αζρα και μερϊν και εξαρτθμάτων όλων των ανωτζρω, κακϊσ και γενικά κάκε ςυναφοφσ ι παρεμφεροφσ προσ τα ανωτζρω μθχανιματα εξαρτιματα ι προϊόντα. Ζδρα: ΛΕΦΑ ΣΔΣΧ , ΨΞ:10447, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 154 Χυγγενείσ εταιρίεσ: PETROSYS AE, ΟΩΥΑ ΕΥΕ, ΑΡΩΡΩΠΣΧ ΕΟΟΘΡΛΞΘ ΓΕΡΛΞΘ ΕΨΑΛΦΕΛΑ ΠΘΧΑΡΣΞΛΡΘΧΕΩΧ ΞΑΛ ΑΞΛΡΘΨΩΡ, PI SQUARE HOLDINGS LTD, ΧΕΠΞΑ ΕΥΕ ΕΝΣΡΑΜ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1982 Δραςτθριότθτα: Εμπορία, παραγωγι και μεταπϊλθςθ, εκμίςκωςθ, ειςαγωγι και εξαγωγι μθχανϊν, οχθμάτων, ανταλλακτικϊν και εξαρτθμάτων, ςυμπεριλαμβανομζνων ελαςτικϊν αυτϊν, κακϊσ και θ λειτουργία ςυνεργείων μθχανϊν, οχθμάτων και πλοίων, των οίκων CATERPILLAR, MAK, TEREX/BUCYRUS, JLG, BRIDGESTONE, και άλλων. Ζδρα: ΚΘΒΑΛΔΣΧ & ΞΣΦΡΘΟΛΣΩ 15, ΨΞ:14564, ΞΘΦΛΧΛΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 362 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΕΟΨΦΑΞ CAT, ΕΟΑΧΨΦΑΞ, ΕΟΨΦΕΞΞΑ, ΕΟΨΦΑΞ ΒΣΩΟΓΑΦΛΑΧ Πθχανιματα Βιομθχανικοφ Εξοπλιςμοφ FRIGOGLASS Α.B.E.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1993 Δραςτθριότθτα: Βιομθχανία ψυκτικϊν καλάμων και υλικϊν ςυςκευαςίασ. Υαραγωγι, πϊλθςθ, ςυντιρθςθ και εμπορία μθχανθμάτων και μθχανϊν, θλεκτρικϊν και θλεκτρονικϊν υπολογιςτϊν κάκε είδουσ και άλλων ομοειδϊν ι ςυναφϊν προϊόντων, εξαρτθμάτων ι υλικϊν, καταςκευι και παραγωγι πλαςτικϊν ειδϊν. 38

40 H Frigoglass κατζχει θγετικι κζςθ ςτθν παγκόςμια αγορά επαγγελματικϊν ψυγείων (Ice Cold Merchandisers) και είναι ο μεγαλφτεροσ παραγωγόσ γυάλινων φιαλϊν ςτθ Δυτικι Αφρικι, καλφπτοντασ τισ ανάγκεσ τθσ παγκόςμιασ βιομθχανίασ ποτϊν και αναψυκτικϊν. Ζδρα: Α. ΠΕΨΑΑ 15, ΨΞ:14564, ΞΘΦΛΧΛΑ Πετοχικό κεφάλαιο: ,6 Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: - KLEEMANN HELLAS A.B.E.E. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1983 Δραςτθριότθτα: Ξαταςκευι υδραυλικϊν ανελκυςτιρων και εμπορία εξαρτθμάτων αυτϊν. Ζδρα: ΒΛΣΠΘΧΑΡΛΞΘ ΥΕΦΛΣΧΘ ΞΛΟΞΛΧ, ΨΞ:61100, ΧΨΑΩΦΣΧΩΦΛ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 823 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ModaLift, KLEFER Ωπθρεςίεσ Πεταφορϊν ΡΡΓΑΟΙΞΡ ΝΙΞΕΟΡ ΘΕΑΝΡΟΙΜΘ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1999 Δραςτθριότθτα: Υαροχι υπθρεςιϊν ελλιμενιςμοφ πλοίων και διακίνθςθσ φορτίων και επιβατϊν από και προσ το Οιμζνα. Εγκατάςταςθ, οργάνωςθ και εκμετάλλευςθ κάκε λιμενικισ υποδομισ. Ανάλθψθ κάκε δραςτθριότθτασ που ζχει ςχζςθ με το λιμενικό ζργο. Ζδρα: Α ΥΦΣΒΟΘΨΑ ΟΛΠΕΡΣΧ ΚΕΧ/ΡΛΞΘΧ, ΨΚ:10467 ΨΞ:54110, ΚΕΧΧΑΟΣΡΛΞΘ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 476 Χυγγενείσ εταιρίεσ: - ΡΡΓΑΟΙΞΡ ΝΙΞΕΟΡ ΠΕΙΡΑΙΩ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1930 Δραςτθριότθτα: Υαροχι υπθρεςιϊν ελλιμενιςμοφ πλοίων και διακίνθςθσ φορτίων και επιβατϊν από και προσ το Οιμζνα. Εγκατάςταςθ, οργάνωςθ και εκμετάλλευςθ κάκε λιμενικισ υποδομισ. Ανάλθψθ κάκε δραςτθριότθτασ που ζχει ςχζςθ με το λιμενικό ζργο. 39

41 Ζδρα: ΞΕΡΨΦΛΞΣΧ ΟΛΠΕΡΑΧ ΥΕΛΦΑΛΑ, ΑΞΨΘ ΠΛΑΣΩΟΘ 10, ΨΞ:18538, ΥΕΛΦΑΛΑΧ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΡΑΩΧΣΟΥ ΑΕ, ΣΟΥ LOGISTICS Ωποςτθρικτικζσ Ωπθρεςίεσ προσ Επιχειριςεισ ΧΑΙΔΕΞΕΟΡ Α.Ε.Β.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1995 Δραςτθριότθτα: Οικογραφικζσ εκτυπϊςεισ εντφπων, βιβλίων, περιοδικϊν, αφιςϊν, ψθφιακζσ εκτυπϊςεισ αφιςϊν, βιβλιοδετικζσ εργαςίεσ. Γραφικζσ τζχνεσ. Ζδρα: ΑΦΧΑΛΣΩ ΚΕΑΨΦΣΩ 4, ΨΞ:17456, ΑΟΛΠΣΧ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 169 Χυγγενείσ εταιρίεσ: Clear Channel Χαϊδεμζνοσ, Ελλθνικι Εκτυπωτικι (πρϊθν Εκδόςεισ Ουμπζρθ) INFORM Π. ΝΤΜΡ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1981 Δραςτθριότθτα: Βιομθχανία παραγωγισ, επεξεργαςίασ και ανάπτυξθσ ςυςτθμάτων ζντυπθσ πλθροφορικισ. Ζδρα: 5Σ ΧΟΠ ΒΑΦΘΧ ΞΣΦΩΥΛΣΩ, ΨΚ:140 ΨΞ:19400, ΞΣΦΩΥΛ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 735 Χυγγενείσ εταιρίεσ: Ψυπομθχανογραφικι Ε.Υ.Ε. ΕΙΔΘΕΡΦΩΟΙΜΘ ΕΝΝΑ Α.Ε.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1995 Δραςτθριότθτα: Δραςτθριοποιείται ςτον ευρφτερο τομζα των τθλεπικοινωνιϊν και ςυγκεκριμζνα ςτθν παροχι υπθρεςιϊν τθλεθχοπλθροφόρθςθσ. Υρόκειται για υπθρεςία που δίνει ςτουσ ςυνδρομθτζσ ι χριςτεσ τθλεφϊνου τθ δυνατότθτα να επικοινωνοφν απ' ευκείασ και να παίρνουν τισ ηθτοφμενεσ υπθρεςίεσ μαγνθτοφωνθμζνα ι ηωντανά, καταβάλλοντασ υψθλότερα τζλθ από εκείνα που καταβάλλουν για μια ςυνθκιςμζνθ αςτικι τθλεφωνικι κλιςθ. 40

42 Ζδρα: Ο. ΚΘΧΕΩΧ 280, ΨΞ:17675, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: CALL CENTER HELLAS, NOETRON Υρομθκευτζσ Βιομθχανίασ DIONIC AEBE Ζτοσ ίδρυςθσ: 1995 Δραςτθριότθτα: Δθμιουργία, προςαρμογι, ςυντιρθςθ και εμπορία λογιςμικοφ (software) θλεκτρονικϊν υπολογιςτϊν. Ζδρα: ΑΦΛΧΨΣΨΕΟΣΩΧ 95, ΨΞ:13671, ΑΧΑΦΡΑΛ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 524 Χυγγενείσ εταιρίεσ: DIONIC PARTICIPATIONS (CYPRUS), DIONIC ENERGY AE, SHOP 365, ATCOM, ΡΨΛΣΡΛΞ ΑΛΣΟΣΛΞΘ ΑΕ, SKROUTZ, ΕΡΑΟΕΡ ΑΕ, ΩΒΦΛΔΛΞΘ ΕΡΕΦΓΕΛΑ ΑΕ, ΥΦΣΨΩΥΣ ΞΕΡΨΦΣ ΔΛΑΡΣΠΩΡ, IRA MEDIA, ΔΛΑΔΛΞΑΧΛΑ ΑΕ ΓΕΟ. ΕΞΠΡΡΙΡΤ & ΒΙΡΞΘΧΑΟΙΑ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1974 Δραςτθριότθτα: Εμπορία, αντιπροςϊπευςθ, εξαγωγζσ, ειςαγωγζσ και εν γζνει εμπορία παντόσ είδουσ βιομθχανικϊν, υδραυλικϊν εργαλείων και λιπαντικϊν. Ζδρα: 18Σ ΧΟΠ ΕΚΡΛΞΘΧ ΣΔΣΩ ΑΚΘΡΩΡ ΞΣΦΛΡΚΣΩ, ΨΞ:19300, ΑΧΥΦΣΥΩΦΓΣΧ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 89 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΟΘΨΩ ΑΕ, GEB BREEN ENERGY ΒΡΓΙΑΣΗΡΓΝΡΤ SYSTEMS Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1992 Δραςτθριότθτα: Εμπόριο υλικϊν επιπλοποιίασ και εμπόριο εξοπλιςμϊν καταςτθμάτων. Εμπορία αντικειμζνων επαγγελματικισ και οικιακισ διακοςμιςεωσ, επίπλων και διακοςμθτικϊν. Ζδρα: 12Σ ΧΟΠ ΕΚΡΛΞΘΧ ΣΔΣΩ ΑΚΘΡΩΡ ΟΑΠΛΑΧ, ΨΞ:14451, ΠΕΨΑΠΣΦΦΩΧΘ 41

43 Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 142 Χυγγενείσ εταιρίεσ: BETA CONTRACT AE, ORGANIZER STORES AE ΡΡΓΑΟΙΞΡ PAPERPACK Α.Β.Ε.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1995 Δραςτθριότθτα: Βιομθχανία χάρτινθσ ςυςκευαςίασ. Ζδρα: ΒΛΟΨΑΡΛΩΨΘ & ΠΕΡΕΕΔΩΡ 24, ΨΞ:14564, ΞΘΦΛΧΛΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 95 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΑΦΣΛ Φωκά Α.Β.Ε.Ε., ΑΦΣΛ Βλάχου Α.Β.Ε.Ε ΕΞΠΡΡΙΡ ΕΞΠΡΡΙΜΘ ΕΙΑΓΩΓΙΜΘ ΑΤΣΡΜΙΟΘΣΩΟ ΔΙΣΡΡΧΩΟ ΜΑΙ ΞΘΧΑΟΩΟ ΘΑΝΑΘ ΑΟΩΟΤΞΘ ΕΞΠΡΡΙΜΘ ΕΣΑΙΡΙΑ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1993 Δραςτθριότθτα: Αντιπροςϊπευςθ, ειςαγωγι και εμπόριο δικφκλων μθχανϊν (μοτοςυκλζτεσ,scooter, "παπιά" κ.α.), δίχρονων και τεράχρονων εξωλζμβιων κινθτιρων, εςω-εξωλζμβιων κινθτιρων, jet καλάςςθσ (WaveRunners), ςυμβατικϊν φουςκωτϊν ςκαφϊν, τετράτροχων οχθμάτων παντόσ εδάφουσ (ATV), οχιματα Golf, Σχθμάτων χιονιοφ (snowmobiles). Ζδρα: ΚΕΧΘ ΞΩΦΛΟΟΣΧ, ΨΞ:19300, ΑΧΥΦΣΥΩΦΓΣΧ Πετοχικό κεφάλαιο: ,00 Αρικμόσ εργαηομζνων: 129 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΠΣΨΣΔΛΞΨΩΣ ΑΕ, ΠΣΨΣΔΛΞΨΩΣ ΒΣΦΕΛΣΩ ΕΟΟΑΔΣΧ ΑΕ, ΠΣΨΣΔΩΡΑΠΛΞΘ ΥΦΑΞΨΣΦΕΩΧΕΛΧ ΑΧΦΑΟΕΛΩΡ ΑΕ, MOTODYNAMICS SRL, MOTODYNAMIS LTD ΟΑΜΑ ΞΡΤΙΜΘ Ζτοσ ίδρυςθσ:

44 Δραςτθριότθτα: Ειςαγωγι, αντιπροςϊπευςθ, εμπορία ςυναρμολόγθςθ και επιςκευι μουςικϊν οργάνων, εξαρτθμάτων αυτϊν, ςτερεοφωνικϊν ςυςτθμάτων, θλεκτρονικϊν υπολογιςτικϊν μθχανϊν και παντόσ είδουσ θλεκτρικϊν και θλεκτρονικϊν ειδϊν. Εκτφπωςθ μουςικϊν βιβλίων, δίςκων, καςετϊν και άλλων οπτικοακουςτικϊν φορζων. Χονδρικό και λιανικό εμπόριο για τα είδθ βιβλίων, περιοδικϊν, χαρτιοφ & χαρτονιοφ, ςχολικϊν ειδϊν, μθχανϊν γραφείου και ειδϊν γραφείου. Ζδρα: 19Σ ΧΟΠ ΟΕΩΦΣΦΣΩ ΟΑΩΦΛΣΩ, ΨΞ:, ΥΑΛΑΡΛΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 74 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΠΣΩΧΛΞΣΧ ΣΛΞΣΧ ΦΛΟΛΥΥΣΧ ΡΑΞΑΧ ΑΕ, NAKAS MUSIC CYPRUS LTS, ΛΔΛΩΨΛΞΣ ΛΕΞ ΦΛΟΛΥΥΣΧ ΡΑΞΑΧ ΕΥΕ A.S. ΕΞΠΡΡΙΜΘ-ΒΙΡΞ. ΕΣΑΙΡΙΑ Θ/Τ & ΠΑΙΧΟΙΔΙΩΟ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1990 Δραςτθριότθτα: Εμπορία και καταςκευι πάςθσ φφςεωσ παιδικϊν παιχνιδιϊν, δϊρων και ςυναφϊν ειδϊν. Ζδρα: 2ο ΧΟΠ ΥΑΟΑΛΑΧ ΧΩΠΠΑΧΛΞΘΧ ΣΔΣΩ, ΨΞ: 57013, ΩΦΑΛΣΞΑΧΨΦΣΡ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 69 Χυγγενείσ εταιρίεσ: - ΡΕΒΡΛΝ Α.Ε.Ε.Π Ζτοσ ίδρυςθσ: 1982 Δραςτθριότθτα: Ξφρια δραςτθριότθτα τθν εμπορία πετρελαιοειδϊν προϊόντων. Ξυριότερο αρωγό ςτο ξεκίνθμα αυτισ τθσ δραςτθριότθτασ αποτζλεςαν οι εγκαταςτάςεισ αποκικευςθσ υγρϊν καυςίμων, τισ οποίεσ διζκετε θ εταιρία ςτθ νιςο Χίο. Ζδρα: ΞΑΥΣΔΛΧΨΦΛΣΩ 5, ΨΞ: 16672, ΒΑΦΘ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 148 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΑΦΛΧΨΣΡ ΕΕΥΡ, ΦΕΒΣΝΟ ΒΛΣΞΑΩΧΛΠΑ ΑΕ FOLLI-FOLLIE Α.Ε.Β.Σ.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ:

45 Δραςτθριότθτα: Θ εταιρεία Ξαταςτιματα Αφορολογιτων Ειδϊν Α.Ε., με διακριτικό τίτλο Folli Follie Group, δραςτθριοποιείται ςε 28 χϊρεσ, δθμιουργϊντασ ςυνεχϊσ νζεσ τάςεισ ςτουσ τομείσ τουσ οποίουσ αναπτφςςει. Σ Τμιλοσ Folli Follie ςχεδιάηει, παράγει και διανζμει ςε διεκνζσ επίπεδο ιδιόκτθτεσ μάρκεσ: τθν Folli Follie και τθ βραβευμζνθ βρετανικι εταιρεία κοςμθμάτων, Links of London. Πε ζμφαςθ ςτθν υψθλι ποιότθτα και τον πρωτοποριακό ςχεδιαςμό ςε κοςμιματα, ρολόγια, αξεςουάρ και είδθ δϊρων, θ Folli Follie και θ Links of London ζχουν κατακτιςει ςθμαντικι κζςθ ςτισ καρδιζσ εκατομμυρίων καταναλωτϊν ςε όλο τον κόςμο. Σ Τμιλοσ Folli Follie δραςτθριοποιείται αποκλειςτικά ςτον κλάδο τθσ ταξιδιωτικισ λιανικισ, μζςω των Ξαταςτθμάτων Αφορολογιτων Ειδϊν. Ζδρα: 23ο ΧΟΠ ΕΚΡΛΞΘΧ ΣΔΣΩ ΑΚΘΡΩΡ ΟΑΠΛΑΧ, ΨΞ:14565, ΑΓΛΣΧ ΧΨΕΦΑΡΣΧ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΜΑΣΑΜΕΤΕ & ΤΝΙΜΑ ΜΑΣΑΜΕΤΩΟ MEVACO ΞΕΣΑΝΝΡΤΡΓΙΜΘ Α.Β.Ε.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1993 Δραςτθριότθτα: Ωπεργολαβικι παραγωγι εξαρτθμάτων και προϊόντων από χαλυβδόφυλλα, φφλλα αλουμινίου, ανοξείδωτα, πλαςτικά και άλλα υλικά και καταςκευζσ ακριβείασ από ςίδθρο. Ζδρα: ΚΕΧΘ ΠΣΩΧΨΑΞΛ (Ο. ΡΑΨΣ), ΨΞ:19300, ΑΧΥΦΣΥΩΦΓΣΧ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 178 Χυγγενείσ εταιρίεσ: MEVACO ΒΣΦΕΛΣΩ ΕΟΟΑΔΣΧ ΑΕ, VENMAN ABEE ΞΕΣΜΑ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1962 Δραςτθριότθτα: Βιομθχανία βαρζων μεταλλικϊν και μθχανολογικϊν καταςκευϊν, εκτζλεςθ μεγάλων θλεκτρομθχανολογικϊν ζργων. Ζδρα: ΑΦΨΕΠΛΔΣΧ 8, ΨΞ:15125, ΠΑΦΣΩΧΛ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων:

46 Χυγγενείσ εταιρίεσ: POWER PROJECTS LIMITED, SERVISTEEL AE, ΕΟΕΠΞΑ ΑΕ, ΕΞΠΕ ΑΕ, ΕΨΑΔΕ ΑΕ, RODAX AE ΣΑΠΙΔΙΑ & ΑΟΑΨΤΧΘ Αεροπορικζσ Εταιρείεσ ΑΕΡΡΠΡΡΙΑ ΑΙΓΑΙΡΤ Α.Ε Ζτοσ ίδρυςθσ: 1999 Δραςτθριότθτα: Θ εταιρία είναι αερομεταφορζασ Σλοκλθρωμζνων υπθρεςιϊν. Πεταφζρει επιβάτεσ μζςω εκτενοφσ δικτφου εςωτερικϊν και διεκνϊν τακτικϊν δρομολογίων (προγραμματιςμζνεσ πτιςεισ), ενϊ εκτελεί εποχιακζσ ναυλωμζνεσ πτιςεισ (πτιςεισ charter) ςε ζνα ςθμαντικό αρικμό ελλθνικϊν και διεκνϊν προοριςμϊν. Ζδρα: ΒΛΟΨΑΡΛΩΨΘ 31, ΨΞ:14564, ΞΘΦΛΧΛΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: Aegean, Olympic air Ψυχερά Υαιχνίδια CENTRIC ΤΞΞΕΣΡΧΩΟ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1995 Δραςτθριότθτα: Θ Centric ςυμμετζχει ςε εταιρίεσ οι οποίεσ προςαρμόηουν ςε τοπικζσ αγορζσ, διαχειρίηονται και προωκοφν υπθρεςίεσ διαδικτυακισ ψυχαγωγίασ. Σι κυγατρικζσ εταιρίεσ τθσ Centric ςυνεργάηονται με μεγάλουσ παρόχουσ διαδικτυακισ ψυχαγωγίασ, οι οποίοι είναι ειςθγμζνοι ςε Ευρωπαϊκά Χρθματιςτιρια και κατζχουν άδεια εξ αποςτάςεωσ παροχισ των εν λόγω υπθρεςιϊν, για τθν από κοινοφ λειτουργία και προϊκθςθ ιςτοςελίδων τυχερϊν παιχνιδιϊν ςε διάφορεσ γλϊςςεσ χωρϊν τθσ Ξεντρικισ και Ροτιοανατολικισ Ευρϊπθσ. Ζδρα: ΠΑΞΦΩΓΛΑΡΡΘ 20, ΨΞ:18344, ΠΣΧΧΑΨΣ Πετοχικό κεφάλαιο: ,16 Αρικμόσ εργαηομζνων: 19 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ECN Malta Holdings Limited, FSM Holdings Limited, ECN Management Ltd, ZATRIX Holdings limited ΡΡΓΑΟΙΞΡ ΠΡΡΓΟΩΣΙΜΩΟ ΑΓΩΟΩΟ ΠΡΔΡΦΑΙΡΡΤ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ:

47 Δραςτθριότθτα: Σργάνωςθ, λειτουργία, και διεξαγωγι από τθν εταιρία ι ςε ςυνεργαςία με τρίτουσ των παιχνιδιϊν ΥΦΣΥΣ, ΟΣΨΨΣ, ΥΦΣΨΣ, ΥΦΣΥΣΓΞΣΟ,ΨΗΣΞΕΦ, ΠΥΛΡΓΞΣ, ΞΛΡΣ, ΣΟΩΠΥΛΑΞΣ ΟΑΧΕΛΣ, ΑΦΛΚΠΣΟΑΧΕΛΩΡ, ΟΑΧΕΛΩΡ-ΥΑΛΓΡΛΩΡ. Ζκδοςθ "ΧΨΣΛΧΘΠΑΨΩΡ ΥΦΣΞΑΚΣΦΛΧΠΕΡΘΧ Ι ΠΘ ΑΥΣΔΣΧΘΧ", διαχείριςθ των ανωτζρω παιχνιδιϊν, εκπόνθςθ οικονομικϊν, οικονομοτεχνικϊν τεχνικϊν και εμπορικϊν μελετϊν για τυχερά παιχνίδια, τεχνολογικι υποςτιριξθ των τυχερϊν παιχνιδιϊν, χοριγθςθ οικονομικϊν ενιςχφςεων, επιχορθγιςεων και χορθγιϊν ςε ακλθτικοφσ, πολιτιςτικοφσ και κοινωνικοφσ φορείσ. Ζδρα: ΞΘΦΛΧΣΩ 62, ΨΞ:12132, ΥΕΦΛΧΨΕΦΛ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 955 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΣΥΑΥ INVESTMENT LTD, ΣΥΑΥ ΥΑΦΣΧΘΧ ΩΥΘΦΕΧΛΩΡ ΑΕ, OPAP INTERNATIONAL LTD, ΣΥΑΥ SPORTS LTD, ΣΥΑΥ ΞΩΥΦΣΩ LTD ΙΟΣΡΑΝΡΣ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1992 Δραςτθριότθτα: Υαραγωγι και εμπορία λογιςμικοφ και θλεκτρονικϊν ςυςτθμάτων πολλαπλϊν χριςεων. Υαραγωγι, διαχείριςθ, λειτουργία και προβολι του Χτιγμιαίου Οαχείου κατά τθν ζννοια και τισ προχποκζςεισ του Υ.Δ. Σργάνωςθ, προβολι και λειτουργία και άλλων ομοειδϊν ςυςτθμάτων λαχείων ςτο εξωτερικό και εφόςον τοφτο επιτρζπεται από τθν κείμενθ νομοκεςία. Θ προμικεια και θ εμπορία του εξοπλιςμοφ που χρθςιμοποιείται ςε ςχζςθ με τθν οργάνωςθ, προβολι, λειτουργία, διαχείριςθ, τεχνικι, διοικθτικι υποςτιριξθ και εμπορικι εκμετάλλευςθ των λαχείων και ςυςτθμάτων. Πελζτθ, ςχεδιαςμόσ και εκτζλεςθ κάκε φφςεωσ λογιςμικοφ και θλεκτρονικϊν ςυςτθμάτων πολλαπλϊν χριςεων του δθμοςίου, νομικϊν προςϊπων δθμοςίου και ιδιωτικοφ δικαίου, οργανιςμϊν κοινισ ωφελείασ και γενικά οποιονδιποτε οργανιςμϊν δθμόςιων επιχειριςεων και ιδιωτϊν, ωσ και αγορά και ειςαγωγι υλικϊν για τθν εκτζλεςθ των παραπάνω ζργων. Ζδρα: Ο. ΞΘΦΛΧΛΑΧ & ΥΦΕΠΕΨΘΧ 64, ΨΞ:15125, ΠΑΦΣΩΧΛ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: - ενοδοχεία ΑΣΘΡ ΠΑΝΑ ΒΡΤΝΙΑΓΞΕΟΘ Α.Π.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ:

48 Δραςτθριότθτα: Εκτεινόμενο ςε 300 ςτρζμματα θλιόλουςτων κιπων ςε μια πευκόφυτθ ιδιωτικι χερςόνθςο, το ςυγκρότθμα περιλαμβάνει τρία ξενοδοχεία Arion, a Luxury Collection Resort & Spa, The Westin Athens και W Athens με ατελείωτεσ ψυχαγωγικζσ εγκαταςτάςεισ και gourmet εςτιατόρια. Ζδρα: ΑΥΣΟΟΩΡΣΧ 40, ΨΞ:16671, ΒΣΩΟΛΑΓΠΕΡΘ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 353 Χυγγενείσ εταιρίεσ: The Westin Athens, Arion A Luxury Collection Resort & Spa ΝΑΞΨΑ Α.Ε. ΕΝΝΘΟΙΜΩΟ ΠΕΟΡΔΡΧΕΙΩΟ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1919 Δραςτθριότθτα: Θ ΕΨΑΛΦΛΑ ΕΟΟΘΡΛΞΩΡ ΕΡΣΔΣΧΕΛΩΡ ΟΑΠΨΑ Α.Ε. επικεντρϊνει, κατά κφριο λόγο, τθ δράςθ τθσ ςτθ διαχείριςθ των δφο μεγάλων πολυτελϊν ξενοδοχείων που βρίςκονται υπό τον ιδιοκτθςιακό τθσ ζλεγχο. Υρόκειται για το ιςτορικό ξενοδοχείο "Πεγάλθ Βρετανία" ςτθν Ακινα, αλλά και για το νζο τθσ απόκτθμα, το ξενοδοχείο "Hyatt Regency" ςτο Βελιγράδι, τα οποία ςυγκαταλζγονται ανάμεςα ςτισ πιο ςθμαντικζσ ξενοδοχειακζσ μονάδεσ τθσ Ευρϊπθσ. Ζδρα: ΕΡΣΔΣΧΕΛΣ «ΠΕΓΑΟΘ ΒΦΕΨΑΡΛΑ», ΒΑΧ. ΓΕΩΦΓΛΣΩ 1Α, ΨΞ:10564, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 819 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΠΕΓΑΟΘ ΒΦΕΨΑΡΛΑ ΕΥΕ, North Haven Ltd, Beogradsko Mesovito Preduzece, Ψουριςτικά Κζρετρα ΑΕ, Luella Enterprises Company Ltd ΙΡΟΙΜΘ (ΠΕΟ/ΜΕ ΕΠΙΧ/ΕΙ) Ζτοσ ίδρυςθσ: 1957 Δραςτθριότθτα: Ανζγερςθ, λειτουργία και διαχείριςθ πολυτελϊν ξενοδοχειακϊν μονάδων. (Athens Hilton) Ζδρα: ΟΕΩΦΣΦΣΧ ΑΚΘΡΩΡ 103, ΨΞ:10447, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: ,20 Αρικμόσ εργαηομζνων: 358 Χυγγενείσ εταιρίεσ: Athens Hilton, GRECOTEL A.E., HILTON RHODES RESORT, Ψουριςτικά Κζρετρα Α.Ε., Εταιρία Ελλθνικϊν ενοδοχείων Οάμψα Α.Ε., Υλάκα Α.Ε., ALPHA GROUP INVESTMENTS LTD. 47

49 ΓΕΜΕ Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1972 Δραςτθριότθτα: Ανζγερςθ, οργάνωςθ, λειτουργία και εκμετάλλευςθ ξενοδοχειακϊν ςυγκροτθμάτων, τουριςτικϊν περιπτζρων και ξενϊνων τφπου μπανγκαλόου ςτθν Ακινα ι ςτθν ελλθνικι επικράτεια. Εκμίςκωςθ ξενοδοχειακϊν ιδιόκτθτων ςυγκροτθμάτων ςε θμεδαποφσ και αλλοδαποφσ. (President Hotel Athens) Ζδρα: Ο. ΞΘΦΛΧΛΑΧ 43, ΨΞ:11523, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 145 Χυγγενείσ εταιρίεσ: President Ψαξίδια & Ψουριςμόσ ΜΤΡΙΑΜΡΤΝΘ Ξ.Μ.Ο. Α.Ε. Ζτοσ ίδρυςθσ: 1986 Δραςτθριότθτα: Ραυτιλιακι εκμετάλλευςθ επαγγελματικϊν τουριςτικϊν ςκαφϊν. Ζδρα: Ο. ΑΟΛΠΣΩ 7, ΨΞ:17455, ΑΟΛΠΣΧ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 80 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΞΩΦΛΑΞΣΩΟΘΧ ΠΕΧΣΓΕΛΑΞΑΛ ΞΦΣΩΑΗΛΕΦΑΛ ΠΣΡΣΥΦΣΧΩΥΘ ΡΑΩΨΛΟΛΑΞΘ ΕΥΕ, ΠΑΦΛΡΑ ΟΕΩΞΑΔΑΧ, ΠΑΦΛΡΑΧ ΞΑΟΑΠΑΨΑΧ ΨΣΩΦΛΧΨΛΞΘ ΑΕ ΞΙΟΩΙΜΕ ΓΡΑΞΞΕ ANE Ζτοσ ίδρυςθσ: 1972 Δραςτθριότθτα: Αγορά και εκμετάλλευςθ πλοίων επιβατθγοφ ναυτιλίασ, κατάλλθλων για τθν αςφαλι μεταφορά προςϊπων και πραγμάτων ςε γραμμζσ του εςωτερικοφ και του εξωτερικοφ. Ζδρα: 25ΘΧ ΑΩΓΣΩΧΨΣΩ 17, ΨΞ:72202, ΘΦΑΞΟΕΛΣ ΞΦΘΨΘΧ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 459 Χυγγενείσ εταιρίεσ: ΑΚΘΡΑ ΑΒΕΕ, ΞΦΘΨΛΞΘ ΦΛΟΣΕΡΛΑ, MINOAN ITALIA SpA AUTOHELLAS AΟΩΟΤΞΡ ΣΡΤΡΙΣΙΜΘ & ΕΞΠΡΡΙΜΘ ΕΣΑΙΡΕΙΑ 48

50 Ζτοσ ίδρυςθσ: 1974 Δραςτθριότθτα: Ενοικιάςεισ αυτοκινιτων (Herz) Ζδρα: ΒΛΟΨΑΡΛΩΨΘ 31, ΨΞ:14564, ΞΘΦΛΧΛΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: 524 Χυγγενείσ εταιρίεσ: Sportsland SA, Autotechnica Hellas ATTICA Α.Ε. ΤΞΞΕΣΡΧΩΟ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1918 Δραςτθριότθτα: Εταιρία ςυμμετοχϊν με κφρια δραςτθριότθτα τθ ναυτιλία μζςω κυγατρικϊν εταιριϊν. (Superfast Ferries, Blue Star Ferries) Ζδρα: Ο. ΧΩΓΓΦΣΩ & ΨΣΦΒΑ 3, ΨΞ:11745, ΑΚΘΡΑ Πετοχικό κεφάλαιο: Αρικμόσ εργαηομζνων: Χυγγενείσ εταιρίεσ: Attica Premium Α.Ε., Superfast Ferries, Carnival Corporation, Blue Star Ferries, Βιβλιογραφία [4] Cronqvist, H. and Nilsson, M., «Agency Costs of Controlling Minority Shareholders,» [5] C. Oreland, «Family Control in Swedish Public Companies,» [6] « *Θλεκτρονικό+. 49

51 ΜΕΦΑΝΑΙΡ 4: ΕΞΠΕΙΡΙΜΑ ΔΕΔΡΞΕΟΑ 4.1 ΤΓΜΡΙΘ ΞΘ ΡΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΩΟ ΡΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΩΟ Χτο κεφάλαιο αυτό γίνεται θ ςφγκριςθ των αρικμοδεικτϊν των οικογενειακϊν εταιριϊν με των μθ οικογενειακϊν. Σι πίνακεσ με βάςθ τουσ οποίουσ γίνεται θ ςφγκριςθ των δεικτϊν βρίςκονται ςτο Υαράρτθμα ΑΠΡΔΡΣΙΜΡΣΘΣΑ ΕΟΕΡΓΘΣΙΜΡΤ (RETURN ON ASSETS) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ, ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ, κινοφμενοσ ςε αρνθτικζσ τιμζσ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ, μειϊνεται από 2,44 ςε -1,44. Ψο αρνθτικό πρόςθμο δείχνει γενικότερα ότι οι εταιρίεσ αυτζσ δεν ιταν αποδοτικζσ, ιδιαίτερα το Για τισ οικογενειακζσ, ο δείκτθσ αυτόσ ςθμειϊνει επίςθσ μείωςθ από 3,85 ςε 0,73. Από τα παραπάνω ςτοιχεία προκφπτει ότι θ μείωςθ ςτισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ είναι μεγαλφτερθ από αυτι ςτισ μθ οικογενειακζσ και αυτό δείχνει ότι για τισ επιχειριςεισ αυτζσ θ αποδοτικότθτα μεταβάλλεται με μεγαλφτερο ρυκμό και αυτό ςυνεπάγεται ότι επλιγθςαν από τθν κρίςθ περιςςότερο. Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν, αποτελοφμενοσ από μία και μόνο εταιρία «οικογενειακι», τθν PAPERPACK Α.Β.Ε.Ε., ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ τθσ αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ αφξθςθ από -2,31 το 2008 ςε -1,87 το 2011, διατθρϊντασ όμωσ το αρνθτικό πρόςθμο. Θ μείωςθ αυτι δείχνει ότι θ αποδοτικότθτα τθσ επιχείρθςθσ αυτισ παραμζνει αρκετά μειωμζνθ αρκετά κατά τθ περίοδο τθσ κρίςθσ. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ μειϊνεται αξιοςθμείωτα για τισ μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ από 9,61 ςε -0,48 και αποκτά αρνθτικό πρόςθμο. Θ κάκοδοσ αυτι δείχνει ότι θ αποδοτικότθτα των επιχειριςεων αυτϊν ζχει μειωκεί ςε μεγάλο βακμό κατά τθ περίοδο τθσ κρίςθσ. Για τισ οικογενειακζσ, ο δείκτθσ αυτόσ ςθμειϊνει μείωςθ από 4,28 ςε 3,27 και διατθρεί το κετικό του πρόςθμο. Θ πτϊςθ αυτι δείχνει ότι για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ θ αποδοτικότθτα μειϊνεται και αυτό ςυνεπάγεται ότι, ομοίωσ με τισ πρϊτεσ, επλιγθςαν από τθν κρίςθ. Σ κλάδοσ των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ αποτελείται μόνο από μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ ςτισ οποίεσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ ςθμειϊνει αμυδρι μείωςθ από 3,74 το 2008 ςε 3,58 το 2011, γεγονόσ που ςθμαίνει πωσ θ αποδοτικότθτα των επιχειριςεων αυτϊν παραμζνει ςχετικά ςτακερι κατά τθ περίοδο τθσ κρίςθσ και με μικρι τάςθ μείωςθσ. Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ μειϊνεται ςθμαντικά για τισ μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ από 1,17 το 2008 ςε -4,91 το 2011 και αποκτά αρνθτικό πρόςθμο. Επίςθσ, για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ θ μείωςθ είναι 50

52 ακόμα μεγαλφτερθ από 0,39 το 2008 ςε -8,23 το Σι πτϊςθ και ςτισ δφο περιπτϊςεισ δείχνει ότι το ςφνολο των επιχειριςεων ςτον κλάδο επλιγθςαν από τθν κρίςθ με τισ οικογενειακζσ να ζχουν τισ μεγαλφτερεσ απϊλειεσ. Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ μειϊνεται για τισ μθ οικογενειακζσ από 2,37 το 2008 ςε 0,88 το 2011 διατθρϊντασ το κετικό πρόςθμο. Χτισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ παρατθρείται μεγαλφτερθ μείωςθ του αρικμοδείκτθ από 4,98 το 2008 ςε -0,48 το 2011 και αποκτά αρνθτικό πρόςθμο. Θ μείωςθ αυτι δείχνει ότι οι οικογενειακζσ επιχειριςεισ επλιγθςαν περιςςότερο από τθν κρίςθ. Ψζλοσ ο κλάδοσ των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν περιλαμβάνει μόνο μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ και θ τιμι του αυξάνεται από 7,95 το 2008 ςε 8,20 το 2011 γεγονόσ που δείχνει ότι θ αποδοτικότθτα αυτϊν των επιχειριςεων αυξικθκε οριακά κατά τθν διάρκεια τθσ κρίςθσ. Χυνολικά, θ αποδοτικότθτα των μθ οικογενειακϊν επιχειριςεων για τουσ κλάδουσ αυτοφσ, από 4,55 το 2008 ςε 0,97 το 2011, ςθμείωςε οριακά μεγαλφτερθ πτϊςθ (3,58) ςε ςφγκριςθ με εκείνθ των οικογενειακϊν, από 2,44 το 2008 ςε -1,31 το 2011 (3,55). Επομζνωσ, όλεσ οι εταιρίεσ επθρεάςτθκαν αρνθτικά, ςτο διάςτθμα αυτό ΑΠΡΔΡΣΙΜΡΣΘΣΑ ΙΔΙΩΟ ΜΕΦΑΝΑΙΩΟ (RETURN ON EQUITY) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ιδίων κεφαλαίων, για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ, μειϊνεται από 5,02 το 2008 ςε - 10,31 το Θ παραπάνω κακοδικι πορεία και θ μετάβαςθ από κετικζσ ςε αρνθτικζσ πλζον τιμζσ δείχνει τθν μετατροπι των κακαρϊν κερδϊν ςε ηθμιζσ κατά τθν διάρκεια τθσ κρίςθσ. Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο αρικμοδείκτθσ αυτόσ μειϊνεται λιγότερο από 8,97 το 2008 ςε 1,08 το Θ κακοδικι αυτι πορεία δείχνει ότι τθν αφξθςθ των ηθμιϊν για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ. 51

53 Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ τθσ αποδοτικότθτασ ιδίων κεφαλαίων οριακι αφξθςθ από -11,75 το 2008 ςε -10,96 το 2011, διατθρϊντασ το αρνθτικό πρόςθμο. Θ αφξθςθ αυτι δείχνει ότι οι ηθμιζσ τθσ επιχείρθςθσ αυτισ περιορίςτθκαν οριακά κατά τθν περίοδο τθσ κρίςθσ. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ιδίων κεφαλαίων για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται ςθμαντικά από 23,92 το 2008 ςε -1,02. Θ παραπάνω πτωτικι πορεία δείχνει υψθλι μείωςθ των κακαρϊν κερδϊν κατά τθ διάρκεια τθσ κρίςθσ. Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο αρικμοδείκτθσ αυτόσ μειϊνεται από 10,83 το 2008 ςε 1,38 το Θ κακοδικι αυτι πορεία δείχνει επίςθσ ότι ςθμειϊκθκε μείωςθ των κακαρϊν κερδϊν για τισ επιχειριςεισ αυτζσ. Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ιδίων κεφαλαίων ςθμειϊνει οριακι αφξθςθ από 5,54 το 2008 ςε 5,64 το 2011, γεγονόσ που ςθμαίνει πωσ τα κακαρά κζρδθ των εταιριϊν αυτϊν παραμζνουν ςχεδόν αμετάβλθτα εν μζςω κρίςθσ. Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ιδίων κεφαλαίων ςθμειϊνει τεράςτια μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 7,53 το 2008 ςε -40,94 το Θ τεράςτια αυτι μείωςθ καταδεικνφει τθν μετατροπι των κακαρϊν κερδϊν ςε τεράςτιεσ ηθμιζσ κατά τθν διάρκεια τθσ κρίςθσ. Ανάλογα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ, ο αρικμοδείκτθσ αυτόσ παρουςιάηει μεγάλθ μείωςθ από 0,70 το 2008 ςε - 14,49 το 2011, γεγονόσ που δείχνει επίςθσ τθν μετατροπι των λίγων κερδϊν ςε ηθμιζσ ςτθν καρδιά τθσ κρίςθσ. Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ιδίων κεφαλαίων ςθμειϊνει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 7,47 το 2008 ςε 4,67 το 2011 γεγονόσ που ςυνεπάγεται τθν μείωςθ των κερδϊν εν καιρϊ κρίςθσ. Τςον αφορά τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ, θ μείωςθ του αρικμοδείκτθ είναι ςαφϊσ μεγαλφτερθ από 14,55 το 2008 ςε -0,63 το 2011 αλλάηοντασ πρόςθμο από κετικό ςε αρνθτικό.. Θ παραπάνω κακοδικι πορεία και θ μετάβαςθ από κετικζσ ςε αρνθτικζσ πλζον τιμζσ δείχνει τθν μετατροπι των κακαρϊν κερδϊν ςε ηθμιζσ κατά τθν διάρκεια τθσ κρίςθσ. Ψζλοσ για τον κλάδοσ των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ιδίων κεφαλαίων ςθμειϊνει μικρι άνοδο από 18,41 το 2008 ςε 22,29 το 2011 αυξάνοντασ τα κζρδθ των μθ οικογενειακϊν επιχειριςεων που τον απαρτίηουν. Χυνολικά, οι μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ ςθμείωςαν μεγαλφτερθ μείωςθ, από 11,32 το 2008 ςε -3,28 το 2011, από αυτι των οικογενειακϊν, από 4,66 το 2008 ςε -4,72 το 2011, όπου ο δείκτθσ τουσ ζλαβε και αρνθτικό πρόςθμο, πράγμα που ςθμαίνει πωσ μειϊκθκαν τα κακαρά τουσ κζρδθ και μετατράπθκαν ςε ηθμίεσ. 52

54 4.1.3 ΞΙΜΣΡ ΠΕΡΙΘΩΡΙΡ ΜΕΡΔΡΤ (GROSS) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ του μικτοφ περικωρίου κζρδουσ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε οριακά από 0,19 το 2008 ςε 0,18 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει ότι το μικτό οικονομικό αποτζλεςμα μεταβλικθκε, διατθροφμενο ςε κετικά επίπεδα. Σμοίωσ, ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε οριακά από 0,24 το 2008 ςε 0,23 το Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ του μικτοφ περικωρίου κζρδουσ οριακι αφξθςθ από 0,18 το 2008 ςε 0,19 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει ότι το μικτό οικονομικό αποτζλεςμα μεταβλικθκε, διατθροφμενο ςε κετικά επίπεδα. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ του μικτοφ περικωρίου κζρδουσ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται από 0,20 το 2008 ςε 0,09 το Σμοίωσ ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε οριακά από 0,48 ςε 0,45, διατθροφμενο και για τισ 2 ςε κετικζσ τιμζσ. Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ του μικτοφ περικωρίου κζρδουσ παρουςιάηει οριακι αφξθςθ από 0,55 τ ςε 0,57 το Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ του μικτοφ περικωρίου κζρδουσ παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,48 το 2008 ςε 0,41 το Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει μεγαλφτερθ μείωςθ από 0,38 το 2008 ςε 0,24 το Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ του μικτοφ περικωρίου κζρδουσ παρουςιάηει οριακι μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,04 το 2008 ςε 0,03 το Αντίκετα, για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει οριακι αφξθςθ από 0,39 το 2008 ςε 0,40 το

55 Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ του μικτοφ περικωρίου κζρδουσ παρουςιάηει μείωςθ από 0,20 το 2008 ςε 0,17 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν. Χυνολικά, οι μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ ςθμείωςαν μείωςθ του δείκτθ αυτοφ από 0,28 το 2008 ςε 0,24 το 2011 και οι οικογενειακζσ επίςθσ μείωςθ από 0,34 το 2008 ςε 0,30 το 2011, γεγονόσ που ςθμαίνει πωσ και οι δφο κατθγορίεσ επιχειριςεων επλιγθςαν εξίςου από τθν κρίςθ ΜΑΘΑΡΡ ΠΕΡΙΘΩΡΙΡ ΜΕΡΔΡΤ (NET) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ του κακαροφ περικωρίου κζρδουσ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε οριακά από 0,03 ςε 0,00 ενϊ ανάλογθ ιταν θ μείωςθ και για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,04 για το 2008 ςε 0,01 το Αυτό δείχνει ότι είναι μεγαλφτερθ θ αφξθςθ των εξόδων που δεν ςυμπεριλαμβάνονται ςτο κόςτοσ πωλθκζντων από τθν αφξθςθ των πωλιςεων. Γενικότερα, και για τα 2 είδθ εταιριϊν, μεταβλικθκε το κακαρό οικονομικό αποτζλεςμα και κινείται ςτο επίπεδο του μθδενόσ, πλζον και για τα 2, τιμζσ. Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ του κακαροφ περικωρίου κζρδουσ οριακι αφξθςθ από -0,03 το 2008 ςε -0,02 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει ότι το κακαρό οικονομικό αποτζλεςμα δεν μεταβλικθκε, διατθροφμενο ςε αρνθτικά επίπεδα. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ του κακαροφ περικωρίου κζρδουσ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται από 0,01 το 2008 ςε -0,13 το Σμοίωσ ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε επίςθσ από 0,17 ςε 0,13, διατθροφμενο μόνο για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ ςε κετικζσ τιμζσ. 54

56 Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ του κακαροφ περικωρίου κζρδουσ παρουςιάηει οριακι μείωςθ από 0,14 τ ςε 0,13 το Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ του κακαροφ περικωρίου κζρδουσ παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,01 το 2008 ςε -0,20 το Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει μεγαλφτερθ μείωςθ από 0,01 το 2008 ςε -0,25 το Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ του κακαροφ περικωρίου κζρδουσ δεν υπάρχουν διακζςιμα ςτοιχεία για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ παρά μόνο για τθν εταιρεία ΦΕΒΣΝΟ Α.Ε.Ε.Υ όπου παραμζνει ςτακερόσ με τιμι 0,00. Αντίκετα, για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει οριακι μείωςθ από 0,05 το 2008 ςε 0,03 το Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ του κακαροφ περικωρίου κζρδουσ παρουςιάηει οριακι μείωςθ από 0,09 το 2008 ςε 0,07 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν. Χυνολικά, τόςο οι μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όςο και οι οικογενειακζσ παρζμειναν ςτθν ίδια τιμι του δείκτθ αυτοφ που είναι 0,05 το 2008 ςε -0,02 το 2011, γεγονόσ που ςθμαίνει πωσ και οι δφο κατθγορίεσ επιχειριςεων επλιγθςαν εξίςου από τθν κρίςθ ΜΤΜΝΡΦΡΡΙΑΜΘ ΣΑΧΤΣΘΣΑ ΕΟΕΡΓΘΣΙΜΡΤ (TOTAL ASSETS) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ ενεργθτικοφ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε οριακά από 0,91 ςε 0,71 ενϊ ανάλογθ ιταν θ μείωςθ και για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,85 για το 2008 ςε 0,73 το Θ μείωςθ αυτι δείχνει πωσ το κεφάλαιο που επενδφκθκε ςτο 55

57 κυκλοφοροφν ενεργθτικό δεν πραγματοποίθςε οφτε 1 κφκλο περιςτροφισ ςε 1 ζτοσ, που ςθμαίνει χαμθλι παραγωγικότθτα κεφαλαίου και για τισ δφο κατθγορίεσ εταιρειϊν. Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ ενεργθτικοφ οριακι αφξθςθ από 0,76 το 2008 ςε 0,89 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει ότι το κεφάλαιο που επενδφκθκε ςτο κυκλοφοροφν ενεργθτικό πραγματοποίθςε μεγαλφτερθ διάρκεια αλλά και πάλι οφτε ζνα κφκλο περιςτροφισ ςε διάςτθμα ενόσ ζτουσ, που ςθμαίνει ότι διατθρικθκε θ χαμθλι παραγωγικότθτα κεφαλαίου. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ ενεργθτικοφ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται οριακά από 2,43 το 2008 ςε 2,04 το 2011 πραγματοποιϊντασ δφο κφκλουσ περιςτροφισ ςτθν διάρκεια του ενόσ ζτουσ. Αντιςτρόφωσ, ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ παρζμεινε ςτακερόσ από 0,59 ςε 0,59, που ςθμαίνει ότι ςτθν διάρκεια του ενόσ ζτουσ δεν πραγματοποίθςε οφτε ζνα κφκλο περιςτροφισ! Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ ενεργθτικοφ παρζμεινε ςε χαμθλά επίπεδα παρουςιάηοντασ οριακι μείωςθ από 0,33 τ ςε 0,25 το Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ ενεργθτικοφ παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,94 το 2008 ςε 0,72 το Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει μείωςθ από 0,50 το 2008 ςε 0,35 το Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ ενεργθτικοφ παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 8,77 το 2008 ςε 7,30 το 2011, διατθρϊντασ υψθλι τθν παραγωγικότθτα του κεφαλαίου. Αντίκετα, για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει οριακι μείωςθ από 1,20 το 2008 ςε 0,82 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει χαμθλι παραγωγικότθτα κεφαλαίου και μπελάδεσ για αυτι τθν κατθγορία εταιριϊν. Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ ενεργθτικοφ παρουςιάηει οριακι αφξθςθ από 0,86 το 2008 ςε 0,92 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν. Χυνολικά, οι μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ ςθμείωςαν μείωςθ του δείκτθ αυτοφ από 2,37 το 2008 ςε 1,99 το 2011, γεγονόσ που ςθμαίνει ότι διατιρθςαν τθν παραγωγικότθτα του κεφαλαίου τουσ. Αντίκετα, οι οικογενειακζσ επιχειριςεισ ςθμείωςαν μείωςθ του δείκτθ αυτοφ από 0,78 το 2008 ςε 0,68 το 2011, διατθρϊντασ τθν τιμι του δείκτθ κάτω από τθν μονάδα και κατ επζκταςθ τθν χαμθλι παραγωγικότθτα. 56

58 4.1.6 ΜΤΜΝΡΦΡΡΙΑΜΘ ΣΑΧΤΣΘΣΑ ΠΑΓΙΡΤ ΕΟΕΡΓΘΣΙΜΡΤ (FIXED ASSETS) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ πάγιου ενεργθτικοφ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε οριακά από 2,46 ςε 1,71 ενϊ ανάλογθ ιταν θ μείωςθ και για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 2,16 για το 2008 ςε 1,71 το Θ μείωςθ αυτι δείχνει ότι οι εταιρείεσ χρθςιμοποιοφν περιςςότερα πάγια για τθ δθμιουργία του ςυγκεκριμζνου φψουσ πωλιςεων. Επίςθσ, δείχνει ότι ενδεχομζνωσ ςθμειϊκθκε υπερπαγιοποίθςθ του κλάδου. Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ πάγιου ενεργθτικοφ αφξθςθ από 1,67 το 2008 ςε 2,69 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει ότι θ εταιρεία χρθςιμοποιεί λιγότερα πάγια για τθ δθμιουργία του ςυγκεκριμζνου φψουσ πωλιςεων. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ πάγιου ενεργθτικοφ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται ςχεδόν ςτο ιμιςυ από 4,63 το 2008 ςε 2,50 το Αντιςτρόφωσ, ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ πραγματοποίθςε οριακι αφξθςθ από 1,22 ςε 1,26. Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ πάγιου ενεργθτικοφ παρζμεινε ςε χαμθλά επίπεδα παρουςιάηοντασ οριακι μείωςθ από 0,49 τ ςε 0,40 το Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ ενεργθτικοφ παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 3,77 το 2008 ςε 2,13 το Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει μικρότερθ μείωςθ από 0,90 το 2008 ςε 0,61 το Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ πάγιου ενεργθτικοφ παρουςιάηει μεγάλθ μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 24,47 το 2008 ςε 14,32 το 2011, παρουςιάηοντασ μικρι αφξθςθ ςτθν χριςθ παγίων. Επίςθσ, για 57

59 τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει εξίςου μείωςθ από 5,50 το 2008 ςε 2,39 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει τθν αφξθςθ ςτθν χριςθ παγίων. Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ πάγιου ενεργθτικοφ παρουςιάηει μεγάλθ αφξθςθ από 2,91 το 2008 ςε 7,29 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν και ςθμαίνει τθν απαλλαγι από μεγάλου μζρουσ παγίων. Χυνολικά, τόςο οι μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ ςθμείωςαν μείωςθ του δείκτθ αυτοφ από 6,49 το 2008 ςε 4,73 το 2011, όςο και οι οικογενειακζσ επιχειριςεισ ςθμείωςαν μείωςθ του δείκτθ αυτοφ από 2,29 το 2008 ςε 1,73 το ΜΤΜΝΡΦΡΡΙΑΜΘ ΣΑΧΤΣΘΣΑ ΜΤΜΝΡΦΡΡΡΤΟΣΡ ΕΟΕΡΓΘΣΙΜΡΤ (CURRENT ASSETS) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε οριακά από 1,67 ςε 1,42. Υαρομοίωσ, ο αρικμοδείκτθσ αυτόσ μειϊκθκε για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 1,69 ςε 1,53. Χυνεπϊσ, μειϊκθκαν οι πωλιςεισ τθσ επιχείρθςθσ ι αυξικθκε το κυκλοφοροφν ενεργθτικό. Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ οριακι μείωςθ από 1,38 το 2008 ςε 1,34 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει ότι οι πωλιςεισ τθσ εταιρεία ζμειναν οριακά ςτακερζσ ι ότι αυξικθκε ανεπαίςκθτα το κυκλοφοροφν ενεργθτικό. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ αυξάνεται κατά ζνα μεγάλο ποςοςτό από 7,75 το 2008 ςε 12,70 το Αντιςτρόφωσ, ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ πραγματοποίθςε μείωςθ από 1,59 ςε 1,33. 58

60 Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ παρζμεινε ςε χαμθλά επίπεδα παρουςιάηοντασ μείωςθ από 1,38 τ ςε 0,92 το Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 1,47 το 2008 ςε 1,26 το Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει μικρότερθ μείωςθ από 1,16 το 2008 ςε 0,86 το Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ παρουςιάηει μεγάλθ μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 13,66 το 2008 ςε 14,88 το 2011, παρουςιάηοντασ μικρι αφξθςθ ςτισ πωλιςεισ ι μικρι μείωςθ ςτο κυκλοφοροφν ενεργθτικό. Επίςθσ, για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει μείωςθ από 1,82 το 2008 ςε 1,27 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει τθν μείωςθ των πωλιςεων ι τθν μικρι αφξθςθ του κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ. Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ τθσ κυκλοφοριακισ ταχφτθτασ κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ παρουςιάηει οριακι αφξθςθ από 1,49 το 2008 ςε 1,52 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν και ςθμαίνει τθν οριακι αφξθςθ των πωλιςεων ι τθν οριακι μείωςθ του κυκλοφοροφντοσ ενεργθτικοφ. Χυνολικά, οι μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ ςθμείωςαν μικρι άνοδο από 4,57 ςε 5,45 ενϊ οι οικογενειακζσ μικρι πτϊςθ από 1,53 ςε 1,26. 59

61 4.1.8 ΣΡΕΧΡΤΑ ΡΕΤΣΡΣΘΣΑ (CURRENT RATIO) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ τρζχουςασ ρευςτότθτασ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε από 2,10 ςε 1,93. Αντικζτωσ, ο αρικμοδείκτθσ αυτόσ αυξικθκε και για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 1,53 ςε 1,91. Ψόςο ςτισ μθ οικογενειακζσ όςο και ςτισ οικογενειακζσ θ τιμι του δείκτθ είναι μεγαλφτερθ από τθ μονάδα, οπότε το περικϊριο αςφαλείασ για τθν αντιμετϊπιςθ των βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων τθσ επιχείρθςθσ κεωρείται μεγαλφτερο (το περικϊριο αςφαλείασ είναι μεγαλφτερο, δθλαδι μπορεί πιο εφκολα να ικανοποιιςει τισ υποχρεϊςεισ τθσ θ επιχείρθςθ). Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ τθσ τρζχουςασ ρευςτότθτασ οριακι μείωςθ από 2,73 το 2008 ςε 2,68 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει ότι αφοφ ο δείκτθσ παραμζνει κατά πολφ πάνω από τθν μονάδα, τότε το περικϊριο αςφαλείασ για τθν αντιμετϊπιςθ των βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων τθσ επιχείρθςθσ κεωρείται μεγάλο. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ τθσ τρζχουςασ ρευςτότθτασ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται από 1,61 το 2008 ςε 0,99 το 2011 παίρνοντασ τιμι οριακά κάτω από τθν μονάδα που ςθμαίνει ότι το περικϊριο αςφαλείασ για τθν αντιμετϊπιςθ των βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων τθσ επιχείρθςθσ κεωρείται οριακό αποδεκτό. Αντιςτρόφωσ, ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ πραγματοποίθςε αφξθςθ από 2,21 το 2008ςε 2,31 το 2011 παραμζνοντασ πάνω από τθν μονάδα. Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ τθσ τρζχουςασ ρευςτότθτασ πραγματοποίθςε μικρι μείωςθ από 1,70 τo 2008 ςε 1,65 το 2011 παραμζνοντασ πάνω από τθν μονάδα. Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ τρζχουςασ ρευςτότθτασ παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 1,02 το 2008 ςε 0,69 το 2011, παίρνοντασ τιμι μικρότερθ τθσ μονάδασ. Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει μικρότερθ μείωςθ από 2,16 το 2008 ςε 1,40 το 2011, παραμζνοντασ αιςκθτά πάνω από τθν μονάδα. Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ τθσ τρζχουςασ ρευςτότθτασ παρουςιάηει μεγάλθ μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 1,20 το 2008 ςε 0,76 το 2011, παρουςιάηοντασ μείωςθ ςτθν τιμι του δείκτθ να διαμορφϊνει τιμι μικρότερθ τθσ μονάδασ. Αντικζτωσ, για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει οριακι αφξθςθ από 1,82 το 2008 ςε 1,86 το 2011, παραμζνοντασ πάνω από τθν μονάδα και διαςφαλίηοντασ το περικϊριο αςφαλείασ για τθν αντιμετϊπιςθ των βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων των επιχειριςεων του κλάδου. Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ τθσ τρζχουςασ ρευςτότθτασ παρουςιάηει μείωςθ από 2,07 το 2008 ςε 1,76 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν και ςθμαίνει ότι αφοφ ο δείκτθσ παραμζνει κατά πολφ πάνω από τθν μονάδα, τότε το περικϊριο αςφαλείασ για τθν αντιμετϊπιςθ των βραχυπρόκεςμων υποχρεϊςεων τθσ επιχείρθςθσ κεωρείται μεγάλο. Χυνολικά, τόςο οι μθ οικογενειακζσ (ςε μεγαλφτερο βακμό) όςο και οι οικογενειακζσ εταιρίεσ ςθμείωςαν μείωςθ του δείκτθ αυτοφ τθσ τρζχουςασ ρευςτότθτασ, αλλά 60

62 παρζμειναν πάνω από τθν μονάδα. Αυτό το γεγονόσ είναι αρκετά ενκαρρυντικό μιασ και απεικονίηει τθν ικανότθτα τθσ επιχείρθςθσ να ανταποκρίνεται ςτισ βραχυπρόκεςμεσ υποχρεϊςεισ ΤΟΡΝΡ ΔΑΟΕΙΩΟ/ΤΟΡΝΡ ΜΕΦΑΝΑΙΩΟ (TOTAL DEBT/EQUITY) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ του ςυνόλου δανείων/ςφνολο κεφαλαίων για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ αυξικθκε από 28,42 το 2008ςε 33,59 το Αντίκετα, ο αρικμοδείκτθσ αυτόσ, μειϊκθκε για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 32,05 το 2008 ςε 28,52 το Σ δείκτθσ αυτόσ δείχνει τθ ςχζςθ του ςυνόλου των κεφαλαίων προσ τα ξζνα κεφάλαια μιασ επιχείρθςθσ και όςο μεγαλφτεροσ είναι, τόςο πιο υπερχρεωμζνθ είναι θ επιχείρθςθ αυτι. Επομζνωσ, οι μεν μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ ελαφρϊσ επλιγθςαν ενϊ οι οικογενειακζσ παρουςίαςαν μικρι βελτίωςθ. Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ του ςυνόλου δανείων/ςφνολο κεφαλαίων οριακι μείωςθ από 62,61 το 2008 ςε 65,59 το 2011, πράγμα που ςθμαίνει ότι αφοφ ο δείκτθσ μεγάλωςε, τότε ο κλάδοσ αυτόσ χρεϊκθκε παραπάνω κατά τθν υπό εξζταςθ χρονικι περίοδο. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ του ςυνόλου δανείων/ςφνολο κεφαλαίων για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται από 36,60 το 2008 ςε 31,42 το Αντιςτρόφωσ, ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ πραγματοποίθςε αφξθςθ από 25,92 το 2008ςε 26,41 το Ψα αποτελζςματα αυτά δείχνουν ότι οι μεν μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ παρουςίαςαν μικρι βελτίωςθ ενϊ οι οικογενειακζσ παρουςίαςαν μικρι επιδείνωςθ. Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ του ςυνόλου δανείων/ςφνολο κεφαλαίων πραγματοποίθςε μικρι μείωςθ από 18,13 τo 2008 ςε 19,19 το 2011 παρουςιάηοντασ μικρι επιδείνωςθ. 61

63 Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ του ςυνόλου δανείων/ςφνολο κεφαλαίων παρουςιάηει αφξθςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 37,42 το 2008 ςε 46,60 το 2011, παρουςιάηοντασ επιδείνωςθ. Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει αφξθςθ από 14,61 το 2008 ςε 23,00 το 2011, παρουςιάηοντασ επίςθσ επιδείνωςθ. Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ του ςυνόλου δανείων/ςφνολο κεφαλαίων παρουςιάηει μεγάλθ αφξθςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 22,63 το 2008 ςε 33,35 το Αναλόγωσ, για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει μικρότερθ αφξθςθ από 28,66 το 2008 ςε 30,31 το Επομζνωσ, και για τισ δφο κατθγορίεσ επιχειριςεων εξάγεται το ςυμπζραςμα ότι επλιγθςαν ςτο ίδιο χρονικό διάςτθμα. Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ του ςυνόλου δανείων/ςφνολο κεφαλαίων παρουςιάηει μείωςθ από 9,88 το 2008 ςε 6,70 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν και ςθμαίνει ότι αφοφ ο δείκτθσ μειϊκθκε άρα παρουςίαςαν μικρι βελτίωςθ. Χυνολικά, παρατθρείται αφξθςθ από 25,51 ςε 28,47 για τισ μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ και επίςθσ αφξθςθ από 32,77 ςε 34,77 για τισ οικογενειακζσ. Τλεσ επομζνωσ επλιγθςαν από τθν κρίςθ ΞΑΜΡΡΠΡΡΘΕΞΑ ΜΕΦΑΝΑΙΑ/ΠΑΓΙΡ ΕΟΕΡΓΘΣΙΜΡ (LONG-TERM CAPITAL/FIXED ASSETS) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ δανειακισ επιβάρυνςθσ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε από 1,65 το 2008ςε 1,26 το Αντικζτωσ, ο αρικμοδείκτθσ αυτόσ αυξικθκε οριακά για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 1,47 το 2008 ςε 1,49 το Σ αρικμοδείκτθσ αυτόσ δείχνει ςε ποιο βακμό το πάγιο ενεργθτικό μιασ επιχείρθςθσ χρθματοδοτείται από κεφάλαια μακράσ 62

64 διάρκειασ. Ψόςο ςτισ μθ οικογενειακζσ όςο και ςτισ οικογενειακζσ θ τιμι του δείκτθ είναι μεγαλφτερθ από τθ μονάδα, οπότε θ δανειακι επιβάρυνςθ είναι μικρότερθ ι ςχεδόν ίςθ το 2011 ςε ςχζςθ με το Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ τθσ δανειακισ επιβάρυνςθσ αφξθςθ από 1,76 το 2008 ςε 2,26 το 2011 οπότε θ δανειακι επιβάρυνςθ είναι μικρότερθ το 2011 ςε ςχζςθ με το Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ τθσ δανειακισ επιβάρυνςθσ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται από 1,26 το 2008 ςε 0,99 το Αντιςτρόφωσ, ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ πραγματοποίθςε αφξθςθ από 1,24 το 2008 ςε 1,28 το Ψα αποτελζςματα αυτά δείχνουν ότι οι μεν μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ παρουςίαςαν μεγαλφτερθ δανειακι επιβάρυνςθ ενϊ οι οικογενειακζσ παρουςίαςαν μικρότερθ δανειακι επιβάρυνςθ. Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ τθσ δανειακισ επιβάρυνςθσ πραγματοποίθςε μικρι μείωςθ από 1,28 τo 2008 ςε 1,21 το Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ τθσ δανειακισ επιβάρυνςθσ παρουςιάηει μεγάλθ μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 1,34 το 2008 ςε 0,55 το 2011, παίρνοντασ τιμι μικρότερθ τθσ μονάδασ οπότε και θ δανειακι επιβάρυνςθ είναι πολφ μικρι. Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει μικρι μείωςθ από 1,41 το 2008 ςε 1,21 το 2011, παρουςιάηοντασ επίςθσ μικρότερθ δανειακι επιβάρυνςθ. Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ τθσ δανειακισ επιβάρυνςθσ παρουςιάηει μεγάλθ μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 1,30 το 2008 ςε 0,70 το Αναλόγωσ, για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει μείωςθ από 2,32 το 2008 ςε 1,82 το Επομζνωσ, και για τισ δφο κατθγορίεσ επιχειριςεων εξάγεται το ςυμπζραςμα ότι θ δανειακι τουσ επιβάρυνςθ ιταν μικρότερθ. Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ τθσ δανειακισ επιβάρυνςθσ παρουςιάηει αφξθςθ από 2,08 το 2008 ςε 3,55 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν και ςθμαίνει ότι θ δανειακι επιβάρυνςθ για αυτζσ τισ εταιρείεσ είναι μεγαλφτερθ. Χυνολικά, παρατθρείται μείωςθ από 1,48 ςε 1,38 για τισ μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ και οριακι μείωςθ από 1,64 ςε 1,61 για τισ οικογενειακζσ. 63

65 ΚΔΙΑ ΜΕΦΑΝΑΙΑ / ΠΑΓΙΡ ΕΟΕΡΓΘΣΙΜΡ (EQUITY/FIXED ASSETS) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ ίδιων κεφαλαίων/πάγιο ενεργθτικό για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊκθκε από 1,17 ςε 0,96. Αντικζτωσ, ο αρικμοδείκτθσ αυτόσ αυξικθκε για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 1,06 ςε 1,15. Για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ θ τιμι του δείκτθ είναι οριακά μικρότερθ τθσ μονάδασ και αυτό ςυνεπάγεται ότι οι επιχειριςεισ χρθματοδοτοφν το πάγιο ενεργθτικό τουσ από τα ίδια κεφάλαια και όχι μζςω δανειςμοφ Τςον αφορά τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ θ τιμι του δείκτθ είναι μεγαλφτερθ από τθ μονάδα, άρα τα μακράσ διάρκειασ πάγια περιουςιακά ςτοιχεία τθσ επιχείρθςθσ χρθματοδοτοφνται από μακροπρόκεςμα κεφάλαια, όπωσ είναι το μετοχικό κεφάλαιο, και κατά ςυνζπεια τα μακροπρόκεςμα κεφάλαια δεν επαρκοφν για παραπάνω επενδφςεισ των επιχειριςεων. Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ ίδιων κεφαλαίων/πάγιο ενεργθτικό αφξθςθ από 0,44 το 2008 ςε 0,51 το 2011 αλλά θ τιμι του δείκτθ παρζμεινε μικρότερθ τθσ μονάδασ. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ ίδιων κεφαλαίων/πάγιο ενεργθτικό για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται από 0,76 το 2008 ςε 0,66 το Αναλόγωσ, ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ πραγματοποίθςε οριακι μείωςθ από 0,75 το 2008 ςε 0,73 το Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ ίδιων κεφαλαίων/πάγιο ενεργθτικό πραγματοποίθςε μικρι μείωςθ από 0,89 τo 2008 ςε 0,78 το Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ ίδιων κεφαλαίων/πάγιο ενεργθτικό παρουςιάηει μεγάλθ μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,63 το 2008 ςε 0,19 το Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει μικρότερθ μείωςθ από 1,20 το 2008 ςε 0,96 το 2011, λαμβάνοντασ τιμι επίςθσ μικρότερθ τθσ μονάδοσ. 64

66 Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ ίδιων κεφαλαίων/πάγιο ενεργθτικό παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,85 το 2008 ςε 0,37 το Αναλόγωσ, για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει μείωςθ από 1,67 το 2008 ςε 1,49 το 2011 παραμζνοντασ όμωσ θ τιμι του μεγαλφτερθ τθσ μονάδοσ. Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ ίδιων κεφαλαίων/πάγιο ενεργθτικό παρουςιάηει αφξθςθ από 1,51 το 2008 ςε 2,79 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν και ςθμαίνει ότι τα μακράσ διάρκειασ πάγια περιουςιακά ςτοιχεία τθσ επιχείρθςθσ χρθματοδοτοφνται από μακροπρόκεςμα κεφάλαια, όπωσ είναι το μετοχικό κεφάλαιο, και κατά ςυνζπεια τα μακροπρόκεςμα κεφάλαια δεν επαρκοφν για παραπάνω επενδφςεισ των επιχειριςεων. Χυνολικά, παρατθρείται ςχεδόν ςτακερι τιμι από 0,97 το 2008ςε 0,96 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ και επίςθσ ςχεδόν ςτακερι τιμι από 1,02 το 2008 ςε 0,97 το 2011 για τισ οικογενειακζσ. Σ αρικμοδείκτθσ αυτόσ αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο χρθματοδοτοφνται οι πάγιεσ επενδφςεισ μιασ επιχείρθςθσ. Υαρατθροφμε ότι ο μζςοσ όροσ των μθ οικογενειακϊν εταιριϊν, αν και μειϊκθκε, παραμζνει οριακά κάτω τθ μονάδα κάτι που ςυνεπάγεται ότι το κεφάλαιο που χρθςιμοποιικθκε για τθν αφξθςθ του επενδυμζνου παγίου κεφαλαίου τθσ επιχείρθςθσ αντλικθκε, κατά το μεγαλφτερο ποςοςτό του, από ξζνα κεφάλαια ΜΑΘΑΡΡ ΜΕΦΑΝΑΙΡ ΜΙΟΘΘ /ΜΤΜΝΡΦΡΡΡΤΟ ΕΟΕΡΓΘΣΙΜΡ (NET WORKING CAPITAL/CURRENT ASSETS) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ ο αρικμοδείκτθσ κακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ/κυκλοφοροφν ενεργθτικό, για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ, μειϊκθκε από 0,35 ςε 0,15. Ενϊ αντιςτρόφωσ, ο αρικμοδείκτθσ αυτόσ αυξικθκε οριακά για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,30 ςε 0,36. 65

67 Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ κακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ/κυκλοφοροφν ενεργθτικό ςτακερι τάςθ με τιμι 0,63 τόςο για το 2008 όςο και για το Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ κακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ/κυκλοφοροφν ενεργθτικό για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ μειϊνεται από 0,23 το 2008 ςε -0,29 το Αντικζτωσ, ο ίδιοσ αρικμοδείκτθσ για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ πραγματοποίθςε αφξθςθ από 0,37 το 2008 ςε 0,43 το Για τον κλάδο των υπθρεςιϊν κοινισ ωφελείασ, που αποτελείται από μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ, ο αρικμοδείκτθσ κακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ/κυκλοφοροφν ενεργθτικό πραγματοποίθςε μικρι αφξθςθ από 0,24 τo 2008 ςε 0,28 το Για τον κλάδο των μζςων ενθμζρωςθσ ο αρικμοδείκτθσ κακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ/κυκλοφοροφν ενεργθτικό παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από -0,10 το 2008 ςε -0,48 το 2011 και θ τιμι του παραμζνει με αρνθτικό πρόςθμο. Ανάλογα είναι τα αποτελζςματα για τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ όπου ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ παρουςιάηει μείωςθ από 0,50 το 2008 ςε 0,27 το 2011, λαμβάνοντασ τιμι με κετικό πρόςθμο. Για τον κλάδο του εμπορίου ο αρικμοδείκτθσ κακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ/κυκλοφοροφν ενεργθτικό παρουςιάηει μείωςθ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ από 0,16 το 2008 ςε - 0,31 το Τςον αφορά τισ οικογενειακζσ επιχειριςεισ του κλάδου, θ τιμι του δείκτθ παρουςιάηει οριακι μείωςθ από 0,41 το 2008 ςε 0,40 το Ψζλοσ για τον κλάδο των καταςκευϊν & υλικϊν καταςκευϊν ο αρικμοδείκτθσ κακαρό κεφάλαιο κίνθςθσ/κυκλοφοροφν ενεργθτικό παρουςιάηει αφξθςθ από 0,51 το 2008 ςε 0,42 το 2011 για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ που τον απαρτίηουν. Χυνολικά, για μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ ο δείκτθσ αυτόσ ςθμείωςε μείωςθ από 0,23 ςε - 0,04 όπωσ και για τισ οικογενειακζσ από 0,44 ςε 0,42. Για τισ μεν πρϊτεσ απαιτοφνται πλζον ελαφρϊσ περιςςότερα κεφάλαια μεγάλθσ διάρκειασ ενϊ για τισ δεφτερεσ λιγότερα. Ψο κεφάλαιο κίνθςθσ αφορά ςε εκείνο το χρθματικό ποςό που πρζπει να δεςμευτεί προκειμζνου να εξαςφαλιςτεί θ εφρυκμθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ ςτισ ςυνκικεσ που επικρατοφν ςτθν αγορά. Υιο ςυγκεκριμζνα, το κεφάλαιο κίνθςθσ μπορεί να αφορά αποκζματα πρϊτων υλϊν και ζτοιμων προϊόντων, αλλά και πιςτϊςεισ προσ τουσ πελάτεσ. Από τθν άλλθ, το κυκλοφοροφν ενεργθτικό αφορά όλα τα περιουςιακά ςτοιχεία τθσ επιχείρθςθσ μικρισ διάρκειασ, όπωσ είναι τα αποκζματα, οι απαιτιςεισ και τα διακζςιμα. Χτθν πράξθ, το κυκλοφοροφν ενεργθτικό ταυτίηεται με το κεφάλαιο κίνθςθσ. Σ δείκτθσ αυτόσ κα πρζπει να κινείται ςε κετικά επίπεδα. 66

68 4.2 ΤΓΜΡΙΘ ΞΘ ΡΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΕ - ΡΙΜΡΓΕΟΕΙΑΜΕ Β Χτθ ςφγκριςθ των αρικμοδεικτϊν ανάμεςα ςτισ μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ και ςτισ οικογενειακζσ Β κα ςυγκρίνουμε τουσ κλάδουσ των «ΒΛΣΠΘΧΑΡΛΞΩΡ ΥΦΣΝΣΡΨΩΡ & ΩΥΘΦΕΧΛΩΡ», «ΣΦΓΑΡΛΧΠΩΡ», «ΨΑΛΔΛΩΡ & ΑΡΑΨΩΧΘΧ», «ΩΥΘΦΕΧΛΩΡ ΞΣΛΡΘΧ ΩΦΕΟΕΛΑΧ», «ΠΕΧΩΡ ΕΡΘΠΕΦΩΧΘΧ», «ΕΠΥΣΦΛΣΩ» και «ΞΑΨΑΧΞΕΩΩΡ & ΩΟΛΞΩΡ ΞΑΨΑΧΞΕΩΩΡ». Σι αντίςτοιχοι πίνακεσ βρίςκονται ςτο Υαράρτθμα ΑΠΡΔΡΣΙΜΡΣΘΣΑ ΕΟΕΡΓΘΣΙΜΡΤ (RETURN ON ASSETS) Για τον κλάδο βιομθχανικά προϊόντα & υπθρεςίεσ, ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ, κινοφμενοσ ςε αρνθτικζσ τιμζσ για τισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ, μειϊνεται από 2,44 ςε -1,44. Ψο αρνθτικό πρόςθμο δείχνει γενικότερα ότι οι εταιρίεσ αυτζσ δεν ιταν αποδοτικζσ, ιδιαίτερα το Για τισ οικογενειακζσ Β, ο δείκτθσ αυτόσ ςθμειϊνει επίςθσ μείωςθ από 3,47 ςε 0,94. Από τα παραπάνω ςτοιχεία προκφπτει ότι θ μείωςθ ςτισ μθ οικογενειακζσ επιχειριςεισ είναι μεγαλφτερθ από αυτι ςτισ μθ οικογενειακζσ και αυτό δείχνει ότι για τισ επιχειριςεισ αυτζσ θ αποδοτικότθτα μεταβάλλεται με μεγαλφτερο ρυκμό και αυτό ςυνεπάγεται ότι επλιγθςαν από τθν κρίςθ περιςςότερο. Σ κλάδοσ των οργανιςμϊν, αποτελοφμενοσ από μία και μόνο εταιρία «οικογενειακι Β», τθν PAPERPACK Α.Β.Ε.Ε., ςθμείωςε για τον αρικμοδείκτθ τθσ αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ αφξθςθ από -2,31 το 2008 ςε -1,87 το 2011, διατθρϊντασ όμωσ το αρνθτικό πρόςθμο. Θ μείωςθ αυτι δείχνει ότι θ αποδοτικότθτα τθσ επιχείρθςθσ αυτισ παραμζνει αρκετά μειωμζνθ αρκετά κατά τθ περίοδο τθσ κρίςθσ. Για τον κλάδο των ταξιδιϊν & αναψυχισ ο αρικμοδείκτθσ τθσ αποδοτικότθτασ ενεργθτικοφ μειϊνεται αξιοςθμείωτα για τισ μθ οικογενειακζσ εταιρίεσ από 9,61 ςε -0,48 και αποκτά 67