Newsletter 10/2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εμπορικό 3 115

Transcript

1

2 Newsletter 10/2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εμπορικό [ 2 ]

3 ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ Αθέµιτος Ανταγωνισµός - Περιπτώσεις αθέµιτου ανταγωνισµού ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 870 Έτος: Αθέµιτος ανταγωνισµός. "Εξωανταγωνιστικές" διατάξεις. Επιτρεπτά είδη πώλησης σε κυλικεία νοσηλευτικών ιδρυµάτων. Ευθεία και εκ πλαγίου παράβαση κανόνων ουσιαστικού δικαίου. Παραβίαση διδαγµάτων κοινής πείρας. Ένορκες βεβαιώσεις. - Σύµφωνα µε την διάταξη του άρθρου 1 του Ν. 146/1914 "περί αθεµίτου ανταγωνισµού" απαγορεύεται κατά τις εµπορικές, βιοµηχανικές ή γεωργικές συναλλαγές κάθε πράξη, που γίνεται προς το σκοπό ανταγωνισµού και αντίκειται προς τα χρηστά ήθη, ο δε παραβάτης µπορεί να εναχθεί για παράλειψη και για ανόρθωση της ζηµιάς που προκλήθηκε. - Υπάρχουν και άλλες διατάξεις έξω από τον εν λόγω νόµο που οµοίως ρυθµίζουν την επαγγελµατική δραστηριότητα. Οι τελευταίες αυτές διατάξεις, αποκαλούµενες "εξωανταγωνιστικές", βρίσκονται τόσο σε τυπικούς, όσο και σε ουσιαστικούς νόµους, µε ενδεικτική αναφορά εκείνων περί αδείας λειτουργίας των επιχειρήσεων ή που εξαρτούν τη νοµιµότητα της δραστηριότητας από προηγούµενη άδεια διοικητικής αρχής. Η παραβίαση των διατάξεων αυτών είναι µεν παράνοµη από ποινική και διοικητική άποψη, πλην όµως τούτο δεν σηµαίνει ότι το παράνοµο αυτό συνιστά παράλληλα, χωρίς άλλο, και αθέµιτη ανταγωνιστική πράξη κατά την έννοια του άρθρου 1 του Ν. 146/ Από το συνδυασµό των διατάξεων του άρθρου 42 παρ. 3 περ. ε' της ΑΙΒ/8577/1983 υγειονοµικής διατάξεως του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας, η οποία εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση των άρθρων 1 και 2 αν 2520/1940, προκύπτει ότι στα κυλικεία των νοσηλευτικών ιδρυµάτων νοµικών προσώπων δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου επιτρέπεται, κατ' απόκλιση των όσων ισχύουν στα κυλικεία των λοιπών φορέων, η πώληση και άλλων χρήσιµων στους ασθενείς ειδών, όπως κολώνιες, χαρτοµάντιλα, χαρτί καθαριότητας, σαπούνια χεριών κ.τ.ο., µε την προϋπόθεση όµως ότι θα καταλαµβάνουν ιδιαίτερο νοητώς χώρο στο κυλικείο. Και ναι µεν η απαρίθµηση των χρήσιµων στους ασθενείς ειδών είναι ενδεικτική, πλην όµως η απόκλιση αυτή δεν εξικνείται µέχρι του σηµείου να επιτρέπεται από τα εν λόγω κυλικεία η πώληση και ειδών ιµατισµού και υποδήσεως για τους ασθενείς, όπως π.χ. πυτζάµες, νυκτικά, παντόφλες κλπ, γιατί τα είδη αυτά αφενός µεν αποτελούν αντικείµενο εµπορίας ειδικών καταστηµάτων, αφετέρου δε εκφεύγουν της έννοιας των ειδών ατοµικής καθαριότητας, στα οποία περιλαµβάνονται αναµφισβήτητα οι κολώνιες, τα χαρτοµάντιλα, το χαρτί καθαριότητας, τα σαπούνια χερών κ.τ.ο. και τα οποία είναι εύλογο να πωλούνται από τα κυλικεία των νοσηλευτηρίων. - Η ένορκη βεβαίωση, ως ένορκη µαρτυρία τρίτου, που δίδεται ενώπιον ειρηνοδίκη ή συµβολαιογράφου ή άλλου εξοµοιούµενου µε αυτά προσώπου, αποτελεί ιδιαίτερο αποδεικτικό µέσο, διακρινόµενο από εκείνα των άρθρων ΚΠολ. - Από τις διατάξεις των άρθρων 118 αρ. 4, 566 παρ. 1 και 577 παρ. 3 ΚΠολ, προκύπτει ότι αν η αγωγή κρίθηκε κατ' ουσίαν βάσιµη ή αβάσιµη, για να είναι ορισµένος, και άρα παραδεκτός, ο λόγος αναιρέσεως, µε τον οποίο αποδίδεται στο δικαστήριο της ουσίας ευθεία παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου (ΚΠολ 559 αρ.1), πρέπει να καθορίζονται ή συγκεκριµένη διάταξη του ουσιαστικού δικαίου που παραβιάσθηκε, το κατά την εκδοχή του αναιρεσείοντος ερµηνευτικό ή υπαγωγικό

4 σφάλµα και επί πλέον να αναφέρονται µε πληρότητα και σαφήνεια τα πραγµατικά περιστατικά που δέχθηκε το δικαστήριο, ενόψει των οποίων επέφερε την κρίση του για τη βασιµότητα ή µη της αγωγής. Και τούτο για τον λόγο ότι µέσω των ουσιαστικών αυτών παραδοχών πραγµατώνεται η συγκεκριµένη ερµηνεία και εφαρµογή του κανόνα ουσιαστικού δικαίου και µόνο ενόψει αυτών µπορεί να ελεγχθεί, αν η νοµική πληµµέλεια που αποδίδεται στην απόφαση οδήγησε σε εσφαλµένο διατακτικό, από το οποίο και εξαρτάται η ευδοκίµηση της αναιρέσεως (ΚΠολ 578). - Για να είναι ορισµένος ο λόγος µε τον οποίο αποδίδεται το δικαστήριο της ουσίας εκ πλαγίου παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου (ΚΠολ 559 αρ. 19), πρέπει να αναφέρονται ο κανόνας του ουσιαστικού δικαίου σε σχέση µε την εφαρµογή του οποίου υπάρχει η έλλειψη νόµιµης βάσεως της αποφάσεως, οι παραδοχές της προσβαλλόµενης αποφάσεως µε πληρότητα και σαφήνεια, σε τι συνίσταται η ανεπάρκεια των αιτιολογιών, ποίο δηλαδή στοιχείο αναγκαίο για την επάρκεια τους λείπει και σε τι συνίσταται η αντίφαση των αιτιολογιών και από ποια αντιτιθέµενα µέρη τους προκύπτει. Τέλος, η αοριστία του λόγου αναιρέσεως δεν µπορεί να θεραπευθεί µε παραποµπή σε άλλο διαδικαστικό έγγραφο. - Κατά την διάταξη του άρθρου 559 αρ. 1 εδ β' ΚΠολ, η παραβίαση των διδαγµάτων κοινής πείρας ιδρύει λόγο αναιρέσεως µόνο αν αυτά αφορούν την ερµηνεία κανόνων δικαίου ή την υπαγωγή σ' αυτούς των πραγµατικών περιστατικών, δηλαδή όταν το δικαστήριο χρησιµοποιεί εσφαλµένα ή παραλείπει εσφαλµένα να χρησιµοποιήσει διδάγµατα της κοινής πείρας για την διακρίβωση της έννοιας κανόνα δικαίου ή να υπαγάγει εις αυτόν τα πραγµατικά περιστατικά της διαφοράς. ΑΚ: άρθ. 557, ΚΠολ : άρθ. 118, , 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 19, 561, 566, 577, 578, Νόµοι: 146/1914, άρθ. 1, Νόµοι: Αιβ/8577/1983, άρθ. 42, Νόµοι: 2519/1997, άρθ. 28, Νόµοι: 2915/2001, ηµοσίευση: INLAW 2008 * ΧρΙ 2009, σελίδα 269 * ΕΕµπ 2009, σελίδα 420, σχολιασµός Χριστίνα Κολιάτση * ΕΕ 2009, σελίδα 47, σχολιασµός Χ. Αποστολόπουλος * Ελλ νη 2011, σελίδα 75 Αξιόγραφα - Επιταγή ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 248 Έτος: Επιταγή. Ενεχύραση επιταγής. Προσωπικές ενστάσεις. Μη λήψη υπόψη πραγµάτων. - Κατά το άρθρο 1251 του ΑΚ, για την ενεχύρηση τίτλου σε διαταγή αρκεί οπισθογράφησή του σε διαταγή του δανειστή, χωρίς να απαιτείται άλλη έγγραφη συµφωνία, κατά δε το άρθρο 1255 παρ. 1 εδ.α' του ίδιου κώδικα, αν αντικείµενο του ενεχύρου είναι τίτλος σε διαταγή, ο ενεχυρούχος δανειστής έχει δικαίωµα να εισπράξει µόνος και αν ακόµη δεν έληξε το ασφαλιζόµενο χρέος. Εξάλλου, η ενεχύραση των τίτλων σε διαταγή µε οπισθογράφηση και παράδοση είχε θεσπισθεί ως ειδικός τρόπος ενεχυράσεως για ορισµένες ανώνυµες εταιρίες και προς ασφάλεια ορισµένων απαιτήσεών τους, µε το άρθρο 38 του Ν 17-7/ '' περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύµων εταιριών'' που εξακολουθεί να ισχύει κατά το άρθρο 41 παρ.1 του ΕισΝΑΚ και ορίζει ότι εάν αντικείµενο ενεχυράσεως είναι δικόγραφο σε διαταγή, η ενεχυρίαση γίνεται µε οπισθογράφηση αυτού σε διαταγή της πιστωτρίας, [4]

5 µη απαιτουµένης άλλης έγγραφου συµβάσεως ενεχυριάσεως. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι για την ενεχύραση τίτλου σε διαταγή αρκεί η οπισθογράφηση αυτού σε διαταγή του δανειστή, χωρίς να απαιτείται άλλη διατύπωση, δεν αποκλείεται δε η επιλογή του κοινού τρόπου ενεχυράσεως της απαιτήσεως, µε την τήρηση των διατυπώσεων των άρθρων 1247 και 1248 του ΑΚ (Μπαλή Εµπρ. Εκδ. ' παρ ). Μεταξύ των τίτλων σε διαταγή, που ενεχυράζονται µε οπισθογράφηση κατά τη διάταξη του άρθρου 1251 του ΑΚ, είναι και η επιταγή καθόσον από τη µη ύπαρξη στο νόµο 5960/1933 ''περί επιταγής'' αντίστοιχης διάταξης του άρθρου 19 του Ν. 5325/1932, µε την οποία προβλέπεται η οπισθογράφηση, λόγω ενεχύρου, των συναλλαγµατικών και των γραµµατίων εις διαταγήν (βλ. άρθ. 77 Ν. 5325/1932), δεν µπορεί να συναχθεί ότι θεσπίζεται για την επιταγή σχετική απαγόρευση. Εξάλλου, και από τη διάταξη του άρθρου 11 παρ.1 του Ν. 1957/1991, µε την οποία επιβάλλεται τέλος χαρτοσήµου στις "επιταγές, που προσκοµίζονται στις τράπεζες για είσπραξη, ενεχυρίαση ή φύλαξη", προκύπτει ότι θεωρείται δεδοµένη ή νοµιµότητα της ενεχυράσεως της τραπεζικής επιταγής. Εποµένως, εφόσον το Εφετείο, µε την προσβαλλόµενη απόφαση, δέχθηκε, όπως ισχυρίζεται και η αναιρεσείουσα, ότι η αναιρεσίβλητη Τράπεζα κατέστη νόµιµη κοµίστρια της επίδικης τραπεζικής επιταγής µε οπισθογράφηση, λόγω ενεχύρου, δεν παρεβίασε την ουσιαστική διάταξη του άρθρου 1251 του ΑΚ και πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιµος ο πρώτος, από το άρθρο 559 αρ. 1 του ΚΠολ, σχετικός λόγος της αναίρεσης. Ο ίδιος λόγος, καθόσον αναφέρεται στη παραβίαση των διατάξεων των άρθρων 1246,1247 και 1248 του ΑΚ, είναι απορριπτέος γιατί στηρίζεται σε εσφαλµένη προϋπόθεση, αφού το Εφετείο, όπως προκύπτει από την προσβαλλόµενη απόφαση, δεν θεµελίωσε την κρίση του, ως προς την ενεχύραση της επίδικης επιταγής, στις διατάξεις αυτές. - Κατά το άρθρο 559 αρ. 8 του ΚΠολ, αναίρεση επιτρέπεται και αν το δικαστήριο παρά το νόµο έλαβε υπόψη πράγµατα που δεν προτάθηκαν ή δεν έλαβε υπόψη πράγµατα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Ως πράγµατα, κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, τα οποία έχουν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης, θεωρούνται οι αυτοτελείς πραγµατικοί ισχυρισµοί των διαδίκων, που τείνουν σε θεµελίωση κατάλυση ή παρακώλυση δικαιώµατος, δικονοµικού ή ουσιαστικού, που ασκήθηκε µε αγωγή, ανταγωγή, ένσταση ή αντένσταση. ΑΚ: 1246, 1247, 1248, 1251, ΕισΝΑΚ: 41, ΚΠολ : 559 αριθ. 8, Νόµοι: 5960/1933, άρθ. 1, 13, 22, Νόµοι: 1957/1991, άρθ. 11, ηµοσίευση: INLAW 2011 Αξιόγραφα - Επιταγή ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1503 Έτος: Έκδοση ακάλυπτης επιταγής από αντιπρόσωπο. Οργανική εκπροσώπηση στις Ανώνυµες εταιρίες. Παράβαση κανόνα δικαίου. Έλλειψη νόµιµης βάσης. Περιεχόµενο του δικογράφου της αγωγής. - Από το άρθρο 79 του Ν. 5960/1933, όπως ισχύει µετά την τροποποίησή του µε το άρθρο 1 του Ν 1325/1972, σε συνδυασµό µε τις διατάξεις των άρθρων 914, 297, 298 ΑΚ συνάγονται τα εξής: Όταν ποινικά στοιχειοθετείται το έγκληµα της έκδοσης [5]

6 ακάλυπτης επιταγής, στοιχειοθετείται παράλληλα και η αναγκαία για, την αστική ευθύνη από αδικοπραξία παράνοµη και υπαίτια πράξη εκείνου που εξέδωσε την ακάλυπτη επιταγή, από την οποία πράξη µάλιστα προξενείται, κατ' αιτιώδη συνάφεια, στο νόµιµο κοµιστή της επιταγής η ζηµία της µη είσπραξης του ποσού της κατά το χρόνο της εµφάνισης της προς πληρωµή και έτσι γεννιέται παράλληλα και η ευθύνη του εκδότη για αποζηµίωση του κοµιστή, µε ποσό ίσο εκείνου της επιταγής. Περαιτέρω, από το άρθρο 11 του ίδιου ως άνω νόµου συνάγεται ότι η επιταγή µπορεί να εκδοθεί µέσω τρίτου προσώπου, ως αµέσου αντιπροσώπου, ο οποίος µε τη θέση της δικής του υπογραφής εγκύρως δεσµεύει τον αντιπροσωπευόµενο, στο όνοµα και για λογαριασµό του οποίου ενεργεί (άµεση αντιπροσώπευση), εφόσον γίνεται µνεία επί του σώµατος της επιταγής ότι ο τρίτος ενεργεί στο όνοµα και για λογαριασµό του αντιπροσωπευοµένου και εφ' όσον η ενέργεια του αντιπροσώπου στηρίζεται σε εγγράφως παρασχεθείσα πληρεξουσιότητα. Με την έννοια αυτή, το αδίκηµα της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής, διαπράττεται µόνο από τον εκδίδοντα και δη τον υπογράφοντα την επιταγή. Επί έκδοσης ακάλυπτης επιταγής µε αντιπρόσωπο, δράστης (αυτουργός) του εν λόγω αδικήµατος είναι ο αντιπρόσωπος, ενώ ο αντιπροσωπευόµενος τρίτος, για λογαριασµό του οποίου εκδίδεται αυτή (παραγγελέας ή διατάκτης), µπορεί να είναι ποινικά υπεύθυνος ως ηθικός αυτουργός ή ως συνεργός. Στην περίπτωση δε αυτή γεννιέται (όπως προαναφέρθηκε και για τον αυτουργό), παράλληλα η προς αποζηµίωση ευθύνη του ηθικού αυτουργού ήτοι συνεργού, ο οποίος στο πεδίο εφαρµογής του ΑΚ ευθύνεται εις ολόκληρο µε τον αυτουργό αντιπρόσωπο (άρθ. 914, 926). - Στις διατάξεις του άρθρου 18 παρ. 1 και 2 του ΚΝ 2190/1920 "Περί Ανωνύµων Εταιριών" ρυθµίζονται τα θέµατα "της οργανικής εκπροσώπησης" του νοµικού προσώπου. της ανώνυµης εταιρίας. Ειδικότερα ορίζεται ότι το διοικητικό συµβούλιο της Α.Ε. ενεργώντας συλλογικά, την εκπροσωπεί δικαστικώς και εξωδίκως και ότι το καταστατικό µπορεί να ορίσει ότι ένα ή περισσότερα µέλη του συµβουλίου ή άλλα πρόσωπα (τρίτοι) µπορούν να εκπροσωπήσουν την εταιρία γενικώς ή σε ορισµένου είδους πράξεις. Κατά δε τo άρθρο 22 παρ. 1 και 3 του ίδιου νόµου, που αναφέρονται σε πράξεις διαχείρισης και εκπροσώπησης το διοικητικό συµβούλιο είναι αρµόδιο να αποφασίζει κάθε πράξη που αφορά τη διοίκηση της εταιρείας, τη διαχείριση της περιουσίας της και γενικά την επιδίωξη των σκοπών της και ότι το καταστατικό µπορεί να ορίζει θέµατα στα οποία η εξουσία του διοικητικού συµβουλίου ασκείται από ένα ή περισσότερα µέλη της εταιρίας ή από τρίτους. Από τις διατάξεις αυτές, που είναι αντίστοιχες µε εκείνες των άρθρων 65, 67, 68 και 70 του ΑΚ, συνάγεται ότι το διοικητικό συµβούλιο αποτελεί το όργανο που διοικεί και εκπροσωπεί την ανώνυµη εταιρία και διαχειρίζεται όλες τις υποθέσεις της (εκτός από τις υπαγόµενες κατά το καταστατικό στην αρµοδιότητα της γενικής συνέλευσης), µη όντας απέναντι στην εταιρεία πρόσωπο διαφορετικό από αυτή αλλά όργανό της. Στην περίπτωση δε επιτρεπτής υποκατάστασης στο πλαίσιο εφαρµογής των πιο πάνω διατάξεων των άρθρων 18 παρ. 1 και 2 και 22 παρ.1 και 3 του Ν. 2190/1920 τo µέλος του συµβουλίου ή ο τρίτος στον οποίο µεταβιβάστηκε η εξουσία του.σ., είναι υποκατάστατο αυτού, ενεργεί ως όργανο εκπροσώπησης του νοµικού προσώπου της εταιρείας και εκφράζει πρωτογενώς τη βούλησή της, αντλώντας την εξουσία του από το νόµο και το καταστατικό, ο δε δεσµός του µε την εταιρία είναι αυτός του.σ. ιαφορετική δε είναι η περίπτωση εκείνη κατά την οποία το όργανο της εταιρείας δηλαδή το ιοικητικό Συµβούλιό του ή το κατ' άρθ. 18 και 22 του Ν. 2190/1920 υποκατάστατό τους όργανο, αναθέτει σε τρίτο πρόσωπο εκπροσωπευτική δραστηριότητα για τη διεκπεραίωση ορισµένων υποθέσεων επ' ονόµατι του Α.Ε, χωρίς να αποτελεί (το τρίτο πρόσωπο) όργανο διοίκησης του Ν.Π που εκφράζει τη βούλησή του, αλλ' ενεργεί ως απλός αντιπρόσωπος ή εντολέας στα πλαίσια της από [6]

7 τα άρθρα 211 και 713 του ΑΚ προβλεπόµενης αντίστοιχα πληρεξουσιότητας ή εντολής. - Κατά τη διάταξη του αρθρ. 559 αριθ. 1 του ΚΠολ αναίρεση επιτρέπεται µόνο αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου στον οποίο περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρµοστεί, ενώ συνέτρεχαν οι πραγµατικές προϋποθέσεις για την εφαρµογή του, ή αν εφαρµοστεί, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρµοστεί εσφαλµένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε µε ψευδή ερµηνεία, είτε µε κακή, εφαρµογή, δηλαδή µε εσφαλµένη υπαγωγή. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 19 του ΚΠολ, αναίρεση επιτρέπεται αν η απόφαση δεν έχει νόµιµη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες, ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζητήµατα που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Από την υπόψη διάταξη, που αποτελεί κύρωση της παράβασης του άρθρου 93 παράγραφος 3 του Συντάγµατος προκύπτει ότι ο προβλεπόµενος απ' αυτή λόγος αναίρεσης ιδρύεται όταν στην ελάσσονα πρόταση του νοµικού συλλογισµού δεν εκτίθενται καθόλου πραγµατικά περιστατικά (έλλειψη αιτιολογίας), ή όταν τα εκτιθέµενα δεν καλύπτουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται βάσει του πραγµατικού του εφαρµοστέου κανόνα δικαίου για την επέλευση της έννοµης συνέπειας που απαγγέλθηκε ή την άρνησή του (ανεπαρκής αιτιολογία), ή όταν αντιφάσκουν µεταξύ τους (αντιφατική αιτιολογία). εν υπάρχει όµως ανεπάρκεια αιτιολογιών, όταν η απόφαση περιέχει συνοπτικές αλλά πλήρεις αιτιολογίες. Εξάλλου, το κατά νόµο αναγκαίο περιεχόµενο της ελάσσονος πρότασης προσδιορίζεται από τον εκάστοτε εφαρµοστέο κανόνα ουσιαστικού δικαίου, του οποίου το πραγµατικό πρέπει να καλύπτεται πλήρως από τις παραδοχές της απόφασης στο αποδεικτικό της πόρισµα, και να µην καταλείπονται αµφιβολίες. Ελλείψεις δε αναγόµενες µόνο στην ανάλυση και στάθµιση των αποδεικτικών µέσων και γενικότερα ως προς την αιτιολόγηση του αποδεικτικού πορίσµατος, αν αυτό διατυπώνεται σαφώς, δεν συνιστούν ανεπαρκείς αιτιολογίες. ηλαδή, µόνο το τι αποδείχθηκε ή δεν αποδείχθηκε είναι ανάγκη να εκτίθεται στην απόφαση πλήρως και σαφώς, και όχι γιατί αποδείχθηκε ή δεν αποδείχθηκε. Τα επιχειρήµατα δε του δικαστηρίου, που σχετίζονται µε την εκτίµηση των αποδείξεων δεν συνιστούν παραδοχές επί τη βάσει των οποίων διαµορφώνεται το αποδεικτικό πόρισµα και ως εκ τούτου δεν αποτελούν "αιτιολογία" της απόφασης, ώστε στο πλαίσιο της ερευνώµενης διάταξης του άρθρου 559 αριθ. 19 να επιδέχεται αυτή µοµφή για αντιφατικότητα ή ανεπάρκεια, ενώ δεν δηµιουργείται ο ίδιος λόγος αναίρεσης του αριθµού 19 του άρθρου 559 του ΚΠολ ούτε εξαιτίας του ότι το δικαστήριο δεν αναλύει ιδιαιτέρως και διεξοδικά τα µη συνιστώντα αυτοτελείς ισχυρισµούς επιχειρήµατα των διαδίκων, οπότε ο σχετικός λόγος αναίρεσης απορρίπτεται ως απαράδεκτος. Από τη διάταξη του άρθρου 561 παράγραφος 1 του ΚΠολ προκύπτει ότι η εκτίµηση από το δικαστήριο της ουσίας των πραγµατικών περιστατικών, εφόσον δεν παραβιάστηκαν µε αυτά κανόνες ουσιαστικού δικαίου, στους οποίους περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί, ή εφόσον η εκτίµησή τους δεν ιδρύει λόγους αναίρεσης από τους αριθµούς 19 και 20 του άρθρου 559 του ΚΠολ, είναι από τον Άρειο Πάγο ανέλεγκτη, ο δε αντίστοιχος λόγος αναίρεσης, εκ του περιεχοµένου του οποίου προκύπτει ότι δεν συντρέχει καµία από τις προαναφερθείσες εξαιρετικές περιπτώσεις απορρίπτεται ως απαράδεκτος, εφόσον πλέον πλήττεται η ουσία της υπόθεσης που δεν υπόκειται σε αναιρετικό έλεγχο. - Κατά τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 216 ΚΠολ η αγωγή εκτός από τα στοιχεία που ορίζονται στα άρθρα 118 και 117 πρέπει να περιέχει σαφή έκθεση των γεγονότων που τη θεµελιώνουν σύµφωνα µε το νόµο και δικαιολογούν την άσκησή της από τον ενάγοντα κατά του εναγοµένου. ιαφορετικά η αγωγή είναι αόριστη. Η αοριστία δε [7]

8 αυτή µε την έννοια της ποιοτικής ή ποσοτικής αοριστίας δεν µπορεί να θεραπευτεί ούτε µε τις προτάσεις ούτε µε παραποµπή στο περιεχόµενο άλλου εγγράφου, ούτε µπορεί σε αυτή να γίνει επιφύλαξη διόρθωσης ή συµπλήρωσης από την προσαγωγή ή εκτίµηση αποδείξεων, διότι αυτό αντίκειται στις διατάξεις για την προδικασία του άρθρου 111 ΚΠολ, των οποίων η τήρηση ερευνάται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο. Αν δε το δικαστήριο δεν απορρίπτει την αγωγή, αν και το δικόγραφό της σε ό,τι αφορά την έκθεση των πραγµατικών περιστατικών που απαρτίζουν την ιστορική αιτία, είναι αόριστο, αλλά προβαίνει στην κατ' ουσία εξέτασή της, παραλείπει κατά παράβαση της άνω δικονοµικής διάταξης του άρθρου 216 ΚΠολ να κηρύξει ακυρότητα του δικογράφου και ιδρύεται ο λόγος αναιρέσεως από τον αριθ. 14 του άρθρου 559 ΚΠολ, και όχι από τον αριθµό 1 του ίδιου άρθρου 559 του ΚΠολ, που δηµιουργεί λόγο αναίρεσης στην περίπτωση µόνο της νοµικής αοριστίας της αγωγής, σε συνδυασµό µε ευθεία παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου, και όχι δικονοµικού τοιούτου, όπως εκείνη του άρθρου 216 του ΚΠολ, ενώ ιδρύεται ο λόγος αναίρεσης από τον αριθ. 8 του άρθ. 559 του ΚΠολ όταν το δικαστήριο έλαβε υπ' όψη του θεµελιωτικό περιστατικό µη περιλαµβανόµενο στο δικόγραφο της αγωγής. Ο περί ποιοτικής ή ποσοτικής αοριστίας ισχυρισµός, ως παραβίαση της διάταξης του άρθρου 216 του ΚΠολ. πρέπει, κατ' άρθρο 562 παρ. 2 του ΚΠολ, για το παραδεκτό της προβολής του, επειδή δεν αφορά τη δηµόσια τάξη, να προταθεί στο δικαστήριο της ουσίας και να γίνεται µνεία περί τούτου στο αναιρετήριο. ΑΚ: 65, 67, 68, 70, 297, 298, 914, ΚΠολ : 111, 117, 118, 216, 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 19, 561, 562, Νόµοι: 2190/1920 αρθ. 18, 22, 5960/1933 αρθ. 11, 79, Ν : 1325/1972 αρθ. 1, ηµοσίευση: INLAW 2009 * ΕΕ 2010, σελίδα 202 * ΧρΙ 2010, σελίδα 474 * ΝοΒ 2010, σελίδα 1206 * ΕπισκΕ 2010, σελίδα 131, σχολιασµός Κωνσταντίνος Παµπούκης * ΕΕµπ 2010, σελίδα 633 Αξιόγραφα - Επιταγή ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1614 Έτος: Ακάλυπτη επιταγή. Αδικοπραξία. ικαίωµα αναγωγής. - Από τη διάταξη του άρθρου 914 του ΑΚ, κατά την οποία όποιος ζηµιώνει άλλον παράνοµα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζηµιώσει, προκύπτει ότι µεταξύ των προϋποθέσεων της αδικοπρακτικής ευθύνης είναι ο παράνοµος χαρακτήρας της πράξεως και ο αιτιώδης σύνδεσµος µεταξύ του ζηµιογόνου γεγονότος και της ζηµίας. Παράνοµη είναι και η έκδοση ακάλυπτης επιταγής, σύµφωνα µε το άρθρο 79 παρ, 1 του Ν. 5960/1933, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 1 του Ν. 1325/1972, κατά το οποίο τιµωρείται µε τις προβλεπόµενες σ' αυτό ποινές εκείνος που εκδίδει επιταγή, χωρίς να έχει αντίστοιχα διαθέσιµα κεφάλαια στην πληρώτρια τράπεζα κατά το χρόνο της εκδόσεως ή της πληρωµής της επιταγής. Από την ποινική αυτή διάταξη, που θεσπίστηκε για την προστασία όχι µόνον του δηµόσιου, αλλά και του ιδιωτικού συµφέροντος, σε συνδυασµό µε τις διατάξεις των άρθρων 297, 298 και 914 επ. του ΑΚ, προκύπτει, ότι εκείνος που εκδίδει ακάλυπτη επιταγή, ζηµιώνοντας έτσι παράνοµα και υπαίτια άλλον, υποχρεούται να τον αποζηµιώσει. Η αξίωση προς αποζηµίωση από τα άρθρο 914 και επ. ΑΚ συρρέει µε την αξίωση από την επιταγή από τα άρθρα του Ν. 5960/1933 και απόκειται στο δικαιούχο να ασκήσει αυτήν που προκρίνει. ικαιούχος της αποζηµιώσεως είναι όχι µόνο ο κοµιστής της επιταγής [8]

9 κατά το χρόνο της εµφανίσεώς της (τελευταίος κοµιστής), αλλά και κάθε υπογραφέας που πλήρωσε την επιταγή, ως εξ αναγωγής υπόχρεος, και έγινε κοµιστής, αφού αυτός υφίσταται τελικά τη ζηµία από τη µη πληρωµή της επιταγής, η δε ζηµία αυτού είναι απότοκος της παράνοµης συµπεριφοράς του εκδότη και τελεί σε πρόσφορη αιτιώδη συνάφεια µε αυτήν. Τα ανωτέρω ισχύουν και στην περίπτωση, κατά την οποία ο κοµιστής της επιταγής τη µεταβιβάζει σε άλλον λόγω ενεχύρου, οπότε δικαίωµα να εµφανίσει την επιταγή προς πληρωµή έχει ο τελευταίος (ενεχυρούχος δανειστής), ασκώντας ίδιο δικαίωµα εκ του τίτλου (άρθρο 1255 ΑΚ). Αν όµως η επιταγή δεν πληρωθεί και την πληρώσει ο ενεχυράσας οφειλέτης, αποκτώντας εκ νέου τον τίτλο, εκείνος που ζηµιώνεται και πάλι από τη µη πληρωµή της επιταγής είναι ο τελευταίος. Σηµειώνεται, ότι το δικαίωµα αναγωγής του (τελευταίου) κοµιστή, κατά του εκδότη και των προγενεστέρων υπογραφέων της επιταγής, παρέχεται από τις διατάξεις του Ν. 5960/1933 (άρθρο 44), σε οποιοδήποτε υπογραφέα της επιταγής, ο οποίος την πλήρωσε. Ο οπισθογράφος δε που πλήρωσε την επιταγή, δύναται επιπλέον να διαγράψει την οπισθογράφησή του, καθώς και τις οπισθογραφήσεις των εποµένων οπισθογράφων, µε συνέπεια να εµφανίζεται και ως τελευταίος κοµιστής που στηρίζει το δικαίωµα του σε αδιάκοπη σειρά οπισθογραφήσεων (άρθρα 19 και 47 παρ. 2 του Ν. 5960/1933). Αντίθετη άποψη, ότι δηλ. δικαιούχος της αποζηµιώσεως από τη µη πληρωµή της επιταγής είναι µόνον ο τελευταίος κοµιστής αυτής, δεν συνάγεται ούτε από τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 79 του Ν. 5960/1933, που είχε προστεθεί µε το άρθρο 4 παρ. 1 του Ν. 2408/1996, και κατά την οποία η ποινική δίωξη (για την πράξη της παρ. 1) ασκείται µόνον ύστερα από έγκληση του κοµιστή της επιταγής που δεν πληρώθηκε. Τούτο δε, διότι από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι ο όρος "κοµιστής" της επιταγής χρησιµοποιείται στην παραπάνω διάταξη µόνο υπό την έννοια του τελευταίου κοµιστή. Κατά συνέπεια, ως "κοµιστής" θεωρείται κατά τη διάταξη αυτή και ο εξ αναγωγής υπόχρεος, ο οποίος πλήρωσε την επιταγή και έγινε κοµιστής της. Εξάλλου, η διάταξη αυτή αντικαταστάθηκε ήδη από το άρθρο 15 παρ. 3 του Ν. 3472/2006 και ορίζεται πλέον ρητώς, ότι δικαίωµα υποβολής εγκλήσεως έχουν τόσο ο κοµιστής της επιταγής που δεν πληρώθηκε, όσο και ο εξ αναγωγής υπόχρεος, ο οποίος εξόφλησε την επιταγή και έγινε κοµιστής της. Στην ίδια διάταξη προστέθηκε µε το παραπάνω άρθρο 15 παρ. 3 του Ν. 3472/2006, για την άρση κάθε αµφισβήτησης, ότι ο εξ αναγωγής υπόχρεος, ο οποίος εξόφλησε την επιταγή δικαιούται να λάβει αποζηµίωση, σύµφωνα µε τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τις αδικοπραξίες (άρθρο 914 επ.). Τέλος, η άποψη ότι ο εξ αναγωγής δικαιούχος ή ο ενεχυράσας την επιταγή κοµιστής δεν έχουν δικαίωµα αποζηµιώσεως κατά τα άρθρα 914 και επ. του ΑΚ, οδηγεί σε ανεπιεική αποτελέσµατα, που δεν συνάγονται από το σκοπό του νόµου, αφού έτσι ωφελείται τελικά ο εκδότης, παρότι η δόλια συµπεριφορά του αποτελεί εκτροπή του θεσµού της επιταγής από την κατά νόµο λειτουργία του και συντελεί στη µείωση της αξιοπιστίας της επιταγής ως ex lege οργάνου πληρωµών. Το ότι οι παραπάνω ζηµιωθέντες έχουν δικαίωµα να στραφούν κατά του εκδότη ή των προηγουµένων οπισθογράφων, ασκώντας το προαναφερόµενο δικαίωµα αναγωγής αυτών, δεν οδηγεί σε αντίθετο συµπέρασµα, αφού η παρεχόµενη από τις σχετικές διατάξεις προστασία είναι ενδεχόµενο στη συγκεκριµένη περίπτωση να αποβαίνει αναποτελεσµατική. Εποµένως, και υπό την ισχύ της παρ. 5 του άρθρου 79 παρ. 1 του Ν. 5960/1933, όπως αυτή είχε πριν αντικατασταθεί από το άρθρο 15 παρ, 3 του Ν. 3472/2006, ο ενεχυράσας την επιταγή οφειλέτης, ο οποίος πλήρωσε την επιταγή και έγινε εκ νέου κοµιστής αυτής, έχει αξίωση αποζηµιώσεως κατά του εκδότη, ως αµέσως ζηµιωθείς από την παράνοµη και υπαίτια πράξη του τελευταίου, σύµφωνα µε τις διατάξεις περί αδικοπραξιών (ΟλΑΠ 25/2007). - Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 1 του ΚΠολ αναίρεση επιτρέπεται µόνον αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαµβάνονται και [9]

10 οι ερµηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρµοστεί, ενώ συνέτρεχαν οι πραγµατικές προϋποθέσεις για την εφαρµογή του, ή αν εφαρµοστεί, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρµοστεί εσφαλµένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε µε ψευδή ερµηνεία, δηλαδή µε την απόδοση στον κανόνα δικαίου έννοιας µη αληθινής ή µη αρµόζουσας ή έννοιας περιορισµένης ή στενής, είτε µε κακή εφαρµογή, δηλαδή µε εσφαλµένη υπαγωγή (ΟλΑΠ 7/2006, 4/2005). ΑΚ: 297, 298, 914, 1255, ΚΠολ : 559 αριθ. 1, Νόµοι: 5960/1933, άρθ. 19, 40, 44, 47, 79, Νόµοι: 3472/2006, άρθ. 15, ηµοσίευση: INLAW 2009 * ΕΕ 2009, σελίδα 202 * ΕΕµπ 2010, σελίδα 631 Αξιόγραφα - Επιταγή ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 2012 Έτος: Οπισθογράφηση επιταγής. Ρήτρα "αξία εις κάλυψη", "προς είσπραξη". Παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου. - Κατά το άρθρο 23 του Ν. 5960/1933, η οπισθογράφηση µπορεί να περιέχει τη ρήτρα "αξία εις κάλυψη", "προς είσπραξη", "κατά πληρεξουσιότητα" ή κάθε άλλη µνεία που ενέχει απλή εντολή. Η οπισθογράφηση αυτή, µορφή της οποίας είναι και η καλυµµένη λόγω πληρεξουσιότητας οπισθογράφηση δεν επάγεται µετάσταση της κυριότητας του τίτλου και του δικαιώµατος που πηγάζει απ' αυτόν, αλλά ο κοµιστής λόγω πληρεξουσιότητας ασκεί τα από την επιταγή δικαιώµατα, πάντοτε ως αντιπρόσωπος του εντολέα του και όχι στο δικό του όνοµα. Και ναι µεν η λόγω πληρεξουσιότητας οπισθογράφηση απαιτεί στην τυπική µορφή της, να σηµειώνεται µία από τις πιο πάνω φράσεις πάνω στον τίτλο, δεν αποκλείεται όµως και η καλυµµένη λόγω πληρεξουσιότητας οπισθογράφηση, που γίνεται βάση ιδιαίτερης, χωρίς τη χρήση τύπου, συµφωνίας µεταξύ οπισθογράφου και κοµιστή, οπότε ο οπισθογράφος µπορεί να την αποδείξει και να ασκήσει τα από την επιταγή δικαιώµατά του τα οποία και δεν απώλεσε δια της τοιαύτης καλυµµένης λόγω πληρεξουσιότητας οπισθογράφησης (ΑΠ 554/1972). - Κατά το άρθρο 559 αρ. 1 ΚΠολ, επιτρέπεται αναίρεση αν παρεβιάσθη κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών, αδιάφορο αν πρόκειται για νόµο ή έθιµο, Ελληνικό ή ξένο, εσωτερικού ή διεθνούς δικαίου. Εξάλλου, κατά το άρθρο 559 αρ. 19 ΚΠολ, επιτρέπεται αναίρεση, αν η απόφαση δεν έχει νόµιµη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς επί ζητήµατος που ασκεί ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. ΚΠολ : 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 19, Νόµοι: 5960/1933, άρθ. 23, ηµοσίευση: INLAW 2009 * Ελλ νη 2011, σελίδα 776 Αξιόγραφα - Επιταγή ικαστήριο: Εφετείο Πειραιά Αριθµός απόφασης: 109 Έτος: 2009 [10]

11 - Ακάλυπτη επιταγή. Αδικοπρακτική ευθύνη. Οµόρρυθµη εταιρεία. Εις ολόκληρον ευθύνη οµορρύθµων εταίρων. Προσωπική κράτηση σε αδικοπραξία. - Από τις διατάξεις των άρθρων 79 Ν. 5960/1933, 914, 297 και 298 ΑΚ προκύπτει ότι εκείνος, που εκδίδει επιταγή σε διαταγή γνωρίζοντας ότι δεν έχει διαθέσιµα κεφάλαια στην πληρώτρια τράπεζα, είτε κατά τον χρόνο της έκδοσης είτε κατά τον χρόνο της πληρωµής, ζηµιώνει τον κοµιστή από τη µη πληρωµή της επιταγής κατά την εµφάνιση της, παρά τον νόµο, δηλαδή παρά την ως άνω διάταξη του Ν. 5960/1933, που χαρακτηρίζει την πράξη αυτή του εκδότη ποινικό αδίκηµα. Εποµένως, υποχρεούται σε αποζηµίωση του κοµιστή, κατά τις περί αδικοπραξιών διατάξεις, αφού η διάταξη αυτή του άρθρου 79 Ν. 5960/1933 έχει θεσπιστεί για να προστατεύσει όχι µόνο το δηµόσιο, αλλά και το ατοµικό συµφέρον του δικαιούχου της επιταγής. Η αξίωση αυτή προς αποζηµίωση από το άρθρο 914 ΑΚ συρρέει µε την αξίωση από την επιταγή (άρθρο 40) και απόκειται στον δικαιούχο να ασκήσει αυτή, που προκρίνει η ικανοποίηση όµως της µιας απ αυτές επιφέρει απόσβεση και της άλλης. ικαιούχος της αποζηµίωσης, ως αµέσως ζηµιωθείς, είναι ο νόµιµος κοµιστής της επιταγής κατά το χρόνο της εµφάνισης και τη βεβαίωση της µη πληρωµής, ο οποίος και νοµιµοποιείται στην άσκηση της αγωγής από την αδικοπραξία, αν δε χώρησε µεταβίβαση µε εκχώρηση, νοµιµοποιείται ο εκδοχέας (ΟλΑΠ 30/2003). Για την πληρότητα δε του δικογράφου της αγωγής, µε την οποία διώκεται η κατά τις περί αδικοπραξιών διατάξεις αποζηµίωση του κοµιστή µη πληρωθείσας, αν και νοµοτύπως και εµπροθέσµως εµφανισθείσας επιταγής απαιτείται κατ άρθρο 216 ΚΠολ να διαλαµβάνεται σ αυτό: 1) η έκδοση της επιταγής από τον εναγόµενο εν γνώσει ότι δεν υπάρχουν διαθέσιµα κεφάλαια στην πληρώτρια τράπεζα κατά τον χρόνο της έκδοσης ή της πληρωµής, 2) η ύπαρξη ζηµίας, 3) ο αιτιώδης σύνδεσµος µεταξύ ζηµίας και της παράνοµης ως άνω συµπεριφοράς του εκδότη και 4) η εµπρόθεσµη εµφάνιση αυτής προς πληρωµή όχι όµως και η βεβαίωση της µη πληρωµής µε ένα από τους υπαλλακτικώς αναφερόµενους στο άρθρο 40 Ν. 5960/1933 τρόπους (ΑΠ 1708/2005 Ελ νη , ΑΠ 587/2002 Ελ νη , ΕφΑθ 766/2006 Ελ νη ). - Κατά το άρθρο 71 ΑΚ, το νοµικό πρόσωπο ευθύνεται για τις πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων, που το αντιπροσωπεύουν, εφόσον η πράξη ή παράλειψη έγινε κατά την εκτέλεση των καθηκόντων που τους είχαν ανατεθεί και δηµιουργεί υποχρέωση προς αποζηµίωση. Στην περίπτωση δε που η πράξη ή η παράλειψη του αρµόδιου οργάνου είναι υπαίτια και παράγει υποχρέωση αυτού για αποζηµίωση, τότε ευθύνεται εις ολόκληρον µε το νοµικό πρόσωπο και το φυσικό αυτό πρόσωπο (ΑΠ 218/2003 Ελ νη , ΕφΑθ 1508/2004 Ελ νη ). Ειδικότερα, στην οµόρρυθµη εταιρία, οι οµόρρυθµοι εταίροι ευθύνονται εις ολόκληρον µε το νοµικό πρόσωπο της εταιρίας, κατά το άρθρο 22 ΕµπΝ, σε συνδυασµό µε το άρθρο 481 ΑΚ, για τα χρέη αυτής, που προέρχονται από αδικοπραξία και συγκεκριµένα από την έκδοση ακάλυπτης επιταγής από τον εκπρόσωπο της (ΑΠ 1536/2000 Ελ νη ). - Κατά το άρθρο 1047 παρ. 1 ΚΠολ, προσωπική κράτηση µπορεί να διαταχθεί και για απαιτήσεις από αδικοπραξίες. Η διάταξη αυτή δεν καταργήθηκε από τη διάταξη του άρθρου 11 του ιεθνούς Συµφώνου για τα Ατοµικά και Πολιτικά ικαιώµατα του ΟΗΕ (Κυρ. Ν 2462/1997), κατά το οποίο: Κανείς δεν φυλακίζεται αποκλειστικά λόγω της αδυναµίας του να εκπληρώσει συµβατική υποχρέωση". Η διάταξη αυτή προδήλως αναφέρεται µόνο στις συµβατικές ενοχές και όχι στις αδικοπρακτικές και δεν µπορεί να εφαρµοσθεί αναλόγως και επί των τελευταίων, διότι είναι διαφορετικές οι προϋποθέσεις και η εσωτερική απαξία του αδικήµατος από εκείνες της συµβατικής παράβασης. [11]

12 ΑΚ: 297, 298, 914, ΚΠολ : 1047, Νόµοι: 5960/1933, άρθ. 79, ηµοσίευση: ΕΕ 2010, σελίδα 78, σχολιασµός Λ. Λεφάκη * ΕΕµπ 2010, σελίδα 634 Αξιόγραφα - Επιταγή ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1008 Έτος: Ακάλυπτη επιταγή. ικαιώµατα του εξ αναγωγής υπόχρεου που πλήρωσε την επιταγή έναντι του εκδότη. - Και υπό την ισχύ της παρ. 5 του αρθ. 79 παρ. 1 του Ν. 5960/1933 όπως αυτή ίσχυε πριν αντικατασταθεί από το άρθρο 15 παρ. 3 του Ν. 2472/2005, ο εξ αναγωγής υπόχρεος ο οποίος πλήρωσε την επιταγή και έγινε εκ νέου κοµιστής της, έχει αξίωση αποζηµίωσης κατά του εκδότη, ως αµέσως ζηµιωθείς από την παράνοµη και υπαίτια πράξη του τελευταίου, σύµφωνα µε τις διατάξεις περί αδικοπραξιών των αρθ. 914 επ. ΑΚ (ΟλΑΠ 23/2007). - Ο λόγος αναίρεσης του αριθ. 8 του άρθρου 559 του ΚΠολ δίδεται όταν το δικαστήριο παρά το νόµο έλαβε υπόψη του πράγµατα που δεν προτάθηκαν, ή δεν έλαβε υπόψη πράγµατα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής ως "πράγµατα" θεωρούνται οι πραγµατικοί ισχυρισµοί που έχουν αυτοτελή ύπαρξη και τείνουν στη θεµελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση ουσιαστικού ή δικονοµικού δικαιώµατος που ασκήθηκε είτε ως επιθετικό είτε ως αµυντικό µέσο και άρα στηρίζουν το αίτηµα αγωγής, ανταγωγής, ένστασης ή αντένστασης, ή λόγου έφεσης όχι δε οι αιτιολογηµένες αρνήσεις τους, ούτε οι ισχυρισµοί που αποτελούν επιχειρήµατα ή συµπεράσµατα των διαδίκων ή του δικαστηρίου, τα οποία συνάγονται από την εκτίµηση των αποδείξεων (ΟλΑΠ 3/1997, ΑΠ 1933/2006). - Από την επισκόπηση του δικογράφου της ένδικης αγωγής του αναιρεσιβλήτου προκύπτει ότι δεν αναφέρεται σ' αυτήν ως αναγκαίο στοιχείο δικαιολογούν κατά νόµο την άσκηση της αγωγής εκ µέρους του αναιρεσίβλητου, ότι ο ίδιος (αναιρεσίβλητος) ικανοποίησε µε οποιοδήποτε τρόπο τις πιο πάνω δύο τρίτες νόµιµες τελευταίες κοµίστριες των πιο πάνω επιταγών, για τα αντίστοιχα ποσά, ώστε όχι µόνον να καταστεί εκ νέου νόµιµος εξ αναγωγής κοµιστής τους αλλά και για να νοµιµοποιείται εντεύθεν ενεργητικά ως άµεσα ζηµιωθείς στην άσκηση της ένδικης αγωγής ως προς τις ίδιες επιταγές. Μάλιστα, ο ενάγων δεν συµπλήρωσε ούτε διευκρίνισε σχετικώς την αγωγή του µε τις προτάσεις του, κατά την ΚΠολ 224, όπως προκύπτει από αυτές. Εποµένως, η προσβαλλόµενη απόφαση έλαβε υπόψη της "πράγµατα" που δεν προτάθηκαν καίτοι είχαν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης, και υπέπεσε στην αναιρετική πληµµέλεια από τον αριθµό 8 του άρθρ. 559 του ΚΠολ. ΑΚ: 914, ΚΠολ : 559 αριθ. 8, Νόµοι: 5960/1933, άρθ. 79, Νόµοι: 2472/2005, άρθ. 15, ηµοσίευση: INLAW 2010* ηµοσίευση: ΕΕµπ 2010, σελίδα 629 Αξιόγραφα - Επιταγή ικαστήριο: Άρειος Πάγος [12]

13 Αριθµός απόφασης: 651 Έτος: Έκδοση ακάλυπτης επιταγής. Προσωπικές ενστάσεις. Ανακοπή κατά διαταγής πληρωµής. Παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου. Έλλειψη νόµιµης βάσης. - Από το συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 1, 12 παρ. 1, 14, 22 και 28 του Ν. 5960/1933 "περί επιταγής" προκύπτει ότι η ενοχή από επιταγή είναι αναιτιώδης, αφού η αιτία εκδόσεως της δεν αποτελεί στοιχείο της επιταγής και συνεπώς ούτε της αγωγής προς πληρωµή της, ο καλούµενος όµως σε πληρωµή οφειλέτης µπορεί να επικαλεσθεί την εσωτερική (βασική) έννοµη σχέση και να προβάλει κατά του κοµιστή, εφόσον διατελεί σε προσωπική σχέση µ' αυτόν ότι η πληρωµή αυτής οδηγεί σε αδικαιολόγητο πλουτισµό (αρθρ. 904 επ. ΑΚ), επειδή η αιτία εκδόσεως της εξέλιπε ή ήταν ανύπαρκτη ή ελαττωµατική και έτσι να ελευθερωθεί. Η ανυπαρξία δηλαδή ή το ελάττωµα της αιτίας υπογραφής της επιταγής δεν επιδρά στο κύρος της αντίστοιχης υποχρεώσεως από την επιταγή, επιτρέπει όµως στον οφειλέτη να εναντιωθεί µε ανακοπή κατά της διαταγής πληρωµής, που εκδόθηκε σε βάρος του µε βάση την επιταγή (αρθρ. 632, 633 ΚΠολ ), και να αντιτάξει ότι ο κοµιστής της επιταγής, σε διαταγή του οποίου χωρίς νόµιµη αιτία την εξέδωσε, έχει αποκτήσει από αυτόν περιουσιακό στοιχείο που συνεπάγεται αδικαιολόγητο σε βάρος του πλουτισµό. Για την προβολή όµως της έλλειψης υποκείµενης αιτίας, δεν αρκεί ο ισχυρισµός του υπογραφέα, ότι χωρίς αιτία υπέγραψε την επιταγή, αλλά χρειάζεται να προσδιορίζεται και σε περίπτωση αµφισβήτησης να αποδεικνύεται, ότι ο υπογραφέας αναδέχθηκε την υποχρέωση από τον τίτλο της επιταγής για κάποια ορισµένη αιτία και ότι αυτή είναι ανύπαρκτη. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 1 του ΚΠολ αναίρεση επιτρέπεται µόνο αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρµοσθεί, ενώ συνέτρεχαν οι πραγµατικές προϋποθέσεις για την εφαρµογή του, ή αν εφαρµοσθεί, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρµοσθεί εσφαλµένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε µε ψευδή ερµηνεία, είτε µε κακή εφαρµογή, δηλαδή µε εσφαλµένη υπαγωγή (ΟλΑΠ 7/2006, ΟλΑΠ 4/2005). - Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 19 του ΚΠολ, αναίρεση επιτρέπεται αν η απόφαση δεν έχει νόµιµη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες, ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζητήµατα που ασκούν ουσιώδη επίδραση" στην έκβαση της δίκης. Από την υπόψη διάταξη, που αποτελεί κύρωση της παράβασης του άρθρου 93 παράγραφος 3 του Συντάγµατος, προκύπτει, ότι ο προβλεπόµενος απ' αυτή λόγος αναίρεσης ιδρύεται, όταν στην ελάσσονα πρόταση του νοµικού συλλογισµού δεν εκτίθενται καθόλου πραγµατικά περιστατικά (έλλειψη αιτιολογίας), ή όταν τα εκτιθέµενα δεν καλύπτουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται βάσει του πραγµατικού του εφαρµοστέου κανόνα δικαίου για την επέλευση της έννοµης συνέπειας που απαγγέλθηκε ή την άρνηση του (ανεπαρκής αιτιολογία), ή όταν αντιφάσκουν µεταξύ τους (αντιφατική αιτιολογία - ΟλΑΠ 1/1999), όχι δε και όταν υφίστανται ελλείψεις αναγόµενες στην εκτίµηση των αποδείξεων και ειδικότερα στην ανάλυση, στάθµιση και αιτιολόγηση του πορίσµατος που έχει εξαχθεί από αυτές, εφόσον το πόρισµα από την εκτίµηση αυτή εκτίθεται σαφώς (ΟλΑΠ 1/1999, ΟλΑΠ 24/1992). ΑΚ: 904 επ., ΚΠολ : 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 11, 559 αριθ. 19, 632, 633, 643, 650, Νόµοι: 5960/1933, αρθ. 1, 12, 14, 22, 28, ηµοσίευση: INLAW 2011 [13]

14 Αξιόγραφα - Επιταγή ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1100 Έτος: Ακάλυπτη επιταγή. Προσωπικές ενστάσεις. Μη λήψη υπόψη πραγµάτων. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 22 του Ν. 5960/1933 "περί επιταγής" τα εξ επιταγής εναγόµενα πρόσωπα µπορούν να αντιτάξουν κατά του κοµιστή ενστάσεις που στηρίζονται σε προσωπικές τους σχέσεις µε τον εκδότη ή τους προηγούµενους κοµιστές, µόνο αν ο κοµιστής κατά την απόκτηση της επιταγής ενήργησε µε γνώση προς βλάβη του οφειλέτη. Από τη διάταξη αυτή που εκφράζει το αναιτιώδες της ενοχής από την επιταγή, σαφώς συνάγεται ότι κατ' εξαίρεση µόνο επιτρέπεται η προβολή τέτοιων ενστάσεων, από το εναγόµενο εξ επιταγής πρόσωπο κατά του κοµιστή, αν ο κοµιστής κατά το χρόνο κτήσεως της επιταγής, αφενός τελούσε σε γνώση της υπάρξεως των ενστάσεων αυτών κατά του εκδότη ή των πριν απ' αυτόν κοµιστών του τίτλου και αφετέρου ενήργησε αυτός προς βλάβη του οφειλέτη. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 8 περ. α' του άρθρου 559 ΚΠολ επιτρέπεται αναίρεση, αν το δικαστήριο παρά το νόµο έλαβε υπόψη πράγµατα που δεν προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Ως "πράγµατα" κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, νοούνται αυτοτελείς πραγµατικοί ισχυρισµοί, οι οποίοι τείνουν σε θεµελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση του δικαιώµατος, που ασκείται µε την αγωγή, την ένσταση ή την αντένσταση. - Το Εφετείο µε την προσβαλλόµενη απόφαση του δέχθηκε ότι οι τρεις µεταχρονολογηµένες ως άνω επιταγές ήταν ευκολίας προς τον ΧΧΧ και ότι η καθής η ανακοπή και ήδη αναιρεσείουσα δια του αρµοδίου υπαλλήλου της διευθυντή του υποκαταστήµατος Περιστερίου, στον οποίο εµφανίστηκαν προς πληρωµή οι επιταγές και σφραγίστηκαν γνώριζε κατά την οπισθογράφησή τους προς αυτή ως αξία ενεχύρου ότι οι επιταγές αυτές ήταν επιταγές ευκολίας και ότι ενήργησε µε προφανή πρόθεση να βλάψει την ανακόπτουσα - εκδότρια αφού σε διαφορετική περίπτωση, οι επιταγές αυτές δεν θα ήταν δυνατόν να εισπραχθούν. Με βάση τις παραδοχές αυτές το Εφετείο δέχθηκε την έφεση της ανακόπτουσας και ήδη αναιρεσίβλητης, εξαφάνισε την πρωτόδικη απόφαση που είχε κρίνει διαφορετικά και είχε απορρίψει ως αόριστη την ανακοπή κατά το σχετικό λόγο, κράτησε και δίκασε την υπόθεση, δέχθηκε την ανακοπή και ακύρωσε την προσβληθείσα διαταγή πληρωµής. Έτσι που έκρινε το Εφετείο και ειδικότερα κατά το µέρος που δέχθηκε ότι η καθής η ανακοπή κατά το χρόνο που απέκτησε τις ως άνω τραπεζικές επιταγές γνώριζε ότι αυτές, ήταν επιταγές ευκολίας και ενήργησε έτσι για να βλάψει την ανακόπτουσα εκδότρια, έλαβε υπόψη παρά το νόµο πράγµατα που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης χωρίς να έχουν προταθεί µε το δικόγραφο της ανακοπής. ΚΠολ : 559 αριθ. 8, Νόµοι: 5960/1933, άρθ. 22, ηµοσίευση: INLAW 2011 Αξιόγραφα - Συναλλαγµατική ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1050 Έτος: 2010 [14]

15 - Ατελής συναλλαγµατική. ιαδικασία πιστωτικών τίτλων. Στη διαδικασία των διαφορών από πιστωτικούς τίτλους, ως την πρώτη συζήτηση στο ακροατήριο πρέπει να προσάγονται υποχρεωτικά οι πιστωτικοί τίτλοι. Σε περίπτωση µη προσκόµισης των πιστωτικών τίτλων, ο καθού η ανακοπή, ασκώντας έφεση, µπορεί να προσκοµίσει τους πιστωτικούς τίτλους για πρώτη φορά στο Εφετείο. Μη λήψη υπόψη πραγµάτων. Κήρυξη ή µη ακυρότητας από το δικαστήριο. - Η ενοχή από συναλλαγµατική είναι αναιτιώδης, µε την έννοια ότι η αιτία η οποία έδωσε αφορµή στην έκδοση της, δεν αποτελεί κατ' αρχήν προϋπόθεση του κύρους της. Όµως, ο οφειλέτης από συναλλαγµατική και ειδικώς ο αποδέκτης, όπως σε κάθε περίπτωση αναιτιώδους δικαιοπραξίας, µπορεί να αποκαλύψει την αιτιώδη σχέση (υποκείµενη αιτία), η οποία τον συνδέει µε τον εκδότη που ενασκεί την απαίτηση από τη συναλλαγµατική, αντιτάσσοντας κατ' εκείνου την ένσταση ότι δεν υπάρχει αιτία για την έκδοσή της µε την ευρεία έννοια, είτε, δηλαδή, διότι η αιτία είναι παράνοµη ή ανήθικη, είτε διότι αυτή έληξε ή δεν επακολούθησε ή δεν υπήρχε καθόλου αιτία από την αρχή κατά την έκδοση της συναλλαγµατικής, καθώς και το τυχόν ελάττωµα της αιτιώδους σχέσης, οπότε, εάν αποδειχθεί η ένσταση αυτή καθίσταται ανενεργός η αξίωση από τη συναλλαγµατική (ΑΠ 544/1998, ΑΠ 1006/1991). - Κατά το άρθρο 10 του Ν. 5325/1932 "εάν συναλλαγµατική, ατελής κατά την έκδοσιν, συνεπληρώθη εναντίον των γενοµένων συµφωνιών ή µη τήρησιν των συµφωνιών τούτων δεν δύναται να αντιταχθή κατά του κοµιστού, ειµή µόνον εάν ούτος απέκτησε την συναλλαγµατικήν κακή τη πίστει ή εάν κατά την κτήσιν αυτής διέπραξε βαρύ πταίσµα". Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι η συναλλαγµατική µπορεί να τεθεί σε κυκλοφορία φέρουσα απλή υπογραφή είτε του εκδότη, είτε του αποδέκτη µε την πρόθεση να δηµιουργηθεί θεληµατικά ατελής συναλλαγµατική, η οποία όµως µπορεί να συµπληρωθεί µε βάση τη συµφωνία που έγινε µε τον λήπτη της, οπότε γίνεται λόγος για λευκή συναλλαγµατική. Η µη τήρηση της συµφωνίας συµπληρώσης της λευκής συναλλαγµατικής δεν αποτελεί πλαστογράφηση αυτής στο πεδίο εφαρµογής του ιδιωτικού (εµπορικού-αστικού) δικαίου.τέτοια υπάρχει, εάν συµπληρωθεί ατελής συναλλαγµατική, για την οποία δεν υπάρχει συµφωνία για τη συµπλήρωση της (ΑΠ 895, 896/2006, 1670/2003, 923/2002). Ο υπόχρεως από τη συναλλαγµατική µπορεί κατά τα προαναφερθέντα να προτείνει την ένσταση της αντισυµβατικής συµπλήρωσής της εναντίον του αντισυµβαλλοµένου του λήπτη. Με την ένσταση αυτή δεν προβάλλει την παντελή ανυπαρξία εξουσίας στο λήπτη για τη συµπλήρωση της λευκής συναλλαγµατικής, αλλά ότι η συµπλήρωση αυτή έγινε αντίθετα προς την υπάρχουσα συµφωνία των µερών. Εποµένως, επί παράδοσης λευκής συναλλαγµατικής κατά κανόνα τεκµαίρεται η πρόθεση ανάληψης υποχρέωσης του δότη υπό αίρεση και ύπαρξη εξουσίας για τη συµπλήρωσή της από τη λήπτη, ο δε υπόχρεος από την συναλλαγµατική, που αντισυµβατικά συµπληρώθηκε, βαρύνεται µε την επίκληση και απόδειξη της αντισυµβατικής συµπλήρωσής της (ΑΠ 1202/2005). - Κατά το άρθρο 640 ΚΠολ που εφαρµόζεται στη διαδικασία των διαφορών από πιστωτικούς τίτλους, ως την πρώτη συζήτηση στο ακροατήριο πρέπει να προσάγονται υποχρεωτικά οι πιστωτικοί τίτλοι, διαφορετικά η αγωγή απορρίπτεται αυτεπαγγέλτως ως απαράδεκτη. - Κατά το άρθρο 632 παρ. 3 του ΚΠολ, αν η διαφορά από την απαίτηση για την οποία έχει εκδοθεί διαταγή πληρωµής, δικάζεται σύµφωνα µε ειδική διαδικασία, η ανακοπή εκδικάζεται κατά τις διατάξεις της ειδικής αυτής διαδικασίας. Όπως προκύπτει από τη δεύτερη των ανωτέρω διατάξεων, η ανακοπή κατά διαταγής πληρωµής που εκδόθηκε βάσει πιστωτικών τίτλων, εκδικάζεται κατά τις διατάξεις της ειδικής διαδικασίας των διαφορών από πιστωτικούς τίτλους. Όµως, ενόψει του επιδιωχθέντος µε την πρώτη των ανωτέρω διατάξεων σκοπού, επί ανακοπής κατά διαταγής πληρωµής η προσκοµιδή των πιστωτικών τίτλων από τον καθού η ανακοπή, [15]

16 χωρίς την οποία η τελευταία γίνεται δεκτή ως βάσιµη, απαιτείται µόνον όταν είναι αναγκαία για τη διάγνωση των λόγων της ανακοπής, που προβάλλονται από τον ανακόπτοντα οφειλέτη µε την ανακοπή ή τους πρόσθετους λόγους και που αναφέρονται σε ελαττώµατα ή ακυρότητα των τίτλων, αποδεικνυόµενα από το σώµα αυτών, ή που σχετίζονται µε την ιδιότητα του αντιδίκου του ως νόµιµου κοµιστή των τίτλων. Στην περίπτωση δε που γίνεται δεκτή η ανακοπή κατά διαταγής πληρωµής, λόγω µη προσκοµιδής των τίτλων επί των οποίων στηρίζεται η έκδοση της τελευταίας, τότε ο καθού η ανακοπή, ασκώντας έφεση, µπορεί να προσκοµίσει τους πιστωτικούς τίτλους για πρώτη φορά στο Εφετείο, διορθώνοντας έτσι δικό του σφάλµα, οπότε στο δευτεροβάθµιο δικαστήριο απόκειται ν' αποκρούσει τη βραδεία προσκοµιδή των ως απαράδεκτη αν κατά την κρίση του συντρέχει περίπτωση από τις προβλεπόµενες στο άρθρο 529 παρ. 1 ΚΠολ (ΑΠ 59/2001). - Ο λόγος αναίρεσης του αριθ. 8 του άρθρου 559 του ΚΠολ ιδρύεται όταν το δικαστήριο παρά το νόµο έλαβε υπόψη του πράγµατα που δεν προτάθηκαν, ή δεν έλαβε υπόψη πράγµατα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής ως "πράγµατα" θεωρούνται οι πραγµατικοί ισχυρισµοί που έχουν αυτοτελή ύπαρξη και τείνουν στη θεµελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση ουσιαστικού ή δικονοµικού δικαιώµατος που ασκήθηκε είτε ως επιθετικό είτε ως αµυντικό µέσο και άρα στηρίζουν το αίτηµα αγωγής, ανταγωγής, ένστασης ή αντένστασης, ή λόγου έφεσης όχι δε οι αιτιολογηµένες αρνήσεις τους, ούτε οι ισχυρισµοί που αποτελούν επιχειρήµατα ή συµπεράσµατα των διαδίκων ή του δικαστηρίου, τα οποία συνάγονται από την εκτίµηση των αποδείξεων (ΟλΑΠ 3/1997 ΑΠ 1933/2006). - Κατά το άρθρο 559 αριθ. 14 του ΚΠολ, ιδρύεται λόγος αναίρεσης, αν το δικαστήριο παρά το νόµο κήρυξε ή δεν κήρυξε ακυρότητα, έκπτωση από δικαίωµα ή απαράδεκτο. Ο λόγος αυτός αναίρεσης αναφέρεται σε ακυρότητες, δικαιώµατα και απαράδεκτα από το δικονοµικό µόνο δίκαιο. ΚΠολ : 559 αριθ. 8, 559 αριθ. 14, 632, 640, Νόµοι: 5325/1932, άρθ. 10, ηµοσίευση: INLAW 2010* ΕΕ 2010, σελίδα 1203 Αξιόγραφα - Φορτωτική ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1029 Έτος: Φορτωτική. Ενέχυρο. Ενεχυρούχος δανειστής. Θαλάσσια µεταφορά. Παραβίαση κανόνα δικαίου. - Από τις διατάξεις των άρθρων 1, 3, 5, 6 και 10 της ιεθνούς Συµβάσεως για την ενοποίηση ορισµένων νοµικών Κανόνων σχετικώς µε τις φορτωτικές, που κυρώθηκε µε το Ν. 2107/1992, σε συνδυασµό µε εκείνες των άρθρων 125 και του ΚΙΝ συνάγεται ότι οι κανόνες Χάγης-Βίσµπυ έχουν αναγκαστικό χαρακτήρα και εφαρµόζονται αποκλειστικώς σε ναυλώσεις, οι οποίες συνιστούν συµβάσεις θαλάσσιας µεταφοράς πραγµάτων και καλύπτονται από φορτωτική ή παρόµοιο τίτλο. Η έκδοση φορτωτικής όχι µόνον δηµιουργεί δικαιώµατα, αλλά αποτελεί αποκλειστικό αποδεικτικό µέσο για το "αξιογραφικό" περιεχόµενό του. Επί συµβάσεως θαλάσσιας µεταφοράς πραγµάτων αποδεικνύει τη σύµβαση µεταφοράς, ενώ το "ενσωµατωµένο" δικαίωµα εξαρτάται από την τύχη του εγγράφου της φορτωτικής, η κατοχή της οποίας είναι απαραίτητη για την ενάσκησή του. Ο οικονοµικός δεσµός της συµβάσεως πωλήσεως µε τη σύµβαση µεταφοράς γίνεται ιδιαιτέρως στενός και η σύµβαση [16]

17 ναυλώσεως-µεταφοράς καθίσταται βοηθητική της πωλήσεως, την οποία συνήθως ακολουθεί η τραπεζική σύµβαση προς είσπραξη του τιµήµατος ή το άνοιγµα πιστώσεως µέσω ενεχυράσεως της φορτωτικής. Το περιεχόµενο της φορτωτικής δεν αφορά µόνον τις σχέσεις του εκναυλωτή - εκδότη αυτής και µεταφορέα προς τον ναυλωτή, αλλά αφορά και τις σχέσεις του πρώτου µε τον κοµιστή του τίτλου, ο οποίος είναι ο παραλήπτης του φορτίου και ως εκ τούτου υπηρετεί την ασφάλεια των συναλλαγών. Ο καθορισµός του εκναυλωτή, του ναυλωτή, του παραλήπτη, του πλοίου και του πλοιάρχου γίνονται δια της αναγραφής του ονόµατος ή της επωνυµίας αυτών στη φορτωτική, η οποία µετά την παράδοση των εµπορευµάτων στον παραλήπτη επιστρέφεται στον εκδότη. Κατά, το άρθρο 32 παρ. 1 του Ν. 559/1977 "περί κυρώσεως της εν Γενεύη την 19 Μαΐου 1956 υπογραφείσης διεθνούς συµβάσεως επί του συµβολαίου περί των διεθνών µεταφορών εµπορευµάτων οδικώς (G.M.R) και του Πρωτοκόλλου υπογραφής", ο χρόνος παραγραφής των αξιώσεων για την έγερση αγωγών συνεπεία µεταφοράς, δυνάµει της συµβάσεως αυτής, είναι ένα έτος και επί ηθεληµένης κακής διαχειρίσεως τρία έτη, εφαρµοστέα δε είναι η εν λόγω σύµβαση, κατά το άρθρο 2 παρ. 1 αυτής και όταν τα εµπορεύµατα µεταφέρονται για µέρος του ταξιδιού δια θαλάσσης, εφόσον δεν εκφορτώνονται από το µεταφέρον αυτά όχηµα. Από δε τις διατάξεις των άρθρων 1247, ΑΚ συνάγεται ότι η σύσταση ενεχύρου απαιτήσεως γίνεται µε συµφωνία ενεχυράζοντος και δανειστού, η οποία καταρτίζεται µε συµβολαιογραφικό έγγραφο η µε ιδιωτικό βεβαίας χρονολογίας και γνωστοποιείται στον οφειλέτη από τον ενεχυραστή. Το ενέχυρο αυτό χορηγεί στο δανειστή το δικαίωµα είτε να εισπράξει την ενεχυρασθείσα απαίτηση, είτε να απαιτήσει να του εκχωρηθεί αυτή αντί καταβολής. Παρόµοιο ενέχυρο προβλέπεται και από τα άρθρα 36 και 39 του ν.δ της 17-7/ , που διατηρήθηκε σε ισχύ αρχικά µε το άρθρο 41 Εισ ΝΑΚ και ακολούθως µε το άρθρο 52 παρ. 3 ΕισΝΚΠολ. Το τελευταίο αυτό ενέχυρο διαφέρει του πρώτου κατά το ότι: (Α) το περί της συστάσεώς του έγγραφο µπορεί να είναι απλό, τουτέστιν να µη φέρει βεβαία χρονολογία, β) η ενεχύραση γνωστοποιείται στον τρίτο από οποιονδήποτε εκ των συµβαλλοµένων και όχι µόνον από τον ενεχυραστή, γ)η γνωστοποίηση αυτή συντελείται µε ειδικό τρόπο, ήτοι µε την επίδοση αντιγράφου της συµβάσεως ενεχυράσεως ή µε άλλον ισοδύναµο τρόπο, όπως είναι η επίδοση της αγωγής ή η αναγγελία σε πλειστηριασµό και δ) από της επιδόσεως του αντιγράφου επέρχεται εκ του νόµου εγχώρηση της ενεχυρασθείσης απαιτήσεως στο δανειστή, που σηµαίνει ότι αποκόπτεται έκτοτε κάθε δεσµός του ενεχυραστή µε την ενεχυρασθείσα απαίτηση, την οποία, στην έκταση που εκχωρήθηκε, δεν µπορεί ούτε να εισπράξει (αν καταστεί ληξιπρόθεσµη πριν από την ασφαλισµένη απαίτηση), ούτε να την µεταβιβάσει περαιτέρω. - Από τα άρθρα 297, 298, 330, 1224 εδ. Α, 1235 αριθ. 1, 1243 αριθ. 1 και 1256 ΑΚ συνάγεται ότι ο ενεχυρούχος δανειστής έχει υποχρέωση να διαφυλάσσει την ενοχική απαίτηση του ενεχυραστή κατά τρίτου, στην οποία έχει συσταθεί το ενέχυρο, έτσι ώστε να µην επέλθει µερική ή ολική απόσβεση ή αποδυνάµωση αυτής, αν δε από πταίσµα του προκαλέσει την εν λόγω απόσβεση ή αποδυνάµωση και εντεύθεν ζηµία στον ενεχυραστή, αυτός δικαιούται αποζηµιώσεως, η αξίωσή του όµως παραγράφεται µετά έξι µήνες από την απόσβεση του ενεχύρου, η οποία επέρχεται, πλην άλλων, συνεπεία αποσβέσεως της απαιτήσεως. Συνέπεται από τις ανωτέρω διατάξεις, σε συνδυασµό µε εκείνες των άρθρων 287 επ, 361, 513 και του ΑΚ, ότι οι συναπτόµενες, από τον πωλητή- αποστολέα των δια θαλάσσης διαµετακοµιζοµένων πραγµάτων µε τον αγοραστή αυτών και τον µεταφορέα, συµβάσεις πωλήσεως και µεταφοράς αντιστοίχως, όπως και η περιέχουσα εκχώρηση της απαιτήσεως για το τίµηµα των πραγµάτων ενεχύραση της φορτωτικής από τον πωλητή, διατηρούν την αυτοτέλειά τους όσον αφορά τις προϋποθέσεις συνδροµής και δικαιοπαραγωγικών [17]

18 περιστατικών, την ανώµαλη εξέλιξη της ενοχής και την απόσβεση των εκατέρωθεν δικαιωµάτων και υποχρεώσεων για καθεµία από αυτές τις συµβάσεις, χωρίς να επηρεάζονται αναγκαίως και οι λοιπές. Έτσι η για λόγους αναγόµενους στον ενεχυρούχο δανειστή και τον µεταφορέα παράδοση των πραγµάτων, χωρίς τη χρήση του αξιογράφου της φορτωτικής, προς τον αγοραστή δεν καθιστά την προς τον τελευταίο παροχή του πωλητή, από αυτόν και µόνο το λόγο, µη προσήκουσα, ώστε να απαλλάσσεται ο αγοραστής από την υποχρέωση καταβολής του τιµήµατος προς τον αντισυµβαλλόµενό του πωλητή, εφόσον ο εκδοχέας της σχετικής αξίωσης τούτου ενεχυρούχος δανειστής της φορτωτικής, κατά την παράδοση των πραγµάτων, δεν έχει καταστήσει ενεργό το από το ενέχυρο δικαίωµά του έναντι του αγοραστή και έτσι δεν διαταράσσεται η ασφάλεια της συναλλαγής, που υπηρετεί η χρήση της φορτωτικής, η δε από την πώληση συµβατική υποχρεώση του αγοραστή, χωρίς την παρεµβολή αξίωσης από το ενέχυρο της φορτωτικής, παραµένει αναλλοίωτη έναντι του πωλητή, που εκπληρώνει τη συµβατική υποχρέωσή του µε την παράδοση των πωληθέντων πραγµάτων στον αγοραστή. Στην περίπτωση αυτή δηµιουργείται επίσης ανάλογη ευθύνη αποδόσεως στον πωλητή από τον ως εντολοδόχο (επιτετραµένο) αυτού, τυχόν λαβόντα το τίµηµα από τον αγοραστή, µεταφορέα των εµπορευµάτων, χωρίς να εµπίπτει η αξίωση αυτή στην ειδική ενιαύσια παραγραφή του άρθρου 32 Ν. 559/1977, αφού δεν δηµιουργήθηκε κατά την ενάσκηση δικαιωµάτων από το αξιόγραφο της φορτωτικής και τη σύµβαση ενεχύρασής του. - Η παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου, που προβλέπεται ως λόγος αναιρέσεως κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 1 ΚΠολ, είναι δυνατό να έχει ως περιεχόµενο, πλην άλλων, την αιτίαση ότι η αγωγή ( ή η αίτηση) επί της οποίας έκρινε σε δεύτερο βαθµό το δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλόµενη τελεσίδικη απόφαση, απορρίφθηκε ως µη νόµιµη, ενώ θα έπρεπε να γίνει το αντίθετο σύµφωνα µε το συγκεκριµένο κανόνα του ουσιαστικού δικαίου (ΟλΑΠ 28/1998). ΑΚ: 287 επ., 297, 298, 330, 361, 416, 417, 513, 914, 919, 1224, 1235, 1243, 1247, , 1256, ΕισΝΑΚ: 41, ΚΙΝ : 125, , ΚΠ : 559 αριθ. 1, Νόµοι: 559/1977, άρθ. 32, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕ 2010, σελίδα 1207 Ασφαλιστικό ίκαιο - Ασφάλιση ασθενείας ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1101 Έτος: Ασφάλιση ασθένειας. Προσυµβατικές δηλώσεις ασφαλισµένου. Απαλλαγή ασφαλιστή. Μη λήψη υπόψη αποδεικτικών µέσων. - Από τις διατάξεις των άρθρων 3 παρ. 1, 2, 6 και 7 του Ν. 2496/1997 προκύπτει ότι κατά τη σύναψη της σύµβασης ασφάλισης ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να δηλώσει στον ασφαλιστή κάθε στοιχείο ή περιστατικό που γνωρίζει, το οποίο είναι αντικειµενικά ουσιώδες για την εκτίµηση του κινδύνου, καθώς επίσης να απαντήσει σε κάθε σχετική ερώτηση του ασφαλιστή. Στοιχεία ή περιστατικά, για τα οποία ο ασφαλιστής έθεσε γραπτές ερωτήσεις, τεκµαίρεται ότι είναι τα µόνα τα οποία επηρεάζουν την από µέρους του εκτίµηση και αποδοχή του ασφαλισµένου κινδύνου. Στην ασφάλιση προσώπων, όπως είναι και η ασφάλιση ασθενείας, ο ασφαλιστής έχει δικαίωµα να καταγγείλει την ασφαλιστική σύµβαση και να ζητήσει αποζηµίωση, [18]

19 απαλλάσσεται δε της υποχρέωσης του προς καταβολή του ασφαλίσµατος, µόνο στην περίπτωση που ο λήπτης της ασφάλισης δεν εκπλήρωσε το ασφαλιστικό αυτό βάρος της πληροφόρησης του ασφαλιστή, από δόλο. Ο ασφαλιστής απαλλάσσεται της υποχρεώσεως του προς καταβολή του ασφαλίσµατος και αν έλαβε γνώση της από δόλο µη δήλωσης του λήπτη της ασφάλισης, µετά την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου. Τα δικαιώµατα αυτά παρέχονται στον ασφαλιστή, ανεξαρτήτως της υπάρξεως αιτιώδους συνδέσµου µεταξύ της από δόλο µη δήλωσης και της επέλευσης του ασφαλισµένου κινδύνου, δεν έχει δηλαδή σηµασία αν η από δόλο µη ανακοίνωση ή καταφανώς ελλιπής απάντηση σε γραπτές ερωτήσεις του ασφαλιστή συνέχονται µε τον ασφαλισµένο κίνδυνο, διότι οι άνω κυρώσεις (καταγγελία, µη καταβολή του ασφαλίσµατος) παρέχονται στον ασφαλιστή λόγω της υπαίτιας (µε πρόθεση) παραβίασης της υποχρεώσεως του λήπτη της ασφάλισης να ανακοινώσει στον ασφαλιστή τις σχετικές πληροφορίες, απαντώντας στις γραπτές ερωτήσεις του τελευταίου, ο οποίος ακολούθως θα προέβαινε στην εκτίµηση του ασφαλισµένου κινδύνου, αποδεχόµενος ή όχι τη σχετική πρόταση για κατάρτιση της ασφαλιστικής σύµβασης, έναντι ορισµένου ποσού ασφαλίστρου. - Ο από τη διάταξη του άρθρου 559 αρ. 11 περ. γ' ΚΠολ προβλεπόµενος λόγος αναίρεσης ιδρύεται, αν το δικαστήριο της ουσίας, για τον σχηµατισµό της κρίσης του επί ουσιώδους για την έκβαση της δίκης ζητήµατος, δεν έλαβε υπόψη αποδεικτικά µέσα, όπως είναι και τα έγγραφα, που οι διάδικοι επικαλέστηκαν και προσκόµισαν για άµεση ή έµµεση, δια τεκµηρίων, απόδειξη ή ανταπόδειξη ισχυρισµών, που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Από τη διάταξη αυτή, σε συνδυασµό µε εκείνες των άρθρων 106, 237 παρ.1 στοιχ. β', 453 και 524 παρ. 1 ΚΠολ, προκύπτει ότι το δικαστήριο οφείλει να λάβει υπόψη τα νοµίµως προσκοµιζόµενα αποδεικτικά µέσα. Και έχει µεν υποχρέωση να αιτιολογήσει την απόφαση του, να αναφέρει δηλαδή τους λόγους που το οδήγησαν στον σχηµατισµό της δικανικής του πεποίθησης επί ουσιώδους για την έκβαση της δίκης ισχυρισµού, όχι όµως και να κάνει ειδική µνεία καθενός από τα αποδεικτικά µέσα. Αν όµως ως από το όλο περιεχόµενο της απόφασης δεν καθίσταται αναµφίβολα βέβαιο ότι έλαβε υπόψη και συνεκτίµησε όλα τα αποδεικτικά µέσα, τότε ιδρύεται ο από τη διάταξη αυτή λόγος αναίρεσης. ΚΠολ : 559 αριθ. 11γ, Νόµοι: 2496/1997, άρθ. 3, 7, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕµπ 2011, σελίδα 639 Ασφαλιστικό ίκαιο - Ασφάλιση ζηµίας ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1275 Έτος: Αξιώσεις από ασφαλιστική σύµβαση. Έναρξη παραγραφής από τότε που γεννήθηκε η αξίωση. ιακοπή παραγραφής. Ισχυρισµοί που δεν προτάθηκαν πρωτοδίκως δεν προβάλλονται ούτε στην κατ έφεση δίκη. Λήψη υπόψη πραγµάτων που δεν προτάθηκαν. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Σύµφωνα µε το άρθρο 10 του Ν. 2486/1997, αξιώσεις που πηγάζουν από την ασφαλιστική σύµβαση παραγράφονται στις ασφαλίσεις ζηµιών µετά από τέσσερα (4) χρόνια και στις ασφαλίσεις προσώπων µετά από πέντε (5) χρόνια, από το τέλος του έτους µέσα στο οποίο γεννήθηκαν, κατά δε το άρθρο 195 ΕµπΝ, που ισχύει επί ατυχήµατος που συνέβη προ της , κάθε αγωγή, που πηγάζει από τη [19]

20 σύµβαση της ασφάλισης ή της ζωής, παραγράφεται µετά την παρέλευση τριών (3) ετών, που αρχίζουν από το τέλος του έτους µέσα στο οποίο γεννήθηκε η αγωγή. - Κατά το άρθρο 251 ΑΚ η παραγραφή αρχίζει από τότε που γεννήθηκε η αξίωση και είναι δυνατή η δικαστική επιδίωξή της. Από το συνδυασµό των διατάξεων αυτών και εκείνων του άρθρου 201 ΑΚ, συνάγεται ότι, επί συµβάσεως ασφαλίσεως της αστικής ευθύνης έναντι τρίτων, η αξίωση του ασφαλισµένου από τη σύµβαση αυτή, έναντι του ασφαλιστή, γεννάται όταν ο τρίτος που ζηµιώθηκε, έναντι του οποίου ευθύνεται προς αποζηµίωση ο ασφαλισµένος, επιδώσει στον τελευταίο τη σχετική προς αποκατάσταση της ζηµιάς του αγωγή, γιατί έκτοτε πραγµατώνεται η ασφαλιστική περίπτωση, έστω και αν δεν έχει προσδιορισθεί µε δικαστική απόφαση ή εξώδικο συµβιβασµό το µέγεθος της αξιώσεως του τρίτου, που ζηµιώθηκε και εποµένως ούτε και το ποσό της αξιώσεως του ασφαλισµένου κατά του ασφαλιστή, και έκτοτε καθίσταται δυνατή η δικαστική επιδίωξη της αξιώσεως του ασφαλισµένου έναντι του ασφαλιστή. Κατά συνέπεια, η αξίωση αυτή του ασφαλισµένου παραγράφεται µε την παρέλευση τριών ετών, που αρχίζουν από το τέλος του έτους µέσα στο οποίο επιδόθηκε στον ασφαλισµένο η αγωγή του ζηµιωθέντος τρίτου. - Από το άρθρο 260 ΑΚ, το οποίο ορίζει ότι, η παραγραφή διακόπτεται ότι ο υπόχρεος αναγνωρίσει την αξίωση µε οποιονδήποτε τρόπο, συνάγεται ότι, αρκεί για τη διακοπή της παραγραφής οποιαδήποτε συµπεριφορά ή ενέργεια του οφειλέτη προς το δανειστή, µε την οποία εκφράζεται, ρητώς ή σιωπηρώς, αλλά σαφώς, η πεποίθηση του οφειλέτη για την ύπαρξη της υποχρεώσεως του και της αξίωσης του δανειστή, εις τρόπον ώστε να µην παρίσταται αναγκαία η έγερση της οικείας αγωγής, χωρίς να είναι απαραίτητο, η τοιαύτη συµπεριφορά ή ενέργεια του οφειλέτη να έχει δικαιοπρακτικό χαρακτήρα ή να γίνεται µε το σκοπό αναλήψεως υποχρεώσεως ή να γίνει αποδεκτή από το δανειστή. Τοιαύτη αναγνώριση συνιστά και η παροχή νοµικής προστασίας προς τον ασφαλισµένο από τον ασφαλιστή, που συµµετέχει στη δίκη για την απόκρουση της αγωγής του ζηµιωθέντος τρίτου. - Από το συνδυασµό των άρθρων 527 και 269 ΚΠολ, προκύπτει ότι είναι απαράδεκτη η προβολή στην κατ' έφεση δίκη πραγµατικών ισχυρισµών, που δεν προτάθηκαν στην πρωτόδικη δίκη, εκτός εάν 1) προτείνονται από τον εφεσίβλητο, ως υπεράσπιση κατά της έφεσης και δεν µεταβάλλεται η βάση της αγωγής, 2) γεννήθηκαν µετά την τελευταία συζήτηση στο πρωτοβάθµιο δικαστήριο, 3) συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 269 ΚΠολ, δηλαδή εάν α) το δικαστήριο κρίνει ότι δεν προβλήθηκαν εγκαίρως µε τις προτάσεις, από δικαιολογηµένη αιτία, β) προέκυψαν, για πρώτη φορά µεταγενέστερα, γ) αποδεικνύονται µε δικαστική οµολογία του αντιδίκου, δ) αποδεικνύονται εγγράφως και το δικαστήριο κρίνει ότι ο διάδικος δεν γνώριζε, ούτε µπορούσε να πληροφορηθεί εγκαίρως την ύπαρξη των εγγράφων. Το απαράδεκτο λαµβάνεται υπόψη και αυτεπαγγέλτως. Εξάλλου, για να είναι παραδεκτή η προβολή της ένστασης (ή αντένστασης), δεν αρκεί να περιέχεται αυτή στο δικόγραφο των προτάσεων (ή της προσθήκης αυτών, εάν πρόκειται για αντένσταση), αλλά πρέπει αυτή να δηλώνεται ενώπιον του ακροατηρίου του δικάζοντος δικαστηρίου και να καταγράφεται στα πρακτικά. - Κατά το άρθρο 559 αριθ. 8 ΚΠολ, ιδρύεται λόγος αναίρεσης και όταν το δικαστήριο έλαβε υπόψη πράγµατα που δεν προτάθηκαν. Ως πράγµατα νοούνται οι αυτοτελείς πραγµατικοί ισχυρισµοί, που τείνουν στη θεµελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση του ασκουµένου µε την αγωγή, ένσταση ή αντένσταση ουσιαστικού ή δικονοµικού δικαιώµατος και ειδικώς την ένσταση παραγραφής και την αντένσταση διακοπής αυτής. Προς τους µη προταθέντες αυτοτελείς ισχυρισµούς εξοµοιώνονται και οι προταθέντες απαραδέκτως, όπως π.χ. ένσταση ή αντένσταση για πρώτη φορά ενώπιον του Εφετείου, χωρίς τις προϋποθέσεις των άρθρων 527 και 269 ΚΠολ, ή η ένσταση ή αντένσταση που δεν καταχωρήθηκε στα πρακτικά. [20]