Θεσξνχκε φηη νθείινπκε έλα κεγάιν επραξηζηψ ζηνπο γνλείο καο, πνπ καο ζηήξημαλ ςπρνινγηθά κε ηελ ππνκνλή, ηελ θαηαλφεζε θαη ηελ αγάπε ηνπο.

Transcript

1

2 Ευχαριστίες Μέζα απφ απηφ ην ζχληνκν θείκελν ζα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε φινπο απηνχο πνπ καο βνήζεζαλ θαη καο ζηήξημαλ, θαηά ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζεο πηπρηαθήο εξγαζίαο. Πξψηα απ' φια αηζζαλφκαζηε ηελ αλάγθε λα επραξηζηήζνπκε ζεξκά ηνλ επηβιέπνληα ηεο δηπισκαηηθήο καο εξγαζίαο, θ. Γεκήηξε Κιεθηνχξε γηα ηελ εκπηζηνζχλε πνπ καο έδεημε αλαζέηνληαο καο ηελ εθπφλεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίαο θαη γηα ηελ άςνγε ζπλεξγαζία θαη πνιχηηκε θαζνδήγεζή ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθπφλεζήο ηεο. Η ζπκκεηνρή ηνπ ζηελ νξγάλσζε θαη πξαγκαηνπνίεζε ησλ εξεπλεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ήηαλ αλεθηίκεηε. Θεσξνχκε φηη νθείινπκε έλα κεγάιν επραξηζηψ ζηνπο γνλείο καο, πνπ καο ζηήξημαλ ςπρνινγηθά κε ηελ ππνκνλή, ηελ θαηαλφεζε θαη ηελ αγάπε ηνπο. ειίδα 2 απφ 142

3 Πεξίιεςε Η ζπλεξγαηηθή κάζεζε (collaborative learning) απνηειεί ζήκεξα κηα ζεκαληηθή θαη πνιιά ππνζρφκελε παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε κε έληνλν εξεπλεηηθφ ελδηαθέξνλ. Μάιηζηα, ε πξνζπάζεηα ππνζηήξημεο ηεο ζπλεξγαζίαο ησλ εθπαηδεπφκελσλ κε θαηάιιεια ηερλνινγηθά εξγαιεία, δίλεη ψζεζε, ηηο ηειεπηαίεο δπν πεξίπνπ δεθαεηίεο, ζηελ αλάπηπμε ηεο ηδηαίηεξεο δπλακηθήο θνηλφηεηαο γηα ηε «πλεξγαηηθή κάζεζε κε ππνζηήξημε ππνινγηζηή». Μηα ελδηαθέξνπζα εμέιημε ζην ρψξν απηφ απνηεινχλ νη πξνζπάζεηεο γηα ηελ αλάπηπμε ηερληθψλ θαη εξγαιείσλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ ζελαξηνγξαθεκέλε ζπλεξγαηηθή κάζεζε (scripted collaborative learning), κε ζηφρν ηελ επίηεπμε βέιηηζησλ ζπλζεθψλ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο. Η IMS-LD είλαη κηα εθπαηδεπηηθή γιψζζα πνπ επηηξέπεη ηελ πεξηγξαθή καζεζηαθψλ ζελαξίσλ, γηα κηα κεγάιε γθάκα παηδαγσγηθψλ κνληέισλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο. Η δηπισκαηηθή απηή εξγαζία παξνπζηάδεη ηε κειέηε εθαξκνγήο ηεο εθπαηδεπηηθήο γιψζζαο θαζψο θαη ηελ αλάπηπμε κηαο εθαξκνγήο κε ην εξγαιείν RELOADED. Η ζπγθεθξηκέλε εξγαζία εζηίαζε ζηελ παξνπζίαζε ελφο ζεσξεηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ ζπλεξγαηηθή κάζεζε αιιά θαη ηελ ζρεδίαζε κάζεζεο, κε ηελ ηαπηφρξνλε ηππνπνίεζε ηνπο κε ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD. Η εξγαζία, παξνπζηάδεη ην ζεσξεηηθφ ππφβαζξν ηεο ζελαξηνγξαθεκέλεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, επεμεγεί ηνλ ηξφπν εθαξκνγήο ηνπ εξγαιείνπ Reload, πεξηγξάθεη ηελ κεζνδνινγία αμηνιφγεζεο πνπ εθαξκφζηεθε θαη παξνπζηάδεη θαη αλαιχεη ηα πην ζεκαληηθά απνηειέζκαηα θαη ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε κειέηε ηεο ζπγθεθξηκέλεο πεξίπησζεο. Γίλεηε αλάπηπμε κηαο εθαξκνγήο πνπ πεξηιακβάλεη ηε δεκηνπξγία, ζην εξγαιείν RELOAD, ηεο παξάδνζεο ηνπ καζήκαηνο «Μεραληθή Λνγηζκηθνχ», ζην πξφβιεκα «Πεξίπησζε ρξήζεο: Δπηζηξνθή πξντφλησλ» θαη δεηάκε απφ ηνπο καζεηέο λα καο ειίδα 3 απφ 142

4 δεκηνπξγήζνπλ ηξία ζπγθεθξηκέλα δηαγξάκκαηα ην δηάγξακκα θιάζεσλ (class diagram) θαη ην δηάγξακκα θαηαζηάζεσλ (state diagram) θαη ην δηάγξακα δξαζηεξηνηήησλ (activity diagram). Δθεί δεκηνπξγνχκε έλαλ εθπαηδεπηή (teacher) θαη δηάθνξνπο εθπαηδεπφκελνπο (learner). Έηζη δίλνληαη θάπνηα παξαδείγκαηα ζηνπο καζεηέο κε ηα δεηνχκελα δηαγξάκκαηα ζχκθσλα κε ην ζελάξην ηνπ RELOAD EDITOR θαη αθήλνπκε ηνπο καζεηέο λα πξνζπαζήζνπλ λα ζρεδηάζνπλ ηα δηαγξάκκαηα ζηέιλνληαο νη ίδηνη ηελ ιχζε ηνπο ζηνλ εθπαηδεπηή. Η βέιηηζηε ιχζε αλεβαίλεη ζην ηληεξλέη ζε θάπνηα ζειίδα πνπ ζα ππνδείμεη ν εθπαηδεπηήο (π.ρ. Πεξίιεςε ζηα Αγγιηθά (Abstract) Nowadays, Collaborative Learning an important and a highly promising pedagogical approach, with an intense research interest. Furthermore, the attempt of backing the trainee s cooperation with appropriate technological tools gives a boost in the last two decades, to the growth of a particular dynamic community for the Collaborative Learning with Computer Support. An interesting development in this field is the effort for the growth of technicals and tools that support Scripted Collaborative Learning, aiming to the best conditions of cooperation among the members of a group. IMS-LD is an educational language that allows the description of learning scenarios for a wide range of educational models, along with Collaborative Learning. This thesis presents the application s research methods of the educational language, along with the development of an application with the RELOAD tool. This very paper focuses on the presentation of a theoretical plan for Collaborative Learning and, moreover, for the educational design, with the simultaneous standardization with the IMS-LD specification. ειίδα 4 απφ 142

5 In this paper is also presented the theoretical background of Scripted Collaborative Learning, the application use of the RELOAD PLAYER tool is being explained, the evaluational methodology that has been applied is being described and the most important results and conclusions that arise from the study of this particular case is being presented and analyzed. A development of an application is being created that includes the creation of the Software Mechanics lesson plan, with the help of the RELOAD tool, to the Case of Use: Product Retutn problem and we ask the students to create three specific diagrams, the class diagram, the state diagram and the activity diagram. There we create a teacher and several learners; this way some examples are provided to the students with the given diagrams, according to the RELOAD EDITOR scenarios, and we let them try to design these diagrams, sending their solutions to the teacher themselves. The best solution is uploaded to the Internet in a site specified by the teacher (e.g. ειίδα 5 απφ 142

6 Δπξεηήξην Πεξηερνκέλσλ Πεξηερόκελα Δπραξηζηίεο... 2 Πεξίιεςε... 3 Πεξηερφκελα... 6 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 Δηζαγσγή ΓΔΝΙΚΑ ΓΟΜΗ ΣΗ ΔΡΓΑΙΑ Κεθάιαην Η κάζεζε κε ηελ ρξήζε λέσλ ηερλνινγηψλ Δηζαγσγή Κνηλφηεηεο κάζεζεο θαη πξαθηηθήο Αλνηρηή εθπαίδεπζε Ση είλαη κάζεζε; Ση είλαη ειεθηξνληθή κάζεζε ; Βαζηθά ζηνηρεία ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο Μαζεζηαθά αληηθείκελα (Learning Object) ρεδηαζκφο κάζεζεο (Learning Design) Δπίινγνο Κεθάιαην Πξφηππν IMS-LEARNING DESIGN Δηζαγσγή Μαζεζηαθφ ζρέδην ειίδα 6 απφ 142

7 3.2.1 Μαζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο Γεκηνπξγία καζεζηαθήο ξνήο Οη απαηηήζεηο κίαο γιψζζαο ζπκβνιηζκνχ γηα ηελ καζεζηαθή ζρεδίαζε Η παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε κάζεζεο κε επίιπζε πξνβιήκαηνο(problem Solving) Η πξνδηαγξαθή IMS-LEARNING DESIGN (IMS-LD) Δηζαγσγή Ση είλαη ζρέδην εθκάζεζεο IMS LEARNING DESIGN; Πξνζαξκνζηηθέο ζηξαηεγηθέο e-learning ζηελ IMS Learning Design Ο νξγαληζκφο IMS Global Learning Consortium Η αλαινγία ηνπ Μαζεζηαθνχ ρεδίνπ κε ην ζελάξην ελφο ζεαηξηθνχ έξγνπ Οη ζπληζηψζεο θαη ηα ηξία επίπεδα ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD Ση κπνξεί λα πξνζθέξεη έλα ζχζηεκα IMS-LD ζηα παηδαγσγηθά πξφηππα Ση κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ ηα παηδαγσγηθά πξφηππα ζε έλα ζχζηεκα IMS-LD ρεδηάδνληαο θαη εθηειψληαο κία κνλάδα κάζεζεο ζε IMS-LD Δπίινγνο Κεθάιαην Σν εξγαιείν RELOADED Δηζαγσγή Γηάθξηζε κεηαμχ κεραλψλ θαη εξγαιείσλ εθηέιεζεο IMS-LD Δπηζθφπεζε ησλ ζεκαληηθφηεξσλ εξγαιείσλ ζχληαμεο IMS-LD (LD EDITORS) ειίδα 7 απφ 142

8 4.3 RELOAD LEARNING DESIGN EDITOR RELOAD LD Reload Editor εγρεηξίδην ρξήζεο Κεθάιαην 5 αλάπηπμε κηαο εθαξκνγήο PROBLEM SOLVING κε ρξήζε ηνπ RELOAD EDITOR Δπεμήγεζε ηεο εθαξκνγήο πκπεξάζκαηα θαη Πξνηάζεηο Βηβιηνγξαθία Παξάξηεκα ειίδα 8 απφ 142

9 Δπξεηήξην ρεκάησλ Δηθφλα 1: ελλνηνινγηθφ κνληέιν (conceptual model) Δηθφλα 2: Μεραλέο θαη εξγαιεία εθηέιεζεο Learning Design Δηθφλα 3: Οη δπν δηαζηάζεηο ησλ εξγαιείσλ ζχληαμεο ζε IMS-LD (Griffiths et al, 2005) Δηθφλα 4: Πεξηβάιινλ εξγαζίαο Reload editor Δηθφλα 5: ζρεδίαγξακκα reload Δηθφλα 6: Reload workspace Δηθφλα 7: Παξάζπξν κεηαδεδνκέλσλ Δηθφλα 8: Γνκή θαθέινπ Δηθφλα 9: Γεκηνπξγία λένπ content package Δηθφλα 10: επηινγή θαθέινπ απνζήθεπζεο Δηθφλα 11: reload editor resources Δηθφλα 12: θφκβνο κεηαδεδνκέλσλ Δηθφλα 13: εηζαγσγή content Δηθφλα 14: δεκηνπξγία νξγαληζκνχ Δηθφλα 15: πξνζζήθε πεξηερνκέλνπ Δηθφλα 16: πξνεπηζθφπεζε πεξηερνκέλνπ Δηθφλα 17:content preview Δηθφλα 18:save content package Δηθφλα 19: αξρεία ηνπ content package Δηθφλα 20: Tree view metadata Δηθφλα 21 θνπφο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη πξναπαηηεζεηο Δηθφλα 22 ξφινη θαζεγεηψλ καζεηψλ Δηθφλα 23 Παξακεηξνπνίεζε θάζε ξφινπ Δηθφλα 24 Γεκηνπξγία πεξηβάιινληνο Δηθφλα 25 Οξηζκφο ζελαξίνπ Δηθφλα 26 Δμαγσγή package Reload Player Δηθφλα 27 Οινθιεξσκέλν ηερλνινγηθφ ζχζηεκα ππνζηήξημεο ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο ειίδα 9 απφ 142

10 Δπξεηήξην Πηλάθσλ Πίλαθαο 1: εξγαιεία ζπγγξαθήο θαη εθηέιεζεο Πίλαθαο 2:ξφινη ρξεζηψλ θαη νη αλάγθεο ηνπο ειίδα 10 απφ 142

11 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 Δηζαγσγή 1.1 ΓΔΝΙΚΑ Μηα απφ ηηο βαζηθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ εθπαίδεπζε ζην κέιινλ, είλαη ε πξνεηνηκαζία ησλ εθπαηδεπφκελσλ γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε κηα δηθηπσκέλε θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο, ζηελ νπνία ε γλψζε ζα απνηειεί ηνλ πην θξίζηκν παξάγνληα γηα ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Σα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα αλαγθάδνληαη έηζη λα βξνπλ θαιχηεξεο παηδαγσγηθέο κεζφδνπο γηα λα αληηκεησπίζνπλ ηηο λέεο απηέο πξνθιήζεηο. ε απηφ ην πιαίζην, αλακέλεηαη φηη νη ππνινγηζηέο θαη ην δηαδίθηπν ζα κπνξνχζαλ λα δηαδξακαηίζνπλ έλα ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ αλαδφκεζε ησλ δηαδηθαζηψλ δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο έηζη ψζηε λα ππάξρεη θαιχηεξε πξνεηνηκαζία γηα ηηο κειινληηθέο πξνθιήζεηο. Η ζπλεξγαηηθή κάζεζε κε ππνζηήξημε ππνινγηζηή είλαη κηα απφ ηηο πην ειπηδνθφξεο ηδέεο γηα ηελ παξνρή ελφο πεξηβάιινληνο πνπ ππνζηεξίδεη θαη εληζρχεη ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ εθπαηδεπφκελσλ, (Lehtinen et al., 2001). Σν πεδίν ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο κε ππνζηήξημε ππνινγηζηή βαζίδεηαη ζε έλα λέν θαη έληνλα δηεπηζηεκνληθφ παξάδεηγκα έξεπλαο θαη εθπαηδεπηηθήο πξαθηηθήο (Koschmann, 1996). ήκεξα, φιν θαη πεξηζζφηεξα αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα εθαξκφδνπλ πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο κε ππνζηήξημε ππνινγηζηή γηα λα δηεπθνιχλνπλ ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ εθπαηδεπφκελσλ ηνπο. Απηά ηα καζεζηαθά πεξηβάιινληα ηνπο ειεπζεξψλνπλ απφ ηελ απαίηεζε λα δηακνηξάδνληαη ην θπζηθφ ρψξν θαη λα επηθνηλσλνχλ κε ζχγρξνλν ηξφπν. Δπηπιένλ, ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε κε ππνζηήξημε ππνινγηζηή κπνξεί λα παξέρεη κηα ιηγφηεξν αληαγσληζηηθή θαηάζηαζε θαη λα πξνσζήζεη κηα πην ίζε ζπκκεηνρή ζε ζχγθξηζε κε ηελ πξφζσπν-κε-πξφζσπν ζπλεξγαζία. Σα πεξηβάιινληα γηα ηε ειίδα 11 απφ 142

12 ζπλεξγαηηθή κάζεζε κε ππνζηήξημε ππνινγηζηή απεηθνλίδνπλ ηε ζεκαζία ησλ θνηλσληθψλ αιιειεπηδξάζεσλ σο απαξαίηεην ζηνηρείν γηα ηε κάζεζε, θαζψο θαη ην ξφιν ηεο ζπκκεηνρηθήο ζρεδίαζεο ησλ εκπιεθνκέλσλ ζηηο θαηαζηάζεηο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο. Παξφια απηά, ππάξρεη ζρεηηθά κηθξή πξφνδνο ζηελ αλάπηπμε ζπζηεκάησλ ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο κε ππνζηήξημε ππνινγηζηή, ηα νπνία λα είλαη ηθαλά λα ππνζηεξίμνπλ απνηειεζκαηηθέο, επέιηθηεο, πξνζαξκφζηκεο θαη επαλαρξεζηκνπνηήζηκεο ζρεδηάζεηο δξαζηεξηνηήησλ ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, (Yu & Chen, 2007). Δπίζεο, νη εξεπλεηέο έρνπλ ζπζηεκαηηθά ηνλίζεη φηη νη εθπαηδεπφκελνη ζε ζπλεξγαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο κπνξεί λα απνηχρνπλ λα εκπιαθνχλ ζε παξαγσγηθέο καζεζηαθέο αιιειεπηδξάζεηο, ρσξίο ηελ αδηάθνπε ππνζηήξημε θαη θαζνδήγεζε απφ ηελ πιεπξά ησλ θαζεγεηψλ (Hewitt, 2005). Η ζελαξηνγξαθεκέλε ζπλεξγαηηθή κάζεζε είλαη ε ηδέα φηη ε ζπλεξγαζία κπνξεί λα θαζνδεγεζεί απφ ζπλεξγαηηθά ζελάξηα, πνπ έρνπλ ζαλ ζθνπφ ηελ εκπινθή ησλ εθπαηδεπφκελσλ ζε γφληκεο καζεζηαθέο αιιειεπηδξάζεηο (Kobbe et al., 2007). Σα ζπλεξγαηηθά ζελάξηα είλαη δηδαθηηθά ζελάξηα πνπ ζηνρεχνπλ ζηε δφκεζε θαη θαζνδήγεζε ηεο δηαδηθαζίαο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, θαζνξίδνληαο ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη εθπαηδεπφκελνη αιιειεπηδξνχλ ν έλαο κε ηνλ άιινλ. πλήζσο, ηα ζπλεξγαηηθά ζελάξηα αλαπαξίζηαληαη ζην κπαιφ ησλ εθπαηδεπφκελσλ (εζσηεξηθή αλαπαξάζηαζε) ελψ κπνξνχλ λα αλαπαξαζηαζνχλ θαη νπνπδήπνηε ζην καζεζηαθφ πεξηβάιινλ (εμσηεξηθή αλαπαξάζηαζε), (Miao et al., 2005). Πξφζθαηα, έρνπλ ππάξμεη αξθεηέο πξνζπάζεηεο γηα ηελ ηππνπνίεζε ησλ ζπλεξγαηηθψλ ζελαξίσλ θαη ηελ αλάπηπμε ππνινγηζηηθψλ πεξηβαιιφλησλ θαη εξγαιείσλ γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ζελαξηνγξαθεκέλεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, (Bote-Lorenzo, et al., 2008). Δληνχηνηο, δελ ππάξρεη κηα γεληθά απνδεθηή γιψζζα κνληεινπνίεζεο θαη ηππνπνίεζεο ησλ ζπλεξγαηηθψλ ζελαξίσλ. Έλα πξψην βήκα πξνο ηε δεκηνπξγία κηαο γιψζζαο γηα ηε ζελαξηνγξάθεζε ησλ ζπλεξγαηηθψλ ειίδα 12 απφ 142

13 ζελαξίσλ, είλαη ε δηεξεχλεζε ηεο θαηαιιειφηεηαο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο θάπνηαο απφ ηηο ήδε ππάξρνπζεο γιψζζεο κνληεινπνίεζεο καζεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ. Η πην λέα θαη ππνζρφκελε πξνζέγγηζε πξνο απηήλ ηελ θαηεχζπλζε είλαη ν πξνζδηνξηζκφο θαη ε ζπιινγή ησλ επξέσο απνδεθηψλ (θαιψλ πξαθηηθψλ) ηερληθψλ ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, ε δηακφξθσζε ηνπο σο ζρεδηαζηηθά πξφηππα (designs patterns) θαη ε ηππνπνίεζε ηνπο κε ηε ρξήζε ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD. Πην αλαιπηηθά, ηα πξφηππα (patterns) απεηθνλίδνπλ ηελ εκπεηξία ησλ εηδηθψλ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν εθπαηδεπηηθφ ηνκέα, (γηα παξάδεηγκα ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο) θαη απνηππψλνπλ θνηλέο ιχζεηο ζε επαλαιακβαλφκελα πξνβιήκαηα (Alexander, 1997) ελφο εθπαηδεπηηθνχ ζελαξίνπ. Άξα, ηα ζρεδηαζηηθά πξφηππα κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο ζηε ζρεδίαζε απνηειεζκαηηθψλ ζπλεξγαηηθψλ ζελαξίσλ ζην πιαίζην ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο. Οη ηερληθέο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, ππαγνξεχνπλ ηνπο θνηλνχο ηξφπνπο γηα ηε δφκεζε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ ζε δηαθνξεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο θαη ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ απηνί αληαιιάζνπλ, (Hernández-Leo et al., 2005b). Απφ ηελ άιιε, ππνζηεξίδεηαη φηη παξά ηελ αδπλακία ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD λα ππνζηεξίμεη ηελ πιήξε κνληεινπνίεζε ησλ ζπλεξγαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, είλαη γεληθά απνδεθηφ φηη κπνξεί λα πεξηγξάςεη κε ηππηθφ ηξφπν ηε ζρεδίαζε νπνηαζδήπνηε δηαδηθαζίαο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο γηα έλα επξχ θάζκα παηδαγσγηθψλ κνληέισλ, (Koper & Olivier, 2004). 1.2 ΓΟΜΗ ΣΗ ΔΡΓΑΙΑ Σν θείκελν ηεο εξγαζίαο εθηείλεηε ζε 5 θεθάιαηα ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ παξφληνο. Αλαιπηηθά ε δνκή ηεο εξγαζίαο είλαη ε εμήο: ειίδα 13 απφ 142

14 ην θεθάιαην 1 έρνπκε ηελ εηζαγσγή ηεο εξγαζίαο, αιιά θαη ηελ δνκή ηεο. ην θεθάιαην 2 γίλεηε αλαθνξά ζην ξφιν πνπ πξέπεη λα έρνπλ νη εθπαηδεπηηθνί θαη πνηέο ελέξγεηεο πξέπεη λα θάλνπλ έηζη ψζηε νη εθπαηδεπφκελνη λα θαηαλνήζνπλ ηα καζεζηαθφ πιηθφ πνπο ηνπο δίλεηε, αιιά θαη κε πνηά εξγαιεία επηηπγράλεηε απηφ. Γίλεηε επίζεο αλαθνξά ζηελ ζπλεξγαηηθή κάζεζε θαη ζηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο. ην θεθάιαην 3 γίλεηε αλαθνξά ηεο πξνδηαγξαθήο IMS Learning Design (IMS-LD) πνπ ηελ κνληεινπνηεί θαζψο θαη ηα δηαζέζηκα ηερλνινγηθά εξγαιεία πνπ ππνζηεξίδνπλ ηηο δηαδηθαζίεο δεκηνπξγίαο, δηαρείξηζεο θαη εθηέιεζεο ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ. ην θεθάιαην 4 γίλεηε παξνπζίαζε ηνπ εξγαιείνπ Reload editor θαζψο επίζεο θαη ελφο νδεγνχ ρξήζεο ηνπ εξγαιείνπ. ην θεθάιαην 5 γίλεηε κία παξνπζίαζε ηεο εθαξκνγήο πνπ αλαπηχμακε κε ηε ρξήζε ηνπ εξγαιείνπ Reload editor. ειίδα 14 απφ 142

15 Κεθάιαην 2 Η κάζεζε κε ηελ ρξήζε λέσλ ηερλνινγηώλ 2.1 Δηζαγσγή Σα Γηαδηθηπαθά πεξηβάιινληα ρξεζηκνπνηνχληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη ηηο εθπαηδεπηηθέο κνλάδεο φισλ ησλ βαζκίδσλ (Cavanaugh, 2007 Davis & Roblyer, 2006 Papanikolaou et al., 2003). Μεξηθνί απφ ηνπο ιφγνπο γηα απηφ είλαη ε δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο ησλ αηφκσλ ρσξίο γεσγξαθηθνχο θαη ρξνληθνχο πεξηνξηζκνχο, ε ζπκκεηνρή ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία απνκνλσκέλσλ αλζξψπσλ απφ δπζπξφζηηεο πεξηνρέο, ε δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο κε εηδηθνχο επηζηήκνλεο, άιινπο εθπαηδεπηηθνχο ή εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ νπνπδήπνηε ζηνλ θφζκν, ε κείσζε ηνπ θφζηνπο, αιιά θπξίσο νη λέεο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξνπλ ηα δηθηπαθά πεξηβάιινληα γηα ηε ζπλεξγαζία (Fidas et al., 2006) θαη ηελ αιιειεπίδξαζε εθπαηδεπφκελσλ (Graves, 2001) κέζα θαη έμσ απφ ηελ ηάμε. Απφ ηελ πιεπξά ηεο παηδαγσγηθήο επηζηήκεο ππνζηεξίδεηαη (Brooks et al., 2000 Moore, 1989) φηη ε κάζεζε πξνθχπηεη πεξηζζφηεξν απφ ηελ αιιειεπίδξαζε θαη ηε ζπλεξγαζία ησλ εθπαηδεπνκέλσλ κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη άιινπο εθπαηδεπφκελνπο παξά κε ηε δηδαζθαιία θαη παξαθνινχζεζε κηαο παξνπζίαζεο, ηε κειέηε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ θαη ην πεξηερφκελν κηαο ελφηεηαο. Γηα ηελ ππνζηήξημε απηήο ηεο ζεψξεζεο ζε αληηζηνηρία κε ην δηδαθηηθφ ζρεδηαζκφ (instructional design), απφ ηελ πιεπξά ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο αλαπηχζζεηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα o καζεζηαθφο ζρεδηαζκφο ή ηνκέαο ζρεδηαζκνχ κάζεζεο (learning design), ν νπνίνο δίλεη έκθαζε ζηε κάζεζε αληί ζηε δηδαζθαιία νδεγψληαο ζε κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο εμειίμεηο (Kraan, 2002). ειίδα 15 απφ 142

16 Ο ζρεδηαζκφο κάζεζεο απνηειεί ηελ αθεηεξία απφ φπνπ νη εθπαηδεπηηθνί ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο εθπαηδεπφκελνπο κπνξνχλ λα αλαδεηρζνχλ (ζπλ)δεκηνπξγνί θαη ζρεδηαζηέο ηεο καζεζηαθήο πνξείαο κέζα απφ θαιά νξγαλσκέλεο εθπαηδεπηηθέο ζπλεδξίεο θαη γλσζηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ αξζξψλνληαη γχξσ απφ ηηο αξρηθέο αληηιήςεηο, ηηο εκπεηξίεο, ηε ζεσξεηηθνπνίεζε, ηελ αλάιπζε θαη ηελ εθαξκνγή. 2.2 Κνηλόηεηεο κάζεζεο θαη πξαθηηθήο Μηα νκάδα αηφκσλ αλαθέξεηαη κε ηνλ φξν «θνηλφηεηα» φρη κφλν επεηδή δηαζέηεη θνηλά ραξαθηεξηζηηθά, φπσο κέγεζνο, ηφπνο, ρψξνο θαη ρξφλνο (Preece, 2000) αιιά φηαλ ηα κέιε ηεο έρνπλ θνηλά ελδηαθέξνληα (Garber, 2004) θαη ζπλεξγάδνληαη δηα δψζεο ή Γηαδηθηπαθά, κε πλεχκα επίηεπμεο θνηλψλ ζηφρσλ (Conrad, 2002) φπσο ε κάζεζε. Ο φξνο «πξαθηηθή» αλαθέξεηαη ζηε δπλακηθή δηαδηθαζία κέζσ ηεο νπνίαο ηα άηνκα καζαίλνπλ πψο λα θάλνπλ ηε δνπιεηά ηνπο δηεθπεξαηψλνληαο εξγαζίεο θαη αιιειεπηδξψληαο κε άιινπο πνπ θάλνπλ παξφκνηεο εξγαζίεο (Lesser & Prusak, 1999). Χο «θνηλφηεηεο πξαθηηθήο» (Community of Practice) νξίδνληαη νκάδεο αηφκσλ πνπ κνηξάδνληαη έλαλ πξνβιεκαηηζκφ ή ην πάζνο γηα ην έξγν πνπ θάλνπλ θαη αιιειεπηδξνχλ κε ηξφπν ψζηε λα κάζνπλ λα ην θάλνπλ θαιχηεξα (Wenger, 1998). Οη θνηλφηεηεο πξαθηηθήο ππάξρνπλ απφ ηφηε πνπ νη άλζξσπνη άξρηζαλ λα καζαίλνπλ θαη λα εξγάδνληαη καδί. Μηα θνηλφηεηα πξαθηηθήο δελ πεξηιακβάλεη κφλν ηελ ηερληθή γλψζε ή ηε δεμηφηεηα πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ πξαγκαηνπνίεζε ελφο έξγνπ, αιιά θαη έλα πιήζνο ζρέζεσλ πνπ αλαπηχζζνληαη κε ην ρξφλν (Lave & Wenger, 1991). Η δεκηνπξγία κηαο θνηλφηεηαο πξαθηηθήο δνκείηαη θπξίσο γχξσ απφ απζεληηθά πξνβιήκαηα πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα κέιε ηεο θνηλφηεηαο ζηελ πξάμε. ειίδα 16 απφ 142

17 Οη θνηλφηεηεο κάζεζεο θαη πξαθηηθήο απνηεινχληαη απφ άηνκα πνπ κνηξάδνληαη θνηλέο αμίεο θαη ηδαληθά θαη επεξεάδνπλ ην έλα ην άιιν ζηε καζεζηαθή ηνπο δηαδηθαζία (Kowch & Schwier, 1997). Η γλψζε παξνπζηάδεηαη ζπλδεκέλε κε ηηο πξαγκαηηθέο εθαξκνγέο πνπ έρεη, γηαηί κφλνλ ηφηε κπνξεί λα αμηνπνηεζεί απφ ηα κέιε ηεο θνηλφηεηαο. Σα κέιε εκπιέθνληαη ζε θνηλέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζπδεηήζεηο, βνεζά ην έλα ην άιιν, αληαιιάζζνπλ πιεξνθνξίεο θαη νηθνδνκνχλ ζρέζεηο πνπ επηηξέπνπλ ζε απηά λα καζαίλνπλ ην έλα απφ ην άιιν (Wenger, 1998). Οη θνηλφηεηεο κάζεζεο πξνυπήξραλ θαηά πνιχ ηεο δηθηπαθήο ηερλνινγίαο. Όζν φκσο ε ηερλνινγία δηαδίδεηαη θαη ρξεζηκνπνηείηε νινέλα θαη πεξηζζφηεξν, ηφζν απμάλεηαη ε δεκηνπξγία θνηλνηήησλ κάζεζεο (Garber, 2004), ε ρξήζε ησλ νπνίσλ εηζαγάγεη λέεο δπλαηφηεηεο γηα δηδαζθαιία, κάζεζε θαη ζπλεξγαζία (Harasim, 1990). Χο Γηαδηθηπαθέο θνηλφηεηεο νξίδνληαη νη θνηλσληθέο δνκέο πνπ αλαδχνληαη απφ ην Γηαδίθηπν φηαλ αξθεηνί άλζξσπνη παίξλνπλ κέξνο ζε ζπδεηήζεηο γηα αξθεηφ θαηξφ, κε επαξθέο ζπλαίζζεκα ψζηε λα ζρεκαηίδνπλ δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο ζην Γηαδίθηπν (Rheingold, 1993). Μέζα απφ αιιειεπηδξάζεηο ησλ κειψλ θαη ηε δηαπξαγκάηεπζε ηεο πιεξνθνξίαο, θαη ηε ζπλεξγαζία ηα κέιε επεθηείλνπλ ηελ εκπεηξίαο ηνπ απφ ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ θνηλφηεηα θαη ζπρλά κεηαπεδνχλ απφ ηελ πεξηθέξεηα ηεο θνηλφηεηαο πξνο ην θέληξν (Lave & Wenger, 1991) ηεο, κνηξάδνληαο θαιέο πξαθηηθέο πνπ είδαλ φηη απέδσζαλ θαη ηνπο βνήζεζαλ ζην έξγν ηνπο. Η ζπκκεηνρή ζε θνηλφηεηεο κάζεζεο θαη πξαθηηθήο νδεγεί φρη κφλν ζηελ ηξνπνπνίεζε ησλ απφςεσλ φισλ ησλ κειψλ, αιιά θαη ζηελ πηνζέηεζε λέσλ ξφισλ απφ ηα κέιε ηεο θνηλφηεηαο κάζεζεο. Η επηινγή ηεο ηερλνινγίαο πνπ ππνζηεξίδεη κηα δηθηπαθή θνηλφηεηα είλαη ζεκαληηθή θαη ζρεηίδεηαη άκεζα κε ην είδνο ησλ αιιειεπηδξάζεσλ πνπ επηζπκνχλ ηα κέιε ηεο θνηλφηεηα λα εληζρπζνχλ θαη ηελ εμαζθάιηζε ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο θαη ηεο επαλαρξεζηκνπνίεζεο ησλ πφξσλ θαη ησλ εξγαιείσλ (Σζηάηζνο & Πξνδξνκή, 2008). ειίδα 17 απφ 142

18 2.3 Αλνηρηή εθπαίδεπζε Σν δηαδίθηπν θαη ν παγθφζκηνο ηζηφο, είλαη έλα απφ ηα εληππσζηαθά παξαδείγκαηα ηερλνινγίαο πνπ αλαπηχρζεθαλ κε αλνηθηά πξφηππα θαη θαλφλεο νη νπνίνη δηαζθαιίδνπλ ηζφηεηα επθαηξηψλ ζηελ πιεξνθφξεζε θαη ηε γλψζε γηα φινπο ηνπο αλζξψπνπο παληνχ ζηνλ θφζκν. Ο φξνο «Αλνηθηνί Δθπαηδεπηηθνί Πφξνη» (Open Education Resources, OER), πξνηάζεθε θαη ρξεζηκνπνηήζεθε ζχκθσλα κε ηε Wikipedia γηα πξψηε θνξά ην 2002 ζε κία εθδήισζε ηεο UNESCO γηα ηηο επηπηψζεηο ησλ Αλνηθηψλ Τιηθψλ Μαζεκάησλ (Open Courseware) γηα ηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο. Απφ ηφηε, πνιιέο πξσηνβνπιίεο αληίζηνηρεο κε ηε θηινζνθία ηνπ Διεχζεξνπ Αλνηθηνχ Λνγηζκηθνχ Αλνηθηνχ Κψδηθα (ΔΛΑΚ) άξρηζαλ λα εκθαλίδνληαη ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ζηελ εθπαίδεπζε αλνίγνληαο ζπδεηψληαο θαη παξέρνληαο επθαηξίεο γηα αλνηθηή (open) θαη δσξεάλ (free) εθπαίδεπζε. Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ε «Γήισζε ηνπ Cape Town» (The Cape Town Open Education Declaration, ηελ νπνία ζπλππνγξάθνπλ ρηιηάδεο εξεπλεηέο, εθπαηδεπηηθνί θαη άιινη πνιίηεο απφ φιν ηνλ θφζκν, ππνζηεξίδνληαο ηελ αξρέο θαη ηδαληθά φπσο: «θάζε άηνκν ζηνλ πιαλήηε κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε θαη λα ζπλεηζθέξεη ζην άζξνηζκα φισλ ησλ αλζξσπίλσλ γλψζεσλ». Όινη πξέπεη λα έρνπλ ηελ ειεπζεξία λα ρξεζηκνπνηνχλ, πξνζαξκφδνπλ, βειηηψλνπλ θαη αλαδηαλέκνπλ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πφξνπο ρσξίο πεξηνξηζκνχο. Δθπαηδεπηηθνί (φπσο ζηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα (φπσο ηα ocw.mit.edu/, openlearn.open.ac.uk/) θαη δηεζλείο νξγαληζκνί (φπσο νη. ζε φιν ηνλ θφζκν αλαπηχζζνπλ κηα ηεξάζηηα δεμακελή εθπαηδεπηηθψλ πφξσλ θαη νινθιεξσκέλσλ καζεκάησλ ζην δηαδίθηπν, αλνηρηή θαη ειεχζεξε λα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα φινπο θαη απφ φινπο. Οη εθπαηδεπηηθνί φκσο πνπ απιά έρνπλ πξφζβαζε ζε αλνηθηνχο εθπαηδεπηηθνχο πφξνπο δελ δηαζέηνπλ αλαγθαζηηθά ηα ειίδα 18 απφ 142

19 ραξαθηεξηζηηθά κηαο δηθηπαθήο θνηλφηεηαο (Oren et al., 2000), νχηε κπνξνχκε λα ππνζέζνπκε φηη κηα θνηλφηεηα κάζεζεο ζα αλαπηπρζεί απφ κφλε ηεο κέζα απφ έλα δηθηπαθφ πεξηβάιινλ κάζεζεο (Schwier, 2002). Ιδηαίηεξα απφ ην 2005, κε ηελ θπθινθνξία ησλ αδεηψλ Creative Commons ( γηα ηελ ειεχζεξε, παξνπζίαζε, δηαλνκή, αλαπαξαγσγή, ηξνπνπνίεζε, κε-εκπνξηθή ρξήζε ηδίσλ ή παξάγσγσλ έξγσλ, ζεκεηψλεηαη ζεκαληηθή αχμεζε ζηελ παξαγσγή θαη δηάζεζε OER θαη έρεη αλνίμεη κηα κεγάιε δηεζλή ζπδήηεζε γηα ηνλ ηξφπν εθαξκνγήο θαη αμηνπνίεζεο ηνπο ζηελ πξάμε. 2.4 Ση είλαη κάζεζε; Χο κάζεζε ζεσξείηαη ε δηαδηθαζία πνπ ππφ-βνεζάεη ηνπο νξγαληζκνχο λα ηξνπνπνηήζνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ηνπο κέζα ζε ζρεηηθά ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα θαη κε κφληκν ηξφπν, ψζηε ε ίδηα ε ηξνπνπνίεζε λα κε ρξεηαζηεί λα επαλαιεθζεί ζε θάζε λέα αλάινγε πεξίπησζε (Gagne, 2003). Η κάζεζε σο κία κφληκε αιιαγή ζηε ζπκπεξηθνξά ηνπ αηφκνπ πνπ πξνέξρεηαη ηφζν απφ ηελ εκπεηξία φζν θαη απφ ηελ πξάμε, αλαγλσξίδεηαη ζρεδφλ απφ φιεο ηηο ζεσξίεο κάζεζεο. Πνιινί ζεσξεηηθνί, σζηφζν, απνθεχγνπλ έλαλ νξηζκφ, αιιά αλαθέξνπλ ηα ζεκεία πνπ ιίγν πνιχ ζπλζέηνπλ ηελ έλλνηα ηεο κάζεζεο, κε ζπνπδαηφηεξα ηα εμήο: 1. Καλείο δελ κπνξεί λα ακθηζβεηήζεη ην γεγνλφο φηη θαη ηα δψα καζαίλνπλ. Όκσο, ε κάζεζε ζεσξείηαη αλζξψπηλν ραξαθηεξηζηηθφ θαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ πξαγκάησζε ηεο αλζξψπηλεο θχζεο ηνπ. ν άλζξσπνο «γίλεηαη» άλζξσπνο κε ηε κάζεζε. ειίδα 19 απφ 142

20 2. Η δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο δελ είλαη άκεζα παξαηεξήζηκε αιιά δηαπηζηψλνπκε ηελ επελέξγεηα ηεο κέζα απφ ην απνηέιεζκα θαη ηελ κεηαβνιή ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ αηφκνπ (Καςάιεο, 1989). 3. Η κάζεζε δηεπθνιχλεηαη θάησ απφ νξηζκέλεο ζπλζήθεο, φπσο ηελ ελίζρπζε ηεο επηζπκεηήο ζπκπεξηθνξάο, ηελ δεκηνπξγία θαηάιιειεο νξγαλσκέλεο πξνβιεκαηηθήο θαηάζηαζεο, ηελ αλαηξνθνδφηεζε θαη άιια παξφκνηα ζηνηρεία. 4. Η κάζεζε επεξεάδεηαη απφ νξηζκέλνπο παξάγνληεο νη νπνίνη αθνξνχλ ηφζν ην ππνθείκελν (αλάγθεο, ελδηαθέξνληα, ζπλαηζζήκαηα, δηαζέζεηο, θίλεηξα) φζν θαη ηελ θαηάζηαζε (εξεζίζκαηα, πεξηβάιινλ, ζπλζήθεο επίιπζεο πξνβιήκαηνο, πξνυπάξρνπζεο ηδέεο). Σν απνηέιεζκα ηεο κάζεζεο ην νπνίν πξνθαιεί νξηζκέλε αληίδξαζε (ηθαλνπνίεζε, απνγνήηεπζε) επεξεάδεη ηελ επαλάιεςή ηεο. 5. Οη λεπξνθπζηνινγηθνί κεραληζκνί ησλ αηφκσλ δηαδξακαηίδνπλ επίζεο, ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο (Φινπξήο, 2003). 2.5 Ση είλαη ειεθηξνληθή κάζεζε ; Γηάθνξνη νξηζκνί αιιά θαη φξνη έρνπλ θαηά θαηξνχο πξνηαζεί: e-learning, digital learning, distance learning είλαη παξφκνηνη φξνη πνπ φινη ηνπο αλαθέξνληαη ζε κηα πξνζπάζεηα γηα κνληέξλα εθπαίδεπζε πνπ απνζθνπεί θπξίσο ζην λα εθκεηαιιεπζεί ηελ βαζηζκέλε ζην Web ηερλνινγία. Έηζη ε e-learning ζα κπνξνχζε λα νξηζηεί σο ε βαζηζκέλε ζηελ ηερλνινγία κάζεζε ζηελ νπνία ηα πιηθά ηεο κάζεζεο κεηαθέξνληαη ειεθηξνληθά ζε απνκαθξπζκέλνπο καζεηέο κέζσ ελφο δηθηχνπ ππνινγηζηψλ. Έλαο άιινο ζρεηηθφο νξηζκφο αλαθέξεη ηελ e-learning ζαλ ηελ βαζηζκέλε ζηελ ηερλνινγία εθπαίδεπζε πνπ ζπκπεξηιακβάλεη ηελ εθπαίδεπζε πνπ βαζίδεηαη ζην Web θαη ηελ εθπαίδεπζε πνπ παίξλνπκε κε ηελ βνήζεηα ησλ ππνινγηζηψλ. ειίδα 20 απφ 142

21 Ηιεθηξνληθή κάζεζε είλαη ε ρξήζε ηεο ειεθηξνληθήο ηερλνινγίαο γηα ηε δηαλνκή, ηελ ππνζηήξημε θαη ηελ ελίζρπζε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο (Παπαδάθεο & Φξαγθνχιεο, 2005). χκθσλα κε ηελ ηζηνζειίδα ηεο e-learn space νη θαηεγνξίεο ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο (e-learning) είλαη επηά: 1. Πξνγξάκκαηα πνπδψλ (Courses). 2. Αλεπίζεκε Μάζεζε (Informal Learning). 3. Μεηθηή Μάζεζε (Blended Learning). 4. Κνηλφηεηεο (Communities). 5. Γηαρείξηζε Γλψζεο (Knowledge Management). 6. Γηθηπαθή Μάζεζε (Networked Learning). 7. Μάζεζε κέζσ ηεο εξγαζίαο (Work-based Learning). 2.6 Βαζηθά ζηνηρεία ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο Η πλεξγαηηθή Μάζεζε (Collaborative Learning CL) αλαθέξεηαη ζε εθείλεο ηηο εθπαηδεπηηθέο κεζφδνπο, ζηηο νπνίεο δεπγάξηα ή κηθξέο νκάδεο εθπαηδεπφκελσλ ιεηηνπξγνχλ καδί γηα λα νινθιεξψζνπλ έλαλ θνηλφ ζηφρν. Ο ζηφρνο απηήο ηεο ζπλεξγαζίαο είλαη λα κεγηζηνπνηήζνπλ ηηο πξνζσπηθέο ηνπο γλψζεηο κέζσ ηεο αιιειεπίδξαζεο κε ηα άιια κέιε ηεο νκάδαο πνπ πξνζπαζνχλ γηα ην θνηλφ φθεινο. Παξφιν φηη ηα ηειεπηαία ρξφληα δίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηε ρξήζε απηήο ηεο κεζφδνπ, ε πλεξγαηηθή Μάζεζε δελ είλαη θάηη ην θαηλνχξγην ζηελ εθπαίδεπζε, αθνχ ζχκθσλα κε ηνλ Slavin (1995), ηα ζεκέιηα ηεο βξίζθνληαη πίζσ ζηηο αξρέο ηνπ 17νπ αηψλα. ειίδα 21 απφ 142

22 Πην ζπγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ηνλ Dillenbourg (1999), κε ηνλ φξν πλεξγαηηθή Μάζεζε ελλννχκε κηα εθπαηδεπηηθή θαηάζηαζε θαηά ηελ νπνία «δχν ή πεξηζζφηεξνη» άλζξσπνη «καζαίλνπλ θάηη» ή πξνζπαζνχλ λα κάζνπλ θάηη «ζπιινγηθά». Οη Johnson, Johnson & Holubec (1990) νξίδνπλ ηε πλεξγαηηθή Μάζεζε σο ηελ νξγάλσζε ηεο ηάμεο ζε κηθξέο νκάδεο κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγηθή ζπλεξγαζία ησλ εθπαηδεπνκέλσλ γηα κεγηζηνπνίεζε ηεο δηθήο ηνπο κάζεζεο, θαζψο θαη ηεο κάζεζεο ησλ άιισλ κειψλ ηεο νκάδαο. Σα κέιε ηεο νκάδαο, κέζσ ησλ ζπλεξγαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ηνπο αλαηίζεληαη απφ ηνλ εθπαηδεπηή, επηδηψθνπλ απνηειέζκαηα ηα νπνία είλαη επσθειή ηφζν ζε αηνκηθφ φζν θαη ζε νκαδηθφ επίπεδν. Έηζη, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλεξγαζίαο, παχεη λα ππάξρεη αληαγσληζηηθφηεηα κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο, αθνχ φινη έρνπλ έλαλ θνηλφ ζηφρν, πνπ γηα λα επηηεπρζεί νθείινπλ λα ζπλεξγαζηνχλ αξκνληθά (ελδερφκελε απνηπρία επεξεάδεη φιε ηελ νκάδα), (Παπαθσλζηαληίλνπ, 2007). Δίλαη ζαθέο φηη βαζηθφ ζπζηαηηθφ ηεο πλεξγαηηθήο Μάζεζεο είλαη ε νκάδα. Χο νκάδα, νξίδεηαη έλα νξγαλσκέλν ππνζχλνιν κε δχν ή πεξηζζφηεξα κέιε, πνπ ζπλδένληαη κε θνηλά ελδηαθέξνληα, βξίζθνληαη ζε άκεζε επηθνηλσλία, αλαπηχζζνπλ ζηελέο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο, έρνπλ θνηλή ζπλείδεζε, αλαγλσξίδνπλ νξηζκέλνπο δεζκεπηηθνχο θαλφλεο ζπκπεξηθνξάο θαη επηδηψθνπλ κε πξνζπκία θνηλνχο ζηφρνπο (Καλάθεο, 1987). Μία νκάδα, γηα λα είλαη απνηειεζκαηηθή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πλεξγαηηθήο Μάζεζεο, πξέπεη λα απνηειείηαη απφ δχν σο έμη άηνκα. Απηφ βέβαηα δελ ζεκαίλεη φηη θηηάρλνληαο κία ηέηνηα νκάδα έρνπκε απηφκαηα θαη ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Γηα λα επηηεπρζεί απνηειεζκαηηθή ζπλεξγαζία ζα πξέπεη λα ιακβάλνπλ ρψξα θάπνηα βαζηθά ζηνηρεία ηεο πλεξγαηηθήο Μάζεζεο, ηα νπνία ζχκθσλα κε ηνπο Johnson, Johnson and Holubec (1990), είλαη: Κνηλόο ζηόρνο: γηα λα ππάξρεη ζπλεξγαηηθή πξνζπάζεηα πξέπεη λα ππάξρεη ν θνηλφο καζεζηαθφο ζηφρνο, ην νκαδηθφ απνηέιεζκα. Αιιειεπίδξαζε πξόζσπν κε πξόζσπν: δελ κπνξεί λα λνεζεί ζπλεξγαζία, αλ δελ ππάξρεη κηα ζπλερήο αιιειεπίδξαζε ησλ κειψλ ηεο νκάδαο. Η ειίδα 22 απφ 142

23 αιιειεπίδξαζε εθδειψλεηαη σο ακνηβαία βνήζεηα, ακνηβαίνο επεξεαζκφο, ελίζρπζε θαη ελζάξξπλζε, πξνζθνξά γλψζεσλ θαη πιεξνθνξηψλ, αληαιιαγή πιηθνχ θαη αλαηξνθνδφηεζε θ.ά. Αιιειεμάξηεζε: ε έλλνηα ηεο αιιειεμάξηεζεο είλαη ην θιεηδί ηεο επηηπρίαο ηεο πλεξγαηηθήο Μάζεζεο. Αιιειεμάξηεζε ππάξρεη φηαλ ε νκάδα γηα λα επηηχρεη ην έξγν ηεο ρξεηάδεηαη θαη εμαζθαιίδεη ηε ζπκβνιή ηνπ θάζε κέινπο ηεο. Αιιά θαη αληίζηξνθα, θάζε κέινο ηεο νκάδαο επηηπγράλεη ην ζηφρν ηνπ κφλν αλ θαη ηα ππφινηπα κέιε ηεο νκάδαο επηηχρνπλ ηνπο δηθνχο ηνπο ζηφρνπο. Κνηλσληθέο δεμηόηεηεο: νη εθπαηδεπφκελνη πνπ δελ θαηέρνπλ βαζηθέο θνηλσληθέο δεμηφηεηεο δπζθνιεχνληαη λα επηηχρνπλ πςειήο πνηφηεηαο ζπλεξγαζία. Γη απηφ ζα πξέπεη λα δηδάζθνληαη ζε απηνχο νη απαξαίηεηεο δεμηφηεηεο, φπσο ε έθθξαζε δηαθσλίαο, ε απνδνρή ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο θαη ε άζθεζε εγεηηθνχ ξφινπ, πξηλ λα εληαρζνχλ ζηελ νκάδα. Πξνζσπηθή επζύλε: ν κεγαιχηεξνο θίλδπλνο γηα λα απνηχρεη ε πλεξγαηηθή Μάζεζε είλαη φηαλ αθεζεί έλα κέινο λα θπξηαξρήζεη ζηελ νκάδα θαη λα επηβάιιεη ηελ άπνςή ηνπ ή λα ππνβάιιεη ηηο ιχζεηο θαη ηηο απαληήζεηο. ηελ πεξίπησζε απηή ηα άιια κέιε φρη κφλν δελ σθεινχληαη αιιά ζπλήζσο αδξαλνπνηνχληαη θαη νπηζζνδξνκνχλ. Ιδηαίηεξε κέξηκλα ρξεηάδεηαη ψζηε θάζε κέινο λα θαζίζηαηαη πξνζσπηθά ππεχζπλν γηα ηελ επηηπρία ηεο νκάδαο. Απηφ επηηπγράλεηαη αλ εμαζθαιηζηεί ε ζεηηθή αιιειεμάξηεζε πνπ αλαθέξζεθε πην πάλσ. 2.7 Μαζεζηαθά αληηθείκελα (Learning Object) Η αλάπηπμε «θαινχ» θαη απνηειεζκαηηθνχ εηδηθά ζρεδηαζκέλνπ γηα ηελ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ είλαη κηα ηδηαίηεξα, επίπνλε θαη ρξνλνβφξα δηαδηθαζία πνπ απαηηεί ζεκαληηθνχο πφξνπο. Όπσο ήδε έρνπκε αλαθέξεη ζηηο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπο, ην πιηθφ δελ πεξηιακβάλεη κφλν ηελ ειίδα 23 απφ 142

24 παξνπζίαζε ηνπ πεξηερνκέλνπ αιιά θαη δξαζηεξηφηεηεο γηα ελεξγεηηθή κάζεζε θαη απηφ-αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ θφζηνπο, πξνηππνπνίεζεο κνληεινπνίεζεο ηεο αλάπηπμεο - δηαρείξηζεο καζεζηαθνχ πιηθνχ θαη ηελ παξνρήο εθπαηδεπηηθψλ ππεξεζηψλ απνθιεηζηηθά ή/θαη κέζσ δηαδηθηχνπ έρνπλ πξνηαζεί θαη ρξεζηκνπνηνχληαη αιιεινζπκπιεξνχκελεο δχν βαζηθέο πξνζεγγίζεηο: α) ηα καζεζηαθά αληηθείκελα (learning objects) κε έκθαζε ζην καζεζηαθφ πεξηερφκελν, β) ν ζρεδηαζκφο κάζεζεο (learning design) κε έκθαζε ζηηο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο. Σα Μαζεζηαθά Αληηθείκελα (Learning Objects) απνηεινχλ δηαθξηηά ηκήκαηα εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κφλα ηνπο ή δπλακηθά ζπλαζξνηδφκελα γηα κάζεζε. Καηά θαηξνχο έρνπλ δνζεί δηάθνξνη νξηζκνί γηα ηα καζεζηαθά αληηθείκελα φπνπ νξίδνληαη σο νληφηεηεο ςεθηαθέο ή κε (ADL, ΙΔΔΔ) νη νπνίεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα εθπαίδεπζε, αιιά πιένλ ζήκεξα αλαθεξφκαζηε ζε απηφλνκνπο θαη αλεμάξηεηνπο ςεθηαθνχο καζεζηαθνχο πφξνπο (Willey 2002, Polsani 2004) πνπ κπνξνχλ έρνπλ απφ ηε δεκηνπξγία ηνπο σο ζηφρν ηελ επαλαρξεζηκνπνίεζε ηνπο ζε δηαθνξεηηθά εθπαηδεπηηθά πιαίζηα γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο κάζεζεο. Σν Sharable Content Object Reference Model (SCORM) είλαη απνηέιεζκα ηεο δνπιεηάο ηνπ δηθηχνπ ADL (Advanced Distributed Learning Network) [ θαη απνηειεί ην πην γλσζηφ ελνπνηεκέλν ζχλνιν θεληξηθψλ Πξνδηαγξαθψλ-πξφηππν ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο γηα πεξηερφκελν, ηερλνινγίεο θαη ππεξεζίεο. Ο ξφινο ηνπ SCORM ζε έλα LMS, είλαη λα παξέρεη πιεξνθνξίεο ψζηε αλάινγα κε ην πξνθίι ηνπ κεκνλσκέλνπ εθπαηδεπφκελνπ λα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα παξάδνζεο ηνπ αληίζηνηρνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζηελ ειίδα 24 απφ 142

25 πξνθαζνξηζκέλε ζεηξά ή /θαη επηινγήο κνξθήο αλάινγα κε ην καζεζηαθφ ηνπ ζηπι. Σα κεηαδεδνκέλα είλαη δνκεκέλεο πιεξνθνξίεο πνπ πεξηγξάθνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ελφο καζεζηαθνχ αληηθεηκέλνπ. Έλαο απφ ηνπο θχξηνπο ιφγνπο ρξήζεο ησλ κεηαδεδνκέλσλ είλαη φηη νδεγνχλ ζηε δφκεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζε νκάδεο πνπ έρνπλ λφεκα, κέζα απφ έλα θνηλφ ελλνηνινγηθφ ζρήκα. Γηα ην ζθνπφ απηφ έρνπλ αλαπηπρζεί θαη ρξεζηκνπνηνχληαη πξφηππα κε πην δηαδεδνκέλν ην LOM Learning Object Metadata ( έηζη ψζηε λα δηεπθνιχλνπλ ηελ αλαδήηεζε, ηελ αμηνιφγεζε θαη ηε ρξήζε καζεζηαθψλ αληηθεηκέλσλ, απφ καζεηεπφκελνπο, εθπαηδεπηηθνχο αθφκε θαη απηνκαηνπνηεκέλεο ινγηζκηθέο δηεξγαζίεο. Σα καζεζηαθά αληηθείκελα νξγαλψλνληαη ζε απνζήθεο (repository) κεηαδεδνκέλσλ ή/θαη πεξηερνκέλνπ. Οη επηθξίζεηο πνπ γίλνληαη ζηελ πξνζέγγηζε ησλ καζεζηαθψλ αληηθεηκέλσλ, είλαη φηη δίλεηαη πεξηζζφηεξε έκθαζε ζην πεξηερφκελν θαη ηε δηαλνκή ηνπ παξά ζην ηη θάλνπλ νη καζεηεπφκελνη. Όκσο αλ θαη ην θαιφ θαη θαιά δνκεκέλν πεξηερφκελν είλαη αλαληίξξεηα ζεκαληηθφ ζηε δεκηνπξγία πνηνηηθψλ καζεκάησλ, αθφκε πνην ζεκαληηθέο είλαη νη καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη νη δπλακηθέο αιιειεπηδξάζεηο πνπ εκθαλίδνληαη κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ (καζεηεπφκελνη θαη εθπαηδεπηηθνί) αιιά θαη ηνπ (θαηά έλα κεγάιν κέξνο πιένλ ειεθηξνληθνχ) καζεζηαθνχ πεξηβάιινληνο. Σα ππάξρνληα LMS εδξάδνληαη ζην «κνληέιν ελφο εθπαηδεπφκελνπ» πνπ αιιειεπηδξά κφλν κε ηα αληηθείκελα (ή κε αθνινπζίεο αληηθεηκέλσλ) θαη ε εθπαίδεπζε βαζίδεηαη θχξηα ζηελ παξάδνζε πεξηερνκέλνπ θαη ηελ αμηνιφγεζε (Koper & Tattersall, 2005). ην κνληέιν απηφ, ππάξρεη αδπλακία επαξθνχο αλαηξνθνδφηεζεο, ππνζηήξημεο ζπλεξγαηηθψλ θαη βησκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ απνηεινχλ ζεκέιην ηεο εθπαίδεπζεο ελειίθσλ θαη ησλ ζχγρξνλσλ καζεζηαθψλ ζεσξηψλ. ειίδα 25 απφ 142

26 2.8 ρεδηαζκόο κάζεζεο (Learning Design) Ο «ρεδηαζκφο Μάζεζεο» (Learning Design, LD) ζχκθσλα κε πξνδηαγξαθέο ηεο δηεζλνχο θνηλνπξαμίαο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ δηδαθηηθψλ πξνηχπσλ Instructional Management Standards (IMS) ην IMS-Learning Design, είλαη έλα πξφηππν, κέζα απφ ην νπνίν πεξηγξάθνληαη νη καζεζηαθνί ζηφρνη, νη δξαζηεξηφηεηεο, ε αλάζεζή ηνπο ζηνπο ξφινπο, θαη ε ξνή ηεο δνπιεηάο ελφο αηφκνπ ζην πιαίζην κηα εθπαηδεπηηθήο νκάδαο, παξέρνληαο κηα αλαπαξάζηαζε, αλεμάξηεηε πιαηθφξκαο, πνπ επηηξέπεη ηε δηαλνκή θαη επαλαρξεζηκνπνίεζε απηψλ ησλ ζρεδίσλ. Οη πξνδηαγξαθέο παξέρνπλ νδεγίεο γηα θσδηθνπνίεζε ζε ςεθηαθή κνξθή, κεηαθνξά θαη «παίμηκν» «ζρεδίσλ κάζεζεο». χκθσλα κε ηνπο δεκηνπξγνχο απηήο ηεο «κεηαγιψζζαο», ν ζρεδηαζκφο κάζεζεο αμηψλεη ζπγθεθξηκέλε παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε αιιά είλαη αλεμάξηεηνο απφ απηή. Ο ζρεδηαζκφο κάζεζεο σο γεληθφηεξε ηδέα κπνξεί λα ζπλνςηζζεί ζην φηη δξψληεο - άλζξσπνη, παξάγνληεο (actors) παίξλνπλ ξφινπο (πνηνο θάλεη ηη), αηνκηθά ή ζε νκάδεο, ιακβάλνπλ κέξνο ζε καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο (learning activities) ρξεζηκνπνηψληαο έλα πεξηβάιινλ κε πεγέο (sources) θαη ππεξεζίεο (services) πξνζαξκνζκέλν θαηά ην δπλαηφ ζηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο θαη ην πξνθίι ηνπ καζεηεπφκελνπ θαη ηεο νκάδαο καζεηεπνκέλσλ (personalized learning and group learning). Ο ζρεδηαζκφο κάζεζεο (learning design) είλαη κηα λέα πξνζέγγηζε γηα ηελ εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία πνπ επηθεληξψλεηαη ζηελ αλάπηπμε «ςεθηαθψλ ζρεδίσλ καζεκάησλ» κε δηακνίξαζε θαη εθπφλεζε αθνινπζηψλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ (Dalziel, 2008). Αλαπηχρζεθε σο απάληεζε ζηα πξνβιήκαηα θαη ηηο αδπλακίεο ησλ κνληέισλ πνπ ζηεξίδνληαη ζην πεξηερφκελν θαη ηε δηεπθφιπλζε ηνπ κεκνλσκέλνπ εθπαηδεπφκελνπ, δίλνληαο έκθαζε φρη κφλν ζηηο αηνκηθέο αιιά θαη ζηηο ζπλεξγαηηθέο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηελ ππνζηήξημε εθπαηδεπηηθψλ νκάδσλ (Kraan, 2002 Laurillard, 2002). Πεξηγξάθεη ηε δηαδηθαζία νξηζκνχ κηαο ζεηξάο δξαζηεξηνηήησλ (Conole and Weller, 2008) πνπ ζπζηήλνληαη ειίδα 26 απφ 142

27 λα αθνινπζεζνχλ απφ έλα εθπαηδεπηηθφ θαη ηνπο καζεηέο ηνπ θαηά ηεο δηδαζθαιία θαη κειέηε ελφο ζέκαηνο γηα ηελ επίηεπμε ησλ δηδαθηηθψλ θαη καζεζηαθψλ ζηφρσλ. Η ζεσξία ηνπ ζρεδηαζκνχ κάζεζεο βαζίδεηαη ζηε γεληθή ηδέα φηη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθπαίδεπζήο ηνπο, νη άλζξσπνη ζην πιαίζην ελφο καζεζηαθνχ πεξηβάιινληνο επηηεινχλ δξαζηεξηφηεηεο πνπ πεξηιακβάλνπλ εθπαηδεπηηθνχο πφξνπο (Sloep, 2002) νη νπνίεο κπνξνχλ λα αλαπαξηζηψληαη θαη λα αλαπαξάγνληαη ςεθηαθά. Γηα ηελ πξνηππνπνίεζε ησλ ζρεδηαζκψλ κάζεζεο έρνπλ αλαπηπρζεί θαη ρξεζηκνπνηνχληαη δηεζλψο πξνδηαγξαθέο κε πην γλσζηή ηελ IMS Learning Design (IMS-LD). Η πξνδηαγξαθή IMS Learning Design (LD) αλαθνηλψζεθε ην 2003 θαη βαζίδεηαη ζηε γιψζζα εθπαηδεπηηθήο κνληεινπνίεζεο (Educational Modelling Language, EML), πνπ αλαπηχρζεθε απφ ην Αλνηθηφ Παλεπηζηήκην ηεο Οιιαλδίαο (Open University of the Netherlands), κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ καζεκάησλ ειεθηξνληθήο εθπαίδεπζεο θαη λα δηαζθαιηζηεί φηη ηα ζρέδηα είλαη δηαιεηηνπξγηθά θαη ρξεζηκνπνηνχλ εξγαιεία θηιηθά πξνο ην ρξήζηε (Koper θαη Tattersall, 2005). ε αληίζεζε κε άιια πξφηππα δηδαζθαιίαο/κάζεζεο ζηα νπνία ε δηδαθηηθή - καζεζηαθή δηαδηθαζία κνληεινπνηείηαη σο κία αθνινπζία εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, o ζρεδηαζκφο κάζεζεο ππνζηεξίδεη έλα κεγάιν εχξνο παηδαγσγηθψλ πξνζεγγίζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζήκεξα θαη ηδηαίηεξα ζε ελήιηθεο εθπαηδεπφκελνπο φπσο νη ελεξγεηηθέο ζπκκεηνρηθέο ηερληθέο, ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε, ε πξνζαξκνζκέλε κάζεζε θαη ε βαζηζκέλε ζε ηθαλφηεηεο κάζεζε (Koper & Burgos, 2005). Σν πξφηππν απηφ ππνζηεξίδεη ηε ρξήζε ελφο επξένο θάζκαηνο παηδαγσγηθψλ κεζφδσλ γηα ηελ ειεθηξνληθή κάζεζε. Δπηηξέπεη ζε νπνηαδήπνηε καζεζηαθή κνλάδα λα πεξηγξάθεη ηε καζεζηαθή πξνζέγγηζε, ηηο δηαδηθαζίεο, ηηο δξαζηεξηφηεηεο, ηηο πεξηγξαθέο, ηνπο πφξνπο πνπ ρξεζηκνπνηεί θαη ην απνηέιεζκα ηεο κάζεζεο πνπ πξφθεηηαη λα παξαδψζεη. Τπνζηεξίδεη επίζεο ηελ εξκελεία θαη ηελ αλαζθφπεζε καζεζηαθψλ κνλάδσλ, θαζψο επίζεο θαη ηε ειίδα 27 απφ 142

28 δηαδηθαζία αλαδήηεζεο παξφκνησλ καζεζηαθψλ κνλάδσλ θαη κνλάδσλ πνπ έρνπλ ηα ίδηα απνηειέζκαηα κάζεζεο. Οη ζεκαληηθφηεξεο πξνζπάζεηεο πξνηππνπνίεζεο ηνπ ζρεδίνπ κάζεζεο είλαη νη εμείο: Η πξνδηαγξαθή IMS Learning Design, φπνπ δεκνζηεχηεθε ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2003 (LD, 2003). Η πξνδηαγξαθή OUNL-EML (Open University of the Netherlands) ηνπ νξγαληζκνχ CEN/ISSS WS-LT (Workshop on LearningTechnologies), φπνπ δεκνζηεχηεθε ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 2000 θαη απνηέιεζε θαη ηελ βάζε γηα ηελ πξνδηαγξαθή IMS Learning Design Σν πξφηππν LOM ηνπ νξγαληζκνχ IEEE LTSC 2.9 Δπίινγνο ην παξαπάλσ θεθάιαην έγηλε αλαθνξά ζην ξφιν πνπ πξέπεη λα έρνπλ νη εθπαηδεπηηθνί θαη πνηέο ελέξγεηεο πξέπεη λα θάλνπλ έηζη ψζηε νη εθπαηδεπφκελνη λα θαηαλνήζνπλ ηα καζεζηαθφ πιηθφ πνπο ηνπο δίλεηε, αιιά θαη πνηά εξγαιεία επηηπγράλεηε απηφ. Απφ ην παξαπάλσ θεθάιαην ζπκπεξαίλνπκε φηη δίλεηε έκθαζε ζηε κάζεζε θαη φρη ζηε δηδαζθαιία ελφο καζήκαηνο. Οη εθπαηδεπηηθνί θαη νη εθπαηδεπφκελνη ζπλεξγάδνληαη κε ζθνπφ ην θαιχηεξν απνηέιεζκα ην νπνίν είλαη ε θαηαλφεζε ηνπ καζήκαηνο απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο. Απηφ επηηπγράλεηε δεκηνπξγψληαο θνηλφηεηεο κάζεζεο θαη πξαθηηθήο είηε δηθηπαθέο, είηε δηαπξνζσπηθέο πξνθεηκέλνπ νη εθπαηδεπηηθνί λα αιιειεπηδξνχλ κε ηνπο εθπαηδεπφκελνπο θαη λα γίλεηε θαηαλνεηή ε κάζεζε ηνπ εθάζηνηε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ. ειίδα 28 απφ 142

29 Οη εθπαηδεπφκελνη ρξεζηκνπνηψληαο πνιιέο θνξέο θάπνηα θαηεγνξία ειεθηξνληθήο κάζεζεο (Πξνγξάκκαηα πνπδψλ «Courses», Αλεπίζεκε Μάζεζε «Informal Learning», Μεηθηή Μάζεζε «Blended Learning», Κνηλφηεηεο «Communities», Γηαρείξηζε Γλψζεο «Knowledge Management», Γηθηπαθή Μάζεζε «Networked Learning», Μάζεζε κέζσ ηεο εξγαζίαο «Work-based Learning»), αληινχλ πιεξνθνξίεο θαη ζεκαληηθή βνήζεηα πξνθεηκέλνπ λα θαηαλνήζνπλ ην πιηθφ πνπ ηνπο δίλεηε απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Δπίζεο ζπκπεξαίλεηε φηη απαξαίηεην ζπζηαηηθφ απνηειεί ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε έηζη ψζηε εθπαηδεπηηθνί θαη εθπαηδεπφκελνη λα θαηαθέξνπλ ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα πνπ είλαη ε ζσζηή κεηάδνζε αιιά θαη θαηαλφεζε ηνπ καζήκαηνο. Δπίζεο καο δίλεηε ην ζπκπέξαζκα φηη νη εθπαηδεπηηθνί είλαη ππνρξεσκέλνη λα ζρεδηάζνπλ θαη λα δεκηνπξγήζνπλ ν θαηάιιειν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ. Απηφ ην πεηπραίλνπλ ρξεζηκνπνηψληαο ηα θαηάιιεια καζεζηαθά αληηθείκελα ηα νπνία ζα εζηηάζνπλ ζην καζεζηαθφ πεξηερφκελν θαη θαηά επέθηαζε ζα πξέπεη θάλνπλ έλα ζρεδηαζκφ κάζεζεο δίλνληαο έκθαζε ζηηο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα πξέπεη λα εθηειέζνπλ νη εθπαηδεπφκελνη. ην επφκελν θεθάιαην ζα αλαθεξζνχκε ζην πξφηππν IMS-LEARNING DESIGN, έλα πξφηππν πνπ ρξεζηκνπνηείηε ζην ζρεδηαζκφ κάζεζεο ελφο εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ πνπ εηνηκάδεηε φπσο είδακε ζε απηφ ην θεθάιαην απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. ειίδα 29 απφ 142

30 Κεθάιαην 3 Πξόηππν IMS-LEARNING DESIGN 3.1 Δηζαγσγή ηφρνο ηνπ θεθαιαίνπ είλαη ε παξνπζίαζε ηεο έλλνηαο ηεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο (learning design) θαη ηεο πξνδηαγξαθήο IMS Learning Design (IMS-LD) πνπ ηελ κνληεινπνηεί θαζψο θαη ηα δηαζέζηκα ηερλνινγηθά εξγαιεία πνπ ππνζηεξίδνπλ ηηο δηαδηθαζίεο δεκηνπξγίαο, δηαρείξηζεο θαη εθηέιεζεο ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ελψ ε πξνδηαγξαθή IMS-LD παξέρεη έλα ιεπηνκεξή πιαίζην γηα ηελ πινπνίεζε ηεο έλλνηαο ηεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο, είλαη κφλν κηα απφ ηηο πνιιέο πηζαλέο ιχζεηο, αθνχ ππάξρνπλ θαη δηαθνξεηηθνί ηξφπνη γηα ηελ κνληεινπνίεζε ηεο ηδέαο ηεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο ρσξίο ηελ πινπνίεζε ηεο ζε IMS-LD. Όπσο ραξαθηεξηζηηθά πξνηείλεη θαη ν Dalziel (2003), είλαη ρξήζηκν λα γίλνπλ νη αθφινπζεο δηαθξίζεηο κεηαμχ: Σεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο σο επξεία έλλνηα Σεο κνληεινπνίεζεο ηεο έλλνηαο ζχκθσλα κε ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD Σεο πινπνίεζεο θαη ησλ δπν ζηα ηερλνινγηθά εξγαιεία πνπ ζα ππνζηεξίμνπλε ηε δεκηνπξγία θαη δηαρείξηζε ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ δεδνκέλνπ, φηη ππάξρεη κηα δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ηεο γεληθήο έλλνηαο ηεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο θαη ηνπ ηξφπνπ πνπ ε έλλνηα απηή πινπνηείηαη κε ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD. ειίδα 30 απφ 142

31 3.2 Μαζεζηαθό ζρέδην Μαζεζηαθέο δξαζηεξηόηεηεο Δλψ ε κάζεζε είλαη κηα ελεξγή θαη γεκάηε πξνζπάζεηα δηαδηθαζία θαηαζθεπήο ηεο γλψζεο, ηελ νπνία νη άλζξσπνη εθηεινχλ ζρεδφλ θπζηθά, δελ είλαη φινη νη εθπαηδεπφκελνη εμίζνπ ηθαλνί γηα απνηειεζκαηηθή θαη απνδνηηθή κάζεζε απφ κφλνη ηνπο. Μάιηζηα νη πεξηζζφηεξνη, αλ φρη θαη φινη, σθεινχληαη απφ θάπνηα κνξθή θαζνδήγεζεο θαη ππνζηήξημεο, (Britain, 2004). Μηα επηηπρεκέλε κάζεζε πεξηιακβάλεη κηα πνηθηιία απφ ζηξαηεγηθέο θαη ηερληθέο γηα ηελ ελαζρφιεζε, θηλεηνπνίεζε θαη ελεξγνπνίεζε ησλ εθπαηδεπφκελσλ, εθηφο απφ ηελ παξνπζίαζε ελφο θαινζρεδηαζκέλνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, (Hummel et al, 2004). Τπάξρνπλ αξθεηέο παηδαγσγηθέο ηερληθέο πνπ επηθεληξψλνληαη ζηελ παξνρή θαη εθηέιεζε δξαζηεξηνηήησλ απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο, είηε ζε νκάδεο είηε αηνκηθά, νη νπνίεο βνεζάλε ζηελ δεκηνπξγία κηαο βαζχηεξεο, γξεγνξφηεξεο θαη απνηειεζκαηηθφηεξεο κάζεζεο. Οη δξαζηεξηφηεηεο απηέο κπνξνχλ λα είλαη κε ηε κνξθή ζπδεηήζεσλ, πξνζνκνηψζεσλ, απνκηκήζεσλ, επίιπζεο πξνβιεκάησλ, ελαιιαγήο ξφισλ, αηληγκάησλ θαζψο επίζεο θαη εξγαζίεο κεηα-κάζεζεο φπσο νη θαηαζθεπέο γηα ηε βειηίσζε ηεο κλήκεο (mnemonics) θαη νη ράξηεο-κπαινχ (mindmaps), (Dalziel,2003) Γεκηνπξγία καζεζηαθήο ξνήο Έλα δεχηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο επηηπρεκέλεο κάζεζεο δελ είλαη κφλν ε δεκηνπξγία απνηειεζκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ γηα εθηέιεζε απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο, αιιά θαη ν πξνζεθηηθφο πξνγξακκαηηζκφο ηεο ζεηξάο θαη ηεο ειίδα 31 απφ 142

32 δηάξθεηαο ησλ δξαζηεξηνηήησλ απηψλ, θαζψο θαη ε παξνπζίαζε ησλ πφξσλ πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηελ ππνζηήξημε ηνπο. Η νξγάλσζε κπνξεί λα γίλεη είηε κε απιή δηαδνρηθή ζεηξά ησλ δξαζηεξηνηήησλ, είηε λα πεξηιακβάλεη δηαθιαδψζεηο ηεο καζεζηαθήο ξνήο, νη νπνίεο πινπνηνχληαη παξάιιεια. Δπίζεο, έλα καζεζηαθφ ζρέδην κπνξεί λα δνκεζεί θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε λα επηηξέπεη ελαιιαθηηθέο δηαδξνκέο κε βάζε π.ρ. ηα απνηειέζκαηα κηαο αμηνιφγεζεο απφ θάπνην πξνεγνχκελν ζηάδην, (Koper & Manderveld, 2004). Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη απφ ηελ πιεπξά ηνπ θαζεγεηή, ππάξρνπλ δπν βαζηθά πιενλεθηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δηαδηθαζία ηεο δφκεζεο ησλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Σν πξψην είλαη φηη παξέρεηαη ζηνπο θαζεγεηέο έλα πιαίζην ζην νπνίν κπνξνχλ λα απεηθνλίζνπλ δεκηνπξγηθφηεξα θαη κε ιεπηνκέξεηα, ηνλ ηξφπν πνπ ζρεδηάδνπλ θαη δνκνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπο γηα δηαθνξεηηθνχο εθπαηδεπφκελνπο ή κηα νκάδα εθπαηδεπφκελσλ. Σν δεχηεξν είλαη φηη νη ζρεδηάζεηο πνπ απνδεηθλχνπλ ζηελ πξάμε ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπο κπνξνχλ λα δηακνηξαζηνχλ κεηαμχ ησλ θαζεγεηψλ ή λα αξρεηνζεηεζνχλ γηα κειινληηθή ρξήζε (Britain, 2004). ζρεδίαζε Οη απαηηήζεηο κίαο γιώζζαο ζπκβνιηζκνύ γηα ηελ καζεζηαθή Η βαζηθή απαίηεζε γηα ηε δεκηνπξγία κηαο γιψζζαο ζπκβνιηζκνχ, είλαη ε παξνρή ελφο πιαηζίνπ πνπ ρξεζηκνπνηεί θαη ελζσκαηψλεη ήδε ππάξρνπζεο πξνδηαγξαθέο θαη κπνξεί λα αλαπαξαζηήζεη κε ηππνπνηεκέλν ηξφπν ηελ δηαδηθαζία δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο (βαζηζκέλε ζε δηαθνξεηηθά παηδαγσγηθά κνληέια αθφκα θαη ζηα πην πξνεγκέλα) κέζα ζε κηα κνλάδα κάζεζεο, (Koper & Olivier, 2004). ειίδα 32 απφ 142

33 πλνςίδνληαο, ν Koper (2005), αλαθέξεη φηη κηα γιψζζα ζπκβνιηζκνχ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ βαζηθψλ αμφλσλ ηεο ζεσξίαο ηεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο, πξέπεη λα πεξηιακβάλεη απαξαίηεηα ηηο παξαθάησ ζρεδηαζηηθέο απαηηήζεηο: 1. Πιεξφηεηα: Ο ζπκβνιηζκφο πξέπεη λα είλαη εθηελήο θαη αλαιπηηθφο. Πξέπεη λα πεξηγξάθεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο δηδαζθαιίαο-κάζεζεο ζε ιεπηνκέξεηα θαη λα πεξηιακβάλεη αλαθνξέο ζηα ςεθηαθά θαη κε-ςεθηαθά καζεζηαθά αληηθείκελα θαη ππεξεζίεο πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ εθηέιεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ. Απηφ ζεκαίλεη ηελ πεξηγξαθή: α) ηνπ ηξφπν ελζσκάησζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ γηα ηνπο ξφινπο ησλ εθπαηδεπφκελσλ θαη ησλ θαζεγεηψλ, β) ηνπ ηξφπνπ ελζσκάησζεο ησλ πφξσλ (αληηθείκελα θαη ππεξεζίεο) πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε κάζεζε, γ) ηνπ ηξφπνπ ππνζηήξημεο ησλ αηνκηθψλ θαη πνιιαπιψλ κνληέισλ κάζεζεο ησλ ρξεζηψλ θαη δ) ηνπ ηξφπνπ ππνζηήξημεο ηφζν ηνπ κηθηνχ ηξφπνπ κάζεζεο (blended learning) φζν θαη θαζαξά δηαδηθηπαθνχ ηξφπνπ κάζεζεο (online learning). 2. Παηδαγσγηθή Δθθξαζηηθφηεηα: Ο ζπκβνιηζκφο πξέπεη λα είλαη αξθεηά επέιηθηνο ψζηε λα πεξηγξάθεη καζεζηαθά ζρέδηα πνπ βαζίδνληαη ζε φισλ ησλ εηδψλ ηηο ζεσξίεο, δειαδή πξέπεη λα απνθεχγεη λα πξνθαηαιακβάλεη ηα ζρέδηα ππέξ ζπγθεθξηκέλσλ παηδαγσγηθψλ πξνζεγγίζεσλ. 3. Πξνζσπνπνίεζε: Ο ζπκβνιηζκφο πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα πεξηγξάθεη ζπλζήθεο κέζα ζην ίδην ην καζεζηαθφ ζρέδην πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ πξνζαξκνγή ηνπ ηειεπηαίνπ ζε ζπγθεθξηκέλα άηνκα ή πεξηζηάζεηο. 4. Δπαλαρξεζηκνπνίεζε: Ο ζπκβνιηζκφο πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεί ηελ αλαγλψξηζε, απνκφλσζε, αθαίξεζε θαη αληαιιαγή ρξήζηκσλ κεξψλ ελφο καζεζηαθνχ ζρεδίνπ (π.ρ. πξφηππα), ψζηε λα σζήζεη ηελ επαλαρξεζηκνπνίεζε ηνπο θαη ζε άιια πιαίζηα. 5. πκβαηφηεηα: Ο ζπκβνιηζκφο πξέπεη λα είλαη ηππνπνηεκέλνο θαη ζχκθσλνο κε άιια πξφηππα, φπσο π.ρ. ηεο IMS ( θαη IEEE LTSC ( ειίδα 33 απφ 142

34 6. Πξνηππνπνίεζε: Ο ζπκβνιηζκφο πξέπεη λα παξέρεη κία επίζεκε γιψζζα γηα καζεζηαθά ζρέδηα πνπ λα επηηξέπεη ηελ απηφκαηε επεμεξγαζία ηνπο. 7. Αλαπαξαγσγηκφηεηα: Η πξνδηαγξαθή πξέπεη λα επηηξέπεη ζην καζεζηαθφ ζρέδην λα είλαη αθεξεκέλν κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα είλαη δπλαηή ε εθηέιεζή ηνπ κε δηαθνξεηηθά πξφζσπα θαη ξπζκίζεηο. Οη παξαπάλσ απαηηήζεηο, νδήγεζαλ ζηε δεκηνπξγία ηεο γιψζζαο ζπκβνιηζκνχ Educational Modeling Language (EML, 2000) απφ ην Αλνηθηφ Παλεπηζηήκην ηεο Οιιαλδίαο. Δμέιημε ηεο EML απνηειεί ε πξνδηαγξαθή IMS Learning Design, ή πην απιά IMS-LD (IMS LD, 2003) Η παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε κάζεζεο κε επίιπζε πξνβιήκαηνο(problem Solving) ην παξαδνζηαθφ πξφηππν δηδαζθαιίαο φηαλ αλαθεξφκαζηε ζε πξνβιήκαηα, ζπλήζσο ελλννχκε ηα ζηεξεφηππα πξνβιήκαηα πνπ ππάξρνπλ ζηα δηδαθηηθά βηβιία ζην ηέινο θάζε δηδαθηηθήο ελφηεηαο. πλήζσο νη δάζθαινη, αθνχ έρνπλ δηδάμεη ηηο απαηηνχκελεο γηα ηε ιχζε ηνπ γλψζεηο, θαινχλ ηνπο καζεηέο λα ιχζνπλ θάπνην απφ ηα πξνβιήκαηα ηνπ βηβιίνπ ή θάπνην πνπ νη ίδηνη θαηαζθεχαζαλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ ηα πξνβιήκαηα ιεηηνπξγνχλ ζαλ έλα κέζν γηα ηελ εθαξκνγή θαη ηελ εκπέδσζε ηεο χιεο πνπ κφιηο έρνπλ δηδαρζεί. Ο Freudenthal (1983) ραξαθηεξίδεη ηε ζπγθεθξηκέλε ιεηηνπξγία ησλ πξνβιεκάησλ ηζηνξηθά αβάζηκε θαη ηελ νλνκάδεη αληηδηδαθηηθή αληηζηξνθή. Η ηζηνξηθή κειέηε ηεο εμέιημεο ησλ καζεκαηηθψλ δείρλεη φηη ε ιχζε πξαθηηθψλ πξνβιεκάησλ ηεο θαζεκεξηλήο δσήο απεηέιεζε ηε βάζε απφ ηελ νπνία μεθίλεζε ε αλάπηπμή ηνπο. ειίδα 34 απφ 142

35 Καηά ηνλ J.Dewey, ε βάζε θάζε κάζεζεο είλαη ε δξάζε, ε πξάμε. Με ηελ αξρή απηή, ην ζρνιείν κεηαβάιιεηαη ζε εξγαζηήξην, ζην νπνίν ν καζεηήο κε απηελεξγφ δξάζε αθνινπζεί ηελ πνξεία ηνπ επηζηήκνλα εξεπλεηή θαη πξνρσξάεη ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο κάζεζεο πάλσ ζηελ αθφινπζε πνξεία : 1ε θάζε: Πξνζδηνξηζκόο ηνπ πξνβιήκαηνο 1. Θέζε ηνπ πξνβιήκαηνο Σίζεηαη ην πξφβιεκα ζε ζρέζε πάληνηε κε ηελ εκπεηξία ηνπ καζεηή. Σν ζηάδην απηφ απνηειεί ην θιεηδί ηεο επηηπρίαο. Σν πξφβιεκα πξέπεη λα ηίζεηαη απφ ην καζεηή ή πξέπεη ν ίδηνο ν καζεηήο λα ην αλαγλσξίδεη σο πξφβιεκα θαη λα κε πεγάδεη απηφ απφ ην δάζθαιν ή λα ππαγνξεχεηαη απφ ην βηβιίν. Δίλαη δχζθνιν λα δηαηππσζεί κε ζαθήλεηα έλα πξφβιεκα ην νπνίν επηδέρεηαη δηεξεχλεζε θαη επίιπζε. πλήζσο νη καζεηέο κέλνπλ ζηα ζπκπηψκαηα θαη φρη ζηηο αηηίεο ησλ πξνβιεκάησλ. Οη καζεηέο αλαιακβάλνπλ, νκαδηθά ηε δηεξεχλεζε ελφο ζέκαηνο (αηνκηθά κφλν αλ δελ είλαη εθηθηφ). Σν ζέκα απηφ ζπληζηάηαη λα είλαη θάηη ζπγθεθξηκέλν θαη ζην νπνίν λα κπνξεί θάπνηνο λα αληαπνθξηζεί κέζα ζηα ρξνληθά πιαίζηα πνπ ηνπ παξέρνληαη, π.ρ. ε ξχπαλζε ησλ λεξψλ ή ε εμαθάληζε ησλ εηδψλ γεληθά, ζεσξνχληαη σο ρανηηθά ζέκαηα κε ηα νπνία νη καζεηέο δελ είλαη εχθνιν λα θαηαιήμνπλ ζε ζπγθεθξηκέλα πνξίζκαηα. Έηζη θαιχηεξα είλαη ν εθπαηδεπηηθφο λα πξνηείλεη έλαλ θαηάινγν πην ζπγθεθξηκέλσλ ζεκάησλ. 2ε θάζε: Αλάιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο 2. Παξαηήξεζε ησλ φξσλ ηνπ πξνβιήκαηνο ( δεχηεξν ζηάδην) Δδψ εκθαλίδνληαη ηα εκπφδηα θαη νη δπζρέξεηεο ηνπ πξνβιήκαηνο νη νπνίεο γηα λα αληηκεησπηζζνχλ ζα πξέπεη λα κειεηεζνχλ θαη λα θαηαλνεζνχλ. Η αλάιπζε ελφο πξνβιήκαηνο κπνξεί λα ζηξέθεηαη γχξσ απφ ηα παξαθάησ εξσηήκαηα: Πνηεο ειίδα 35 απφ 142

36 είλαη νη αηηίεο ηνπ; Πνηεο νκάδεο εκπιέθνληαη; Πνηεο αμίεο ππνθηλνχλ ηνπο εκπιεθφκελνπο; Πνηεο είλαη νη ζπλέπεηεο ηνπ πξνβιήκαηνο απηνχ; 3ε θάζε: Γηεξεύλεζε θαη αμηνιόγεζε ιύζεσλ 3. Γηαηχπσζε ππνζέζεσλ γηα ηε ιχζε ηνπ πξνβιήκαηνο( ηξίην ζηάδην) ηε θάζε απηή γίλεηαη ηφζν κηα ζεψξεζε ησλ δεδνκέλσλ δπζθνιηψλ φζν θαη κηα δηαηχπσζε ππνζέζεσλ πνπ νδεγνχλ ζηε ιχζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Μαζεηέο θαη δάζθαινη εθκεηαιιεχνληαη ηε ζρεηηθή εκπεηξία πνπ δηαζέηνπλ. Άιισζηε ε θεληξηθή ηδέα ζηε θηινζνθία ηεο αγσγήο είλαη ε εκπεηξία ε νπνία δελ είλαη πνηέ νξηζηηθή θαη ν άλζξσπνο είλαη ππνρξεσκέλνο ζε ζπλερή αλνηθνδφκεζε θαη αλαζχλζεζή ηεο. Δξσηήκαηα ηα νπνία κπνξνχλ λα καο νδεγήζνπλ ζε πηζαλέο ιχζεηο είλαη ηα παξαθάησ: Πνηνο κπνξεί λα θάλεη θάηη: Η πνιηηεία; Άιινη θνηλσληθνί θνξείο; Οη εκπιεθφκελεο νκάδεο; Οη πνιίηεο; Σν ζρνιείν; Δζχ πξνζσπηθά; Ση κπνξεί λα γίλεη (λνκνζεζία, ρξεκαηνδφηεζε, θνηλσληθφ δηάινγν, ζπληνληζκφ ελεξγεηψλ, ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ, αιιαγή πξαθηηθψλ θ.ά.); Θα ζπκβάιιεη ζηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ε δξάζε απηή 4ε θάζε: ρεδηαζκόο θαη πινπνίεζε δξάζεο 4. Μεηά ηε δηαηχπσζε ησλ ππνζέζεσλ ζα γίλεη ν έιεγρφο ηνπο. Δδψ είλαη απαξαίηεηε ε θξίζε ηνπ καζεηή, κε ηελ νπνία ζα γίλεη ε κειέηε ηεο ππφζεζεο θαη ε ζπιινγή ησλ πνξηζκάησλ. ηε θάζε απηή πεξηιακβάλνληαη δξαζηεξηφηεηεο δηάρπζεο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ελεκέξσζεο ησλ νκάδσλ ηνπ πιεζπζκνχ νη νπνίεο εκπιέθνληαη ζην ππφ δηεξεχλεζε πξφβιεκα, θαζψο θαη ηνπο αξκφδηνπο θνηλσληθνχο θαη θξαηηθνχο θνξείο θαη άιιεο ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο νη νπνίεο απνθαζίδνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηεμαγσγήο ηεο έξεπλαο. ειίδα 36 απφ 142

37 5ε θάζε: Αμηνιόγεζε ηεο όιεο δηαδηθαζίαο 5. Αμηνπνίεζε θαη εθαξκνγή ησλ ιχζεσλ ηνπ πξνβιήκαηνο ζε άιια πξνβιήκαηα( πέκπην ζηάδην ) Αθνχ νη καζεηέο επηιέμνπλ ηε πην θαηάιιειε ππφζεζε, θηάλνπλ ζηε ιχζε ηνπ πξνβιήκαηνο, ην νπνίν ζπλίζηαηαη ζηε δνθηκή θαη ζηελ εθαξκνγή ηεο ιχζεο θαη ζε άιια πξνβιήκαηα. Έηζη δνθηκάδεηαη ην θχξνο ηεο ιχζεο αιιά αμηνπνηείηαη θαη ε ιχζε. Οη πξνηεηλφκελεο απφ ηνπο καζεηέο ιχζεηο πξέπεη λα αμηνινγεζνχλ θαηά πφζν είλαη φρη κφλν επηζπκεηέο, αιιά θαη εθαξκφζηκεο. Αζθαιψο φπσο ζε θάζε ζρέδην εξγαζίαο ζα γίλεη ε αμηνιφγεζε ηεο φιεο δηαδηθαζίαο κε βάζε θαηάιιεια θξηηήξηα πνπ ζα επηιεγνχλ. Με ηελ επίιπζε πξνβιήκαηνο: Γεκηνπξγνχληαη θίλεηξα κάζεζεο γηα ηνπο καζεηέο θαη ηηο καζήηξηεο. Δληζρχνληαη θαη παγηψλνληαη νη ήδε απνθηεκέλεο γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο. Δηζάγνληαη λέεο έλλνηεο θαη ηερληθέο. Αλαδεηθλχεηαη ε ρξεζηκφηεηα ηεο ηαηηζηηθήο ζε πξαγκαηηθέοθαηαζηάζεηο, θαζψο θαη ζε άιιεο επηζηεκνληθέο πεξηνρέο. Δληζρχεηαη ε νκαδν-ζπλεξγαηηθή θαη δηεξεπλεηηθή δηδαζθαιία. Η κέζνδνο επίιπζεο πξνβιήκαηνο είλαη πηζαλφ λα επηθέξεη ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα φηαλ νη καζεηέο: Δπηιέγνπλ ην πξφβιεκα, ην νπνίν είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλν κε ηε δσή ηνπο. Δξγάδνληαη ζε πεξηβάιινλ επλντθφ γηα ηε κάζεζε Γηεξεπλνχλ νη ίδηνη ηηο πηπρέο ηνπ πξνβιήκαηνο. Δξγάδνληαη νκαδηθά θαη ζπλεξγάδνληαη κεηαμχ ηνπο θαη κε άιινπο ζπληειεζηέο ηνπ πξνγξάκκαηνο (ζρνιείν, θνηλσληθνί θνξείο, εηδηθνί). Έρνπλ ηελ επθαηξία λα εκπιαθνχλ ζε πνηθίιεο δηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο. ειίδα 37 απφ 142

38 Έρνπλ ελεκεξσζεί φηη ηα πξνβιήκαηα είλαη ζχλζεηα, φηη δελ ππάξρνπλ ηδαληθέο ιχζεηο. Δπίζεο έρνπλ ελεκεξσζεί γηα ηελ πεξίπησζε φηη κέζα απφ ηελ δηεξεχλεζή ηνπο κπνξεί λα κελ θαηαιήμνπλ ζε θάπνηα ιχζε. Δκπιέθνληαη άκεζα ζηε δηαδηθαζία επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη θαιιηεξγείηαη ε ππεπζπλφηεηα θαη ε ζπκκεηνρή ηνπο γηα ηελ πξνψζεζε ιχζεσλ. Θα πξέπεη δειαδή λα δεκηνπξγήζνπκε έλα θχιιν εξγαζίαο γηα ηελ αλάιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ην νπνίν ζα πεξηιακβάλεη: Πνην είλαη ην πξφβιεκα; (Γηαηππψζηε ην κε ζπληνκία θαη ζαθήλεηα) Πνηα είλαη ηα αίηηά ηνπ; Πνηεο επηπηψζεηο έρεη; Πνηεο είλαη νη δπλαηέο ιχζεηο; Αμηνιφγεζε ησλ ιχζεσλ κε βάζε ηα θξηηήξηα; Πφζν εθηθηή είλαη; Πφζν καθξνπξφζεζκα είλαη ηα απνηειέζκαηά ηεο; Πφζνη σθεινχληαη απφ απηή; Ιεξάξρεζε ησλ πξνηάζεσλ Σα πξνβιήκαηα δελ παξνπζηάδνληαη αλεμάξηεηα αιιά νη δηάθνξεο έλλνηεο ηνπο εκπιέθνληαη θαη δηαδέρνληαη ε κία ηελ άιιε ζχκθσλα κε ηελ ινγηθή ηνπ πξνγξάκκαηνο πξνβιήκαηα πξέπεη λα απνζθνπνχλ ζηε ζηαζεξνπνίεζε θαη εθαξκνγή ησλ γλψζεσλ ησλ καζεηψλ κέζα απφ ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο εκπεηξίεο ηνπο θαη ηνλ θνηλσληθφ ηνπο πεξίγπξν. Η επίιπζε πξνβιεκάησλ επηηξέπεη ζηνπο καζεηέο λα βηψλνπλ αλνηρηέο θαηαζηάζεηο έξεπλαο θαη έρνπλ ηε δπλαηφηεηα κηαο δηαζεκαηηθήο πξνζέγγηζεο ηεο γλψζεο. Βέβαηα νη πξνηεηλφκελεο θαηαζηάζεηο πξνβιεκαηηζκνχ πξέπεη λα είλαη ειθπζηηθέο θαη λα πξνθαινχλ ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ. Οη καζεηέο πξέπεη λα είλαη ηθαλνί λα ζπλεξγάδνληαη ζε νκάδεο γηα ηε ιχζε ελφο πξνβιήκαηνο θαη ηελ θαηαζθεπή άιισλ πξνβιεκάησλ. ειίδα 38 απφ 142

39 Γεληθά γηα ηελ εηζαγσγή δξαζηεξηνηήησλ πνπ δεκηνπξγνχλ αλνηρηέο ή θιεηζηέο θαηαζηάζεηο πξνβιεκαηηζκνχ παξαθηλνχλ ηνπο καζεηέο λα βηψζνπλ θαη, απφ ινγηθή αλαγθαηφηεηα, λα θαηαζθεπάζνπλ ηε λέα γλψζε. Πνιινί εξεπλεηέο ( Chervany Collier, Feinberg θαη Johnson 1977, Stroup, 1984) πνπ αζρνινχληαη κε ηε δηδαθηηθή ηεο ηαηηζηηθήο έρνπλ επηθεληξψζεη ην ελδηαθέξνλ ζηε δηαδηθαζία επίιπζεο ζηαηηζηηθψλ πξνβιεκάησλ. Οη Kempthorne,1980, Carfield,1981 έρνπλ ηνλίζεη ηελ αλάγθε δηδαζθαιίαο ηεο ηαηηζηηθήο κε ζηξαηεγηθέο ηεο κεζφδνπ ιχζεο πξνβιήκαηνο ( problem solving) ρξεζηκνπνηψληαο πξαγκαηηθά δεδνκέλα. Με ηελ θαηάιιειε εθπαίδεπζε νη καζεηέο κπνξνχλ λα βειηηψζνπλ ηελ ηθαλφηεηα επίιπζεο πξνβιεκάησλ θαη λα γίλνπλ ηθαλνί λα ζθέθηνληαη κε καζεκαηηθφ ηξφπν ( Scoenfield 1983). Οη Garfield θαη Ahlgren ( 1988) πξνηείλνπλ λα γίλνπλ αλάινγεο έξεπλεο ζηε δηδαθηηθή ηεο ηαηηζηηθήο θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ ηθαλφηεηα ησλ καζεηψλ λα ζθέπηνληαη ηαηηζηηθά. 3.3 Η πξνδηαγξαθή IMS-LEARNING DESIGN (IMS-LD) Δηζαγσγή Όπσο αλαθέξζεθε ε πξνδηαγξαθή IMS-LD είλαη εμέιημε ηεο EML θαη απνηειεί ηε βαζηθφηεξε γιψζζα ζπκβνιηζκνχ κέρξη ζηηγκήο γηα ηελ πεξηγξαθή ησλ καζεζηαθψλ ζρεδηάζεσλ. Η πην ζεκαληηθή δηαθνξά κεηαμχ ηεο EML θαη ηεο IMS- LD είλαη φηη ελψ ε EML πξννξηδφηαλ γηα λα κνληεινπνηήζεη φιεο ηηο καζεζηαθέο αιιειεπηδξάζεηο, ε IMS-LD ζρεδηάζηεθε λα δνπιεχεη ζε ζπλδπαζκφ θαη κε ηηο άιιεο πξνδηαγξαθέο ηνπ νξγαληζκνχ IMS, φπσο ηα Metadata, Content Packaging θηι. θαη επνκέλσο δελ πξνζπαζεί λα ζπκπεξηιάβεη φιεο ηηο πηπρέο ηεο ειίδα 39 απφ 142

40 εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Γηα παξάδεηγκα ην θνκκάηη ηεο αμηνιφγεζεο ην ρεηξίδεηαη ε πξνδηαγξαθή IMS-QTI, (IMS,2003) θαη φρη ε πξνδηαγξαθή IMS-LD, (Burgos & Griffiths, 2005). ηφρνο ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD είλαη ε δεκηνπξγία ελφο κνληέινπ ην νπνίν ζα πεξηγξάθεη ηε δνκή ησλ εξγαζηψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, ηελ αληηζηνίρεζε ηνπο κε ξφινπο θαη ηνλ θαζνξηζκφ ηεο καζεζηαθήο ξνήο κηαο κνλάδαο κάζεζεο, σο έλα «Μαζεζηαθφ ρέδην», (Learning Design LD). Δπίζεο, ζηνρεχεη ζηελ παξνρή ελφο ζπκβνιηζκνχ, αλεμάξηεηνπ απφ νπνηαδήπνηε πιαηθφξκα, γηα ηελ δηακνίξαζε θαη επαλαρξεζηκνπνίεζε απηψλ ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ (Koper & Olivier 2004). Η IMS-LD κπνξεί λα πεξηγξάςεη κηα κεγάιε πνηθηιία παηδαγσγηθψλ κνληέισλ ή πξνζεγγίζεσλ κάζεζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηεο νκαδηθήο εξγαζίαο θαη ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο. Γελ νξίδεη θάπνηα ζπγθεθξηκέλα παηδαγσγηθά κνληέια, αιιά παξέρεη κηα πςεινχ επηπέδνπ γιψζζα ή «κεηα-γιψζζα», πνπ κπνξεί λα πεξηγξάςεη πνιιά δηαθνξεηηθά κνληέια, (Westera et al, 2005). πγθεθξηκέλα, ε γιψζζα πεξηγξάθεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη άλζξσπνη εθηεινχλ δξαζηεξηφηεηεο ρξεζηκνπνηψληαο πφξνπο (πιηθφ ή ππεξεζίεο) θαη πσο ηα ηξία απηά πξάγκαηα δνκνχληαη ζε κηα καζεζηαθή ξνή, ε νπνία είλαη μερσξηζηή απφ ην καζεζηαθφ πιηθφ θαη ηηο ππεξεζίεο. Δπνκέλσο, ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ κπνξεί λα επαλαρξεζηκνπνηεζεί θαη ζε δηαθνξεηηθά ζελάξηα, ηα νπνία κπνξνχλ θαη απηά κε ηε ζεηξά ηνπο λα επαλαρξεζηκνπνηεζνχλ, (Koper and Burgos, 2005). Η πξνδηαγξαθή IMS-LD βαζίδεηαη ζηε γιψζζα XML (Extensible Markup Language) θαη επνκέλσο, κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη δηαιεηηνπξγηθά εθπαηδεπηηθά καζεζηαθά ζρέδηα, ηα νπνία κπνξνχλ λα αλαπαξαρζνχλ απφ νπνηαδήπνηε ειίδα 40 απφ 142

41 εθαξκνγή ζπκβαηή κε XML (IMS LD, 2003). Η εθαξκνγή απηή εξκελεχεη ηνπο XML ζπκβνιηζκνχο ελφο καζεζηαθνχ ζρεδίνπ θαζψο πξνρσξάεη ε καζεζηαθή δηαδηθαζία, φπσο έλαο θπιινκεηξεηήο δηαδηθηχνπ εξκελεχεη κηα ηζηνζειίδα. Η εθαξκνγή κπνξεί λα είλαη έλα απηφλνκν εξγαιείν ή ηκήκα ελφο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο κάζεζεο, (Burgos & Griffiths, 2005). Τπάξρνπλ ηξία επίπεδα πινπνίεζεο θαη ηαπηφρξνλα ζπκβαηφηεηαο ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD, (επίπεδα A, B & C). Σν επίπεδν Α απνηειεί ηνλ ππξήλα ηεο πξνδηαγξαθήο θαη πεξηέρεη φιν ην απαξαίηεην ιεμηθφ γηα ηελ πεξηγξαθή ησλ δηαθνξεηηθψλ παηδαγσγηθψλ πξνζεγγίζεσλ. Σν επίπεδν Β, πξνζζέηεη ηα ζηνηρεία ησλ Ιδηνηήησλ (Properties) θαη πλζεθψλ (Conditions), ηα νπνία επηηξέπνπλ ζηνπο ζρεδηαζηέο ηελ πξνζσπνπνίεζε θαη ηνλ θαζνξηζκφ πην πεξίπινθσλ ζπλδπαζκψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη αιιειεπηδξάζεσλ. Σν επίπεδν C πξνζζέηεη ην ζηνηρείν ησλ εηδνπνηήζεσλ (notifications) ζην επίπεδν Β, (Van Es & Koper, 2006) Ση είλαη ζρέδην εθκάζεζεο IMS LEARNING DESIGN; Σν ζρέδην εθκάζεζεο IMS είλαη κηα πξνδηαγξαθή πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ηα ζελάξηα εθκάζεζεο. Δπηηξέπεη ηνπο εθπαηδεπφκελνπο ρξήζηεο λα ηα ρξεζηκνπνηνχλ on-line. Μπνξεί λα πεξηγξάςεη κηα επξεία πνηθηιία παηδαγσγηθψλ πξνηχπσλ,ηηο πξνζεγγίζεηο ζηελ εθκάζεζε, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο νκάδαο εξγαζίαο θαη ηεο ζπιινγηθήο εθκάζεζεο. Γελ θαζνξίδεη ηα κεκνλσκέλα παηδαγσγηθά πξφηππα αλη' απηνχ παξέρεη κηα πςεινχ επηπέδνπ γιψζζα, ή έλα κέηα-κνληέιν(meta-model), ε νπνία κπνξεί λα πεξηγξάςεη πνιιά δηαθνξεηηθά πξφηππα. Η γιψζζα πεξηγξάθεη πψο νη άλζξσπνη εθηεινχλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο πφξνπο (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ πιηθψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ), θαη πψο απηά ηα ηξία πξάγκαηα ζπληνλίδνληαη ζε κηα ξνή εθκάζεζεο. ειίδα 41 απφ 142

42 ην ζρέδην εθκάζεζεο IMS Learning Design ε δνκή ηνπ ζελαξίνπ εθκάζεζεο είλαη ρσξηζκέλε απφ ηα πιηθά εθκάζεζεο(learning materials) θαη ηηο ππεξεζίεο. Σα πιηθά κπνξνχλ έπεηηα λα επαλαρξεζηκνπνηεζνχλ κέζα ζηα δηαθνξεηηθά ζελάξηα. Σα ζελάξηα κπνξνχλ επίζεο λα είλαη επαλαρξεζηκνπνηεκέλα θαη λέα πιηθά πξνζηηζέκελα. Σν ζρέδην εθκάζεζεο IMS ζηεξίδεηαη ζε δηάθνξα ζηνηρεία. Απηά πεξηιακβάλνπλ: ξφινη πνπ νη άλζξσπνη εθηεινχλ (πνηφο θάλεη θάλεη ηη), δξαζηεξηφηεηεο (ηη θάλνπλ;) πεξηβάιινληα: ηα νπνία πεξηιακβάλνπλ πεξηπηψζεηο πνπ πξνζθέξνπλ ππεξεζίεο αιιά θαη ρξεζηκνπνηνχλ αληηθείκελα εθκάζεζεο. Σν γεληθφ ζελάξην ή ην ζρέδην πεξηγξάθεηαη κέζα ζην ζηνηρείν κεζφδνπ, πνπ πεξηιακβάλεη ην παηρλίδη, ηελ πξάμε, θαη ηα ζηνηρεία ξφισλ-κεξψλ θαη είλαη αλάινγν κε έλα ζεαηξηθφ παηρλίδη. Έλα ζρέδην εθκάζεζεο κπνξεί λα βαζηζηεί γχξσ απφ ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ εθκάζεζεο απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο κπνξεί επίζεο λα θαζνξίδεη πξνυπνζέζεηο. Σν ζρέδην εθκάζεζεο IMS είλαη βαζηζκέλν ζηελ εθπαηδεπηηθή γιψζζα δηακφξθσζεο (EML) πνπ αλαπηχζζεηαη ζην αλνηθηφ παλεπηζηήκην ησλ Κάησ Υσξψλ - Open University of the Netherlands(OUNL). Σν OUNL δελ ελεκεξψλεη πιένλ ηελ εθπαηδεπηηθή γιψζζα EML αλη' απηνχ ζπκβάιιεη ζηελ ηξέρνπζα αλάπηπμε ηνπ ζρεδίνπ εθκάζεζεο IMS. Σα θπξηφηεξα πξάγκαηα πνπ ζαο επηηξέπεη λα θάλεηε ην ζρέδην εθκάζεζεο IMS είλαη: ειίδα 42 απφ 142

43 Πεξηγξάςηε θαη εθαξκφζηε ηηο δξαζηεξηφηεηεο εθκάζεζεο βαζηζκέλεο ζηηο δηαθνξεηηθέο παηδαγσγηθέο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο νκάδαο εξγαζίαο θαη ηεο ζπλεξγαηηθήο εθκάζεζεο. πληνλίζηε πνιινχο εθπαηδεπφκελνπο θαη ηνπο πνιινχο ξφινπο κέζα ζε έλα πξφηππν πνιχ-εθπαηδεπφκελσλ(multi-learner), ή ελαιιαθηηθά, ππνζηεξίμηε ηηο εληαίεο δξαζηεξηφηεηεο ησλ εθπαηδεπφκελσλ. Τπνζηεξίμηε πνιιά πξφηππα παξάδνζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο αλάκηθηεο εθκάζεζεο. Σν ζρέδην εθκάζεζεο IMS επηηξέπεη επίζεο: Μεηαθνξά ηεο εθκάζεζεο ησλ ζρεδίσλ κεηαμχ ησλ ζπζηεκάησλ. Δπαλαρξεζηκνπνίεζε ηεο εθκάζεζεο ησλ ζρεδίσλ θαη ησλ πιηθψλ. Δπαλαρξεζηκνπνίεζε ησλ κεξψλ ελφο ζρεδίνπ εθκάζεζεο, π.ρ. κεκνλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο ή ξφινη. Γηεζλνπνίεζε, δπλαηφηεηα πξφζβαζεο, ππνβνιή έθζεζεο, θαη αλάιπζε απφδνζεο, κέζσ ηεο ρξήζεο ησλ ηδηνηήησλ ηνπ ζρεδίνπ εθκάζεζεο ηεο IMS γηα ηνπο αλζξψπνπο, ηνπο ξφινπο θαη ηα ζρέδηα εθκάζεζεο Πξνζαξκνζηηθέο ζηξαηεγηθέο e-learning ζηελ IMS Learning Design Τπάξρνπλ πνιινί νξηζκνί ηεο πξνζαξκνγήο ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθήο κάζεζεο. πλήζσο ε έλλνηα επηθεληξψλεηαη ζηνλ καζεηή, αλ θαη ε πξνζαξκνγή βξίζθεη εθαξκνγή θαη ζηνπο θαζεγεηέο θαη είλαη επίζεο ζεκαληηθή. Απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο 80, φπνπ ν ππνινγηζηήο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα λα ειέγρνπλ πιήξσο ηε ξνή ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο, ε βαζηζκέλε θαηάξηηζε ρξεζηκνπνηήζεθε γηα λα ειέγμεη πιήξσο ηε ξνή κηαο δηαδηθαζίαο εθκάζεζεο. Η ειίδα 43 απφ 142

44 έλλνηα ηεο πξνζαξκνζηηθήο θαζνδήγεζεο, ε νπνία παξέρεη πινχζηεο πιεξνθνξίεο θαη κηα δηάγλσζε γηα λα βνεζήζεη ηνλ καζεηεπφκελν λα πάξεη ηηο απνηειεζκαηηθέο απνθάζεηο γηα ηελ εθκάζεζή ηνπ, ππάξρεη κηα επξεία ζπιινγή ησλ πξνζεγγίζεσλ. Απηφ απαξαηηήησο δελ ππνλνεί φηη έλαο ρξήζηεο/έλαο ζπνπδαζηήο πξέπεη λα θξαηήζεη ηνλ πιήξε έιεγρν ηεο θαηάξηηζήο ηνπ, επεηδή απηφ ζα ζήκαηλε φηη: 1) ν ζπνπδαζηήο μέξεη ηη είλαη θαιχηεξν γηα απηφλ θαηά ηε δηάξθεηα ελφο ζελαξίνπ εθκάζεζεο; 2) ν ζπνπδαζηήο γλσξίδεη, μέξεη θαη κπνξεί λα ειέγμεη φιεο ηηο πιεξνθνξίεο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζελαξίνπ εθκάζεζεο; 3) ν ζπνπδαζηήο είλαη ζε ζέζε λα ιάβεη ηε ζσζηή απφθαζε φηαλ ζπιιέγνληαη φιεο απηέο νη πιεξνθνξίεο καδί; Οξίδνπκε πξνζαξκνζηηθή κάζεζε κηα κέζνδν γηα λα δεκηνπξγήζνπκε κηα εκπεηξία κάζεζεο γηα ην καζεηή, αιιά θαη γηα ην δάζθαιν, κε βάζε ηε δηακφξθσζε κηαο ζεηξάο ζηνηρείσλ ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν κε ζηφρν ηελ αχμεζε ηεο απφδνζεο ελφο πξνθαζνξηζκέλνπ θξηηήξηνπ. Σα θξηηήξηα απηά κπνξνχλ λα είλαη εθπαηδεπηηθά, νηθνλνκηθά, βαζηζκέλα ζην ρξφλν, ηθαλνπνίεζεο ησλ ρξεζηψλ ηνπ ζπζηήκαηνο ή νπνηνδήπνηε άιινο εκπιεθφκελνο ζηελ e-learning. ηε ζχγρξνλε ζεσξία κάζεζεο, ππάξρνπλ ηέζζεξηο θχξηεο πξνζεγγίζεηο ζηελ πξνζαξκνζηηθή κάζεζε: 1) Μαθξν-πξνζαξκνζηηθή, επηιέγνληαο ιίγα ζηνηρεία πνπ θαζνξίδνπλ ηηο γεληθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε δηαδηθαζία e-learning, φπσο ε εθκάζεζε ησλ ζηφρσλ ή ηα επίπεδα ιεπηνκέξεηαο ειίδα 44 απφ 142

45 2) Σεο αιιειεπίδξαζε ηθαλφηεηα-επεμεξγαζίαο, πξνηείλνληαο δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο νδεγηψλ ή/θαη ηνπο δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο κέζσλ γηα ηνπο δηαθνξεηηθνχο ζπνπδαζηέο 3) Μηθξν-πξνζαξκνζηηθή,ηελ παξαθνινχζεζε ηεο καζεζηαθήο ζπκπεξηθνξάο ησλ θνηηεηψλ θαηά ηελ εθηέιεζε ζπγθεθξηκέλσλ θαζεθφλησλ θαη ηελ πξνζαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζρεδηαζκνχ ζηε ζπλέρεηα, κε βάζε ηηο πνζνηηθέο πιεξνθνξίεο, 4) Constructivist-collaborative, εζηίαζε ζην πψο ν καζεηήο καζαίλεη πξαγκαηηθά, κνηξάδνληαο γλψζε θαη δξαζηεξηφηεηεο κε άιινπο. Έλα ζχγρξνλν ζχζηεκα βαζίδεηαη ζηελ πξνζαξκνγή ζα πξέπεη λα εμεηάζεη ην ζχλνιν ησλ ηνπο λα παξέρνπλ έλα επξχ θάζκα δπλαηνηήησλ γηα ηελ ειεθηξνληθή εθπαίδεπζε Ο νξγαληζκόο IMS Global Learning Consortium Ο νξγαληζκφο απηφο ηδξχζεθε ζηηο Ηλσκέλεο Πνιηηείεο ην 1997 κε ζπκκεηέρνληεο ηφζν απφ ηνλ αθαδεκατθφ φζν θαη απφ ηνλ επηρεηξεκαηηθφ ρψξν. χληνκα δηεχξπλε ηελ εκβέιεηα δξαζηεξηφηεηάο ηνπ ζε δηεζλέο επίπεδν θαη απηή ηε ζηηγκή πάλσ απφ 200 κέιε ηνπ δηθηχνπ αλάπηπμεο επηζεσξνχλ θαη ρξεζηκνπνηνχλ ηηο πξνδηαγξαθέο πνπ αλαπηχζζεη. Οη πξνδηαγξαθέο απηέο ζηνρεχνπλ ζηελ επίηεπμε δηαιεηηνπξγηζηκφηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηε ζπλδεδεκέλε (online) κάζεζε, εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε. Πνιινί απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηνλ IMS ζπκκεηέρνπλ επίζεο ζε εζληθνχο θνξείο, ηελ IEEE LTSC, ηνλ AICC, θ.α. URL: ειίδα 45 απφ 142

46 ζεαηξηθνύ έξγνπ Η αλαινγία ηνπ Μαζεζηαθνύ ρεδίνπ κε ην ζελάξην ελόο ε ζεσξεηηθφ επίπεδν, ε πξνδηαγξαθή IMS-LD πεξηγξάθεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν έλα καζεζηαθφ ζρέδην αλαπηχζζεηαη ζε αλαινγία κε ην ζελάξην ελφο ζεαηξηθνχ έξγνπ. Όπσο έλα ζεαηξηθφ έξγν κπνξεί λα ζθελνζεηεζεί κε δηαθνξεηηθνχο εζνπνηνχο, ζε δηαθνξεηηθά ζέαηξα κε ελαιιαθηηθνχο ηξφπνπο ππνζηήξημεο θάζε θνξά, έηζη θαη ην καζεζηαθφ ζρέδην κπνξεί λα εθηειεζηεί μαλά κε δηαθνξεηηθνχο καζεηέο θαη θαζεγεηέο, κε ελαιιαθηηθά καζεζηαθά εξγαιεία ή πφξνπο (Jeffery & Currier, 2003 Van Es & Koper, 2006). Σν έξγν παξνπζηάδεηαη ζε κηα ζεηξά απφ πξάμεηο, ζηηο νπνίεο νη ξφινη παίδνληαη απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο, φπσο γηα παξάδεηγκα ν ξφινο ηνπ καζεηή, ηνπ θαζεγεηή, ηνπ ζπκβνχινπ θηι. ε θάζε πξάμε, νη άλζξσπνη πνπ παίδνπλ ηνπο ξφινπο ζπκκεηέρνπλ ζε κηα ζεηξά απφ δξαζηεξηφηεηεο. Γηα ην ξφιν ηνπ καζεηή γηα παξάδεηγκα, ζα κπνξνχζε λα είλαη κηα ζπδήηεζε κε ηνπο ππφινηπνπο ζπκκεηέρνληεο καζεηέο γηα θάπνην θνκκάηη εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ. Μηα δξαζηεξηφηεηα γηα ην ξφιν ηνπ ζπκβνχινπ ζα κπνξνχζε λα είλαη ν ζρνιηαζκφο ησλ ζπκπεξαζκάησλ ηεο ζπδήηεζεο. ε θάζε ξφιν ηεο δξαζηεξηφηεηαο αληηζηνηρνχλ ζπγθεθξηκέλνη καζεζηαθνί ζηφρνη θαη ππεξεζίεο, φπσο γηα παξάδεηγκα ηα εξγαιεία επηθνηλσλίαο θαη ζπλεξγαζίαο. Μηα πξάμε ηειεηψλεη, φηαλ νινθιεξσζνχλ φιεο νη δξαζηεξηφηεηεο ελφο ξφινπ ή ξφισλ. Δλαιιαθηηθά, κπνξεί λα θαζνξηζηεί έλα πην απζηεξφ ρξνλνδηάγξακκα νινθιήξσζεο. Κάζε θνξά πνπ κηα πξάμε ηειεηψλεη, αξρίδεη ε επφκελε, ελψ ην έξγν ηειεηψλεη φηαλ φιεο νη πξάμεηο έρνπλ νινθιεξσζεί. Με ηε ζεηξά ηνπ, ην καζεζηαθφ ζρέδην ηειεηψλεη φηαλ φια ηα έξγα έρνπλ νινθιεξσζεί, (Jeffery & Currier, 2003 Koper, 2006). ειίδα 46 απφ 142

47 Γηα ην ιφγν απηφ, ε πξνδηαγξαθή IMS-LD παξέρεη έλα πιαίζην απφ δνκηθά ζηνηρεία ζε XML πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ επίζεκε πεξηγξαθή ηνπ ζρεδίνπ κηαο νπνηαζδήπνηε δηαδηθαζίαο κάζεζεο. Όπσο αλαθέξζεθε πξνεγνπκέλσο, ε βάζε γηα ηελ πεξηγξαθή απηή είλαη ε κνλάδα κάζεζεο (Unit of Learning - UoL). H εηθφλα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεη ην ελλνηνινγηθφ κνληέιν (conceptual model) ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD, ζην νπνίν δηαθξίλνληαη ηα δνκηθά ζηνηρεία ησλ ηξηψλ (3) επηπέδσλ (A, B & C) ηεο πξνδηαγξαθήο. Δηθόλα 1: ελλνηνινγηθφ κνληέιν (conceptual model) ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD Κάζε ζπκκεηέρνληαο (person) έρεη έλα ξφιν (role) ζηε δηαδηθαζία ηεο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο (ζπλήζσο ξφιν εθπαηδεπφκελνπ - learner ή πξνζσπηθνχ - staff). ε απηφλ ηνλ ξφιν εξγάδεηαη πξνο ηελ επίηεπμε ζπγθεθξηκέλσλ απνηειεζκάησλ, κε ηελ εθηέιεζε καζεζηαθψλ (learning) ή/θαη ππνζηεξηθηηθψλ (supporting) δξαζηεξηνηήησλ (activities) κέζα ζε έλα καζεζηαθφ πεξηβάιινλ (environment). Σν ειίδα 47 απφ 142

48 πεξηβάιινλ απνηειείηαη απφ ηα θαηάιιεια καζεζηαθά αληηθείκελα (learning objects) θαη ππεξεζίεο (services) γηα λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαηά ηε δηάξθεηα εθηέιεζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ. Πνηνο ξφινο εθηειεί πνηεο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζε πνηα ρξνληθή ζηηγκή θαζνξίδεηαη απφ ην ζηνηρείν ηεο κεζφδνπ (method) ή απφ θάπνηα εηδνπνίεζε (notification). Οη θαζεγεηέο θαη ην ππφινηπν βνεζεηηθφ εθπαηδεπηηθφ πξνζσπηθφ, βνεζνχλ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο, παξέρνληαο ηνπο ππνζηήξημε. Η ζρεδίαζε κπνξεί λα είλαη ζηαηηθή (static) ή πξνζαξκνζηηθή (adaptive), ιακβάλνληαο ππφςε θάζε θνξά ηηο ππάξρνπζεο ηθαλφηεηεο, αλάγθεο θαη πεξηζηάζεηο ησλ ζπκκεηερφλησλ, (Jeffery & Currier, 2003, Koper & Olivier, 2004). Πην ζπγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ηνπο (Jeffery & Currier, 2003, Tattersall et al, 2006, Koper, 2006), ε ζρεδίαζε ελφο καζεζηαθνχ ζρεδίνπ, μεθηλά απφ ην ζηνηρείν ηεο κεζφδνπ (method), ην νπνίν έρεη ζρεδηαζηεί ψζηε λα ζπληνλίδεη ηνπο ξφινπο, ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηα αληίζηνηρα πεξηβάιινληα, επηηξέπνληαο ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο λα επηηχρνπλ ζπγθεθξηκέλνπο καζεζηαθνχο ζηφρνπο (learning objectives) ιακβάλνληαο ππφςε νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο (prerequisites). Γηα ηελ πξνδηαγξαθή IMS- LD, ην ζηνηρείν ηεο κεζφδνπ απνηειείηαη απφ έλα ή πεξηζζφηεξα ηαπηφρξνλα εθηειέζηκα έξγα (play), έλα έξγν απνηειείηαη απφ κηα ή πεξηζζφηεξεο δηαδνρηθέο πξάμεηο (acts), κηα πξάμε απνηειείηαη απφ κία ή πεξηζζφηεξεο πξάμεηο ξφισλ (role-parts) θαη θάζε πξάμε ξφισλ ζρεηίδεη αθξηβψο έλα ξφιν κε κηα δξαζηεξηφηεηα (activity) ή δνκή δξαζηεξηνηήησλ (activity structures). Σν ηέινο κηα πξάμεο απνηειεί ζεκείν ζπγρξνληζκνχ ησλ ξφισλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έξγνπ, έηζη ψζηε φινη νη ζπκκεηέρνληεο λα μεθηλνχλ κηα ζεηξά δξαζηεξηνηήησλ ηελ ίδηα ζηηγκή. ειίδα 48 απφ 142

49 IMS-LD Οη ζπληζηώζεο θαη ηα ηξία επίπεδα ηεο πξνδηαγξαθήο Η πξνδηαγξαθή IMS-LD (2003) απνηειείηαη απφ ηξείο βαζηθέο ζπληζηψζεο, ή αιιηψο έγγξαθα. Η πξψηε ζπληζηψζα ηεο πξνδηαγξαθήο είλαη ην «πιεξνθνξηαθφ κνληέιν» (Information Model), ην νπνίν απνηειεί ην βαζηθφηεξν έγγξαθν ηεο πξνδηαγξαθήο. Απηφ ην έγγξαθν θαζνξίδεη αθξηβψο πσο ζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο νη νληφηεηεο ηνπ ελλνηνινγηθνχ κνληέινπ ηεο πξνδηαγξαθήο. Δπηπιένλ, πεξηέρεη κηα πεξηγξαθή κε ηηο αλακελφκελεο ζπκπεξηθνξέο πνπ ζα έρεη ην ζχζηεκα θαηά ηελ εθηέιεζε ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδίνπ. Η δεχηεξε ζπληζηψζα ηεο πξνδηαγξαθήο είλαη ν «νδεγφο πινπνίεζεο θαη θαιψλ πξαθηηθψλ» (Best Practices and Implementation Guide), ν νπνίνο παξνπζηάδεη θάπνηεο πεξηπηψζεηο ρξήζεο θαη (αλακελφκελσλ) θαιψλ πξαθηηθψλ. Σέινο, ε ηξίηε ζπληζηψζα νλνκάδεηαη «IMS Learning Design Information Binding» θαη ζηελ νπζία πξνζδηνξίδεη ηνλ ηξφπν ηεο αλαπαξάζηαζεο («δέζηκν» - binding) ηνπ πιεξνθνξηαθνχ κνληέινπ, σο έλα ζχλνιν απφ ζηνηρεία XML, ηα νπνία παξέρνληαη ζαλ έλα XML Schema θαη είλαη ζρεδηαζκέλα ψζηε λα εηζαρζνχλ ζηελ XML δνκή ελφο παθέηνπ IMS-CP. Σν LD XML Schema κπνξεί λα αλαπαξαζηαζεί ζε δεληξηθή κνξθή. Γηα εμνηθνλφκεζε ρψξνπ, δελ εκθαλίδνληαη φιεο νη πνιχπινθεο δνκέο ησλ ζηνηρείσλ component & conditions. Σν ηειηθφ απνηέιεζκα φισλ ησλ παξαπάλσ ζπληζησζψλ, είλαη φηη νπνηαδήπνηε δηαδηθαζία δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο κπνξεί λα θσδηθνπνηεζεί ζε έλα αξρείν XML, ην νπνίν παξέρεη αλαθνξέο ζηα καζεζηαθά αληηθείκελα θαη ππεξεζίεο πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηελ πινπνίεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ. ειίδα 49 απφ 142

50 ηελ πξάμε, πξνδηαγξαθή IMS-LD δεκηνπξγεί έλα αξρείν.zip, ην νπνίν κπνξεί λα εξκελεπηεί απφ νπνηαδήπνηε εθαξκνγή ζπκβαηή κε ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD, (IMS LD, 2003). Δπίζεο, γίλεηαη πάληα δηάθξηζε κεηαμχ ηνπ παθέηνπ (πνπ απεηθνλίδεη ηελ κνλάδα κάζεζεο ζε επίπεδν θιάζεο) θαη ηνπ «ηξεμίκαηνο» ηνπ παθέηνπ (αξρηθνπνίεζε ηνπ). πλήζσο, θαηά ην ηξέμηκν κηαο κνλάδαο κάζεζεο πξαγκαηνπνηνχληαη θάπνηεο πξνζαξκνγέο θαη ηξνπνπνηήζεηο ζην αξρηθφ παθέην, (Vogten & Verhooren, 2002). Δπίζεο, ε πξνδηαγξαθή IMS-LD ρσξίδεηαη ζε ηξία επίπεδα, ηα επίπεδα A, B θαη C. Σα επίπεδα είλαη απμεηηθά, επνκέλσο ην επίπεδν C εκπεξηέρεη θαη ηηο πξνδηαγξαθέο γηα ηα επίπεδα Α θαη Β. χκθσλα κε ηνπο (Koper & Tattersall, 2005), ν δηαρσξηζκφο ζε ηξία επίπεδα, έγηλε γηα ηνπο αθφινπζνπο ιφγνπο: Γίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο πξνγξακκαηηζηέο λα εθδψζνπλ ζε ζηάδηα ηηο πινπνηήζεηο απηήο ηεο κεγάιεο πξνδηαγξαθήο. Οη ηδηφηεηεο θαη ζπλζήθεο ηνπ επηπέδνπ B ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD επηθαιχπηνπλ ζε γεληθέο γξακκέο ηε ιεηηνπξγία ηεο πξνδηαγξαθήο IMS Simple Sequence (IMS SS, 2003). Δπνκέλσο, αθήλνληαο ηηο ηδηφηεηεο θαη ηηο ζπλζήθεο πξναηξεηηθέο, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα γηα επαλαρξεζηκνπνίεζε ηεο IMS Simple Sequence ζην καζεζηαθφ ζρέδην, (IMS LD, 2003). Οη εηδνπνηήζεηο (επίπεδν C) δηαρσξίζηεθαλ γηα λα επηηξέςνπλ ζηνπο πξνγξακκαηηζηέο, ησλ νπνίσλ ηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο γλψζεο ήηαλ πεξηζζφηεξν πξνζαλαηνιηζκέλα ζην πεξηερφκελν αληί ζηελ επηθνηλσλία, λα επηιέμνπλ αλ ζα πινπνηήζνπλ απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ ή ζα ην πξνζζέζνπλ αξγφηεξα. ειίδα 50 απφ 142

51 Level A Σν επίπεδν Α, απνηειεί ηνλ ππξήλα ηεο πξνδηαγξαθήο IMS Learning Design θαη πεξηιακβάλεη φια ηα βαζηθά ζηνηρεία ηνπ IMS-LD πνπ έρνπλ πεξηγξαθεί κέρξη ζηηγκήο: άηνκα, δξαζηεξηφηεηεο, ξφινπο θαη ην ζπληνληζκφ ηνπο κέζσ ησλ ζηνηρείσλ ηεο κεζφδνπ, ηνπ έξγνπ, ηεο πξάμεο θαη ησλ πξάμεσλ-ξφισλ. Σν επίπεδν Α, απιά παξέρεη ηε δπλαηφηεηα εθηέιεζεο κηαο ζεηξάο ρξνλνπξνγξακκαηηζκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ, ρξεζηκνπνηψληαο καζεζηαθά αληηθείκελα ή/θαη ππεξεζίεο, (IMS LD, 2003). Level Β Σν επίπεδν Β, πξνζζέηεη πεξηζζφηεξν έιεγρν θαη πνιππινθφηεηα κε ηε ρξήζε ηδηνηήησλ (properties) θαη ζπλζεθψλ (conditions). Οη ηδηφηεηεο κπνξνχλ λα είλαη εζσηεξηθέο (local) ή εμσηεξηθέο (global). Υξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ απνζήθεπζε πιεξνθνξηψλ ζρεηηθέο: 1) Με ηνπο ζπκκεηέρνληεο, φπσο πξνηηκήζεηο ηνπο θαη απνηειέζκαηα αμηνινγήζεσλ, 2) Με ηνπο ξφινπο ή 3) Δλφο Μαζεζηαθνχ ρεδίνπ. Οη εζσηεξηθέο ηδηφηεηεο έρνπλ ηζρχ κφλν γηα κηα εθηέιεζε (run) ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδίνπ ελψ νη εμσηεξηθέο δηαηεξνχλ ηελ ηζρχ ηνπο θαη κεηά ηελ εθηέιεζε ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδίνπ θαη είλαη πξνζβάζηκεο θαη απφ δηαθνξεηηθέο εθηειέζεηο ή/θαη δηαθνξεηηθά καζεζηαθά ζρέδηα, (IMS LD, 2003). Η πξνζζήθε ησλ εμσηεξηθψλ ηδηνηήησλ είλαη ζεκαληηθή, αθνχ απηφ ζεκαίλεη φηη νη δξαζηεξηφηεηεο θαη νη δνκέο δξαζηεξηνηήησλ ζα κπνξνχζαλ ελδερνκέλσο λα πξνζαξκνζηνχλ γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο αλάγθεο θαη ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ θάζε εθπαηδεπφκελνπ (Jeffery & Currier, 2003). ειίδα 51 απφ 142

52 Level C Σν επίπεδν C παξέρεη δπλαηφηεηεο εηδνπνηήζεσλ (notifications), νη νπνίεο επηηξέπνπλ ηελ αληαιιαγή κελπκάησλ κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ζπζηεκάησλ θαη επνκέλσο ε καζεζηαθή ξνή κπνξεί λα πξνζαξκνζηεί θαηά ηελ εθηέιεζε, φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ε πξνζαξκνγή βαζηζκέλε ζε γεγνλφηα (event-driven), (π.ρ. ε νινθιήξσζε πξνεγνχκελσλ ζηφρσλ), (IMS LD, 2003) Ση κπνξεί λα πξνζθέξεη έλα ζύζηεκα IMS-LD ζηα παηδαγσγηθά πξόηππα Σν παξαθάησ θείκελν ηεο ελφηεηαο απνηειεί κεηάθξαζε θαη επεμεξγαζία ηεο επηζηεκνληθήο δεκνζίεπζεο ησλ César Olavo de Moura Filho1 θαη Alain Derycke2, κε ηίηιν Pedagogical Patterns and Learning Design: When Two Worlds Cooperate, url: Σα πξφηππα είλαη κηα αλζξψπηλε αλαθάιπςε θαη άξα κπνξνχλ λα θαζνδεγνχλ ηνπο αλζξψπνπο θαη φρη ηηο κεραλέο. Γελ κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ θψδηθα αιιά κε ηελ βνήζεηα ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδίνπ κπνξνχκε λα ηα εθηειέζνπκε άκεζα. Απηφ κπνξεί λα γίλεη αλ ζθεθηνχκε έλα πξφηππν ζαλ κηα template θιάζε ηεο νπνίαο ηα αληηθείκελα είλαη κε ηελ κνξθή ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδίνπ, ε δηαθνξά κε κηα γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ είλαη φηη δελ ππάξρνπλ κεηαγισηηηζηέο γηα λα απηνκαηνπνηήζνπλ ηελ δηαδηθαζία. Ίζσο απηφ είλαη θαιφ απφ ηελ άπνςε φηη ηείλεη λα δηαρσξίζεη ηα ελδηαθέξνληα: νη ζπγγξαθείο ησλ πξνηχπσλ θαηαγξάθνπλ ηηο εκπεηξίεο ηνπο φπσο απηνί λνκίδνπλ θαη απφ ηελ άιινη νη ζρεδηαζηέο καζεζηαθψλ ζρεδίσλ πξέπεη λα εθθξάζνπλ απηέο ηηο ηδέεο ζε κνξθή XML. Έλα άιιν πιενλέθηεκα πνπ κπνξνχκε λα έρνπκε απφ ηελ ρξήζε ησλ πξνηχπσλ ζε έλα ειίδα 52 απφ 142

53 ζχζηεκα IMS-LD είλαη φηη ηα πξφηππα κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ ηελ πεγή ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ ηα νπνία κε ηελ ζεηξά ηνπο ζα απνηειέζνπλ ηελ αξρή ησλ on-line πξνηχπσλ. Δδψ λα αλαθέξνπκε φηη φια ηα παηδαγσγηθά πξφηππα κπνξνχλ λα ππνζηνχλ ηελ κεηάθξαζε ηνπο ζε κηα IMS-LD αλαπαξάζηαζε Ση κπνξνύλ λα πξνζθέξνπλ ηα παηδαγσγηθά πξόηππα ζε έλα ζύζηεκα IMS-LD Σν παξαθάησ θείκελν ηεο ελφηεηαο απνηειεί κεηάθξαζε θαη επεμεξγαζία ηεο επηζηεκνληθήο δεκνζίεπζεο ησλ César Olavo de Moura Filho1 θαη Alain Derycke2, κε ηίηιν Pedagogical Patterns and Learning Design: When Two Worlds Cooperate, url: Γλσξίδνπκε φηη ηα πξφηππα καο πξνηείλνπλ ιχζεηο ζε πξνβιήκαηα νη νπνίεο είλαη ζπλπθαζκέλεο κε ην πεξηερφκελν ζην νπνίν απηά κπνξνχλ λα ζπκβνχλ. Έηζη, ρξεζηκνπνηνχκε ηα παηδαγσγηθά πξφηππα γηα λα ζρεδηάζνπκε ζηξαηεγηθέο γηα ηελ δηεπζέηεζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ πξνβιήκαηνο. Γηα κηα δηάιεμε κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε δηαθνξεηηθά πξφηππα ηα νπνία κπνξνχκε λα ηα ζπλδπάζνπκε. Σα παηδαγσγηθά πξφηππα είλαη θαιά δνκεκέλα θαη κπνξνχλ λα πξνηείλνπλ έλαλ ηξφπν εξγαζίαο πνπ ζα δηεπζεηήζεη πνιιέο απφ ηηο δπζθνιίεο ησλ εθπαηδεπηψλ θαη ησλ εθπαηδεπφκελσλ. Δπνκέλσο ηα παηδαγσγηθά πξφηππα ζηελ ηερλνινγία ηεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο δελ ελεξγνχλ αληαγσληζηηθά αιιά ζπλαγσληζηηθά θαη απνηεινχλ ην πξψην βήκα γηα ηελ δεκηνπξγία ελφο καζεζηαθνχ ζελαξίνπ. Σα παηδαγσγηθά πξφηππα κπνξνχλ λα πινπνηεζνχλ καδί κε άιινπο ηξφπνπο γηα ηελ θαηαζθεπή καζεζηαθψλ ζελαξίσλ. ειίδα 53 απφ 142

54 Σα παηδαγσγηθά πξφηππα απνηεινχλ πνιχ θαιά δνκεκέλεο πξαθηηθέο ζηελ εθπαίδεπζε θαη έηζη κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ καζεζηαθή ζρεδίαζε γηα ηελ θαηαζθεπή καζεζηαθψλ κνλάδσλ απφ απνδεδεηγκέλεο ζηξαηεγηθέο. Άιιεο ζεκαληηθέο ζπκβνιέο είλαη: Η έλλνηα ηεο γιψζζαο πξνηχπσλ πνπ ζπλαληάκε ζηα παηδαγσγηθά πξφηππα φπνπ έρνπκε ηελ ρξήζε φξσλ φπσο: ρξεζηκνπνηεί, νξίδεη, ζπγθξνχεηαη, ραξαθηεξηζηηθά πνιχ πην ζεκαληηθά απφ απηά πνπ έρεη ην θάζε πξφηππν μερσξηζηά θαη ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηελ δεκηνπξγία ηζρπξψλ ζρεδίσλ. Άιιε κηα ζεκαληηθή έλλνηα πνπ κπνξνχκε λα πάξνπκε απφ ηνλ θφζκν ησλ πξνηχπσλ είλαη ε έλλνηα ηνπ anti-pattern. Η έλλνηα απηή είλαη ην ίδην ζεκαληηθή κε ηελ δεκηνπξγία θαιψλ ζρεδίσλ πνπ βαζίδνληαη ζε θαιέο πξαθηηθέο θαη καο επηηξέπεη λα απνθεχγνπκε ηηο παγίδεο απφ ηηο πνιχ θαθέο εκπεηξίεο δειαδή απφ ζηξαηεγηθέο πνπ δελ ζα έπξεπε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε πνηέ ζε κηα δεδνκέλε θαηάζηαζε. Έηζη ηα παηδαγσγηθά πξφηππα καο παξνπζηάδνπλ θαη ηελ έλλνηα ησλ anti-patterns ζαλ έλα θαηάινγν παηδαγσγηθψλ anti-patterns πνπ λα ζπκβνπιεχεη θαηά θάπνηνλ ηξφπν ηνλ ζρεδηαζηή έηζη ψζηε λα κελ ράλεη πνιχηηκν ρξφλν θαη λα απνθεχγεη ηα πηζσγπξίζκαηα. Δθηφο απφ πνιχ θαιέο πξαθηηθέο ηα παηδαγσγηθά πξφηππα είλαη θαιά πξφηππα κε φλνκα. Απηφ ζεκαίλεη φηη κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κφλν κε ηνλ ηίηιν ηνπο ή ην φλνκα ηνπ πξνηχπνπ θαη λα δεκηνπξγήζνπκε έλα ιεμηθφ απφ ην νπνίν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ν ηίηινο κφλν γηα λα εθθξάζεη θάπνηεο ζχλζεηεο ζηξαηεγηθέο θαη πξαθηηθέο θαη λα κπνξεί λα ππάξρεη επηθνηλσλία κε ηνπο ππνινίπνπο επαγγεικαηίεο. Quality Without A Name (QWAN): απνηειεί κηα πνιχ θαιή κεηαθνξηθή ηδηφηεηα θαιψλ πξνηχπσλ πνπ δχζθνια κπνξεί λα επεμεγεζεί αιιά φκσο κπνξείο λα ηελ ληψζεηο. H QWAN εμεγεί γηαηί θάπνηα ζρέδηα είλαη κνλαδηθά, πιήξσο θαηαλνεηά, αηζζεηηθά θαη πξαγκαηηθά ρξήζηκα ελψ θάπνηα άιια δελ είλαη. Ίζσο ε επηθνηλσλία κε ηελ θνηλφηεηα ησλ πξνηχπσλ λα επεξεάζεη ηνπο IMS-LD ζρεδηαζηέο θαη κε ηελ ειίδα 54 απφ 142

55 βνήζεηα ηεο QWAN λα θηηάμνπλ πην δσληαλά ζρέδηα φπσο π.ρ. ζρέδηα επέιηθηα, επεθηάζηκα, πηνζεηνχκελα, επαλαρξεζηκνπνηήζηκα θαη λα έρνπλ ηηο ηθαλφηεηεο θαη ηηο αμίεο ησλ δσληαλψλ πξαγκάησλ. Σα πξφηππα είλαη κηα ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα γηα ηα νπνία νη επηζηήκνλεο έρνπλ θάλεη πνιιέο ππνζέζεηο, ζπδεηήζεηο θαη ηα απνηειέζκαηα απηψλ έρνπλ αλαθνηλσζεί θαη δεκνζηεπζεί ζε παγθφζκηα ζπλέδξηα θαη έηζη κπνξνχλ λα ιεθζνχλ ππφςε θαη λα βαζηζηνχλ πάλσ ζε απηά νη ζρεδηαζηέο καζεζηαθψλ αληηθεηκέλσλ θαη λα κελ μεθηλήζνπλ ηελ εξγαζία ηνπο απφ ην κεδέλ. Αλαθεθαιαηψλνληαο κπνξνχκε λα πνχκε φηη πνιινί επηζηήκνλεο απφ δηαθνξεηηθνχο ρψξνπο έρνπλ έξζεη ζε επαθή κε ηελ έλλνηα ησλ πξνηχπσλ θαη ε εκπεηξία ηνπο απηή κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ δεκηνπξγία ησλ καζεζηαθψλ κνλάδσλ ή ησλ καζεζηαθψλ αληηθεηκέλσλ. LD ρεδηάδνληαο θαη εθηειώληαο κία κνλάδα κάζεζεο ζε IMS- Γηα ηελ πιήξε θαηαλφεζε ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD, πέξα απφ ην πεξηερφκελν ηεο, είλαη απαξαίηεηεο θάπνηεο πιεξνθνξίεο, ζρεηηθά κε ην γεληθφηεξν πιαίζην δεκηνπξγίαο θαη εθηέιεζεο ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ, νη νπνίεο κπνξνχλ λα εμαρζνχλ απφ κηα πεξηιεπηηθή πεξηγξαθή ησλ ζηαδίσλ απφ ηα νπνία πεξλάεη έλα καζεζηαθφ ζρέδην θαηά ηε ζχληαμε θαη εθηέιεζε ηνπ. H δηαδηθαζία παξαγσγήο καζεζηαθψλ ζρεδίσλ, πεξηιακβάλεη ππφ-δηαδηθαζίεο θαηά ηηο νπνίεο νη κνλάδεο κάζεζεο (UoL) ζρεδηάδνληαη, αλαπηχζζνληαη, απνζεθεχνληαη, ζρεηίδνληαη κε εθπαηδεπφκελνπο θαη εθπαηδεπηηθφ πξνζσπηθφ θαη ειίδα 55 απφ 142

56 (γηα λα ζπλερηζηεί ε ζεαηξηθή αλαινγία) εθηεινχληαη ή «ηξέρνπλ». Γεδνκέλνπ φηη νη κνλάδεο κάζεζεο δελ αληηζηνηρνχλ κε ζπγθεθξηκέλνπο θαζεγεηέο θαη εθπαηδεπφκελνπο, κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ κηα θνξά θαη λα εθηειεζηνχλ πνιιέο (Tattersall et al., 2005). Ο νδεγφο «πινπνίεζεο θαη θαιψλ πξαθηηθψλ» ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD πξνηείλεη ηα ζηάδηα γηα ηε δεκηνπξγία κνλάδσλ κάζεζεο, ηα νπνία νη Sloep et al, (2005) ζπλνςίδνπλ ζε ηξεηο βαζηθέο θάζεηο: 1) Αλάιπζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνβιήκαηνο. Σν απνηέιεζκα απηήο ηεο θάζεο είλαη κηα ιεθηηθή πεξηγξαθή ησλ πξνηεηλφκελσλ καζεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ. 2) Καηά ηε θάζε ηεο ζρεδίαζεο, ε ιεθηηθή πεξηγξαθή κεηαθξάδεηαη ζε έλα δηαγξάκκαηα δξαζηεξηνηήησλ UML (Unified Modeling Language), ην νπνίν απνηειεί ηε βάζε γηα ην XML έγγξαθν ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδίνπ. 3) Καηά ηε θάζε ηεο αλάπηπμεο, αλαπηχζζνληαη νη απαξαίηεηνη πφξνη (αλ ρξεηάδεηαη) θαη πξνζζέηνληαη ζηε ζρεδίαζε, δεκηνπξγψληαο έηζη ηε κνλάδα κάζεζεο. Γηα παξάδεηγκα, εθαξκφδνληαο ηελ παξαπάλσ πξνζέγγηζε γηα ην ζρεδηαζκφ κνλάδσλ κάζεζεο ζην πιαίζην ηεο κάζεζεο κε επίιπζε πξνβιεκάησλ (Problem- Based Learning), νη Janssen & Hermans, (2005) πξνηείλνπλ κηα ιεθηηθή πεξηγξαθή ησλ πξνηεηλφκελσλ καζεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ, ηεο νπνίαο ν κεηαζρεκαηηζκφο ζε δηάγξακκα δξαζηεξηνηήησλ UML. Έλα ηκήκα ηνπ δηαγξάκκαηνο δξαζηεξηνηήησλ ζε UML ζην πιαίζην ηεο κάζεζεο κε επίιπζε πξνβιεκάησλ (πεγή: Tattersall et al, 2006). Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο ζχληαμεο κηαο κνλάδαο κάζεζεο, αθνινπζεί ε εθηέιεζε ηεο. Τπάξρνπλ αξθεηά ζηάδηα θαηά ηελ εθηέιεζεο κηαο κνλάδαο κάζεζεο, απφ ηα νπνία ην πξψην ζηάδην είλαη ε έθδνζε (publication), ζηελ νπνία ε κνλάδα κάζεζεο ειέγρεηαη γηα πιεξφηεηα, δειαδή αλ φινη νη ηνπηθνί πφξνη βξίζθνληαη ζην ειίδα 56 απφ 142

57 παθέην. ηε ζπλέρεηα ζπγθξίλεηαη κε ην LD schema θαη αθνινπζεί ν ζεκαζηνινγηθφο έιεγρνο νξζφηεηαο. Μεηά ηελ έθδνζε, αθνινπζεί ε δεκηνπξγία ελφο ηξεμίκαηφο (run) ηεο κνλάδαο κάζεζεο. Έλα ηξέμηκν πξνζζέηεη πιεξνθνξίεο εθηέιεζεο ζε κηα κνλάδα κάζεζεο, νξίδνληαο κηα εκεξνκελία έλαξμεο θαη κηα ιήμεο θαη ζπλδένληαο ζπγθεθξηκέλα άηνκα κε ηνπο ξφινπο ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδίνπ ηεο κνλάδαο κάζεζεο. Η ίδηα κνλάδα κάζεζεο κπνξεί λα έρεη έλαλ απεξηφξηζην αξηζκφ απφ ηξεμίκαηα. Αξρηθά ην ηξέμηκν είλαη ζε αλακνλή, δειαδή πξέπεη λα αλαηεζνχλ ζε απηφ ρξήζηεο πξηλ ηελ έλαξμε ηεο παξάδνζεο. ηε ζπλέρεηα ην ηξέμηκν γίλεηαη ελεξγφ θαη ε κνλάδα κάζεζεο κπνξεί λα εθηειεζηεί. Όηαλ φινη νη ρξήζηεο έρνπλ ηειεηψζεη, ην ηξέμηκν πεξλάεη ζηελ θαηάζηαζε «ζηακαηεκέλν». ηελ θαηάζηαζε απηή νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα έρνπλ αθφκα πξφζβαζε ζην καζεζηαθφ ζρέδην θαη ην αληίζηνηρν πεξηερφκελν πνπ πεξηέρεηαη ζηε κνλάδα κάζεζεο, αιιά δελ επηηξέπνληαη άιιεο αιιειεπηδξάζεηο. (IMS LD, 2003, Tattersall et al, 2006). πλνςίδνληαο, ην βαζηθφ ζπκπέξαζκα πνπ ππνγξακκίδεηαη κέζα απφ ηελ δηαδηθαζία πεξηγξαθήο ηεο δηαδηθαζίαο ζχληαμεο θαη εθηέιεζεο ελφο καζεζηαθνχ ζρεδίνπ, είλαη ε αλάγθε δεκηνπξγίαο ηερλνινγηθψλ εξγαιείσλ ινγηζκηθνχ πνπ λα επηηξέπνπλ ηνπο απινχο εθπαηδεπηηθνχο λα ζπκκεηέρνπλ ζε απηήλ ηελ δηαδηθαζία. Αθφκα θαη αλ νη εθπαηδεπηηθνί είλαη ζπλεζηζκέλνη ζηελ δεκηνπξγία καζεζηαθψλ ζελαξίσλ ζε ιεθηηθή κνξθή (πνπ πνιινί δελ είλαη), ειάρηζηνη απφ απηνχο ζα έκπαηλαλ ζηελ δηαδηθαζία λα κεηαηξέςνπλ ηα ζελάξηα ηνπο ζε δηαγξάκκαηα UML θαη έπεηηα ζε ζπκβνιηζκνχο XML (Britain, 2004). Δπνκέλσο, ρξεηάδνληαη εξγαιεία πνπ λα ππνζηεξίδνπλ ηε ζχληαμε καζεζηαθψλ ζρεδίσλ θαη εξγαιεία πνπ λα εθηεινχλ καζεζηαθά ζρέδηα κέζα ζε θαηάιιεια πεξηβάιινληα εθηέιεζεο. ειίδα 57 απφ 142

58 3.4 Δπίινγνο ην παξαπάλσ θεθάιαην έγηλε αλαθνξά γηα ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD θαηαλνήζακε φηη ζηφρνο ηεο πξνδηαγξαθήο είλαη ε δεκηνπξγία ελφο κνληέινπ πνπ ζα πεξηγξάθεη ηε δνκή ησλ εξγαζηψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ. Έγηλε αλαθνξά ζην ζρέδην εθκάζεζεο ην νπνία πεξηγξάθεη ζελάξηα εθκάζεζεο θαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί on-line, αλαιχζακε ηα ηξία επίπεδα ηεο πξνδηαγξαθήο (a,b,c). Απφ ην παξαπάλσ θεθάιαην βγάιακε ην ζπκπέξαζκα φηη κπνξνχκε λα παξνκνηάζνπκε ηελ πξνδηαγξαθή κε έλα ζεαηξηθφ έξγν γηα ηνλ απινχζηαην ιφγσ φηη φπσο έλα ζεαηξηθφ έξγν κπνξεί λα ζθελνζεηεζεί κε δηαθνξεηηθνχο εζνπνηνχο, ζε δηαθνξεηηθά ζέαηξα κε ελαιιαθηηθνχο ηξφπνπο ππνζηήξημεο θάζε θνξά, έηζη θαη ην καζεζηαθφ ζρέδην κπνξεί λα εθηειεζηεί μαλά κε δηαθνξεηηθνχο καζεηέο θαη θαζεγεηέο, κε ελαιιαθηηθά καζεζηαθά εξγαιεία ή πφξνπο. ην επφκελν θεθάιαην ζα παξνπζηάζνπκε ην εξγαιείν Reloaded. Έλα εξγαιείν πνπ καο βνεζά ζηελ αλάπηπμε ηεο πξνδηαγξαθήο IMS. Κεθάιαην 4 Σν εξγαιείν RELOADED 4.1 Δηζαγσγή Η νκάδα εξγαζίαο Valkengburg (απφ ην φλνκα ηνπ ρσξηνχ πνπ ζπλαληήζεθε γηα πξψηε θνξά), ζπζηάζεθε απφ ην Αλνηθηφ Παλεπηζηήκην ηεο Οιιαλδίαο ην Μάξηην ηνπ 2002, κε ζθνπφ λα ζπγθεληξψζεη ηνπο νξγαληζκνχο θαη ηα ηδξχκαηα απφ ειίδα 58 απφ 142

59 νιφθιεξν ηνλ θφζκν πνπ εκπιέθνληαη ζηελ αλάπηπμε θαη πινπνίεζε εξγαιείσλ ζηελ γιψζζα EML θαη ζηελ κεηεμέιημε ηεο, ηελ πξνδηαγξαθή IMS- LD. ηφρνο ηεο νκάδαο ήηαλ ν ζπληνληζκφο γηα ηελ αλάπηπμε θαη δηάζεζε κηαο αλνηθηνχ θψδηθα αξρηηεθηνληθήο γηα ηελ αλάπηπμε ηερλνινγηθψλ εξγαιείσλ θαη ζπζηεκάησλ πνπ βαζίδνληαη ζηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD. Η αξρηηεθηνληθή παξέρεη λα ζχλνιν απφ ππφ-ζπζηήκαηα, ηα νπνία νξίδνπλ ηηο δνκέο θαη ηηο αλακελφκελεο ιεηηνπξγίεο πνπ απαηηνχλ νη ζπγγξαθείο θαη νη δηαρεηξηζηέο κάζεζεο γηα ηελ πινπνίεζε καζεζηαθψλ ζρεδίσλ. Παξφια απηά, νη (Griffiths et al.,2005), επηζεκαίλνπλ φηη δελ είλαη απαξαίηεην λα αλαπηπρζνχλ εξγαιεία LD γηα φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ νξίδνληαη ζηελ αξρηηεθηνληθή αλαθνξάο Valkenburg, αθνχ θάπνηεο απφ απηέο κπνξνχλ λα θαιπθζνχλ απφ θάπνηα εξγαιεία γεληθνχ ζθνπνχ. Η παξαθάησ εηθφλα παξνπζηάδεη κηα θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ζπκβαηψλ εξγαιείσλ ηεο πξνδηαγξαθήο IMS LD, ζε εξγαιεία γεληθνχ θαη εηδηθνχ ζθνπνχ, πνπ ππνζηεξίδνπλ ηφζν ηελ ζπγγξαθή φζν θαη ηελ εθηέιεζε καζεζηαθψλ ζρεδίσλ. Δηθόλα 2: Μεραλέο θαη εξγαιεία εθηέιεζεο Learning Design ειίδα 59 απφ 142

60 Ο παξαθάησ πίλαθαο ζπλνςίδεη ηα γεληθνχ ζθνπνχ εξγαιεία ζπγγξαθήο θαη εθηέιεζεο ζπκβαηψλ κε IMS-LD ηα νπνία κπνξνχλ λα θαιχςνπλ ηκήκαηα ηεο αξρηηεθηνληθήο Valkenburg. Καηεγνξία Δξγαιείσλ Materials editor Materials repository Πεξηγξαθή Δθαξκνγέο ζπγγξαθήο γεληθνχ ζθνπνχ φπσο ε δσξεάλ ζνπίηα εθαξκνγψλ Open Office, Arachnophobia, Microsoft Office, Dreamweaver θηι, νη νπνίεο κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ ηνπο βαζηθνχο καζεζηαθνχο πφξνπο ζηε κνλάδα κάζεζεο (UoL) πζηήκαηα θαη εθαξκνγέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ απνζήθεπζε ησλ βαζηθψλ καζεζηαθψλ πφξσλ ησλ καζεζηαθψλ ζρεδηάζεσλ, φπσο ηα DSpace ή IntraLibrary ή ην δσξεάλ Plone Constraint editor Σππηθά εξγαιεία γηα XML φπσο ην XML Spy ή ην δσξεάλ Cook top Style sheet editor Γεληθνχ ζθνπνχ ζπληάθηεο style sheets, φπσο ν δσξεάλ XStyle ή ηα Coffee cup Style sheet Editor θαη Style Master Search toolkit Metadata editor Οπνηαδήπνηε εθαξκνγή ρξεζηκνπνηεί ηα πξσηφθνιια OAI Οπνηαδήπνηε εθαξκνγή ζπκβαηή κε ην LOM, φπσο νη δσξεάλ ζπληάθηεο Reload & Aloha, ε Giunti Labs θαη άιινη ζπληάθηεο γηα SCORM Πίλαθαο 1: εξγαιεία ζπγγξαθήο θαη εθηέιεζεο ειίδα 60 απφ 142

61 Δπνκέλσο, ε πινπνίεζε εξγαιείσλ ζπκβαηψλ κε ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD πξέπεη λα επηθεληξσζεί ζε εθείλα ηα ηκήκαηα ηεο αξρηηεθηνληθήο Valkenburg, ζηα νπνία ε αλάπηπμε ζπγθεθξηκέλσλ εξγαιείσλ LD θξίλεηαη απαξαίηεηε γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δεκηνπξγία θαη παξάδνζε κνλάδσλ κάζεζεο (UoL). Οη ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο απηψλ ησλ εξγαιείσλ, ζχκθσλα κε ην UNFOLD Project Site, είλαη: Δξγαιεία ύληαμεο LD (Learning Design Editors) Όπσο νη ηζηνζειίδεο πιένλ δεκηνπξγνχληαη ρσξίο ηε ζπγγξαθή HTML θψδηθα, έηζη θαη νη κνλάδεο κάζεζεο (UoL) κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ ρξεζηκνπνηψληαο πςεινχ επηπέδνπ (high- level) εξγαιεία ζχληαμεο, ηα νπνία θξχβνπλ απφ ηνλ ζρεδηαζηή ηελ πνιππινθφηεηα ηεο ζπγγξαθήο ελφο καζεζηαθνχ ζρεδίνπ. Απφ ηελ άιιε, ην πην έκπεηξν ηερληθφ πξνζσπηθφ είλαη απαξαίηεην λα δνπιεχεη θνληά ζηελ πξνδηαγξαθή, λα επηζεσξεί θαη λα επεμεξγάδεηαη ηνλ θψδηθα. Υξεηάδνληαη έηζη θαη θαηάιιεια εξγαιεία ζχληαμεο ηα νπνία λα δίλνπλ εχθνιε πξφζβαζε ζηα δνκηθά ζηνηρεία ηεο πξνδηαγξαθήο IMS LD, λα ειαρηζηνπνηνχλ ηηο επαλαιακβαλφκελεο εξγαζίεο θαη λα επηηξέπνπλ ηελ εμαζθάιηζε ηεο εγθπξφηεηαο ηνπ XML εγγξάθνπ. Σα εξγαιεία ζχληαμεο LD κπνξνχλ λα είλαη είηε γεληθνχ είηε εηδηθνχ ζθνπνχ αλαθνξηθά κε κηα ζπγθεθξηκέλε παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε. Δίλαη θαλεξφ, φηη ππάξρεη κηα μεθάζαξε αλάγθε γηα πεξηζζφηεξα εξγαιεία πςεινχ επηπέδνπ, ηα νπνία ζα δηεπθνιχλνπλ ηνπο κε-ηερληθνχο λα εκπιαθνχλ άκεζα ζηε ζπγγξαθή Μνλάδσλ Μάζεζεο. Δξγαιεία Δθηέιεζεο LD (Learning Design Engines & Players) Η εθαξκνγή ε νπνία εθηειεί κηα κνλάδα κμάζεζεο (UoL) γηα ινγαξηαζκφ ηνπ καζεηή, νλνκάδεηαη εξγαιείν εθηέιεζεο ή Player. πληνλίδεη ηνπο ζπκκεηέρνληεο καζεηέο θαη θαζεγεηέο ζηνπο δηαθνξεηηθνχο ξφινπο θαη επηβιέπεη ηελ πξφνδν ηνπο, παξέρνληαο φηαλ πξέπεη ηηο θαηάιιειεο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ειίδα 61 απφ 142

62 πφξνπο. Λφγσ ηεο πνιππινθφηεηαο ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD θαη ησλ δηαθσληψλ πνπ αλαπφθεπθηα ζα πξνθχςνπλ γηα ηνλ ηξφπν εξκελείαο ησλ κνλάδσλ κάζεζεο απφ ηα εξγαιεία εθηέιεζεο LD, είλαη απαξαίηεην λα πινπνηεζεί κηα κεραλή αλαθνξάο γηα ηα εξγαιεία εθηέιεζεο LD, ε νπνία ζα απνηειεί έλα πξφηππν γηα ηνπο ζρεδηαζηέο εξγαιείσλ εθηέιεζεο LD, πνπ λα δείρλεη ηνλ ηξφπν ζπκπεξηθνξάο νπνηαζδήπνηε Μνλάδαο Μάζεζεο. Η δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ηεο κεραλήο θαη ηνπ Player επηηξέπεη πνιιέο θαη δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο γηα ηελ πινπνίεζε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ ζηηο καζεζηαθέο δηαδηθαζίεο (δηαθνξεηηθά εξγαιεία αλαπαξαγσγήο - players) λα ππνζηεξίδνληαη απφ κηα κφλν κεραλή IMS- LD. Μέρξη ζηηγκήο, ε κνλαδηθή κεραλή εθηέιεζεο LD είλαη ε δσξεάλ θαη αλνηθηνχ θψδηθα Copper core, ην νπνίν δηαρεηξίδεηαη ηελ πνιχπινθε δηαδηθαζία ηεο εθηέιεζεο κνλάδσλ κάζεζεο. Οη πξνγξακκαηηζηέο κπνξνχλ λα αλαπηχμνπλ ηε δηθή ηνπο δηεπαθή (interface) πάλσ απφ ηελ κεραλή Copper core θαη λα δεκηνπξγήζνπλ έηζη κηα κεγάιε ζεηξά απφ εξγαιεία εθηέιεζεο ζε IMS-LD. Απνζεθεπηηθά πζηήκαηα LD (Learning Design Repositories) Γελ είλαη απαξαίηεηε ε δεκηνπξγία ελφο θαηλνχξγηνπ ζπζηήκαηνο απνζήθεπζεο καζεζηαθψλ αληηθεηκέλσλ γηα ηελ απνζήθεπζε ησλ IMS-LD κνλάδσλ κάζεζεο, αθνχ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί έλα απνζεθεπηηθφ ζχζηεκα γεληθφηεξνπ ζθνπνχ φπσο ην Free Splash. Πάλησο, ε πινπνίεζε θάπνηνπ εηδηθνχ ζπζηήκαηνο απνζήθεπζεο κνλάδσλ κάζεζεο ζε IMS-LD ζα πξαγκαηνπνηεζεί αθνχ έρεη δεκηνπξγεζεί θαη δηαηεζεί έλαο κεγάινο αξηζκφο κνλάδσλ κάζεζεο Γηάθξηζε κεηαμύ κεραλώλ θαη εξγαιείσλ εθηέιεζεο IMS-LD Σα εξγαιεία πνπ εξκελεχνπλ ηνπο XML ζπκβνιηζκνχο ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD, αλαθέξνληαη σο κεραλέο εθηέιεζεο (engines) IMS-LD (Martens & Vogten, 2005 Vogten et al, 2005). Οη κεραλέο εθηέιεζεο εξκελεχνπλ ηηο κνλάδεο κάζεζεο θαη θαζνξίδνπλ ηε ζεηξά ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ πξέπεη λα εθηειεζηνχλ απφ ηνπο ειίδα 62 απφ 142

63 ζπκκεηέρνληεο ελφο καζεζηαθνχ ζελαξίνπ, θαζψο θαη ηα εξγαιεία θαη ηνπο πφξνπο πνπ ζα ππνζηεξίμνπλ θάζε δξαζηεξηφηεηα. Πξηλ απφ θάζε εθηέιεζε κηαο κνλάδαο κάζεζεο, ε κεραλή εθηέιεζεο πξνζζέηεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνπο ζπκκεηέρνληεο θαζεγεηέο θαη εθπαηδεπφκελνπο, θαζνξίδεη ρξνλνδηαγξάκκαηα θαη ξπζκίδεη ηηο απαξαίηεηεο ππεξεζίεο. Δπίζεο, παξαθνινπζεί ηηο θαηαζηάζεηο φισλ ησλ εθπαηδεπφκελσλ θαζψο εμειίζζνληαη θαη παξέρεη ηνπο θαηάιιεινπο πφξνπο θαη δξαζηεξηφηεηεο ηελ θαηάιιειε ρξνληθή ζηηγκή (Pacurar et al, 2006). Οη κεραλέο εθηέιεζεο LD ρξεζηκνπνηνχληαη σο βάζε γηα ηελ αλάπηπμε εξγαιείσλ εθηέιεζεο LD, πνπ νλνκάδνληαη IMS-LD Players θαη ζηελ νπζία είλαη δηεπαθέο κε ηηο νπνίεο αιιειεπηδξνχλ νη εθπαηδεπηέο θαη εθπαηδεπφκελνη (McAndrew et al, 2005, Vogten et al, 2005). Μηα κεραλή εθηέιεζεο IMS-LD δηαζέηεη κέζσ ηεο δηεπαθήο ηνπ εξγαιείνπ εθηέιεζεο IMS-LD Player, φιεο ηηο θαηάιιειεο δξαζηεξηφηεηεο θαη πεξηβάιινληα ζηνπο ζπκκεηέρνληεο πνπ παίδνπλ ηνπο δηάθνξνπο ξφινπο, ζπληνλίδνληαο θαη ζπγρξνλίδνληαο ηε δπλακηθή κηαο καζεζηαθήο ξνήο. Η δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ηεο κεραλήο θαη ησλ εξγαιείσλ εθηέιεζεο IMS-LD επηηξέπεη πνιιέο θαη δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο γηα ηελ πινπνίεζε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ ζηηο καζεζηαθέο δηαδηθαζίεο (δηαθνξεηηθά εξγαιεία εθηέιεζεο players), λα ππνζηεξίδνληαη απφ κηα κφλν κεραλή εθηέιεζεο IMS-LD, (Tattersall et al, 2006). IMS-LD (LD EDITORS) Δπηζθόπεζε ησλ ζεκαληηθόηεξσλ εξγαιείσλ ζύληαμεο Οη (Griffiths et al, 2005) πεξηγξάθνπλ πέληε (5) βαζηθνχο ξφινπο ρξεζηψλ γηα ηα εηδηθνχ ζθνπνχ εξγαιεία IMS-LD θαη αλαιχνπλ ζε βάζνο ηνπο ηχπνπο ησλ ειίδα 63 απφ 142

64 εξγαιείσλ πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ ξφινπ ηνπο. Οη ξφινη απηνί δελ είλαη απνθιεηζηηθνί θαη νη ρξήζηεο ησλ εξγαιείσλ κπνξνχλ λα κεηαηνπηζηνχλ κεηαμχ δπν ή ηξηψλ ξφισλ ζε δηαθνξεηηθνχο ρξφλνπο, αλάινγα κε ηε ξνή ηεο ζχληαμεο θαη ηεο παηδαγσγηθήο πξνζέγγηζεο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Ο παξαθάησ πίλαθαο ζπλνςίδεη ηνπο πέληε ξφινπο ρξεζηψλ θαη ηηο βαζηθφηεξεο αλάγθεο ηνπο. Ρφινη Υξεζηψλ Βαζηθφηεξεο Αλάγθεο 1.Μαζεηέο θαη θαζεγεηέο πνπ ζπκκεηερ Απηνί νη ρξήζηεο ρξεηάδνληαη έλα -νπλ ζηηο εθπαηδεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο νινθιεξσκέλν πεξηβάιινλ εθηέιεζεο 2.Βνεζεηηθφ επαηδεπηηθφ πξνζσπηθφ αιιά δελ επηζπκνχλ λα επεμεξγάδνληαη ή λα πξνβάιινπλ Μνλάδεο Μάζεζεο εθηφο ηνπ εξγαιείνπ παξάδνζεο. 3. Άηνκα πνπ πξνζαξκφδνπλ θαη Απηνί νη ρξήζηεο ρξεηάδνληαη έλα επεμεξγάδνληαη έηνηκεο Μνλάδεο πεξηβάιινλ ζπγγξαθήο UoL πνπ λα ηνπο Μάζεζεο επηηξέπεη ηελ πξνζαξκνγή θαη επεμεξγαζία ήδε έηνηκσλ Μνλάδσλ Μάζεζεο. 4. ρεδηαζηέο Μνλάδσλ Μάζεζεο Οη ζρεδηαζηέο Μνλάδσλ Μάζεζεο απαηηνχλ έλα νινθιεξσκέλν πεξηβάιινλ ζπγγξαθήο Μνλάδσλ Μάζεζεο, ην νπνίν λα παξέρεη πξφζβαζε ζε φια ηα ζηνηρεία θαη ησλ 3 επηπέδσλ (Δπίπεδα Α, Β θαη C). Οη ζρεδηαζηέο κπνξνχλ λα βνεζεζνχλ απφ ελζσκαησκέλα εξγαιεία δεκηνπξγίαο θαη επεμεξγαζίαο πεξηερνκέλνπ. 5. Άηνκα πνπ αλαπηχζζνπλ εξγαιεία Οη ρξήζηεο απηνί απαηηνχλ έλα ζχζηεκα γηα LD benchmarking ην νπνίν λα είλαη ειίδα 64 απφ 142

65 απνιχησο ζπκβαηφ κε ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD θαη εχθνιν ζηε ρξήζε. Πίλαθαο 2:ξόινη ρξεζηώλ θαη νη αλάγθεο ηνπο Αλάινγα κε ηνλ ηχπν ρξήζηε ηνπ παξαπάλσ πίλαθα θαη ηνλ βαζκφ ηεο παηδαγσγηθήο εμεηδίθεπζεο ησλ εξγαιείσλ IMS-LD, νη (Griffiths et al, 2005) δεκηνχξγεζαλ έλα πιαίζην γηα ηελ θαηεγνξηνπνίεζε ηνπο, βάζε δπν δηαζηάζεσλ: Τςεινχ θαη ρακεινχ επηπέδνπ εξγαιεία (higher vs. lower level tools). ή αιιηψο (εξγαιεία καθξηά απφ ηελ πξνδηαγξαθή θαη θνληά ζηελ πξνδηαγξαθή). Απηή ε δηάζηαζε ζρεηίδεηαη κε ηνλ βαζκφ εκπεηξίαο ζηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD πνπ απαηηείηαη λα έρεη ν ρξήζηεο ηνπ εξγαιείνπ. Με άιια ιφγηα, θαηά πφζν ε δηεπηθάλεηα ρξήζεο ηνπ εξγαιείνπ αθνινπζεί πηζηά ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD ή θξχβεη ηηο ιεπηνκέξεηεο ηεο πξνδηαγξαθήο. Γεληθνχ θαη εηδηθνχ ζθνπνχ εξγαιεία (general purpose vs. Specific purpose tools). Απηή ε δηάζηαζε ζρεηίδεηαη κε ηελ παηδαγσγηθή κέζνδν πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηα εξγαιεία. Απηφ ζεκαίλεη φηη, ηα εξγαιεία ζχληαμεο πνπ ζα εμεηδηθεχνληαη ζε κηα ζπγθεθξηκέλε παηδαγσγηθή κέζνδν, κπνξνχλ λα παξνπζηάδνπλ ζηνλ ρξήζηε κφλν ηηο απαξαίηεηεο ζε απηφλ ιεηηνπξγίεο ηεο LD, κεηψλνληαο έηζη ζεκαληηθά ηεο πνιππινθφηεηαο ηεο δηαδηθαζίαο. Γηα παξάδεηγκα νη εθπαηδεπηηθνί νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχλ κηα ζπγθεθξηκέλε παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε (π.ρ. ζπλεξγαηηθή κάζεζε) δελ ρξεηάδνληαη φιεο ηηο δπλαηφηεηεο ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD. ειίδα 65 απφ 142

66 Δηθόλα 3: Οη δπν δηαζηάζεηο ησλ εξγαιείσλ ζχληαμεο ζε IMS-LD (Griffiths et al, 2005) Αλαιχνληαο ην παξαπάλσ δηάγξακκα απφ ηελ ζθνπηά ησλ ρξεζηψλ, ν θάζεηνο άμνλαο δηαρσξίδεη ηνπο ρξήζηεο κε ηερληθφ ππφβαζξν (αξηζηεξφ κηζφ) απφ εθείλνπο πνπ θαηά θχξην ιφγσ είλαη εθπαηδεπηηθνί (δεμηφ κηζφ). Ο νξηδφληηνο άμνλαο δηαρσξίδεη ηνπο ρξήζηεο πνπ δεκηνπξγνχλ καζεζηαθά ζρέδηα (θάησ κηζφ) απφ εθείλνπο πνπ ηα ρξεζηκνπνηνχλ θαη ηα πξνζαξκφδνπλ (πάλσ κηζφ), (Griffiths et al, 2005). Η αλάγθε γηα εξγαιεία θαη ζηα ηέζζεξα (4) ηεηαξηεκφξηα ησλ αμφλσλ, εμαξηάηαη απφ ην πιαίζην ζην νπνίν ζα εθαξκνζηεί ε καζεζηαθή ζρεδίαζε θαη ηηο πξννπηηθέο πνπ ππάξρνπλ γηα ηνπο ζθνπνχο θαη ηηο εθαξκνγέο ηεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο. Όπσο, ππνζηεξίδνπλ νη (Milligan et al, 2005), φζν ζα δεκηνπξγνχληαη θαη ζα δηαηίζεληαη πεξηζζφηεξα καζεζηαθά ζρέδηα, ζα παξαηεξεζεί κηα αχμεζε ζηα δηαζέζηκα εξγαιεία ζην πάλσ δεμηφ ηεηαξηεκφξην ησλ αμφλσλ, ηα νπνία ζα βνεζνχλ ηνπο ρξήζηεο ζηελ πξνζαξκνγή θαη ζπλδπαζκφ λέσλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ πνπ ζα βαζίδνληαη ζε ήδε ππάξρνληα καζεζηαθά ζρέδηα ή δνκηθά ζηνηρεία. ειίδα 66 απφ 142

67 Όπσο αλαθέξζεθε, ν XML θψδηθαο ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD κπνξεί λα ζπληαρζεί ζε νπνηνλδήπνηε απιφ θεηκελνγξάθν, φπσο π.ρ. ην εκεησκαηάξην ησλ Windows. Φπζηθά, απηή είλαη κηα ρξνλνβφξα θαη επηξξεπήο ζε ιάζε δηαδηθαζία θαη γηα απηφ ην ιφγν ππάξρεη αλάγθε φρη κφλν γηα ηελ παξνρή ππνζηεξηθηηθψλ πεξηβαιιφλησλ γηα ηνπο ζρεδηαζηέο αιιά θαη ε δεκηνπξγία πςεινχ επηπέδνπ εξγαιείσλ πνπ λα θξχβνπλ ηηο ηερληθέο δπζθνιίεο ηεο ζχληαμεο ζε IMS-LD (XML). Οη (Yu et al, 2006) ππνγξακκίδνπλ ηελ αλάγθε γηα ππνζηήξημε φισλ εθείλσλ πνπ έρνπλ ιίγε ή θαζφινπ γλψζε ηεο ζχληαμεο ζε IMS-LD θαη παξφια απηά εκπιέθνληαη ζηε δηαδηθαζία ζρεδίαζεο καζεζηαθψλ ζρεδίσλ. Η πην ραξαθηεξηζηηθή νκάδα ρξεζηψλ απηήο ηεο θαηεγνξίαο είλαη νη εθπαηδεπηηθνί. Οη εθπαηδεπηηθνί δελ ρξεηάδεηαη λα γλσξίδνπλ ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD, νχηε λα είλαη ηερληθά θαηαξηηζκέλνη. Με απηήλ ηελ έλλνηα εθπαηδεπηηθνί ρξεηάδνληαη πςεινχ επηπέδνπ θαη εηδηθνχ ζθνπνχ εξγαιεία ζχληαμεο ζε IMS-LD. Δπηπξφζζεηα, νη (Milligan et al, 2005) αλαθέξνπλ φηη φζν πεξηζζφηεξν ε εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα θαηαλνεί ηα πιενλεθηήκαηα ηεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο ζηελ παξνρή κηαο θνηλήο γιψζζαο γηα ηε πεξηγξαθή ησλ δηαδηθαζηψλ δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο, ηφζν ζα εκθαλίδνληαη εμεηδηθεπκέλα εξγαιεία πνπ ζα ζηνρεχνπλ ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη δελ ζα ρξεζηκνπνηνχλ θαζφινπ αλαθνξέο ζηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD αιιά ζα παξέρνπλ δνκέο θαη φξνπο πην νηθείνπο ζηελ εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα. Δθηφο ηνπ παξαπάλσ πιαηζίνπ ηαμηλφκεζεο, ηα εξγαιεία ζχληαμεο IMS-LD κπνξνχλ λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ θαη αλάινγα κε ηε δηεπηθάλεηα γξαθηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζε δεληξηθή (tree- based) θαη δηαγξακκαηηθή (diagram-based) δνκή, (Griffiths et al, 2005a, Koper, & Tattersall, 2005). Σα εξγαιεία ζχληαμεο ζε δεληξηθή δνκή παξνπζηάδνπλ ηα ζηνηρεία ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδίνπ κε ηε κνξθή ελφο δέληξνπ, παξέρνληαο ζηνπο ρξήζηεο κηα δηεπαθή γηα ηελ εχθνιε πινήγεζε ηνπο κέζα ζην δέληξν θαη ηελ εηζαγσγή ηηκψλ ζηα πεδία. Απφ ηελ άιιε, ηα εξγαιεία ζχληαμεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ δηαγξάκκαηα, αλαπαξηζηνχλ ηα δνκηθά ειίδα 67 απφ 142

68 ζηνηρεία ηεο IMS-LD θαη ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ηνπο σο γξαθηθά αληηθείκελα, φπσο π.ρ. θφκβνη θαη βέιε. Έλαο ζπληάθηεο απηήο ηεο θαηεγνξίαο, παξέρεη ζηνπο ρξήζηεο κηα γξαθηθή γιψζζα γηα ηελ επεμεξγαζία ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ ζαλ δηαγξάκκαηα. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη κε κεγαιχηεξε ιεπηνκέξεηα ηα πην ζεκαληηθά εξγαιεία ζχληαμεο ζε IMS- LD, ηα νπνία δείρλνπλ φηη ζα ζπλερίζνπλ λα απνηεινχλ ζεκείν αλαθνξάο γηα ηηο κειινληηθέο έξεπλεο. Γελ ιακβάλνληαη ππφςε ήδε ππάξρνληα εξγαιεία ζχληαμεο πνπ παξέρνληαη απφ πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Μάζεζεο θαη ζπληάθηεο XML, δηφηη δελ είλαη ζπκβαηά εξγαιεία ζχληαμεο ζε IMS- LD. Παξφια απηά, πεξηγξάθεηαη έλα εξγαιείν (LAMS) ην νπνίν δελ είλαη απνιχησο ζπκβαηφ κε ηελ πεξηγξαθή IMS-LD αιιά είλαη εκπλεπζκέλν απφ ηελ θηινζνθία ηεο καζεζηαθήο ζρεδίαζεο. 4.3 RELOAD LEARNING DESIGN EDITOR RELOAD LD Ο Reload Learning Design Editor, απφ ηελ έθδνζε 1.0 έσο θαη ηελ ηειεπηαία 2.1.3, είλαη έλαο γεληθνχ ζθνπνχ θαη ρακεινχ επηπέδνπ ζπληάθηεο LD πνπ παξνπζηάδεη νιφθιεξε ηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD ζηνλ ρξήζηε (Reload, 2005a). Τπνζηήξημε παξέρεηαη κε ηελ απφθξπςε ησλ ηερληθψλ ιεπηνκεξεηψλ ηεο πξνδηαγξαθήο θαη ηελ απηφκαηε δηαρείξηζε ησλ ζπζρεηίζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπγγξαθήο. Υξήζηεο ηνπ Reload LD Editor είλαη ζπλήζσο ζρεδηαζηέο κνλάδσλ κάζεζεο θαη ηερληθφ πξνζσπηθφ πνπ εξγάδεηαη ζε νκάδεο αλάπηπμεο ειεθηξνληθψλ καζεκάησλ κε ζεκαληηθή εκπεηξία ζηελ πξνδηαγξαθή IMS-LD, (ρσξίο απαξαίηεηα λα απαηηνχληαη δεμηφηεηεο πξνγξακκαηηζκνχ). Δίλαη έλα ειίδα 68 απφ 142

69 ζπληάθηεο ζε δελδξηθή κνξθή θαη παξέρεη κηα ζεηξά απφ θφξκεο πξνο ζπκπιήξσζε, πνπ βαζίδνληαη ζε κηα δνκή παξφκνηα ηνπ κνληέινπ ηεο πξνδηαγξαθήο IMS-LD. Ο ρξήζηεο μεθηλά απφ έλα άδεην καζεζηαθφ ζρέδην θαη πξνζζέηεη ηα αλάινγα ζηνηρεία (καδί κε ηηκέο) φπσο ηνπ ππνδεηθλχνληαη. Σν εξγαιείν δνκεί ην καζεζηαθφ ζρέδην, επηηξέπνληαο κφλν έγθπξεο δνκέο, φπσο γηα παξάδεηγκα επηηξέπνληαο ηα ζηνηρεία ησλ ξφισλ λα πξνζηεζνχλ κφλν ζην θαηάιιειν ζεκείν. Όηαλ θάπνην δνκηθφ ζηνηρείν έρεη πεξηνξηζκέλν αξηζκφ ηηκψλ, ρξεζηκνπνηνχληαη κελνχ ηχπνπ θαηαξξάθηε (drop-down menus) γηα λα εμαζθαιίζνπλ ηηο δηαζέζηκεο επηινγέο (Reload, 2005a, Griffiths et al, 2005). Σν πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ Reload LD Editor θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα. Εικόνα 4: Πεξηβάιινλ εξγαζίαο Reload editor ειίδα 69 απφ 142

70 4.3.2 Reload Editor εγρεηξίδην ρξήζεο ηε παξαθάησ ελφηεηα ζα παξνπζηάζνπκε έλα ζχληνκν νδεγφ ρξήζεο ηνπ Reload Editor. Δηζαγσγή Ο RELOAD Editor είλαη έλαο ζπληάθηεο κεηαδεδνκέλσλ. Με ηνλ RELOAD, κπνξείηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε ηα δηθά ζαο ειεθηξνληθά κέζα (ηζηνζειίδεο, εηθφλεο, flash animations, Java applets, θιπ.) θαη κπνξνχλ λα πεξηγξάςνπλ πφηε είλαη έηνηκα γηα ηελ απνζήθεπζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ζηα απνζεηήξηα ηεο εθαξκνγήο. Ο ζπληάθηεο RELOAD είλαη ζεκαληηθήο αμίαο γηα ην Ηλσκέλν Βαζίιεην ζηελ θνηλφηεηα ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη πέξαλ απηήο, δεδνκέλνπ φηη θαιχπηεη ην θελφ πνπ ππάξρεη αλάκεζα ζηνπο καζεηψλ θαη ηνπο θαζεγεηέο. Ο ζπληάθηεο RELOAD δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο ρξήζηεο ηνπ κε ηε ρξήζε ησλ εξγαιείσλ πνπ παξέρεη λα θαηαλνήζνπλ ηα καζεζηαθά αληηθείκελα πνπ ηνπο ηνπο παξέρεη ν ζπληάθηεο. Ο RELOAD πξνβιέπεη ηηο αθφινπζεο ιεηηνπξγίεο: Packaging content(πεξηερφκελν πζθεπαζία) πνπ δεκηνπξγήζεθε απφ άιια εξγαιεία. Αλαπξνζαλαηνιηζκφο πθηζηάκελσλ content κέζσ αλαθαηάηαμεο θαη αλαδηνξγάλσζεο. ειίδα 70 απφ 142

71 Preparing content γηα απνζήθεπζε ζε απνζήθεο, φπσο JORUM. Παξάδνζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ζε ηειηθνχο ρξήζηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην 'Save Content Package Preview' Δηθόλα 5: ζρεδίαγξακκα reload Μία αξθεηά δηαδεδνκέλε εθαξκνγή είλαη ε εθαξκνγή Reload. πγθεθξηκέλα ην εξγαιείν αλνηθηνχ θψδηθα Reload Reusable elearning Object Authoring & Delivery ( είλαη κία θηιηθή, εχρξεζηε θαη επξέσο δηαδεδνκέλε εθαξκνγή παξαγσγήο απηφλνκσλ δηαιεηηνπξγηθψλ καζεζηαθψλ αληηθεηκέλσλ. Σν καζεζηαθφ πιηθφ κπνξεί εχθνια θαη γξήγνξα λα εμαρζεί κε ηε κνξθή απηφλνκσλ δνκεκέλσλ HTML ζειίδσλ ή θαη παθέησλ SCORM, ψζηε ζηε ζπλέρεηα λα κπνξεί λα ελζσκαησζεί ζε θάπνην LMS, κηα εθπαηδεπηηθή πχιε, ή απιά λα δηαηεζεί κέζσ ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ πιεξνθνξηψλ. ειίδα 71 απφ 142

72 Μπνξείηε λα ην θαηεβάζεηε απφ ηελ παξαθάησ δηεχζπλζε: H εγθαηάζηαζή ηνπ δελ παξνπζηάδεη θακία δπζθνιία απιά ζεκεηψζηε φηη απαηηείηαη ε χπαξμε Java ζηνλ ππνινγηζηή ζαο. Αλ ηπρφλ δελ ηελ έρεηε εγθαηεζηεκέλε, ηφηε θαηεβάζηε ηελ ηειεπηαία έθδνζε απφ ην Διάρηζηεο Απαηηήζεηο πζηήκαηνο (MS Windows). Γηα λα εθηειέζεηε RELOAD Editor ζα πξέπεη λα έρεηε έλα PC κε ηνπιάρηζηνλ ηηο αθφινπζεο πξνδηαγξαθέο (γηα Linux θαη Mac OS, έλα παξφκνην / ηζνδχλακν): Intel Pentium 3 (ή ηζνδχλακν) επεμεξγαζηή, 800Mhz, 256 ΜΒ RAM, Microsoft Windows 95, 98, Me Windows NT4.0, Windows 2000 ή Windows XP, Έλα Web Browser γηα πξνβνιή Παθέησλ πεξηερνκέλνπ. ηε ζπλέρεηα παξαηίζεηαη νδεγφο ρξήζεο πνπ ζαο δείρλεη κε απιά ιφγηα θαη παξαδείγκαηα ηνλ ηξφπν ρξήζεο ηνπ. RELOAD Workspace Σν RELOAD Workspace πεξηιακβάλεη θπξίσο ηξία ηκήκαηα: ειίδα 72 απφ 142

73 έλα ηκήκα ησλ πφξσλ (αξηζηεξά) έλα manifest παξάζπξν (δεμηά) θαη έλα παξάζπξν ηδηνηήησλ (attribute pane) (θαηψηαην ζεκείν) Σν manifest παξάζπξν (δεμηά) είλαη ε πεξηνρή θιεηδί δεδνκέλνπ φηη απηφ ην δηάζηεκα αληηπξνζσπεχεη ηε δνκή ηνπ Content Package - κε έλα αξρείν manifest πνπ πεξηέρεη ηα κεηαδεδνκέλα (Metadata), ηνπο νξγαληζκνχο (Organizations) θαη ηνπο πφξνπο (Resources). Σν παξάζπξν ηδηνηήησλ πεξηιακβάλεη έλα ηκήκα κε ηηο εμαξηψκελεο πιεξνθνξίεο γηα ην θάζε ζηνηρείν ηε ζηηγκή απηή θαζψο επίζεο θαη έλαλ πίλαθα ησλ ηηκψλ ην νπνίν κπνξνχκε λα ζπκπιεξψζνπκε εκείο κε φπνηεο ηηκέο ζέινπκε. ειίδα 73 απφ 142

74 Εικόνα 6: Reload workspace Κάζε παξάζπξν αληηπξνζσπεχεη έλα παθέην πεξηερνκέλνπ θαη πνιιαπιά παξάζπξα κπνξνχλ λα είλαη αλνηθηά αλά πάζα ζηηγκή. Δάλ επηζπκείηε λα δείηε ηα κεηαδεδνκέλα πνπ ζπλδένληαη κε έλα Content Package (Πεξηερφκελν πζθεπαζία), ηφηε έλα λέν παξάζπξν κεηαδεδνκέλσλ αλνίγεη ηαπηφρξνλα κε ην Content Package παξάζπξν. ειίδα 74 απφ 142

75 Εικόνα 7: Παξάζπξν κεηαδεδνκέλσλ ειίδα 75 απφ 142

76 Δξγαιεηνζήθεο Toolbars Ο RELOAD ζπληάθηεο έρεη δχν γξακκέο εξγαιείσλ. Σε Main Toolbar, κε ηηο γεληθέο επηινγέο, θαη ην Resource Pool Toolbar κε πξφζβαζε ζηηο ελέξγεηεο θαη ζπγθεθξηκέλα ζηε Resource Pool. Κύξηα Toolbar Απφ αξηζηεξά πξνο ηα δεμηά, ηα εηθνλίδηα αληηπξνζσπεχνπλ (κε αληίζηνηρεο δξάζεηο κελνχ ή / θαη ζπληνκεχζεηο πιεθηξνινγίνπ ζε παξέλζεζε): ειίδα 76 απφ 142

77 Νέν Αξρείν(New file) δεκηνπξγεί έλα λέν Content Package (SCORM ή IMS) ή εγγξαθή κεηαδεδνκέλσλ. Open (Αξρείν, Άλνηγκα) αλνίγεη έλα ππάξρνλ Content Package) ή εγγξαθή κεηαδεδνκέλσλ Απνζήθεπζε Αξρείνπ (Απνζήθεπζε Ctrl + S) γηα λα απνζεθεχζεηε ηo ηξέρνλ Content Package ή εγγξαθή κεηαδεδνκέλσλ Αλαίξεζε ( Undo, Ctrl + Z) γηα λα αλαηξέζεηε ηελ ηειεπηαία ελέξγεηα. Δπαλάιεςε (Ctrl + Shift + Z) λα μαλαθάλεη ηελ ηειεπηαία ελέξγεηα Cut ( Απνθνπή Ctrl + X) λα κεηψζεη ηελ ηξέρνπζα επηινγή. Αληηγξάςηε (Αληηγξαθή Ctrl + C) γηα λα αληηγξάςεηε ηελ ηξέρνπζα επηινγή Δπηθφιιεζε (Δπηθφιιεζε Ctrl + V) γηα λα επηθνιιήζεηε ηα πεξηερφκελα ηνπ πξνρείξνπ. Γηαγξαθή (Γηαγξαθή del) γηα λα δηαγξάςεηε ηελ ηξέρνπζα επηινγή. Μεηαθίλεζε επάλσ (Alt + Up) γηα λα κεηαθηλήζεηε ην επηιεγκέλν αξρείν. Μεηαθίλεζε πξνο ηα θάησ (Alt + θάησ) γηα λα κεηαθηλήζεηε ην επηιεγκέλν αξρείν Δπεμεξγαζία κεηαδεδνκέλσλ γηα λα επεμεξγαζηείηε κεηαδεδνκέλα γηα ην επηιεγκέλν manifest. Δπεμεξγαζία SCORM ηδηφηεηεο γηα έλα ζπγθεθξηκέλν ζεκείν.γεκηνπξγήζηε Content Package (Zip Package) Πξνβνιή αξρείνπ γηα λα δείηε έλα κεκνλσκέλν αξρείν (κέζσ ηνπ browser) Πξνεπηζθφπεζε ηνπ Content Package. ειίδα 77 απφ 142

78 Resource Toolbar Απφ αξηζηεξά πξνο ηα δεμηά, ηα εηθνλίδηα αληηπξνζσπεχνπλ (κε ηζνδχλακεο ελέξγεηεο κελνχ ζε παξέλζεζε) Δηζαγσγή πφξσλ ζην ρψξν (Import to Resource Pool) Γεκηνπξγία λένπ θαθέινπ(create New Folder) Γηαγξαθή απφ Resource Pool (Delete from Resource Pool) Αλαλέσζε, αλαλεψλεη ηνλ θαηάινγν αξρείσλ γηα ην Resource Pool Tutorial ηνπ RELOAD EDITOR παξνπζίαζε ελόο παξαδείγκαηνο Απηή ε ελφηεηα ζα ζαο νδεγήζεη κέζα απφ ηε δεκηνπξγία ελφο απινχ Content Package. Δάλ επηζπκείηε κπνξείηε λα ξίμεηε καηηά ζην Content Package πνπ ην ηειηθφ αξρείν βξίζθεηε ζηελ ζειίδα: Απνζπκπηέζηε ην αξρείν θαη λα εμεηάζνπκε ηα επηκέξνπο αξρεία ζηνλ browser ζαο, ή ρξεζηκνπνηήζηε ην RELOAD Editor γηα λα ην αλνίμεηε. Άλνηγκα ελόο ππάξρνληνο Content Package Αλ ζέιεηε λα αλνίμεηε έλα ππάξρνλ Content Package επηιέμηε file, open. Απηφ εκθαλίδεη έλα πιαίζην δηαιφγνπ ζαο δεηά λα επηιέμεηε είηε έλα αξρείν zip ή έλα αξρείν Xml manifest. Δάλ επηιέμεηε έλα ζπκπηεζκέλν αξρείν, ζα ζαο δεηεζεί λα επηιέμεηε έλα θάθειν γηα λα ην θάλεηε unzip πξνο θάπνηα ηνπνζεζία, θαη απηφ ζα γίλεη ζηε ζπλέρεηα ζην θάθειν εξγαζίαο γηα ην Content Package. Δπηιέμηε ην φλνκα ηνπ θαθέινπ κε έμππλν ηξφπν γηαηί ζα ζαο δεηεζεί αξγφηεξα. Σν ζχξζηκν ειίδα 78 απφ 142

79 ελφο αξρείνπ Zip (ή imsmanifest.xml) επάλσ ζην ρψξν εξγαζίαο RELOAD κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα αλνίμεη γξήγνξα ηα Content Package. Γεκηνπξγία ελόο απινύ Content Package. Γηα λα θαηαιάβεηε πιήξσο ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ πξνζθέξνληαη απφ ην RELOAD EDITOR, πξέπεη λα δεκηνπξγήζεηε θαη λα εξγαζηείηε κε ηα Content Packages. Οη αθφινπζεο ζειίδεο ζαο νδεγνχλ κέζσ φισλ ησλ ζηαδίσλ ζηε δεκηνπξγία ελφο απινχ Content Package. πγθεληξώζηε ηνπο πόξνπο. Σν πεξηερφκελν ελφο Content Package είλαη έλα κέζν κεηαθνξάο, έλα ζχλνιν πφξσλ απφ ην έλα ζεκείν ζην άιιν δηαηεξψληαο ηαπηφρξνλα ηε δνκή ηνπ θαη ηηο κεηαμχ ηνπ ζρέζεηο. Καηά ηε δεκηνπξγία ηνπ Content Package έρνπκε δεκηνπξγήζεη έλα ρψξν ζηνλ νπνίν νη θάθεινη φισο ησλ εξγαζηψλ καο θπιάζζνληαη. Γεδνκέλνπ φηη ρηίδνπκε ην Content Package, φια ηα αξρεία πνπ ρξεζηκνπνηνχκε ζα απνζεθεχνληαη ζε απηφλ ηνλ θάθειν εξγαζίαο, αιιά ε αξρηθή ζέζε ηνπο κπνξεί λα είλαη νπνπδήπνηε ζηνλ ηνπηθφ καο δίζθν. Γεκηνπξγία - Γνκή θαθέισλ Οξίζηε έλα εληαίν θάθειν γηα ηα Content Package ζηνλ ππνινγηζηή ζαο (π.ρ. c: \ Content Package ). Μέζα ζε απηφλ ην θάθειν, δεκηνπξγήζηε έλα λέν θάθειν πνπ νλνκάδεηαη test-src (c: \ Content Package \ test-src ). Μέζα ζε απηφλ ην θάθειν, ζα ηνπνζεηήζεηε φια ηα αξρεία πνπ ρξεηάδεζηε γηα ην Content Package ζαο. ειίδα 79 απφ 142

80 Καηεβάζηε ην zip απν ηελ πεγή Ο θάθεινο ζα πξέπεη ηψξα λα θξαηήζεη νθηψ html αξρεία, θαζψο επίζεο θαη έλα ππν-θάθειν (supp) πνπ πεξηιακβάλεη ελλέα εηθφλεο (. jpg θαη. gif) θαη έλα αξρείν κε θαηάιεμε (. css). Γεκηνπξγήζηε έλαλ άιιν θάθειν testpkg ζην ίδην επίπεδν, φπσο δεκηνπξγήζακε ην test-src θάθειν (c: \ cp \ testpkg ). Ο θάθεινο απηφο ζα ρξεζηκνπνηεζεί σο θάθεινο εξγαζίαο γηα ην Content Package. Η δνκή θαθέινπ πξέπεη λα κνηάδεη κε απηήλ ηεο εηθφλαο. Εικόνα 8: Γνκή θαθέινπ Άλνημε ηνλ RELOAD θαη ξύζκηζε ηνλ ρώξν εξγαζίαο. Δθθίλεζε RELOAD editor (είηε απφ ην κελνχ Έλαξμε ή ζπληφκεπζε ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο Δμ νξηζκνχ, ν RELOAD EDITOR αλνίγεη ρσξίο ηα αξρεία αλνηθηά. Θέινπκε λα δεκηνπξγήζνπκε έλα λέν Content Package, έηζη ψζηε: ειίδα 80 απφ 142

81 Κάληε θιηθ ζην Click File, New, > IMS Content Package. Δκθαλίδεηαη έλα πιαίζην δηαιφγνπ θαη ζαο δεηείηαη λα επηιέμεηε έλα θάθειν γηα ην Content Package. Πινεγεζείηε ζην c: \ cp \ testpkg, επηιέμηε απηφ θαη θάληε θιηθ ζην θνπκπί Δπηινγή(Select). Δηθόλα 9: Γεκηνπξγία λένπ content package ειίδα 81 απφ 142

82 Δηθόλα 10: επηινγή θαθέινπ απνζήθεπζεο Σν παξάζπξν Select Folder' ζαο επηηξέπεη επίζεο λα αιιάμεηε ηελ πξνεπηιεγκέλε IMS MD θαη Content Package ζρήκαηα ζηε ρξήζε. Αλ δελ έρεηε θάπνην ζπγθεθξηκέλν ιφγν (δεκηνπξγία πεξηερνκέλνπ γηα έλα καζεζηαθφ πεξηβάιινλ), ηφηε ζα πξέπεη λα επηιέμνπλ ηα πην ζχγρξνλα ζρήκαηα πνπ ππάξρνπλ ζήκεξα: IMS CP θαη IMS MD. Δκθαλίδεηαη έλα λέν παξάζπξν κε ηνλ ηίηιν ζην παθέην - testpkg (πνπ ιακβάλεηαη απφ ην φλνκα ηνπ θαθέινπ) θαη ηξία θαξέ πνπ δείρλνπλ: ηε δνκή δέληξνπ ησλ αξρείσλ θαη ησλ θαθέισλ (the resources view), κηα αλαπαξάζηαζε ηνπ Content Package (the manifest view), πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηα επηκέξνπο ζηνηρεία (the attributes view). ειίδα 82 απφ 142

83 Δηθόλα 11: reload editor resources Με ηε δεκηνπξγία ηνπ Content Package, ν RELOAD Editor δεκηνπξγεί απηφκαηα ηα θχξηα ζηνηρεία: ην αξρείν: imsmanifest.xml ην αξρείν γηα απηφ ην Content Package, φπνπ φιεο νη πιεξνθνξίεο ζέινπκε λα απνζεθεχνληαη. (Σν φλνκα imsmanifest.xml είλαη ππνρξεσηηθφ, θαη απηφ ην αξρείν πξέπεη λα εκθαλίδεηαη ζηε ξίδα απφ νπνηνδήπνηε έγθπξν Content Package). Σξία άιια αξρεία δεκηνπξγνχληαη απφ ην manifest: imscp_v1p1.xsd - έλα ηνπηθφ αληίγξαθν ηνπ πεξηερνκέλνπ packaging XML Schema Document. imsmd_v1p2p2.xsd - έλα ηνπηθφ αληίγξαθν ησλ κεηαδεδνκέλσλ XML Schema Document. ims_xml.xsd - έλα ηνπηθφ αληίγξαθν ηνπ XML Schema Document ειίδα 83 απφ 142

84 Πξνζζέζηε κηα αλαθνξά ζε Metadata Απηή ηε ζηηγκή ην Content Package δελ πεξηέρεη πεξηερφκελν, πξνηνχ λα πξνζζέζεηε νπνηνδήπνηε πεξηερφκελν, πξέπεη λα πξνζζέζηε κεξηθά κεηαδεδνκέλα, ή κάιινλ, έλα ζχκβνιν θξάηεζεο ζέζεο θαη ζα πξνζζέζνπκε ηα κεηαδεδνκέλα αξγφηεξα. Κάληε δεμί θιηθ ζην manifest node ζην manifest παξαζχξν θαη επηιέμηε Add Metadata. Κάληε δεμί θιηθ ζηνλ node Metadata πνπ εηζάγαηαη θαη θάληε θιηθ ζην θνπκπί Add Schema. Δπηιέμηε ην ζρήκα θαη ην είδνο IMS Content ζην πεδίν ηηκψλ. Κάληε δεμί θιηθ ζηνλ node Metadata θαη πάιη θαη απηή ηε θνξά θιηθ ζην θνπκπί Add Schema Version.. Δπηιέμηε ηελ έθδνζε ζρήκα θαη ηνλ ηχπν ζην πεδίν ηηκψλ ηνπ παξαζχξνπ. Παξφιν πνπ έρνπκε αθφκα λα πξνζζέζoπκε κεηαδεδνκέλα, έρνπκε νξίζεη ηε κνξθή ησλ κεηα-δεδνκέλσλ. Ο θφκβνο κεηαδεδνκέλσλ ζην manifest παξάζπξν ζα πξέπεη ηψξα λα κνηάδεη κε απηφ πνπ θαίλεηαη παξαθάησ: ειίδα 84 απφ 142

85 Δηθόλα 12: θφκβνο κεηαδεδνκέλσλ ε νπνηαδήπνηε ζηηγκή κπνξείηε λα δείηε ην imsmanifest.xml αξρείν, επηιέγνληάο ην θαη θάλνληαο θιηθ ζην εηθνλίδην view file πνπ βξίζθεηε ζηε βαζηθή γξακκή εξγαιείσλ. Απηφ ζα ζαο δείμεη ηελ ηξέρνπζα δνκή ηνπ αξρείνπ δήισζεο. Κάληε θιηθ ζην εηθνλίδην SAVE πξψηα γηα λα ελεκεξψζεηε ην πεξηερφκελφ ηεο. Δηζαγσγή Content (Πεξηερνκέλνπ ) Γηα λα δεκηνπξγήζεηε ην Content Package καο, πξέπεη πξψηα λα εηζάγνπκε θάπνην πεξηερφκελν. Γηα λα εμαζθαιηζηεί φηη νη πφξνη πνπ εηζάγνληαη είλαη ζηε ζσζηή ζέζε, θάληε θιηθ ζηνλ root node (testpkg) ζην Resources Pane(παξάζπξν πφξνη). Απφ ην κελνχ file, επηιέμηε import, θαη μαλά import απφ ην Resources Pool. Απηφ θέξλεη κπξνζηά ηελ επηινγή Import Resources File Dialogue. Δλαιιαθηηθά, θάληε θιηθ ζην εηθνλίδην ζηε γξακκή εξγαιείσλ Resources Pool. ειίδα 85 απφ 142

86 Πεγαίλεηε ζηνλ θαηάινγν πνπ βξίζθεηε ην αξρείν πνπ δεκηνπξγήζακε λσξίηεξα (c: \ Content Package \ test-src \). Δπηιέμηε φια ηα αξρεία, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ππνθαηάινγν. Διέγμηε αλ ε επηινγή 'Include Dependent Files' είλαη ηζεθαξηζκέλε. Ο RELOAD Editor ζα αλαιχζεη αξρεία html, θιπ. Κάληε θιηθ ζην θνπκπί Open Κάληε θιηθ ζην θνπκπί Yes εάλ δεηεζεί λα αληηθαηαζηήζεηε ηα αξρεία (π.ρ. stylesheets θαη ην ινγφηππν). Σα αξρεία πνπ εηζάγνληαη ηψξα εκθαλίδνληαη ζηελ πξνβνιή δέληξνπ ζηελ αξηζηεξή πιεπξά ηνπ ρψξνπ εξγαζίαο ηνπ RELOAD. Θα πξέπεη λα δείηε ηα νθηψ. html αξρεία ζην ρψξν root space, θαζψο θαη ην θάθειν supp πνπ πεξηέρεη ηηο εηθφλεο θαη ζηπι. Ο ρψξνο εξγαζίαο ζαο ζα πξέπεη λα κνηάδεη κε απηφλ πνπ εκθαλίδεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα: ειίδα 86 απφ 142

87 Δηθόλα 13: εηζαγσγή content Create an Organisation (Γεκηνπξγία Οξγαληζκνύ) Έλα Content Package απνηειείηαη απφ έλα ή πεξηζζφηεξνπο organisations content. Δμ νξηζκνχ ην Content Package πνπ δεκηνπξγνχκε δελ έρεη θαλέλα νξγαληζκφ, έηζη ζα πξέπεη λα πξνζζέζνπκε έλα. Δπηιέμηε Organizations node απφ ηελ πξνβνιή manifest θαη θάληε δεμί θιηθ. Απφ ην πιαίζην sensitive menu, θάληε θιηθ ζηελ επηινγή 'Add Organization'. Δπηιέμηε new Organization node θαη ζην παξάζπξν attribute ζην θάησ κέξνο ηνπ ρψξνπ εξγαζίαο, εηζάγεηε κηα ηηκή ζην πιαίζην. Μπνξείηε λα επηιέμεηε νπνηνλδήπνηε ηίηιν, ζηελ εηθφλα παξαθάησ, έρνπκε ρξεζηκνπνηήζεη ηνλ ηίηιν Main γηα ηoλ νξγαληζκφ καο θαη κφλν. ειίδα 87 απφ 142

88 Ο ρψξν εξγαζίαο ζαο πξέπεη λα κνηάδεη κε εθείλε πνπ αλαθέξεηαη παξαθάησ: Δηθόλα 14: δεκηνπξγία νξγαληζκνχ Add Items (Content) Σέινο, κπνξνχκε λα πξνζζέζνπκε θάπνην πεξηερφκελν ζην Content Package. Βαζηθά, δεκηνπξγνχκε ηε δνκή γηα ην Content Package κε ηελ πξνζζήθε ζηνηρείσλ ζε έλαλ Organization. Πξνζζήθε ζηνηρείσλ ζε έλαλ Organization κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί ρξεζηκνπνηψληαο ηηο επηινγέο (Edit, Add Item, or right-click, Add Item), αιιά είλαη πνιχ πην εχθνιν λα θάλνπκε drag and drop ην πεξηερφκελν απν ην tree pane πνπ είλαη αξηζηεξά καο ζην manifest παξάζπξν. ειίδα 88 απφ 142

89 Δπηιέμηε ηνλ πφξν πνπ ζέιεηε λα πξνζζέζεηε απφ ην resources node ζην manifest παξάζπξν. Μπνξείηε λα μεθηλήζεηε κε ην αξρείν one.html (αλ δελ έρεηε άιιν). χξεηε ην αξρείν ζην Main Organizations node ηνπ manifest αξρείνπ. Έλα λέν ζηνηρείν εκθαλίδεηαη, κε ηνλ ηίηιν One. Παξαηεξήζηε φηη θαζψο πξνζζέηεηε πεξηερφκελν ζην Main Organizations node σο ζηνηρεία, ην αξρείν πξνζηίζεηαη ζηνλ θφκβν ησλ Πφξσλ(Resources node). πλερίζηε ηελ πξνζζήθε πεξηερνκέλνπ ζην Main Organizations node. Μελ αλεζπρείηε γηα ηελ πξνζζήθε ησλ αξρείσλ, αλ ζέιεηε λα ηα αλαδηαηάμεηε, κπνξείηε λα ην θάλεηε ρξεζηκνπνηψληαο ηα θνπκπηά 'Move Up' θαη 'Move Down'. Δάλ ην πεξηερφκελφ ζαο ππάξρεη εμ νινθιήξνπ κέζα ζε έλα θάθειν, ηφηε κπνξείηε λα κεηαθέξεηε νιφθιεξν ην θάθειν απέλαληη ζην Organization node απφ ην αξηζηεξφ παξάζπξν Tree. ειίδα 89 απφ 142

90 Μπνξείηε επίζεο λα δηαγξάςεηε ην πεξηερφκελν απφ έλαλ Organization - επηιέμηε ην πεξηερφκελν θαη θάληε θιηθ ζην θνπκπί delete. Απηφ δελ ζα δηαγξάςεη ηα αξρεία, κφλν ηελ αλαθνξά ηνπο κέζα ζην Content Package Μφιηο νινθιεξψζεηε ηελ πξνζζήθε πεξηερνκέλνπ, ν ρψξν εξγαζίαο ζαο πξέπεη λα κνηάδεη κε απηφλ ζηελ παξαθάησ εηθφλα: Εικόνα 15: πξνζζήθε πεξηερνκέλνπ ειίδα 90 απφ 142

91 View Content Package Μφιηο πξνζηεζεί φιν ην πεξηερφκελν ζηελ Main Organization, είζηε έηνηκνη λα θάλεηε πξνεπηζθφπεζε(preview) ηνπ Content Package ζε έλα web browser. Κάληε θιηθ ζην θνπκπί 'Preview Content Package' είλαη ην εηθνλίδην ζηελ θχξηα γξακκή εξγαιείσλ ή θάληε θιηθ ζην ίδην ζεκείν ζην κελνχ View. Έλα πξφγξακκα πεξηήγεζεο ζην Web ζα πξέπεη λα αλνίμεη ζηνλ ππνινγηζηή ζαο. ην πξφγξακκα πεξηήγεζεο, κία ηξηπιά πιαηζησκέλε ζειίδα ζα θνξηψζεη, ε ζειίδα παξέρεη θάπνην πεδίν πινήγεζεο, ην αξηζηεξφ πιαίζην αληηζηνηρεί ζηε δνκή ηνπ Content Package πνπ έρεηε θαζνξίζεη, ην δεμηφ ηκήκα ηνπ παξαζχξνπ πεξηιακβάλεη ζπλήζσο ην ζέκα ηνπ default Organization. ην πεδίν πνπ κνηάδεη ζαλ banner θαη ιέεη RELOAD CONTENT PACKAGE PREVIEW, είλαη ην φλνκα πνπ έρνπκε δψζεη. ηελ δεμηά πιεπξά απηνχ ηνπ banner, ην εηθνλίδην βέινπο επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα εκθαλίζεη ή λα απνθξχςεη ην παθέην. Σα θνπκπηά 'prev' θαη 'next' επηηξέπνπλ ζην ρξήζηε λα πινεγεζεί κέζα ζην Content Package δηαδνρηθά. ην αξηζηεξφ ηκήκα ηνπ παξαζχξνπ, νη ελεξγνί Organisation εκθαλίδνληαη κε ρξψκα καχξν λα είλαη ν ηίηινο θαη ρξψκα κπιε ην πεξηερφκελν ηνπο. Κάλνληαο θιηθ ζε νπνηνδήπνηε απφ ηνπο κπιε ζπλδέζκνπο ζα θνξηψζεη ην αληίζηνηρν πεξηερφκελν ζην θχξην πιαίζην. Έλα έμηξα drop down menu ζα εκθαληζηεί εάλ ππάξρνπλ πνιιά Organisation elements. ειίδα 91 απφ 142

92 Σν πεξηερφκελφ ηεο πξνεπηζθφπεζεο πξέπεη λα κνηάδεη κε ηελ παξαθάησ εηθφλα: Δηθόλα 16: πξνεπηζθφπεζε πεξηερνκέλνπ ειίδα 92 απφ 142

93 Σαθηνπνηήζηε ην Content Package Σν Content Package είλαη ηψξα πιήξσο ιεηηνπξγηθφ ηψξα, αιιά κπνξνχκε λα επηζπκήζνπκε λα ηαθηνπνηήζνπκε ην Content Package πξηλ απφ ηελ ηειηθή εμαγσγή ηνπ. Γηα παξάδεηγκα, ζα κπνξνχζακε λα: Μεηνλνκάζνπκε ην Main Organization «Summer Pictures» (Δπηιέμηε ην Organisation θαη επεμεξγαζηείηε ηε θαηαρψξεζε ζην παξάζπξν πνπ βξίζθεηε ζην θάησ κέξνο.) Ρπζκίζεηε εθ λένπ ην Content Package γηα λα αθνινπζήζεη κηα δηαθνξεηηθή δνκή - πνπ αληηθαηνπηξίδεη ην αληηθείκελν ησλ κεκνλσκέλσλ θσηνγξαθηψλ. (Υξεζηκνπνηήζηε ηα "Move Up" θαη "Move Down» θνπκπηά γηα λα αλαδηαηάμεηε ην Content Package) Μεηνλνκάζεηε ηα αληηθείκελα, έηζη ψζηε ηα νλφκαηά ηνπο είλαη θάηη δηαθνξεηηθφ απφ απηά πνπ δψζακε (one, two, three, θιπ) Όηαλ θάλεηε πξνεπηζθφπεζε μαλά (θιείζηε θαη μαλαλνίμηε ην browser γηα λα ζβήζεη ηα παιηά αξρεία πνπ απνζεθεχνληαη ζην cache), ην Content Package previewer ζα πάξεη λέν φλνκα γηα ηα αξρεία. ειίδα 93 απφ 142

94 Η πξνεπηζθφπεζε ηνπ Content Package πξέπεη λα κνηάδεη κε απηήλ ηεο παξαθάησ εηθφλαο: Δηθόλα 17:content preview ειίδα 94 απφ 142

95 Δάλ επηζπκείηε, κπνξείηε λα πξνζζέζεηε ηψξα πεξαηηέξσ Organisations (κπνξείηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε μαλά ην ίδην πεξηερφκελν) θαη παξαηεξήζηε πψο ε δνκή ηνπ Content Package πνπ βξίζθεηε ζε πξνεπηζθφπεζή αληηζηνηρεί ζηνλ Organisation / δνκή ζέζε πνπ έρεηε δεκηνπξγήζεη. Απνζεθεύζηε ηελ πξνεπηζθόπεζε ηνπ Content Package Σν λέν ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ζην RELOAD EDITOR είλαη φηη ζαο επηηξέπεη λα ζψζεηε φρη κφλν ην Content Package, αιιά ην αληίγξαθν πνπ έρεηε δεκηνπξγήζεη απφ ηελ πξνεπηζθφπεζε θαη είλαη έηνηκν γηα παξνπζίαζε ζε έλαλ browser. Καλνληθά, ηα Content Package εηζάγνληαη ζην ινγηζκηθφ (ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ή απνζήθεο εθκάζεζεο) πνπ εξκελεχνπλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ θπιάζζνληαη κέζα ζην manifest θαη δεκηνπξγνχλ κηα δνκή πινήγεζεο γηα ην Content Package. Μεξηθέο θνξέο, κπνξείηε λα επηζπκήζεηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε ην Content Package πνπ έρεηε νξγαλψζεη ρσξίο έλα LMS ή κηα απνζήθε εθκάζεζεο, ίζσο σο κηα απιή ηζηνζειίδα. Γη 'απηφ, είλαη ρξήζηκν λα έρεη ηελ δνκή πινήγεζεο πνπ παξάγεηαη απφ ην Reload ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο web πξνεπηζθφπεζεο. Γηα λα απνζεθεχζεηε έλα αληίγξαθν ηεο Web Πξνεπηζθφπεζεο, θάληε θιηθ ζηελ επηινγή click File, Save Content Package Preview... Δηθόλα 18:save content package ειίδα 95 απφ 142

96 Δπηιέμηε έλα θάθειν ζην παξάζπξν δηαιφγνπ πνπ εκθαλίδεηαη (κπνξεί λα ζέιεηε λα δεκηνπξγήζεηε έλα λέν θάθειν ζε απηφ ην ζεκείν). Όηαλ θάλεηε θιηθ ζην θνπκπί 'Select', φια ηα απαξαίηεηα αξρεία γηα ηελ πξνεπηζθφπεζε αληηγξάθνληαη ζε απηφ ην θάθειν. Υξεζηκνπνηψληαο ηελ Δμεξεχλεζε ησλ Windows, ξίμηε κηα καηηά ζην πεξηερφκελν. Κάλνληαο θιηθ πάλσ ζην αξρείν 'ReloadContentPreview.htm' ζα μεθηλήζεη ν web browser. Όια ηα αξρεία ηνπ θάθεινπ πνπ δεκηνπξγήζαηε απαηηνχληαη γηα λα εκθαληζηεί ζσζηά ην Content Package θαη λα κπνξείηε λα πεξηεγεζείηε ζσζηά ζε απηφ. Δηθόλα 19: αξρεία ηνπ content package Δίλαη ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί φηη ε πξνεπηζθφπεζε ηνπ Content Package δελ είλαη απφ κφλε ηεο έλα Content Package. Απηφ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη δελ πεξηιακβάλεη ην απαξαίηεην αξρείν imsmanifest.xml. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, δελ είλαη πιένλ έλα Content Package απφ νπνηαδήπνηε ζπιινγή ησλ ηζηνζειίδσλ. Η πξνεπηζθφπεζε ηνπ Content Package είλαη πνιχ ρξήζηκε, σζηφζν, είλαη δπλαηφ λα απνζεθεχζνπκε ηελ πξνεπηζθφπεζε κέζα ζην ίδην ην Content Package. Αλ επηιέμεηε ζηνλ Content Package θάθειν 'Save Content Package ειίδα 96 απφ 142

97 Preview, ηφηε ε πξνεπηζθφπεζε ζα απνζεθεπηεί κέζα ζην θάθειν ηνπ Content Package. Σψξα, αλ ζέινπκε λα απνζεθεχζνπκε ζαλ Zip Content Package, ηα αξρεία πξνεπηζθφπεζεο πεξηιακβάλνληαη θαη απηά (αλ θαη δελ εκθαλίδνληαη ζην manifest). Με ηελ πξνζζήθε ησλ επηπιένλ αξρείσλ πξνεπηζθφπεζεο, ην Content Package κπνξεί γξήγνξα λα εκθαληζηεί ζε θάπνην ηξίην πνπ δελ έρεη πξφζβαζε ζε έλα παθέην γηα παξάδεηγκα Reload. Add Metadata (Πξνζζήθε κεηαδεδνκέλσλ) Σν ηειηθφ πξννξηζκφ ηνπ ην πεξηερφκελν κηαο ζπζθεπαζίαο ζα είλαη κάιινλ κέζα ζε έλα Learning Management System (LMS), αιιά είλαη επίζεο πηζαλφ φηη ην Πεξηερφκελν πζθεπαζία ζα ηνπνζεηεζεί ζε έλα απνζεηήξην λα δηεπθνιπλζεί ε εθ λένπ αλαθάιπςε θαη ηελ επαλαρξεζηκνπνίεζε. Πξνζζήθε κεηαδεδνκέλσλ ζην πεξηερφκελν δέζκε λνκνζεηεκάησλ ζα δεκηνπξγήζεη πιεξνθνξίεο πνπ κπνξνχλ λα αλαδεηεζνχλ απφ ηνπο ρξήζηεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. Η IMS Metadata πξνδηαγξαθέο (θαη ην IEEE LOM, ην πξφηππν πνπ επεξεάδνληαη απφ ηελ IMS Metadata) απνηειέζεη ηελ αθεηεξία γηα ηελ πξνζζήθε κεηαδεδνκέλσλ, αιιά, ηειηθά, ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηελ εθαξκνγή κεηαδεδνκέλα ζε ηνπηθφ επίπεδν είλαη απαξαίηεηεο - γηα λα εμαζθαιηζηεί φηη ιεμηιφγηα είλαη ζπκβαηά, θαη φηη θνηλφο ππξήλαο ησλ κεηαδεδνκέλσλ απνζεθεχνληαη γηα φιν ην πεξηερφκελν ζηε πεξηνρή ζαο. ειίδα 97 απφ 142

98 Multiple Entries(Πνιιαπιέο είζνδνη) Αλ ζέιεηε λα πξνζζέζεηε πεξηζζφηεξεο απφ κία θαηαρσξήζεηο γηα έλα ζπγθεθξηκέλν ζηνηρείν (γηα παξάδεηγκα, αλ ζέιεηε λα αλαθεξζείηε ζην content πνπ πεξίερεη πνιιαπινχο ηχπνπο mime (π.ρ. κηα ηζηνζειίδα κε flash animation), ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζεηε ην δέληξν View θαη φρη ηε θφξκα View. Πξψηε αιιαγή απφ ηε θφξκα ηνπ Tree View ζηα κεηαδεδνκέλα ηνπ editor. Έπεηηα επηιέμηε ην ζρεηηθφ ζηνηρείν, θάληε δεμί θιηθ επηιέμηε copy. Δπηιέμηε ην ζρεηηθφ ζηνηρείν θαη παηήζηε απηή ηε θνξά Δπηθφιιεζε. Υξεζηκνπνηήζηε ηελ θπιηφκελε ιίζηα γηα λα επηιέμεηε έλα λέν ηχπν MIME Αλ πάηε πίζσ ζηε θφξκαο View, κφλν ην πξψην ζηνηρείν ζα παξνπζηαζηεί, αιιά νη πιεξνθνξίεο απνζεθεχνληαη θαη ζα δηαηεξεζνχλ θαη ζα πξέπεη λα δηαηεξνχληαη απνζεθεπκέλεο. Απηή ε δηαδηθαζία είλαη ε ίδηα γηα θάζε ζηνηρείν ην νπνίν επηηξέπεη πνιιαπιέο εηζφδνπο. ειίδα 98 απφ 142

99 Μφιηο νινθιεξψζεηε ηελ επεμεξγαζία, ην Tree View ζα κνηάδεη κε ηελ εηθφλα πνπ θαίλεηαη παξαθάησ: Δηθόλα 20: Tree view metadata ειίδα 99 απφ 142

100 Κεθάιαην 5 αλάπηπμε κηαο εθαξκνγήο PROBLEM SOLVING κε ρξήζε ηνπ RELOAD EDITOR 5.1 Δπεμήγεζε ηεο εθαξκνγήο Γεκηνπξγήζακε κηα εθαξκνγή πνπ έρεη ζρέζε κε ην κάζεκα ηεο Μεραληθήο Λνγηζκηθνχ θαη ζπγθεθξηκέλα δεκηνπξγήζακε κηα πεξίπησζε ρξήζεο: Δπηζηξνθή πξντφλησλ ε νπνία πεξηγξάθεηε παξαθάησ: Κχξηνο ρξήζηεο: Σακίαο χληνκε πεξηγξαθή: Ο ηακίαο πξαγκαηνπνηεί επηζηξνθέο ησλ ειαηησκαηηθψλ πξντφλησλ πνπ έρνπλ αγνξαζηεί απφ ην θαηάζηεκα. Βαζηθή ξνή Ο πειάηεο έξρεηαη κε έλα ή πεξηζζφηεξα ειαηησκαηηθά πξντφληα γηα επηζηξνθή. Ο ηακίαο δεηάεη απφ ηνλ πειάηε ηελ απφδεημε αγνξάο θαη ηελ ειέγρεη. Ο ηακίαο μεθηλάεη ζηελ ηακεηαθή κεραλή (Register) κηα λέα ζπλαιιαγή γηα ηελ επηζηξνθή πξντφληνο. Ο ηακίαο εηζάγεη ηνλ θσδηθφ ηεο απφδεημεο αγνξάο. Σν ζχζηεκα αλαθηά απφ ην θαηάζηεκα (Store) ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηε ζπγθεθξηκέλε ζπλαιιαγή πψιεζεο θαη εκθαλίδεη ηελ εκεξνκελία θαη ηελ ζπλνιηθή αμία ηεο. Ο ηακίαο εηζάγεη ηνλ θσδηθφ ηνπ ειαηησκαηηθνχ πξντφληνο. Σν ζχζηεκα αλαδεηά ηελ γξακκή πψιεζεο θαη ηελ εκθαλίδεη. ειίδα 100 απφ 142

101 Δλαιιαθηηθέο ξνέο Η απφδεημε αγνξάο δελ είλαη έγθπξε. Σν ζχζηεκα ειέγρεη φηη δελ έρνπλ παξέιζεη πεξηζζφηεξεο απφ πέληε εκέξεο απφ ηελ εκεξνκελία ηεο αγνξάο. Ο ηακίαο ελεκεξψλεη ηνλ πειάηε γηα ην πξφβιεκα θαη αθπξψλεη ηελ δηαδηθαζία. Α. Να δεκηνπξγήζεηε ην δηάγξακκα Κιάζεσλ. Β. Να πεξηγξάςεηε ην δηάγξακκα Γξαζηεξηνηήησλ. Γ. Να δεκηνπξγήζεηε έλα δηάγξακκα Γξαζηεξηνηήησλ γηα ηελ πεξίπησζε ρξήζεο, πξνζζέηνληαο κεηά ην βήκα 8 ηελ πξφηαζε: Η δηαδηθαζία επαλαιακβάλεηαη γηα ηα ζεκεία 6 8 κέρξη ηέινπο επηζηξνθήο ησλ πξντφλησλ. Γ. Να δεκηνπξγήζεηε ην δηάγξακκα ζπλεξγαζίαο Η εθαξκνγή δεκηνπξγεί έλαλ εθπαηδεπηή (teacher) θαη αξθεηνχο καζεηέο (learner) θαη ν θαζεγεηήο δεηάεη απφ ηνπο καζεηέο ηελ δεκηνπξγία ηνπ δηαγξάκκαηνο θιάζεσλ (class diagram) θαη ηνπ δηαγξάκκαηνο θαηαζηάζεσλ (state diagram). Ο θαζεγεηήο δίλεη θάπνηα παξαδείγκαηα Class diagram θαη Activity Diagram ζηνπο καζεηέο ζχκθσλα κε ην ζελάξην ηνπ Reload Editor. ηελ εξγαζία καο αλαπηχζζνπκε έλα ζελάξην ιχζεο πξνβιήκαηνο απφ έλα θαζεγεηή ζε δχν καζεηέο νη νπνίνη βξίζθνληαη ζε απφζηαζε. Γηα λα επηηεπρζεί ε επηθνηλσλία κεηαμχ ηνπο είλαη απαξαίηεηε ε χπαξμε Gmail accounts θαη Webmessenger accounts. Σν πξψην είλαη απαξαίηεην γηαηί ν θαζεγεηήο έρεη ήδε δεκηνπξγήζεη ηνλ δηθφ ηνπ ρψξν ζηελ ζειίδα sites.google.com γηα λα δεκνζηεχζεη ειίδα 101 απφ 142

102 ην πξφβιεκα θαη θάπνηεο ππνδείμεηο. Σν δεχηεξν, γηα λα επηθνηλσλνχλ κεηαμχ ηνπο νη καζεηέο θαη νη καζεηέο κε ηνλ θαζεγεηή γηα ηπρφλ απνξίεο. Θεσξείηαη δεδνκέλν φηη πξηλ ηελ έλαξμε ηεο δξαζηεξηφηεηαο έρεη εγγξάςεη ηνπο καζεηέο ζην ρψξν ηνπ θαη έρεη δψζεη θσδηθνχο ζε φινπο. Κάζε ρξήζηεο δξα ζην δηθφ ηνπ πξνζσπηθφ ππνινγηζηή, αθφκε θαη ζηε θάζε ησλ δεπγψλ. Ξεθηλψληαο, νξίδνπκε ηνπο ζθνπνχο ηνπ πξνβιήκαηνο (learning objectives) θαζψο θαη ηηο πξναπαηηήζεηο (prerequisites). Η ζρεδίαζε δηαγξακκάησλ UML θαη ε πινπνίεζε ηνπο. Η εμνηθείσζε ηνπ πξνγξάκκαηνο Visual Paradigm. Η θαηαλφεζε ελφο ζελαξίνπ θαη ε απνθσδηθνπνίεζή ηνπ κε ιέμεηο-θιεηδηά. Η αλάδεημε ηεο ζεκαζίαο ηεο ζπλεξγαζίαο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ θνηλνχ ζηφρνπ, αιιά θαη ε επθαηξία γηα πξνζσπηθή δηάθξηζε κέζσ ηνπ αλεμάξηεηνπ πξνζσπηθνχ ηειηθνχ πνξίζκαηνο. Student (Μαζεηήο): ηε θάζε 1 ("Individual Study") παξαιακβάλεη ηελ παξνπζίαζε ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηα πξφηππα έγγξαθα ησλ παξαδνηέσλ. Αμηνπνηψληαο ηηο γλψζεηο ηνπ ζην αληηθείκελν ηεο δπλακηθήο ηεο πεξηζηξνθήο ζηεξενχ ζψκαηνο, δηακνξθψλεη κηα πξψηε άπνςε. Αλ δπζθνιεχεηαη κπνξεί λα δεηήζεη βνήζεηα απφ ηνλ Καζεγεηή, ν νπνίνο ζα θξίλεη ην είδνο ηεο βνήζεηαο πνπ ζα παξάζρεη, απνζηέιινληαο ην αληίζηνηρν έγγξαθν. ηε θάζε 2 ("Pair Discussion") νη καζεηέο αλά δεχγε αληαιιάζζνπλ απφςεηο θαη βνεζεηηθά έγγξαθα, πξνζπαζψληαο λα ζπκπιεξψζνπλ απφ θνηλνχ ηα παξαδνηέα, ηα νπνία θαη θαηαζέηνπλ φρη αλεμάξηεηα, αιιά ζε δεχγε. ηε θάζε 3 ("Common Discussion") νη καζεηέο έρνπλ πξφζβαζε ζην ζχλνιν ησλ παξαδνηέσλ. Δπίζεο, έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πείζνπλ (ή, αθφκε θαη λα παξαπιαλήζνπλ(!) κε ινγηθνθαλή επηρεηξήκαηα) ν έλαο ηνλ άιιν. ην ηέινο ηεο δηαδηθαζίαο, θάζε καζεηήο μερσξηζηά (φρη ζε δεχγε) θαηαζέηεη ηελ ηειηθή ηνπ απφθαλζε γηα ην θαηλφκελν. Οη καζεηέο πξνζπαζνχλ λα βξνπλ ηε ζσζηή απάληεζε, λα ζρεδηάζνπλ θαη λα ειίδα 102 απφ 142

103 παξνπζηάζνπλ ηε ιχζε, ρξεζηκνπνηψληαο φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξα βνεζεηηθά ζηνηρεία. ηε θάζε 1 καζεηήο παξαιακβάλεη ην πξφβιεκα θαη ηα πξφηππα ησλ παξαδνηέσλ εγγξάθσλ. ηε θάζε 1 ("Individual Study") ν θαζεγεηήο απαληά ζηα αηηήκαηα βνήζεηαο ησλ καζεηψλ απνζηέιινληαο βνεζεηηθά αξρεία. Έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ζπλνκηιήζεη κε ηνπο καζεηέο, λα πξνζπαζήζεη λα θαηαλνήζεη πνην αθξηβψο είλαη ην πξφβιεκά ηνπο, ψζηε λα ζηείιεη εθείλα αθξηβψο ηα βνεζεηηθά αξρεία πνπ απαηηνχληαη. Γελ δίλεη άιινπ είδνπο βνήζεηα, πέξα απφ ηα πξνθαζνξηζκέλα έγγξαθα. Ο καζεηήο δεηά βνήζεηα απφ ηνλ θαζεγεηή, εμεγψληαο ηνπ πνχ αθξηβψο έρεη ζηακαηήζεη. Ο θαζεγεηήο πξνζπαζεί λα βξεη πνην αθξηβψο έγγξαθν, πνηα έλλνηα, ζα βνεζήζεη πεξηζζφηεξν ην καζεηή ζην πξφβιεκά ηνπ θαη αλαθνηλψλεη ζην καζεηή ηε βνήζεηα πνπ κπνξεί λα ηνπ πξνζθέξεη θαη πφζεο κνλάδεο αληηζηνηρνχλ ζ' απηή. Ο καζεηήο απνδέρεηαη (ή δελ απνδέρεηαη) ηε ζπγθεθξηκέλε βνήζεηα. Ο θαζεγεηήο ζηέιλεη ην αληίζηνηρν έγγξαθν ζην καζεηή, ζεκεηψλνληαο απηή ηελ θίλεζε. Ο καζεηήο επεμεξγάδεηαη ην έγγξαθν θαη νδεγείηαη ζε αξρηθέο δηαπηζηψζεηο ή/θαη ππνζέζεηο γηα ηε ιχζε. Ο θαζεγεηήο ηεξκαηίδεη ηε θάζε 1 θαη δηακνξθψλεη δεχγε. ηε θάζε 2 ("Pair Discussion") ν θαζεγεηήο δίλεη βνήζεηα ζηα δεχγε, πάιη κε ηελ απνζηνιή εγγξάθσλ. Οη καζεηέο κέζα ζηα δεχγε αληαιιάζζνπλ έγγξαθα, απφςεηο θαη κνηξάδνληαη ηα πξφηππα ησλ παξαδνηέσλ εγγξάθσλ. ειίδα 103 απφ 142

104 Σα δεχγε δεηνχλ βνήζεηα απφ ηνλ θαζεγεηή, εμεγψληαο ηνπ πνχ αθξηβψο έρνπλ ζηακαηήζεη. Ο θαζεγεηήο πξνζπαζεί λα βξεη πνην αθξηβψο έγγξαθν, πνηα έλλνηα, ζα βνεζήζεη πεξηζζφηεξν ηνπο καζεηέο ζην πξφβιεκά ηνπο θαη αλαθνηλψλεη ζηνπο καζεηέο ηε βνήζεηα πνπ κπνξεί λα ηνπο πξνζθέξεη θαη πφζεο κνλάδεο αληηζηνηρνχλ ζ' απηή. Οη καζεηέο απνδέρνληαη (ή δελ απνδέρνληαη) ηε ζπγθεθξηκέλε βνήζεηα. Σα δεχγε ζπλζέηνπλ απφ θνηλνχ ηα παξαδνηέα θαη ηα απνζηέιινπλ κε θνηλή ππνγξαθή. Ο θαζεγεηήο ηεξκαηίδεη ηε θάζε 2 θαη ειεπζεξψλεη φιν ην δηαζέζηκν πιηθφ θαη ηα παξαδνηέα ησλ νκάδσλ. ηε θάζε 3 νη καζεηέο επηθνηλσλνχλ γηα λα δηακνξθψζνπλ ηειηθή άπνςε. ηε θάζε 3 ("Common Discussion") ν θαζεγεηήο απνθαιχπηεη ηε ζσζηή ιχζε, ζπδεηά κε ηελ ηάμε θαη απαληά ζε παξακέλνπζεο απνξίεο. Κάζε καζεηήο μερσξηζηά απνθαίλεηαη γηα ηε ιχζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Ο θαζεγεηήο αμηνινγεί ηα παξαδνηέα, αλαθνηλψλεη ηα ζθνξ θαη ην ληθεηή. ειίδα 104 απφ 142

105 Δηθόλα 21 θνπόο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη πξναπαηηεζεηο ειίδα 105 απφ 142

106 Έπεηηα, αξρηθνπνηνχκε ηνπο ξφινπο ησλ καζεηψλ θαη ηνπ θαζεγεηή. Δηθόλα 22 ξόινη θαζεγεηώλ καζεηώλ ειίδα 106 απφ 142

107 ηε ζπλέρεηα, παξακεηξνπνηνχκε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ θάζε ξφινπ. Γειαδή πσο ζα πξέπεη λα ελεξγήζεη ν θάζε έλαο αλάινγα κε ην βήκα πνπ βξίζθεηαη ην ζελάξην. Δηθόλα 23 Παξακεηξνπνίεζε θάζε ξόινπ Δπφκελν καο βήκα είλαη λα δεκηνπξγήζνπκε ην πεξηβάιινλ πάλσ ζην νπνίν ζα εξγαζηνχλ νη ξφινη. Γειαδή πνηα αξρεία ή ηζηνζειίδεο ζα ρξεηαζηνχλ γηα ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο. ειίδα 107 απφ 142

108 Δηθόλα 24 Γεκηνπξγία πεξηβάιινληνο ειίδα 108 απφ 142

109 Σέινο, νξίδνπκε ην ζελάξην θαη ηα βήκαηά ηνπ γηα λα επηηχρεη ε ζσζηή ζεηξά ηεο ιχζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. Δηθόλα 25 Οξηζκόο ζελαξίνπ ειίδα 109 απφ 142