Newsletter 5/2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εμπορικό 3 43

Transcript

1

2 Newsletter 5/2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εμπορικό 3 43 [ 2 ]

3 ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΕΙΣ Γκούσκου Αγγέλικα: Νοµική φύση του ηλεκτρονικού εγγράφου και της ηλεκτρονικής υπογραφής κατά το Π 150/2001 και την Οδηγία 1999/93/ΕΚ ηµοσίευση: Επιθεώρηση Εµπορικού ικαίου, 2011, σελίδα 310 Μιχελινάκης Βαγγέλης: Αποζηµίωση πελατείας των συντονιστών ασφαλιστικών συµβούλων ηµοσίευση: Επιθεώρηση Εµπορικού ικαίου, 2011, σελίδα 506 Σταϊκούρας Κωνσταντίνος : Η επίδραση της ναυτικής βίας στις έννοµες σχέσεις του ιδιωτικού ναυτικού δικαίου: Το παράδειγµα της Πειρατείας ηµοσίευση: Επιθεώρηση Εµπορικού ικαίου, 2011, σελίδα 274 ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ Αξιόγραφα - Επιταγή Αριθµός απόφασης: 1217 Έτος: Ακάλυπτες επιταγές. Οι αναιρεσείοντες δεν άσκησαν καταχρηστικά το δικαίωµά τους να σφραγίσουν ακάλυπτες επιταγές. εν υφίσταται έλλειψη νόµιµης βάσης της αναιρεσιβαλλόµενης απόφασης. - Το Εφετείο για το σχηµατισµό του αποδεικτικού του πορίσµατος περί της ουσιαστικής αβασιµότητας της καταλυτικής του αγωγικού δικαιώµατος ως άνω ενστάσεως, δέχθηκε τα ακόλουθα: εν αποδείχθηκε ότι στην επέλευση της ζηµίας των αναιρεσιβλήτων συνετέλεσε και πταίσµα των οργάνων τα οποία τις εκπροσωπούσαν και ότι αυτά, γνωρίζοντας την έλλειψη διαθεσίµων κεφαλαίων της εκδότριας στην πληρώτρια Τράπεζα, δέχθηκαν τις επίδικες επιταγές µε βάση συµφωνία µε τον αναιρεσείοντα µε την ιδιότητα του νοµίµου εκπροσώπου και διαχειριστή της εκδότριας εταιρίας. Επίσης, δεν αποδείχθηκε, συνεχίζει το Εφετείο, ότι οι αναιρεσίβλητες τελούσαν σε κακή πίστη κατά το χρόνο κτήσεως των επιταγών και ότι είχαν αποδεχθεί τον κίνδυνο από την µη πληρωµή αυτών, γνωρίζοντας ότι η εκδότρια εταιρεία ουσιαστικά είχε παύσει τις πληρωµές της και διαβεβαιώνοντας τον αναιρεσείοντα ότι δεν θα έχουν ατοµικά κατ' αυτού καµία απαίτηση. Ειδικότερα δεν αποδείχθηκε ότι έγινε η επικαλούµενη από τον αναιρεσείοντα συµφωνία στις για την έκδοση των επίδικων επιταγών προς διευκόλυνσή τους. Αντίθετα, µάλιστα ο αναιρεσείων, ο οποίος σηµειωτέον ήταν ένα από τα βασικότερα οικονοµικά στελέχη της ως άνω εταιρείας και είχε ουσιαστική συµµετοχή στη διοίκηση αυτής και λόγω των ιδιοτήτων του ως προέδρου και διευθύνοντος συµβούλου αυτής, γνώριζε πολύ καλά την οικονοµική κατάσταση αυτής και κυρίως τα σοβαρά οικονοµικά προβλήµατα που παρουσιάσθηκαν από το έτος 1999, εξαιτίας των οποίων αυτός, ως νόµιµος εκπρόσωπός της, υπέβαλε στις δήλωση αναστολής πληρωµών της εταιρίας ενώπιον του Πολυµελούς Πρωτοδικείου Αθηνών επί της οποίας εκδόθηκε η υπ' αριθ. 46/2002 απόφαση του ιδίου ικαστηρίου, που κήρυξε αυτήν σε κατάσταση πτωχεύσεως µε χρόνο παύσεως πληρωµών την , διαβεβαίωνε τις ενάγουσες ότι θα εξοφληθούν και εξέδιδε µεταχρονολογηµένες

4 επιταγές, πρακτική η οποία τηρήθηκε σε όλη τη διάρκεια της µακροχρόνιας συνεργασίας των διαδίκων. Έτσι, στις όταν ο αναιρεσείων, επικαλούµενος προσωρινή ταµειακή δυσχέρεια, ζήτησε από το νόµιµο εκπρόσωπο της πρώτης αναιρεσίβλητης να αντικαταστήσει την υπ' αριθ. ΧΧΧ επιταγή, ποσού δραχµών, µε ισόποση επιταγή για τις , αυτός (νόµιµος εκπρόσωπος) πείσθηκε και δέχθηκε την αντικατάσταση, ενόψει του ότι αφενός µεν πρόκειτο για ολιγοήµερη παράταση, αφετέρου δε λίγες ηµέρες πριν, στις , η εταιρία είχε εξοφλήσει επιταγή ποσού δραχµών, η οποία είχε δοθεί σ' αυτήν στις Κατόπιν των προεκτεθέντων, αποδεικνύεται ότι οι αναιρεσίβλητες όχι µόνο δεν γνώριζαν τα οικονοµικά προβλήµατα της οφειλέτριας εταιρίας, αντιθέτως µάλιστα διατηρούσαν ελπίδες ότι θα εξοφληθούν, αφού ήταν και διαδεδοµένο ότι η εταιρία "ΠΡΙΣΜΑΤΕΧ ΕΛΛΑΣ Α.Ε" επρόκειτο να εισαχθεί στο Χρηµατιστήριο Αξιών Αθηνών. Εξάλλου, η αντικατάσταση επιταγών συνιστά συνηθέστατα εµπορική διαδικασία που λαµβάνει χώρα µεταξύ των συναλλασσόµενων εµπόρων, στο πλαίσιο της επιείκειας που επιδεικνύει ο δανειστής προς τον οφειλέτη, που έχει οικονοµικά προβλήµατα και ζητεί παράταση του χρόνου καταβολής της οφειλής του. Υπό τις ανωτέρω εκτεθείσες παραδοχές και όχι µόνον εκείνες τις οποίες αποσπασµατικά επικαλείται ο αναιρεσείων, το Εφετείο διέλαβε στην απόφασή του επαρκείς και σαφείς αιτιολογίες, ως προς την έλλειψη συνδροµής των στοιχείων που απαιτούνται για την ουσιαστική βασιµότητα της επί των διατάξεων των άρθρων 281, 288 και 300 ΑΚ ερειδοµένης ως άνω ενστάσεως, γεγονός που καθιστά εφικτό τον αναιρετικό έλεγχο ως προς την ορθότητα ή µη της εφαρµογής των εν λόγω διατάξεων, χωρίς, ειδικότερα, να υπάρχει αντίφαση µεταξύ αφενός της παραδοχής του εφετείου ότι οι αναιρεσίβλητες δεν γνώριζαν τα οικονοµικά προβλήµατα της εκδότριας εταιρίας και αφετέρου της διηγηµατικά και πλεοναστικά αναφεροµένης, προς δικαιολόγηση του λόγου της αντικατάστασης της µιας των επιταγών µε άλλη, ότι η αντικατάσταση αυτή έγινε µε βάση την επιείκεια που επιδεικνύει ο δανειστής προς τον οφειλέτη που έχει οικονοµικά προβλήµατα και ζητεί παράταση του χρόνου καταβολής του. - Κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 559 αρ. 19 ΚΠολ, λόγος αναίρεσης για έλλειψη νόµιµης βάσης, ιδρύεται όταν από το αιτιολογικό της προσβαλλόµενης απόφασης, δεν προκύπτουν σαφώς τα περιστατικά που είναι αναγκαία για την κρίση περί της συνδροµής των νόµιµων όρων και προϋποθέσεων για την εφαρµογή της διάταξης που εφαρµόσθηκε ή της µη συνδροµής των όρων αυτών που αποκλείει την εφαρµογή της, όπως και όταν η απόφαση έχει ελλιπείς ή αντιφατικές αιτιολογίες ως προς το νοµικό χαρακτηρισµό των πραγµατικών περιστατικών που έγιναν δεκτά και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Αντίθετα, δεν υπάρχει έλλειψη νόµιµης βάσης όταν η αντίστοιχη έλλειψη, αντιφατικότητα ή ανεπάρκεια αφορά στην ανάλυση, στάθµιση, αιτιολόγηση και γενικότερα στην αναιρετικώς ανέλεγκτη εκτίµηση των αποδείξεων, αρκεί το πόρισµα του δικαστηρίου που έχει εξαχθεί από αυτές εκτίθενται µε σαφήνεια. ΑΚ: 281, 288, 300, ΚΠολ : 559 αριθ. 19, ηµοσίευση: INLAW 2010* ΕΕ 2011, σελίδα 77 Αξιόγραφα - Επιταγή Αριθµός απόφασης: 1382 Έτος: 2010 [4]

5 - Επιταγή. Μόνη η παράδοση στον δανειστή από τον οφειλέτη τραπεζικής επιταγής, η οποία αποτελεί όργανο και όχι µέσο πληρωµής, δεν συνιστά καταβολή κατά την έννοια του άρθρου 416 ΑΚ, ούτε σε περίπτωση αµφιβολίας θεωρείται δόση ή υπόσχεση αντί καταβολής κατά τα άρθρα 419 και 421 ΑΚ, αλλά γίνεται χάριν καταβολής της αρχικής υποχρέωσης, η οποία έτσι δεν αποσβήνεται παρά µόνο αν ο δανειστής µε την εκπλήρωση της νέας υποχρέωσης από τον εν λόγω πιστωτικό τίτλο, ικανοποιηθεί για την αρχική. Εξοφλητική απόδειξη. Παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου. Έλλειψη νόµιµης βάσης. - Από τη διάταξη του άρθρου 419 ΑΚ προκύπτει, ότι για να επέλθει απόσβεση της ενοχής µε δόση αντί καταβολής απαιτείται συµφωνία δανειστή και οφειλέτη, ότι η άλλη παροχή δίνεται αντί καταβολής (pro soluto, in solutum), συνάµα δε να συνοδεύεται η συµφωνία αυτή και µε έµπρακτη ή άµεση εκτέλεση της άλλης παροχής, που δίνεται αντί της οφειλόµενης. Στις περιπτώσεις που ο οφειλέτης σε εκπλήρωση της οφειλόµενης παροχής αναλαβαίνει νέα υποχρέωση για άλλη διαφορετική παροχή, αποτελεί ζήτηµα ερµηνείας της βούλησης των µερών, αν αυτά, την ανάληψη της νέας αυτής υποχρέωσης, ήθελαν "αντί καταβολής" (in solutum) δηλ. σε αντικατάσταση και απόσβεση της οφειλόµενης ή αν χάριν και προς το σκοπό της µελλοντικής εκπλήρωσης της οφειλόµενης (pro solvendo). Με την πρώτη έννοια, µόλις γίνει ανάληψη της νέας υποχρέωσης, η αρχική αυτοδικαίως αποσβήνεται, αυτή δε η σύµβαση συµπίπτει µε την ανανέωση (άρθρο 436 ΑΚ) για το κύρος της οποίας (σύµβασης ανανέωσης ενοχής) απαραίτητος όρος είναι να υπάρχει σκοπός ανανέωσης, σκοπός δηλαδή των συµβαλλοµένων µερών για κατάργηση της υφιστάµενης ενοχής µε τη σύσταση νέας, ο οποίος (σκοπός) δεν εικάζεται αλλά πρέπει να γίνεται επίκλησή του και να αποδεικνύεται από τον επικαλούµενο αυτόν. Με τη δεύτερη έννοια, αντίθετα, ενώ σώζεται η αρχική υποχρέωση, γεννιέται προσθέτως και νέα, ούτως ώστε ο δανειστής έχει παράλληλα δύο απαιτήσεις. Το άρθρο 421 ΑΚ στο ζήτηµα κατά πόσο η ανάληψη νέας διαφορετικής υποχρέωσης σε εκπλήρωση της οφειλόµενης παροχής γίνεται pro soluto ή αν pro solvendo, καθιερώνει τον ερµηνευτικό κανόνα ότι εφ' όσον σαφώς δεν προκύπτει το εναντίον (πρβλ και άρθρο 438 ΑΚ) θεωρείται, ότι η ανάληψη της νέας υποχρέωσης γίνεται pro solvendo. Έτσι, µόνη η παράδοση στον δανειστή από τον οφειλέτη τραπεζικής επιταγής, η οποία αποτελεί όργανο και όχι µέσο πληρωµής, δεν συνιστά καταβολή κατά την έννοια του άρθρου 416 ΑΚ, ούτε σε περίπτωση αµφιβολίας θεωρείται δόση ή υπόσχεση αντί καταβολής κατά τα άρθρα 419 και 421 ΑΚ, αλλά γίνεται χάριν καταβολής της αρχικής υποχρέωσης, η οποία έτσι δεν αποσβήνεται παρά µόνο αν ο δανειστής µε την εκπλήρωση της νέας υποχρέωσης από τον εν λόγω πιστωτικό τίτλο, ικανοποιηθεί για την αρχική (ΑΠ 426/2004, 1739/2002). - Το ιδιωτικό έγγραφο της εξοφλητικής αποδείξεως παράγει πλήρη απόδειξη ότι προέρχεται από τον υπογράψαντα αυτό, επιτρεποµένης ανταποδείξεως. Ως προς το γεγονός όµως ότι έγινε η καταβολή η εξοφλητική απόδειξη αποτελεί, στην πραγµατικότητα, εξώδικη οµολογία, που εκτιµάται ελεύθερα από το δικαστήριο, σύµφωνα µε το άρθρο 352 παρ. 2 του ΚΠολ (ΑΠ 689/2003, 752/2001). - Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 1 του ΚΠολ, λόγος αναίρεσης, για ευθεία παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου, ιδρύεται αν αυτός δεν εφαρµόστηκε ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις εφαρµογής του ή αν εφαρµόστηκε, ενώ δεν έπρεπε, καθώς και αν το δικαστήριο προσέδωσε στον εφαρµοστέο κανόνα έννοια διαφορετική από την αληθινή. Στην περίπτωση που το δικαστήριο έκρινε κατ' ουσίαν την υπόθεση, η παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου κρίνεται ενόψει των πραγµατικών περιστατικών που ανελέγκτως δέχτηκε ότι αποδείχτηκαν το δικαστήριο της ουσίας και της υπαγωγής αυτών στο νόµο και ιδρύεται ο λόγος αυτός αναίρεσης αν οι πραγµατικές παραδοχές της απόφασης καθιστούν φανερή την παραβίαση. Τούτο [5]

6 συµβαίνει όταν το δικαστήριο εφάρµοσε το νόµο, παρότι τα πραγµατικά περιστατικά που δέχτηκε ότι αποδείχθηκαν δεν ήταν αρκετά για την εφαρµογή του ή δεν εφάρµοσε το νόµο, παρότι τα πραγµατικά περιστατικά που δέχτηκε αρκούσαν για την εφαρµογή του, καθώς και όταν προέβη σε εσφαλµένη υπαγωγή των πραγµατικών περιστατικών σε διάταξη στο πραγµατικό της οποίας αυτά δεν υπάγονται. Με το λόγο αυτό ελέγχεται εάν υπήρξε σφάλµα στη µείζονα πρόταση του δικανικού συλλογισµού, είτε αυτή διατυπώνεται ρητά είτε εξυπονοείται, ή σφάλµα στην υπαγωγή της ελάσσονος πρότασης, την οποία συνιστούν οι πραγµατικές παραδοχές, στη µείζονα πρόταση. Ωστόσο, ελλείψεις στη διατύπωση της µείζονος πρότασης, όπως η µη αναγραφή των νοµικών διατάξεων και η µη παράθεση του περιεχοµένου τους ή η µη ανάλυση του νοήµατός τους, δεν ιδρύουν το λόγο αυτό, αρκεί δε να υπάρχει κανόνας δικαίου, ο οποίος, µε βάση τις πραγµατικές παραδοχές του δικαστηρίου της ουσίας, επάγεται την έννοµη συνέπεια που αυτό δέχτηκε ως διατακτικό της απόφασής του. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 19 του ΚΠολ αναίρεση επιτρέπεται, αν η απόφαση δεν έχει νόµιµη βάση, και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες, ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζητήµατα που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Από την υπόψη διάταξη, που αποτελεί κύρωση της παράβασης του άρθρου 93 παρ. 3 του Συντάγµατος, προκύπτει ότι ο προβλεπόµενος απ' αυτή λόγος αναίρεσης ιδρύεται όταν στην ελάσσονα πρόταση του νοµικού συλλογισµού δεν εκτίθενται καθόλου πραγµατικά περιστατικά (έλλειψη αιτιολογίας), ή όταν τα εκτιθέµενα δεν καλύπτουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται, βάσει του πραγµατικού του εφαρµοστέου κανόνα δικαίου, για την επέλευση της έννοµης συνέπειας που απαγγέλθηκε ή την άρνηση της (ανεπαρκής αιτιολογία) ή όταν αντιφάσκουν µεταξύ τους (αντιφατική αιτιολογία) (ΟλΑΠ 1/1999, ΟλΑΠ 32/1996). εν υπάρχει όµως ανεπάρκεια αιτιολογιών, όταν η απόφαση περιέχει συνοπτικές αλλά πλήρεις αιτιολογίες. Το κατά νόµο αναγκαίο περιεχόµενο της ελάσσονος πρότασης προσδιορίζεται από τον εκάστοτε εφαρµοστέο κανόνα ουσιαστικού δικαίου, του οποίου το πραγµατικό πρέπει να καλύπτεται πλήρως από τις παραδοχές της απόφασης στο αποδεικτικό της πόρισµα, και να µην καταλείπονται αµφιβολίες. Ελλείψεις δε αναγόµενες µόνο στην ανάλωση και στάθµιση των αποδεικτικών µέσων και γενικότερα ως προς την αιτιολόγηση του αποδεικτικού πορίσµατος, αν αυτό διατυπώνεται σαφώς, δεν συνιστούν ανεπαρκείς αιτιολογίες. (ΟλΑΠ 661/1984). ηλαδή, µόνο το τι αποδείχθηκε ή δεν αποδείχθηκε είναι ανάγκη να εκτίθεται στην απόφαση πλήρως και σαφώς, και όχι γιατί αποδείχθηκε ή δεν αποδείχθηκε. Τα επιχειρήµατα του δικαστηρίου, που σχετίζονται µε συνεκτίµηση των αποδείξεων δεν συνιστούν παραδοχές επί τη βάσει των οποίων διαµορφώνεται το αποδεικτικό πόρισµα και ως εκ τούτου δεν αποτελούν "αιτιολογία" της απόφασης, ώστε στο πλαίσιο της ερευνώµενης διάταξης του αριθ. 559 αριθ. 19 να επιδέχεται αυτή µοµφή για αντιφατικότητα ή ανεπάρκεια, ενώ δεν δηµιουργείται ο ίδιος λόγος αναίρεσης του αριθ. 19 του αριθ. 559 του ΚΠολ ούτε εξαιτίας του ότι το δικαστήριο δεν αναλύει ιδιαιτέρως και διεξοδικά τα µη συνιστώντα αυτοτελείς ισχυρισµούς επιχειρήµατα των διαδίκων. ΑΚ: 419, 421, ΚΠολ : 280, 559 αριθ. 19, 568, 576, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕ 2011, σελίδα 469 Αξιόγραφα - Επιταγή Αριθµός απόφασης: 1398 [6]

7 Έτος: Ακάλυπτη επιταγή. Αδικοπραξία. Αγωγή στρεφόµενη κατά του προσώπου που ως νόµιµος εκπρόσωπος εταιρίας εξέδωσε την επιταγή. Αλλαγή βάσης της αγωγής. Μη λήψη υπόψη αποδεικτικού µέσου. Εξώδικη οµολογία. - Από τα άρθρα 216 και 224 του ΚΠολ σε συνδυασµό µε τα άρθρα 40, 44 και 79 του Ν. 5960/1933, 297, 298, 914 του ΑΚ συνάγεται ότι η εξ αδικοπραξίας αγωγή του κοµιστή ακάλυπτης τραπεζικής επιταγής κατά του προσώπου που ως νόµιµος εκπρόσωπος εταιρίας εξέδωσε την επιταγή, για αποκατάσταση της ζηµίας του από την µη πληρωµή της επιταγής, πρέπει για την πληρότητα της να διαλαµβάνει τα στοιχεία της ουσιαστικής νοµιµοποίησης του, ήτοι ότι αυτός είναι ο τελευταίος κοµιστής της επιταγής ή ότι είναι κοµιστής εξ αναγωγής, δηλαδή προηγούµενος οπισθογράφος που µετά την εµφάνιση και µη πληρωµή της επιταγής την πλήρωσε και την ανέλαβε, διότι µόνο οι κοµιστές αυτοί είναι αµέσως ζηµιωθέντες από την µη πληρωµή της επιταγής (ΑΠ 1008/2010). Εποµένως, αν κατά την αγωγή η νοµιµοποίηση του ενάγοντος στηρίζεται ότι αυτός είναι ο τελευταίος κοµιστής της επιταγής, δεν µπορεί κατ' έφεση να µεταβάλλει τα στοιχεία της νοµιµοποίησης του και να ισχυρισθεί ότι είναι εξ αναγωγής κοµιστής της επιταγής, ούτε το δικαστήριο µπορεί να δεχθεί την αγωγή και επιδικάσει αποζηµίωση µε βάση την µη επικληθείσα, αλλά τυχόν αποδειχθείσα ιδιότητα του ενάγοντος ως εξ αναγωγής κοµιστή, διότι τότε λαµβάνει υπόψη του πράγµατα που δεν προτάθηκαν και καθιστά αναιρετέα την απόφαση του κατ' άρθρο 559 αριθ. 8 ΚΠολ. - Ο προβλεπόµενος στο άρθρο 559 αριθ. 11 γ ΚΠολ λόγος αναιρέσεως παρέχεται και αν το δικαστήριο της ουσίας σχηµάτισε την αποδεικτική του κρίση χωρίς να λάβει υπόψη όλα τα αποδεικτικά µέσα, τα οποία προσκόµισαν και επικαλέστηκαν οι διάδικοι προς άµεση ή έµµεση (δια τεκµηρίων) απόδειξη πραγµατικών γεγονότων ασκούντων ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης (στο διατακτικό της απόφασης), δηλαδή παραδεκτών και νοµίµων. Ο λόγος αυτός της παρά τον νόµο µη λήψης υπόψη αποδεικτικών µέσων είναι αβάσιµος κατ' ουσίαν, όταν το δικαστήριο βεβαιώνει στην προσβαλλόµενη απόφαση του ότι έλαβε υπόψη τα συγκεκριµένα αποδεικτικά µέσα για τα οποία προτείνεται ο αναιρετικός λόγος ή ότι έλαβε υπόψη του όλα τα µε επίκληση προσκοµισθέντα από τους διαδίκους αποδεικτικά µέσα, έστω και χωρίς στην απόφαση του να γίνεται ειδική µνεία και χωριστή αξιολόγηση του καθενός από αυτά, εκτός, αν, παρά τη βεβαίωση αυτή, από το περιεχόµενο της αποφάσεως και ιδίως από τις αιτιολογίες καταλείπονται αµφιβολίες για τη συνεκτίµηση όλων ή ορισµένων αποδεικτικών µέσων, οπότε είναι ουσιαστικά βάσιµος ο κρίσιµος λόγος αναιρέσεως. - Εξώδικη οµολογία κατά την έννοια του άρθρου 352 παρ. 2 ΚΠολ, εκτιµώµενη ελεύθερα, είναι η µονοµερής άτυπη δήλωση διαδίκου, που αφορά αµφισβητούµενο και επιβλαβές για τον οµολογούντα πραγµατικό περιστατικό, η οποία απευθύνεται ενώπιον άλλου δικαστηρίου, από εκείνο που δικάζει την υπόθεση ή περιέρχεται σε άλλα έγγραφα που εκδίδονται από το διάδικο που δεν απευθύνονται ενώπιον του δικάζοντος δικαστηρίου. - Ο προβλεπόµενος στο άρθρο 559 αριθ. 1 β' ΚΠολ λόγος αναιρέσεως για παράβαση των διδαγµάτων της κοινής πείρας θεµελιώνεται όταν το δικαστήριο της ουσίας εσφαλµένως χρησιµοποιεί ή παραλείπει να χρησιµοποιήσει τα διδάγµατα αυτά, προκειµένου να εξειδικεύσει τις αόριστες νοµικές έννοιες και να υπαγάγει σ' αυτές τα πραγµατικά γεγονότα της διαφοράς, όχι όµως και όταν τα εν λόγω διδάγµατα χρησιµοποιούνται ή όχι προς έµµεση απόδειξη ή προς εκτίµηση των αποδείξεων για την εξακρίβωση της αλήθειας των πραγµατικών γεγονότων (ΑΠ 24/2005, 62/2004). [7]

8 ΑΚ: 297, 298, 914, ΚΠολ : 216, 224, 352, 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 8, 559 αριθ. 11γ, Νόµοι: 5960/1933, άρθ. 23, 40, 44, 79, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕ 2011, σελίδα 210 Αξιόγραφα - Επιταγή Αριθµός απόφασης: 28 Έτος: Ακάλυπτη επιταγή. Αδικοπραξία. Μη λήψη υπόψη πραγµάτων. - Από τις διατάξεις των άρθρων 79 Ν. 5960/1933, 914 επ. 297, 298 ΑΚ προκύπτει ότι εκείνος που εκδίδει επιταγή σε διαταγή εν γνώσει ότι δεν έχει διαθέσιµα κεφάλαια στην πληρώτρια τράπεζα είτε κατά το χρόνο της εκδόσεως είτε κατά το χρόνο της πληρωµής, ζηµιώνει τον κοµιστή από τη µη πληρωµή της επιταγής κατά την εµφάνιση της παρά το νόµο, δηλαδή παρά την ανωτέρω διάταξη του άρθρου 79 Ν. 5960/1933 που χαρακτηρίζει την πράξη του εκδότη τους ποινικό αδίκηµα. Εποµένως, υποχρεούται σε αποζηµίωση του κοµιστή, αφού η διάταξη έχει θεσπισθεί για να προστατεύσει όχι µόνο το δηµόσιο, αλλά και το συµφέρον του δικαιούχου της επιταγής. Η αξίωση αυτή προς αποζηµίωση εκ του άρθρου 914 ΑΚ συρρέει µε την αξίωση από την επιταγή και απόκειται στον δικαιούχο να ασκήσει αυτήν που προκρίνει. Για να γεννηθεί αξίωση αποζηµίωσης λόγω αδικοπραξίας κατά του εκδότη επιταγής που δεν πληρώθηκε λόγω έλλειψης κεφαλαίων στην πληρώτρια τράπεζα, δεν αρκεί να συντρέχουν τα στοιχεία της νοµοτυπικής µορφής του άρθρου 79 του Ν. 5960/1933 αλλά σε κάθε περίπτωση πρέπει να διαπιστώνεται και η επέλευση ζηµίας, αφού η αξίωση εκ του άρθρου 914 του ΑΚ ιδρύεται µόνο αν συντρέχουν οι όροι της αστικής και όχι µόνο της ποινικής ευθύνης του εκδότου ακάλυπτης επιταγής. Εποµένως, ο εναγόµενος ως εκδώσας ακάλυπτη επιταγή προς αποζηµίωση λόγω αδικοπραξίας, δικαιούται να προβάλλει, αµυνόµενος κατά της αγωγής, τον ισχυρισµό ότι δεν προκλήθηκε στη συγκεκριµένη περίπτωση ζηµία στην περιουσία του δικαιούχου παρά τη συνδροµή των όρων του άρθρου 79 του Ν. 5960/1933, και ειδικότερα ότι η θεµελιούµενη στην υποκείµενη σχέση χρηµατική αξίωση του ενάγοντος έχει ήδη ικανοποιηθεί µε καταβολή. Εν τοιαύτη περιπτώσει, προβάλλει άρνηση της βάσης της αγωγής και ειδικότερα άρνηση της επικαλούµενης στην αγωγή εξ αδικοπραξίας ζηµίας του ενάγοντος (ΑΠ 1462/2003). - Ο λόγος αναίρεσης του αριθ. 8 του άρθρου 559 του ΚΠολ δίδεται όταν το δικαστήριο παρά το νόµο έλαβε υπόψη του πράγµατα που δεν προτάθηκαν, ή δεν έλαβε υπόψη πράγµατα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής ως "πράγµατα" θεωρούνται οι πραγµατικοί ισχυρισµοί που έχουν αυτοτελή ύπαρξη και τείνουν στη θεµελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση ουσιαστικού ή δικονοµικού δικαιώµατος που ασκήθηκε είτε ως επιθετικό είτε ως αµυντικό µέσο και άρα στηρίζουν το αίτηµα αγωγής, ανταγωγής, ένστασης ή αντένστασης, ή λόγου έφεσης, όχι δε οι αιτιολογηµένες αρνήσεις τους, ούτε οι ισχυρισµοί που αποτελούν επιχειρήµατα ή συµπεράσµατα των διαδίκων ή του δικαστηρίου, τα οποία συνάγονται από την εκτίµηση των αποδείξεων ούτε οι απαράδεκτοι ή αβάσιµοι κατά νόµο ισχυρισµοί (ΟλΑΠ 3/1997). ΑΚ: 297, 298, 914, Νόµοι: 5960/1933, άρθ. 79, [8]

9 ηµοσίευση: INLAW 2011 Ασφαλιστικό ίκαιο - Ασφάλιση αστικής ευθύνης Αριθµός απόφασης: 441 Έτος: Ασφάλιση αστικής ευθύνης. Επί προαιρετικής ασφαλίσεως, όπως είναι αυτή της αστικής ευθύνης για την περίπτωση ατυχήµατος κατά την εκτέλεση ενός δηµόσιου ή ιδιωτικού έργου, ο ζηµιωθείς τρίτος δεν έχει ευθεία αξίωση έναντι του ασφαλιστή παρά µόνο κατά του λήπτη της ασφαλίσεως από τις υπαίτιες πράξεις ή παραλείψεις του οποίου γεννήθηκαν οι αξιώσεις του. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. Παραίτηση από δικόγραφο αναίρεσης. - Κατά τη διάταξη άρθρου 1 παρ. 1 του Ν. 2496/1997 "Ασφαλιστική σύµβαση, τροποποιήσεις της νοµοθεσίας για την ιδιωτική ασφάλιση...", µε την ασφαλιστική σύµβαση η ασφαλιστική επιχείρηση (ασφαλιστής) αναλαµβάνει την υποχρέωση να καταβάλει, έναντι ασφαλίστρου, στον συµβαλλόµενο της (λήπτη της ασφάλισης) ή σε τρίτον, παροχή (ασφάλισµα) σε χρήµα ή, εφόσον υπάρχει ειδική συµφωνία, άλλη παροχή σε είδος, όταν επέλθει το περιστατικό από το οποίο συµφωνήθηκε να εξαρτάται η υποχρέωση του (ασφαλιστική περίπτωση), κατά δε τη διάταξη του άρθρου 25 του ίδιου νόµου, η ασφάλιση αστικής ευθύνης περιλαµβάνει τις δαπάνες, που προέρχονται άµεσα από την απόκρουση και ικανοποίηση αξιώσεων τρίτων κατά του λήπτη της ασφάλισης, που γεννήθηκαν από πράξεις ή παραλήψεις του για τις οποίες είχε συµφωνηθεί ασφαλιστική κάλυψη, και, τέλος, κατά τη διάταξη του άρθρου 26 παρ. 1 του αυτού νόµου, όταν η ασφάλιση αστικής ευθύνης είναι κατά νόµο υποχρεωτική, ο τρίτος έχει ευθεία αξίωση και πέρα από τα ασφαλιστικό ποσό, µέχρι το όριο για το οποίο η ασφάλιση είναι υποχρεωτική. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι επί προαιρετικής ασφαλίσεως, όπως είναι αυτή της αστικής ευθύνης για την περίπτωση ατυχήµατος κατά την εκτέλεση ενός δηµόσιου ή ιδιωτικού έργου, ο ζηµιωθείς τρίτος δεν έχει ευθεία αξίωση έναντι του ασφαλιστή παρά µόνο κατά του λήπτη της ασφαλίσεως από τις υπαίτιες πράξεις ή παραλείψεις του οποίου γεννήθηκαν οι αξιώσεις του. Ο τρίτος µπορεί να στραφεί κατά του ασφαλιστή µόνο πλαγιαστικώς, καθώς και στην περίπτωση που οι ιδιότητες ασφαλισµένου και λήπτη της ασφαλίσεως συµπίπτουν στο ίδιο πρόσωπο αλλά η ασφάλιση συνάπτεται για λογαριασµό άλλου, οπότε πρόκειται για γνήσια σύµβαση υπέρ τρίτου (άρθρ. 410 επ. του ΑΚ). - Από τις διατάξεις των άρθρ. 294, 295 παρ. 1, 297 και 299 του ΚΠολ, που εφαρµόζονται, σύµφωνα µε το άρθρ. 573 παρ. 1 του ίδιου κώδικα και στη διαδικασία της δίκης για την αναίρεση, προκύπτει ότι ο αναιρεσείων µπορεί µε δήλωσή του που καταχωρίζεται στα πρακτικά να παραιτηθεί από το δικόγραφο της αναίρεσης χωρίς τη συναίνεση του αναιρεσιβλήτου, πριν αυτός προχωρήσει στην προφορική συζήτηση της ουσίας της υπόθεσης, η παραίτηση δε αυτή έχει ως αποτέλεσµα ότι η αναίρεση θεωρείται ότι δεν ασκήθηκε και η δίκη κηρύσσεται καταργηµένη ως προς τον διάδικο για τον οποίο έγινε η παραίτηση. ΚΠολ : 294, 295, 297, 299, Νόµοι: 2496/1997, άρθ. 1, 26, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕµπ 2011, σελίδα 397 Ασφαλιστικό ίκαιο - Αυτοκίνητα [9]

10 Αριθµός απόφασης: 6 Έτος: Ασφάλιση. Ρυµουλκούµενα οχήµατα. Λήψη υπόψη µη προταθέντων πραγµάτων. Έλλειψη νόµιµης βάσης. Αντιφατικές διατάξεις. Λήψη υπόψη µη προσκοµισθέντων αποδεικτικών µέσων. - Κατά την διάταξη του άρθρου 5 της Κ4/585/1978 Α.Υ.Ε. "το ανώτατο όριο ευθύνης του ασφαλιστή κατ' ατύχηµα συµπεριλαµβανοµένων των τόκων των εύλογων δικαστικών δαπανών ως και των πάσης φύσεως εξόδων δεν δύναται να υπερβεί τα εις το ασφαλιστήριο αναφερόµενα ποσά ανεξαρτήτως του αριθµού των καθ' έκαστο ατύχηµα ζηµιωθέντων. Περισσότερες της µιάς κατ' ατύχηµα εκ της αυτής αιτίας προκληθείσες ζηµίες, λογίζονται ως ενιαίο ατύχηµα". Κατά την διάταξη δε του άρθρου 21 της αυτής, ως άνω, Υπουργικής αποφάσεως" επί ασφαλίσεως ευθύνης εκ της κυκλοφορίας ρυµουλκουµένων οχηµάτων δι' αυτοτελούς ασφαλίσεως η ασφάλιση του ρυµουλκούµενου ισχύει µόνον εφ' όσον το ρυµουλκούν όχηµα είναι ανασφάλιστο ή η υφιστάµενη ασφαλιστή του δεν καλύπτει την ευθύνη εξ ατυχηµάτων προξενουµένων υπό του ρυµουλκούµενου". Εποµένως, σύµφωνα µε το εδ. α' της παραγ. 1 του ανωτέρω άρθρου, αν υπάρχει αυτοτελής ή χωριστή ασφάλιση του ρυµουλκουµένου οχήµατος, τότε αυτή ισχύει µόνον: α) αν είναι ανασφάλιστο το ρυµουλκό όχηµα ή β) αν η ασφάλιση του ρυµουλκού οχήµατος δεν καλύπτει την ευθύνη από ατυχήµατα προξενούµενα από το ρυµουλκούµενο. Εκ τούτων συνάγεται ότι, για την ασφάλιση του ρυµουλκουµένου οχήµατος, ισχύει η αρχή της επικουρικότητος. Αν αποδεικνύεται, ότι η ζηµία προκαλείται σε τρίτο πρόσωπο από ρυµουλκό όχηµα και υπάρχουν χωριστές συµβάσεις ασφάλισης για το ρυµουλκό και ρυµουλκούµενο είτε στο ίδιο είτε σε διαφορετικούς ασφαλιστές, τότε η ευθύνη θα καλυφθεί από τον ασφαλιστή του ρυµουλκού οχήµατος. εν θα ενεργοποιηθεί η ασφάλιση του ρυµουλκουµένου οχήµατος. Η αρχή της επικουρικότητος που καθιερώνει η διάταξη της παραγ. 1 του άρθρου 21 της Κ4/585/1978 Α.Υ.Ε. ισχύει, προδήλως, στην περίπτωση που το ατύχηµα σε τρίτο προκαλείται από το ρυµουλκούµενο όχηµα, όταν έχει αποσυνδεθεί από το ρυµουλκό όχηµα και εν όσω αυτό, όντας τοπικώς και λειτουργικώς αποσυνδεδεµένο από το ρυµουλκό, προκαλεί το ατύχηµα σε τρίτο πρόσωπο. Σε ατυχήµατα, που προκαλούνται από ρυµουλκό µε ρυµουλκούµενο όχηµα, η ευθύνη βαρύνει το ρυµουλκό όχηµα, εφ' όσον το ρυµουλκούµενο στερείται αυτόνοµης κινήσεως. - Κατά την διάταξη του άρθρου 559 αριθµ. 8 του ΚΠολ, ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και όταν το δικαστήριο παρά τον νόµο έλαβε υπ' όψη πράγµατα που δεν προτάθηκαν και ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Ως "πράγµατα", κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, θεωρούνται οι αυτοτελείς πραγµατικοί ισχυρισµοί των διαδίκων, οι οποίοι συγκροτούν την ιστορική βάση της αγωγής, ανταγωγής, ενστάσεως ή αντενστάσεως και έτσι θεµελιώνουν το αίτηµά των. Εποµένως, ο ανωτέρω λόγος ιδρύεται επί λήψεως υπ' όψη αυτοτελών ισχυρισµών, που δεν προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης και όχι επί νοµικώς αδιαφόρων περιστατικών. - Κατά την διάταξη δε του άρθρου 559 αριθµ. 19 του ΚΠολ, αναίρεση επιτρέπεται και όταν η απόφαση δεν έχει νόµιµη βάση και ιδίως όταν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζήτηµα που ασκεί ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Έλλειψη ή ανεπάρκεια ή αντιφατικότητα της αιτιολογίας, κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, υπάρχει, όταν στο αιτιολογικό που αποτελεί την ελάσσονα πρόταση του δικανικού συλλογισµού, δεν αναφέρονται καθόλου ή αναφέρονται ανεπαρκώς ή αντιφατικώς τα πραγµατικά περιστατικά, στα οποία το δικαστήριο της ουσίας στήριξε την κρίση του, επί ζητήµατος µε ουσιώδη [10]

11 επίδραση στην έκβαση της δίκης και έτσι δεν µπορεί να ελεγχθεί, αν στην συγκεκριµένη περίπτωση συνέτρεχαν οι όροι του κανόνα ουσιαστικού δικαίου που εφαρµόσθηκε ή δεν συνέτρεχαν οι όροι εκείνου που δεν εφαρµόσθηκε. Για το ορισµένο του λόγου αυτού, µε τον οποίο ελέγχονται µόνον οι παραβάσεις κανόνων των ουσιαστικού δικαίου και όχι του δικονοµικού δικαίου, πρέπει να εκτίθενται στο αναιρετήριο οι παραδοχές της προσβαλλοµένης αποφάσεως, ο κανόνας ουσιαστικού δικαίου που παραβιάστηκε και µάλιστα ενάριθµα, ο ισχυρισµός και τα περιστατικά που προτάθηκαν προς θεµελίωσή του, να γίνεται εξειδίκευση του σφάλµατος του δικαστηρίου ήτοι αν πρόκειται για ανεπάρκεια αιτιολογίας να καθορίζονται τα περιστατικά που έπρεπε επί πλέον να αναφέρονται, αν δε πρόκειται για αντιφατικές αιτιολογίες να καθορίζονται αυτές και σε τι συνίσταται η αντίφαση, ενώ δεν αρκούν οι γενικές εκφράσεις για "ανεπάρκεια ή αντιφατικότητα της αιτιολογίας". - Κατά την διάταξη του άρθρου 559 αριθµ. 17 του ΚΠολ, ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και αν η ίδια απόφαση περιέχει αντιφατικές διατάξεις. Ο λόγος αυτός ιδρύεται, όταν η ίδια η απόφαση περιέχει αντιφατικές διατάξεις, έτσι ώστε να καθίσταται αδύνατη η εκτέλεσή της ή να εµφανίζεται αβεβαιότητα ως προς την διάπλαση ή την διάγνωση που έλαβε χώρα. Για το ορισµένο δε του λόγου αυτού, πρέπει να προσδιορίζεται ποιες είναι οι διατάξεις. - Από τον συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 335, 338, 339 και 346 ΚΠολ προκύπτει, ότι το δικαστήριο της ουσίας, προκειµένου να σχηµατίσει την κρίση του για το αποδεικτικό πόρισµα, αναφορικώς µε τους πραγµατικούς ισχυρισµούς των διαδίκων, οι οποίοι έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης και έχουν ανάγκη αποδείξεως, υποχρεούται να λάβει υπ' όψη όλα τα αποδεικτικά µέσα, που επικαλούνται και νοµίµως προσκοµίζουν οι διάδικοι, χωρίς όµως να είναι ανάγκη να γίνεται ειδική µνεία και χωριστή αξιολόγηση εκάστου από αυτά. Η παράβαση της υποχρεώσεως αυτής ιδρύει τον προβλεπόµενο από το άρθρο 559 αριθµ. 11 γ του ΚΠολ λόγο αναιρέσεως. Ο λόγος, όµως, αυτός απορρίπτεται ως κατ' ουσίαν αβάσιµος, αν αποδεικνύεται από την απόφαση ότι ελήφθησαν υπ' όψη όλα τα αποδεικτικά µέσα, τα οποία προσκοµίσθηκαν από τους διαδίκους και έγινε επίκλησή των. Για το ορισµένο δε του λόγου αυτού, πρέπει να εξειδικεύονται στο αναιρετήριο τα αποδεικτικά µέσα, να προσδιορίζεται το περιεχόµενό των και να αναφέρεται ότι έγινε επίκληση και προσκοµιδή των. Ακόµη, πρέπει να καθορίζεται ο ισχυρισµός το βάσιµο του οποίου θα απεδεικνύετο µε το εν λόγω αποδεικτικό µέσο, καθώς και οι λόγοι για τους οποίους ο ισχυρισµός αυτός ασκεί ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. ΚΠολ : 335, , 559 αριθ. 8, 559 αριθ. 11γ, 559 αριθ. 17, 559 αριθ. 19, ΥΑ: Κ4/585/1978 αρθ. 5, 21, ΚΠολ : 335, , 559 αριθ. 8, 559 αριθ. 11γ, 559 αριθ. 17, 559 αριθ. 19, ΥΑ: Κ4/585/1978 αρθ. 5, 21, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕµπ 2011, σελίδα 396, σχολιασµός Ιωάννης Ρόκας Ασφαλιστικό ίκαιο - Αυτοκίνητα Αριθµός απόφασης: 1168 Έτος: Ασφάλιση αστικής ευθύνης. Αυτοκίνητα. Οδήγηση υπό την επίδραση οινοπνεύµατος ή τοξικών ουσιών. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. [11]

12 - Κατά το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 489/1976 (Αστική Ευθύνη εξ αυτοκινήτων) "ο κύριος ή κάτοχος αυτοκινήτου που κυκλοφορεί µέσα στην Ελλάδα επί οδού, υποχρεούται να έχει καλύψει µε ασφάλιση την εκ τούτου έναντι τρίτων αστική ευθύνη, σύµφωνα µε τις διατάξεις του παρόντος", ενώ κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 6 του ίδιου νόµου "η ασφάλιση πρέπει να καλύπτει την αστική ευθύνη του κυρίου, του κατόχου και κάθε οδηγού ή προστηθέντος για την οδήγηση ή υπεύθυνου του ασφαλισµένου αυτοκινήτου. Εξαιρείται η αστική ευθύνη των προσώπων που επελήφθησαν του αυτοκινήτου µε κλοπή ή βία και αυτών που προκάλεσαν το ατύχηµα εκ προθέσεως". Κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 11 του ίδιου νόµου δε "µε την επιφύλαξη του δικαιώµατος άσκησης αγωγής κατά του λήπτη της ασφάλισης, του ασφαλισµένου και του οδηγού, ο ασφαλιστής δεν µπορεί να αντιτάξει κατά του ζηµιωθέντος τρίτου, όταν αυτός ασκεί την αξίωση της παραγράφου 1 του άρθρου 10, ενστάσεις που απορρέουν από την ασφαλιστική σύµβαση". - Κατά τη διάταξη του άρθρου 25 παρ. 8 της µε αριθµ. Κ4/585/ απόφασης του Υπουργού Εµπορίου "περί καθορισµού των γενικών όρων του ασφαλιστηρίου του καλύπτοντος την εξ ατυχηµάτων αυτοκινήτων αστικής ευθύνην" (ΦΕΚ 795/1978 ΑΕ και ΕΠΕ) αποκλείονται της ασφαλίσεως ζηµίες που προκαλούνται καθόν χρόνον ο οδηγός του αυτοκινήτου οχήµατος ετέλει υπό την επίδραση οινοπνεύµατος ή τοξικών ουσιών κατά την έννοια και τις προϋποθέσεις του άρθρου 42 του ΚΟΚ". Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι όταν υπάρχει λόγος απαλλαγής του ασφαλιστή έναντι του ασφαλισµένου, ο πρώτος δύναται να µετακυλίσει στο δεύτερο τη ζηµία του τρίτου, αφού ικανοποιηθεί ο τελευταίος. ηλαδή έναντι του τρίτου δεν απαλλάσσεται ο ασφαλιστής και υπεισέρχεται στη θέση του ο ασφαλισµένος, ο οποίος κατά κανόνα ήδη ευθύνεται από την αδικοπραξία εις βάρος του τρίτου. Η µετακύλιση αυτή επιδιώκεται µέσω της αναγωγής. Η δυνατότητα αναγωγής, στις περιπτώσεις συνδροµής λόγου απαλλαγής του ασφαλιστή έναντι του ασφαλισµένου, θεµελιώνεται στην ίδια ασφαλιστική σύµβαση, σε συνδυασµό µε το άρθρο 11 παρ. 1 του Ν. 489/1976. Έτσι, όταν συντρέχει λόγος απαλλαγής του ασφαλιστή έναντι του ασφαλισµένου (περ 8 του άρθρου 25 της Κ4/585/1978 ΑΥΕ) ο πρώτος θα αναζητήσει τα πρόσωπα κατά των οποίων θα στρέψει την αναγωγή του, προκειµένου να αξιώσει από αυτά όσα κατέβαλε ή θα καταβάλει στον παθόντα τρίτο. Τα πρόσωπα αυτά θα αντληθούν από την παρ. 1 του άρθρου 11 και την παρ. 1 του άρθρου 6 του Ν. 489/1976. Ως τέτοια πρόσωπα αναφέρονται από τη διάταξη του άρθρου 11 ο λήπτης της ασφάλισης, ο οδηγός και ο ασφαλισµένος, την ιδιότητα δε του ασφαλισµένου έχει κατά το άρθρο 6 και ο κύριος του αυτοκινήτου (ΑΠ 1468/2009). Νόµοι: 489/1976, άρθ. 2, 11, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕµπ 2011, σελίδα 394 Ασφαλιστικό ίκαιο - Παραγραφή - Πλαγιαστική αγωγή κατά ασφαλιστή Αριθµός απόφασης: 1368 Έτος: Ασφαλιστική σύµβαση. ιετής παραγραφή. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Κατά τις διατάξεις του άρθρου 10 παρ. 1 και 2 του Ν. 489/1976 "το πρόσωπο που ζηµιώθηκε έχει από την ασφαλιστική σύµβαση και µέχρι το ποσό αυτής ιδία αξίωση κατά του ασφαλιστή. Η αξίωση αυτή παραγράφεται µετά πάροδο δύο (2) ετών από την ηµέρα του ατυχήµατος, επιφυλασσοµένων των κειµένων διατάξεων για την αναστολή και τη διακοπή της παραγραφής". Από τις διατάξεις αυτές σαφώς προκύπτει, ότι η παραπάνω διετής παραγραφή αρχίζει, ενόψει και του άρθρου 241 [12]

13 ΑΚ, όχι από την ίδια ηµέρα, αλλά από την επόµενη ηµέρα του ατυχήµατος. Μέσα στη διετία αυτή πρέπει να ολοκληρωθεί η άσκηση της αγωγής (ΚΠολ 215), δηλαδή κατάθεση στη γραµµατεία του δικαστηρίου και επίδοση αυτής στον εναγόµενο. Αν η επίδοση γίνει µετά την συµπλήρωση της διετίας επιτρεπτά προτείνεται από τον εναγόµενο ασφαλιστή η ένσταση της διετούς παραγραφής. Για την έναρξη της διετούς αυτής παραγραφής δεν έχει σηµασία αν και πότε λαµβάνει γνώση της ζηµίας ο ζηµιωθείς. Το ΑΚ 937 δεν εφαρµόζεται εν προκειµένω, γιατί αυτή ισχύει στην αξίωση αποζηµιώσεως από αδικοπραξία. Η διάταξη του άρθρου 10 παρ. 2 του Ν. 489/1976, ειδικώς ρυθµίζουσα την αξίωση αποζηµιώσεως κατά του ασφαλιστή, ευθυνόµενου έναντι του παθόντος όχι εξ αδικοπραξίας, αλλά εκ του νόµου, επικρατεί της γενικής διάταξης του άρθρου 937 ΑΚ. Η παραπάνω διετής παραγραφή, ως προς την αφετηρία της, καλύπτει όλες τις επελθούσες, καθώς και τις προβλεπτές από την αρχή µέλλουσες ζηµίες του παθόντος. εν εφαρµόζεται αν η ζηµία είναι από την αρχή απρόβλεπτη, όπως τούτο δύναται να συµβεί επί απρόβλεπτης, κατά τα ιατρικά δεδοµένα, επιδεινώσεως της υγείας του παθόντος, γεγονός το οποίο όµως αποτελεί στοιχείο της βάσης της σχετικής αγωγής, σύµφωνα µε τα άρθρα 118 και 216 ΑΚ. Και στη διετή αυτή παραγραφή ισχύουν οι γενικές ρυθµίσεις του ΑΚ ως προς τη διακοπή (ΑΚ 255 επ.) και αναστολή της παραγραφής (ΑΚ 260 επ.). Ειδικώς µε την άσκηση της αγωγής, επέρχεται διακοπή της παραγραφής (ΑΚ 261). Εξάλλου, από τις συνδυασµένες διατάξεις των άρθρων 261 ΑΚ και 221 παρ. 1 ΚΠολ προκύπτει ότι, σε περίπτωση ασκήσεως της αγωγής για µέρος µόνο της αξιώσεως για αποζηµίωση, η επίδοση της αγωγής διακόπτει την παραγραφή µόνο για το µέρος αυτό, ως προς το οποίο δηµιουργείται αντιστοίχως εκκρεµοδικία (ΑΠ 8/2007). ΑΚ: 241, 255 επ., 260, 261, 930, 937, ΚΠολ : 118, 216, Νόµοι: 489/1976, άρθ. 10, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕ 2010, σελίδα 206 * ΕΕµπ 2011, σελίδα 398 Εµπορικές Συµβάσεις - Franchising Αριθµός απόφασης: 89 Έτος: Καταγγελία σύµβασης δικαιόχρησης (franchising). Λήψη υπόψη αποδεικτικών µέσων που δεν πληρούν τους όρους του νόµου. Ανεπαρκής ή αντιφατική αιτιολογία, που έχει ως συνέπεια την αναίρεση για έλλειψη νόµιµης βάσης. - Κατά το άρθρο 270 παρ. 2 εδ. α' ΚΠολ, το δικαστήριο, λαµβάνει υπόψη τα αποδεικτικά µέσα που πληρούν τους όρους του νόµου, σύµφωνα µε την προβλεπόµενη αποδεικτική δύναµη του καθενός. Συµπληρωµατικά µπορεί να λαµβάνει υπόψη και να εκτιµά ελεύθερα και αποδεικτικά µέσα που δεν πληρούν τους όρους του νόµου, µε την επιφύλαξη των άρθρων 393 και 394. Από τη διάταξη αυτή σαφώς συνάγεται ότι, κατά την τακτική διαδικασία ενώπιον του Πολυµελούς Πρωτοδικείου, το δικαστήριο, µπορεί, µε τον περιορισµό µόνο των διατάξεων των άρθρων 303 και 394 ιδίου κώδικα, για το σχηµατισµό της δικανικής του πεποίθησης επί ουσιώδους για την έκβαση της δίκης ισχυρισµού των διαδίκων, να λαµβάνει υπόψη και να συνεκτιµά ελεύθερα, και αποδεικτικά µέσα που δεν πληρούν τους όρους του νόµου, όπως είναι και τα ανεπικύρωτα αντίγραφα ιδιωτικών εγγράφων, εφόσον, κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του, απαιτείται συµπληρωµατικά η προσφυγή του στα µη πληρούντα τους όρους του νόµου αποδεικτικά αυτά µέσα. [13]

14 - Κατά την έννοια του άρθρου 559 αρ. 19 ΚΠολ, ανεπαρκής ή αντιφατική αιτιολογία, που έχει ως συνέπεια την αναίρεση για έλλειψη νόµιµης βάσης, υπάρχει όταν από το αιτιολογικό της απόφασης δεν προκύπτουν κατά τρόπο σαφή και χωρίς αντιφάσεις τα πραγµατικά περιστατικά τα οποία, σύµφωνα µε το νόµο, είναι αναγκαία για τη θεµελίωση του κανόνα δικαίου που εφαρµόστηκε στην συγκεκριµένη περίπτωση ή αποκλείστηκε η εφαρµογή της. Εξ άλλου ως ζητήµατα των οποίων η µη αιτιολόγηση ή η αιτιολόγηση κατά τρόπο ανεπαρκή και αντιφατικό, στερεί την απόφαση νόµιµης βάσης, νοούνται µόνο οι ισχυρισµοί που έχουν αυτοτελή ύπαρξη, δηλαδή εκείνοι που τείνουν στη θεµελίωση ή την κατάλυση δικαιώµατος, το οποίο ασκήθηκε είτε ως επιθετικό είτε ως αµυντικό µέσο, όχι όµως και τα απλά νοµικά ή πραγµατικά επιχειρήµατα που συνέχονται µε την αξιολόγηση και στάθµιση των αποδείξεων. ΚΠολ : 270, 303, 393, 394, 559 αριθ. 11, 559 αριθ. 19, ηµοσίευση: INLAW 2011 Εµπορική Αντιπροσωπεία και αποκλειστική διανοµή - Σύµβαση αποκλειστικής διανοµής Αριθµός απόφασης: 881 Έτος: Σύµβαση εµπορικής αντιπροσωπείας και σύµβαση αποκλειστικής διανοµής. Νοµικός χαρακτηρισµός από το δικαστήριο των επικαλούµενων περιστατικών από τον ενάγοντα. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Η σύµβαση εµπορικής αντιπροσωπείας είναι η σύµβαση, µε την οποία τρίτος που αποκαλείται εµπορικός αντιπρόσωπος, αναλαµβάνει, έναντι αµοιβής [προµήθειας], σε µόνιµη βάση [για ορισµένο ή αόριστο χρόνο], µε την ιδιότητα του ανεξάρτητου µεσολαβητή, είτε να διαπραγµατεύεται, για λογαριασµό του αντιπροσωπευοµένου, την πώληση ή την αγορά εµπορευµάτων, είτε να διαπραγµατεύεται και να συνάπτει τις πράξεις αυτές στο όνοµα και για λογαριασµό του αντιπροσωπευοµένου. Έτσι, βασικά χαρακτηριστικά της σύµβασης αυτής είναι: [1] ο αµφοτεροβαρής χαρακτήρας της, [2] η σταθερότητα της σχέσης, [3] η διάρκεια της παροχής του εµπορικού αντιπροσώπου, [4] η αυτοτέλεια και ανεξαρτησία της παροχής του τελευταίου [οργανώνει ελεύθερα την εµπορική του δραστηριότητα, έχει δική του επαγγελµατική στέγη, µπορεί να διατηρεί δίκτυο υποαντιπροσώπων], και [5] η ενέργειά του στο όνοµα και για λογαριασµό του αντιπροσωπευοµένου, που αποτελεί το κύριο εννοιολογικό στοιχείο της σύµβασης εµπορικής αντιπροσωπείας, δεδοµένου ότι τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά δεν είναι πάντοτε, ούτε σταθερά ούτε ασφαλή. Η σύµβαση αυτή ήδη ρυθµίζεται από το Π 219/1991 "περί εµπορικών αντιπροσώπων σε συµµόρφωση προς την Οδηγία 86/653/ΕΟΚ, του Συµβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων", όπως ισχύει µετά τα Π 249/1993, 88/1994 και 312/1995. Οι διατάξεις του διατάγµατος αυτού εφαρµόζονται στις συµβάσεις που συνάπτονται µετά την έναρξη της ισχύος του, ενώ για τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις των µερών από συµβάσεις που είχαν συναφθεί πριν από την ισχύ του, εφαρµόζονται οι διατάξεις του από την [άρθρο 11], υπό την έννοια προφανώς ότι οι συµβάσεις αυτές θα εξακολουθούν να λειτουργούν και µετά την ηµεροµηνία αυτή. ιαφορετικά, εφόσον έχουν λήξει, από έλλειψη ειδικών διατάξεων στον ΕµπΝ, εφαρµόζονται, ενόψει του ότι οι συµβάσεις αυτές ταυτίζονται ως προς τα ουσιαστικά στοιχεία τους µε τη σχέση της παραγγελίας, οι διατάξεις του άρθρου 90 του ΕµπΝ που διέπουν την τελευταία, οι οποίες συµπληρώνονται κατά τα άρθρα 91 ΕµπΝ και 3 ΕισΝΑΚ, από τις περί εντολής [14]

15 διατάξεις (ΑΠ 53/2007, 212/2006, 139/2006, 312/1991, 887/1974). Ειδικότερα, στη σύµβαση εµπορικής αντιπροσωπείας, εφαρµόζονται, κατ' αναλογία, και οι διατάξεις των άρθρων 724 και 725 ΑΚ. Η πρώτη παρέχει στον εντολέα το δικαίωµα να ανακαλεί την εντολή ελευθέρως και απεριορίστως, κατά πάντα χρόνο, χωρίς να δεσµεύεται από χρονικούς ή άλλους περιορισµούς ή να υφίσταται επιζήµιες συνέπειες, ακόµη και όταν η εντολή αφορά και το συµφέρον του εντολοδόχου, εκτός αν συντρέχει περίπτωση καταχρηστικής άσκησης του δικαιώµατος αυτού του εντολέα, οπότε ο εντολοδόχος έχει αξίωση αποζηµίωσης από τη µη εκτέλεση της σύµβασης. Ως ανάκληση της εντολής, κατά την έννοια του άνω άρθρου 724 ΑΚ, πρέπει να θεωρηθεί και η διεξαγωγή της υποθέσεως από τον ίδιο τον εντολέα. Συµβατικός περιορισµός ή και αποκλεισµός του δικαιώµατος ανακλήσεως είναι δυνατός, κατά το εδ. 2 του άνω άρθρου 724 ΑΚ, µόνον όταν η εντολή αφορά και το συµφέρον του εντολοδόχου. Συνάγεται δε ότι συντρέχει περίπτωση παραιτήσεως, όταν η σύµβαση είναι ορισµένου χρόνου, οπότε η ανάκληση, παρά την αντίθετη συµφωνία, γεννά υπέρ του εντολοδόχου αξίωση αποζηµιώσεως, εκτός αν στηρίζεται σε [αποδεικνυόµενο κατ' ένσταση από τον εντολέα] σπουδαίο λόγο. - Κατά το άρθρο 725 ΑΚ, λύση της συµβάσεως εντολής επιφέρει και η καταγγελία της από µέρους του εντολέα, η οποία επίσης είναι δυνατή κατά πάντα χρόνο και χωρίς επίκληση λόγου ή θέση προθεσµίας. Η καταγγελία δε στερεί στον εντολοδόχο το δικαίωµα αποζηµίωσης [ΑΚ 723] αν υπάρχουν περιστατικά αναγόµενα στη σφαίρα ευθύνης του εντολέα, ιδιαίτερα δε όταν η καταγγελία είναι άκαιρη και η ανάκληση της εντολής έγινε χωρίς σπουδαίο λόγο, οπότε γενικά υπέρ του εντολοδόχου αξίωση αποζηµίωσης θετικής και αποθετικής (ΑΠ 887/1974). - Κατά την απορρέουσα από τις διατάξεις των άρθρων 5 παρ 1 του Συντάγµατος, σε συνδυασµό µε το άρθρο 361 ΑΚ αρχή της ελευθερίας των συµβάσεων, τα µέρη είναι ελεύθερα να διαπλάσσουν τις έννοµες σχέσεις τους και δεν είναι υποχρεωµένα να ακολουθούν τα πρότυπα που θέτει ο νόµος. Έτσι, δηµιούργηµα της σύγχρονης οικονοµίας και µόρφωµα, που εξυπηρετεί τις συναλλακτικές ανάγκες της διεπιχειρησιακής συνεργασίας, ως απόρροια της άνω αρχής της ελευθερίας των συµβάσεων και ιδίως της ελευθερίας προσδιορισµού του περιεχοµένου τους, αποτελεί και η σύµβαση αποκλειστικής διανοµής, δηλαδή η διαρκής ενοχική σύµβαση, κατά τη διάρκεια της οποίας ο ένας συµβαλλόµενος (παραγωγός ή χονδρέµπορος) υποχρεούται να πωλεί, αποκλειστικώς για µία ορισµένη περιοχή, στον άλλον (διανοµέα) τα συµβατικά εµπορεύµατα, τα οποία, στη συνέχεια, ο τελευταίος µεταπωλεί σε τρίτους στο δικό του όνοµα, για δικό του λογαριασµό και µε δικό του επιχειρησιακό κίνδυνο. Και ενώ, κατ' αρχήν, σε αντίθεση µε τον αποκλειστικό διανοµέα, που συναλλάσσεται µε τους τρίτους στο όνοµα και για λογαριασµό του, αναλαµβάνοντας πλήρως τον επιχειρησιακό κίνδυνο, ο εµπορικός αντιπρόσωπος εκτελεί βοηθητική εργασία διαµεσολάβησης στο όνοµα και για λογαριασµό του αντιπροσωπευοµένου, τελικά δεν αποκλείει µία συγκεκριµένη σύµβαση αποκλειστικής διάθεσης (διανοµής) να προσοµοιάζει, κατά περιεχόµενο, µε τη σύµβαση της εµπορικής αντιπροσωπείας, προς την οποία και να ταυτίζεται κατά τα ουσιώδη µέρη. Επί της συµβάσεως αποκλειστικής διανοµής, που έληξε πριν από την , εφόσον ελλείπουν διατάξεις στον Εµπ.Ν. που να τη ρυθµίζουν και εν προκειµένω υφίσταται ακούσιο (γνήσιο) νοµοθετικό κενό, εφαρµόζονται αναλογικά οι διατάξεις περί εντολής του ΑΚ (ΕµπΝ 91, ΕισΑΚ 3), που προσαρµόζονται στη φύση και στο περιεχόµενο της συγκεκριµένης σύµβασης αποκλειστικής διανοµής, η οποία οµοιάζει, κατά τα ουσιώδη (κρίσιµα) σηµεία της, µε εκείνη της εµπορικής αντιπροσωπείας. Όλα δε αυτά, υπό το πρίσµα της κατά το άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγµατος θεµελιώδους αρχής της ισότητας (πρβλ. ΟλΑΠ 72/1987) και της αρχής της καλής πίστης, που απορρέει από το άρθρο 288 ΑΚ, ιδίως: α) εάν ο διανοµέας [15]

16 ενεργεί ως τµήµα της εµπορικής οργάνωσης του αντισυµβαλλοµένου του, έχοντας την ίδια ασθενή θέση και έντονη εξάρτηση από τον παραγωγό, αλλά και τον αυτό βαθµό ένταξης στο δίκτυο διανοµής, µε τον τύπο του εµπορικού αντιπροσώπου, β) εάν αυτός συµβάλλει στην επέκταση της πελατείας του αντισυµβαλλοµένου του, επιτελών σε σηµαντική έκταση καθήκοντα συγκρίσιµα µε εκείνα του αντιπροσώπου, συνδεόµενος µε το δίκτυο πωλήσεων του παραγωγού ή χονδρεµπόρου, όπως ο αντιπρόσωπος, γ) εάν αναλαµβάνει την υποχρέωση να µην ανταγωνίζεται τον αντισυµβαλλόµενό του, δ) εάν το πελατολόγιό του, κατά τη σύµβαση, είναι σε γνώση του αντισυµβαλλοµένου του και µάλιστα, µετά τη λύση της σύµβασης διανοµής, περιέρχονται οι πελάτες του στον τελευταίο και ε) εάν γενικώς η οικονοµική δράση του διανοµέως και τα οικονοµικά του οφέλη (ανεξάρτητα από τον τυπικό νοµικό χαρακτηρισµό τους) είναι όµοια µε εκείνα του αντιπροσώπου (ΑΠ 53/2007, 216/2006, 139/2006). - Aπό τον συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 106, 111 παρ. 2, 216 παρ. 1, 335, 337, 338 και 559 αριθ. 1, 8 και 10 του ΚΠολ, προκύπτει ότι ο νοµικός χαρακτηρισµός των επικαλουµένων περιστατικών, στα οποία θεµελιώνεται το προβαλλόµενο µε την αγωγή αίτηµα, δεν είναι δεσµευτικός για το ουσιαστικό ικαστήριο (πρωτοδικείο ή εφετείο), το οποίο οφείλει αυτεπαγγέλτως να προβεί στην ορθή νοµική υπαγωγή των εννόµων σχέσεων που αναδύονται εκ των επικαλουµένων κατά τρόπο σαφή πραγµατικών περιστατικών, και όπως αυτά στη συνέχεια προκύπτουν κατά την ανέλεγκτη περί τα πράγµατα κρίση του ικαστηρίου από τις διεξαχθείσες αποδείξεις, έστω και διαφορετική από εκείνη στην οποία προβαίνει ο ενάγων, χωρίς αυτό να συνιστά ανεπίτρεπτη µεταβολή της βάσης της αγωγής, αφού η βάση αυτή συγκροτείται από τα θεµελιούντα το αίτηµα πραγµατικά περιστατικά και όχι από τον διδόµενο από τον ενάγοντα νοµικό τους χαρακτηρισµό, αλλά και χωρίς, κατά τη διαφορετική αυτή νοµική εκτίµηση, το ικαστήριο να λαµβάνει υπόψη πράγµατα µη προταθέντα ή να λαµβάνει υπόψη πράγµατα ως αληθινά, χωρίς απόδειξη (ΑΠ 1468/2005, 431/2005, 887/1974). Ενόψει αυτών, ελεγχόµενη παραβίαση από τον αναιρετικό λόγο του άρθρου 559 αριθµός 1 του ΚΠολ, λαµβάνει χώρα και όταν το ουσιαστικό ικαστήριο παραλείπει να εφαρµόσει τον κανόνα δικαίου, που ήταν εφαρµοστέος σε έννοµη σχέση, ευθέως ή αναλογικά, µετά το νοµικό χαρακτηρισµό της κατά τρόπο διαφορετικό από εκείνον στον οποίο είχε προβεί ο ενάγων µε το δικόγραφο της αγωγής του, καίτοι τα πραγµατικά περιστατικά, που δέχεται ως αποδειχθέντα το ουσιαστικό ικαστήριο, αλλά και για τα οποία τάχθηκε η προσήκουσα απόδειξη, περιλαµβάνονταν, παρά τον δοθέντα διαφορετικό νοµικό χαρακτηρισµό, στη συνδέουσα τα µέρη έννοµη σχέση, η οποία, τόσο µε το νοµικό χαρακτηρισµό στον οποίο έχει προβεί ο ενάγων µε την αγωγή του, όσο και µε εκείνο στον οποίον αυτεπάγγελτα στη συνέχεια προβαίνει το ικαστήριο, δικαιολογεί ως έννοµη συνέπεια, και στις δύο περιπτώσεις µε την προσήκουσα υπαγωγή στον ίδιο κανόνα δικαίου, εκείνη που αναφέρεται στο αγωγικό αίτηµα. - Το Εφετείο έκρινε ότι στη συγκεκριµένη περίπτωση δεν πρέπει νοµικά να αναγνωρισθεί δικαίωµα αποζηµίωσης για κάλυψη αποθετικής ζηµίας στην αποκλειστική διανοµέα αναιρεσείουσα, για τον λόγο ότι η ένδικη αγωγή της, κατά τα εκτιθέµενα σ' αυτήν, στηριζόταν σε σύµβαση εµπορικής αντιπροσωπείας και όχι διανοµής, καίτοι, µε αυτά που δέχθηκε επί της ουσίας, προκύπτει, αντικειµενικά, οµοιότητα, κατά τα ουσιώδη στοιχεία αυτής, µεταξύ της ένδικης (αγωγικής) σύµβασης αποκλειστικής αντιπροσωπείας, µε εκείνη της, κατά τη νοµική αξιολόγηση του Εφετείου, της διανοµής, και οµοιότητα, εν προκειµένω, της θέσης της αναιρεσείουσας διανοµέως µε εκείνη του αντιπροσώπου, ιδιαίτερα από το ότι γενικά η οικονοµική θέση της διανοµέως αναιρεσείουσας και τα οικονοµικά της οφέλη (ανεξάρτητα από τον τυπικό νοµικό χαρακτηρισµό της), από την ένταξή της στο [16]

17 δίκτυο διανοµής της αναιρεσίβλητης, είναι όµοια µε εκείνα του αντιπροσώπου, και ανεξάρτητα από το γεγονός ότι το διεκδικούµενο ποσοστιαίο κέρδος (30%) της αναιρεσείουσας στις συναλλαγές της µε τρίτους, που στηρίζει και τις αγωγικές της αξιώσεις για αποθετική ζηµία της, ήταν ταυτόσηµο και στις δύο περιπτώσεις, αφού δηλαδή το κέρδος από τη µεταπώληση της διανοµέως θα ήταν και ποσοστό προµήθειάς της µε την ιδιότητα του αντιπροσώπου. Εσφαλµένα, εποµένως, στη συνέχεια το Εφετείο δεν εφάρµοσε αναλογικά στην επί µέρους σύµβαση αποκλειστικής διανοµής, από τις διατάξεις των άρθρων 361 και 713 επ. του ΑΚ, τις διατάξεις των άρθρων 288, 361, 91 ΕµπΝ και 713 επ. του ΑΚ, ανεξάρτητα από την προκληθείσα ζηµία λόγω της καταγγελίας που θα προέκυπτε επί της ουσίας από την εκτίµηση των αποδείξεων, και έτσι υπέπεσε στην αποδιδόµενη σ' αυτήν πληµµέλεια από τον αριθµό 1 του άρθρου 559 του ΚΠολ, που βάσιµα προβάλλεται µε τον πρώτο, κατά το ένα µέρος του, δεύτερο και έκτο λόγους του αναιρετηρίου, όπως παραδεκτά, κατά τη διάταξη του άρθρου 562 παρ. 4 του ΚΠολ, συµπληρώθηκαν µε την εισήγηση. ΑΚ: 288, 361, 713 επ., 724, 725, ΚΠολ : 559 αριθ. 1, Π : 219/1991, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕµπ 2011, σελίδα 350 Εµπορική Αντιπροσωπεία και αποκλειστική διανοµή - Σύµβαση εµπορικής αντιπροσωπείας Αριθµός απόφασης: 29 Έτος: Εµπορική αντιπροσωπεία. Καταγγελία σύµβασης εµπορικής αντιπροσωπείας. Παράβαση κανόνα δικαίου. Λήψη υπόψη µη προσκοµισθέντων αποδεικτικών µέσων. - Κατά το άρθρο 1 παρ. 2 του Π 219/1991 "περί εµπορικών αντιπροσώπων", που εκδόθηκε σε συµµόρφωση προς την Οδηγία 86/653/ΕΟΚ του Συµβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, όπως τροποποιήθηκε µε το Π 249/1993, 88/1994 και 312/1995, για την εφαρµογή των διατάξεων του Π αυτού, εµπορικός αντιπρόσωπος είναι εκείνος, στον οποίο, υπό την ιδιότητα του ως ανεξαρτήτου µεσολαβητή, ανατίθεται σε µόνιµη βάση, είτε να διαπραγµατεύεται για λογαριασµό άλλου προσώπου, το οποίο καλείται αντιπροσωπευόµενος την πώληση ή την αγορά εµπορευµάτων, είτε να διαπραγµατεύεται και να συνάπτει τις πράξεις αυτές στο όνοµα και για λογαριασµό του αντιπροσωπευόµενου. Περαιτέρω, οι διατάξεις των άρθρων 8 παρ. 8 και 9 παρ.1 εδ. α' και γ' και 3 του ίδιου Π ορίζουν: "Η σύµβαση εµπορικής αντιπροσωπείας µπορεί να καταγγελθεί κατά πάντα χρόνο και χωρίς την τήρηση των προθεσµιών της παρ. 4 στην περίπτωση κατά την οποία ένα εκ των µερών παραλείψει την εκτέλεση του συνόλου ή µέρους των συµβατικών υποχρεώσεων καθώς και σε περίπτωση εκτάκτων περιστάσεων" (8 παρ, 8), "ο εµπορικός αντιπρόσωπος δικαιούται µετά τη λύση της συµβάσεως εµπορικής αντιπροσωπείας αποζηµίωση εάν και εφόσον η διάρκεια αυτής έφερε νέους πελάτες..."(9 παρ. 1 εδ. α '), "η χορήγηση αυτής της αποζηµιώσεως δεν στερεί από τον εµπορικό αντιπρόσωπο την αξίωση για την ανόρθωση της περαιτέρω ζηµίας την οποία υπέστη, όπως ορίζεται από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα" (9 παρ. 1 εδ. γ'), "η αποζηµίωση ή αποκατάσταση της ζηµίας σύµφωνα µε τις παραγράφους 1 και 2 του παρόντος δεν οφείλεται: α) όταν ο εντολέας καταγγείλει τη σύµβαση λόγω υπαιτιότητας του εµπορικού αντιπροσώπου, η οποία θα δικαιολογούσε καταγγελία [17]

18 της σύµβασης κατά πάντα χρόνο, β)..." (9 παρ. 3), Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι κατά της αγωγής του αντιπροσώπου, µε την οποίο ζητείται η από το άρθρο 9 παρ. 1 του άνω π.δ/τος προβλεπόµενη λόγω καταγγελίας της σύµβασης εµπορικής αντιπροσωπείας αποζηµίωση, ο εντολέας µπορεί να προτείνει προς απαλλαγή του κατ' ένσταση, (άρθ. 9 παρ. 3) ότι κατήγγειλε τη σύµβαση για µη εκπλήρωση των υποχρεώσεων που ο αντιπρόσωπος ανέλαβε έναντι αυτού στα πλαίσια της συµβάσεως (υπαίτια καταγγελία). Η ένσταση αυτή, η οποία είναι προφανώς διαφορετική από τη θεµελιούµενη στο άρθρο 281 ΑΚ ένσταση για καταχρηστική άσκηση του δικαιώµατος του αντιπροσώπου προς αποζηµίωση, λόγω προφανούς υπερβάσεως των επιτρεπτών ορίων της καλής πιότης ή των χρηστών ηθών ή του κοινωνικού ή οικονοµικού σκοπού του δικαιώµατος, αποτελεί εκδήλωση της συναγόµενης και από τις διατάξεις των άρθρων 585, 588, 594, 672, 766, 797 και 288 του ΑΚ γενικότερης αρχής επί διαρκών συµβάσεων, ότι η ύπαρξη σπουδαίου λόγου δικαιολογεί τη λύση αυτών µε καταγγελία. Σπουδαίος λόγος καταγγελίας υπάρχει, όταν συντρέχουν έκτακτες περιστάσεις ή όταν ο ένας από τους συµβαλλοµένους αθετεί υποχρεώσεις τόσο ουσιώδεις ώστε να καθίσταται µη ανεκτή για το άλλο µέρος, σύµφωνα µε τις αρχές της καλής πίστης, η συνέχιση της συµβάσεως µέχρι τη λύση της, κατά τους υπαγορευόµενους από αυτή όρους. Περαιτέρω, από τη διάταξη του άρθρου 292 παρ. 2 του ΑΚ προκύπτει ότι οι πληρωτέες στην ηµεδαπή χρηµατικές οφειλές σε ξένο νόµισµα εξοφλούνται σε εγχώριο νόµισµα κατά την τρέχουσα αξία του αλλοδαπού νοµίσµατος στο χρόνο της πληρωµής. - Κατά το άρθρο 559 αρ. 1 του ΚΠολ "αναίρεση επιτρέπεται αν παραβιάσθηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου στον οποίο περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών...". Οι κανόνες δικαίου παραβιάζεται µε ψευδή ερµηνεία ή µε εσφαλµένη εφαρµογή. Κατά δε τον αριθµό 19 του ίδιου άρθρου αναίρεση επιτρέπεται "αν η απόφαση δεν έχει νόµιµη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζήτηµα που ασκεί ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης". Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής η έλλειψη, ανεπάρκεια ή αντίφαση των αιτιολογιών αναφέρεται στα πραγµατικά περιστατικά που είναι αναγκαία για την εφαρµογή του συγκεκριµένου κανόνα ουσιαστικού δικαίου και όχι στην ανάλυση και στάθµιση των αποδεικτικών µέσων. - Από τη διάταξη του άρθρου 559 αρ 11γ του ΚΠολ σύµφωνα µε την οποία αναίρεση επιτρέπεται, αν το δικαστήριο παρά το νόµο δεν έλαβε υπόψη αποδεικτικά µέσα που οι διάδικοι επικαλέσθηκαν και προσκόµισαν, σε συνδυασµό µε εκείνες των άρθρων 335 και 338 έως 340 του ίδιου Κώδικα συνάγεται ότι το δικαστήριο της ουσίας, προκειµένου να σχηµατίσει την κρίση του για τους πραγµατικούς ισχυρισµούς των διαδίκων, που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, υποχρεούται να λαµβάνει υπόψη του όλα τα αποδεικτικά µέσα, τα οποία επικαλούνται και προσκοµίζουν οι διάδικοι. Ωστόσο δεν επιβάλλεται να γίνεται ειδική αναφορά και χωριστή αξιολόγηση καθενός από αυτά, αλλά αρκεί να καθίσταται βέβαιο από το όλο περιεχόµενο της αποφάσεως, ότι συνεκτιµήθηκαν όλα τα επιτρεπτά κατά νόµο αποδεικτικά µέσα, που µε επίκληση προσκοµίσθηκαν νόµιµα και αν αυτό συµβαίνει, ο λόγος αναιρέσεως.απορρίπτεται ως αβάσιµος. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 11 εδ. β' του ΚΠολ, αναίρεση επιτρέπεται και αν το δικαστήριο παρά το νόµο έλαβε υπόψη αποδείξεις που δεν προσκοµίσθηκαν. Κατά την αληθινή έννοια της διάταξης αυτής, που προκύπτει και από το συνδυασµό της προς τις διατάξεις των άρθρων 106, 237 εδ. 1 στοιχ. β', 346 και 453 του ΚΠολ, ως αποδείξεις που δεν προσκοµίσθηκαν νοούνται και εκείνες των οποίων δεν έγινε σαφής και ορισµένη επίκληση µε τις προτάσεις του διαδίκου που τις προσκόµισε. Για να είναι ορισµένος ο λόγος αυτός αναίρεσης πρέπει να αναφέρονται στο αναιρετήριο α) ποιές είναι οι αποδείξεις που δεν προσκοµίσθηκαν ή [18]

19 των οποίων δεν έγινε νόµιµη επίκληση µε τις προτάσεις του διαδίκου που τις προσκόµισε, β) ο ισχυρισµός, για τον οποίο το δικαστήριο έλαβε υπόψη τις αποδείξεις και η επίδραση που έχει αυτός στο διατακτικό της απόφασης και γ) ο λόγος για τον οποίο δεν έπρεπε ή έπρεπε να ληφθεί υπόψη ο ισχυρισµός αυτός. ΑΚ: 288, 585, 588, 594, 672, 766, 797, ΚΠολ : 335, , 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 11, Π : 219/1991, αρθ. 1, 8, 9, ηµοσίευση: INLAW 2010 * ΕΕµπ 2011, σελίδα 354 Εταιρείες - Ανώνυµη Εταιρεία Αριθµός απόφασης: 1483 Έτος: Ανώνυµη εταιρεία. Ευθύνη µελών ιοικητικού Συµβουλίου. Χρόνος παραγραφής αξιώσεων κατά των µελών του Σ. Ανταγωνιστικές πράξεις µελών Σ προς την εταιρεία. Αθέµιτος ανταγωνισµός. Έλλειψη νόµιµης βάσης. Μη λήψη υπόψη πραγµάτων.μη λήψη υπόψη αποδεικτικών µέσων. Παραµόρφωση περιεχοµένου εγγράφου. Παραβίαση κανόνα του ουσιαστικού δικαίου. - Aπό το συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 18, 22α και 22β του κωδικοποιηµένου Νόµου 2190/1920 "περί ανωνύµων εταιρειών", 31 και 32 του Εµπορικού Νόµου, 68, 714, 297 και 298 ΑΚ προκύπτει, ότι τα µέλη του διοικητικού συµβουλίου ανώνυµης εταιρείας ευθύνονται έναντι του νοµικού προσώπου της εταιρείας, για την ζηµία που προξενείται στην εταιρεία συνεπεία πταίσµατος τους από δόλο ή από αµέλεια κατά την παραβίαση των υποχρεώσεων τους που επιβάλλονται από τη σύµβαση µεταξύ αυτών και της εταιρείας, τη νοµοθεσία και το καταστατικό της εταιρείας, αλλά και την αυτοτελή υποχρέωση τους πίστης, και ότι η ευθύνη τους αυτή υπάρχει και κατά τις διατάξεις περί αδικοπραξιών του Αστικού Κώδικα, (αρθ. 914 και 919), όταν η ζηµιογόνος πράξη ή παράλειψή τους αποτελεί και αδικοπραξία, που θεµελιώνει άµεση και αυτοτελή υποχρέωση προς αποζηµίωση. Στις περιπτώσεις αυτές της ζηµιογόνου πράξης ή παράλειψης, που στρέφεται κατά του νοµικού προσώπου της εταιρείας, την προς αποζηµίωση αξίωση έχει το αµέσως ζηµιωθέν νοµικό πρόσωπο της εταιρείας το οποίο, νοµιµοποιείται να ασκήσει την σχετική αγωγή κατά των µελών της διοικήσεως κατά τους όρους του άρθρου 22β του ιδίου Νόµου 2190/1920 (ΑΠ 1298/2000). - Κατά το άρθρο 22α παρ. 5 Ν. 2190/1920 "αι ως άνω αξιώσεις υπόκεινται εις τριετή παραγραφήν από της τελέσεως της πράξεως, εφόσον δε πρόκειται περί ζηµίας εκ δόλου εις δεκαετή". Από τη διάταξη αυτή, συνάγεται ότι η καθιερούµενη µε αυτήν αυτοτελής αξίωση της ανώνυµης εταιρείας κατά των µελών του ιοικητικού Συµβουλίου υπόκειται στην προαναφερθείσα τριετή παραγραφή, και αν ακόµη η συµπεριφορά των τελευταίων έχει αδικοπρακτικό χαρακτήρα συγχρόνως, οφειλόµενη σε αµέλεια του ελεγχόµενου µέλους του ιοικητικού Συµβουλίου της που τη διοικούσε, εκτός εάν η προξενηθείσα στην ανώνυµη εταιρεία ζηµία οφείλεται σε δόλια ενέργεια του µέλους του διοικητικού συµβουλίου της οπότε ο χρόνος παραγραφής της σχετικής αξίωσης είναι δέκα έτη. Αρχίζει δε ο χρόνος της παραγραφής αυτής τόσο της δεκαετούς όσο και της τριετούς σε κάθε περίπτωση από τη τέλεση της πράξης, και όχι αφότου ο παθών (Ανώνυµη Εταιρία) έλαβε γνώση τόσο της ζηµιάς όσο και του υπόχρεου προς αποζηµίωση όπως προβλέπει η επόµενη διάταξη του άρθ. 23 παρ. 1,2 και 3 του Ν. 2190/1920, αφού η διάταξη του άρθ. 22α [19]

20 παρ. 5 ως ειδική επικρατεί της δεύτερης που είναι και αυτή ειδική, αλλά ρυθµίζει κατά τρόπο διαφορετικό διαφορετικές αξιώσεις. - Με τη διάταξη του αρθ. 23 παρ. 1, 2 και 3 του Ν. 2190/1920 καθιερώνεται για τους µετέχοντας της ιεύθυνσης της ανώνυµης εταιρείας συµβούλους η αυτοτελής απαγόρευση της ενέργειας κατ' επάγγελµα, χωρίς άδεια της γενικής συνέλευσης, για δικό τους λογαριασµό ή για λογαριασµό τρίτων, πράξεων υπαγοµένων σε κάποιο από τους επιδιωκόµενους από την εταιρεία σκοπούς, σε περίπτωση δε παραβίασης της ανωτέρω υποχρέωσης η εταιρεία δικαιούται δε αποζηµίωσης της οποία η αντίστοιχη αξίωση παραγράφεται µετά ένα έτος από τότε που η εταιρεία έλαβε γνώση, και σε κάθε περίπτωση µετά πέντε έτη από την ενέργεια της απαγορευτικής πράξης. Από το συνδυασµό των προαναφερθεισών διατάξεων των άρθρων 22α και 23 του Ν. 2190/1920 προκύπτει ότι η παράνοµη και αδικοπρακτική ζηµιογόνος συµπεριφορά των συµβούλων της Ανώνυµης Εταιρείας που µετέχουν στη διοίκησή της, ρυθµίζεται από τη διάταξη του αρθ. 23 παρ. 1 του Ν. 2190/1920, εφόσον συνδέεται και µε αθέµιτη ανταγωνιστική συµπεριφορά σε βάρος των συµφερόντων της εταιρείας οι δε αντίστοιχες αξιώσεις της εταιρείας, που γεννώνται από την ίδια συµπεριφορά υπόκεινται στην εξάµηνη παραγραφή από τη διάταξη του άρθρου 19 του Ν. 146/1914 ή στην ετήσια παραγραφή από τη διάταξη του άρθρου 23 παρ.3 του Ν. 2190/1920, εφόσον µε τις αντίστοιχες πράξεις παραβιάζονται συγχρόνως οι διατάξεις των άρθρων 1 του Ν. 146/1914 και 23 παρ. 1 του Ν. 2190/1920 χωρίς στην περίπτωση αυτή να εφαρµόζεται η γενική διάταξη του αρθ. 937 του ΑΚ που καθιερώνει την πενταετή παραγραφή αλλά υποχωρεί προ της εξαιρετικής ρύθµισης των αρθ. 19 του Ν. 146/1914 και 23 παρ.3 του Ν. 2190/1920. Αρχίζει δε ο χρόνος της παραγραφής αυτής, σε αντίθεση µε τα οριζόµενα στην παραγραφή της διάταξης του αρθ. 22α παρ. 5 του Ν. 2190/1920, από τότε που η εταιρεία έλαβε γνώση της αθέµιτη ανταγωνιστικής συµπεριφοράς και σε κάθε περίπτωση η αντίστοιχη αξίωση παραγράφεται µετά από πέντε έτη από την ενέργεια της απαγορευτικής πράξης. - Με τον αναιρετικό λόγο του άρθρου 559 αριθ. 19 του ΚΠολ, που αποτελεί κύρωση της παράβασης του άρθρου 93 παράγραφος 3 του Συντάγµατος, ελέγχεται η ορθότητα της ελάσσονος πρότασης του νοµικού συλλογισµού από την άποψη αν οι παραδοχές της απόφασης επί της ουσίας πληρούν το πραγµατικό του κανόνα δικαίου που εφάρµοσε. Έτσι παρέπεται, ότι δεν ιδρύεται ο λόγος αυτός, όταν το δικαστήριο της ουσίας έχει απορρίψει την αίτηση παροχής έννοµης προστασίας λόγω εσφαλµένου νοµικού χαρακτηρισµού αφού στις περιπτώσεις αυτές το δικαστήριο δεν εκτιµά επί της ουσίας πραγµατικά περιστατικά, ώστε να είναι δυνατό να υπάρξουν ελλείψεις στην περιγραφή τους (ΟλΑΠ 44/1990). - Ο λόγος αναίρεσης του αριθ. 8 του άρθρου 559 του ΚΠολ δίδεται όταν το δικαστήριο παρά το νόµο έλαβε υπόψη του πράγµατα που δεν προτάθηκαν, ή δεν έλαβε υπόψη πράγµατα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής ως "πράγµατα" θεωρούνται οι πραγµατικοί ισχυρισµοί που έχουν αυτοτελή ύπαρξη και τείνουν στη θεµελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση ουσιαστικού ή δικονοµικού δικαιώµατος που ασκήθηκε είτε ως επιθετικό είτε ως αµυντικό µέσο και άρα στηρίζουν το αίτηµα αγωγής, ανταγωγής, ένστασης ή αντένστασης ή λόγου έφεσης όχι δε οι αιτιολογηµένες αρνήσεις τους, ούτε οι ισχυρισµοί που αποτελούν επιχειρήµατα ή συµπεράσµατα των διαδίκων ή του δικαστηρίου, τα οποία συνάγονται από την εκτίµηση των αποδείξεων αλλά ούτε και οι απαράδεκτοι ή αβάσιµοι κατά νόµο ισχυρισµοί (ΟλΑΠ 3/1997, ΑΠ 1933/2006). Εξ άλλου, δεν στοιχειοθετείται ο λόγος αυτός αναίρεσης όταν το δικαστήριο έλαβε υπόψη προταθέντα ισχυρισµό (πράγµα) και τον απέρριψε ευθέως για οποιοδήποτε λόγο τυπικό ή ουσιαστικό (ΟλΑΠ 12/1997), αλλά και όταν το δικαστήριο αντιµετωπίζει και απορρίπτει στην ουσία εκ των πραγµάτων προβληθέντα [20]