ΠΔΡΗΛΖΦΖ θνπφο ηνπ παξφληνο είλαη λα δηεξεπλήζεη ηηο αξρέο, ηνπο φξνπο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ θαζηζηνχλ εθαξκνζηέα ηελ ππνδνκή δηθηχνπ πνδειάηνπ ζε

Transcript

1 ΠΔΡΗΛΖΦΖ θνπφο ηνπ παξφληνο είλαη λα δηεξεπλήζεη ηηο αξρέο, ηνπο φξνπο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ θαζηζηνχλ εθαξκνζηέα ηελ ππνδνκή δηθηχνπ πνδειάηνπ ζε κία πφιε. Παξνπζηάδνληαη νη βαζηθέο πνιηηηθέο θαζψο θαη νη επηζηεκνληθέο θαη ζρεδηαζηηθέο ιχζεηο πνπ απαηηνχληαη, ηφζν απφ ηελ ζεσξεηηθή ηνπο πιεπξά φζν θαη απφ ηελ πξαθηηθή ηνπο, κέζσ επηηπρεκέλσλ ζπζηεκάησλ θαη πξαθηηθψλ. Σέινο κέζα απφ κία εμέηαζε θαη ηεο ειιεληθήο πξαγκαηηθφηεηαο δηεμάγνληαη ζπκπεξάζκαηα θαη πξννπηηθέο γηα ηελ πεξαηηέξσ πξνψζεζε ηνπ δηθηχνπ πνδειάηνπ, πάληα σο κέξνπο ηεο πνιηηηθήο ηεο αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο γηα κηα βηψζηκε πφιε.

2 ABSTRACT This paper aims to study the principles, the terms and the conditions that make a bicycle net infrastructure applicable on a city. Thus, the main policies as well as the scientific and designing solutions are presented through successful examples and practices, in a theoretical and also a practical point of view. Finally, through a study of the Greek reality, conclusions and perspectives are being made in terms of the urban mobility and sustainable city policy.

3 ΔΗΑΓΧΓΖ Σα ηειεπηαία ρξφληα βηψλεηαη απφ φινπο κηα ζπλερήο ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο δσήο. Ο αηψλαο ησλ δηεθδηθήζεσλ θαη ησλ θαηαθηήζεσλ ζηελ πνιηηηθή θαη ηελ επηζηήκε πέξαζε θαη έθεξε έλαλ λέν φπνπ δεηνχκελν είλαη ε επηβίσζε. Κιηκαηηθέο αιιαγέο, ελεξγεηαθέο θξίζεηο, νηθνλνκηθή χθεζε θαη αλεξγία, βξίζθνπλ εθαηνκκχξηα αλζξψπσλ ζπλσζηηζκέλνπο ζε πφιεηο θαη ρηίζκαηα πνπ θαθνγεξλάλε ιφγσ ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο, ζηηβαγκέλνπο θαη αθηλεηνπνηεκέλνπο ζε νρήκαηα επί ηεο αζθάιηνπ, ρσξίο λα κπνξνχλ λα πάξνπλ αλάζα θπξηνιεθηηθά ιφγσ ηεο πςειήο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο εληφο πφιεο αιιά θαη κεηαθνξηθά ιφγσ ηνπ απμεκέλνπ άγρνπο πνπ δεκηνπξγεί απηή ε θαηάζηαζε. Δίλαη ε πξψηε θνξά πνπ κηα ηέηνηα θαηάζηαζε δελ θάλεη δηαθξίζεηο αλάκεζα ζε πνιίηεο πςειήο θαη ρακειήο εηζνδεκαηηθήο ηάμεο νχηε θαλ αλάκεζα ζε πνιίηεο αλεπηπγκέλσλ ή ππναλάπηπθησλ πφιεσλ. Έηζη έγηλε γεληθφ αίηεκα ε αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ζηηο πφιεηο. Σν αίηεκα απηφ κεηεμειίρζεθε εθηφο ησλ άιισλ θαη ζε θίλεκα (νηθνινγηθφ) θαη ζήκεξα βξίζθεηαη ζηα επίζεκα ηξαπέδηα πνιηηηθψλ θαη επηζηεκφλσλ σο Βηψζηκε Πφιε. ήκεξα ζηηο κεγάιεο πφιεηο, ηηο βαζηθέο εζηίεο δσήο θαη παξαγσγήο, ην δεηνχκελν είλαη λα δεκηνπξγεζνχλ βηψζηκεο ζπλζήθεο επηβίσζεο κέζα απφ βηψζηκνπο θαη πξάζηλνπο ηξφπνπο κεηαθίλεζεο, θαζψο νη κεηαθνξέο (εθπνκπέο αεξίσλ θ.ιπ.) επζχλνληαη γηα ηελ πιεηνςεθία ηεο αζηηθήο πεξηβαιινληηθήο ππνβάζκηζεο. Ο ζθνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ινηπφλ, ήηαλ λα δηεξεπλεζνχλ ζηα πιαίζηα ηεο Αζηηθήο Μεηαθίλεζεο νη ζπλζήθεο, νη πνιηηηθέο θαη νη ιχζεηο πνπ πξνάγνπλ ηελ αζηηθή κεηαθίλεζε κε βαζηθφ άμνλα ην πνδήιαην, σο θηιναζηηθφ θαη πξάζηλν κέζν κεηαθνξάο. Απψηεξνο ζηφρνο είλαη ε εμνηθείσζε ηνπ αλαγλψζηε κε βαζηθά θαη θαηά πεξηπηψζεηο πην εηδηθά- ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δηάδνζε ηνπ πνδειάηνπ φπσο είλαη νη πνιενδνκηθέο θαη ζπγθνηλσληαθέο αξρέο. Κχξηνο ζηφρνο είλαη ε κεηαθνξά γλψζεο επηζηεκνληθψλ ιχζεσλ θαη επηηπρεκέλσλ πξαθηηθψλ, ψζηε λα πξνσζεζεί κε έλαλ πην θηιηθφ θαη θαηαλνεηφ ηξφπν ε πνιηηηθή γηα ηελ Αζηηθή Κηλεηηθφηεηα θαη ηα δίθηπα πνδειάηνπ, πξνο φινπο φζνπο αζρνινχληαη ή πξφθεηηαη λα αζρνιεζνχλ ηα ηνπηθά δεηήκαηα. Σα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηε κειέηε απηή εθηφο απφ ηε βηβιηνγξαθία ππήξμαλ πξψηηζηα ην δηαδίθηπν, επηζηεκνληθά άξζξα θαζψο θαη πξνζσπηθέο

4 ζπλεληεχμεηο. Ζ πξνζπάζεηα ήηαλ λα γίλεη κηα πξσηφηππε θαη θπξίσο ελεκεξσκέλε/επίθαηξε έξεπλα, κεζνδνινγία πνπ επηβάιιεη ην ίδην ην ζέκα απφ κφλν ηνπ. Αξθεί λα αλαινγηζηεί θαλείο πσο ε πξαθηηθή ι.ρ. ηεο πφιεο ηεο Βαξθειψλεο κέζα ζε ιίγνπο κήλεο θαηάθεξε λα γίλεη πξφηππε σο ηδηαίηεξα επηηπρεκέλν εγρείξεκα ελψ 5-6 ρξφληα πξηλ δελ ππήξρε ηίπνηα ζρεηηθφ κε απηή ηελ πξνζπάζεηα. Πξνθεηκέλνπ λα θαηαδεηρζνχλ νινθιεξσκέλα νη ζρεηηθέο πνιηηηθέο αιιά θαη πξαθηηθέο εμεηάδνληαη φρη έλα αιιά πεξηζζφηεξα παξαδείγκαηα κε θπξίαξρε ηελ πεξίπησζε ηεο Καξδίηζαο. Έηζη, εμεηάδνληαη νη πνιηηηθέο, ε ζεσξία & ινγηθή ησλ δηθηχσλ αζηηθήο κεηαθίλεζεο, θαζψο θαη ε έκπξαθηε εθαξκνγή ηνπο ηφζν ζε πφιεηο ηνπ εμσηεξηθνχ φζν θαη ζηελ πφιε ηεο Καξδίηζαο. Ζ πξνζπάζεηα απηή δελ ζα ήηαλ δπλαηή ρσξίο ηελ θαζνδήγεζε ηεο Γξ ηακαηίνπ Διέλεο θαη ηελ βνήζεηα ηνπ θνπ Νηθνιφπνπινπ Κνζκά, ν νπνίνο κνπ παξείρε εμαηξεηηθέο πιεξνθνξίεο θαη δηεπθξηλίζεηο γηα ηνπο ΟΣΑ α φπνπ θαη φπνηε ρξεηάζηεθε.

5 ΔΙΚΟΝΔ Δηθφλα 1: 8 Δηθφλα 2: ε μχιηλε draisiene 9 Δηθφλα 3: ηξαηησηηθφ πνδήιαην ηνπ 1890 εμνπιηζκέλν κε 3 πνιπβφια φπια 9 Δηθφλα 4: θσηνγξαθία θαη θείκελν απφ ηελ Καζεκεξηλή 11 «Bφινο, Mαζεηέο ηεο Eκπνξηθήο ρνιήο βνιηάξνπλ ζηελ παξαιία ηεο πφιεο. O Bφινο, ηδίσο κεηαπνιεκηθά, κεηακνξθψζεθε ζε πνδειαηνχπνιε.» Δηθφλα 5: Ζ πξψηε νξγάλσζε carpooling ζηελ Διιάδα 14 Δηθφλα 6: Λσξίδα απνθιεηζηηθήο θπθινθνξίαο γηα νρήκαηα πνιπάξηζκνπ 15 πιεξψκαηνο Δηθφλα 7: παζηφ πνδήιαην Πεγή: 24 Δηθφλα 8: Σα κεγέζε ηφζν ηεο δηαηνκήο ηνπ δξφκνπ φζν θαη ηνπ θπζηθνχ 26 ρψξνπ πνπ θαηαιακβάλεη ν πνδειάηεο θαηά ηελ νδήγεζε είλαη ηα πιένλ ζεκαληηθά γηα ηελ αζθάιεηα θαη άλεζή ηνπ. Φσηνγξαθία απφ AASHTO Δηθφλα 9: Σν πνδήιαην αλαγθαζηηθά ζα δηεθδηθήζεη ρψξν είηε απφ ηα ΗΥ είηε 29 απφ ηνπο πεδνχο. Ζ θνηλή ρξήζε δξφκνπ είλαη κία ζπκβηβαζηηθή ιχζε θαζψο αθελφο δίλεη ηνλ απαξαίηεην ρψξν ζηνλ πνδειάηε αθεηέξνπ φκσο δελ ηνπ εμαζθαιίδεη επαξθή αζθάιεηα Δηθφλα 10: άπνςε ηεο πφιεο ( Άκζηεξληακ) 30 Δηθφλα 11: ρξήζε πνδειάηνπ ζην Άκζηεξληακ 30 Δηθφλα 12: εηδηθφ θαλάξη κε κπιε ζήκαλζε γηα ηα πνδήιαηα 31 Δηθφλα 13: Ρφηεξληακ 32 Δηθφλα 14 Κηλεηφ ζπλεξγείν πνδειάησλ απφ 34 Δηθφλα 15 ζηαζκφο ελνηθίαζεο 36 Δηθφλα 16 Υάξηεο ηνπ δηθηχνπ Bicing κε φινπο ηνπο ζηαζκνχο. Σν δίθηπν 37 θαιχπηεη φιε ηελ πφιε. Ο ράξηεο θαη νη ινηπέο θσηνγξαθίεο ηνπ Bicing είλαη απφ ην αληίζηνηρν site. Δηθφλα 17 ζηαζκφο ελνηθίαζεο. ιεο νη θσηνγξαθίεο Velib απφ ην αληίζηνηρν 40 site Δηθφλα 18: Πνδήιαηα & Φσηνβνιηατθή "γέθπξα" ζε γεηηνληά ηεο 48 Κνπεγράγεο Δηθφλα 19: πνδειαηψληαο θαζεκεξηλά γηα ην ζρνιείν 48 Δηθφλα 20: ηα ειιελφπνπια πξψηα ζε παρπζαξθία 48 Δηθφλα 21: αεξνθσηνγξαθία ηεο πφιεο απφ ην Παπζίιππν 50 Δηθφλα 22: Απφζπαζκα απφ 67 Δηθφλα 23: Απφζπαζκα απφ ην 71

6 ΥΑΡΣΔ Υάξηεο 1 ΟΓΗΚΟ ΥΑΡΣΖ ΚΔΝΣΡΟΤ 51 Υάξηεο 2 ΠΟΛΔΟΓΟΜΗΚΟ ΥΑΡΣΖ ΚΔΝΣΡΟΤ 51 Υάξηεο 3 ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ ΚΟΡΜΟΤ ΣΟΤ ΓΗΚΣΤΟΤ ΠΟΓΖΛΑΣΟΤ 53 ΠΙΝΑΚΔ Πίλαθαο 1: ΔΝΓΔΗΚΣΗΚΟ ΠΗΝΑΚΑ ΥΔΣΗΚΧΝ 7 ΜΔ ΣΖΝ ΑΣΗΚΖ ΚΗΝΖΣΗΚΟΣΖΣΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΧΝ Πίλαθαο 2: ΠΟΟΣΑ ΣΡΟΠΟΤ ΑΣΗΚΖ ΚΗΝΖΣΗΚΟΣΖΣΑ 34 ΣΖΝ ΚΟΠΔΓΥΑΓΖ Πίλαθαο 3: ΣΑ ΤΦΖΛΟΣΔΡΑ ΠΟΟΣΑ ΥΡΖΖ 46 ΠΟΓΖΛΑΣΟΤ Πίλαθαο 4: Ζ ΑΣΗΚΖ ΚΗΝΖΣΗΚΟΣΖΣΑ ΣΖ ΑΘΖΝΑ 47 Πίλαθαο 5: ΚΟΡΔΜΟ ΑΣΗΚΟΤ ΓΗΚΣΤΟΤ 49 Πίλαθαο 6: ΠΟΟΣΧΔΗ ΑΣΗΚΧΝ ΜΔΣΑΚΗΝΖΔΧΝ 49 Πίλαθαο 7: ΚΑΣΑΜΔΡΗΜΟ ΑΣΗΚΖ ΚΗΝΖΣΗΚΟΣΖΣΑ 54 ΣΖΝ ΚΑΡΓΗΣΑ ΜΔΣΑ ΣΖΝ ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΣΟΤ ΓΗΚΣΤΟΤ Πίλαθαο 8: ΠΗΝΑΚΗΓΔ ΖΜΑΝΖ ΚΟΚ 70 Πίλαθαο 9: ΠΗΝΑΚΗΓΔ ΖΜΑΝΖ ΣΗ ΖΠΑ 71 ΠΙΝΑΚΑ ΤΝΣΜΗΔΧΝ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΧΝ ΑΜΔΑ: Άηνκα Με Δηδηθέο Αλάγθεο ΑΠΔ : Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο ΓΠ : Γεληθφ Πνιενδνκηθφ ρέδην ΔΔ : Δπξσπατθή Έλσζε ΔΣΔπ : Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδχζεσλ ΔΣΠΑ : Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο ΚΟΚ : Κψδηθαο Οδηθήο Κπθινθνξίαο ΜΜΜ : Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο ΓΗΣ : πκβάζεηο Ηδησηηθνχ - Γεκφζηνπ Σνκέα ΤΜΔ : Τπνπξγείν Μεηαθνξψλ & Δπηθνηλσληψλ ΤΠΔΥΧΓΔ : Τπνπξγείν Υσξνηαμίαο Γεκνζίσλ Έξγσλ

7 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. ΑΣΗΚΖ ΚΗΝΖΣΗΚΟΣΖΣΑ Δπξσπατθέο Πνιηηηθέο & Καηεπζχλζεηο 1. 2 Ζ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ 2.1 Ζ Ηζηνξία ηνπ πνδειάηνπ 2.2 Σν Πνδήιαην ζηελ Διιάδα 2.3 Σν Πνδήιαην ζηελ Διιεληθή Πφιε Ζ Αζήλα Άιιεο Πφιεηο ηεο Διιάδαο Σν Πνδήιαην Αθκάδεη θαη Φζίλεη ΓΗΚΣΤΑ ΑΣΗΚΧΝ ΤΝΓΤΑΜΔΝΧΝ ΜΔΣΑΦΟΡΧΝ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΠΟΓΖΛΑΣΟΤ 3. 1 πλδπαζκέλεο Μεηαθνξέο Νέεο ηάζεηο ζηηο ζπλδπαζκέλεο κεηαθνξέο 3.2 Σν πνδήιαην ζην ειιεληθφ δίθηπν ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ Ζ πθηζηάκελε θαηάζηαζε. Ζ πεξίπησζε ηεο Αηηηθήο. 3.3 Οξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ Ζ ρεδίαζε Ζ ηεξάξρεζε ησλ δηθηχσλ 3.4 Απαξαίηεηεο Παξεκβάζεηο, πκπιεξψζεηο & Αλαβαζκίζεηο ηνπ πζηήκαηνο πλδπαζκέλσλ Μεηαθνξψλ ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ ΠΟΓΖΛΑΣΟΤ ΣΖΝ ΠΟΛΖ ΚΑΗ ΟΗ ΤΠΟΓΟΜΔ ΣΟΤ 4.1 Βαζηθέο Αξρέο ρεδηαζκνχ ελφο Αζηηθνχ Γηθηχνπ Πνδειάηνπ 4.2 Ζ Γνκή ηνπ Γηθηχνπ Σν δίθηπν θνξκνχ Οη ζχιαθνη ηνπηθήο θπθινθνξίαο Οη κεηαμχ ηνπο αξζξψζεηο 4.3 Ζ Τπνδνκή ηνπ Γηθηχνπ

8 5. Ζ ΓΗΔΘΝΖ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ ΚΑΗ Ζ ΔΛΛΑΓΑ 5.1 Σν Πνδήιαην ζηε Γηεζλή Πξαγκαηηθφηεηα Ζ Πεξίπησζε ηεο Οιιαλδίαο Σν Άκζηεξληακ Σν Ρφηεξληακ Ζ Πεξίπησζε ηεο Γαλίαο. Κνπεγράγε Ζ Πεξίπησζε ηεο Ηζπαλίαο. Ζ Βαξθειψλε Ζ Πεξίπησζε ηεο Γαιιίαο. Σν Παξίζη 5.2 Σν Πνδήιαην ζηελ Διιεληθή Πξαγκαηηθφηεηα Τθηζηάκελνη Πνδειαηφδξνκνη Έξεπλα θαη Κξηηηθή Θεψξεζε 5.3 πγθξίζεηο ηαηηζηηθά πκπεξάζκαηα Ζ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΖ ΚΑΡΓΗΣΑ 6.1 Ζ Πφιε 6.2 Σν Γίθηπν 6.3 Σα Απνηειέζκαηα Υξήζεο ηνπ Γηθηχνπ 6.4 Σα Κξηηήξηα Δπηινγήο Υξήζεο ηνπ Γηθηχνπ 6.5 Σν θέληξν ηεο πφιεο, θέληξν ηνπ δηθηχνπ 6.6 Πξνγξάκκαηα & Υξεκαηνδφηεζε ΣΟ ΝΟΜΟΘΔΣΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ 7.1 Ζ λνκνζεζία ηνπ ρψξνπ 7.2 Ζ λνκνζεζία πεξί θπθινθνξίαο. O KOK. Δμέηαζε θαη άξζξν θαη ζεκαηηθή 7.3 πκπεξάζκαηα. Διιείςεηο & Παξαιείςεηο 7.4 Πξνηάζεηο & Γξάζεηο ΣΔΛΗΚΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ. ΑΠΟ ΜΗΑ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΟΓΖΛΑΣΟΤ ΠΡΟ ΜΗΑ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ ΠΟΓΖΛΑΣΟΤ 74

9 1. ΑΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΚΟΣΗΣΑ Γηα ηελ Αζηηθή Κηλεηηθφηεηα δελ ππάξρεη θάπνηνο θαζηεξσκέλνο νξηζκφο. Με ηνλ φξν ελλνείηαη ν ηξφπνο θίλεζεο θαη κεηαθνξάο κέζα ζε κία πφιε. Ο ηξφπνο απηφο κπνξεί λα είλαη ηδησηηθφο, καδηθφο, δεκφζηνο, θπζηθφο, κεραλνθίλεηνο ή θαη ζπλδπαζηηθφο φισλ ησλ αλσηέξσ, ζε θάζε πεξίπησζε ν ηξφπνο θαζνξίδεηαη απφ ηελ ίδηα ηελ πφιε. Ο ιφγνο πνπ απνθεχγεηαη λα δνζεί έλαο μεθάζαξνο νξηζκφο είλαη φηη απφ θαηξφ ζε θαηξφ κηιψληαο πάλησο γηα ζχληνκα δηαζηήκαηα ιφγσ θαη ησλ αικαησδψλ ηερλνινγηθψλ πξνφδσλ- απηφο ζα έπξεπε λα αιιάμεη θαζψο αιιάδνπλ θαη νη ηξφπνη κεηαθίλεζεο. Έηζη γηα παξάδεηγκα φηαλ εκθαλίζηεθε ην πξψην ΜΜΜ δεκφζην ή ηδησηηθφ ν νξηζκφο ζα άιιαδε. Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη ζαθψο πσο ε αζηηθή θηλεηηθφηεηα σο έλλνηα θαη πνιηηηθή πιένλ- εκπεξηέρεη ηηο ζπλζήθεο κεηαθίλεζεο θαη ην πεξηβάιινλ ηεο πφιεο (θπζηθφ, πνιενδνκηθφ, ζπγθνηλσληαθφ). Ζ πην επίζεκε πξνζέγγηζε ηνπ φξνπ αλαθέξεηαη ζηελ εηζαγσγή παξνπζίαζε ηεο Πξάζηλεο Βίβινπ γηα ηε Γηακφξθσζε Νέαο Παηδείαο Αζηηθήο Κηλεηηθφηεηαο 1 απφ ηνλ Πξφεδξν ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο : «Νέα συλλογιστική για την αστική κινητικότητα ζεκαίλεη βειηηζηνπνίεζε ηεο ρξήζεο όιωλ ηωλ κέζωλ κεηαθνξάο θαη νξγάλωζε ηεο ζπληξνπηθόηεηαο κεηαμύ ηωλ δηαθόξωλ κέζωλ καδηθήο κεηαθνξάο (ηξέλν, ηξακ, κεηξό, ιεωθνξείν) θαη κεηαμύ ηωλ δηαθόξωλ ηδηωηηθώλ ηξόπωλ κεηαθνξάο (απηνθίλεην, πνδήιαην, βάδηζκα). Σεκαίλεη επίζεο λα επηηεπρζνύλ νη θνηλνί ζηόρνη νηθνλνκηθήο επεκεξίαο, δηαρείξηζε ηεο δήηεζεο κεηαθνξώλ ώζηε λα εμαζθαιίδεηαη θηλεηηθόηεηα, πνηόηεηαο δωήο θαη πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο. Τέινο, ζεκαίλεη ζπγθεξαζκό ηωλ ζπκθεξόληωλ κεηαθνξάο εκπνξεπκάηωλ θαη επηβαηώλ, αλεμαξηήηωο ηνπ ρξεζηκνπνηνύκελνπ ηξόπνπ κεηαθνξάο.». Ο νξηζκφο θαη ην πεξηερφκελν πνπ δίλεηαη έρεη απμεκέλε βαξχηεηα αθελφο γηαηί απνηειεί πξντφλ πνιχρξνλεο πξνεηνηκαζίαο ησλ Δπηζηεκνληθψλ Δπηηξνπψλ πνπ επεμεξγάδνληαη ηα πξνο ζπδήηεζε, δηαβνχιεπζε θαη παξνπζίαζε θείκελα ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, αθεηέξνπ γηαηί απηφ ην πεξηερφκελν ζα δηακνξθψζεη αξρηθά πνιηηηθέο θαη θαηφπηλ ηελ εθάζηνηε πξαγκαηηθφηεηα ηεο Αζηηθήο Κηλεηηθφηεηαο. Ζ πφιε θαη ε κεηαθίλεζε ππάξρνπλ εδψ θαη ρηιηάδεο ρξφληα θαη εμειίζζνληαη παξάιιεια ε κία κε ηελ άιιε, επνκέλσο δελ ζα είρε λφεκα κία πνιπζέιηδε ηζηνξηθή αλαθνξά ζε απηήλ ζήκεξα πηα. Αληηζέησο ππφ ην πξίζκα ησλ λέσλ θαη ηαρχηαησλ εμειίμεσλ, φπσο είλαη νη 1

10 θιηκαηηθέο αιιαγέο, ε ππνβάζκηζε δνκεκέλνπ & θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, νη ελεξγεηαθέο θξίζεηο, νη λέεο αζζέλεηεο θαη επηδεκίεο πνιηηηζκνχ (θαηάζιηςε, δηαβήηεο), είλαη ζθφπηκν λα εμεηαζηνχλ νη βαζηθέο πνιηηηθέο θαη θαηεπζχλζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πνηφηεηα δσήο ζηελ πφιε Δπξσπατθέο Πνιηηηθέο & Καηεπζύλζεηο ε επίπεδν δεζκεπηηθνχ θαλφλα ε ΔΔ δελ έρεη ζεζκνζεηήζεη ηίπνηα πνπ λα ζρεηίδεηαη κε ην πνδήιαην ζηελ πφιε. Πιήζνο Καλνληζκψλ ή Οδεγηψλ βξίζθνληαη ζηνλ επίζεκν ηζηφηνπν ηεο σζηφζν φινη αθνξνχλ ζε ζέκαηα αζθαιείαο ζρεηηθά κε ηηο ηερληθέο πξνδηαγξαθέο θαη ζε ζέκαηα εκπνξίνπ. Ζ ΔΔ ζαθψο ζηεξίδεη έλαλ πξάζηλν θαη πην βηψζηκν ηξφπν δσήο αιιά λνκνζεηεί σο Δληαία Αγνξά πξνζπαζψληαο λα ειέγμεη κέζσ ηερληθψλ πξνδηαγξαθψλ θαη πξνδηαγξαθψλ αζθαιείαο ηα πξντφληα (νρήκαηα, αμεζνπάξ θαη εμαξηήκαηα) πνδειάηνπ πνπ θπθινθνξνχλ ζηελ αγνξά ηεο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη ε Οδεγία 2006/18 ζρεηηθά κε ηα πιηθά θαηαζθεπήο, ε Δηηθέηα Αζθαινχο Παηδηθνχ Καζίζκαηνο (ΔΝ 14344) ή ν Καλνληζκφο 691/2007 πεξί απνθιεηζκνχ θηλεδηθψλ πνδειάησλ θαη εμαξηεκάησλ. 2 Σν Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαηά ηε ζπδήηεζε ηνπ λνκνζρεδίνπ γηα ην Σξίην ηδεξνδξνκηθφ Παθέην (2003) αλαθέξεη ζρεηηθά (Άξζξν 4 παξ.1) 3 ηελ ππνρξέσζε ησλ ζηδεξνδξφκσλ (εηαηξεηψλ, νξγαληζκψλ θ.ιπ.) λα κεηαθέξνπλ θαη ηα πνδήιαηα ησλ επηβαηψλ ζε θάζε δηαδξνκή δξνκνινγίνπ (αθφκε θαη δηαζπλνξηαθή) ίζσο θαη κε θάπνην αληίηηκν. ε επίπεδν πνιηηηθψλ ε ΔΔ έρεη αζρνιεζεί πνιχ κε ηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ ηδίσο κέζα απφ ηηο πνιηηηθέο Πεξηβάιινληνο θαη Μεηαθνξψλ. Αο ζεκεησζεί φηη ζηελ πνιηηηθή Μεηαθνξψλ ε ΔΔ έρεη απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα ζε νηηδήπνηε αθνξά ζπγθεθξηκέλα ηηο Οδηθέο Μεηαθνξέο θαη ηελ Αζθάιεηα 4. Λφγσ ησλ δπζκελψλ εμειίμεσλ ζηελ αγνξά πεηξειαίνπ θαη ηε δπλακηθή εθκεηάιιεπζε ηνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ (απφ κε Κξάηε Μέιε) ηελ ηειεπηαία δεθαπεληαεηία έρεη δνζεί ηδηαίηεξε ζεκαζία θαη πξνηεξαηφηεηα ζηελ Δλεξγεηαθή πνιηηηθή. Σν πην απηφ θαη κεγάιν έξγν φισλ ησλ παξαπάλσ είλαη ηα Γηεπξσπατθά Γίθηπα, ηα νπνία επεθηείλνληαη ζηαδηαθά ζε νιφθιεξν ην θνηλνηηθφ ρψξν θαη ζηνρεχνπλ φρη κφλν ζηελ εμππεξέηεζε ησλ αγνξψλ αιιά θαη ζηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Σα ηειεπηαία επίζθεςε 11/10/ ec.europa.eu/transport/rail/package2003 θαη 4 Μνχζεο Ν. (2005) ζει. 437

11 Γηεπξσπατθά Γίθηπα δελ αθνξνχλ κφλν ζηηο νδηθέο κεηαθνξέο αιιά ζε φια ηα κέζα θαη ηξφπνπο θίλεζεο π.ρ ζηδεξνδξνκηθά δίθηπα (Δπξσπατθφο Οξγαληζκφο ηδεξνδξφκσλ), ζαιάζζηα θαη αεξνπνξηθά 5 δίθηπα. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε ινγηθή ηνπ δηθηχνπ είλαη θπξίαξρε θαη αθνξά θάζε ηη ζηνλ θνηλνηηθφ ρψξν π.ρ. Γίθηπν πξνζηαηεπνκέλσλ πεξηνρψλ NATURA, δίθηπν νηθνινγηθψλ κνλνπαηηψλ θ.α. Με ηελ εμέιημε ηνπ ρξφλνπ ε ΔΔ δεκηνχξγεζε έλα πιέγκα πξάζηλσλ πνιηηηθψλ ζηηο νπνίεο εληάζζεηαη έκκεζα ε αζηηθή θηλεηηθφηεηα. Μέζα απφ απηφ ην πιέγκα παξνπζηάζηεθαλ θαηά θαηξνχο δηάθνξεο θαηεπζχλζεηο θαη πξσηνβνπιίεο ζρεηηδφκελεο κε ηελ πνηφηεηα δσήο θαη θπζηθά ηε βηψζηκε πφιε ζηελ νπνία πεξηιακβάλεηαη θαη ε αζηηθή θηλεηηθφηεηα. Πξνθεηκέλνπ λα ζπληνλίζεη απηφ ην πιήζνο πνιηηηθψλ, ηάζεσλ, ρξεκάησλ, δηθηχσλ ψζηε λα ππάξμεη κηα ζπλνιηθή ζηξαηεγηθή, ε νπνία ζα επέηξεπε ηε βηψζηκε θαη αεηθφξν αλάπηπμε αιιά θαη ηε ζσζηή θαηεχζπλζε & αμηνπνίεζε ησλ επελδπηηθψλ ηεο θεθαιαίσλ, ε ΔΔ άξρηζε λα δηακνξθψλεη κηα πνιπεπίπεδε ρσξνηαμηθή πνιηηηθή. Απηή εθθξάζηεθε κέζα απφ ην ΑΚΥ (ρέδην Αλάπηπμεο Κνηλνηηθνχ Υψξνπ) 6 ην νπνίν φκσο δελ ζπληζηά αθφκε νινθιεξσκέλε επξσπατθή πνιηηηθή θαη εμειίζζεηαη ζηα πιαίζηα ηεο δηαθπβεξλεηηθήο ζπλεξγαζίαο. Δπεηδή κηα ζσζηή ρσξνηαμηθή πνιηηηθή ζρεηίδεηαη θπξίαξρα κε ηηο ρξήζεηο γεο θαη θαη επέθηαζε κε ηελ ηδηνθηεζία είλαη αθφκε λσξίο λα δνζεί -έζησ ζε κεξηθά δεηήκαηααπνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα απφ ηα Κξάηε Μέιε ζηελ θνηλφηεηα κε απνηέιεζκα λα κελ ππάξρνπλ νη ξεμηθέιεπζεο ηνκέο πνπ κία ρσξνηαμηθή πνιηηηθή πξέπεη λα θέξλεη γηα ζσζηά θαη ζεκαληηθά απνηειέζκαηα. Δίλαη γεγνλφο πσο: «Η Έλσζε ηα ηειεπηαία ρξόληα θαηαλόεζε όηη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ επηβίσζε ηνπ πεξηβάιινληνο κηαο πόιεο, είλαη ν ηνκέαο ησλ κεηαθνξώλ. Η πξώηε δηαπίζησζε ήηαλ όηη έπξεπε λα αληηκεησπηζηεί ην ζέκα ηεο «θπθινθνξίαο ζηελ πόιε» σο έλα ζύλζεην πξόβιεκα. Γειαδή, ζε απόιπηε ζρέζε κε ην γεληθόηεξν αζηηθό πεξηβάιινλ. Έηζη, ύζηεξα από έξεπλεο, κειέηεο, Βίβινπο, Αλαθνηλώζεηο θαη πξνγξάκκαηα, θαηέιεμε ζηε δηαηύπσζε ζπγθεθξηκέλσλ ζηόρσλ 7». πλνπηηθά, νη ζηφρνη αθνξνχλ ζηελ βειηίσζε ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο (αέξαο, ζφξπβνο, δφκεζε, ρψξνη πξαζίλνπ) κέζα απφ ηε ρξήζε πξάζηλσλ 5 Μνχζεο Ν. (2005) ζει. 24, ζει europa.eu/scadplus/leg/el/lvb/g24401.htm θαη ΙΣΤΑΜΔ (2007) ζει.9 & ζει 12 7 Ρφηδσ Μεηνχια (2004). ηειεπηαία επίζθεςε 10/10/2008

12 ηερλνινγηψλ, εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, πξνψζεζεο Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο αιιά θαη κέζα απφ: «ην ζσζηό θαη ιεηηνπξγηθό ζρεδηαζκό ηνπ θπθινθνξηαθνύ ζπζηήκαηνο κε πεξηθεξεηαθνύο δξόκνπο, δαθηπιίνπο - ιεσθνξεηόδξνκνπο θαη γεληθόηεξα ην ζπληνληζκέλν ζύγρξνλν νδηθό δίθηπν ην νινθιεξσκέλν δίθηπν κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο κε ρξήζε κεηξό ζηδεξνδξόκνπ - ηξακ, ζύγρξνλνπ ιεσθνξεηαθνύ ζηόινπ πξνζαξκνζκέλνπ ζηηο πνιενδνκηθέο ηδηαηηεξόηεηεο ηεο θάζε πόιεο ηελ ελίζρπζε ηεο έξεπλαο γηα καδηθή ρξήζε θηιηθόηεξσλ γηα ην πεξηβάιινλ κνξθώλ ελέξγεηαο κε έκθαζε ζην πδξνγόλν θαη ην θπζηθό αέξην ηε καδηθή ρξήζε πνδειάησλ - κνηνπνδειάησλ κε πξνώζεζε αληίζηνηρσλ ππνδνκώλ θαη γεληθόηεξσλ δηεπθνιύλζεσλ ηελ αλάπηπμε λννηξνπίαο πεδνπνξίαο κε δεκηνπξγία αληίζηνηρσλ πεδνδξόκσλ, πξαζίλσλ - νηθνινγηθώλ δηαδξνκώλ. 8» 1. 2 Η ΔΤΡΧΠΑΨΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ Ζ ζηξαηεγηθή ηεο ΔΔ ραξάζζεηαη κελ απφ ην πκβνχιην Αξρεγψλ αιιά ζηεξίδεηαη πάληα απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ε νπνία αλαιακβάλεη λα δηακνξθψζεη ηηο ηάζεηο ζε ζπγθεθξηκέλεο πξνηάζεηο θαη πξνγξάκκαηα, αλαιακβάλεη κέζα απφ ηηο Βίβινπο ηεο λα δψζεη ην πιαίζην εθαξκνγήο. Σν 1990 δεκνζηεχεηαη ε «Πξάζηλε Βίβινο γηα ην Αζηηθφ πεξηβάιινλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο». Γηαηππψλνληαη αξρέο (βηψζηκε πφιε) γηα ηελ ππνβάζκηζε ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ην κεξίδην επζχλεο πνπ έρνπλ γη απηφ νη κεηαθνξέο θαη ε πξνψζεζε ησλ δεκνζίσλ κεηαθνξψλ γίλεηαη έλαο απφ ηνπο βαζηθνχο ζηφρνπο. Σν 1992 δεκνζηεχεηαη ε «Πξάζηλε Βίβινο ζρεηηθά κε ηηο επηπηψζεηο ησλ κεηαθνξψλ ζην πεξηβάιινλ - ζηξαηεγηθή γηα Βηψζηκε Κηλεηηθφηεηα». Σν 1995 δεκνζηεχεηαη ε Πξάζηλε Βίβινο κε ηίηιν «Σν δίθηπν ησλ πνιηηψλ - Αμηνπνίεζε ηνπ δπλακηθνχ ησλ δεκφζησλ επηβαηηθψλ κεηαθνξψλ ζηελ Δπξψπε 9». Απνηειεί ην πην εηδηθφ κέρξη ηφηε θείκελν γηα ηελ αλάγθε νινθιεξσκέλσλ δηθηχσλ ζπγθνηλσλίαο κε έκθαζε ζην ζχζηεκα δεκνζίσλ 8 Ρφηδσ Μεηνχια (2004). 9 europa.eu/documents/comm/green_papers/index_el.htm

13 κεηαθνξψλ. Γειψλεηαη θαζαξά κηα πνιηηηθή ήπηαο κεηαθνξάο, φπνπ ε πεδνπνξία θαη ην πνδήιαην ζα έρνπλ ζεκαίλνπζα ζέζε. Γειψλεηαη επζέσο κία αληαγσληζηηθή πνιηηηθή απέλαληη ζην ΗΥ κέζα απφ ηδησηηθέο αιιά θαη ΜΜΜ πνπ ζα έρνπλ ζηελ ππεξεζία ηνπο ζχγρξνλεο ππνδνκέο (ηειεκαηηθή, ηειεπιεξνθφξεζε θ.α.). Φπζηθά δελ έιεηςαλ ρσξνηαθηηθέο θαη πνιενδνκηθέο θαηεπζχλζεηο φπσο ε αιιαγή ησλ ρξήζεσλ γεο ηδίσο ζηηο πεξηνρέο γχξσ απφ ηνπο ζηαζκνχο δεκφζηαο ζπγθνηλσλίαο θαη άιισλ ζεκείσλ πςειήο θπθινθνξηαθήο ππθλφηεηαο. Σν 1999 απφ ην πκβνχιην ησλ Αξρηηεθηφλσλ ηεο Δπξψπεο 10 εθδίδεηαη ν «Πξάζηλνο Βηηξνχβηνο», έλα βηβιίν ρσξνηαμηθψλ & αξρηηεθηνληθψλ αξρψλ πνπ εζηηάδεη ζηε βηνθιηκαηηθή δφκεζε αιιά θαηλνηνκεί εηζάγνληαο ην ζέκα πεδνχ θαη ΗΥ θαη ππνζηεξίδνληαο πσο έλα θαιφ πεξηβάιινλ έιθεη ηνλ θάηνηθν θαη ηνλ σζεί λα ρξεζηκνπνηεί ην πεξπάηεκα θαη ην πνδήιαην γηα ηηο κεηαθηλήζεηο ηνπ. Δίλαη ε πξψηε θνξά πνπ απνδίδεηαη ηφζν θαζαξά ε ζρέζε πεξηβάιινληνο θαη θηλεηηθφηεηαο κέζα ζηελ πφιε θαη απεπζχλεηαη φρη κφλν ζηνλ Σχπν αιιά θαη ζηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ (κεραληθνχο, αξρηηέθηνλεο, θαηαζθεπαζηέο θ.α.) Σν πην επίθαηξν αιιά θαη ζεκαληηθφ θείκελν απνηειεί ε Πξάζηλε Βίβινο ηνπ 2007 γηα ηε «Γηακφξθσζε λέαο παηδείαο αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο» 13. Ζ αζηηθή θηλεηηθφηεηα πξσηαγσληζηεί πιένλ ζηηο επξσπατθέο πνιηηηθέο. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί δηαπηζηψλεηαη κε επίζεκεο κεηξήζεηο πσο ε θηλεηηθφηεηα επεξεάδεη ζεκαληηθά ηα καθξν-νηθνλνκηθά κεγέζε νιφθιεξεο ηεο ΔΔ. πγθεθξηκέλα απνδείρζεθε πσο ην 60% ηνπ πιεζπζκνύ ηεο ΕΕ πνπ δεη ζε 10 Ησζήθ ηεθάλνπ, Μεηνχια Ρφηδσ, ΣΔΔ, 2000, ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/ Δλδεηθηηθφ είλαη φηη δελ ππάξρεη απηνχζην ην θείκελν ζην site ηεο ΔΔ (ππάξρνπλ βέβαηα αξθεηέο αλαθνξέο) αιιά θπθινθφξεζε σο βηβιίν ην νπνίν δηαηίζεηαη κφλν πξνο πψιεζε. 12 Δλ ησ κεηαμχ ε ηδέα ησλ δηθηχσλ θαη ε αλάγθε γηα κηα πην βηψζηκε & πξάζηλε πνιηηηθή έβξηζθε ζπλερψο έδαθνο θαη ζηνλ ηνκέα ησλ κεγάισλ κεηαθνξψλ (εζληθέο & δηεζλείο κεηαθνξέο θαη κεηαθηλήζεηο). Έηζη ην 2001 δεκνζηεύεηαη ε Λεπθή Βίβινο «Η Δπξώπε ζε ζπλερή θίλεζε - βηώζηκε θηλεηηθόηεηα ζηελ ήπεηξό καο». Πξνηείλνληαη πεξίπνπ 60 κέηξα κε ζθνπφ λα πινπνηεζεί έλα ζχζηεκα κεηαθνξψλ πνπ ζα θαζηζηά δπλαηφλ λα απνθαηαζηαζεί ηζνξξνπία κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ηξφπσλ κεηαθνξάο, λα αλαδσνγνλεζνχλ νη ζηδεξφδξνκνη, λα πξνσζεζνχλ νη ζαιάζζηεο θαη νη εζσηεξηθέο πισηέο κεηαθνξέο θαη λα ειεγρζεί ε αχμεζε ησλ αεξνπνξηθψλ κεηαθνξψλ. Οη ζηφρνη ηεο πνιηηηθήο κεηαθνξψλ κεηαμχ άιισλ πεξηιακβάλνπλ: α) ηελ απνζχλδεζε ηεο θηλεηηθφηεηαο απφ ηα δεπηεξνγελή απνηειέζκαηά ηεο, ηα νπνία είλαη ε ζπκθφξεζε, ηα αηπρήκαηα θαη ε ξχπαλζε, β) ηελ πξνψζεζε ηεο θαζαξήο πξφσζεο θαη ελζάξξπλζε ηεο ρξήζεο κεηαθνξψλ θηιηθφηεξσλ πξνο ην πεξηβάιινλ, αζθαιέζηεξσλ θαη απνδνηηθφηεξσλ απφ ελεξγεηαθή άπνςε, γ) πξνψζεζε ηεο ζπληξνπηθόηεηαο, ήηνη ηεο απνηειεζκαηηθήο ρξήζεο ησλ δηαθφξσλ ηξφπσλ κεηαθνξάο, ηνπ θαζέλα ρσξηζηά θαη ησλ ζπλδπαζκψλ ηνπο, κε ζθνπφ ηε βέιηηζηε ρξήζε ησλ πφξσλ. europa.eu/scadplus/leg/el/lvb/l24461.htm ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/

14 αζηηθέο πεξηνρέο παξάγεη ζρεδόλ ην 85% ηνπ αθαζάξηζηνπ εγρώξηνπ πξνϊόληνο ηεο ΕΕ. Ωζηόζν, ε αύμεζε ηεο θίλεζεο ζηα αζηηθά θέληξα, ε θπθινθνξηαθή ζπκθόξεζε θαη νη πνιύπιεπξεο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο πνπ πξνθαινύληαη (ράζηκν παξαγωγηθνύ ρξόλνπ, ππνβάζκηζε ππνδνκώλ θ.α.) θνζηίδεη ζηελ ΕΕ 100 δηζεθαηνκκύξηα επξώ, δειαδή ην 1% ηνπ ΑΕΠ ηεο, ζε εηήζηα βάζε. Ζ Δπηηξνπή άξρηζε επξεία δεκφζηα δηαβνχιεπζε. Απφ απηή ηε δηαδηθαζία δηαβνχιεπζεο πξνέθπςαλ νη άμνλεο πξνβιεκαηηζκνχ πνπ εθηίζεληαη ζηελ πξάζηλε βίβιν. Ζ ΔΔ ζηνρεχεη πιεφλ ζηα εμήο: 1. ε αλνηρηέο πόιεηο ειεύζεξεο ξνήο κε ειθπζηηθέο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο ζηε ρξήζε ηνπ ηδησηηθνχ απηνθηλήηνπ, φπσο είλαη ην βάδηζκα, ε πνδειαζία, ηα καδηθά κέζα κεηαθνξάο ή ε ρξήζε κνηνπνδειάησλ θαη δηθχθισλ. Οη αξκφδηεο αξρέο πξέπεη λα πξνσζνχλ ηελ ζπληξνπηθφηεηα (ζχζηεκα ζπλέξγηαο ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ). Να πξνσζείηαη ην βάδηζκα θαη ε πνδειαζία κέζσ ειθπζηηθψλ ππνδνκψλ (π.ρ. ρψξνη Park&Ride) θαη λα ξπζκίδεηαη βέιηηζηα ε θπθινθνξία κε έμππλα ζπζηήκαηα κεηαθνξψλ (ΔΜ/ITS). ε πην πξάζηλεο πόιεηο θαη κεγαινππφιεηο κε αμηνπνίεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θαη ησλ ΑΠΔ, κε κεγαιχηεξε πξνζήισζε ζηα Πξάζηλα χκθσλα (π.ρ. Κηφην), κε πηνζέηεζε ηεο νηθνινγηθήο εθπαίδεπζεο θαη πεξηνξηζκψλ θπθινθνξίαο. ε πην έμππλεο αζηηθέο ζπγθνηλσλίεο κέζσ εμειηγκέλσλ ζπζηεκάησλ ρξέσζεο θαη πιεξνθφξεζεο. ε πην πξνζβάζηκεο αζηηθέο ζπγθνηλσλίεο απφ άπνςε φρη κφλν ππνδνκψλ αιιά θαη θνηλσληθή (ΑΜΔΑ, ρακεινχ εηζνδήκαηνο πνιίηεο). Με ηζφξξνπν ζπληνληζκφ ηεο ρξήζεο γεο θαη νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε ηεο αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο. ε πην αζθαιείο αζηηθέο ζπγθνηλσλίεο (νδεγηθή ζπκπεξηθνξά, ππνδνκέο, πξνδηαγξαθέο νρεκάησλ). 2. ηε δηακφξθσζε λέαο παηδείαο αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο κέζσ ηεο βειηίσζεο ησλ γλψζεσλ 3. ηελ ηθαλή ρξεκαηνδφηεζε ησλ παξαπάλσ θπξίσο κέζσ ΔΣΠΑ, ΔΣΔπ 4. ηε κεγαιχηεξε θαη αλνηρηφηεξε δηαβνχιεπζε. ηα πιαίζηα ηεο δηαβνχιεπζεο δφζεθαλ 25 εξσηήζεηο ζε Κξάηε Μέιε θαη Φνξείο γηα λα εξγαζηνχλ θαη λα πξνηείλνπλ πάλσ ζε απηέο. Ζ εξψηεζε Νν 2. αλαθέξεη ραξαθηεξηζηηθά: Πνηα κέηξα κπνξνχλ λα ιεθζνχλ γηα λα πξνσζεζεί ην βάδηζκα θαη ε πνδειαζία σο πξαγκαηηθέο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο ζην ΗΥ; Ζ απάληεζε ηνπ ΤΜΔ 14 ήηαλ πσο πξέπεη λα επηδησρζεί α) ε ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ησλ πνιηηψλ θαη ηδηαίηεξα ησλ παηδηψλ θαη λέσλ - ζρεηηθά κε ηα νθέιε (νηθνλνκηθά, πεξηβαιινληηθά, πγείαο θιπ) πνπ πξνζθέξνπλ ην βάδηζκα θαη ε ρξήζε πνδειάηνπ β) ε πξνψζεζε κηαο ζπγθξνηεκέλεο πνιηηηθήο ππνδνκψλ Μαξηίνπ 2008, Α.Π. Γ22.2/14443/698, ζει.3

15 (επέθηαζε θαη αζθαιή αλαβάζκηζε ησλ πεδνδξνκίσλ θαη ησλ πνδειαηνδξφκσλ) ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα εληάζζνληαη ζε θάπνηα ινγηθή δηθηχνπ γ) ε παξνρή θηλήηξσλ ι.ρ. ζηνπο εξγαδφκελνπο ζε δεκφζηεο θαη ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο γηα ηε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ σο κέζνπ κεηαθίλεζεο απφ θαη πξνο ηελ εξγαζία κε ηελ παξάιιειε παξνρή ζρεηηθψλ ππνδνκψλ (αζθαιήο ζηάζκεπζε, πξφζδεζε πνδειάησλ ζε θεληξηθνχο ζηαζκνχο Μέζσλ Μαδηθήο Μεηαθνξάο θαη δ) ε πξνψζεζε ζπζηεκάησλ «ελνηθίαζεο» πνδειάησλ ζηελ θεληξηθή πεξηνρή ησλ πφιεσλ (παξαδείγκαηα απφ Παξίζη-Velib, Κνπεγράγε- Free City-Bike, Λπψλ, Μπνξληφ, ηξαζβνχξγν, Ρελ). Πίλαθαο 10: ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ ΥΔΣΙΚΧΝ ΜΔ ΣΗΝ ΑΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΚΟΣΗΣΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΧΝ ANTARES (A New Traffic Approach JUPITER (Joint Urban Project In Regarding Energy Savings) Transport Energy Reduction) Car Free Cities SAVE CIVITAS CIVITAS Plus ENTRANCE (ENergy savings in TRANsport through innovation in the Cities of Europe) Joule-Thermie STREET (Sustainable Transport and Rational use of Energy in European Towns) TREATISE (training in Environmental Transport) URBACT BICYCLE PATHS (INTERREG III)

16 2. ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΓΡΟΜΗ 2.1 Η Ιζηνξία ηνπ πνδειάηνπ Ζ ρξνλνιφγεζε ηεο πξψηεο θαηαζθεπήο θαη εκθάληζεο ηνπ πνδειάηνπ εκθαλίδεηαη πξνβιεκαηηθή ζηε ζρεηηθή αξζξνγξαθία. χκθσλα κε ηηο πεξηζζφηεξεο ελδείμεηο ην πνδήιαην δελ απνηειεί πξντφλ-εθεχξεζε ελφο αλζξψπνπ αιιά εμειίρζεθε κε πξνζπάζεηεο θαη πεηξακαηηζκνχο πνιιψλ 15. Χζηφζν έρεη αλαθαιπθζεί ζρεηηθφ ζθίηζν ηνπ 1492 ζην Codex Atlanticus ηνπ Λενλάξλην Νηα Βίληζη 16. Σν 1817 παξνπζηάδεηαη ε Draisienne, δεκηνχξγεκα ηνπ Γεξκαλνχ Βαξφλνπ von Drais 17. Ήηαλ ζρεδφλ εμ νινθιήξνπ θηηαγκέλε απφ μχιν, θαη ρσξίο Δηθόλα 24: πεηάιηα, έηζη ν αλαβάηεο ηνπ έδηλε ψζεζε ζπξψρλνληαο ηα πφδηα ηνπ ζην έδαθνο. Σν , έλαο θσηζέδνο ζηδεξνπξγφο ν Κηξθπάηξηθ Μαθκίιαλ εηζάγεη ηε ρξήζε ησλ πεηαιηψλ. Ζ Draisienne ην 1842 απέθηεζε ζπκπαγή ιάζηηρα απφ γφκα. Δλψ 30 ρξφληα αξγφηεξα, ην 1870 νη Βξεηαλνί Σδέηκο ηάξιευ θαη Γνπίιιηακ Υίικαλ ζρεδηάδνπλ έλα πνδήιαην κε αξθεηά κεγαιχηεξν κπξνζηηλφ ηξνρφ πνπ επέηξεπε ηε κεγάιε γηα ηελ επνρή ηαρχηεηα ησλ 24 ρικ/ψξα. Σν κνληέιν πνπ νλνκάζηεθε Αriel θαζφξηζε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπλεζηζκέλνπ πνδειάηνπ. Σν 1876 εκθαλίζηεθε ην Salvo, έλα ηξίθπθιν πνδήιαην καδηθήο παξαγσγήο πνπ εηζήγαγε ην κνριφ, ην ειαθξχ πιαίζην θαη θσο γηα λπρηεξηλέο κεηαθηλήζεηο. Σν πνδήιαην ηνπ 1890 πξνεηνηκάδεη ην πέξαζκα ζηελ επνρή ησλ κεραλψλ, εηζάγνληαο γηα πξψηε θνξά ηξνρνχο κε ζπξκάηηλεο αθηίλεο θαη πλεπκαηηθά (θνπζθσηά κε αέξα) ειαζηηθά 19. Ζ επίδξαζε ηνπ πνδειάηνπ ζηελ εμέιημε ησλ ακαμηψλ αιιά θαη ησλ πξψησλ απηνθηλήησλ είλαη αθφκε εκθαλήο. 15 χγγξακκα «Ηζηνξία ηεο Σερληθήο θαη ηεο Σερλνινγίαο», ΣΔΗ Αζελψλ, Δηζαγσγή, ζει 1 ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/ Δγθπθινπαίδεηα Britannica, History-of-the-bicycle, ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/ ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/ ιήκκα Πνδήιαην, ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/ Θσκάο Γ. Υφλδξνο, ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/2008

17 Πξνο ηα ηέιε ηνπ 19νπ αηψλα ζηελ Αγγιία κφλν ππάξρνπλ 175 εξγνζηάζηα πνπ θαηαζθεπάδνπλ πεξίπνπ πνδήιαηα εηεζίσο 20. ηνλ 20ν αη πιένλ ην πνδήιαην είρε κεγάιε δηάδνζε θαη άξρηδαλ λα εκθαλίδνληαη νη πξψηεο βηνκεραλίεο θαηαζθεπήο πνδειάησλ π.ρ. ε Raleigh, ε νπνία απφ ηα πξψηα ρξφληα ιεηηνπξγίαο ηεο παξήγαγε πεξίπνπ πνδήιαηα ην ρξφλν. Υάξε ζηελ πξνζηηή ηηκή αθφκα θαη κεηά ηελ εκθάληζε ηνπ απηνθηλήηνπ αιιά θαη ιφγσ ηεο επηξξνήο ησλ απνηθηνθξαηψλ ην πνδήιαην έρεη γίλεη ην βαζηθφ κέζν κεηαθίλεζεο γηα εθαηνκκχξηα θαηνίθνπο ηνπ πιαλήηε. Ηδηαίηεξα βνεζεηηθή πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε ήηαλ ε επαθή πνιιψλ ππαλάπηπθησλ ρσξψλ κε ηηο επξσπατθέο ρψξεο, ιφγσ ηεο απνηθηνθξαηίαο. Δηθόλα 25: ε μύιηλε draisiene ( Δηθόλα 26: ηξαηησηηθό πνδήιαην ηνπ 1890 εμνπιηζκέλν κε 3 πνιπβόια όπια ( 2.2 Σν Πνδήιαην ζηελ Διιάδα ηελ Διιάδα ην πξψην πνδήιαην ήξζε ην «21 Τν άζιεκα ηεο πνδειαζίαο άξρηζε λα αλαπηύζζεηαη θαη ζηελ Διιάδα θαηά ην 1890 ή θαη θάπσο λσξίηεξα: «Από ηηλσλ εηώλ εγελλήζε θαη ελ Διιάδη δσεξόλ πνδειαηηθόλ ξεύκα, ελ Αζήλαηο δε κόλνλ ζπλεζηήζεζαλ κέρξη 20 ιήκκα Πνδήιαην, ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/ Ζκέξεο Καζεκεξηλή, εθεκεξίδα ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, 18/09/2005

18 ηνύδε πιένλ ησλ δέθα πνδειαηηθώλ ζπιιόγσλ, σλ ν αξηζκόο ησλ κειώλ ππεξβαίλεη ήδε ηνπο 300» (Ζ Φχζηο, 25/11/1890). Σν 1891 ηδξχεηαη ν Πνδειαηηθφο χιινγνο Αζελψλ θαη αξγφηεξα ε Πνδειαηηθή Δηαηξεία, ν Oκηινο ησλ Πνδειαηψλ θαη ν Πνδειαηηθφο χιινγνο Παηξψλ.» 22 ηνπο πξψηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο ζηελ Αζήλα (1896), είρακε ζεκαληηθέο επηηπρίεο ζην άζιεκα ηεο πνδειαζίαο θαη ζπγθεθξηκέλα ζηε δηαδξνκή Αζήλα-Μαξαζψλαο-Αζήλα (87 ρηικ.) πξψηνο νιπκπηνλίθεο αλαδείρζεθε ν Αξηζηείδεο Κσλζηαληηλίδεο κε 3 ψξεο 23' θαη 31''. ηελ ίδηα Οιπκπηάδα ε Διιάδα θαηέθηεζε αθφκε ηξία αξγπξά θαη έλα ράιθηλν κεηάιιην Σν Πνδήιαην ζηελ Διιεληθή Πόιε Η Αζήλα ηελ Αζήλα ην πνδήιαην έθεξε λσξίο θαη κηα ζρεηηθή ππνδνκή 24, ην πνδειαηνδξφκην ηνπ Φαιήξνπ, φπσο αλαθέξεηαη ζρεηηθά ζην αθηέξσκα ηεο Καζεκεξηλήο 25 :«Ο λεαξόο δηαθεθξηκέλνο θαη κεζνδηθώηαηα κνξθσκέλνο παξ' εκίλ κεραληθόο θ. Κ. Βειιίλεο» (θξηπ, 13/12/1895)» χζηεξα απφ ηξίκελε εξγαζία έδσζε έλα πιήξεο ζρέδην θαη πξνυπνινγηζκφ γηα θφζηνο ρξ. θξ., ελψ ε επηηξνπή παξαιαβήο εθηηκνχζε φηη ην θφζηνο ζα ήηαλ ρξ. θξ. Χο ζέζε γηα ην Πνδειαηνδξφκην επειέγε ην Φάιεξν θνληά ζην άγαικα ηνπ Καξατζθάθε (φπνπ θαη ην ζεκεξηλφ νκψλπκν γήπεδν). Σα ζρέδηα ηνπ Βειιίλε ήηαλ πξσηνπνξηαθά θαη ν ζρεδηαζκφο ηνπ ζηίβνπ επέηξεπε «ην εληειψο αθίλδπλνλ ηξέμηκν εηο φια ηα ζεκεία», [ ]Σν έξγν ηεο θαηαζθεπήο αλαηέζεθε ζηνλ ηδεξφδξνκν Αζελψλ - Πεηξαηψο, αληί δξρ. Ο ηδεξφδξνκνο πξνζέθεξε δσξεάλ ην γήπεδν αμίαο δξρ., εγγπήζεθε δε λα θαηαζθεπάζεη ηδία δαπάλε θαη ηηο εμσηεξηθέο νδνχο [ ]. Σν Πνδειαηνδξφκην Φαιήξνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηε ζπλέρεηα γηα αγψλεο ζε θάζε είδνο αζιήκαηνο επί πνιιέο δεθαεηίεο θαη κάιηζηα εθεί δηεμάγνληαλ θαη νη θπξηφηεξνη αγψλεο πνδνζθαίξνπ.» «..[..] Eλα κείδνλ ζέκα πνπ απαζρνινύζε ηνπο Αζελαίνπο πξνο ην ηέινο ηνπ 19νπ αηώλα, όηαλ πηα ηα πνδήιαηα άξρηζαλ πιεζαίλνπλ ζηνπο αζελατθνύο δξόκνπο, ήηαλ ε κε ηνπνζέηεζε «ηξνρνπέδεο» ζηα πξνζαξηάηαη... εηδηθόλ ζήκα... εθ νπ ζα είλαη απνηππσκέλνο δηαηξήησο ν αύμσλ αξηζκόο... ην θνξνινγηθόλ έηνο 1900, όπεξ θαη' έηνο ζ' αιιάζζε... Απαγνξεύεηαη ην 22 Άξζξν-Αθηέξσκα «Πνδειαην-αλαδξνκή» απφ ην έλζεην 7 Ζκέξεο Καζεκεξηλή (βι. αλσηέξσ) 23 ιήκκα Πνδήιαην, ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/ ηακαηίνπ Διέλε, Άξζξν-Αθηέξσκα «Πνδειαην-αλαδξνκή» απφ ην έλζεην 7 Ζκέξεο Καζεκεξηλή (βι. αλσηέξσ)

19 πνδειαηείλ επί ησλ πεδνδξνκείσλ θαη πιαηεηώλ... Απαγνξεύεηαη εηο ηνπο πνδειάηαο λα ηξέρσζη κεηά κεγίζηεο ηαρύηεηνο εηο ηα νδνύο... Δλ ώξα λπθηόο από άςεσο ησλ θώησλ νη πνδειάηαη δένλ λα έρσζη ηνπνζεηεκέλνλ θαλόλ αλεκκέλνλ... Οη πνδειάηαη ππνρξενύληαη λα ηεξώζηλ εηο ηα νδνύο ηελ απηήλ ηάμηλ ησλ ακαμώλ, ηνπηέζηη λα ηξέρσζη πάληνηε εηο ην δεμηόλ κέξνο...».πνδήιαηα. [ ] Τα πξνβιήκαηα κε ηα πνδήιαηα πιεζαίλνπλ θαη (Δλ Αζήλαηο, ζήκεξνλ 17ελ Μαΐνπ 1900) αλαγθάδεηαη λα παξέκβεη ν «...εκείο Γηεπζπληήο ηεο Γηνηθεηηθήο Αζηπλνκίαο Αζελώλ θαη Πεηξαηώο... παξαηεηξήζαληεο... Γηαηάζζνκελ... Υπνρξενύληαη άπαληεο νη ηδηνθηήηαη πνδειάηεο, όπσο... πξνζέιζσζη κεηά ησλ πνδειάησλ ησλ... (επί ησλ νπνίσλ) πξνζαξηάηαη... εηδηθόλ ζήκα... εθ νπ ζα είλαη απνηππσκέλνο δηαηξήησο ν αύμσλ αξηζκόο... ην θνξνινγηθόλ έηνο 1900, όπεξ θαη' έηνο ζ' αιιάζζε... Απαγνξεύεηαη ην πνδειαηείλ επί ησλ πεδνδξνκείσλ θαη πιαηεηώλ... Απαγνξεύεηαη εηο ηνπο πνδειάηαο λα ηξέρσζη κεηά κεγίζηεο ηαρύηεηνο εηο ηα νδνύο... Δλ ώξα λπθηόο από άςεσο ησλ θώησλ νη πνδειάηαη δένλ λα έρσζη ηνπνζεηεκέλνλ θαλόλ αλεκκέλνλ... Οη πνδειάηαη ππνρξενύληαη λα ηεξώζηλ εηο ηα νδνύο ηελ απηήλ ηάμηλ ησλ ακαμώλ, ηνπηέζηη λα ηξέρσζη πάληνηε εηο ην δεμηόλ κέξνο...» Άιιεο Πόιεηο ηεο Διιάδαο ηα ηέιε ηνπ 19νπ αηψλα, εθηφο απφ ηελ Αζήλα, πνδειαηηθφ ζχιινγν έρεη θαη ε Πάηξα. ηελ ειεχζεξε Κξήηε δεκηνπξγείηαη ακέζσο «Κξεηηθφο Γπκλαζηηθφο χιινγνο ελ Ζξαθιείσ ζθνπφλ έρσλ ηελ δηάδνζηλ ηεο Γπκλαζηηθήο», ρσξίο λα γλσξίζνπκε πφηε άξρηζε λα αζρνιείηαη κε ην πνδήιαην, φπσο θαη ν Παλαηησιηθφο ζην Αγξίλην. ηηο αξρέο ηνπ 1900, «Δλ Σμύπνη ιεηηνπξγνύλ πιείζηα γπκλαζηηθά ζσκαηεία, πξσηνζηαηεί δε κεηαμύ απηώλ ν Παληώληνο Σύιινγνο, γπκλαζηηθόλ θαη κνπζηθόλ ζσκαηείνλ αξηζκνύλ ππέξ ηα 150 κέιε. Δηο ηνλ Σύιινγνλ ηνύηνλ νθείινληαη νη Παληώληνη αγώλεο δξόκνπ, Δηθόλα 27: θσηνγξαθία θαη θείκελν από ηελ Καζεκεξηλή 26 «Bόλορ, Mαθηηέρ ηηρ Eμποπικήρ Σσολήρ βοληάποςν ζηην παπαλία ηηρ πόληρ. O Bόλορ, ιδίωρ μεηαπολεμικά, μεηαμοπθώθηκε ζε ποδηλαηούπολη.» 26 Άξζξν-Αθηέξσκα «Πνδειαην-αλαδξνκή» απφ ην έλζεην 7 Ζκέξεο Καζεκεξηλή, εθεκεξίδα ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, 18/09/ ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/2008

20 πνδειάηνπ, δηζθνβνιίαο, πάιεο θ.ιπ». ε αγψλεο ζηίβνπ ζηελ Σξίπνιε ην 1899, ζην αγψληζκα ησλ 12ρικ, ηνπο δξνκείο αθνινπζνχζαλ θαη πνδειάηεο «ρξεζηκφηαηνη εηο ηελ ζπλνδείαλ».παξάιιεια αλαθέξεηαη πσο λεαξνί πνδειαηηζηέο ζηε πάξηε: (Αθξφπνιηο, 6/11/1929) «νη θ.θ. Νηθόι. Κνπκάληαξνο θαη Π. Μηραιόπνπινο, εθ Σπάξηεο, δηακαξηύξνληαη πξνο ηνλ θ. ππνπξγόλ ηεο Παηδείαο, δηόηη ν εθεί γπκαλζηάξρεο απαγνξεύεη ηελ πνδειαζίαλ εηο ηνπο καζεηάο, πξάγκα ην νπνίνλ δεκηώλεη ηνπο εθεί αληηπξνζώπνπο πνδειάησλ θαη άιισλ αζιεηηθώλ εηδώλ» Σν Πνδήιαην Αθκάδεη θαη Φζίλεη Σα λέα γηα ην πνδήιαην ζηηο αξρέο ηνπ 1900, φπσο κεηαθέξνληαη ζην αθηέξσκα ηεο Καζεκεξηλήο θαηά αλαδεκνζίεπζε απφ ην πεξηνδηθφ ησλ αξρψλ ηνπ αηψλα «Φχζηο» θαη «θξηπ» είλαη πεξίπνπ ηα παξαθάησ: «Ο αξηζκόο ησλ ηδηνθηεηώλ πνδειάησλ εύμεζε ηειεπηαίνλ ζεκαληηθά ελ Αζήλαηο. Αιιά θαη ηα ππό ελνίθηνλ πνδήιαηα δελ είλε νιίγα. Καη όια ελνηθηάδνληαη. Ιδίσο ηαο ενξηάο θαη ηαο Κπξηαθάο δελ κέλεη πνδήιαηνλ ρσξίο λα ελνηθηαζζή. Καη ηξέρεη ν θόζκνο αλά ηαο εμνράο απνιακβάλσλ ηεο ζαπκαζίαο ηέξςεσο ηελ νπνίαλ κόλνλ ην πνδήιαηνλ παξέρεη...» Ζ κεγάιε εμάπισζε ηεο ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ θαη ε κεηαπνιεκηθή νηθνλνκηθή δπζπξαγία παξαηείλνπλ ηελ θπξηαξρία ηνπ πνδειάηνπ ζηελ αηνκηθή κεηαθίλεζε κέρξη θαη ηε δεθαεηία ηνπ '60. Σν πνδήιαην ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ηνπ εξγάηε, ηνπ ππάιιεινπ, αιιά θαη ηνπ επθαηάζηαηνπ Eιιελα γηα ρξφληα κεηά ηνλ πφιεκν. Ζ αζιεηηθή ηνπ ρξήζε ιεηηνπξγεί δηαηαμηθά. Ζ πνξεία ηνπ πνδειάηνπ αλαθφπηεηαη νπζηαζηηθά ζηελ Διιάδα ηε δεθαεηία ηνπ Σφηε κεηαβάιινληαη ηα πξφηππα δηαβίσζεο, ε κεηαθίλεζε ιακβάλεη νηθνλνκηθν-θνηλσληθφ ραξαθηήξα θαη αξρίδεη κία αικαηψδεο αχμεζε ηεο πξνηίκεζεο ζηα κεραλνθίλεηα κέζα θαη θπξίσο ζην απηνθίλεην Θ. Βιαζηφο θαη Γ. Μειάθεο Αγξνλφκνπ-Σνπνγξάθνπ Μεραληθνχ, ΣΔΔ, Η, ηεχρ

21 3. ΓΙΚΣΤΑ ΑΣΙΚΧΝ ΤΝΓΤΑΜΔΝΧΝ ΜΔΣΑΦΟΡΧΝ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΠΟΓΗΛΑΣΟΤ 3. 1 πλδπαζκέλεο Μεηαθνξέο Γεληθά Γίθηπν ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξώλ είλαη ε ιεηηνπξγηθή ελνπνίεζε κεηαθνξηθψλ ππνδνκψλ θαη ζρεηηθψλ ππεξεζηψλ, ψζηε λα επηηπγράλεηαη ε κεηαθνξά αγαζψλ θαη ε κεηαθίλεζε αλζξψπσλ κε ηνλ θαιχηεξν θαη ηαρχηεξν ηξφπν. Ο νξηζκφο πξνθχπηεη αβίαζηα ηφζν απφ ηνλ ίδην ηνλ φξν πνπ πηνζεηήζεθε ηειηθά, φζν θαη απφ επηζηεκνληθέο πεγέο δηαθνξεηηθνχ γλσζηηθνχ πεδίνπ. Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη ζρεηηθά ζε έξεπλα ηνπ ΤΜΔ φηη: «Τηο επόκελεο δεθαεηίεο ινηπόλ ε δεκόζηα ζπγθνηλσλία ζα πξέπεη λα γίλεη ην δνκηθό ζηνηρείν ηεο πόιεο. Όκσο ζα είλαη έλα από ηα κέξε, ίζσο ην θπξηόηεξν, ελόο επξύηεξνπ ζπζηήκαηνο κέζσλ κεηαθίλεζεο. Θα απνηειεί ηνλ θνξκό ελόο νινθιεξσκέλνπ δηθηύνπ ζπλδπαζκέλσλ κεηαθηλήζεσλ πνπ ζα πεξηιακβάλνπλ ην πεξπάηεκα, ην πνδήιαην, ην δίθπθιν, ην ηαμί, θάζε δίθηπν δεκόζηαο ζπγθνηλσλίαο, ηα κηθξά ιεσθνξεία, ηα κεγάια, ην ηξακ, θαη ζπζηήκαηα πνπ αλαπηύζζνληαη ζε Δπξώπε θαη Ακεξηθή, όπσο ην car sharing θαη ην carpooling. Θα πεξηιακβάλεη θπζηθά θαη ην ηδησηηθό απηνθίλεην. Τν όιν ζύζηεκα ζα είλαη έηζη νξγαλσκέλν» [Βιαζηφο, 2003: 30]. ρεηηθά ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην ζε απφθαζή ηνπ ρξεζηκνπνηεί ηνλ αθφινπζν νξηζκφ (ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ φξν ζην καθξνζρεδηαζκφ ηνπ αθνχ αθνξά ζην ζχλνιν ηνπ θνηλνηηθνχ εδάθνπο): «Τν δηεπξσπατθό δίθηπν κεηαθνξώλ πεξηιακβάλεη ηηο ππνδνκέο (νδνί, ζηδεξνδξνκηθέο γξακκέο, πισηέο νδνί, ιηκέλεο, αεξνιηκέλεο, κέζα πινήγεζεο, ζηαζκνί κεηαθόξησζεο δηαηξνπηθώλ κεηαθνξώλ, αγσγνί κεηαθνξάο πξντόλησλ), θαζώο θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ είλαη αλαγθαίεο γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ αλσηέξσ ππνδνκώλ» (Απφθαζε αξηζ. 1692/96/ΔΚ) 28. Έλα δίθηπν ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ επνκέλσο πξέπεη λα παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ελαιιαγήο ηξφπνπ θαη κέζνπ κεηαθίλεζεο, λα εμαζθαιίδεη ηελ ζπληξνπηθφηεηα (ζπλέξγηα) κεηαμχ ησλ κέζσλ, έρνληαο σο θξηηήξην φρη κφλν ηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ηνπ 28 Απφθαζε αξηζ. 1692/96/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 23εο Ηνπιίνπ 1996 πεξί ησλ θνηλνηηθψλ πξνζαλαηνιηζκψλ γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ δηεπξσπατθνχ δηθηχνπ κεηαθνξψλ (

22 κεηαθηλνχκελνπ αιιά επηπιένλ: ηνλ ειάρηζην ρξφλν κεηαθίλεζεο, ηηο θαιχηεξεο ζπλζήθεο, ην πεξηβάιινλ θαη ηελ αζθάιεηα. Χο θαιχηεξεο ζπλζήθεο λννχληαη νη νηθνλνκηθέο (κε ιηγφηεξν θφζηνο), νη πεξηβαιινληηθέο ζε επίπεδν εθπνκπήο ξχπσλ, ππνβάζκηζεο ή αηζζεηηθήο ηνπ πεξηβάιινληνο, ηέινο νη ζπλζήθεο κεηαθίλεζεο λννχληαη θαη «εζσηεξηθά» απφ ηελ ζθνπηά ηνπ επηβάηε/κεηαθηλνχκελνπ Νέεο ηάζεηο ζηηο ζπλδπαζκέλεο κεηαθνξέο Ζ λέα ηάζε ζηηο ζπλδπαζκέλεο κεηαθνξέο είλαη ε ιηγφηεξε καδηθή 29 θαη ε πην απηφλνκε απφ ηελ πιεπξά ηνπ ρξήζηε. Δλδεηθηηθή είλαη ε εμάπισζε ησλ ζπζηεκάησλ car sharing θαη carpooling θαζψο θαη ε ζπλερψο απμαλφκελε επηινγή θηήζεο θαη ρξήζεο δηθχθισλ. ε θάζε πεξίπησζε πάλησο θαίλεηαη φηη ζεκαληηθφο παξάγνληαο είλαη νη θαιέο ζπλζήθεο θαη ην θαιαίζζεην πεξηβάιινλ (πξάζηλεο δψλεο, αξραία θ.ιπ.) αθελφο γηαηί ε αζθάιεηα απνηειεί βαζηθφ θξηηήξην θαηά ηελ απηφλνκε κεηαθίλεζε, αθεηέξνπ γηαηί ε θαιαηζζεζία απνηειεί θίλεηξν πνπ απνδεηθλχεηαη θαζεκεξηλά έηζη ι.ρ. ζρεδφλ πάληα ζα ζεαζεί πνδειάηεο ζε παξαιηαθφ δξφκν (βι. Πνζεηδψλνο, παξφρζην ιηκλψλ θ.ιπ.). Γηα λα γίλεη πεξηζζφηεξν θαηαλνεηή ε ηάζε απηφλνκεο κεηαθίλεζεο θαηά ζπλέπεηα ε λέα αλάγθε πνπ πξέπεη λα θαιχςεη έλαο θπθινθνξηαθφο ζρεδηαζκφο- είλαη ρξήζηκν λα θσηηζζνχλ ηα λέα δεδνκέλα. Car sharing θαη carpooling. ηηο ΖΠΑ, ηελ Δπξψπε εζράησο θαη ζηελ Διιάδα 31 - απμάλεηαη ε ρξήζε ησλ Δηθόλα 28: Η πξώηε νξγάλσζε carpooling ζηελ Διιάδα 30 ζπζηεκάησλ car sharing θαη carpooling. Σν πξψην αθνξά ζηε κίζζσζε ηδησηηθνχ ή δεκνηηθνχ θνηλφρξεζηνπ (νκαδηθνχ) ΗΥ ελψ ην δεχηεξν ζηελ θνηλή ρξήζε ελφο ηδησηηθνχ ΗΥ ζπλεζέζηεξα γηα ηε κεηάβαζε ζηελ εξγαζία νκάδαο επηβαηλφλησλ πνπ κνηξάδνληαη ηα έμνδα κεηαθίλεζεο. 29 Βιάζηφο, 2003 ζει Φσηνγξαθία απφ ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008

23 Ζ πξνψζεζε ηνπ ζπζηήκαηνο ππνζηεξίδεηαη απφ θπβεξλεηηθά θίλεηξα φπσο είλαη ε παξνρή ρξήζεο εηδηθψλ ισξίδσλ αιιά θαη απφ νηθνλνκηθνχο ιφγνπο θαζψο ζχκθσλα κε έξεπλα ηνπ παλεπηζηεκίνπ ηνπ Μπέξθιετ: «κεηά ηε ζπκκεηνρή ζην πξόγξακκα car sharing ηνπ Σαλ Δηθόλα 29: Λσξίδα απνθιεηζηηθήο θπθινθνξίαο γηα νρήκαηα πνιπάξηζκνπ πιεξώκαηνο 32. Φξαλζίζθν, ην 30% ησλ λνηθνθπξηώλ πνύιεζαλ ην απηνθίλεηό ηνπο θαη ην 67% απνθάζηζαλ λα κελ αγνξάζνπλ δεύηεξν απηνθίλεην. Ταπηόρξνλα, ε ρξήζε απηνθηλήηνπ αλάκεζα ζηα κέιε ηνπ πξνγξάκκαηνο πνπ κνηξάδνληαλ κόιηο 80 νρήκαηα, κεηώζεθε θαηά 47%, ελώ αληίζηνηρα απμήζεθε ε ρξήζε ησλ Mέζσλ Mαδηθήο Mεηαθνξάο.» 33 Γίθπθια Ζ ρξήζε ηνπο είλαη ζπλερψο απμαλφκελε ζε Δπξψπε θαη Διιάδα. Ηδίσο ζηελ Διιάδα δίθπθιν θαηέρεη ν 1 ζηνπο 11 ηνπ πιεζπζκνχ, πνζνζηφ εμαηξεηηθά πςειφ δεδνκέλνπ φηη αθνξά ζην ζχλνιν ηνπ γεληθνχ πιεζπζκνχ, ην νπνίν ζπκπεξηιακβάλεη θαη φζνπο δελ κπνξνχλ λα θηλεζνχλ κε δίθπθιν, δειαδή παηδηά, ειηθησκέλνπο, κε θαηφρνπο, ΑΜΔΑ θ.ιπ. Δπνκέλσο, κε ζπληεξεηηθέο εθηηκήζεηο, κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη ην πνζνζηφ ησλ κεηαθηλνχκελσλ κε δίθπθιν αληηζηνηρεί ηνπιάρηζηνλ ζην δηπιάζην (2/11), ζπλππνινγίδνληαο θαη ηνπο πεξηζηαζηαθνχο ρξήζηεο δηθχθινπ π.ρ. ηνπο θαηφρνπο ΗΥ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην δίθπθιν γηα κηθξέο απνζηάζεηο ή γηα κεηαθηλήζεηο ζε πξννξηζκνχο κε ειιηπείο ζέζεηο ζηάζκεπζεο. Σα παξαπάλσ πξνθχπηνπλ απφ ηα ζηνηρεία ηνπ πλδέζκνπ Δηζαγσγέσλ Αληηπξνζψπσλ Απηνθηλήησλ γηα ηελ «Διιεληθή Αγνξά Ορεκάησλ. Ηαλνπάξηνο-Γεθέκβξηνο 2007» φπνπ αλαθέξεηαη ραξαθηεξηζηηθά: «Oη κνηνζηθιέηεο ζε θπθινθνξία, πνπ αλέξρνληαη ζε δελ πεξηιακβάλνπλ όζεο είλαη θάησ ησλ 50cc, νη νπνίεο δελ έρνπλ ηαμηλνκεζεί από ην Υπνπξγείν Μεηαθνξώλ αιιά από ηα θαηά ηόπνπο αζηπλνκηθά ηκήκαηα. Βάζεη εθηηκήζεσλ, ππνινγίδεηαη όηη νη κνηνζηθιέηεο θάησ ησλ 50cc αληηπξνζσπεύνπλ ην 20%-22% ηνπ ζπλόινπ (ΙΦ θαη δηθύθισλ) θαη είλαη ± , νπόηε ην ζύλνιν ησλ δηθύθισλ ζηελ Διιάδα αλέξρεηαη πεξίπνπ ζην 1 εθαηνκκύξην. 34» 32 Φσηνγξαθία απφ ηειεπηαία επίζθεςε 15/10/ ηειεπηαία επίζθεςε 15/10/ ηειεπηαία επίζθεςε

24 πσο πξνθχπηεη θαη απφ ηα αλσηέξσ ε έλλνηα θιεηδί γηα ηηο ζπλδπαζκέλεο κεηαθνξέο θαη ην ζρεηηθφ δίθηπν είλαη ε δπλαηφηεηα απηνλφκεζεο, ε νπνία παξέρεηαη κφλν κέζα απφ ηελ παξνρή επηινγήο ηνπ πην θαηάιιεινπ θάζε θνξά ΜΜΜ. Δμ νξηζκνχ δειαδή θαη ιακβάλνληαο ππφςηλ θάζε λέα εμέιημε, ε ρξήζε δηαθνξεηηθψλ ΜΜΜ πξνθεηκέλνπ λα νινθιεξσζεί βέιηηζηα κηα δηαδξνκή είλαη εθ ησλ σλ νπθ άλεπ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ν κεηαθηλνχκελνο κπνξεί λα ζπάζεη ηε δηαδξνκή ηνπ ζε κηθξέο επζείεο δεκηνπξγψληαο mini δηαδξνκέο express νη νπνίεο ζα ηνλ νδεγήζνπλ ηαρχηεξα ζηνλ ηειηθφ ηνπ πξννξηζκφ. 3.2 Σν πνδήιαην ζην ειιεληθό δίθηπν ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξώλ Η πθηζηάκελε θαηάζηαζε. Η πεξίπησζε ηεο Αηηηθήο. Γηα λα εμεηάζνπκε ην πνδήιαην ζε έλα δίθηπν ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ (θαη φρη ζηελ πφιε γεληθφηεξα) πξέπεη λα νδεγεζνχκε ζηελ πεξίπησζε εθείλε φπνπ ππάξρνπλ ζπλδπαζκέλεο κεηαθνξέο δειαδή ζηελ Πξσηεχνπζα. Σν δεκφζην κεηαθνξηθφ δίθηπν ηεο Αζήλαο πεξηιακβάλεη ηα αθφινπζα κέζα: ηξνρήιαηα κεγάια ιεσθνξεία (αξζξσηά δηαμνληθά) κεζαία ιεσθνξεία ζηα νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη ηα ειεθηξνθίλεηα (ηξφιευ) mini ιεσθνξεία ζηαζεξήο ζηδεξνηξνρηάο metro ηξέλν (Ζιεθηξηθφο ηδεξφδξνκνο Αζελψλ Πεηξαηψο) ηξακ πξναζηηαθφο ζηδεξφδξνκνο Ο ζηφινο ηνπ ΟΑΑ (ηξνρήιαηα ΜΜΜ) κφλνο ηνπ αξηζκεί πεξίπνπ 3095 νρήκαηα. 35 Σν metro Αζελψλ κε κφιηο 2 γξακκέο, Άγηνο Αληώληνο Άγηνο Γεκήηξηνο θαη Αηγάιεσ Αεξνδξόκην, εμππεξεηεί πεξίπνπ επηβάηεο εκεξεζίσο. Δπηπιένλ ππνινγίδεηαη φηη ε ιεηηνπξγία ηνπ metro κείσζε θαηά ηα Η.Υ. απηνθίλεηα πνπ εηζέξρνληαη ζην θέληξν ηεο 35 ΟΑΑ ( ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008)

25 πφιεο ή ηζνδχλακα κείσζε ηελ θίλεζε κε Η.Υ. θαηά νρεκαηνρηιηφκεηξα εκεξεζίσο 36. Ο ΖΑΠ ζπλεηζθέξεη ζην δίθηπν κεηαθέξνληαο εκεξεζίσο επηβάηεο ζε εκεξήζηα βάζε. 37 Σν ηξακ δηαζέηεη ζηφιν 35 νρεκάησλ θαη εμππεξεηεί επηβάηεο εκεξεζίσο. 38 ε φιν απηφ ην δίθηπν, ην νπνίν πξαγκαηηθά θαιχπηεη ην ζχλνιν ηεο πφιεο ρσξίο λα εμεηάδεηαη ζην παξφλ ε απνδνηηθφηεηά ηνπ θαη ν ζρεδηαζκφο αληαπνθξίζεσλ κεηαμχ κέζσλ θαη δξνκνινγίσλ- ηα πνδήιαηα δελ έρνπλ ζέζε. Δθ ησλ πξαγκάησλ ηα πνδήιαηα απνθιείνληαη απφ ην δίθηπν δεκφζησλ ιεσθνξείσλ, ην νπνίν ιφγσ θχζεσο θαη ρακειφηεξνπ θφζηνπο, βεβαίσο, είλαη ην πην εθηεηακέλν. Οη βαζηθνί ιφγνη είλαη δχν. Πξψηνλ, ζηελ θακπίλα επηβαηψλ δελ ππάξρεη αξθεηφο ρψξνο, ψζηε λα κεηαθεξζεί ην πνδήιαην, θαζψο ν ειάρηζηνο ειεχζεξνο απφ θαζίζκαηα ρψξνο θαηαιακβάλεηαη απφ φξζηνπο επηβαίλνληεο. Πξέπεη λα ζεκεησζεί ζρεηηθά πσο ε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο νξζίσλ απνηειεί θξηηήξην θαηάηαμεο ησλ νρεκάησλ θαζψο θαη θξηηήξην αγνξάο, άξα ν ρψξνο πνπ θαηαιακβάλνπλ νη φξζηνη δελ πξέπεη λα ππνινγίδεηαη θαη εμαίξεζε αιιά θαηά βάζε. Αθφκε φκσο θαη ζε ηδαληθέο ζπλζήθεο, ρσξίο νξζίνπο δειαδή, δελ είλαη ζπλεηή ε κεηαθνξά ηνπ πνδειάηνπ θαζψο απηφ δελ κπνξεί λα αζθαιηζηεί ζε θάπνηα δέζηξα θαη λα εμαζθαιίδεηαη έηζη φηη ζε πεξίπησζε απφηνκνπ ειηγκνχ ηνπ ιεσθνξείνπ δελ ζα πξνθιεζεί θάπνηνο ηξαπκαηηζκφο απφ ηε κεηαηφπηζε ηνπ πνδειάηνπ. Γεχηεξνλ, ζηνπο ζηαζκνχο ζηάζεο θαη επηβίβαζεο ησλ ιεσθνξείσλ δελ ππάξρεη ειεχζεξνο ρψξνο, ψζηε λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ζηάζκεπζε πνδειάηνπ. Έηζη απνθιείεηαη ε κεξηθή έζησ ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ θαηά ηε κεηαθίλεζε ι.ρ. απφ ην ζπίηη έσο ηε ζηάζε θ.ν.θ. Σα κέζα ζηαζεξήο ζηδεξνηξνρηάο δηαζέηνπλ πεξηζζφηεξν ρψξν ζην δηακνξθσκέλν εζσηεξηθφ ηνπο θη έηζη ελδείθλπληαη γηα ηε κεηαθνξά πνδειάηνπ. Παξάιιεια ηα κέζα ζηαζεξήο ζηδεξνηξνρηάο δηαζέηνπλ πεξηνξηζκέλν, ζε ζχγθξηζε κε ηα ηξνρήιαηα κέζα, αξηζκφ ζηαζκψλ επηβίβαζεο, ζηνηρείν πνπ θαζηζηά ηελ αμηνπνίεζε θαη ηελ ελ γέλεη δηαρείξηζή ηνπο πην εχθνιε. Δπηπιένλ ν ζρεδηαζκφο ησλ ζηαζκψλ απηψλ, ιφγσ ηνπ επηβαηηθνχ θφξηνπ πνπ πξννξίδνληαη λα εμππεξεηήζνπλ είλαη επξχο θαη ζηελ πιεηνςεθία ππάξρεη ε δπλαηφηεηα εχξεζεο ρψξνπ γηα ζηάζκεπζε, πεξηνξηζκέλνπ ηνπιάρηζηνλ, αξηζκνχ 36 ( ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 37 ΖΑΠ ( ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 38 ( ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008)

26 πνδειάησλ. πγθεθξηκέλα, ην ζχλνιν ησλ ζηαζκψλ ησλ κέζσλ ζηαζεξήο ζηδεξνηξνρηάο αλέξρεηαη ζηνπο 122, εθ ησλ νπνίσλ νη 48 αλήθνπλ ζην ηξακ, νη 24 ζηνλ ΖΑΠ, νη 29 ζην metro θαη νη 21 ζηνλ Πξναζηηαθφ 39 (απφ ηνπο νπνίνπο νη 16 είλαη εληφο Ννκνχ), απφ ην ζχλνιν φισλ απηψλ νη 117 ζηαζκνί βξίζθνληαη κέζα ζηελ πφιε. Χζηφζν θαλέλαο απφ απηνχο δελ δηαζέηεη ρψξν ζηάζκεπζεο ή άιιεο ππνδνκήο γηα ηα πνδήιαηα θαζηζηψληαο έηζη αθαηάιιειε ηελ ρξήζε ηνπο κέρξη ην ζηαζκφ ζηελ πεξίπησζε ηεο ζπλδπαζκέλεο κεηαθίλεζεο. Πεξαηηέξσ, ην ζεκαληηθφηεξν είλαη φηη ηα παξαπάλσ κέζα δελ επηζπκνχλ ή δελ δηεπθνιχλνπλ ηε κεηαθνξά πνδειάησλ. Ζ ΑΣΣΗΚΟ ΜΔΣΡΟ ΑΔ απαγνξεχεη ξεηά ηε κεηαθνξά πνδειάησλ ζηνπο ζπξκνχο ηεο ζχκθσλα κε επίζεκε αλάξηεζε ζηνλ ηζηνρψξν ηεο: «Ζ κεηαθνξά πνδειάησλ αιιά θαη ινηπψλ νγθσδψλ αληηθεηκέλσλ ζηνπο ζπξκνχο δελ επηηξέπεηαη. Ζ δηακφξθσζε ησλ ζηαζκψλ ζε πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο ππφγεηα επίπεδα, ε έιιεηςε εηδηθά δηακνξθσκέλσλ ρψξσλ εληφο ησλ ζπξκψλ γηα ηελ ηνπνζέηεζε ησλ πνδειάησλ θαη ε πιεξφηεηα ησλ ζπξκψλ θαζηζηνχλ ηε κεηαθνξά ησλ πνδειάησλ επηθίλδπλε γηα ηελ αζθάιεηα ηφζν ηνπ ίδηνπ ηνπ πνδειάηε αιιά θαη ησλ ινηπψλ επηβαηψλ. ε πνιινχο ζηαζκνχο ηνπ ΜΔΣΡΟ έρνπλ εγθαηαζηαζεί ζέζεηο ζηάζκεπζεο πνδειάησλ, φπνπ νη πνδειάηεο κπνξνχλ λα θιεηδψλνπλ ηα πνδήιαηά ηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα λα θάλνπλ ρξήζε ηνπ ΜΔΣΡΟ.» 40 ην ζεκείν απηφ, φκσο, πξέπεη λα ζρνιηαζηεί φηη ηα δηαηηζέκελα απφ ηελ εηαηξεία ζεκεία ζηάζκεπζεο νχηε αξηζκνχληαη, νχηε θαηνλνκάδνληαη, νχηε εκθαλίδεηαη θσηνγξαθία ηνπο ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν ηνπ ηζηνρψξνπ. ε παξφκνην πλεχκα ηα πνδήιαηα είλαη αλεπηζχκεηα θαη ζηνλ Πξναζηηαθφ, φπνπ ζηνλ επίζεκν ηζηνρψξν ηνπ αλαθέξεηαη ζρεηηθά: «Ζ κεηαθνξά πνδειάησλ επηηξέπεηαη ζην ρψξν πνπ πξννξίδεηαη γηα ρξήζε απφ άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη απηφο ν ρψξνο δελ ρξεζηκνπνηείηαη θαη ε κεηαθνξά ηνπ πνδειάηνπ (φπσο θαη θάζε άιινπ νγθψδνπο αληηθεηκέλνπ) δελ δεκηνπξγεί πξφβιεκα ζηελ αζθάιεηα ή / θαη ζηελ άλεζε ησλ άιισλ επηβαηψλ.» 41 ε φ,ηη αθνξά ηνλ Πξναζηηαθφ ΑΔ είλαη αμηνζεκείσην πσο ε εηαηξεία πξνβαίλεη ζηελ ειάρηζηε κέξηκλα, ζε απηή πνπ ππνρξεψλεηαη απφ ηε λνκνζεζία γηα ηα ΑΜΔΑ αιιά αθφκα θη εθεί πεξηνξηζκέλα, ράξε ζην πξφζρεκα ηεο αζθάιεηαο κεηαθνξψλ, φπσο θαίλεηαη θαη απφ ην παξαπάλσ ( ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 40 ελφηεηα FAQ ( ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 41 ( ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008)

27 Σν ηξακ, κε αξθεηά πην θηιηθή εηαηξηθή πνιηηηθή πξνο ηνλ πνδειάηε, επηηξέπεη ηελ κεηαθνξά πνδειάησλ, ρσξίο πεξηνξηζκνχο ζηηο ψξεο θαη εκέξεο θπθινθνξηαθήο αηρκήο, ζην πξψην ή ηειεπηαίν φρεκα κε επζχλε ηνπ θαηφρνπ. Χζηφζν ηα ζθεπνθφξα απηά βαγφληα είλαη κηθξά γηα πνδήιαηα ηχπνπ ηαρχηεηαο ή καθξηλψλ απνζηάζεσλ θη επηπιένλ δελ δηαζέηνπλ δέζηξεο. Σέινο ν Ζιεθηξηθφο ηδεξφδξνκνο Αζελψλ Πεηξαηψο θάλεη επίζεκε αλαθνξά ζηε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο πνδειάησλ κφλν ζηα πιαίζηα ηεο Δηαηξηθήο Κνηλσληθήο Δπζχλεο 42, φπνπ επηηξέπεη κελ ηε κεηαθνξά πνδειάησλ αιιά ζέηεη ζσξεία πεξηνξηζκψλ, φπσο: επηηξέπεη ηε κεηαθνξά πνδειάησλ θαηά ηηο θαζεκεξηλέο εκέξεο απζηεξψο θαηά ηηο εμήο ψξεο: α) απφ ηελ έλαξμε ηεο ιεηηνπξγίαο έσο ηηο 06:15, β) 09:30-12:00 θαη γ) 18:30 έσο ηε ιήμε ηεο ιεηηνπξγίαο. (αββαηνθχξηαθα θαη αξγίεο δελ ππάξρνπλ πεξηνξηζκνί ζηηο ψξεο) απαγνξεχεη εληειψο ηελ είζνδν & έμνδν επηβαηψλ κε πνδήιαηα ζηνπο ζηαζκνχο Μνλαζηεξαθίνπ, Οκνλνίαο θαη Αηηηθήο επηηξέπεη ηελ είζνδν-κεηαθνξά πνδειάησλ κφλν απφ ηελ ηειεπηαία ζχξα ηνπ ηειεπηαίνπ νρήκαηνο (ζθεπνθφξνπ) θαη κφλν γηα 2 πνδήιαηα αλά ζπξκφ (θαζηζηψληαο νπζηαζηηθά αδχλαηε ηε κεηαθίλεζε κηαο νηθνγέλεηαο ή παξέαο πνδειαηψλ) απαγνξεχεη ηε κεηαθνξά πνδειάησλ κε αλειθπζηήξεο ή θπιηφκελεο θιίκαθεο απαγνξεχεη εληειψο ηε κεηαθνξά πνδειάηνπ θαηά ηηο εκέξεο θαη ψξεο δηεμαγσγήο αζιεηηθψλ θαη άιισλ εθδειψζεσλ πνπ ιακβάλνπλ ρψξα θνληά ζε ζηαζκφ ΖΑΠ (σζψληαο έηζη κεγάιε θαηεγνξία πνδειαηψλ, ηνπο θαηφρνπο δηθχθισλ, λα πξνηηκήζνπλ ην ηδηφθηεην κέζν ηνπο) Πάλησο πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ην ηξέλν, πξνθαλψο ιφγσ ρσξεηηθφηεηαο, ηαθηηθφηεηαο θαη ζπλέπεηαο ζηα δξνκνιφγηά ηνπ θαη αζθαιψο επεηδή είλαη θαιχηεξα εληππσκέλν ζηελ θνπιηνχξα ηνπ πνδειάηε σο παιαηφηεξν ησλ άιισλ κέζσλ, πξνηηκάηαη πεξηζζφηεξν γηα κεηαθνξά πνδειάηνπ ( ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008)

28 3.3 Οξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξώλ Η ρεδίαζε Έλα ζχζηεκα πλδπαζκέλσλ Μεηαθνξψλ γηα λα είλαη ιεηηνπξγηθφ θαη θαη επέθηαζε πξνηηκεηέν άξα θαη απνζβέζηκν (φρη κφλν ζε νηθνλνκηθνχο αιιά θαη ζε ρξεζηηθνχο & πεξηβαιινληηθνχο φξνπο) πξέπεη λα ζηεξίδεηαη πάλσ ζηε ζσζηή κειέηε θαη ζρεδίαζε. Ξεθηλψληαο απφ ηελ κειέηε ηνπ ζρεδηαζκνχ, απηή πξέπεη λα εθθηλεί απφ ηε Μαθξνθιίκαθα ηνπ αζηηθνχ δξφκνπ, δειαδή λα πεξηιακβάλεη ηα πεξηβαιινληηθά, γεσκνξθνινγηθά θαη πνιενδνκηθά δεδνκέλα ηνπ ρψξνπ, γηαηί απηά ζα θέξνπλ πάλσ ηνπο ην φπνην Γίθηπν Μεηαθνξψλ, ζχκθσλα κε ηε θέξνπζα ηθαλφηεηά ηνπο. Πεξαηηέξσ απηά ηα ίδηα δεδνκέλα ζα απνηειέζνπλ ηνπο βαζηθνχο παξάγνληεο ζρεδίαζεο. Γηα παξάδεηγκα κία πεξηνρή κε έληνλν γεσγξαθηθφ αλάγιπθν θαη ππθλή δφκεζε ι.ρ. ε πεξηνρή ηνπ Εσγξάθνπ ζην ιεθαλνπέδην Αηηηθήο, δελ επηηξέπεη ηελ αλάπηπμε κεηαθνξηθψλ κέζσλ ππέξγεηαο ζηαζεξήο ζηδεξνηξνρηάο θαζψο απηφ ζα ήηαλ άθξσο αληηνηθνλνκηθφ αθνχ ε έληνλε θιίζε ηδίσο ζηελ αλεθφξααπαηηεί αθελφο ηζρπξφηεξε θαη πην αθξηβή θαηαζθεπή αθεηέξνπ ηελ θαηαλάισζε πεξηζζφηεξεο ελέξγεηαο. Πξσηεχνληα ξφιν, ινηπφλ, ζε θάζε ζρεδίαζε παίδεη ην έδαθνο θαη ζπγθεθξηκέλα ε ζχζηαζε θαη ε κνξθνινγία ηνπ. Ο βαζηθφηεξνο παξάγνληαο γηα έξγα νδνπνηίαο ή άιισλ ππνδνκψλ ελφο δηθηχνπ κεηαθνξψλ είλαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εδάθνπο, ηδίσο απηά πνπ ην θαζηζηνχλ αλζεθηηθφ ή κε. Με αλζεθηηθά είλαη ηα εδάθε πνπ έρνπλ ρακειή δηαηκεηηθή αληνρή ή πην απιά απηά πνπ δελ κπνξνχλ λα θέξνπλ ηάζεηο θαη επηβαιιφκελα θνξηία. Ζ αληνρή απηή θαζνξίδεηαη απφ δχν ζηνηρεία, ηε ζχζηαζε ησλ ζηεξεψλ ζσκάησλ θαη ην πνζνζηφ λεξνχ. Σα κε αζθαιή εδάθε είλαη απηά πνπ απνηεινχληαη απφ θφθθνπο κεγάινπ κεγέζνπο (π.ρ. άκκνο). Μεηά ηα απνηειέζκαηα ηεο θνθθνκέηξεζεο πξέπεη λα ζπλεμεηάδεηαη ην φξην ηεο πδαξφηεηαο, δειαδή ην φξην εθείλν πνπ επηηξέπεη ηελ απνδχκσζε ηνπ εδάθνπο ρσξίο λα αιιάδεη ε πιαζηηθή θαηάζηαζε, ρσξίο δειαδή λα εκθαλίδνληαη ξσγκέο ή λα αιιάδεη ν φγθνο. 43 ε φ,ηη αθνξά ηε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο γίλεηαη ακέζσο αληηιεπηφ πσο νπνηαδήπνηε θιίζε (πξαλέο) επεξεάδεη ηελ αληνρή θαη απαηηεί ζπκπιήξσζε ή ελίζρπζε ηεο επηθάλεηαο ησλ πξαλψλ (επηθιηλψλ) εδαθψλ θαηά ηα έξγα νδνπνηίαο. πλνςίδνληαο, ινηπφλ, γηα λα γίλεη έδξαζε νδνχ πφζν κάιινλ απαηηεηηθφηεξσλ ππνδνκψλ- πξέπεη λα κειεηψληαη ε επζηάζεηα 43 Δπαγγειία Αιεμαλδξή, ζει

29 ηνπ εδάθνπο θάησ απφ ηελ επίδξαζε ησλ θνξηίσλ θπθινθνξίαο θαη ε ζπκπεξηθνξά ηνπ θάησ απφ ηελ επίδξαζε παγεηνχ θαη λεξνχ. Δμίζνπ ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε ρσξνηαμηθή θαη πνιενδνκηθή κειέηε. Ζ ρσξνηαμία είλαη απηή πνπ νξίδεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ζην ρψξν. Έηζη κέζα απφ εθεί κπνξνχλ λα ππνινγηζηνχλ ηα θνξηία θαη νη ξνέο κεηαθίλεζεο. Οη ξνέο κεηαθίλεζεο επεξεάδνληαη θαη επεξεάδνπλ ζπλάκα ηελ πνιενδνκηθή ζρεδίαζε. Έηζη, ην ζρέδην ρξήζεο γεο, ην νπνίν πεξηιακβάλεηαη ζηα αληηθείκελα ηεο πνιενδνκίαο 44, κπνξεί λα αιιάμεη γηα πεξηνρή ζηελ νπνία ζπζζσξεχεηαη πςειή θηλεηηθφηεηα, φπσο ι.ρ. ζε έλα εκπνξηθφ θέληξν (πεξίπησζε θνξεζκνχ ηνπ εκπνξηθνχ θέληξνπ ηεο πφιεο ηνπ Ακαξνπζίνπ 45 ) γχξσ απφ ην νπνίν κπνξνχλ λα δεζκεπζνχλ θαη λα απνραξαθηεξηζηνχλ ηα δηαζέζηκα αθφκε νηθφπεδα ηδησηψλ πξνθεηκέλνπ λα δηαλνηρζνχλ νδνί ή λα θαηαζθεπαζηνχλ ρψξνη ζηάζκεπζεο θαη λα γίλνπλ πεδνδξνκήζεηο. Ζ δηάλνημε λέαο ή ε πεδνδξφκεζε πθηζηάκελεο νδνχ θαζψο επίζεο ή δεκηνπξγία ρψξνπ ζηάζκεπζεο έρεη αληίθηππν ζηε ξπκνηνκία, ην πνιενδνκηθφ ζρεδηαζκφ θαζψο θαη ηηο λέεο δξαζηεξηφηεηεο & ξνέο δειαδή ζε ρσξνηαμία θαη ζπγθνηλσλία. Ζ αληηκεηψπηζε, επνκέλσο, πξέπεη λα είλαη ζπλνιηθή θαη απηφ ηελ αλαγάγεη ζε βαζηθή ζρεδηαζηηθή αξρή. Βαζηθή αξρή, ελ νιίγνηο, απνηειεί ε ζχγθιηζε ησλ ιεηηνπξγηψλ, ε νπνία αλαγλσξίδεηαη θαη ζεσξεηηθά ήδε απφ ην 1933 φπνπ ζην 4 ν πλέδξην ηεο Γηεζλνχο Έλσζεο χγρξνλεο Αξρηηεθηνληθήο κε γεληθφ ηίηιν Ζ Οξγαληθή Πφιε : «ππνζηεξίρζεθε φηη νη βαζηθέο αλάγθεο ηνπ αλζξψπνπ, πνπ πξέπεη λα επηιπζνχλ ζηελ πφιε είλαη ηέζζεξηο, ή θαιχηεξα, ζπγθξνηνχληαη ζε ηέζζεξηο νκάδεο. Ζ πξψηε αθνξά ηε ζηέγαζε, ε δεχηεξε ηελ εξγαζία, ε ηξίηε ηελ αλαςπρή (ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο πλεπκαηηθήο θαη ςπρνζσκαηηθήο βειηίσζεο), θαη ε ηέηαξηε ηε κεηαθίλεζε, δειαδή ηελ θπθινθνξία.» (Αξαβαληηλφο, ζει.26 [ζ. 172 ΠΠ 51 Α]) πκπεξαζκαηηθά, ε θάζε κειέηε πξέπεη λα αληηκεησπίδεη ηνλ ρψξν σο εληαίν ζχλνιν ψζηε λα ππάξμεη ζπγθνηλσληαθή ελνπνίεζή ηνπ. Πξέπεη κέζα απφ ηα πνξίζκαηά ηεο, ηα νπνία 44 Αξαβαληηλφο, ζει Ζιεθηξνληθή ηνπηθή εθεκεξίδα «Ακαξπζία», ( ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008)

30 ιακβάλνπλ ππφςε φια ηα πξνεγνχκελα, λα πξνθχπηεη ε ζχγθιηζε ηεο πνιενδνκηθήο θαη ηεο ζπγθνηλσληαθήο ιεηηνπξγίαο Η ηεξάξρεζε ησλ δηθηύσλ «Πξφθεηηαη γηα κηα δηαδηθαζία νξγάλσζεο ηνπ πνιενδνκηθνχ ρψξνπ ζε ηζφηηκα θαη απηφλνκα κέξε κε πφιν αλαθνξάο ην ηζηνξηθφ θέληξν» 47. Ζ ηεξάξρεζε ηνπ δηθηχνπ ΜΜΜ πξέπεη λα βαίλεη απφ ην κηθξφηεξν ζην κεγαιχηεξν. Σα κεγέζε αθνξνχλ ζηε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο ηνπ θάζε κέζνπ. Έηζη ην ηεξαξρηθά θαηψηεξν ι.ρ. ην mini ιεσθνξείν πξέπεη λα ηξνθνδνηεί ην ηεξαξρηθά ακέζσο αλψηεξν ηνπ π.ρ. κεζαίν ή κεγάιν ιεσθνξείν. Ζ κέζνδνο ηεξάξρεζεο είλαη ε επηθξαηέζηεξε αλ φρη ε κφλε εθαξκνδφκελε ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο- επεηδή ππαθνχεη θαη απαληά ηαπηφρξνλα ζε βαζηθέο αξρέο. Ζ πεξηθέξεηα (λννχκελε εδψ σο κε θέληξν, δειαδή σο γεηηνληά ή σο άιινο νηθηζηηθφο ή ζπγθνηλσληαθφο ηζηφο πνπ ζε θάζε πεξίπησζε ππάγεηαη ζε έλα πην θνκβηθφ/θεληξηθφ ζεκείν) είλαη απηή πνπ ηξνθνδνηεί ην θέληξν, έηζη ρξεηάδεηαη ν ζπιινγηζκφο απφ ην γεληθφ ζην εηδηθφ πξνθεηκέλνπ λα γίλνπλ αμηφπηζηεο κεηξήζεηο ζρεηηθά κε ην θαηεπζπλφκελν πξνο ην θέληξν θνξηίν θαη ηνπο ξπζκνχο κεγέζπλζεο ή ζκίθξπλζεο ηνπ. Ηεξαξρψληαο ην δίθηπν ΜΜΜ θαη ην νδηθφ δίθηπν κπνξνχλ λα δηαγλσζζνχλ θαη ηα επηκέξνπο θνκβηθά ζεκεία θαη λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ αλαιφγσο. Έηζη δηακνξθψλνληαη ηα ελδηάκεζα θέληξα κεηαθίλεζεο ηα νπνία ηξνθνδνηνχληαη θαη ηξνθνδνηνχλ αλαιφγσο δξφκνπο πξσηεχνπζαο ή δεπηεξεχνπζαο ζεκαζίαο. ρεηηθή είλαη ε πεξίπησζε ηεο Καιιηζέαο. Ζ Καιιηζέα (Αλαηνιηθή Αηηηθή) απνηειεί ηνλ πην ππθλνθαηνηθεκέλν (ζρέζε θαηνίθσλ πξνο νηθνδνκεκέλν ηεηξαγσληθφ κέηξν) Γήκν θαη θαηαηάζζεηαη σο ν 4 νο ζε πιεζπζκφ δήκνο. Παξάιιεια βξίζθεηαη πνιχ θνληά ζην ηζηνξηθφ & δηνηθεηηθφ θέληξν ηεο Πξσηεχνπζαο θαζψο θαη ζην κεγαιχηεξν ιηκάλη ηεο ρψξαο απνηειψληαο έηζη έλαλ ελδηάκεζν ζπγθνηλσληαθφ θφκβν. Γηα λα απνζνβεζνχλ νη εληάζεηο θνξηίνπ ζηελ πεξηνρή δεκηνπξγήζεθε ζηα ζχλνξά ηεο δεχηεξνο ζηαζκφο ΖΑΠ (ζηάζε Σαχξνο) θαη ζηε ζπλέρεηα ζηαζκφο metro (πγγξνχ-φημ). Καηά απηφλ ηνλ ηξφπν ηξνθνδνηνχληαη ζεκεία ηνπ θέληξνπ (π.ρ. Μνλαζηεξάθη, χληαγκα, Οκφλνηα) ζηαδηαθά θαη ζηνρεπκέλα απνζπκθνξίδνληαο παιαηνχο βαζηθνχο άμνλεο (Λεσθφξνη πγγξνχ, Καιηξξφεο). Ζ πεξίπησζε ηεο Καιιηζέαο είλαη ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ηεξάξρεζεο θαη πξνζαξκνγήο 46 i)ζεσξψληαο σο απνδεδεηγκέλε ηε ζχκπησζε αιιειεπίδξαζε ξπκνηνκίαο πνιενδνκίαο ρσξνηαμίαο απφ ηα αλσηέξσ βι. ζρεηηθά ηελ ππφζεζε ηνπ εκπνξηθνχ θέληξνπ Ακαξνπζίνπ. ii) Αξαβαληηλφο ζει.23 πεξί ελλνηψλ & νξηζκψλ 47 ηφιαο θαη Βιαζηφο, 1994 ζει.77

31 ηνπ δηθηχνπ εμ αλάγθεο πξφθεηηαη δειαδή γηα κηα θιαζζηθή δηνξζσηηθή ζπγθνηλσληαθή παξέκβαζε- αιιά δπζηπρψο δελ είλαη απνηέιεζκα επηηπρεκέλεο εθαξκνγήο κηαο πξνθαζνξηζκέλεο θαη ζπλνιηθήο κειέηεο, γηα απηφ θαη εμαθνινπζεί λα αληηκεησπίδεη βαζηθά θπθινθνξηαθά πξνβιήκαηα. Παξάιιειε πξνο ηελ ηεξάξρεζε ηνπ δηθηχνπ κεηαθνξψλ πξέπεη λα είλαη θαη ε πνιενδνκηθή ηεξάξρεζε. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη ηελ ελίζρπζε θαηά πξνηεξαηφηεηα ησλ ειαζζφλσλ νηθηζηηθψλ ηζηψλ (γεηηνληέο) ψζηε λα πεξηραξαθσζνχλ ηα ηνπηθά θέληξα, νη δξαζηεξηφηεηεο θαη ξνέο πνπ πεξηιακβάλνπλ. ηε ζπλέρεηα πάιη αθνινπζψληαο ηελ επαγσγηθή ζπιινγηζηηθή απφ ην εηδηθφηεξν ζην γεληθφηεξν πξέπεη λα γίλεη ηεξαξρηθή ζχλδεζε ησλ θέληξσλ, απφ ην θέληξν ηεο γεηηνληάο πξνο ην θέληξν ηνπ Γήκνπ, απφ εθεί ζην θέληξν ηνπ κεγαιχηεξνπ θαη εγγχηεξνπ Γήκνπ πξνο ην δηνηθεηηθφ θέληξν θαη ηέινο ζην Κέληξν (Ηζηνξηθφ & Γηνηθεηηθφ θέληξν). Ζ ζπγθέληξσζε δξαζηεξηνηήησλ θαη κεηαθηλήζεσλ απνηειεί ηελ ηειεπηαία ηάζε, ε νπνία ππαγνξεχεηαη απφ ηελ αλάγθε εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, ρψξνπ θαη ρξφλνπ ζηηο ζχγρξνλεο πφιεηο. Σελ ηειεπηαία δεθαεηία εθθξάδεηαη θαιχηεξα αιιά θαη κε πνιχ ζπλέπεηα ζηηο ΖΠΑ, ηνλ Καλαδά θαη ηελ κεγάιε Βξεηαλία κέζα απφ έλα επέιηθην πξφγξακκα πνπ αθνξά ζε θάζε δξαζηεξηφηεηα θαη νλνκάδεηαη Smart Growth Plan. Σν Smart Growth αθνξά ζηελ αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ ζε ήδε πθηζηάκελεο δνκέο, ππνδνκέο θαη θηίξηα κέζσ ηεο παξάιιειεο ρξήζεο ηνπ ρψξνπ πξνθεηκέλνπ λα πεξηνξηζηεί ε νηθηζηηθή επέθηαζε θαη θαηά ζπλέπεηα λα εμνηθνλνκείηαη ελέξγεηα θαη ρψξνο. 3.4 Απαξαίηεηεο Παξεκβάζεηο, πκπιεξώζεηο & Αλαβαζκίζεηο ηνπ πζηήκαηνο πλδπαζκέλσλ Μεηαθνξώλ Οη παξεκβάζεηο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ πξνθεηκέλνπ λα εληαρζεί ην πνδήιαην σο αλαπφζπαζην ζηνηρείν ηνπ ζπζηήκαηνο ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ αθνξνχλ ηφζν ζε ζεζκηθέο, φζν θαη ζε ιεηηνπξγηθέο αιιαγέο θαη πξνζαξκνγέο θαζψο θαη ζε ζπκπιεξψζεηο (παξεκβαηηθέο δηνξζψζεηο) ησλ ππνδνκψλ. Τπνδνκέο Δγθαηαζηάζεηο ππνδνρήο θαη δηέιεπζεο ηνπ πνδειάηνπ φπσο: Θέζεηο ζηάζκεπζεο θαη αζθάιηζεο ηνπ πνδειάηνπ γηα θάπνηεο ψξεο κέρξη λα νινθιεξσζεί ε δηαδξνκή ή ε φπνηα άιιε δξαζηεξηφηεηα ηνπ κεηαθηλνχκελνπ.

32 Ράκπεο γηα ηελ είζνδν ηνπ πνδειάηνπ ζην ζηαζκφ θαη ηελ πξφζβαζε ζηηο απνβάζξεο. πλήζσο νη ξάκπεο αθνινπζνχλ παξάιιεια ηηο ζθάιεο, απηφκαηεο ή κε. Δζσηεξηθέο δέζηξεο ζηα βαγφληα, ην ηξακ ή θαη εμσηεξηθά ζηα ιεσθνξεία. Θεζκηθέο αιιαγέο Αιιαγή ησλ θαλνληζκψλ ησλ νξγαληζκψλ κεηαθνξψλ ψζηε λα είλαη επηηξεπηή ε κεηαθνξά πνδειάησλ ζηα ΜΜΜ θαζ φιεο ηηο ψξεο ιεηηνπξγίαο θαη πξνο φια ηα δξνκνιφγηα. Να επηηξαπεί ε θνηλή ρξήζε ησλ πθηζηάκελσλ ιεσθνξεηνισξίδσλ απφ πνδειάηεο θαη ιεσθνξεία. Μεηά ηελ παχζε ηνπ δαθηπιίνπ λα δηαηίζεληαη νη ιεσθνξεηνισξίδεο απνθιεηζηηθά ζε πνδειάηεο θαη δηθπθιηζηέο εμαηξψληαο ηα ΗΥ. Τηνζέηεζε πνιηηηθήο νηθνλνκηθψλ θηλήηξσλ κε θπξίαξρε ηελ επηδφηεζε (κείσζε) ηνπ εηζηηεξίνπ επηβάηε πνπ θέξεη πνδήιαην. Αλάπηπμε Τπεξεζηώλ θαη Λεηηνπξγηώλ Δγθαηάζηαζε ζηαζκψλ ελνηθίαζεο πνδειάησλ απφ ηηο ίδηεο ηηο εηαηξείεο δεκφζηαο κεηαθίλεζεο κε ζθνπφ ηε κεηαθίλεζε απφ ζεκείν ζε ζεκείν. Ηδίσο ζηελ πεξίπησζε ηεο ΖΑΠ ΑΔ θαη ΑΣΣΗΚΟ ΜΔΣΡΟ, φπνπ ππάξρεη αξθεηφο ρψξνο, κπνξεί λα ππάξμεη θηφζθη ελνηθίαζεο πνδειάησλ. Δίλαη πνιχ πην ζχληνκν λα κεηαβεί θαλείο απφ ην ζηαζκφ metro χληαγκα πξνο ην θέληξν αθεηεξηψλ ηξφιετ ζηνπ REX κε πνδήιαην. Δίλαη πην ζχληνκν λα κεηαβεί αθφκα θαη πξνο ην ζηαζκφ Μνλαζηεξάθη εάλ ππνινγηζηεί ν ρξφλνο αλακνλήο ηνπ επφκελνπ ζπξκνχ. Σα ζπαζηά ελνηθηαδφκελα πνδήιαηα είλαη ε θαιχηεξε ιχζε γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ πνδειάηνπ απφ ηηο εηαηξείεο αζηηθψλ κεηαθηλήζεσλ. κπνξνχλ λα δηαηίζεληαη κε ηελ θαηάζεζε ηεο αζηπλνκηθήο ηαπηφηεηαο γηα ηηο ψξεο ρξήζεο. Ζ ιχζε είλαη ηδαληθή γηα ηελ πξνψζεζε ηεο αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο κε ΜΜΜ, δεδνκέλνπ φηη έλα Δηθόλα 30: παζηό πνδήιαην Πεγή: ηέηνην πνδήιαην αλαδηπινχκελν θηάλεη ζην κέγεζνο ηνπ ηξνρνχ, θαηαιακβάλεη δειαδή ρψξν απφ 16 έσο 26 ίληζεο. Με απηφ ηνλ ηξφπν δελ ρξεηάδεηαη πςειή επέλδπζε γηα ηελ απφθηεζε ειεθηξνληθνχ ζπζηήκαηνο αζθάιεηαο θαη ελνηθίαζεο ελψ ε εθαξκνγή ηνπ κπνξεί λα είλαη άκεζε.

33 4 ΣΟ ΓΙΚΣΤΟ ΠΟΓΗΛΑΣΟΤ ΣΗΝ ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΟΙ ΤΠΟΓΟΜΔ ΣΟΤ 4.1 Βαζηθέο Αξρέο ρεδηαζκνύ ελόο Αζηηθνύ Γηθηύνπ Πνδειάηνπ Ο ζρεδηαζκφο ελφο δηθηχνπ πνδειάηνπ 48 αθνινπζεί ηε ινγηθή ηεο βηψζηκεο πφιεο, δειαδή πξέπεη λα είλαη ιεηηνπξγηθφ ψζηε λα εμππεξεηεί ηνπο αλζξψπνπο δηεπθνιχλνληαο ηηο φπνηεο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο ρσξίο σζηφζν λα επηβαξχλεη ηελ πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο δσήο ηνπο 49 θαηά ζπλέπεηα νη ιχζεηο πξέπεη εθηφο απφ βηψζηκεο λα είλαη άκεζα ιεηηνπξγηθέο αιιά θαη θαιαίζζεηεο. Γεληθά ε ηάζε είλαη απηή ηεο δηνρέηεπζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ελ πξνθεηκέλσ κεηαθηλήζεσλ- απφ ηνπο πεξηθεξεηαθνχο νηθηζηηθνχο ππξήλεο (γεηηνληέο) ζηνπο θεληξηθφηεξνπο. Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ δηθηχνπ πνδειάηνπ ζηελ πφιε πξέπεη λα είλαη 1. ε ζπλέρεηα γηαηί νη δηαθνπέο πξνο δηάβαζε ζε δξφκν ή επηβίβαζε ζε ΜΜΜ ή έζησ γηα πνδειάηηζε ζε δξφκν δηέιεπζεο ΗΥ απμάλνπλ ην ρξφλν κεηαθίλεζεο θαη ηελ θάλνπλ πην πνιχπινθε, επηπιένλ είλαη απηνλφεην πσο έλαλ εληαίν έξγν είλαη θαιχηεξν πξνο δηαρείξηζε, έιεγρν αιιά θαη νηθνλνκηθφηεξν ζε φξνπο θαηαζθεπήο. 2. ε ακεζόηεηα ζύλδεζεο κε ηνπο θχξηνπο πξννξηζκνχο, ψζηε λα είλαη πξαθηηθφ, εχθνιν πξνο ην ρξήζηε θαη θαη επέθηαζε πξνηηκεηέν θαη αληαγσληζηηθφ. 3. ε αζθάιεηα θαη ε άλεζε ηνπ ρξήζηε, γηαηί είλαη βαζηθφ θξηηήξην επηινγήο ηνπ ρξήζηε εθφζνλ είλαη άκεζα εθηηζέκελνο ζε θάζε εμσηεξηθφ παξάγνληα 4. ε ειθπζηηθόηεηα ηεο ππνδνκήο θαη ησλ επηιεγκέλσλ δηαδξνκψλ γηαηί ν πνδειάηεο αθφκα θη εληφο δηθηχνπ πνδειαηφδξνκσλ ή πνδειαηνισξίδσλ παξακέλεη πάληα ζην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ θη επεξεάδεηαη άκεζα απφ απηφ. Καηά ζπλέπεηα νη βαζηθέο αξρέο ζρεδηαζκνχ είλαη: Ζ απιφηεηα ηνπ δηθηχνπ. Ζ αηζζεηηθή πνηφηεηα ηνπ νδηθνχ πεξηβάιινληνο. Ζ ζπλερήο νπηηθή επαθή κεηαμχ νδεγνχ απηνθηλήηνπ θαη πνδειάηε. 48 -Γήκνο Tukwila: Bicycle and Pedestrian Infrastrusture Designs 2008, ζει Βιαζηφο, Μειάθεο, ΣΔΔ, Η, ηεχρ Βιαζηφο, 2001, Κεθάιαην Ρφτδσ Μεηνχια, 2004: /html/arxeio/gr/articles/mitoula/mit html

34 Ζ πξνζαξκνγή ηνπ δηθηχνπ ζηα πνιενδνκηθά, γεσκεηξηθά, θπθινθνξηαθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηδηαηηεξφηεηεο ηεο θάζε πεξηνρήο. Δηθόλα 31: Σα κεγέζε ηφζν ηεο δηαηνκήο ηνπ δξφκνπ φζν θαη ηνπ θπζηθνχ ρψξνπ πνπ θαηαιακβάλεη ν πνδειάηεο θαηά ηελ νδήγεζε είλαη ηα πιένλ ζεκαληηθά γηα ηελ αζθάιεηα θαη άλεζή ηνπ. Φσηνγξαθία απφ AASHTO ζει Η Γνκή ηνπ Γηθηύνπ πσο ζε θάζε δίθηπν πφιεο έηζη θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε ππάξρεη ηεξαξρηθή δνκή 50 κε πξψην σο πξνο ηελ ηάμε άξα θαη ην ζρεδηαζκφ- ην δίθηπν θνξκνχ θαη πθηζηάκελν ην δίθηπν ησλ ζπιάθσλ (θέληξσλ) ηνπηθήο θπθινθνξίαο Σν δίθηπν θνξκνύ πλήζσο είλαη εθ ησλ πξνηέξσλ πξνδηαγεγξακκέλν απφ ηα γεσκνξθνινγηθά θαη πνιενδνκηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηε ζπγθνηλσληαθή ππνδνκή θαη θπξίσο απφ ηηο ζρέζεηο θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο κε ηελ ππφινηπε πφιε. ε έλα ηππηθφ δίθηπν θνξκνχ ππάξρεη πιήξεο θάιπςε ηνπ ζπλφινπ ηεο επηθάλεηαο ηεο πφιεο (βαζηθνί νδηθνί άμνλεο), ζχλδεζε ησλ κεγάισλ πφισλ π.ρ. αγνξά, Γεκαξρείν, ζηδεξνδξνκηθφο ζηαζκφο θ.α., άκεζε ζχλδεζε ησλ 50 ηφιαο θαη Βιαζηφο, 1994 ζει ηακαηίνπ Διέλε, 2006

35 ζρνιηθψλ ζπγθξνηεκάησλ γηα ιφγνπο αζθαιείαο θαη νπσζδήπνηε απιφηεηα πνπ βνεζά ζηελ αλαγλσζηκφηεηα ηνπ δηθηχνπ Οη ζύιαθνη ηνπηθήο θπθινθνξίαο Αθνξνχλ ηηο ππφινηπεο αξηεξίεο πιελ ησλ θεληξηθψλ. Πξαθηηθά ηα θέληξα ηνπηθήο θπθινθνξίαο είλαη ηα θέληξα ηεο γεηηνληάο ζηα νπνία πθηζηάκελεο είλαη νη δηαδξνκέο πνπ έρνπλ σο αθεηεξία θαη ηέξκα ηελ θαηνηθία. ηελ πιεηνςεθία ηνπο είλαη πεξηνρέο ήπηαο θπθινθνξίαο ιφγσ ηεο κεηνκέλεο ηαρχηεηαο πνπ έρνπλ ηα κεραλνθίλεηα κέζα ζηηο γεηηνληέο θαη ζπρλά ιφγσ ηεο απνπζίαο κεγάισλ νρεκάησλ ι.ρ. θνξηεγά, ιεσθνξεία θ.α.. Σν δίθηπν ζπιάθσλ ηνπηθήο θπθινθνξίαο είλαη απηφ πνπ δίλεη έθηαζε ζε φιν ην δίθηπν πνδειάηνπ, πξνεθηείλεηαη πξνο θάζε θαηεχζπλζε πιελ ησλ βαζηθψλ αξηεξηψλ κε ηηο νπνίεο φκσο πξέπεη λα ζπλδέεηαη Οη κεηαμύ ηνπο αξζξώζεηο Οη αξζξψζεηο (ζπλδέζεηο/δηαζηαπξψζεηο) ησλ δηθηχσλ είλαη απηέο πνπ θαζηζηνχλ ηε βαζηθή δνκή ιεηηνπξγηθή, κε άιια ιφγηα ρσξίο ζπλδέζεηο κεηαμχ ηνπο δελ πθίζηαηαη νχηε δίθηπν θνξκνχ νχηε ηνπηθήο θπθινθνξίαο. Οη ζπλδέζεηο ππφθεηληαη ζε ηεξαξρία αλάινγε ηνπ δηθηχνπ δειαδή κεηαμχ αμφλσλ θνξκνχ, αμφλσλ ηνπηθψλ θαη θνξκνχ, κεηαμχ εζσηεξηθψλ ζπιάθσλ αιιά θαη κεηαμχ πφιεσλ (πεξηαζηηθνί πνδειαηφδξνκνη). πλήζσο θαηεγνξηνπνηνχληαη σο πξνο ην είδνο ηνπ θνξηίνπ πνπ ζπλδένπλ ι.ρ. δηαζηαχξσζε κε δξφκν θσηεηλήο ζεκαηνδφηεζεο. Κάζε πφιε αλάινγα κε ην κέγεζφο ηεο κπνξεί λα έρεη δηαθνξεηηθέο, πεξηζζφηεξεο ή ιηγφηεξεο θαηεγνξίεο. Έηζη ζηε κειέηε ηνπ θαζεγεηή ΔΜΠ Θ. Βιαζηνχ γηα ην Μνζράην 52 εληνπίζηεθαλ 6 ηχπνη ησλ 35 ζπλνιηθά δηαζηαπξψζεσλ ηνπ κειεηψκελνπ δηθηχνπ: Κφκβνο ηχπνπ Α: Γηαζηαχξσζε κε δξφκν πςειψλ θφξησλ κε θσηεηλή ζεκαηνδφηεζε. Κφκβνο ηχπνπ Β: Γηαζηαχξσζε κε δξφκν πςειψλ θφξησλ ρσξίο θσηεηλή ζεκαηνδφηεζε. Κφκβνο ηχπνπ Γ: Γηαζηαχξσζε πνδειαηφδξνκσλ. Κφκβνο ηχπνπ Γ: Γηαζηαχξσζε ισξίδαο πνδειάηνπ κε δξφκν κεγάινπ πιάηνπο (>8κ) θαη πςειψλ ηαρπηήησλ. Κφκβνο ηχπνπ Δ: Γηαζηαχξσζε ισξίδαο πνδειάηνπ κε δξφκν πεξηνξηζκέλεο ξνήο. Κφκβνο ηχπνπ Σ: Γηαζηαχξσζε ισξίδαο πνδειάηνπ κε δξφκν ηνπηθήο θπθινθνξίαο. 52 Σερλ. Υξνλ. Δπηζη. Έθδ. ΣΔΔ, Η, ηεχρ ,

36 4.3 Η Τπνδνκή ηνπ Γηθηύνπ Πξψηα απ φια ε ππνδνκή πνπ ζα θέξεη πάλσ ηεο ην δίθηπν πνδειάηνπ είλαη ην νδηθφ δίθηπν ηεο πφιεο, ρσξίο λα εμαηξνχληαη βέβαηα άιινη ρψξνη πξνο αλάπιαζε θαη δηακφξθσζε αιιά ζπαλίσο ζπκβαίλεη απηφ. Έηζη ε βαζηθή ππνδνκή ηνπ δηθηχνπ είλαη: α) ν δξφκνο β) ην πεδνδξφκην Δπνκέλσο νη ζρεδηαζηηθέο ιχζεηο ππνδνκήο ηνπ δηθηχνπ πνδειάηνπ πξνζδηνξίδνληαη απφ απηέο ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ ζηηο εμήο: 1. Κνηλή ρξήζε ηνπ δξφκνπ απφ νδεγνχο θαη πνδειάηεο. ηελ πεξίπησζε απηή απηνθίλεηα θαη πνδήιαηα ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ ίδην ρψξν. Βαζηθή πξνυπφζεζε είλαη ε χπαξμε ζπλζεθψλ ήπηαο θπθινθνξίαο. ηελ πξάμε ε ιχζε αθνξά ζηηο γλσζηέο «ΕΧΝΔ 30», δψλεο κε κέγηζηε επηηξεπφκελε ηαρχηεηα ηα 30ρικ/ψξα, νη νπνίεο πεξηβάιινπλ ζπλήζσο ηηο πην ήζπρεο πεξηνρέο θαηνηθίαο. 2. Ζ θνηλή ρξήζε ηνπ πεδνδξνκίνπ. 3. Πξναηξεηηθφο δηαρσξηζκφο. Δίλαη κηα ελδηάκεζε ιχζε, πνπ δίλεηαη ζε δξφκνπο, φπνπ δελ ππάξρεη ν απαηηνχκελνο ρψξνο γηα ηε δεκηνπξγία απνθιεηζηηθήο ισξίδαο, αλ θαη νη θπθινθνξηαθέο ζπλζήθεο ζα ην δηθαηνινγνχζαλ. ηελ πεξίπησζε απηή νξίδεηαη πξναηξεηηθή ισξίδα κε δηαθεθνκκέλε δηαγξάκκηζε κηθξνχ πιάηνπο (0,75κ-1,2κ), πνπ απιά ζπληζηάηαη ζηνπο πνδειάηεο. 4. Δπαλαράξαμε ηνπ δξφκνπ θαη ππνρξεσηηθφο δηαρσξηζκφο. Ζ ιχζε απηή επηιέγεηαη φηαλ ζεκεηψλεηαη ζην ζπγθεθξηκέλν δξφκν πςειφ θπθινθνξηαθφ θνξηίν ή πςειή ηαρχηεηα, ζηνηρεία δειαδή πνπ ζέηνπλ ηε δσή ηνπ πνδειάηε ζε θίλδπλν. ε απηή ηελ πεξίπησζε ζηνλ πνδειάηε δηαηίζεηαη: Απνθιεηζηηθή & ππνρξεσηηθή ισξίδα ζην νδφζηξσκα ζπλήζσο κε θπζηθφ δηαρσξηζκφ Λεσθνξεηνισξίδα κε θπζηθφ δηαρσξηζκφ Τπνρξεσηηθέο ισξίδεο ζην πεδνδξφκην κε ή ρσξίο δηαπιάηπλζή ηνπ Τπνρξεσηηθή ισξίδα ζην πεδνδξφκην κε δηαπιάηπλζε ηνπ θαη ηέινο έληαμε ηνπ πνδειάηνπ

37 Δηθόλα 32: Σν πνδήιαην αλαγθαζηηθά ζα δηεθδηθήζεη ρψξν είηε απφ ηα ΗΥ είηε απφ ηνπο πεδνχο. Ζ θνηλή ρξήζε δξφκνπ είλαη κία ζπκβηβαζηηθή ιχζε θαζψο αθελφο δίλεη ηνλ απαξαίηεην ρψξν ζηνλ πνδειάηε αθεηέξνπ φκσο δελ ηνπ εμαζθαιίδεη επαξθή αζθάιεηα 53 Οη ππνδνκέο σο πξνο ηε κνξθή ηνπο δηαθξίλνληαη ζε: α) ήπηεο παξεκβάζεηο β) θαηαζθεπαζηηθέο παξεκβάζεηο Ήπηεο παξεκβάζεηο Δίλαη φζεο δελ πξνυπνζέηνπλ θαηαζθεπέο γηα ηε δεκηνπξγία ηνπο. πλεζέζηεξα αθνξνχλ ζε δηαγξακκίζεηο επί ηνπ νδνζηξψκαηνο είηε κε απιή κπνγηά είηε κε ειαθξά δηαρσξηζηηθά ζηνηρεία ι.ρ. πιαζηηθά. Οη ήπηεο παξεκβάζεηο αθνξνχλ θπξίσο ζην πθηζηάκελν δίθηπν ζπιάθσλ ηνπηθήο θπθινθνξίαο. Καηαζθεπαζηηθέο παξεκβάζεηο Αθνξνχλ ζε θαηαζθεπέο δηαδξφκνπ γηα πνδήιαηα νη νπνίεο κπνξεί λα πξνθχπηνπλ είηε απφ ηε δηακφξθσζε πεδνδξνκίνπ (π.ρ. επίζηξσζε κε εηδηθέο εξπζξέο πιάθεο), είηε απφ δηαπιάηπλζε δξφκνπ (κε παξάιιειε αλχςσζε ηεο λέαο ισξίδαο) ή πεδνδξνκίνπ είηε απφ ηελ εμ αξρήο θαηαζθεπή ισξίδαο (π.ρ. αλάπιαζε εγθαηαιειεηκκέλεο ζηδεξνδξνκηθήο ηξνρηάο ή δηακφξθσζε λέαο ισξίδαο παξάιιεια απφ ηηο ξάγεο.) ζηηο θαηαζθεπαζηηθέο ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη νη αηζζεηηθέο αλαπιάζεηο ηνπίσλ. Χο πξνο ηε ιεηηνπξγία ηνπο ζα κπνξνχζακε λα ηηο δηαθξίλνπκε ζε: α) θέξνπζεο (νδφο, πεδνδξφκην, ισξίδα) β) ξπζκηζηηθέο (ζήκαλζε, δηαρσξηζκφο) γ) αζθαιείαο (απφιπηνο δηαρσξηζκφο, αληηνιηζζεηηθά πιηθά επίζηξσζεο, θσηαγψγεζε θ.α.) δ) θηινμελίαο (ζέζεηο ζηάζκεπζεο, ζηάζεο-αλάπαπζεο θ.α.) 53 Φσηνγξαθία απφ: Βιαζηφο, 2004 ζει 205

38 5. Η ΓΙΔΘΝΗ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ ΚΑΙ Η ΔΛΛΑΓΑ 5.1 Σν Πνδήιαην ζηε Γηεζλή Πξαγκαηηθόηεηα Η Πεξίπησζε ηεο Οιιαλδίαο Σν Άκζηεξληακ Σν Άκζηεξληακ είλαη ε πξσηεχνπζα ηεο Οιιαλδίαο. Πξφθεηηαη γηα κία πφιε, ε νπνία ρηίζηεθε γηα πεδνχο θαη δηαηεξήζεθε σο ηέηνηα. Ζ ηδηαίηεξα θηιηθή γεσκνξθνινγία ηεο, ρσξίο πξαλή θαη ιφθνπο εληφο ηεο πφιεσο νδήγεζε, ψζηε ε πφιε λα ρηηζηεί (θαη λα δηαηεξεζεί) ζε νκφθεληξνπο θχθινπο. Έηζη, νη απνζηάζεηο Δηθόλα 33: άπνςε ηεο πόιεο 54 είλαη κηθξέο θαη θαζηζηνχλ νιφθιεξε ηελ πφιε δηαζρίζηκε κε ηα πφδηα κέζα ζε κηζή εκέξα. Οη κηθξέο απνζηάζεηο θαη ην ζπλεπέο ξπκνηνκηθφ ηεο ζρήκα (θπθιηθφ & εκηθπθιηθφ) ζέηνπλ ηνλ πνιίηε θαη ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ ζηελ «θαξδηά» ηεο. Σν Άκζηεξληακ απνηειεί ηελ πφιε ζεκείν αλαθνξάο γηα ηα πνδήιαηα παγθνζκίσο, κε εμαίξεζε ηελ Κίλα θαη ηα γεηηληάδνπζα ζε απηήλ θξάηε, φπνπ ην πνδήιαην είλαη αλάγθε θαη φρη επηινγή. Δξγαδφκελνη, επηζθέπηεο, νηθνγέλεηεο, ειηθησκέλνη, λένη, φινη κεηαθηλνχληαη κε πνδήιαηα θάζε είδνπο, κεγάια, κηθξά, ηαρχηεηαο, mountain, κε ζέζεηο γηα ζθχινπο, κε θαζίζκαηα γηα ηα παηδηά, κε ζάθνπο γηα ηα ςψληα ή κε ξπκνπιθνχκελα θαξνηζάθηα. ε κία πφιε θαηνίθσλ νη απφ απηνχο είλαη θάηνρνη πνδειάηνπ 55. Δηθόλα 34: ρξήζε πνδειάηνπ ζην Άκζηεξληακ Δηθφλα απφ ην ηειεπηαία επίζθεςε 27/10/

39 Σν πνζνζηφ ρξήζεο θαη θηήζεο ηνπ πνδειάηνπ είλαη ηφζν πςειφ, ψζηε ηα ελνηθηαδφκελα πνδήιαηα αλαθέξνληαη ζε ηνπξίζηεο θαη φρη ζε δεκφηεο. ην Άκζηεξληακ νη πνδειάηεο είλαη παληνχ, ζε θάζε πεδφδξνκν θαη ζηνπο δξφκνπο. Φπζηθά δελ πξφθεηηαη γηα άλαξρε θαη θαηαθιπζκηαία αλάπηπμε αιιά γηα πξνζαξκνγή ηεο πφιεο ζηηο δσέο ησλ θαηνίθσλ. Ζ αγάπε ησλ Οιιαλδψλ γηα ηα πνδήιαηα βξήθε θάζε δπλαηή ππνζηήξημε ηφζν απφ ην θεληξηθφ θξάηνο φζν θαη απφ ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε 57. Βαζηθά ζηνηρεία απηήο ηεο πνιίηηθήο είλαη ηα εμήο: ινη ζρεδφλ νη δξφκνη είλαη ήπηαο θπθινθνξίαο ψζηε λα ππνδέρνληαη θαη λα πξνζηαηεχνπλ ηνπο πνδειάηεο. ηα πνδήιαηα δηαηίζεληαη εηδηθέο ισξίδεο θαη δηαζηαπξψζεηο. Τπάξρεη πιήξεο ζήκαλζε ε νπνία ζπκπεξηιακβάλεη θαη θσηεηλνχο ζεκαηνδφηεο γηα ηελ θίλεζε ησλ πνδειάησλ. Έμσ απφ θάζε ζηαζκφ κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο (εθηεηακέλν & ζπλεπέο δίθηπν ηξακ αιιά θαη ηξέλνπ) ππάξρεη ρψξνο ζηάζκεπζεο πνδειάηνπ, ν νπνίνο είλαη εμαηξεηηθά θζελφηεξνο απφ άιινπο ηδησηηθνχο ή πην απνκαθξπζκέλνπο. Δηθόλα 35: εηδηθφ θαλάξη κε κπιε ζήκαλζε γηα ηα πνδήιαηα 58 Σα λπρηεξηλά καγαδηά έρνπλ ζηχινπο κε ην φλνκα ηνπο πάλσ. Γχξσ απφ ηνπο ζηχινπο δηαηίζεηαη ρψξνο ζηάζκεπζεο πνδειάησλ. Έηζη ην πνδήιαην γίλεηαη ην βαζηθφ κεηαθνξηθφ κέζν ηνπ πνιίηε θαη δελ πξννξίδεηαη σο ππνθαηάζηαην ηνπ απηνθηλήηνπ γηα ηηο ψξεο αηρκήο, δειαδή θαηά ηελ κεηάβαζε πξνο θαη απφ ηελ εξγαζία, ζε αληίζεζε κε πνιιέο επξσπατθέο πνδειαηνχπνιεηο. Οη πεξηζζφηεξνη δξφκνη είλαη κνλφδξνκεο θαηεχζπλζεο ψζηε λα απνζαξξχλεηαη ε ρξήζε απηνθηλήηνπ κέζα ζηελ πφιε. Σν θφζηνο ζηάζκεπζεο απηνθηλήησλ ζηελ πφιε είλαη πςειφ. 57 Λαγφο, ηακαηίνπ, Φσηνγξαθία απφ ην ηειεπηαία επίζθεςε 27/10/2008

40 Ο Γήκνο πξνσζεί κέζσ ρνξεγηψλ ηηο πξσηνβνπιίεο θνηλήο ρξήζεο απηνθηλήηνπ φπσο νη Autodelen θαη Meerijden 59 θαη ζπγθαηαιέγεηαη επίζεκα ζηηο πφιεηο ηνπ θφζκνπ πνπ εληάζζνληαη ζε πξφγξακκα car sharing 60. Υσξίο ακθηβνιία ινηπφλ ην πνδήιαην θπξηαξρεί αξηζκεηηθά θαη ιεηηνπξγηθά ζηελ πφιε ηνπ Άκζηεξληακ. Σα ηειεπηαία ρξφληα, εθεί πνπ άιιεο επξσπατθέο πξσηεχνπζεο πξνζπαζνχλ λα δψζνπλ κία ηδηαίηεξε ζέζε ζην πνδήιαην κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο ζρεηηθψλ ππνδνκψλ, ην Άκζηεξληακ εζηηάδεη ηηο πνιηηηθέο ηνπ ζε 2 θχξηεο θαηεπζχλζεηο νη νπνίεο πξνθχπηνπλ απφ ηελ πςειή πξνηίκεζε πνπ δείρλνπλ ζε απηφ νη θάηνηθνη. Έηζη νη δεκνηηθέο αξρέο πξνζαλαηνιίδνληαη α) ζηελ εμεχξεζε πεξηζζνηέξσλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο πνδειάησλ θαη β) ζηνλ πεξηνξηζκφ ηεο θινπήο πνδειάησλ, ε νπνία παίξλεη ηφζεο δηαζηάζεηο ψζηε νη θιεηδαξηέο λα θνζηίδνπλ πεξηζζφηεξν απφ ηα παξαδνζηαθά δίθπθια, ηα νπνία θιεκκέλα δίδνληαη ζηελ ηηκή ησλ 10 ή 15 επξψ Σν Ρόηεξληακ ΣΟ Ρφηεξληακ είλαη ε δεχηεξε κεγαιχηεξε πφιε ζηελ Οιιαλδία, κεηά ην Άκζηεξληακ, θαη ην κεγαιχηεξν εκπνξηθφ ιηκάλη ηεο Δπξψπεο, κε πιεζπζκφ πεξίπνπ (01/01/2004) 63. Παξά ηελ εκπνξηθή θαη βηνηερληθή θπζηνγλσκία ηνπ ε νπνία είλαη πςειήο εληάζεσο ην Ρφηεξληακ έρεη πςειφ πνζνζηφ θηήζεο θαη Δηθόλα 36: Ρόηεξληακ 62 ρξήζεο πνδειάησλ. Δπίζεο κνινλφηη ε ξπκνηνκία ηνπ δελ είλαη ηφζν θηιηθή φζν απηή ηνπ Άκζηεξληακ (κηθξνί παξάιιεινη θχθινη), έλα πνζνζηφ ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ νθείιεηαη θαη ζηα νηθνλνκηθά ησλ θαηνίθσλ ηα νπνία δελ είλαη ηφζν πςειά φζν ζην Άκζηεξληακ. ε θάζε πεξίπησζε ν πιεζπζκφο ησλ πνδειάησλ θαη ε θαζεκεξηλή ηνπο ρξήζε ππνδειψλεη φηη εθηφο ησλ άιισλ ζηνηρείσλ (γεσκνξθνινγηθά, πνιενδνκηθά θ.α.) θαίλεηαη λα ππάξρεη κηα ηζρπξά δηακνξθσκέλε θνπιηνχξα κεηαθίλεζεο ζηελ Οιιαλδία. Ζ πφιε δηαζέηεη εμίζνπ ζεκαληηθή ππνδνκή. Τπάξρνπλ δηαθξηηνί πνδειαηφδξνκνη, εηδηθέο δηαδξνκέο θαη ζήκαλζε. Σν Ρφηεξληακ πξνζθέξεη επηπιένλ κεγαιχηεξε αζθάιεηα, ηδίσο ζηα θεληξηθά ζεκεία ζηάζκεπζεο ησλ πνδειάησλ φπσο ι.ρ. ζην Meent, ην πην πνιπζχρλαζην θεληξηθφ ζεκείν αιιά θαη ζε πιεηάδα ζηαζκψλ κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο www. en.arrivalguides.com 63 Γήκνο Ρφηεξληακ,

41 Πξνηνχ νινθιεξσζεί ε αλαθνξά, ζην πξαγκαηηθά μερσξηζηφ παξάδεηγκα ηεο Οιιαλδίαο, πξέπεη λα επηζεκαλζεί πσο ζε απηή ηε κνλαδηθή επξσπατθή πνδειαηηθή θνπιηνχξα ην θξάηνο ζπκπαξαζηέθεηαη, φπσο απνδεηθλχεηαη απφ ηνλ Κψδηθα Οδηθήο Κπθινθνξίαο. Σα πξάγκαηα είλαη δηαθξηηά θαη ζε ηάμε. Ο θάζε κεηαθηλνχκελνο πνιίηεο έρεη ην δσηηθφ ηνπ ρψξν. Δλδεηθηηθφ είλαη πσο ν πνδειάηεο έρεη ηε δηθή ηνπ ισξίδα, ε νπνία είλαη ηφζν δηθή ηνπ ψζηε ππφθεηηαη ζε πξφζηηκν εάλ γηα νπνηνδήπνηε ιφγν ειηρζεί ή βξεζεί ζε άιιε ισξίδα π.ρ. απηνθηλήηνπ. Δπηπιένλ αμίδεη λα αλαθεξζεί πσο νη Δζληθέο Οδνί θαη νη θεληξηθέο ιεσθφξνη απαγνξεχνληαη γηα ηνπο πνδειάηεο, ζηνπο νπνίνπο δηαηίζεληαη είηε εηδηθέο δηαδξνκέο είηε ηα κέζα καδηθήο κεηαθνξάο Η Πεξίπησζε ηεο Γαλίαο. Κνπεγράγε Ζ Κνπεγράγε 64 είλαη ε πξσηεχνπζα ηεο Γαλίαο θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ εμήο ηδηνκνξθία, ε πφιε εθηείλεηαη πάλσ ζε 2 λεζηά, ζην Εέιαλη θαηά έλα κεγάιν κέξνο θαη ζην λεζί Άκαεξ θαηά έλα κηθξφηεξν. Ο πιεζπζκφο ηεο αλέξρεηαη ζηνπο θαηνίθνπο, νη νπνίνη απνιακβάλνπλ έλα απφ ηα πςειφηεξα επίπεδα δσήο παξά ην αληίζηνηρα πςειφ θφζηνο δηαβίσζεο. χκθσλα κε έξεπλα (2007) ηνπ πεξηνδηθνχ "Monocle", ε Κνπεγράγε είλαη ε δεχηεξε πην θηιηθή πξνο ηνλ άλζξσπν πφιε 65 ζηνλ θφζκν κεηά ην Μφλαρν πνπ έξρεηαη πξψην. Σν πςειφ βηνηηθφ επίπεδν ησλ πνιηηψλ ζπλνδεχεηαη απφ κία αληίζηνηρε θνπιηνχξα πεξί πνηφηεηαο δσήο 66. Αγαπνχλ θαη θξνληίδνπλ ην πξάζηλν, ζεσξνχλ πνιχηηκν αγαζφ ηνλ ειεχζεξν ρξφλν θαη θπζηθά έρνπλ πηνζεηήζεη έλαλ θηιηθφ πξνο ηελ πφιε ηνπο ηξφπν κεηαθνξάο 67. Ο έλαο ζηνπο ηξεηο θαηνίθνπο (1/3) 68 πεγαίλεη ζηε δνπιεηά, ηα ςψληα ή ηε δηαζθέδαζή ηνπ κε ην πνδήιαην, ρξεζηκνπνηψληαο έλα δίθηπν πνδειαηφδξνκσλ ην νπνίν ππεξβαίλεη ζε ζπλνιηθφ κήθνο ηα 300 ρηιηφκεηξα. ηελ πιεηνςεθία ηνπο νη πνδειαηφδξνκνη απνηεινχλ εληειψο δηαθξηηέο κνλφδξνκεο ισξίδεο ζε θάζε πιεπξά ηνπ νδνζηξψκαηνο (αξηζηεξά θαη δεμηά) θαη ζε δηαθνξεηηθή ζηάζκε, ε ζηάζκε ηνπο δειαδή είλαη αλάκεζα ζε απηή ησλ πεδνδξνκίσλ θαη ηνπ νδνζηξψκαηνο. Σν άιιν 1/3 ησλ θαηνίθσλ ρξεζηκνπνηεί ηα κέζα καδηθήο κεηαθνξάο. Ο ζηφρνο είλαη σο ην 2015 ν έλαο ζηνπο δχν (50%) θαηνίθνπο λα κεηαθηλείηαη κε ην πνδήιαην! Πεξηνδηθφ Monocle ηεο International Herald Tribute, 66 ηακαηίνπ, α, β, 2004ζ 67 Lacroix, Stamatiou,

42 Πίλαθαο 11 ΠΟΟΣΑ ΣΡΟΠΟΤ ΑΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΚΟΣΗΣΑ ΣΗΝ ΚΟΠΔΓΥΑΓΗ 69 Σξφπνο Αζηηθήο Κηλεηηθφηεηαο Σξφπνο Πφιε Seattle 2000 Seattle 2005 Portland 2000 Portland 2005 Απηνθίλεην 67,7% 67,6% 75,5% 72,8% 27% Μέζα Μεηαθνξάο Μαδηθήο 17,6% 17% 12,3% 13,3% 33% Πνδήιαην 1,9% 2,3% 1,8% 3,5% 36% Πεδή 7,4% 6,9% 5,2% 4,3% 5% Έξεπλα δεδνκέλσλ Sensus 2000 SF 3 QT-P23 American Community Survey 2005 Sensus 2000 SF 3 QT- P23 American Community Survey 2005 Copenhagen Bicycle Account 2004 Ζ κεηαθίλεζε κε πνδήιαην ππνζηεξίδεηαη απφ ηηο ηνπηθέο αξρέο θαη παξάιιεια κε ηνλ θάηνηθν, ην φιν ζχζηεκα είλαη αλνηθηφ θαη ζηνλ επηζθέπηε θαη αθνξά ζηε δσξεάλ ρξήζε πνδειάηνπ. Ζ Κνπεγράγε ππήξμε ε πξψηε πφιε, ε νπνία ην 1998 εθάξκνζε έλα κε ειεθηξνληθφ ζχζηεκα δσξεάλ παξνρήο δεκνηηθψλ πνδειάησλ γηα απνθιεηζηηθή ρξήζε ζηελ θεληξηθή ηεο πεξηνρή. Ζ δεκνηηθή αξρή ραξαθηεξίδεηαη απφ πςειφ επίπεδν νξγαλσηηθήο ιεηηνπξγίαο θαη είλαη ζε ζέζε λα παξέρεη ζεκαληηθά ζηνηρεία 70 απφ ηα νπνία θαίλεηαη ην πνζνζηφ ρξήζεο πνδειάηνπ. Ο Γήκνο Κνπεγράγεο δηαζέηεη: δεκνηηθά πνδήιαηα 110 ζεκεία ζηάζκεπζεο 1 ζπλεξγείν δεκνηηθψλ πνδειάησλ 4 θηλεηά ζπλεξγεία νδηθήο βνήζεηαο θαη επηδηφξζσζεο γηα φια ηα πνδήιαηα Δηθόλα 37 Κηλεηό ζπλεξγείν πνδειάησλ απφ 69 Δξγαζία ησλ Alyce Nelson & Valle Scholar Center for Public Space Research, Copenhagen University of Washington, Seattle, ζει

43 5.1.3 Η Πεξίπησζε ηεο Ιζπαλίαο. Η Βαξθειώλε Ζ Βαξθειψλε είλαη ε δεχηεξε κεγαιχηεξε πφιε ηεο Ηζπαλίαο θαη πξσηεχνπζα ηεο Καηαινλίαο. Ο πιεζπζκφο ηεο ζήκεξα ππεξβαίλεη ηνπο (1996) 71 θαηνίθνπο θαη εθηηκάηαη φηη αλέξρεηαη ζηνπο Ζ πφιε ηεο Βαξθειψλεο δέρεηαη δξαζηεξηφηεηεο εληάζεσο θαζψο απνηειεί ιηκάλη-πχιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ην δεχηεξν κεγαιχηεξν ιηκάλη ηεο ρψξαο. Χζηφζν παξά ηε κεγάιε εκπνξηθή θαη δηακεηαθνκηζηηθή έληαζε ε πφιε δηαηεξεί κία πνιχ ηθαλνπνηεηηθή ρσξνηαμία, ππεξεηψληαο ηφζν ηηο νηθνλνκηθέο αλάγθεο θαη ιεηηνπξγίεο φζν θαη ηηο αλάγθεο γηα κηα βηψζηκε πφιε πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη θνηλσληθφ ρψξν ζηνπο θαηνίθνπο ηεο. ε απηή ηελ ρσξνηαθηηθή ηζνξξνπία ηεο Βαξθειψλεο ζπκβάιινπλ νη θαιά δηαηεξεκέλνη νηθηζκνί ηεο, ηα πάξθα ηεο θαζψο θαη ε αλακφξθσζε ηεο πφιεο πνπ έγηλε πξνθεηκέλνπ λα θηινμελήζεη ηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο ηνπ Ζ Βαξθειψλε δηαζέηεη έλα πνιχ θαιφ δίθηπν κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο, ην νπνίν πεξηιακβάλεη ιεσθνξεία, ηξφιετ, ηξακ θαη metro. εκαληηθφο παξάγνληαο επηηπρίαο ηνπ ζπζηήκαηνο καδηθψλ κεηαθνξψλ, ε νπνία νδήγεζε θαη ζε έλα επξχηεξν επαλαζρεδηαζκφ ηεο αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο θαη ηεο πξνψζεζεο ηνπ πνδειάηνπ, είλαη φηη ε πιεηνςεθία ησλ κέζσλ θαη ησλ ππεξεζηψλ δηεπζχλεηαη θαη ζπληνλίδεηαη απφ έλαλ εληαίν θνξέα, ηηο κεηξνπνιηηηθέο κεηαθνξέο ηεο Βαξθειψλεο (TMB) 73. Έηζη ε πφιε γίλεηαη ηδηαίηεξα θηιηθή 74 κε απνηέιεζκα νη κηζέο κεηαθηλήζεηο λα γίλνληαη κε κε κεραλνθίλεηα κέζα. πγθεθξηκέλα: ην 50,2% ησλ κεηαθηλήζεσλ γίλεηαη κε κε κεραλνθίλεηα κέζα, ην 32,5% κε Γεκφζηα Μέζα καδηθήο Μεηαθνξάο θαη ην 17,3% κε ηδηφθηεηα κέζα 75. Καηά ην 2007 πινπνηήζεθε ζηε Βαξθειψλε ην δεκνηηθφ πξφγξακκα δηάζεζεο θαη ρξήζεο πνδειάηνπ Bicing ην νπνίν απνηειεί ην πην επηηπρεκέλν παξάδεηγκα (καδί κε απηφ ηνπ Παξηζηνχ). Με ηελ εκθάληζε ησλ πξψησλ ζηαζκψλ θαη κεηά ηε κεγάιε αληαπφθξηζε ησλ πνιηηψλ ππήξραλ ήδε 1500 πνδήιαηα θαη 100 ζηαζκνί 76 πνπ έλσλαλ άιια ζεκεία καδηθήο κεηαθνξάο, φπσο ζηαζκνχο metro, ηξαίλνπ, ιεσθνξείσλ θαη κεγάια πάξθηλγθ. 71 Δπίζεκν site Γήκνπ Βαξθειψλεο, Φνξέαο Μεηξνπνιηηηθψλ (αζηηθψλ) Μεηαθνξψλ 74 ηακαηίνπ, Basic Data of Mobility 2007 Dades Bàsiques de Mobilitat, Ajuntament de Barcelona, ζει. 7 (πεγή: Γήκνο Βαξθειψλεο,

44 Ζ ηειεπηαία επίζεκε θαηαγξαθή πξηλ θιείζεη ην 2007 απαξηζκεί πνδήιαηα, 194 ζηάζεηο ελνηθίαζεο θαη ειεθηξνληθνχο ζπλδξνκεηέο 77. Τπάξρνπλ ζέζεηο ζηάζκεπζεο πνδειάηνπ επί ησλ δξφκσλ ελψ πξνβιέπεηαη ε άκεζε αχμεζή ηνπο θαηά 600 αθφκε. Με ζχληνκνπο ππνινγηζκνχο βιέπεη θαλείο φηη θάζε έλα δεκνηηθφ πνδήιαην εμππεξεηεί πεξίπνπ 34 ζπλδξνκεηέο ρσξίο λα παξέρνληαη πεξαηηέξσ ζηνηρεία ρξήζεο φπσο ι.ρ. ηη πνζνζηφ ησλ ζπλδξνκεηψλ αλήθεη ζε θαζεκεξηλνχο ρξήζηεο, ζε πεξηζηαζηαθνχο ρξήζηεο Δηθόλα 38 ζηαζκφο ελνηθίαζεο Σα πνδήιαηα απηά θ.ιπ. Απφ κφλνο ηνπ φκσο ν ιφγνο 1/34 είλαη αξθεηά αηζηφδνμνο (δεδνκέλνπ φηη 1 πνδήιαην ή 1 ρξήζηεο δελ πξαγκαηνπνηνχλ πνηέ κφλν 1 δηαδξνκή) γηα ηελ πεξαηηέξσ ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ ζηελ πφιε θαη ηδίσο γηα ηε δπλαηφηεηα εθαξκνγήο αλάινγσλ ζπζηεκάησλ ζε ππθλνθαηνηθεκέλεο πφιεηο φπσο ε Αζήλα. Σα Bicing πνδήιαηα έρνπλ θαιάζη, θνπδνχλη, θσηάθη θαη πξνζαξκφδνληαη ζε φια ηα χςε, ψζηε λα είλαη άλεηα θαη πξνπάλησλ αζθαιή γηα θάζε ρξήζηε. δηαδφζεθαλ ηαρχηαηα θαη γηα θνηλσληθνχο ιφγνπο θαζψο ε πφιε εκθαλίδεη πςειφηαην πνζνζηφ θινπήο πνδειάησλ. Ζ ρξεζηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο πεξηφξηζε ην θαηλφκελν θαζψο ν ελνηθηαζηήο/ρξήζηεο δελ ρξεηάδεηαη λα ράλεη ρξφλν θαη ρξήκα κε εηδηθέο θιεηδαξηέο. Απιψο ην επαλαηνπνζεηεί ζηελ εηδηθή ζέζε θη απηφ θιεηδψλεη απηφκαηα. Πέξα απφ ηε ζσζηή πξνψζεζε θαη άξηηα νξγάλσζε ην ζχζηεκα Bicing είλαη ηδηαίηεξα θηιηθφ θαη εχθνιν πξνο ηνλ πηζαλφ ρξήζηε. Ζ ζπλδξνκή γίλεηαη ειεθηξνληθά. Ο ρξήζηεο πξνκεζεχεηαη κία πξνζσπηθή ειεθηξνληθή θάξηα κε ηελ νπνία μεθιεηδψλεη ην πνδήιαην θαη γίλεηαη ε αληίζηνηρε ρξνλνρξέσζε ρξήζεο. Σν Bicing είλαη πξφηππα νξγαλσκέλν ειεθηξνληθά, ηα πεξηζζφηεξα, αλ φρη φια πιελ ηεο νδήγεζεο ηνπ πνδειάηνπ, γίλνληαη κέζσ ηνπ ηζηνρψξνπ ηνπ. Σν έρεη φιεο ηηο πιεξνθνξίεο, ηνπο ζηαζκνχο πνδειάησλ, πφζα πνδήιαηα έρεη ν θάζε ζηαζκφο, ην ηζηνξηθφ ηνπ θάζε ζπλδξνκεηή ζηελ ελνηθίαζε πνδειάησλ, ράξηεο κε ππάξρνπζεο ισξίδεο γηα πνδήιαηα, αθφκα θαη ηνλ θαηξφ. Σν θφζηνο είλαη αξθεηά ρακειφ θαη πξνζηηφ αθνχ ε εηήζηα ζπλδξνκή (απφθηεζε θάξηαο μεθιεηδψκαηνο θαη ρξέσζεο) αλέξρεηαη κφιηο ζηα 24 ελψ ε εβδνκαδηαία ζην 1. Σα πξψηα 30 ιεπηά ρξήζεο είλαη δσξεάλ, θάζε επηπιένλ κηζάσξν ρξεψλεηαη κε 0,30 θαη ν 77 Basic Data of Mobility 2007 Dades Bàsiques de Mobilitat, Ajuntament de Barcelona, ζει. 15 (πεγή: Γήκνο Βαξθειψλεο,

45 κέγηζηνο επηηξεπφκελνο ρξφλνο ρξήζεο είλαη 2 ψξεο. ε πεξίπησζε ππέξβαζεο ηνπ 2σξνπ επηβάιιεηαη απηφκαηα (ειεθηξνληθά) πξφζηηκν 3 αλά ψξα. Σν ζθεπηηθφ επνκέλσο ηεο πφιεο είλαη λα κεησζεί ε ρξήζε ΗΥ θαη ελ γέλεη κεραλνθίλεησλ κέζσλ κεηαθνξάο. Σα ρξνληθά δηαζηήκαηα δηάζεζεο ησλ πνδειάησλ κειεηήζεθαλ ψζηε λα επλννχλ ην πνδήιαην σο έλα απφ ηα κέζα ζπλδπαζκέλεο κεηαθίλεζεο ηνπ αζηηθνχ ζπζηήκαηνο δεκνζίσλ κεηαθνξψλ. Χζηφζν αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ε ηζηνζειίδα ηνπ Bicing ελεκεξψλεη ηνλ επηζθέπηε ή ηνπξίζηα, πνπ επηζπκεί πνδήιαην γηα φιε ηελ εκέξα, πνχ λα απνηαζεί γηα ελνηθίαζε πνδειάηνπ. Δηθόλα 39 Υάξηεο ηνπ δηθηύνπ Bicing κε όινπο ηνπο ζηαζκνύο. Σν δίθηπν θαιύπηεη όιε ηελ πόιε. Ο ράξηεο θαη νη ινηπέο θσηνγξαθίεο ηνπ Bicing είλαη απφ ην αληίζηνηρν site.

46 5.1.4 Η Πεξίπησζε ηεο Γαιιίαο. Σν Παξίζη Σν Παξίζη είλαη ε πξσηεχνπζα ηεο Γαιιίαο 78, θαη ε κεγαιχηεξε πφιε ηεο ρψξαο. Έρεη έθηαζε 543,965 km² θαη (2004) θαηνίθνπο. Δίλαη αλαπηπγκέλε ζε ζπεηξνεηδέο ζρήκα (θνριία) θαη δηαηξείηαη ζε 20 αληζνκεξείο σο πξνο ηελ έθηαζε πεξηνρέο. Ζ πφιε έρεη πςφκεηξν 30m πάλσ απφ ηε ζάιαζζα 79 ελψ ην πςειφηεξν ζεκείν ηεο δελ μεπεξλά ηα 148 κέηξα. Σν θιίκα είλαη ήπην. Γεσκνξθνινγηθά ραξαθηεξίδεηαη απφ ηα 2 κεγάια δάζε ηνπ, Vincennes θαη Boulogne, πνπ βξίζθνληαη ζηα άθξα ηεο πφιεο θαη απφ ηνλ πνηακφ εθνπάλα, ν νπνίνο επζχλεηαη θαηά έλα κεγάιν κέξνο γηα ηε ζπεηξνεηδή αλάπηπμε ηεο πφιεο 80. Μία πφιε πνπ ζηεξίδεη θαη απνδεηθλχεη γηα δεθαεηίεο ηελ έλλνηα ηεο πφιεο - Μεηξφπνιεο 81 δελ ζα ήηαλ δπλαηφλ λα κελ έρεη έλα εθηεηακέλν θαη θαιά νξγαλσκέλν ζχζηεκα αζηηθψλ κεηαθνξψλ θαη κάιηζηα ζπλδπαζκέλσλ. Γηαζέηεη 82 : 7,9 km γξακκήο ηξακ ζηνλ εζσηεξηθφ δαθηχιην ζηάζεηο ιεσθνξείσλ ζέζεηο ζηάζκεπζεο γηα δίθπθια νρήκαηα 1,365 δηο δηαδξνκέο εηεζίσο κε ηνλ ππφγεην (2005) ζέζεηο ζηάζκεπζεο ζην εζσηεξηθφ ηεο πφιεο ηαμί ζε θπθινθνξία Σν νδηθφ δίθηπν αξηζκεί δξφκνπο θαη δηαζηαπξψζεηο. Οη δξφκνη ηαρείαο δηειεχζεσο είλαη κήθνπο 16,4 ρικ, εθ ησλ νπνίσλ ηα 13ρικ είλαη δεμηάο ισξίδαο ελψ ηα 3,4 αξηζηεξήο. Ο εζσηεξηθφο δαθηχιηνο έρεη κήθνο 33,7 ρικ Σν δίθηπν ησλ πεδνδξνκίσλ έρεη ζπλνιηθφ κήθνο ηεο ηάμεσο ησλ ρικ Να ζεκεησζεί φηη ην αζηηθφ νδηθφ δίθηπν ηνπ Παξηζηνχ θαηέρεη θαη κεξηθά ξεθφξ, φπσο απηφ ηνπ επξχηεξνπ δξφκνπ (Avenue Foch, 120m) θαη ηνπ επηκεθέζηεξνπ δξφκνπ (Rue de Vaugirard, 4.36 ρικ). Οη Γάιινη πηζηνί θαη ζπρλά εκπλεπζηέο- ησλ θνηλνηηθψλ νξακάησλ δελ δίζηαζαλ λα θάλνπλ έλα απνθαζηζηηθφ βήκα πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο βηψζηκεο αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο. Άιισζηε 78 Lacroix, Stamatiou, 2006 a, b, c 79 Lacroix, Stamatiou, Γήκνο Παξηζηνχ, 81 Λαγφο, ηακαηίνπ Γήκνο Παξηζηνχ,

47 δελ ζα μεθηλνχζαλ απφ κεδεληθή βάζε θαζψο ππήξρε ήδε ε ππνδνκή ελφο αξθεηά ηθαλνπνηεηηθνχ ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ θαη κεηαθηλήζεσλ (φπσο πεξηγξάθεηαη αλσηέξσ). Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε νδήγεζε θαη έξεπλα πνπ δηεμήγαγε (11/10/2005) ν Γήκνο Παξηζηνχ 83 κεηαμχ πνδειαηψλ ζην δξφκν θαη 938 ηειεθσληθά. Ζ έξεπλα απηή δηεμάγεηαη θάζε 2 ρξφληα.. Σα απνηειέζκαηα ζθηαγξάθεζαλ ην πξνθίι ησλ πνδειαηψλ σο εμήο: 59% είλαη άλδξεο, 51% αλήθνπλ ζηελ ειηθηαθή νκάδα εηψλ, 45% δελ είλαη θάηνρνη ΗΥ ελψ σο πξνο ην ζχλνιφ ηνπο ην 81% ησλ πνδειαηψλ είλαη ηαθηηθνί ρξήζηεο (κε ζπρλφηεηα ρξήζεο 3-4 θνξέο ηελ εβδνκάδα ή/& θαζεκεξηλά). Οη ιφγνη πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην πνδήιαην είλαη θαηά 55% ε ηαρχηεηα κεηαθίλεζεο θαη θαηά 49% πξαθηηθνί ιφγνη. Οη δηαδξνκέο πνπ θάλνπλ κε ην πνδήιαην γίλνληαη ζε πνζνζηφ 74% ζε εβδνκαδηαία βάζε θαη αθνξνχλ ηελ εξγαζία ηνπο. Ο κέζνο ρξφλνο δηάξθεηαο κηαο δηαδξνκήο κε πνδήιαην είλαη 25. χκθσλα, κε ηηο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ θαη εθείλεο ηεο βηψζηκεο αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο 84, δεκηνπξγήζεθε ην δεκνηηθφ (πξφθεηηαη γηα έξγν ΓΗΣ) ζχζηεκα ελνηθηαδφκελσλ πνδειάησλ Velib απφ ηα αξθηηθφιεμα ησλ ιέμεσλ velo πνπ ζεκαίλεη πνδήιαην θαη libre πνπ ζεκαίλεη ειεχζεξνο. θνπφο ηνπ ζπζηήκαηνο - φπσο αθξηβψο θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο Βαξθειψλεο πξνζθάησο θαη ηεο Λπψλ- είλαη ε πξνψζεζε ησλ κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο θαη θπξίσο ε πξνψζεζε ησλ ζπλδπαζκέλσλ κεηαθηλήζεσλ. Σν δεηνχκελν δειαδή θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε είλαη ν κεηαθηλνχκελνο λα ρξεζηκνπνηεί ην πνδήιαην γηα ηελ πξφζβαζε ζε θάπνην κέζν δεκφζηαο κεηαθνξάο. Έηζη, δηαπηζηψλεηαη πσο θαη ζην ζχζηεκα Velib ηα ρξνληθά δηαζηήκαηα δηάζεζεο ησλ πνδειάησλ είλαη ζχληνκα, ψζηε λα αλαδεηθλχεηαη ην πνδήιαην σο έλα απφ ηα κέζα ζπλδπαζκέλεο κεηαθίλεζεο ηνπ αζηηθνχ ζπζηήκαηνο δεκνζίσλ κεηαθνξψλ θαη φρη σο θχξην κεηαθνξηθφ κέζν ππνθαηάζηαην ηνπ ΗΥ ή ηεο κεραλήο. Σν ζχζηεκα Velib 85, νξγαλσκέλν ειεθηξνληθά, έρεη ζηαζκνχο απηνεμππεξέηεζεο (ελνηθίαζεο) ζε απφζηαζε φρη κεγαιχηεξε ησλ 300m κεηαμχ ηνπο. Οη πνδειαηφδξνκνη εληφο πφιεσο έρνπλ ζπλνιηθφ κήθνο 370ρικ, αλ θαη ζηα 314ρικ απφ απηά ηα πνδήιαηα ζπλππάξρνπλ θαη κε άιια κέζα. Σα πνδήιαηα αλέξρνληαη κέρξη ζηηγκήο ζηα εθ ησλ 83 Dossier de press Anglais, ζει 27, 84 Δπαγγειίδνπ,

48 νπνίσλ ην 90% είλαη αλαθπθιψζηκα (έρνπλ ήδε δεκηνπξγεζεί κνλάδεο αλαθχθισζεο ησλ πνδειάησλ). Κάζε πνδήιαην ππνινγίδεηαη πσο ρξεζηκνπνηείηαη θνξέο ηελ εκέξα 86 ζηνηρείν πνπ αλαινγεί ζε δηαδξνκέο εκεξεζίσο ή ζε 4,532-6,798 εθαηνκκχξηα κεηαθηλήζεηο ζε κεληαία βάζε ππνινγίδνληαο κφλν ηηο εξγάζηκεο εκέξεο (κήλαο 22 εκεξψλ). Ζ εηήζηα ζπλδξνκή θνζηίδεη 29 ελψ ηα εκεξήζηα θαη εβδνκαδηαία εηζηηήξηα θνζηίδνπλ αληίζηνηρα 1 θαη 5. Σν πξψην κηζάσξν παξέρεηαη δσξεάλ ελψ γηα θάζε επηπιένλ 30 ε ρξέσζε αλέξρεηαη ζε 1. Ζ κέγηζηε επηηξεπφκελε ρξήζε δελ κπνξεί λα μεπεξάζεη ηηο 2 ψξεο ελψ εάλ δελ έρεη επηζηξαθεί ζε θάπνην ζηαζκφ ην πνδήιαην κέζα ζε 24 ψξεο, ηφηε αθαηξείηαη απφ ηνλ ηξαπεδηθφ ινγαξηαζκφ ηνπ ρξήζηε/ελνηθηαζηή κεξηθψο ή νιηθψο ην πνζφ αξρηθήο θαηάζεζεο/ζπλδξνκήο/εγγχεζεο ησλ 180. Μέλνληαο ζηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία αμίδεη λα δνζεί θαη ε θνηλσληθή δηάζηαζε απηψλ: ράξε ζην Velib δεκηνπξγνχληαη 400 λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, νη νπνίεο ζε ειιεληθά δεδνκέλα αληηζηνηρνχλ ζε 285 ζπκβάζεηο πιήξνπο (8σξεο) απαζρφιεζεο 87. Χο πξνο ηε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη ρξεζηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο α) ε ηζηνζειίδα ηνπ Velib (εθφζνλ ην ζχζηεκα εμππεξεηεί online ππεξεζία) δελ είλαη ηφζν εχρξεζηε νχηε ηφζν ιεπηνκεξεηαθή σο πξνο ηελ ελεκέξσζε ηνπ επηζθέπηε φζν απηή ηνπ Bicing (παξάδεηγκα Βαξθειψλεο θαη β) ην θφζηνο ελνηθίαζεο ησλ πνδειάησλ είλαη θζελφ γηα ηα δεδνκέλα ηνπ Παξηζηνχ -ην metro πνπ απνηειεί θαη ηελ θπξίαξρε κεηαθνξηθή θνπιηνχξα ηεο πφιεο θνζηίδεη 1,3- αιιά δελ είλαη ηφζν θζελφ φζν απηφ ηεο Βαξθειψλεο θαη νπσζδήπνηε φρη ηφζν φζν ζα έπξεπε πξνθεηκέλνπ λα θεξδίζεη κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ πίηα ησλ ρξεζηψλ κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο. Άιισζηε ζπλήζεο ηαθηηθή ηεο αγνξάο είλαη ε είζνδνο ελφο πξντφληνο ζε απηή κε εμαηξεηηθά ρακειφ θφζηνο πξνθεηκέλνπ λα απνζπάζεη κεξίδηα απφ ηνπο αληαγσληζηέο. Δπηπξφζζεηα σθέιηκν ζα ήηαλ λα γίλεη ε ππελζχκηζε πσο ζηα πιαίζηα ηεο πνιηηηθήο θηλήηξσλ ε Κνπεγράγε δηαζέηεη δσξεάλ πνδήιαηα. Δηθόλα 40 ζηαζκόο ελνηθίαζεο. ιεο νη θσηνγξαθίεο Velib απφ ην αληίζηνηρν site 86 Dossier de press Anglais, ζει 12, 87 Dossier de press Anglais, ζει 24,

49 5.2 Σν Πνδήιαην ζηελ Διιεληθή Πξαγκαηηθόηεηα Γηα ηελ ειιεληθή πνδειαηηθή πξαγκαηηθφηεηα δελ ζα κπνξνχζε λα ππάξμεη θαιχηεξε εηζαγσγή απφ ηελ κφλε κέρξη ηψξα ζρεηηθή εξψηεζε πνπ έρεη γίλεη πνηέ γηα ην ζέκα ζηε Βνπιή ησλ Διιήλσλ: 88 «Πξσηεχνπζεο θαη κεγάιεο πφιεηο ηεο Δπξψπεο νδεγνχληαη ζε νινέλα θαη κεγαιχηεξε ελίζρπζε ηεο ρξήζεο πνδειάησλ θαη ζηε δεκηνπξγία ππθλνχ δηθηχνπ εηδηθψλ πνδειαηνδξφκσλ [ ] Δπίζεο ζην Παξίζη, ηε Λπψλ θαη ζε πνιιέο άιιεο γαιιηθέο πφιεηο εθαξκφδεηαη έλα ζχζηεκα κε ελνηθηαδφκελα (αιινχ ππάξρνπλ θαη δσξεάλ δεκνηηθά) πνδήιαηα πνπ πξνζθέξνπλ θηελή θαη πγηεηλή κεηαθίλεζε, απνδεηθλύνληαο όηη ην πνδήιαην αλήθεη ζηνπο πην κνληέξλνπο εμνπιηζκνύο ηεο πόιεο ηνπ 21νπ αηώλα. ηελ Iζπαλία είλαη ην δεχηεξν κέζν θπθινθνξίαο κεηά ην απηνθίλεην. Ζ Bαξθειψλε, ε εβίιιε, ην Mπηικπάν, ε Bαιέλζηα δηαζέηνπλ πνιιά ρηιηφκεηξα πνδειαηνδξφκσλ θαηά κήθνο ησλ θεληξηθψλ ηνπο δξφκσλ, ελψ ζηηο πεξηνρέο πνπ δελ κπνξνχλ λα έρνπλ πνδειαηνδξφκνπο ιφγσ ζηελφηεηαο ησλ δξφκσλ, φπσο ε Μαδξίηε, ν πνδειάηεο έρεη ίζα δηθαηψκαηα ζηνλ δξφκν κε ηνλ νδεγφ απηνθηλήηνπ ή κεραλήο. «Η Eιιάδα, σζηόζν, επηκέλεη λα ηαπηίδεη ην πνδήιαην κε κηα δηαζθέδαζε πνπ πεξηνξίδεηαη ζηα πάξθα θαη ζηελ εμνρή», φπσο δήισζε ν δήκαξρνο Αζελαίσλ. «Τν ζπλνιηθό πνζνζηό κεηαθηλήζεσλ κε πνδήιαην ζηελ Αζήλα δελ μεπεξλά ην 4%, [ ] Όηαλ ζε ώξεο αηρκήο, ζηνπο ζηελνύο δξόκνπο ηνπ θέληξνπ ηεο Αζήλαο ή ζηηο ζηελέο θεληξηθέο αξηεξίεο ησλ γεηηνληώλ κε ηα δηπινπαξθαξηζκέλα απηνθίλεηα εθαηέξσζελ, ην απηνθίλεην θηλείηαη κε κέζε σξηαία ηαρύηεηα 5-10 ρκ., ην πνδήιαην κπνξεί λα θηλεζεί κε ρκ. ηελ ώξα. Τελ ίδηα ζηηγκή ζα είρακε ζε κεγάιν βαζκό πεξηνξηζκό ησλ αηκνζθαηξηθώλ ξύπσλ αιιά θαη κείσζε ησλ ζαλαηεθόξσλ αηπρεκάησλ [ ] Αλάκεζά ηνπο (ελλ.: ν Τπνπξγφο Μεηαθνξψλ θ. Κ. Υαηδεδάθεο θαη ν Γήκαξρνο Αζελαίσλ θ. Καθιακάλεο) πξσηεύνπζα ζεκαζία έρεη ε ράξαμε δύν δηαδξνκώλ ζπλνιηθνύ κήθνπο πεξί ηα 22 ρκ. γηα ην πνδήιαην αιιά θαη ε κεηαθνξά ζηελ ειιεληθή αζηηθή πξαγκαηηθόηεηα ηνπ πξνγξάκκαηνο ελνηθίαζεο πνδειάησλ θαηά ηα γαιιηθά πξόηππα. [ ] Ωζηόζν ζηηο ππνπξγηθέο εμαγγειίεο δελ θαζνξίδεηαη ε αθξηβήο εκεξνκελία πεξάησζεο ησλ έξγσλ (αληηζέησο θαζνξίδεηαη ην θόζηνο), δελ ππάξρεη ρξνλνδηάγξακκα ηνπ πξνγξάκκαηνο ελνηθίαζεο, νη πνδειαηόδξνκνη δελ δηαζρίδνπλ ην θέληξν πνπ είλαη ηδηαίηεξα θνξηηζκέλν ζε θίλεζε θαη ξύπνπο, ελώ ην πνδήιαην εμαθνινπζεί λα είλαη εμνβειηζκέλν από ην κεηξό.» 88 Δξψηεζε ηνπ Βνπιεπηή ΤΝ θνπ Π. Κνξνβέζε ηελ 25 ε /06/2008 πξνο ηνπο Τπνπξγνχο Μεηαθνξψλ θαη ΠΔΥΧΓΔ κε ζέκα «Αλεπαξθή κέηξα γηα ην πνδήιαην». Πεγή: Αζελατθφ Πξαθηνξείν Δηδήζεσλ Οη ππνγξακκίζεηο δηθέο κνπ.

50 Τθηζηάκελνη Πνδειαηόδξνκνη Έξεπλα θαη Κξηηηθή Θεώξεζε Δλδεηθηηθφ ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζηε ρψξα καο είλαη φηη δελ ππάξρεη θακία θαηαγξαθή ησλ πθηζηάκελσλ πνδειαηφδξνκσλ. Ζ έιιεηςε είλαη απφιπηε θαζψο κεηά απφ έξεπλα 89 δελ ζηάζεθε δπλαηή ε ζρεηηθή πιεξνθφξεζε έζησ θαη ζε εηεξνρξνληζκέλν επίπεδν (π.ρ. θαηαγξαθή ηνπ 2004 ή 2000) νχηε απφ θεληξηθνχο θνξείο φπσο ι.ρ. απφ ην Τπνπξγείν Μεηαθνξψλ ή ην ΠΔΥΧΓΔ νχηε απφ κεγάινπο ΟΣΑ π.ρ. απφ ην Γήκν Αζελαίσλ ή ηελ Τπεξλνκαξρία Αζελψλ νχηε απφ ηελ θείκελε βηβιηνγξαθία 90. Ζ κφλε ιχζε θαίλεηαη πσο είλαη ε έξεπλα κεηαμχ ησλ ΟΣΑ α βαζκνχ, νη νπνίνη είλαη πάληα θαιχηεξα πιεξνθνξεκέλνη γηα ην ηη ζπκβαίλεη ή πξφθεηηαη λα ζπκβεί ζην ρψξν ηεο αξκνδηφηεηάο ηνπο. Κη απηή ε ιχζε φκσο είλαη δχζθνια πξαγκαηνπνηήζηκε αθελφο θαη θπξίαξρα- επεηδή νη ΟΣΑ α βαζκνχ είλαη 1033 θαη κάιηζηα ππνδηαηξνχκελνη, αθεηέξνπ δε γηαηί ππάξρεη δηνηθεηηθφο θαηαθεξκαηηζκφο θαη έιιεηςε ηθαλνχ πξνζσπηθνχ. Δθ ησλ πξαγκάησλ κία έξεπλα ηέηνηαο έθηαζεο, ε νπνία πξέπεη λα επαλαιακβάλεηαη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα θαζψο ηα δεδνκέλα αιιάδνπλ γξήγνξα (π.ρ. έλαξμε-ιήμε ρξεκαηνδνηηθψλ πξνγξακκάησλ, είζνδνο ζηελ αγνξά ζρεηηθψλ εηαηξεηψλ, επέθηαζε ΓΗΣ θ.α.) απαηηεί ηδηαίηεξε νξγάλσζε, αλζξψπηλν δπλακηθφ 91 θαη έλα θφζηνο πξνθεηκέλνπ λα πάξεη κνξθή θαη ιεηηνπξγία, φπσο γηα παξάδεηγκα κε ηελ θαηαζθεπή online θφξκαο, ε νπνία ζα ζπκπιεξψλεηαη γξήγνξα απφ θάπνηνλ ππεχζπλν θαη παξάιιεια έθδνζε ζρεηηθήο εγθπθιίνπ ή κε ηειεθσληθή έξεπλα θαη θαηαρψξεζε ζηνηρείσλ θ.α. Γηα λα πξνζεγγηζηνχλ έζησ θαη θαη ειάρηζηνλ νη αλάγθεο ηνπ παξφληνο πξνθεηκέλνπ λα εμαρζνχλ ζηνηρεηψδε ζπκπεξάζκαηα αθνινχζεζε κία έξεπλα βαζηδφκελε αλαγθαζηηθά ζηε κέζνδν ηεο αηφπνπ απαγσγήο (απνθιεηζκνχ) θαζψο θαη ζε απηήλ ηεο δνθηκήο & πιάλεο (επηβεβαίσζε δηεζπαξκέλσλ πιεξνθνξηψλ, έληππσλ θαη δηαδηθηπαθψλ). Έηζη παξαθνινπζψληαο ηηο βαζηθέο αλαθνξέο ζην δηαδίθηπν, ηηο πξνηάζεηο ησλ ίδησλ ησλ πνδειαηψλ γηα ζρεηηθέο εμνξκήζεηο, ηηο θξίζεηο ρξεζηψλ θαη πνιηηψλ θαη θάπνηα ειάρηζηα site θνξέσλ πνπ αζρνιήζεθαλ, έγηλε κηα πξψηε θαηαγξαθή, ε νπνία σζηφζν θαλέξσζε θαηά 89 Έξεπλα ζην δηαδίθηπν θαη άκεζε ηειεθσληθή επηθνηλσλία. Δπίζεο ειεθηξνληθή ππνβνιή αίηεζεο πιεξνθφξεζεο. 90 Βι. ζπλνιηθή βηβιηνγξαθία θνπ Βιαζηνχ, Δπηζηεκνληθά Πεξηνδηθά, θαη «δειηηνπνηεκέλε» (keywords) αλαδήηεζε κέζσ ηνπ online ζπζηήκαηνο ησλ παλεπηζηεκηαθψλ καο βηβιηνζεθψλ. ΦΤΗΚΑ ΓΗΝΔΣΑΗ αλαθνξά ζε δξφκνπο π.ρ. Καξδίηζαο, θ.ιπ αιιά ζηα πιαίζηα κειεηψλ ρσξίο λα αληαλαθιάηαη ε ζεκεξηλή θαηάζηαζε θαη απνγξαθήλ. 91 Αξθεί λα αλαινγηζηεί θαλείο πσο ν εξσηψλ ρξεηάδεηαη λα επηθνηλσλήζεη ηνπιάρηζηνλ κε 3 γξαθεία (π.ρ. Πιεξνθνξηψλ, Σχπνπ, πξνγξακκάησλ, Σερληθψλ Τπεξεζηψλ Μειεηψλ, Οηθνλνκηθψλ). Έηζη ρξεηάδνληαη ηνπιάρηζηνλ 2066 κε 3099 επηθνηλσλίεο (ππνινγίδνληαο 1033*2 ή 1033*3).

51 πεξίπησζε είηε έιιεηκκα πιεξνθφξεζεο είηε παξαπιεξνθφξεζε. πγθεθξηκέλα ηα ζηνηρεία 92 γηα ηνπο πθηζηάκελνπο πνδειαηφδξνκνπο ζπγθιίλνπλ ζηα εμήο: Να ζεκεησζεί πσο ε πξνζπάζεηα αθνξά ζηελ θαηαγξαθή θαη φρη ζηελ αμηνιφγεζή ηνπο ΜΙΑ ΚΑΣΑΓΡΑΦΗ ΣΧΝ ΤΦΙΣΑΜΔΝΧΝ ΠΟΓΗΛΑΣΟΓΡΟΜΧΝ ΠΔΡΙΟΥΗ ΔΠΙΒΔ- ΤΠΑΡΞΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΒΑΙΧΗ ΑΠΔΙΚΟ- ΠΛΗΡΟ- ΝΙΗ ΦΟΡΙΑ (θση/θία) Αηηηθή 1.Βξηιήζζηα Πηινηηθή εθαξκνγή 2.Μαξνύζη Παξειζνχζα ρξήζε & ππνδνκή 3.Ν. Φπρηθό Πνδειαηφδξνκνη ζηηο Οδνχο Παξίηζε, Αγ. νθίαο & Υαξηησλίδνπ. Πηινηηθή εθαξκνγή 4.Υαιάλδξη Μαξηπξίεο-εληππψζεηο ρξεζηψλ 5.Αίγην Απηνςία, πεξηαζηηθφο δηάδξνκνο 6.Ακαιηάδα Δπίζεκε, site Γήκνπ Γηάδξνκνο κήθνπο 6ρικ 7.Βόινο Παξαιηαθφο δηάδξνκνο. 2 ισξίδεο νκφξνπεο & αληίξξνπεο θαηεχζπλζεο κε δηαθξηηή επίζηξσζε ηάπεηα 8.Θεζζαινλίθε 1 παξαιηαθφο πνδειαηφδξνκνο 9.Ισάλληλα Μαξηπξίεο-εληππψζεηο ρξεζηψλ απφ παξαιίκλην πνδειαηφδνκν 10.Καξδίηζα (πιεζψξα πιεξνθνξηψλ θαζψο απνηειεί 92 πσο πξνθχπηνπλ απφ δεκνζηεχκαηα ζηνλ Σχπν, απφ Πνδειαηηθέο Δλψζεηο θαη ζρεηηθά forum, απφ ηζηνρψξνπο Σνπηθψλ Αξρψλ αιιά θαη ηνπηθψλ ελψζεσλ πνιηηψλ ή θαη απφ πξνζσπηθνχο ηφπνπο (blogs) ηνπηθνχ ραξαθηήξα θαη ζεκαηνινγίαο

52 ζεκείν αλαθνξάο) 11.Κσο 2 πνδειαηφδξνκνη, έλαο παξαιηαθφο 3,8 ρικ θη έλαο αζηηθφο πεξίπνπ 2,6ρικ 12.Λακία Έρεη νινθιεξσζεί κφλν ην πνδειαηνζηάζην 13.Λάξηζα Δπίζεκε, site Γήκνπ. Αζηηθφο θαη παξαπνηάκηνο πνδειαηφδξνκνο 14.Μεζνιόγγη 4000 ρξήζηεο ζε πιεζπζκφ ,5ρικ αζηηθνχ θαη 4ρικ πεξηαζηηθνχ πνδειαηφδξνκνπ πιάηνπο 2,5m 15.Πάηξα Αζηηθφο πνδειαηφδξνκνο επί ηεο νδνχ Μεδψλνο θαη δέζηξεο ζηελ Παλεπηζηεκηνχπνιε 16.Σξίθαια Δπίζεκε, site Γήκνπ. Πνδειαηφδξνκνη επί ησλ νδψλ Κνλδχιε θαη 28 εο Οθησβξίνπ, ζρεδφλ παξνπιηζκέλνη ιφγσ ζηάζκεπζεο ΗΥ. 17.Σξίπνιε Γηαθνπή εξγαζηψλ δηαδξφκνπ Άζηξνπο - Παξάιηνπ Άζηξνπο 19.Υαιθίδα Καηαζθεπή πξψησλ 100m Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη ζαθψο πσο ππάξρεη έιιεηκκα ζηελ Διιάδα ηφζν ζε πνδειαηφδξνκνπο (δελ ππάξρεη θακία ζρεηηθή θαηαγξαθή παξά κφλν ζε κειέηεο πνπ αθνξνχλ έξγα πξνο πινπνίεζε) φζν θαη ζε νξγάλσζε. Βέβαηα ζε φ,ηη αθνξά ηελ ππνδνκή πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο εθηφο απφ ηελ απνζπαζκαηηθόηεηα δελ ππάξρεη θαη ζπλνιηθή παξνρή ππεξεζηψλ. Έηζη παξαηεξείηαη πσο ελψ ππάξρεη πνδειαηφδξνκνο δελ ππάξρεη ζεκείν ζηάζκεπζεο ή θάπνηα δέζηξα (παξάδεηγκα Θεζζαινλίθεο). ηελ Διιάδα παξαηεξείηαη θαη ην εμήο, λα ππάξρεη ππνδνκή πνδειαζίαο (κπάξεο ζηάζκεπζεο) αιιά λα κελ ππάξρεη πνδειαηφδξνκνο, ελδεηθηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα ηεο άκνπ θαζψο θαη ηνπ ζηαζκνχ ηξέλνπ ζην Μνζράην. Απηφ, αλ θαη ζα κπνξνχζε λα ζεσξεζεί πσο εθζέηεη ηνλ πνδειάηε ηδίσο ηνλ λεαξφ ή/& άπεηξν ζε θίλδπλν- θαζψο ηνλ

53 θαζνδεγεί πξνο ζεκείν δηαζρίδνληαο κε αζθαιή δηαδξνκή, ζα πξέπεη λα αμηνινγεζεί σο ζεηηθφ θαη σο θίλεηξν γηα ηελ κεγαιχηεξε ρξήζε ηνπ πνδειάηε ζηελ πφιε. Δθηφο απφ ηελ απνζπαζκαηηθφηεηα ε ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα έρεη λα αλαδείμεη ηελ έιιεηςε ζπληήξεζεο ησλ νπνησλδήπνηε πθηζηάκελσλ ππνδνκψλ ζηνηρείν πνπ εθθξάδεη άκεζα κηα αδηαθνξία απέλαληη ζην έξγν απφ ηελ πιεπξά ηνπ θνξέα απφ ηε ζηηγκή πνπ εθηακηεχνληαη ηα ρξήκαηα θαη θφβνληαη νη θνξδέιεο έκκεζα φκσο εθθξάδεη θαη κηα αδηαθνξία απφ ηελ πιεπξά ηνπ ρξήζηε θαη ηνπ πνιίηε, ελδεηθηηθή είλαη ε πεξίπησζε ηνπ Μεζνινγγίνπ φπνπ ν πνδειαηφδξνκνο ρνξηάξηαζε απφ ηελ αρξεζηία. Απηή ε έκκεζε αδηαθνξία ησλ πνιηηψλ πεγάδεη απφ κία επξύηεξε ζηάζε ή θνπιηνχξα ησλ Διιήλσλ απέλαληη ζην δεκφζην ή θνηλφρξεζην ρψξν π.ρ. θαηάζηαζε πεδνδξνκίσλ, ζηάδνληα θιηκαηηζηηθά, πιαηείεο θ.α. Σέινο ε νπνηαδήπνηε πινπνίεζε ή πξνζθνξά ππνδνκήο έρεη ην ραξαθηήξα ηνπ ηπραίνπ θαζψο δελ είλαη απνηέιεζκα ζθέςεο κε ζηφρν ηε κέγηζηε δπλαηή ηθαλνπνίεζε/εμππεξέηεζε ησλ πνιηηψλ αιιά έγθεηηαη ζηελ θαιή πξναίξεζε ή πξσηνβνπιία ηνπηθψλ αξρφλησλ θαη παξαγφλησλ ρσξίο λα ηπγράλεη ζπλέρεηαο ή νινθιήξσζεο. Έηζη ε ειιεληθή πνδειαηηθή πξαγκαηηθφηεηα ραξαθηεξίδεηαη απφ νμχκσξεο θαηαζηάζεηο φπσο απηή ηεο Λακίαο φπνπ απφ φιν ην project νινθιεξψζεθε κφλν ην πνδειαηνζηάζην ή εθείλε ηεο άκνπ 93 φπνπ ζέζεηο ζηάζκεπζεο πνδειάηνπ ηνπνζεηήζεθαλ ζηηο αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο ζην Βαζχ θαη φρη ζην Καξιφβαζη, ην νπνίν θηινμελεί πνιινχο θνηηεηέο θαη ζα εμππεξεηνχζε πεξηζζφηεξνπο ρξήζηεο θαηά ζπλέπεηα ζα αλαθνχθηδε κέξνο ηνπ αζηηθνχ νδηθνχ δηθηχνπ. Ζ πεξίπησζε απηή ηεο άκνπ αλαδεηθλχεη έλα αθφκε αλαζηαιηηθφ παξάγνληα, ηνλ δηνηθεηηθφ θαηαθεξκαηηζκφ ηεο ρψξαο ζε ρηιηάδεο ΟΣΑ πνπ θαζηζηά ηνλ ζπληνληζκφ θαη ηελ νξγάλσζε ηδηαίηεξα δχζθνια. 5.3 πγθξίζεηο ηαηηζηηθά πκπεξάζκαηα Η πνιηηηθή γηα ην πνδήιαην ζηελ Διιάδα μεθίλεζε κε κεγάιε θαζπζηέξεζε κόιηο ην 2001 κε πξφγξακκα ηνπ ππνπξγείνπ Μεηαθνξψλ πνπ αλέζεζε ζε θαζεγεηέο ηνπ Δζληθνχ Μεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ λα ζπληάμνπλ κειέηεο γηα θαηαζθεπή πνδειαηφδξνκνπ ζε 17 δήκνπο. Σν έξγν πινπνηήζεθε κε ρξήκαηα ηεο ΔΔ κφλν ζε ηέζζεξηο: Καξδίηζα, Λάξηζα, Μεζνιφγγη θαη Ν.Φπρηθφ 94, πφιεηο ζρεηηθά κηθξέο θαη ρσξίο κεγάιν ζπγθνηλσληαθφ θφξην. Παξάιιεια, ην ππνπξγείν Δζσηεξηθψλ ελέθξηλε ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ έξγνπ ζε 97 δήκνπο 93 samos.wordpress.com 94 Γηα ην Μεζνιφγγη θαη ην Νέν Φπρηθφ ελδεηθηηθή είλαη ε πξνεγνχκελε ελφηεηα (βι. πίλαθα θαηαγξαθήο θαη επαθφινπζν ηνπ πίλαθα θείκελν ζπκπεξαζκάησλ)

54 νη νπνίνη έζπεπζαλ λα εληαρζνχλ ζην πξφγξακκα «Καηαζθεπή Πνδειαηφδξνκσλ ζε ΟΣΑ ηεο ρψξαο» ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ επξψ 95. Λφγσ απηήο ηεο θαζπζηέξεζεο ε ρψξα θαίλεηαη απνχζα απφ θάζε κέηξεζε ζρεηηθά κε ηε ρξήζε πνδειάηνπ ζηα πιαίζηα ηεο αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο έσο ηνπιάρηζηνλ ην (βι. Πίλαθα 6). Πίλαθαο 12 ΣΑ ΤΦΗΛΟΣΔΡΑ ΠΟΟΣΑ ΥΡΗΗ ΠΟΓΗΛΑΣΟΤ ΕΤΡΧΠΑΨΚΕ ΥΧΡΕ ΜΕ ΣΑ ΤΦΗΛΟΣΕΡΑ ΠΟΟΣΑ ΥΡΗΗ ΠΟΔΗΛΑΣΟΤ Χ ΠΡΟ ΣΟ ΤΝΟΛΟ ΣΧΝ ΜΕΣΑΚΙΝΗΕΧΝ 27% 18% 13% 10% 10% 7% 6% 5% Ολλανδία Γανία Σουηδία Γερμανία Βέλγιο Φιλανδία Ιρλανδία Αυζηρία Όπνπ ππάξρνπλ ππνδνκέο, ε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ είλαη αξθεηά πςειή φπσο απνδεηθλχνπλ ηα πνζνζηά ηεο Οιιαλδίαο θαη ηεο Γαλίαο αιιά θαη ην φηη θαηά ηελ πεξίνδν απηή δελ είραλ πινπνηεζεί αθφκα ηα πξνγξάκκαηα ηεο Ηζπαλίαο θαη Γαιιίαο θαη γη απηφ δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηελ κέηξεζε. ήκεξα ζηε Βαξθειψλε ν 1 ζηνπο 14,8 θαηνίθνπο είλαη ζπλδξνκεηήο ζην Bicing ελψ ζην Παξίζη αληηζηνηρεί 1 πνδήιαην Velib πξνο 104 θαηνίθνπο ρσξίο λα ιακβάλνληαη θαζφινπ ππφςε ηα ηδηφθηεηα πνδήιαηα θαη ε ζρεηηθή ηνπο ρξήζε 97. Όπνπ απμάλεηαη ην ΙΥ, κεηώλεηαη ε ρξήζε πνδειάηνπ θαζψο αθελφο δελ ππάξρεη ρψξνο γηα ηνλ πνδειάηε, αθεηέξνπ δελ ππάξρεη αζθάιεηα ιφγσ ηεο ππεξβνιηθήο θίλεζεο, ε νπνία απμάλεη ηελ θνχξαζε αιιά θαη ηελ αλάγθε ειηγκψλ. Ζ πξνβιεκαηηθή απηή ξνή θπθινθνξίαο πνπ νδεγεί ζε ζεκαληηθέο θαζπζηεξήζεηο νθείιεηαη ζηνλ ππεξβνιηθφ θφξην ηνπ νδηθνχ καο δηθηχνπ θαζψο ζχκθσλα κε έξεπλα ηεο Αηηηθή Οδφο ΑΔ: «Απφ ην 1990 ηα Η.Υ. παξνπζηάδνπλ αχμεζε 130%. Σν 55% ησλ νδηθψλ αμφλσλ ηεο πξσηεχνπζαο είλαη θνξεζκέλν. 95 Τπνπξγείν κεηαθνξψλ 96 Πεγή: ECMT 2004, Βιαζηφο, Μπαξκπφπνπινο, Μπαιηάο, 2005, ζει Σα ζηνηρεία πξνθχπηνπλ απφ ην ιφγν ζπλδξνκεηέο/θαηνίθνπο θαη θάηνθνη/πνδήιαηα. Σα πιεζπζκηαθά είλαη απηά πνπ δειψλνληαη ζηα επίζεκα site ησλ Γήκσλ Βαξθειψλεο & Παξηζηνχ θαη πνπ έρνπλ ήδε αλαθεξζεί θαηά ηελ παξνπζίαζε ησλ 2 πφιεσλ.

55 λέα απηνθίλεηα πξνζηίζεληαη θάζε ρξφλν ζην ιεθαλνπέδην θαη κέρξη ην 2010 νη πεξηζζφηεξνη δξφκνη ηεο Αζήλαο ζα είλαη θνξεζκέλνη θαηά 95%.» 98 ελψ ε αλαινγία νρεκάησλ θαη θαηνίθσλ είλαη 400 πξφο 1000 θαη ε πιεξφηεηα ησλ Η.Υ. είλαη κφιηο 1,2 επηβάηεο/απηνθίλεην 99. Πίλαθαο 13 Η ΑΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΚΟΣΗΣΑ ΣΗ ΑΘΗΝΑ ΟΑΑ 100 : ΚΙΝΗΣΙΚΟΣΗΣΑ ΣΗΝ ΠΡΧΣΔΤΟΤΑ (Ηκεξήζηα Σαμίδηα) Όπνπ ππάξρεη ηαρύηεηα, ππάξρεη ην πνδήιαην. (Bι. Πίλαθα 5) ε κηα πφιε φπσο ζηελ Αζήλα ην πνδήιαην είλαη ζπγθξηηηθά πην γξήγνξν απφ ην απηνθίλεην ην νπνίν θζίλεη ζε κέζε σξηαία ηαρχηεηα κηθξφηεξε ησλ 12 ρκ/ψξα θζάλνληαο αθφκα θαη ηελ ηαρχηεηα ηνπ πεδνχ, δειαδή ηα 5ρικ/ψξα 101. Απελαληίαο, ην πνδήιαην ζηελ Αζήλα, φπσο έδεημαλ πεηξάκαηα πνπ έγηλαλ ζηελ Αζήλα απφ ην ζχιινγν "Φίινη ηνπ Πνδήιαηνπ" ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Έλσζε Διιήλσλ πγθνηλσληνιφγσλ έρεη κέζε σξηαία ηαρχηεηα πεξί ηα 20ρικ/ψξα. Δθηφο σξψλ αηρκήο ε κέζε ηαρχηεηα εληφο ηνπ θέληξνπ ηεο Αζήλαο δελ μεπεξλά ηα 8 ρκ/ψξα γηα ηα ΗΥ ελψ κπνξεί λα θηάζεη ηα 20 ρκ/ψξα φηαλ θηλνχληαη ζηελ πεξηθέξεηα ηεο πφιεο 102. Απηφ δπζηπρψο είλαη γλσζηφ κφλν ζηνπο ειάρηζηνπο ρξήζηεο πνδειάηνπ ζηελ πφιε ελψ αγλνείηαη απφ ηελ πιεηνςεθία ησλ κεηαθηλνχκελσλ παξά ην φηη ε απμαλφκελε πξνηίκεζε ησλ Αζελαίσλ πξνο ηα δεκφζηα κέζα κεηαθνξάο νθείιεηαη αθελφο ζηελ αχμεζε θαη 98 Δλεκεξσηηθφ Έληππν ηεο Αηηηθήο Οδνχ Σεχρνο 15 Ηαλνπάξηνο Δλεκεξσηηθφ Έληππν ηεο Αηηηθήο Οδνχ Σεχρνο 16 Απξίιηνο Έληππν ΟΑΑ «Αζηηθή Κηλεηηθφηεηα ζηελ Αζήλα» (2008), ζει ρικ/ψξα ζχκθσλα κε κεηξήζεηο ηεο εηαηξείαο Αηηηθή Οδφο. Πεγή: Δλεκεξσηηθφ Έληππν ηεο Αηηηθήο Οδνχ Σεχρνο 16 Απξίιηνο Δξψηεζε ηνπ Βνπιεπηή ΤΝ θνπ Π. Κνξνβέζε ηελ 25 ε /06/2008 πξνο ηνπο Τπνπξγνχο Μεηαθνξψλ θαη ΠΔΥΧΓΔ κε ζέκα «Αλεπαξθή κέηξα γηα ην πνδήιαην». Καη

56 επέθηαζε ησλ ίδησλ ησλ κέζσλ αιιά θαη ζηελ πεπνίζεζε ησλ πνιηηψλ πσο ε κεηαθίλεζή ηνπο είλαη ηαρχηεξε 103. Σν πνδήιαην καζαίλεηαη! Ζ αχμεζε ηεο ρξήζεο ηνπ γηα κεηαθηλήζεηο εληφο πφιεσο ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηε γλψζε φισλ ησλ σθειεηψλ πνπ απηφ κπνξεί λα πξνζθέξεη. Ζ γξήγνξε κεηαθίλεζε (βι. αλσηέξσ έξεπλα), ε ζσκαηηθή άζθεζε θαη ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο απνηεινχλ έλα ζχλνιν, κηα γεληθφηεξε θνπιηνχξα ε νπνία δηακνξθψλεηαη κφλν κέζα απφ ηε ζπζηεκαηηθή εθπαίδεπζε αιιά θαη απφ ελεκεξσηηθέο εθζηξαηείεο. Αληίζεηα ε Διιάδα έρεη λα επηδείμεη σο απνηειέζκαηα ηεο θνπιηνχξαο ηεο ην θσηνρεκηθφ λέθνο ηεο Αζήλαο, πςεινχο δείθηεο παρπζαξθίαο θαη ζεκαληηθή θπθινθνξηαθή θφξηηζε ζε θάζε κεγαινχπνιε. Δηθόλα 42: πνδειαηώληαο θαζεκεξηλά γηα ην ζρνιείν Δηθόλα 41: Πνδήιαηα & Φσηνβνιηατθή "γέθπξα" ζε γεηηνληά ηεο Κνπεγράγεο 104 Δηθόλα 43: ηα ειιελόπνπια πξώηα ζε παρπζαξθία 103 Έληππν ΟΑΑ «Αζηηθή Κηλεηηθφηεηα ζηελ Αζήλα» (2008) 104

57 Πίλαθαο 14 ΚΟΡΔΜΟ ΑΣΙΚΟΤ ΓΙΚΣΤΟΤ ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΑΕ ΚΟΡΕΣΜΟΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΘΗΝΑΣ ΑΛΛΑ ΜΔΣΑ 45% ΙΧ 55% ΑΛΛΑ ΜΔΣΑ 5% ΙΧ 95% Πίλαθαο 15 ΠΟΟΣΧΔΙ ΑΣΙΚΧΝ ΜΔΣΑΚΙΝΗΔΧΝ ΓΙΔΘΝΔ ΠΟΓΗΛΑΣΙΚΟ ΣΑΜΔΙΟ 105 Percent of Trips by Travel Mode (all trip purposes) bicycle walking public transit car other Netherlands Denmark Germany Switzerland Sweden Austria England/Wales France Italy Canada United States Source: John Pucher, Transportation Quarterly, 98-1 depts., latest avail. year) (from various transport ministries and 105

58 6. Η ΠΔΡΙΠΣΧΗ ΣΗ ΚΑΡΓΙΣΑ 6.1 Η Πόιε Ζ Καξδίηζα είλαη κία ζρεηηθά λέα πφιε κεζαίνπ κεγέζνπο κε θαηνίθνπο. ηα δπηηθά ηνπ Θεζζαιηθνχ θάκπνπ θαη ζε πςφκεηξν κφιηο 110 κέηξσλ, έρεη κία πνιχ επλντθή γεσγξαθηθή ζέζε θαη γεσκνξθνινγία, ρσξίο ιφθνπο θη άιια εκπφδηα ζην εζσηεξηθφ ηεο, δελ παξνπζηάδεη κεγάιεο θιίζεηο θαη είλαη πεδηλή. εκεηψλεηαη φηη πεξηβάιιεηαη απφ θαιαίζζεην θπζηθφ πεξηβάιινλ θαη απνηειεί ε ίδηα ζπγθνηλσληαθφ θαη ηνπξηζηηθφ Δηθόλα 44: αεξνθσηνγξαθία ηεο πόιεο από ην Παπζίιππν θφκβν πξνο ηε ιίκλε Πιαζηήξα. Ζ πφιε αλαπηχρζεθε 107 ππξεληθά, γχξσ απφ ην θέληξν ηεο αιιά ρσξίο λα αζθπθηηά φπσο παιαηέο πφιεηο νρπξσκαηηθήο (π.ρ. λεζηά Β. Αηγαίνπ) ή θπςεινεηδνχο (Κπθιαδνλήζηα) αξρηηεθηνληθήο θαη θαη επέθηαζε πνιενδνκίαο. Έηζη δεκηνπξγήζεθαλ νηθηζηηθνί πφινη κε θαηεχζπλζε ην θέληξν, ηελ πιαηεία Διεπζεξίαο. (Οδηθφο θαη Πνιενδνκηθφο Υάξηεο αθνινχζσο). Ζ θεληξνβαξήο πνιενδνκηθή νξγάλσζή ηεο ζε ζπλδπαζκφ κε ην κε εθηεηακέλν ηεο κέγεζνο απνηέιεζαλ ηελ πξψηε χιε γηα ηελ επηηπρία ηνπ εγρεηξήκαηνο.τπήξμε ε πξψηε πφιε πνπ απέθηεζε δίθηπν πνδειαηφδξνκσλ θαη παξακέλεη ζε φξνπο Δπηθξάηεηαο ην πην επηηπρεκέλν θη αθφκα εμειηζζφκελν παξάδεηγκα επηηπρνχο εθαξκνγήο ηεο πνιηηηθήο γηα ην πνδήιαην. Ζ ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ είλαη εληππσζηαθή, δεδνκέλνπ φηη νη πνδειαηφδξνκνη ηεο Καξδίηζαο είλαη γεκάηνη πνδειάηεο φισλ ησλ ειηθηψλ θαη απηφ νθείιεηαη ζπλνπηηθά ζην φηη: α) ππήξρε ηζρπξή παξάδνζε πνδειάηνπ, ε νπνία εληζρχζεθε απφ ηελ θαηαζθεπή ηεο εηδηθήο ππνδνκήο, β) νη πνδειαηφδξνκνη θαιχπηνπλ δηαδξνκέο κε κεγάιε δήηεζε, γ) ην ρξψκα θαη ηα πιηθά ηνπο ζπλέβαιαλ ζηελ αηζζεηηθή αλάπιαζε ηνπ θέληξνπ. 106 χκθσλα κε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή ηνπ Πεγή: Γήκνο Καξδίηζαο ηειεπηαία επίζθεςε 10/11/ ηακαηίνπ Eιέλε (2006), Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε θαη Σνπηθή Αλάπηπμε- Ζ πεξίπησζε Γήκσλ κεζαίσλ πφιεσλ ηεο Διιάδαο, Γηεζλέο πλέδξην. ηακαηίνπ Διέλε, 2004 ζ.ζ

59 Υάξηεο 4 ΟΓΙΚΟ ΥΑΡΣΗ ΚΔΝΣΡΟΤ 108 Υάξηεο 5 ΠΟΛΔΟΓΟΜΙΚΟ ΥΑΡΣΗ ΚΔΝΣΡΟΤ Μπαξκπφπνπινο 2005, ζει. 60

60 6.2 Σν Γίθηπν χκθσλα κε ηελ πνιενδνκηθή νξγάλσζε ηεο Καξδίηζαο αιιά θαη ηηο αξρέο ηεο βησζηκφηεηαο, ην δίθηπν πνδειάηνπ έρεη αθεηεξία ην θέληξν, ην νπνίν δέρεηαη ηηο πςειφηεξεο εληάζεηο θνξηίνπ (δξαζηεξηνηήησλ θαη κεηαθηλήζεσλ), απνηειψληαο εκπνξηθφ θαη δηνηθεηηθφ ππξήλα, θαη απιψλεηαη πξνο ηα άθξα ηεο πφιεο. To δίθηπν ζρεκαηίδεη κία ζηαπξνεηδή ή ΣΑΤ δηάηαμε κε 3 πόινπο-απνιήμεηο: ην ζπγθξφηεκα ΣΔΗ-Λπθείσλ ην Δζληθφ ηάδην ηεο πφιεο ην ζηδεξνδξνκηθφ ζηαζκφ πεξηιακβάλεη ηνπο παξαθάησ θεληξηθνύο δξόκνπο 110 : Καξατζθάθε: θχξηνο άμνλαο ηεο πφιεο, ζπλδέεη κε ην θέληξν, ην ζηδεξνδξνκηθφ ζηαζκφ, ην Αξραηνινγηθφ Μνπζείν θαη ηε Γεκνηηθή Αγνξά. Τςειάληνπ ή Ηεδεθηήι: ν θχξηνο εκπνξηθφο άμνλαο θαη ε πξψηε παξάιιειε νδφο ηεο πεδνδξνκεκέλεο η. Λάππα. Δθάπηεηαη ηνπ Παπζίιππνπ. πλδέεη ην θέληξν κε ην Δζληθφ ηάδην. Ζ Ηεδεθηήι είλαη δξφκνο ρακειφηεξεο πνιενδνκηθήο ζεκαζίαο. Μπιαηζνχθα Φαλαξίνπ: Ζ Μπιαηζνχθα απνηειεί ηελ πξνέθηαζε ηνπ πεδνδξφκνπ η. Λάππα. Αθαδεκίαο: πλδέεη ην θέληξν ηεο πφιεο κε ηα Σ.Δ.Η. Αβέξσθ: ζπλδέεη ην Αξραηνινγηθφ κνπζείν κε ηε Γεκνηηθή Αγνξά. Γξαγαλαηζίνπ: δξφκνο πεξηνξηζκέλεο δηακπεξνχο θπθινθνξίαο. Κεληαχξσλ: δξφκνο ήπηαο θπθινθνξίαο. θαη ζπκπιεξώλεηαη από ηνπο 111 : Παπαλαζηαζίνπ: απνηειεί ην ζεκαληηθφηεξν ηκήκα ηνπ δηθηχνπ. Πξνζθέξεη άκεζε πξνζπέιαζε ζην εκπνξηθφ θέληξν ηνπ δήκνπ απφ ην λφην. Κνινθνηξψλε- Λ. Καηζψλε θαη Ηάζσλνο: ε δηαδξνκή απηή δηεπθνιχλεη ηε ζχλδεζε ησλ βνξείσλ & βνξεηαλαηνιηθψλ πεξηνρψλ ηεο πφιεο κε ην ζηαζκφ ηνπ ΟΔ θαη ηα δχν ζρνιηθά ζπγθξνηήκαηα. Μαλδειαξά Ζπείξνπ: απνηεινχλ ηνλ θνξκφ ηνπ δηθηχνπ θαηά ηελ νξηδφληηα θαηεχζπλζε. πλδένπλ ηνπο δχν θάζεηνπο άμνλεο (Παπαλαζηαζίνπ θαη Ηάζσλνο) θαη πξνζθέξνπλ πξφζβαζε ζε ζεκαληηθνχο πφινπο ζηα δπηηθά ηεο πφιεο ηειεπηαία επίζθεςε 10/11/2008 Ν. Μπαξκπφπνπινο, ΔΠΔΑΔΚ ΠΤΘΑΓΟΡΑ, 2005, ζει Βιαζηφο Θ. Μπηξκπίιε Σ. Μειάθεο Γ θαη Βιαζηφο Θ. Μειάθεο Γ. Αζαλαζφπνπινο Κ. 2004, ζ

61 Λνγησηάηνπ: νινθιεξψλεη ην δίθηπν πξνο ηα δπηηθά ηεο πφιεο σο ζπλέρεηα ησλ Μαλδειαξά - Ζπείξνπ. Υάξηεο 6 ΣΟ ΓΙΚΣΤΟ ΚΟΡΜΟΤ ΣΟΤ ΓΙΚΣΤΟΤ ΠΟΓΗΛΑΣΟΤ Βιαζηφο 2004, ζει. 227

62 6.3 Σα Απνηειέζκαηα Υξήζεο ηνπ Γηθηύνπ χκθσλα κε έξεπλα 113 πνπ δηεμήγαγε ν θαζεγεηήο Θάλνο Βιαζηφο ηα απνηειέζκαηα ρξήζεο ηνπ δηθηχνπ είλαη πνιχ ηθαλνπνηεηηθά. πγθεθξηκέλα, πνδήιαην ρξεζηκνπνηεί ην 22% απφ ην νπνίν ην 60% είλαη άληξεο, ειηθίαο Σα ¾ ησλ εξσηεζέλησλ είραλ πξφζβαζε ζε Η.Υ. θαη πνδήιαην. Σν πνζνζηφ είλαη εμαηξεηηθά πςειφ εάλ αλαινγηζηεί θαλείο πσο ζηελ Οιιαλδία ην πνζνζηφ αλέξρεηαη ζην 27% ελψ ζηε Γαλία ζην 18% 114. Δληππσζηαθφ επίζεο είλαη ην πνζνζηφ ησλ πεδψλ, ην νπνίν είλαη ην πςειφηεξν θάζε άιινπ ηξφπνπ θηλεηηθφηεηαο θαη αγγίδεη ην 37%. Ζ ζπζρέηηζε ησλ 2 πνζνζηψλ δειψλεη μεθάζαξα ην πφζν ην έλα δίθηπν κπνξεί λα επλνήζεη ην άιιν αθνχ γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ πνδειαηφδξνκσλ έγηλε αλάπιαζε ησλ ρψξσλ κε θπξίαξρε ηελ δηαπιάηπλζε ησλ πεδνδξνκίσλ θαηά 2 κέηξα.. Έηζη πεδνί θαη πνδειάηεο έρνπλ πεξηζζφηεξν ρψξν ζηελ πφιε γηα λα θηλνχληαη (πεδφδξνκνη θαη πνδειαηφδξνκνη) αιιά θαη θαιχηεξεο ζπλζήθεο (ρακειέο ηαρχηεηεο, ιηγφηεξεο εμαηκίζεηο, θαζαξφηεξν θαη εξεκφηεξν πεξηβάιινλ). Πίλαθαο 16: ΚΑΣΑΜΔΡΙΜΟ ΑΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΚΟΣΗΣΑ ΣΗΝ ΚΑΡΓΙΣΑ ΜΔΣΑ ΣΗΝ ΤΛΟΠΟΙΗΗ ΣΟΤ ΓΙΚΣΤΟΤ Εεηήκαηα αζθάιεηαο γηα ηελ θίλεζε ησλ πνδειαηψλ. Ζ πεξίπησζε ηεο Καξδίηζαο Θάλνο Βιαζηφο, Μπαξκπφπνπινο Νηθφιανο, Μπαιηάο Παχινο (άξζξν ΔΠΔΑΔΚ ΔΜΠ) 114 Σα πνζνζηά Οιιαλδίαο & Γαλίαο απφ ECMT 2004, 2005, Βιαζηφο Θ., Μπαξκπφπνπινο Ν., Μπαιηάο Π. 115 Σν δηάγξακκα απφ ην άξζξν: Ζ πεξίπησζε ηεο Καξδίηζαο Θάλνο Βιαζηφο, Μπαξκπφπνπινο Νηθφιανο, Μπαιηάο Παχινο (άξζξν ΔΠΔΑΔΚ ΔΜΠ). Κπθινθνξεί θαη ζηνλ Οδεγφ Πνδειάηνπ απφ ην ηειεπηαία επίζθεςε 10/11/2008

63 6.4 Σα Κξηηήξηα Δπηινγήο Υξήζεο ηνπ Γηθηύνπ Ζ έξεπλα 116 έδσζε πνιχ θαιά πνζνηηθά απνηειέζκαηα (ρξήζε πνδειάηνπ 22%). Με παξαηεξήζεηο θαη κεηξήζεηο θπθινθνξηαθνχ θφξηνπ θπξίσο φκσο κε εξσηεκαηνιφγηα θαη ζπλεληεχμεηο ε έξεπλα εζηηάζηεθε ζηα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ρξήζεο. Απφ ηα εξσηεκαηνιφγηα πνπ απαληήζεθαλ πξνέθπςαλ ηα αθφινπζα 117 : Γηαηί ρξεζηκνπνηνύλ ην πνδήιαην 82% πηζηεχεη φηη είλαη θαιφ γηα ηελ πγεία, 66% γηαηί είλαη εχθνιν ζην παξθάξηζκα 54% γηαηί είλαη θηιηθφ ζην πεξηβάιινλ 52% γηαηί είλαη γξεγνξφηεξν 42% γηαηί κπνξεί έηζη λα θάλεη πνιιέο δνπιεηέο ηαπηφρξνλα 32% γηαηί είλαη θζελφ, 28% ζεσξεί δηαζθεδαζηηθφ 18% πηζηεχεη φηη είλαη επθνιφηεξν θαη αζθαιέο πιένλ Πόζν ζπρλά ρξεζηκνπνηνύλ ην πνδήιαην 80% ησλ πνδειαηψλ ην ρξεζηκνπνηεί θάζε κέξα 8% 4-5 θνξέο ηελ εβδνκάδα 8% 2-3 θνξέο ηελ εβδνκάδα 2% 1 θνξά ηελ εβδνκάδα 1% 1 θνξά ην κήλα 1% ιηγφηεξν ζπρλά Καηά κέζν φξν πάλησο νη πνδειάηεο έρνπλ καδί ηνπο ην πνδήιαην γηα 4,5 ψξεο 116 Έξεπλα κε επηζηεκνληθφ ππεχζπλν ηνλ θαζεγεηή Θάλν Βιαζηφ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζην πιαίζην ηνπ πξνγξάκκαηνο ΔΠΔΑΔΚ «ΠΤΘΑΓΟΡΑ», ην νπνίν ζπγρξεκαηνδνηείηαη απφ ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν (75%) θαη απφ Δζληθνχο Πφξνπο (25%)

64 πλέβαιαλ νη πνδειαηνδξόκνη ζην λα ρξεζηκνπνηήζεηε ην πνδήιαηό ζαο; 52% Πνιχ 17% Μέηξηα 16% Λίγν 15% Καζφινπ Ιεξάξρεζε εκπνδίσλ σο πξνο ηε ρξήζε πνδειάηνπ 33% Αζθάιεηα 30% Κίλδπλνο θινπήο 23% Φφβνο ιεξψκαηνο 23% θιίκα 23% Νννηξνπία θνηλσλίαο 20% Έιιεηςε ηαρχηεηαο 12% Έιιεηςε παξέαο 12% Κνπξαζηηθφ 7% Ρχπαλζε 8% Άιια εκπφδηα χκθσλα κε ηηο αλαιχζεηο 118 ηα θξηηήξηα επηινγήο ηεο δηαδξνκήο είλαη (α) ε ειαρηζηνπνίεζε ηνπ κήθνπο θαη (β) ε πνηφηεηα πεξηβάιινληνο (δηέιεπζε κέζσ πνδειαηφδξνκσλ, πεδφδξνκσλ ή επηθαλεηψλ πξαζίλνπ). Γειαδή ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ (60%) αθνινπζεί ηελ ηδαληθή δηαδξνκή, επηβεβαηψλνληαο ηα παξαπάλσ θξηηήξηα. Σν ππφινηπν 40%, πνπ δελ επηιέγεη ηελ ηδαληθή δηαδξνκή, δίλεη έκθαζε ζηελ: ειαρηζηνπνίεζε ηεο απφζηαζεο - 9% αλ θαη ν κέζνο φξνο ηνπ κήθνο πνπ δηαλχεη είλαη θαηά 25 κ. απμεκέλνο ζε ζρέζε κε ηεο ηδαληθήο δηαδξνκήο. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ε εθηίκεζε ηνπ ρξήζηε πεξί ζπληνκνηέξαο νδνχ επεξεάδεηαη θαη απφ άιινπο παξάγνληεο 118 Σα πνζνηηθά ζηνηρεία αλάιπζεο απφ ηε δεκνζίεπζε ηνπ: «ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΚΡΗΣΖΡΗΧΝ ΔΠΗΛΟΓΖ ΓΗΑΓΡΟΜΖ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΟΓΖΛΑΣΔ. Ζ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΖ ΚΑΡΓΗΣΑ» ησλ: Θάλνο Βιαζηφο, Νίθνο Μπαξκπφπνπινο, Γεκήηξεο Μειάθεο. Πεγή: Vlastos-et-al

65 π.ρ. πεξηβάιινλ, ζπλήζεηα δηέιεπζεο & νηθεηνπνίεζε ηεο δηαδξνκήο, θη έηζη δελ είλαη πάληα απφιπηα αθξηβήο κεγηζηνπνίεζε ηνπ κήθνπο ησλ πνηνηηθψλ ηκεκάησλ - 6%. 6.5 Σν θέληξν ηεο πόιεο, θέληξν ηνπ δηθηύνπ πσο πξνθχπηεη απφ ηα αλσηέξσ νη ρξήζηεο ηνπ δηθηχνπ αληηζηνηρνχλ ζην 22%. Γεδνκέλνπ φηη φζνη επηιέγνπλ ην πεξπάηεκα σο ηξφπν κεηαθίλεζεο (πνζνζηφ 37%) ρξεζηκνπνηνχλ θαη ηνπο πνδειαηφδξνκνπο αθνχ έηζη έρνπλ πεξηζζφηεξν ρψξν θπζηθήο θίλεζεο θαη ηαρχηεηα θηλήζεσλ, εθφζνλ δελ δηαθφπηνπλ ηελ πνξεία ηνπο πξνθεηκέλνπ λα πεξάζνπλ δηεξρφκελα ΗΥ, ην ζπλνιηθφ πνζνζηφ αληηζηνηρεί ζην 59%. Σν 80% ησλ πνδειαηψλ ρξεζηκνπνηεί ην πνδήιαην ζε θαζεκεξηλή βάζε ελψ ν ειάρηζηνο εθηηκψκελνο ρξφλνο πνπ έρνπλ καδί ηνπο ην πνδήιαην είλαη 4,5 ώξεο. Απηά ηα πνζνζηά νδεγνχλ ζην ζπκπέξαζκα νη ρξήζηεο ζηελ πιεηνςεθία ηνπο ρξεζηκνπνηνχλ ην πνδήιαην γηα ηαθηηθέο αλάγθεο φπσο είλαη ε εξγαζία, ε θνίηεζε, νη αγνξέο, γηα δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζπγθεληξψλνληαη ή δηέξρνληαη απφ ην θέληξν. Σν παξαπάλσ επηβεβαηψλεη ε ζπρλφηεηα θαη ππθλφηεηα δηειεχζεσλ 119 απφ ην θέληξν ηεο πόιεο. 119 Απεηθφληζε απφ «ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΚΡΗΣΖΡΗΧΝ ΔΠΗΛΟΓΖ ΓΗΑΓΡΟΜΖ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΟΓΖΛΑΣΔ. Ζ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΖ ΚΑΡΓΗΣΑ» ησλ: Θάλνο Βιαζηφο, Νίθνο Μπαξκπφπνπινο, Γεκήηξεο Μειάθεο

66 6.6 Πξνγξάκκαηα & Υξεκαηνδόηεζε Ζ ρξεκαηνδφηεζε 120 ηνπ πξνγξάκκαηνο έγηλε θπξίσο κέζα απφ πφξνπο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ζπγθεθξηκέλα ηνπ Γ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο ελψ ε κειέηε μεθίλεζε γηα ινγαξηαζκφ ηνπ Τπνπξγείνπ Μεηαθνξψλ απφ ην ΔΜΠ ην 2000 ρξεκαηνδνηνχκελε απφ ην εξεπλεηηθφ πξφγξακκα «Έληαμε ηνπ πνδειάηνπ ζηηο ειιεληθέο πφιεηο», ην νπνίν καδί κε πνιιά ζπλαθή εληάρζεθε ζην ΔΠΔΑΔΚ ΗΗ (Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δθπαίδεπζεο θαη Αξρηθήο Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο). ήκεξα ν Γήκνο Καξδίηζαο, κέζσ ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ ηνπ Πξνγξάκκαηνο ζθνπεχεη λα αθηεξψζεη ζπλνιηθά εθ ησλ νπνίσλ ηα ζα δηαηεζνχλ γηα πεξαηηέξσ ππνζηήξημε ηεο ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ ελψ ηα ζα επελδπζνχλ ακηγψο ζην δίθηπν γηα επεθηάζεηο θαη βειηηψζεηο. Πεξαηηέξσ ν Γήκνο ζπκκεηέρεη ζην πξφγξακκα INTERREG ΗΗΗ κε ηίηιν "ΠΟΓΖΛΑΣΟΓΡΟΜΟΗ ηεο ΜΔΟΓΔΗΟΤ", κε ζηφρν ηελ θαηαγξαθή θαη απνηχπσζε ζε ράξηεο πνδειαηηθψλ δηαδξνκψλ κε ηνπξηζηηθφ ελδηαθέξνλ ζηε Γ. Θεζζαιία. Γελ πξφθεηηαη απαξαίηεηα γηα πνδειαηφδξνκνπο αιιά γηα δξφκνπο κε ήπηα θπθινθνξία νρεκάησλ φπνπ νη πνδειάηεο ζα κπνξνχλ λα θηλεζνχλ κε ζρεηηθή αζθάιεηα θαη λα έιζνπλ ζε επαθή κε ηελ θχζε θαη ηα κλεκεία ηεο πεξηνρήο. Ζ Γπηηθή Θεζζαιία, ελδερνκέλσο, ζα είλαη ε πξψηε πεξηνρή πνπ ζα απνηππσζεί επίζεκα ζηνλ Δπξσπατθφ Υάξηε Σνπξηζηηθψλ Πνδειαηηθψλ Γηαδξνκψλ. Ζ παξαπάλσ πξσηνβνπιία έρεη ήδε έρεη ήδε ηεζεί ππφ ηελ αηγίδα ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο, αθνχ ε Γηαρεηξηζηηθή Αξρή ηεο ζηνλ ζρεδηαζκφ ηνπ Γ ΠΔΠ Θεζζαιίαο έρεη πξνβιέςεη ηελ δπλαηφηεηα έληαμεο θαη ρξεκαηνδφηεζεο πνδειαηνδξφκσλ. 120 ΑΠΔ: Αζελατθφ Πξαθηνξείν Δηδήζεσλ Γήκνο Καξδίηζαο: Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο: ΔΠΔΑΔΚ: ΔΠ ΚΑΡΓΗΣΑ , ζει 24

67 7. ΣΟ ΝΟΜΟΘΔΣΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ 7.1 Η λνκνζεζία ηνπ ρώξνπ «Πεγή ηεο θπθινθνξίαο είλαη νη δξαζηεξηόηεηεο. Η ζέζε θαη ε έληαζή ηνπο θαζνξίδνπλ ηε γεσγξαθία θαη ηα κεγέζε ησλ ξνώλ. Καηά ζπλέπεηα νη ζπγθνηλσληαθέο πνιηηηθέο είλαη ζπλδεδεκέλεο κε ηηο ρσξνηαμηθέο θαη πνιενδνκηθέο. Τα πξνγξάκκαηα κεηαθνξώλ είλαη ζπλδεδεκέλα κε πνιενδνκηθά πξνγξάκκαηα. Τα ηειεπηαία έρνπλ ζαθείο θνηλσληθνύο ζηόρνπο.» [Βιαζηφο, 2004: 339]. Ζ ξχζκηζε ηνπ ρψξνπ θαη ησλ επ απηνχ δξαζηεξηνηήησλ 122, ζηηο νπνίεο ζπκπεξηιακβάλνληαη ηα ζπγθνηλσληαθά δίθηπα, ε δεκηνπξγία πνδειαηφδξνκσλ θαη ε θπθινθνξία πνδειάηνπ, γίλεηαη κέζσ ησλ ρσξνηαθηηθψλ & πνιενδνκηθψλ λφκσλ ή/θαη ζρεδίσλ. Σν ύληαγκα ηνπ , ην πξψην επξσπατθφ χληαγκα πνπ αζρνιήζεθε κε ηελ ρσξνηαμία θαη πεξηέιαβε εθηελείο δηαηάμεηο γηα ηελ πνιενδνκία, ζέηεη σο πξνυπφζεζε γηα ηελ αλαγλψξηζε κηαο πεξηνρήο σο νηθηζηηθήο θαη ηελ πνιενδνκηθή ηεο ελεξγνπνίεζε, ηελ ππνρξεσηηθή ζπκκεηνρή ηδηνθηεζηψλ ρσξίο απνδεκίσζε ζηε δηάζεζε εθηάζεσλ γηα θνηλσθειείο ζθνπνχο θαη θνηλφρξεζηνπο ρψξνπο θαζψο θαη ζηηο δαπάλεο γηα ηελ εθηέιεζε ησλ βαζηθψλ θνηλφρξεζησλ έξγσλ (άξζξ. 24 παξ. 3). Δπίζεο, εμνπζηνδνηεί ηνλ θνηλφ λνκνζέηε λα πξνβιέςεη ηε ζπκκεηνρή ησλ ηδηνθηεηψλ πεξηνρήο πνπ ραξαθηεξίδεηαη σο νηθηζηηθή ζηελ αμηνπνίεζε θαη γεληθή δηαξξχζκηζή ηεο ζχκθσλα κε εγθεθξηκέλν ζρέδην (άξζξ. 24 παξ. 4). Βαζηθφο ζηφρνο είλαη ε επηβνιή πεξηνξηζκψλ ζηελ ηδηνθηεζία θαη ηελ ηδησηηθή πξσηνβνπιία ράξηλ ηνπ πνιενδνκηθνχ νξζνινγηζκνχ πνπ ππεξεηεί ην δεκφζην ζπκθέξνλ (άξζξ. 24 παξ. 2 & 5). 122 Stamatiou, 2003, a, b 123 ύληαγκα 1975/1986/2001/2008, άξζξν 24, παξάγξαθνη 2-5: **2. Ζ ρσξνηαμηθή αλαδηάξζξσζε ηεο ρψξαο, ε δηακφξθσζε, ε αλάπηπμε, ε πνιενδφκεζε θαη ε επέθηαζε ησλ πφιεσλ θαη ησλ νηθηζηηθψλ γεληθά πεξηνρψλ ππάγεηαη ζηε ξπζκηζηηθή αξκνδηφηεηα θαη ηνλ έιεγρν ηνπ Κξάηνπο, κε ζθνπφ λα εμππεξεηείηαη ε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη ε αλάπηπμε ησλ νηθηζκψλ θαη λα εμαζθαιίδνληαη νη θαιχηεξνη δπλαηνί φξνη δηαβίσζεο. Οη ζρεηηθέο ηερληθέο επηινγέο θαη ζηαζκίζεηο γίλνληαη θαηά ηνπο θαλφλεο ηεο επηζηήκεο. Ζ ζχληαμε εζληθνχ θηεκαηνινγίνπ ζπληζηά ππνρξέσζε ηνπ Κξάηνπο. 3. Γηα λα αλαγλσξηζηεί κία πεξηνρή σο νηθηζηηθή θαη γηα λα ελεξγνπνηεζεί πνιενδνκηθά, νη ηδηνθηεζίεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε απηή ζπκκεηέρνπλ ππνρξεσηηθά, ρσξίο απνδεκίσζε απφ ηνλ νηθείν θνξέα, ζηε δηάζεζε ησλ εθηάζεσλ πνπ είλαη απαξαίηεηεο γηα λα δεκηνπξγεζνχλ δξφκνη, πιαηείεο θαη ρψξνη γηα θνηλσθειείο γεληθά ρξήζεηο θαη ζθνπνχο, θαζψο θαη ζηηο δαπάλεο γηα ηελ εθηέιεζε ησλ βαζηθψλ θνηλφρξεζησλ πνιενδνκηθψλ έξγσλ, φπσο λφκνο νξίδεη. 4. Νφκνο κπνξεί λα πξνβιέπεη ηε ζπκκεηνρή ησλ ηδηνθηεηψλ πεξηνρήο πνπ ραξαθηεξίδεηαη σο νηθηζηηθή ζηελ αμηνπνίεζε θαη γεληθή δηαξξχζκηζή ηεο ζχκθσλα κε εγθεθξηκέλν ζρέδην, κε αληηπαξνρή αθηλήησλ ίζεο αμίαο ή ηκεκάησλ ηδηνθηεζίαο θαηά φξνθν, απφ ηνπο ρψξνπο πνπ θαζνξίδνληαη ηειηθά σο νηθνδνκήζηκνη ή απφ θηίξηα ηεο πεξηνρήο απηήο. 5. Οη δηαηάμεηο ησλ πξνεγνχκελσλ παξαγξάθσλ εθαξκφδνληαη θαη ζηελ αλακφξθσζε ησλ νηθηζηηθψλ πεξηνρψλ πνπ ήδε ππάξρνπλ. Οη ειεχζεξεο εθηάζεηο, πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ αλακφξθσζε, δηαηίζεληαη γηα ηε δεκηνπξγία θνηλφρξεζησλ ρψξσλ ή εθπνηνχληαη γηα λα θαιπθζνχλ νη δαπάλεο ηεο πνιενδνκηθήο αλακφξθσζεο, φπσο λφκνο νξίδεη.

68 Σν χληαγκα δηαθξίλεη ηε ρσξνηαμία πνπ αθνξά θαηαξρήλ ην ζχλνιν ηεο ρψξαο, απφ ηελ πνιενδνκία, ε νπνία αθνξά ζε πφιεηο θαη νηθηζηηθέο πεξηνρέο. Οη ηειεπηαίεο πεξηνξίδνληαη ζε εδαθηθά πξνζδηνξηδφκελνπο ρψξνπο, φπνπ ζπγθεληξψλνληαη νη αλζξψπηλεο νηθηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Γπζηπρψο αθφκα θαη κε ηελ πξφζθαηε αλαζεψξεζε ηνπ 2008 δελ ιχζεθε ην ζέκα ησλ αξκνδηνηήησλ παξά ηελ ελίζρπζε ησλ ΟΣΑ θαη ην ηεθκήξην αξκνδηφηεηαο ππέξ απηψλ (άξζξν ). 125 πκπεξαζκαηηθά, ζε φ,ηη αθνξά ηνπο πνδειαηφδξνκνπο, απηνί κπνξνχλ λα πινπνηεζνχλ άκεζα θαη αίηεκα ή ηθαλνπνίεζε ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο ζε κηθξή θιίκαθα (επίπεδν κηθξνχ ζπλνηθηαθνχ δξφκνπ) ελψ ζε κεγάιε θιίκαθα (δίθηπν) ρξεηάδεηαη ε έγθξηζε θαη εμνπζηνδφηεζε ηεο θεληξηθήο εμνπζίαο. Λακβάλνληαο απηφ ππφςε πξνηείλεηαη ήδε ζην Άξζξν 11 ηνπ ΓΠΥΑΑ (βι. επφκελε παξάγξαθν) ε δηνηθεηηθή αλαζπγθξφηεζε ηεο ρψξαο κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγία βηψζηκσλ δηνηθεηηθψλ θαη αλαπηπμηαθψλ ελνηήησλ. ε θάζε πεξίπησζε ε ξχζκηζε ηεο θπθινθνξίαο ζην ρψξν νθείιεη λα ππαθνχεη ζην πλεχκα ηνπ Γεληθνύ Πιαηζίνπ Υσξνηαμηθνύ ρεδηαζκνύ θαη Αεηθόξνπ Αλάπηπμεο. θνπφο ηνπ ΓΠΥΑΑ είλαη ν πξνζδηνξηζκφο ζηξαηεγηθψλ θαηεπζχλζεσλ γηα ηελ νινθιεξσκέλε ρσξηθή αλάπηπμε θαη ηελ αεηθφξν νξγάλσζε ηνπ εζληθνχ ρψξνπ γηα ηα επφκελα 15 ρξφληα (Άξζξν 1) 124 ύληαγκα 1975/1986/2001/2008, **Άξζξν Ζ δηνίθεζε ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ αλήθεη ζηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο πξψηνπ θαη δεχηεξνπ βαζκνχ. Τπέξ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζπληξέρεη ηεθκήξην αξκνδηφηεηαο γηα ηε δηνίθεζε ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ. Νφκνο θαζνξίδεη ην εχξνο θαη ηηο θαηεγνξίεο ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ, θαζψο θαη ηελ θαηαλνκή ηνπο ζηνπο επί κέξνπο βαζκνχο. Με λφκν κπνξεί λα αλαηίζεηαη ζηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ε άζθεζε αξκνδηνηήησλ πνπ ζπληζηνχλ απνζηνιή ηνπ Κξάηνπο. 5. Σν Κξάηνο ιακβάλεη ηα λνκνζεηηθά, θαλνληζηηθά θαη δεκνζηνλνκηθά κέηξα πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο νηθνλνκηθήο απηνηέιεηαο θαη ησλ πφξσλ πνπ είλαη αλαγθαίνη γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο θαη ηελ άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο κε ηαπηφρξνλε δηαζθάιηζε ηεο δηαθάλεηαο θαηά ηε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ απηψλ. Νφκνο νξίδεη ηα ζρεηηθά κε ηελ απφδνζε θαη θαηαλνκή, κεηαμχ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ησλ θφξσλ ή ηειψλ πνπ θαζνξίδνληαη ππέξ απηψλ θαη εηζπξάηηνληαη απφ ην Κξάηνο. Κάζε κεηαβίβαζε αξκνδηνηήησλ απφ θεληξηθά ή πεξηθεξεηαθά φξγαλα ηνπ Κξάηνπο πξνο ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε ζπλεπάγεηαη θαη ηε κεηαθνξά ησλ αληίζηνηρσλ πφξσλ. Νφκνο νξίδεη ηα ζρεηηθά κε ηνλ θαζνξηζκφ θαη ηελ είζπξαμε ηνπηθψλ εζφδσλ απεπζείαο απφ ηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. 125 Σν ηδ απεθάλζε φηη θαηά ηελ έλλνηα ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ 24 ηνπ πληάγκαηνο ν πνιενδνκηθφο ζρεδηαζκφο, δει. ε πνιενδνκηθή νξγάλσζε πφιεσλ θαη νηθηζκψλ «νπνηνπδήπνηε κεγέζνπο» έρεη ζπλέπεηεο πνπ εθηείλνληαη ζε νιφθιεξε ηελ επηθξάηεηα. Έηζη, ε έγθξηζε θαη ηξνπνπνίεζε ησλ πνιενδνκηθώλ ζρεδίσλ νπνηαζδήπνηε θιίκαθαο, θαη ε ζέζπηζε κε ξπζκίζεηο θαλνληζηηθνύ ραξαθηήξα πάζεο θύζεσο όξσλ δνκήζεσο, δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί νύηε εηδηθόηεξν ζέκα νύηε ζέκα ηνπηθνύ ελδηαθέξνληνο ή ηερληθνύ ή ιεπηνκεξεηαθνύ ραξαθηήξα. πλεπψο, βάζεη λνκνζεηηθήο εμνπζηνδνηήζεσο θαηά ην άξζξν 43 κπνξνχλ ηα αλσηέξσ λα γίλνληαη κφλν κε Πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα θαη φρη κε πξάμεηο άιισλ νξγάλσλ ηεο δηνηθήζεσο.[ Νηθφιανο-Κνκλελφο Υιέπαο, ηειεπηαία επίζθεςε 07/11/2008]

69 πάληα ζηα πιαίζηα ηεο αεηθνξίαο (Άξζξν 2). Τηνζεηείηαη ε ινγηθή ηνπ δηθηχνπ ησλ αζηηθψλ θέληξσλ θαη ηεο δεκηνπξγίαο θνηλψλ (κε άιια θξάηε αιιά θαη πφιεηο) ππνζηεξηθηηθψλ ππνδνκψλ ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ κεηαμχ ησλ άιισλ θαη ησλ ζπγθνηλσληαθψλ (Άξζξν 3). Ζ ζεκαληηθφηεξε ζπκβνιή ηνπ ΓΠΥΑΑ είλαη ηα άξζξα 6 θαη 8. ην Άξζξν 6 ζηνρεχεηαη ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πθηζηάκελσλ ππνδνκψλ κεηαθνξψλ θαη ησλ ζρεηηθψλ ππεξεζηψλ, ηεο κείσζεο ηνπ ρξφλνπ θαη ηνπ θφζηνπο ησλ κεηαθνξηθψλ ππεξεζηψλ, ε εηζαγσγή πην «θαζαξψλ» κέζσλ, ε πξνψζεζε ησλ ΜΜΜ, ν πεξηνξηζκφο ηεο ρξήζεο ΗΥ θαζψο θαη ε δηεπθφιπλζε ηεο ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ κε κέηξα πνπ ζα εμεηδηθεπζνχλ θαηά πεξίπησζε ζε ηνπηθφ επίπεδν Άξζξν 6: Υσξηθή δηάξζξσζε ησλ ζηξαηεγηθήο ζεκαζίαο δηθηύσλ ππνδνκώλ θαη ππεξεζηώλ κεηαθνξώλ, ελέξγεηαο θαη επηθνηλσληώλ Α. Μεηαθνξέο _ Α1. Γεληθέο θαηεπζχλζεηο γηα ηηο κεηαθνξέο. Βαζηθή επηδίσμε απνηειεί ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πθηζηάκελσλ ππνδνκψλ κεηαθνξψλ θαη ησλ ζρεηηθψλ ππεξεζηψλ ζε φιε ηελ επηθξάηεηα, κε ζθνπφ ηελ αχμεζε ηνπ βαζκνχ πξνζβαζηκφηεηαο θαη ηεο πξνζπειαζηκφηεηαο, ηεο κείσζεο ηνπ ρξφλνπ θαη ηνπ θφζηνπο ησλ κεηαθνξηθψλ ππεξεζηψλ, ηεο αζθάιεηαο ησλ κεηαθνξηθψλ / ζπγθνηλσληαθψλ ππεξεζηψλ (επηβαηψλ, εκπνξεπκάησλ θαη πεδψλ) θαη ηεο κείσζεο ηεο θαηαλάισζεο θαπζίκσλ. ην πιαίζην απηφ, εληζρχνληαη νη ππνδνκέο, ηα κέζα θαη νη ππεξεζίεο κεηαθνξψλ ζηαζεξήο ηξνρηάο (ειεθηξνθηλνχκελνη ζηδεξφδξνκνη, κεηξφ, ηξακ θ.ά.) θαη ε λαπηηιία κηθξψλ απνζηάζεσλ, θπξίσο ζε δηαδξνκέο πνπ κπνξεί λα απνζπάζνπλ, κε αληαγσληζηηθφ ηξφπν, ζεκαληηθφ κέξνο ηεο κεηαθνξηθήο θίλεζεο απφ ηηο αεξνπνξηθέο θαη ηηο νδηθέο κεηαθνξέο. - Βαζηθφ θξηηήξην γηα ηελ πινπνίεζε λέσλ ή ηε δηαηήξεζε πθηζηάκελσλ ππνδνκψλ κεηαθνξψλ ζπληζηά ε ζπκβνιή ηνπο ζην ηζνδχγην κεηαμχ πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη αλάπηπμεο. - Με ζθνπφ ηε κέγηζηε δπλαηή αμηνπνίεζε ηεο απφδνζεο ησλ κέζσλ θαη ησλ ππεξεζηψλ, θξίλεηαη αλαγθαία ε αλάπηπμε, ζηνλ θιάδν ησλ κεηαθνξψλ θαη ησλ ζπγθνηλσληψλ, νινθιεξσκέλσλ ζπζηεκάησλ ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ. Σα ζπζηήκαηα απηά απαηηνχλ ηε δεκηνπξγία αληηζηνίρσλ θφκβσλ ζε ζεκεία φπνπ επηηπγράλνληαη νη βέιηηζηεο απνδφζεηο ησλ κέζσλ, ππφ ηηο αθφινπζεο πξνυπνζέζεηο: (α) φηη εμαζθαιίδεηαη ε ιεηηνπξγηθή ζχλδεζε ησλ κεηαθνξηθψλ ππνδνκψλ (πρ νδηθνί άμνλεο, ζηδεξνδξνκηθνί άμνλεο πνπ ζπλδένπλ ιηκέλεο κε αεξνιηκέλεο) θαη (β) φηη αλαπηχζζνληαη θαη αμηνπνηνχληαη, θαηά ζπλδπαζηηθφ θαη νινθιεξσκέλν ηξφπν, ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα ζπιινγήο, κεηάδνζεο θαη δηαρείξηζεο πιεξνθνξηψλ, ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν, ηνπ κεηαθνξηθνχ θιάδνπ. 2. Γηα ηνλ θιάδν ησλ επηβαηηθψλ κεηαθνξψλ, ζηξαηεγηθή θαηεχζπλζε απνηειεί ε εθαξκνγή ησλ πιένλ ζχγρξνλσλ πξνηχπσλ αζθάιεηαο (ζε ππνδνκέο θαη κέζα) θαη ε εηζαγσγή πην «θαζαξψλ» κέζσλ θαη επνκέλσο ε πξνψζεζε ησλ κέζσλ ζηαζεξήο ηξνρηάο. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή απαηηείηαη: ηηο αζηηθέο κεηαθνξέο απαηηείηαη: - ε εηζαγσγή κεραληζκψλ δηαρείξηζεο, παξαθνινχζεζεο, αμηνιφγεζεο θαη απνηίκεζεο ζεηξάο ζπγθνηλσληαθψλ κεγεζψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο αζηηθέο ζπγθνηλσλίεο ησλ κεγάισλ πφιεσλ ηεο ρψξαο. - ε δηεπθφιπλζε ηεο ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ κε κέηξα πνπ ζα εμεηδηθεπζνχλ θαηά πεξίπησζε ζην ηνπηθφ επίπεδν. - ν ζρεδηαζκφο λα ιακβάλεη ππφςε ηνπ, ηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη ηελ ρακειή εθπνκπή αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ. ηηο νδηθέο επηβαηηθέο κεηαθνξέο αζηηθνχ ή ππεξαζηηθνχ ηχπνπ, νη θχξηνη άμνλεο ηεο ζηξαηεγηθήο θαηεχζπλζεο πεξηιακβάλνπλ: - ηελ αχμεζε ηεο ζπλνιηθήο θπθινθνξηαθήο ηθαλφηεηαο ηνπ αζηηθνχ νδηθνχ δηθηχνπ, ηελ πξνψζεζε έξγσλ παξάθακςεο ησλ θχξησλ αζηηθψλ θέληξσλ, ηελ πξνψζεζε κέηξσλ θαη έξγσλ πνπ εληζρχνπλ ηελ ειθπζηηθφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ησλ Μέζσλ Μαδηθήο Μεηαθνξάο (Μ.Μ.Μ.), κε έκθαζε ζηε κείσζε ησλ ζρεηηθψλ ρξνλναπνζηάζεσλ, ηε κείσζε ησλ ηξνραίσλ αηπρεκάησλ θαη ηε κείσζε ησλ αξλεηηθψλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ (ξχπαλζε, ζφξπβνο). - ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο ρξήζεο ησλ Η.Υ. νρεκάησλ, ηνπιάρηζηνλ θαηά κήθνο ησλ ζηδεξνδξνκηθψλ αμφλσλ (ζπλδπαζκέλε ρξήζε ζηδεξφδξνκνπ Η.Υ. νρήκαηνο). - ηε ζέζπηζε θηλήηξσλ γηα νρήκαηα πνπ δηαζέηνπλ θηλεηήξεο θηιηθνχο πξνο ην πεξηβάιινλ θαη ελζσκαηψλνπλ λέεο αληηξξππαληηθέο ηερλνινγίεο. Δηδηθφηεξα, γηα ηηο καδηθέο νδηθέο κεηαθνξέο, πηνζεηνχληαη πνιηηηθέο γηα: - ηε δηαξθή αλαβάζκηζε ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ απφ ηνπο ζηαζκνχο ππεξαζηηθψλ ιεσθνξείσλ, νη νπνίνη εθεμήο ρσξνζεηνχληαη ζε πεξηνρέο πνπ ζπλδένληαη άκεζα κε κέζα ζηαζεξήο ηξνρηάο ή κε θφκβνπο πςειήο ζπγθέληξσζεο επηβαηηθνχ θνηλνχ (αεξνιηκέλεο, ζαιάζζηνη ιηκέλεο) θαη, εθφζνλ δελ πθίζηαληαη ηέηνηεο ππνδνκέο, ζε πεξηνρέο φπνπ ε νδηθή ζχλδεζε ηνπ ζηαζκνχ κε ην εζληθφ δίθηπν δελ πξνθαιεί ζεκαληηθή επηβάξπλζε ζην θχξην αζηηθφ νδηθφ δίθηπν.

70 ην Άξζξν 8 επηιέγεηαη ε δεκηνπξγία πνιπθεληξηθήο δνκήο ηεο νηθηζηηθήο αλάπηπμεο κε ηελ αλάπηπμε ελφο ηεξαξρεκέλνπ νηθηζηηθνχ δηθηχνπ θαζψο θαη ε πξνζηαζία θαη αλάδεημε ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ κε ελίζρπζε ησλ δσλψλ πξαζίλνπ θαη δηαρείξηζε ησλ ειεχζεξσλ θαη θνηλφρξεζησλ ρψξσλ [ ] θαηά ζπλέπεηα θαη ρψξσλ γηα ηα πνδήιαηα. Σν ΓΠΥΑΑ εθηφο απφ ηελ θνηλνηηθή πνιηηηθή θαη ηελ αλάγθε ελαξκφληζεο πξνο απηή απερεί πνιιά ζηνηρεία θαη αξρέο πνπ ζην ίδην ζρεδφλ πλεχκα ζπκπεξηιακβάλνληαη ζην Ν.2742/1999 πεξί Υσξνηαμηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο. Με ην ΓΠΥΑΑ πξέπεη λα ελαξκνλίδνληαη θαη ηα Γεληθά Πνιενδνκηθά ρέδηα. Οη βαζηθνί λφκνη πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πνιενδνκία θαη ρσξνηαμία είλαη ν Ν. 2508/1997, ν νπνίνο ζηνρεχεη ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ θαηεπζπληήξησλ αξρψλ, ησλ φξσλ, ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ησλ κνξθψλ πνιενδνκηθνχ ζρεδηαζκνχ γηα ηε βηψζηκε αλάπηπμε ησλ επξχηεξσλ πεξηνρψλ ησλ πφιεσλ θαη νηθηζκψλ ηεο ρψξαο κέζσ ηεο νξγάλσζεο θαη αλάπηπμεο αλνηθηψλ πφιεσλ θαη πφιεσλ ζπλνρήο (Άξζξν 1, παξ.1) θαη ζχκθσλα κε ηελ εζληθή ρσξνηαμηθή ζηξαηεγηθή (Άξζξν 1, παξ.2). Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ φηη ν Ν.2508 αλαθέξεηαη ξεηά ζηε ζπκκεηνρηθφηεηα (Άξζξν 1, παξ.5). εκεηψλεηαη φηη γηα ηηο 2 κεγαιχηεξεο πφιεηο ππάξρνπλ ηα εηδηθά Ρπζκηζηηθά ρέδηα θαη Πξνγξάκκαηα Πξνζηαζίαο Πεξηβάιινληνο Αζήλαο θαη Θεζζαινλίθεο. Ο κεηαξξπζκηζηηθφο γηα ηε δηνίθεζε Ν.2539/1997 (ρέδην Καπνδίζηξηαο I) εθηφο ησλ άιισλ ξπζίδεη ην θάζε ΓΠ λα πεξηιακβάλεη ηελ εδαθηθή πεξηθέξεηα ηνπ λένπ δήκνπ ή θνηλφηεηαο πνπ ζπληζηάηαη κε ην άξζξν 1 ηνπ Ν. 2539/1997, ζηελ νπνία πεξηιακβάλεηαη έλαο ηνπιάρηζηνλ νηθηζκφο κε πιεζπζκφ άλσ ησλ 2000 θαηνίθσλ. Οη δήκνη ή νη θνηλφηεηεο ζηνπο νπνίνπο δελ επέξρεηαη κεηαβνιή, κπνξεί λα πεξηιακβάλνληαη ζε ΓΠ ή ΥΟΟΑΠ (ρέδην Οηθηζηηθήο Οξγάλσζεο Αλνηρηήο Πφιεο) παξαθείκελνπ ηκήκαηνο ή ζπλφινπ λένπ ΟΣΑ πνπ ζπληζηάηαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 1 ηνπ Ν. 2539/1997, εθφζνλ απηφ πξνθχπηεη απφ ζρεηηθή κειέηε. Πέξα απφ ηα ακηγψο δηνηθεηηθά, ε ζπκβνιή ηνπ λφκνπ έγθεηηαη ζην φηη επηβάιιεη αθελφο ηελ έληαμε ζε ΓΠ ή ΥΟΟΑΠ θάζε νηθηζηηθήο πεξηνρήο θαη αθεηέξνπ εληζρχεη ηελ έλλνηα ηεο κειέηεο. - ηε ρξήζε δηαρεηξηζηηθψλ κέηξσλ, χζηεξα απφ ελδειερή κειέηε, φπσο δεκηνπξγία ιεσθνξεηνισξίδσλ, επηβνιή κέηξσλ θπθινθνξηαθήο θίλεζεο επηβαηηθψλ νρεκάησλ αλάινγα κε ηελ πεξηβαιινληηθή ηνπο επίδνζε ή εθαξκνγή δηνδίσλ ζε θνξεζκέλα, απφ θπθινθνξηαθή θίλεζε, ηκήκαηα ησλ αζηηθψλ θέληξσλ θ.ά. - ηελ άκβιπλζε ησλ αληζνηήησλ ζην επίπεδν ησλ αζηηθψλ ζπγθνηλσληψλ κεηαμχ ηεο Αηηηθήο Θεζζαινλίθεο θαη ησλ ππφινηπσλ πεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο.

71 Ζ ππνρξεσηηθή κειέηε απέθηεζε ππφζηαζε ζηελ ειιεληθή θαλνληζηηθή πξαγκαηηθφηεηα κε ην Ν.1650/1986 πεξί Πξνζηαζίαο ηνπ Πεξηβάιινληνο, ν νπνίνο θαηέζηεζε ππνρξεσηηθή ηελ Μειέηε Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ θαζψο θαη ηελ έγθξηζε Πεξηβαιινληηθψλ ξσλ ησλ έξγσλ. Ο λφκνο έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηε ρσξνηαμία 127 ιφγσ ηνπ φηη πηνζεηεί ηελ επξσπατθή θνπιηνχξα ηεο πξφιεςεο & πξφβιεςεο (ζήκεξα πιένλ ζεσξνχληαη πεξηβαιινληηθέο αξρέο) εληζρχνληαο ηελ κειέηε θαη ην ζρεδηαζκφ, ζηνηρεία απαξαίηεηα γηα ηε δηεπζέηεζε δξαζηεξηνηήησλ άξα θαη θπθινθνξίαο- ζην ρψξν. Πνιιέο απφ ηηο δηαηάμεηο θαη ην πλεχκα ησλ πξναλαθεξζέλησλ λφκσλ βξίζθνπλ εθαξκνγή κέζα απφ ηελ ΚΤΑ (ΤΠΔΥΩ Δ/ΔΤΠΔ/ΟΗΚ) /2006 «Δθηίµεζε Τσλ Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ Οξηζµέλσλ Σρεδίσλ θαη Πξνγξαµµάησλ», ζε ζπµµφξθσζε µε ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο 2001/42//ΔΚ «ζρεηηθά µε ηελ εθηίµεζε ησλ πεξηβαιινληηθώλ επηπηώζεσλ νξηζµέλσλ ζρεδίσλ θαη πξνγξαµµάησλ» ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πµβνπιίνπ ηεο 27εο Ηνπλίνπ 2001». Ζ Οδεγία 2001/42//ΔΚ θαηλνηνκεί απνθαζηζηηθά θαζψο επηηάζζεη ε Δθηίκεζε Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ λα θαηαηίζεηαη πξηλ απφ ηελ έγθξηζε ηνπ έξγνπ θαη λα κελ αθνξά κφλν ζε ζπγθεθξηκέλα έξγα (επηηξέπνληαο κηα ζπλνιηθή ξχζκηζε ή αθνινπζία απηήο). Δπηπιένλ απαηηεί ηελ νπζηαζηηθή εκπινθή ηνπ θνηλνχ ζηελ δηαδηθαζία εθηίκεζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ρσξίο λα πεξηνξίδεηαη ζε κηα πην αλνηρηή ελεκέξσζή ηνπ, φπσο ζπλέβαηλε κέρξη ηφηε 128. Χζηφζν πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο ν χιινγνο Διιήλσλ Πνιενδφκσλ θαη Υσξνηαθηψλ 129 επαλεηιεκκέλσο έρεη εθθξάζεη ηε δηαθσλία ηνπ κε ηνλ ηξφπν ελζσκάησζε ηεο Οδεγίαο 2001/42/ΔΚ απφ ηελ ΚΤΑ θαζψο ε ηειεπηαία δελ πξνβιέπεη ηε δηακφξθσζε ησλ ζπλζεθψλ πνπ ζα επέηξεπαλ ηελ νπζηψδε κεηαθνξά θαη ιεηηνπξγία ηεο κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγείηαη έλα αθφκε ζηάδην κειέηεο ή πξν-έγθξηζεο. 127 πγθεθξηκέλα ζηα άξζξα 21 θαη 23 νξίδεη ππνρξεσηηθή ηελ ελαξκφληζε κεηαμχ ρσξνηαμηθψλ ζρεδίσλ, πνιενδνκηθήο νξγάλσζεο, ΓΠ θαη ΥΟΟΑΠ. ε πεξίπησζε δε πνπ ε εηδηθή κειέηε ηνπ άξζξνπ 23 ηνπ λ. 1650/1986 απαηηεί κέηξα ή ξπζκίζεηο πνπ κεηαβάιινπλ ηηο πξνηεηλφκελεο απφ ηα παξαπάλσ ζρέδηα ρξήζεηο γεο, επηβάιιεηαη ε ηξνπνπνίεζε ησλ ζρεδίσλ απηψλ ζχκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο ηεο ζρεηηθήο εηδηθήο κειέηεο. Ο λ. 1650/1986 ηξνπνπνηήζεθε κε ηνλ λ.3010/2002 πξνθεηκέλνπ λα ελαξκνληζηνχλ νη Οδεγίεο 97/11 Δ.Δ θαη 96/61 Δ.Δ., ζρεηηθά κε ηηο δηαδηθαζίεο νξηνζέηεζεο γηα ηα πδαηνξέκαηα θαη κε άιιεο δηαηάμεηο φπσο ε θαηάηαμε θαη ε ππνθαηεγνξηνπνίεζε ησλ έξγσλ πνπ ρξήδνπλ αδεηνδφηεζεο ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/ ηειεπηαία επίζθεςε 01/11/2008

72 Σέινο, ζηα ζεζκηθά πιαίζηα απηήο ηεο δηεξεχλεζεο δελ πξέπεη λα παξαιεθζεί θαη ε ζρεηηθή πνιηηηθή απφ ηα ζεζκηθά φξγαλα αθφκα θη αλ δελ εθθξάδεηαη κε λφκν. Έηζη, ε ξχζκηζε ηνπ ρψξνπ θαη ηεο θπθινθνξίαο θαη επέθηαζε θαζνξίδεηαη άιινηε άκεζα θαη άιινηε πην έκκεζα- επίζεο απφ ηα εμήο: Σν Δζληθφ ηξαηεγηθφ Πιαίζην Αλαθνξάο (ΤΠ.ΟΗ.Ο., Ηαλνπάξηνο 2007). Σν Δπηθαηξνπνηεκέλν Πξφγξακκα ηαζεξφηεηαο θαη Αλάπηπμεο (ΤΠ.ΟΗ.Ο., Γεθέκβξηνο 2006). Σν Δζληθφ Πξφγξακκα Μεηαξξπζκίζεσλ γηα ηελ Αλάπηπμε θαη ηελ Απαζρφιεζε (ΤΠ.ΟΗ.Ο., Οθηψβξηνο 2005). Η ξύζκηζε ηνπ ρώξνπ ζε κηθξή θιίκαθα ζαθψο αθνξά ζην λέν Γεκνηηθό θαη Κνηλνηηθό Κώδηθα, ην Ν.3462/ φπνπ «Οη δεκνηηθέο θαη νη θνηλνηηθέο αξρέο δηεπζύλνπλ θαη ξπζκίδνπλ όιεο ηηο ηνπηθέο ππνζέζεηο, ζύκθσλα κε ηηο αξρέο ηεο επηθνπξηθόηεηαο θαη ηεο εγγύηεηαο, κε ζηόρν ηελ πξνζηαζία, ηελ αλάπηπμε θαη ηε ζπλερή βειηίσζε ησλ ζπκθεξόλησλ θαη ηεο πνηόηεηαο δσήο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο» (Άξζξν 75 παξ.1). Σν άξζξν 75 απαξηζκεί ηηο αξκνδηφηεηεο ησλ Γήκσλ ζηηο νπνίεο ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη νη ζρεηηθέο κε πνιενδνκία, ρσξνηαμία θαη ζπγθνηλσλία Γελ αγλνείηαη ν Κψδηθαο Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ αιιά είλαη εκθαλέο πσο ε ξπζκηζηηθή ηνπ αξκνδηφηεηα αλαιψλεηαη θπξίσο ζε δηνηθεηηθά ζέκαηα αθελφο, αθεηέξνπ εθθηλεί κία νιφθιεξε ζπδήηεζε πεξί ηνπ νπζηαζηηθνχ ξφινπ ηεο Ννκαξρίαο ζήκεξα θαη ηελ κεηεμέιημή ηεο ζε έλαλ αδεηνδνηηθφ κεραληζκφ. Οη πξνζεγγίζεηο θαη νη πξνηάζεηο ηεο απψηεξεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο πνπ βιέπεη κφλν Γήκν θαη Πεξηθέξεηα είλαη ελδεηθηηθέο, αληαλαθιψληαη ζηηο πξνζέζεηο ηνπ Καπνδίζηξηα II αιιά θαη ζηελ πξαθηηθή πνιιψλ επξσπατθψλ Κξαηψλ-Μειψλ. 131 Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη: Ζ ζπκκεηνρή ζην έξγν ηεο αζηηθήο ζπγθνηλσλίαο θαη ε δηελέξγεηα κεηαθνξάο γηα ηε κεηαθίλεζε θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο ηνπο, θαζψο θαη ε κεηαθνξά γηα ηελ εμππεξέηεζε θαη ηελ αλαςπρή απηψλ, φπσο νξίδεηαη ζην άξζξν 83 θαη ζηε ζρεηηθή λνκνζεζία._ο θαζνξηζκφο, ε θαηαζθεπή, ζπληήξεζε θαη εθκεηάιιεπζε ππφγεησλ θαη ππέξγεησλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο, θαζψο θαη ν έιεγρνο ηεο ζηάζκεπζεο ησλ απηνθηλήησλ, ζχκθσλα κε ηελ θείκελε λνκνζεζία._ζ ξχζκηζε ηεο θπθινθνξίαο, ν θαζνξηζκφο πεδνδξφκσλ, κνλνδξνκήζεσλ θαη θαηεπζχλζεσλ ηεο θπθινθνξίαο, ε απνκάθξπλζε εγθαηαιειεηκκέλσλ νρεκάησλ θαη γεληθφηεξα ε ιήςε κέηξσλ γηα ηελ απνθπγή δπζκελψλ επηδξάζεσλ ζηελ αζθάιεηα ηεο θπθινθνξίαο, ζχκθσλα κε ηελ θείκελε λνκνζεζία.

73 7.2 Η λνκνζεζία πεξί θπθινθνξίαο. Ο ΚΟΚ. Δμέηαζε θαη άξζξν θαη ζεκαηηθή Ζ θπθινθνξία ξπζκίδεηαη απφ ην Ν.2696/1999, ν νπνίνο έρεη ηξνπνπνηεζεί θαη θσδηθνπνηεζεί άηππα απφ ην Τπνπξγείν Μεηαθνξψλ θαη Δπηθνηλσληψλ 132, θαη «εθαξκφδεηαη ζε oδoχο θαη ζε ρψξoπο πoπ ρξεζηκoπoηoχληαη γηα δεκφζηα θπθινθνξία oρεκάησλ, πεδψλ θαη δψσλ.» (Άξζ. 1) Γηαβάδνληαο θαλείο ηελ πξψηε θηφιαο ζειίδα έξρεηαη αληηκέησπνο κε κηα κε ινγηθή εξκελεία, θαηά ηελ νπνία ην πνδήιαην ζεσξείηαη φρεκα αιιά ν πνδειάηεο πεδόο. πγθεθξηκέλα: «Πνδήιαην: Σν φρεκα δχν ηνπιάρηζηνλ ηξνρψλ ην νπνίν θηλείηαη κε ηε κπτθή δχλακε εθείλσλ πνπ επηβαίλνπλ θαη κπνξεί λα ππνβνεζείηαη κε βνεζεηηθφ ειεθηξνθηλεηήξα κέγηζηεο ζπλερνχο νλνκαζηηθήο ηζρχνο 0,25 KW θαη ε ηζρχο ηνπ νπνίνπ κεηψλεηαη ζηαδηαθά θαη ηειηθά κεδελίδεηαη φηαλ ε ηαρχηεηα ηνπ νρήκαηνο θζάζεη ηα 25 ρικ/ψξα ή λσξίηεξα, εάλ ζηακαηήζεη ε πνδειάηεζε. Πoδειαηόδξoκoο: Οδφο ή ηκήκα νδνχ απνθιεηζηηθήο θπθινθνξίαο πνδειάησλ.» (Άξζξν 2, παξ.1) «Θεσξνύληαη σο πεδνί ηα πξφζσπα πνπ ζπξψρλνπλ ή ζχξνπλ: α) βξεθηθά νρήκαηα, β) θαζίζκαηα αζζελψλ ή Αηφκσλ κε Αλαπεξίεο (ΑκεΑ), γ) νπνηνδήπνηε κηθξφ φρεκα ρσξίο θηλεηήξα ή δίθπθιν ή ηξίθπθιν φρεκα κε θηλεηήξα, ν νπνίνο δελ είλαη ζε ιεηηνπξγία, δ) πνδήιαην. Δπίζεο ηα πξφζσπα πνπ θηλνχληαη ζε ηξνρήιαηα θαζίζκαηα κε ηαρχηεηα πεδνχ ή κε ηξνρνπέδηια (παηίληα).» (Άξζξν 2, παξ.2) Να ζεκεησζεί ζρεηηθά πσο αθελφο ην ζπξψμηκν ή ζχξζηκν ηεο 2 εο παξ. είλαη απνηέιεζκα θίλεζεο κεηά απφ άζθεζε κπτθήο δχλακεο (βι παξ.1) φπσο αθξηβψο ζπκβαίλεη θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ ρεηξνθίλεηνπ (κε απηφκαηνπ) θαζίζκαηνο ΑΜΔΑ θαζψο θαη κε ηνπ ρξήζηε παηηληψλ (βι παξ.2)

74 Σν λα ζεσξείηαη ν πνδειάηεο πεδφο ζα κπνξνχζε λα ζεσξεζεί σο πξνζηαηεπηηθή γηα απηφλ δηάηαμε θαζψο εκπίπηεη ζηνλ γεληθφηεξν θαλφλα αζθαιείαο πεξί πξνηεξαηφηεηαο 133. Ζ αληίθαζε φκσο ζπλερίδεηαη ζην άξζξν 5 φπνπ ζηελ παξάγξαθν 4 απηνχ ε εγθάξζηα δηαγξάκκηζε (νξηδφληηα ζεκαηνδφηεζε) «ε απoηειoύκελε από ηεηξάγσλα ή παξαιιειόγξακκα ζρήκαηα θαζoξίδεη ηηο δηαβάζεηο ησλ πoδειαηηζηώλ» Ζ δηάβαζε φκσο ζεκαίλεη δηαθνπή ηεο ξνήο ι.ρ. γηα λα πεξάζεη ν πεδφο ζην πεδνδξφκην, θαζψο δηαζηαπξψλνληαη (εγθάξζηα ξνή) δίθηπα θαη ξνέο, πεδνδξφκηα θαη δξφκνη. ηελ πεξίπησζε, φκσο, ηνπ πνδειάηνπ δελ γίλεηαη αλαθνξά ζε δίθηπν ή έζησ ζε πνδειαηφδξνκν νχηε ππάξρεη ζρεηηθή ξχζκηζε. πκπεξαζκαηηθά ε αλαθνξά ζηνλ πνδειαηηζηή πνπ δηαθφπηεη εγθάξζηα ηελ θπθινθνξία αθνξά θαη πάιη ζε πεδφ θαηά ηε ζεψξεζε ηνπ ΚΟΚ. Δπνκέλσο ν πνδειάηεο κάιινλ ζεσξείηαη πεδφο θαζψο απηφ εληζρχεηαη επηπιένλ απφ ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 5 παξ.4. ην Άξζξν 7α πεξί εηδηθψλ ζεκάλζεσλ αλαθέξεηαη: «Φσηεηλνί ζεκαηνδόηεο, νη νπνίνη έρνπλ έλδεημε πνδήιαην, ιεσθνξείν ή άιιν όρεκα ζηα θώηα ή ζεκαηνδόηεο κηθξόηεξνπ κεγέζνπο ηνπ θαλνληθνύ, κε νξζνγώληα παξαιιειόγξακκε πηλαθίδα πνπ θέξεη έλδεημε ζπγθεθξηκέλνπ νρήκαηνο ζηνλ ηζηό ηνπο, ηζρύνπλ κόλν γηα ηνπο νδεγνύο ησλ αληίζηνηρσλ νρεκάησλ» 134. Δθφζνλ φκσο εηδηθά θαλάξηα δελ ππάξρνπλ θαη ν πνδειαηηζηήο ζεσξείηαη πεδφο ηειηθά εκπίπηεη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Άξζξνπ θαη είλαη αλαγθαζκέλνο λα δηαζρίδεη ην δξφκν καδί 133 Άξζξo 17, Πξoζπέξαζκα Kπθιoθoξία ζε ζηoίρoπο [ ] 3. To πξoζπέξαζκα απαγoξεχεηαη γεληθά ζηηο εμήο πεξηπηψζεηο: [ ] δδ) ηo φρεκα ηo oπoίo πξoζπεξλάηαη είλαη πoδήιαηo, κoηoπoδήιαηo ή κoηoζηθιέηα ρσξίο θαιάζη. Άξζξo 23, Aιιαγή θαηεχζπλζεο [ ] 3. Aλ o oδεγφο θαηά ηελ αιιαγή ηεο θαηεχζπλζεο, πξφθεηηαη λα δηαζρίζεη εηδηθή ισξίδα πoπ πξooξίδεηαη γηα ηελ θίλεζε ησλ κέζσλ καδηθήο κεηαθoξάο, πoδειάησλ ή κoηoπoδειάησλ, ππoρξεoχηαη λα παξαρσξεί πξoηεξαηφηεηα ζε απηά. 134 Δπίζεο πξφβιεςε δηαρείξηζεο ππνδνκήο ππάξρεη ζην Άξζξν 34, ηάζε θαη ζηάζκεπζε 1. H ζηάζε θαη ε ζηάζκεπζε επηηξέπoληαη, αλ δελ δεκηoπξγείηαη εμ απηψλ θίλδπλoο ή παξαθψιπζε ηεο θπθιoθoξίαο θαη αλ δελ ππάξρoπλ ζρεηηθέο απαγoξεπηηθέο πηλαθίδεο ή δηαγξακκίζεηο. 2. H ζηάζε ή ζηάζκεπζε oρήκαηoο απαγoξεχεηαη: α) Δπάλσ ζε δηαβάζεηο πεδψλ ή πνδειαηηζηψλ θαη ζε απφζηαζε κηθξφηεξε απφ 5 κέηξα απφ απηέο. ε) ε πεδoδξφκηα, πιαηείεο, εηδηθά εξείζκαηα πoπ πξooξίδoληαη γηα πεδoχο σο θαη πoδειαηoδξφκoπο, εθηφο αλ επηηξέπεηαη ζε απηoχο ε ζηάζκεπζε κε εηδηθή ζήκαλζε. 135 Άξζξo 7, Φσηεηλή ζεκαηoδόηεζε γηα ηoπο πεδoύο 1. Oη πεδoί ππoρξεoχληαη λα ζπκκoξθψλoληαη κε ηηο ελδείμεηο ησλ εηδηθψλ γη απηoχο θσηεηλψλ ζεκαηoδoηψλ σο αθoιoχζσο, εθηφο αλ ε ξχζκηζε ηεο θπθιoθoξίαο γίλεηαη απφ ηξoρoλφκoπο θαηά δηάθoξo ηξφπo. α) Πξάζηλo ζηαζεξφ θσο κε ζχκβoιo άηoκo πoπ βαδίδεη: Oη πεδoί κπoξoχλ λα δηαζρίζoπλ ηo oδφζηξσκα. β) Eξπζξφ ζηαζεξφ θσο κε ζχκβoιo άηoκo ζε ζηάζε: Oη πεδoί δελ κπoξoχλ λα δηαζρίζoπλ ηo oδφζηξσκα. γ) Πξάζηλo θσο ηo oπoίo αλαβoζβήλεη κε ζχκβoιo άηoκo πoπ βαδίδεη: Oη πεδoί κπoξoχλ λα δηαζρίζoπλ ηo oδφζηξσκα κε ηδηαίηεξε πξoζoρή. 2. Aλ o πεδφο θαηαιεθζεί ζηε δηάβαζε απφ ηo εξπζξφ θσο κε ηo ζχκβoιo αηφκoπ ζε ζηάζε, δηθαηoχηαη λα ζπλερίζεη ηελ πoξεία ηoπ πξoο ηελ απέλαληη πιεπξά ηεο oδoχ. 3. Απηφο πνπ παξαβαίλεη ηηο δηαηάμεηο ηεο παξαγξάθνπ 1 ηνπ άξζξνπ απηνχ ηηκσξείηαη κε δηνηθεηηθφ πξφζηηκν ζαξάληα (40,00) επξψ.

75 κε πεδνχο παξά ην φηη ν ρψξνο πνπ θαηαιακβάλεη θαη ε ηαρχηεηά ηνπ δεκηνπξγνχλ πξφβιεκα ηφζν ζηνλ πνδειαηηζηή φζν θαη ζηνλ πεδφ. Δπίζεο ζεκαληηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ αζθάιεηα ησλ κεηαθηλνχκελσλ είλαη ε χπαξμε θαη ζπληήξεζε ζήκαλζεο θαη ζεκαηνδφηεζεο. ην Άξζξν 10 (παξ.2) νξίδεηαη ζαθψο πσο ε κειέηε θαη εθαξκνγή ηεο ζήκαλζεο είλαη θαηά πεξίπησζε αξκνδηφηεηα ησλ: Γεληθήο Γξακκαηείαο Γεκφζησλ Έξγσλ ηoπ ΤΠΔΥΧΓΔ ή ρεηηθψλ ππεξεζηψλ ηεο Πεξηθέξεηαο ή ΟΣΑ(!), αιιά θαη ηνπ Τπνπξγνχ ΠΔΥΧΓΔ (!) θαη ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο (!) (παξ.7) Χο εληαίνο θνξέαο αλαγλσξίδεηαη ε Γεληθή Γξακκαηεία Γεκφζησλ Έξγσλ ΤΠΔΥΧΓΔ, ε νπνία αζθεί ζε φιε ηε Υψξα ηελ επoπηεία θαη παξέρεη ηηο oδεγίεο γηα ζέκαηα θπθιoθoξηαθήο ζήκαλζεο. Δθηφο φκσο απφ ηε ζήκαλζε, πξέπεη λα πξνζκεηξήζεη θαλείο ζηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο γηα πιεζψξα άιισλ ζεκάησλ φπσο ι.ρ. ν έιεγρνο, ε κειέηε θ.ιπ. επηπιένλ ηνπο: Σξνραία Γεκνηηθή Αζηπλνκία Ληκεληθφ Ηδησηηθνχο θνξείο κε ζχλαςε ζπκβάζεσλ (π.ρ. Παλεπηζηεκηνχπνιε Εσγξάθνπ, εηαηξεία θχιαμεο, Πξπηαλεία) θ.α. Χζηφζν παξά ηελ πεξηπησζηνινγία ηνπ άξζξνπ 10 δελ ππάξρεη ζαθήο θαηακεξηζκόο αξκνδηνηήησλ θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε λα είλαη δπλαηή ε πξσηνβνπιία θαη πινπνίεζε ξπζκίζεσλ ηνπηθά. Απηφ αθελφο νδεγεί ζε κηα ειαζηηθή θαηαλφεζε ησλ δηαηάμεσλ, ψζηε λα είλαη δπλαηή ε πξνβιεπφκελε άζθεζε αξκνδηνηήησλ απφ ΟΣΑ (άξζξν 75 ηνπ Ν.3462/2006) ή απφ άιινπο θνξείο π.ρ. λνκηθά πξφζσπα ή ππεξεζίεο πνπ δηαρεηξίδνληαη πξνγξάκκαηα, πξσηνβνπιίεο θ.α. Αθεηέξνπ φκσο απηή ε έιιεηςε ζαθνχο θαηαλνκήο αξκνδηνηήησλ νδεγεί ζε κία απξαμία, εγθαηάιεηςε ή αηνικία έξγσλ ιφγσ ηεο απμεκέλεο ζχγρπζεο θαη γξαθεηνθξαηηθήο δηεπζέηεζεο πνπ απηνλφεηα πξνθαιεί. Δηθόλα 45: Απόζπαζκα από

76 Έηζη, εάλ θάπνηνο Γήκνο ζα ζειήζεη, έζησ θαη πηινηηθά, λα εθαξκόζεη ζήκαλζε πνδειαηόδξνκνπ ζε θάπνηνλ δξφκν ηνπ κεηά απφ ζχκθσλε κειέηε, ηφηε ζεσξεηηθά θαη θαη εθαξκνγή ηεο δηάηαμεο παξ.7 άξζξνπ 10 ηνπ ΚΟΚ ζα έπξεπε λα πεξάζεη αθφκε θαη απφ ηελ Πξνεδξία ηεο Γεκνθξαηίαο γηα έθδνζε πξνεδξηθνχ δηαηάγκαηνο, εθφζνλ πξφθεηηαη γηα ζπκπιήξσζε ηνπ δηθηχνπ ηνπ. Ζ δαηδαιψδεο απηή δηαδηθαζία δελ αλαηξείηαη νχηε απφ ηελ ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ηνπ ηεθκεξίνπ αξκνδηφηεηαο ππέξ ησλ ΟΣΑ (άξζξν 102) νχηε θαη απφ ηελ ζρεηηθή αξκνδηφηεηα ησλ Γήκσλ γηα ηε ξχζκηζε ηεο ηνπηθήο θπθινθνξίαο, ζπγθνηλσλίαο θαη αζηηθψλ ζπγθνηλσληψλ (άξζξν 75 λ.3462/2006) αθνχ ην ηειεπηαίν ππφθεηηαη ζηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο. Η πξόβιεςε γηα ηελ αζθάιεηα ηνπ πνδειάηε είλαη ρακειή θη απηφ είλαη ζπλέπεηα ηνπ φηη δελ έρεη εληαρζεί ζηελ θπθινθνξηαθή πξαγκαηηθφηεηα σο απηφλνκε κνλάδα ή θαηεγνξία κε απνηέιεζκα λα ζεσξείηαη ν ίδηνο νδεγφο θαη πεδφο, ην πνδήιαην λα ζεσξείηαη αληηθείκελν θαη φρεκα, νη πνδειαηφδξνκνη λα πξνβιέπνληαη (πεξηζζφηεξν ζαλ θνπηνπξηζηηθφ ζελάξην) αιιά λα ξπζκίδνληαη απνζπαζκαηηθά π.ρ. ζήκαλζε ή ζηάζκεπζε. Ζ απνζπαζκαηηθφηεηα απηή αληαλαθιάηαη ζην Άξζξν 20 παξ.1: «Τν αλώηαην επηηξεπόκελν όξην ηαρύηεηαο ησλ απηνθηλήησλ νρεκάησλ, κέζα ζηηο θαηνηθεκέλεο πεξηνρέο, νξίδεηαη ζε 50 Km/h, εθηόο αλ άιισο νξίδεηαη κε εηδηθή ζήκαλζε.» Παξά ηηο ζπνξαδηθέο αλαθνξέο ζε πνδειαηηζηέο, πνδειαηνδξφκνπο, πεδφδξνκνπο θ.ιπ. πνπ εθ ησλ πξαγκάησλ ζπλαληψληαη θαη δηαζηαπξψλνληαη κε ην νδηθφ δίθηπν ηεο πφιεο θαη παξά ην έληνλν θπθινθνξηαθφ θνξηίν ε ηαρχηεηα ησλ 50 Km/h είλαη αξθεηά πςειή γηα λα εμαζθαιίδεη ηελ έγθαηξε ηξνρνπέδεζε (θξελάξηζκα) ησλ κεραλνθίλεησλ κέζσλ, νδεγψληαο ζε επηθίλδπλνπο ειηγκνχο θαη δηάθνξα αηπρήκαηα. Πεξαηηέξσ ηα κέηξα αζθαιείαο κεηψλνληαη κε ηελ εμαίξεζε ηνπ Άξζξνπ 35 παξ.3 ζχκθσλα κε ηελ νπνία αθφκα θαη ζε πεξίπησζε ρακειήο νξαηφηεηαο ηα πνδήιαηα ζε ζηάζε δελ ππνρξενχληαη λα θέξνπλ θψηα εληνπηζκνχ ζέζεσο 136. Ζ αζθάιεηα ηνπ πνδειαηηζηή πξνβιέπεηαη θπξίσο ζην Άξζξν 12 παξ.6 φπνπ ην πξνζηαηεπηηθφ θξάλνο είλαη ππνρξεσηηθφ, ζρεηηθά πξνβιέπεηαη πςειφηαην πξφζηηκν ηεο 136 Άξζξν 35. Καλόλεο ρξήζεο θώησλ εληνπηζκνύ ζέζεο 3. Tε λχθηα θαη νπνηεδήπνηε ε νξαηφηεηα είλαη αλεπαξθήο, ε παξνπζία κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ θαη ησλ ξπκνπιθνχκελσλ νρεκάησλ πνπ βξίζθνληαη ζε ζηάζε ή ζηάζκεπζε πξέπεη λα επηζεκαίλεηαη κε ηα κπξνο θαη πίζσ θψηα ζέζεο ή ζηάζκεπζεο. Δμαηξνχληαη: β) Σα δίηξoρα πoδήιαηα, δίηξoρα κoηoπoδήιαηα ή δίηξoρεο κoηoζηθιέηεο ρσξίο θαιάζη, πoπ βξίζθoληαη ζε ζηάζε ή ζηάζκεπζε ζηo άθξo ηoπ oδoζηξψκαηoο ζε θαηoηθεκέλε πεξηoρή θαη δελ είλαη εθoδηαζκέλα κε ζπζζσξεπηή (κπαηαξία).

77 ηάμεσο ησλ 350 (παξ.11). Δπίζεο, ζην Άξζξν ην νπνίν επηβάιιεη ππνρξεσηηθά ηελ χπαξμε ζπζηήκαηνο ηξνρνπέδεζεο (θξέλσλ) εκπξφζζηνπ θαη νπίζζηνπ ηξνρνχ ελψ ε έιιεηςή ηνπ ηηκσξείηαη κε πξφζηηκν 40. κνηα θπξσηηθή δηάηαμε επαλαικβάλεηαη ζην Άξζξν ζχκθσλα κε ην νπνίν πξέπεη φια ηα θπθινθνξνχληα πνδήιαηα λα θέξνπλ θσο θαη αληαλαθιαζηήξα πιελ ησλ νξεηβαηηθψλ θαη αγσληζηηθψλ. Αο ζεκεησζεί γηα ηελ ηζνξξνπία ησλ κεξψλ- πσο ζηηο δηαηάμεηο αζθαιείαο ησλ ηερληθψλ πξνδηαγξαθψλ πξνβιέπεηαη θαη ε χπαξμε θνπδνπληνχ (Άξζξν 81) νξζψο ρσξίο αθπξσηηθά κέηξα αθνχ ην θνπδνχληζκα δελ κπνξεί λα απνδψζεη πξαθηηθά κεηαμχ ησλ ζνξχβσλ ηνπ εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο. Σέινο, νη θαλόλεο νδηθήο ζπκπεξηθνξάο γηα ηνπο πνδειάηεο ζπγθεληξψλνληαη ζην Άξζξν αιιά αδηάθξηηα ζπκπεξηιακβάλνληαο φινπο ηνπο νδεγνχο δηθχθισλ θαη ηξηθχθισλ 137 Άξζξo 59, Tξoρoπέδεζε πoδειάησλ 1. Tα πoδήιαηα επηβάιιεηαη λα είλαη εθoδηαζκέλα κε δχo ζπζηήκαηα ηξoρoπέδεζεο, αλεμάξηεηα κεηαμχ ηoπο, άκεζεο θαη απoηειεζκαηηθήο ελέξγεηαο, εθ ησλ oπoίσλ ηo κελ έλα ζα επελεξγεί ζηo κπξoζηηλφ, ηo δε άιιo ζηoλ πίζσ ηξoρφ. 2. Απηφο πνπ ζέηεη ζε θπθινθνξία, θαζψο θαη απηφο πνπ νδεγεί πνδήιαην, πνπ δελ είλαη εθνδηαζκέλν κε ζχζηεκα ηξνρνπέδεζεο, ην νπνίν λα ιεηηνπξγεί ζχκθσλα κε ηα νξηδφκελα ζην άξζξν απηφ, ηηκσξείηαη κε δηνηθεηηθφ πξφζηηκν ζαξάληα (40,00) επξψ. 138 Άξζξo 76, Φώηα πoδειάησλ 1. Tα πoδήιαηα επηβάιιεηαη λα είλαη εθoδηαζκέλα κε έλα ιεπθφ ή θίηξηλo θσο κπξoζηά θαη έλα εξπζξφ θσο θαη αληαλαθιαζηηθφ ζηoηρείo πίζσ, σο θαη κε έλαλ ηoπιάρηζηoλ αληαλαθιαζηήξα ζε θάζε πιεπξά. Oκoίσο αληαλαθιαζηηθφ ζηoηρείo θίηξηλoπ ρξψκαηoο επηβάιιεηαη λα ηoπoζεηείηαη ζε θάζε πoδoκoριφ. Eμαηξoχληαη ηεο ππoρξέσζεο λα θέξoπλ ηα σο άλσ θψηα, εθφζoλ δελ θπθιoθoξoχλ ηε λχθηα, ηα πoδήιαηα ησλ oπoίσλ ε δηάκεηξoο ηξoρoχ δελ ππεξβαίλεη ηα 500 ρηιηoζηά, ηα αγσληζηηθά θαη ηα oξεηβαηηθά πoδήιαηα. 2. Απηφο πνπ ζέηεη ζε θπθινθνξία, θαζψο θαη απηφο πνπ νδεγεί πνδήιαην, ην νπνίν δελ είλαη εθνδηαζκέλν κε ηα πην πάλσ πξνβιεπφκελα θψηα θαη αληαλαθιαζηηθά ζηνηρεία, πνπ λα ιεηηνπξγνχλ ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ απηνχ ηηκσξείηαη κε δηνηθεηηθφ πξφζηηκν ζαξάληα (40,00) επξψ. 139 Άξζξo 40, Eηδηθoί θαλόλεο γηα ηoπο oδεγoύο πoδειάησλ, κoηoπoδειάησλ, κoηoζηθιεηώλ θαη ηξίηξνρσλ νρεκάησλ 1. Oη oδεγoί πoδειάησλ, κoηoπoδειάησλ, κoηoζηθιεηψλ θαη ηξίηξνρσλ νρεκάησλ, απαγoξεχεηαη: α) Nα ξπκoπιθoχληαη απφ άιιo φρεκα. β) Nα ξπκoπιθoχλ ή σζoχλ δηάθoξα αληηθείκελα. γ) Nα κεηαθέξoπλ αληηθείκελα, ηα oπoία εκπoδίδoπλ ηελ oδήγεζε ηoπ oρήκαηφο ηoπο ή εθζέηoπλ ζε θίλδπλo ηoπο ιoηπoχο ρξήζηεο ηεο oδoχ. δ) Nα θηλoχληαη αλά δχo ή θαη πιείoλεο παξάιιεια. ε) Nα ζχξoπλ καδί ηoπο δψα δεκέλα κε ιoπξί. ζη) Nα ρξεζηκoπoηoχλ ελ θηλήζεη αθoπζηηθά πoπ έρoπλ ζπλδεζεί κε θoξεηά ξαδηφθσλα, καγλεηφθσλα θαη άιιεο παξεκθεξείο ερεηηθέο ζπζθεπέο. Απφ ηε δηάηαμε απηήλ εμαηξνχληαη αθνπζηηθά θαη θεθαιφθσλα αλνηθηήο αθξφαζεο θνξεηψλ ζπζθεπψλ ξαδηνεπηθνηλσλίαο, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ επηθνηλσλία ζε κηθξή απφζηαζε κεηαμχ ησλ νδεγψλ πνδειάησλ, κνηνπνδειάησλ θαη κνηνζηθιεηψλ ή κεηαμχ ησλ νδεγψλ ησλ νρεκάησλ απηψλ θαη ζηαζκψλ βάζεο ή άιισλ θηλεηψλ ζηαζκψλ ξαδηνδηθηχσλ, θαζψο επίζεο θαη κεηαμχ ησλ νδεγψλ εθπαηδεπηηθψλ κνηνπνδειάησλ θαη κνηνζηθιεηψλ θαη ησλ εθπαηδεπηηθψλ απηνθηλήησλ θαηά ηηο θάζεηο ηεο εθπαίδεπζεο ή ηεο εμέηαζεο ησλ ππνςήθησλ νδεγψλ. δ) Να ρξεζηκνπνηνχλ ελ θηλήζεη θηλεηφ ηειέθσλν ην νπνίν δελ είλαη ηνπνζεηεκέλν ζε εηδηθή ζέζε γηα αλνηθηή αθξφαζε. 2. Oη oδεγoί πoδειάησλ, κoηoπoδειάησλ, κoηoζηθιεηψλ θαη ηξίηξνρσλ νρεκάησλ ππoρξεoχληαη, φηαλ oδεγoχλ, λα θξαηoχλ ηo ηηκφλη θαη κε ηα δχo ηoπο ρέξηα, εθηφο αλ δίλoπλ ζήκα ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηoπ παξφληoο Kψδηθα. 3. Oη oδεγoί πoδειάησλ ππoρξεoχληαη λα θαηεβαίλoπλ απφ απηά θαη λα ηα oδεγoχλ βαδίδoληαο, φηαλ δεκηoπξγείηαη εκπφδηo ή θίλδπλoο γηα ηελ θπθιoθoξία ησλ πεδψλ. 4. Oη oδεγoί πoδειάησλ θαη κoηoπoδειάησλ απαγoξεχεηαη λα κεηαθέξoπλ επηβάηεο ζηα oρήκαηά ηoπο. Kαη εμαίξεζε, επηηξέπεηαη ε κεηαθoξά ελφο κφλo επηβάηε ζε πoδήιαηo πoπ έρεη δχo δεχγε πoδoζηξoθάισλ θαη

78 παξά ην φηη νη θάηνρνη ησλ κεραλνθίλεησλ ζρεηηθψλ νρεκάησλ έρνπλ θξαηηθή άδεηα θαη δίπισκα θπθινθνξίαο θαη πηζηνπνηεκέλα γλσξίδνπλ ην ηη θαζηζηά παξάβαζε θαη ηη φρη. Οη ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 40 απνηεινχλ πεξηζζφηεξν θαηάινγν απαγνξεχζεσλ θαη πξνζηίκσλ θαη ειάρηζηα αθνξνχλ θαη ξπζκίδνπλ ηε ζσζηή ζπκπεξηθνξά ηνπ πνδειάηε Πίλαθαο 17 ΠΙΝΑΚΙΓΔ ΗΜΑΝΗ ΚΟΚ ΟΙ ΠΙΝΑΚΙΓΔ ΣΟΤ ΚΟΚ ΥΔΣΙΚΑ ΜΔ ΠΟΓΗΛΑΣΑ (άξζξν 4) δηαζέηεη, απφ θαηαζθεπή, κφληκo πξφζζεηo θάζηζκα, σο θαη ζε κoηoπoδήιαηo, πoπ δηαζέηεη, απφ θαηαζθεπή, πξoζαξκoζκέλo ζηαζεξφ πξφζζεηo θάζηζκα. Oη oδεγoί κoηoζηθιεηψλ θαη ηξίηξνρσλ νρεκάησλ, επηηξέπεηαη λα κεηαθέξoπλ επηβάηε κφλo κέζα ζηo εηδηθφ θαιάζη, αλ ππάξρεη γηα ηo ζθoπφ απηφλ θαη ζε πξφζζεηo θάζηζκα, ηo oπoίo είλαη ζηαζεξά πξoζαξκoζκέλo, απφ θαηαζθεπή, πίζσ ή δίπια απφ ηε ζέζε ηoπ oδεγoχ. 5. ε oδoχο, oη oπoίεο έρoπλ ισξίδα θπθιoθoξίαο γηα ηελ θίλεζε πoδειάησλ ή κoηoπoδειάησλ, απαγoξεχεηαη ζηoπο oδεγoχο απηψλ λα ρξεζηκoπoηoχλ ηo ππφιoηπo ηoπ oδoζηξψκαηoο. 6. Απηφο πνπ παξαβαίλεη ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ απηνχ ηηκσξείηαη κε δηνηθεηηθφ πξφζηηκν νγδφληα (80,00) επξψ, πιελ ησλ πεξηπηψζεσλ ζη θαη δ ηεο παξαγξάθνπ 1, φπνπ ν παξαβάηεο ηηκσξείηαη κε δηνηθεηηθφ πξφζηηκν εθαηφλ πελήληα (150,00) επξψ θαη αθαίξεζε επηηφπνπ ηεο άδεηαο ηθαλφηεηαο νδεγνχ γηα ηξηάληα (30) εκέξεο, ζχκθσλα κε ηηο πξνυπνζέζεηο θαη ηε δηαδηθαζία ηνπ άξζξνπ 103 ηνπ παξφληνο Κψδηθα.