Από την Εφοδιαστική Αλυσίδα στην Βιώσιμη Εφοδιαστική Αλυσίδα. Δρ. Γ. Μαλινδρέτος

Transcript

1 Από την Εφοδιαστική Αλυσίδα στην Βιώσιμη Εφοδιαστική Αλυσίδα

2 Διακίνηση αγαθών από παντού προς παντού. Παγκοσμιοποίηση στο τραπέζι του καταναλωτή και γενικά στις οικίες: π.χ. για τη σαλάτα του Άγγλου καταναλωτή, τα σχετικά εισαγόμενα προϊόντα (π.χ. ντομάτες, καρότα, αγγούρια κλπ) χρειάζεται να ταξιδέψουν περισσότερο από 1600 χιλιόμετρα! Αύξηση κατανάλωσης καυσίμων λόγω περισσότερων km. Αύξηση κατανάλωσης ενέργειας (συντήρηση τροφίμων) Αύξηση κυκλοφοριακής συμφόρησης στους δρόμους Φθορές και απόβλητα τροφίμων.

3 ΗΘΙΚΗ ΣΥΚΡΟΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

4 ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΠΡΟΪΌΝ, ΣΤΟ ΣΩΣΤΟ ΜΕΡΟΣ, ΣΤΗ ΣΩΣΤΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΚΟΣΤΟΣ Αλλά και με σεβασμό στο περιβάλλον.. ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ ΜΕΙΩΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΦΙΛΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

5 BIΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ) ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΟΦΕΛΗ Μείωση ανεργίας Συνθήκες εργασίας Στήριξη τοπικού πληθυσμού ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ (ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ)

6 «Βιώσιμη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η διαχείριση του υλικού, των πληροφοριών και των ροών κεφαλαίων, καθώς και της συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού, λαμβάνοντας παράλληλα τους στόχους από όλες τις διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης, δηλαδή, την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική, τα οποία προέρχονται από τις απαιτήσεις των πελατών και των ενδιαφερομένων μερών» (Seuring & Müller, 2008).

7 ΑΕΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Εκομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG emissions) ανά μέσο μεταφοράς σε % EU Statistical Pocket Book, 2013

8 Παράδειγμα SWOT ανάλυση Επιχείρηση με Πράσινη στρατηγική Πηγή : Aνατολική ΑΕ, Επιστημονικό Πάρκο Πατρών ΑΕ

9 Μείωση Δρομολογίων και Αποστάσεων Επιλογή Κοινωνικά Υπεύθυνων Προμηθευτών Reverse Logistics/ Αξιοποίηση Παραπροϊόντων Κλιματικά Ουδέτερα Προϊόντα Μείωση Ενεργειακού Αποτυπώματος με IOT Διαχείριση Επικίνδυνων Φορτίων Αποθήκευση, Μεταφορές : διαχείριση ενέργειας Νέα κανάλια διανομής Συνέργειες στην εφοδιαστική αλυσίδα και στην αλυσίδα «αξίας» Νέες Τεχνολογίες

10 ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΜΕΙΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ : GREEN LOGISTICS ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΕ ΜΕΤΑΦΟΡΑ & ΔΙΑΝΟΜΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΦΥΣ. ΠΟΡΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Μείωση ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος Επιλογή κοινωνικά υπεύθυνων προμηθευτών Διαχείριση παραπροϊόντων παραγωγικής διαδικασίας Ζωγράφος, 2012

11 Μείωση δρομολογίων αποστάσεων Από την καλύτερη οργάνωση των δρομολογίων (οικονομίες κλίμακας στα δρομολόγια). Σημαντικές δυνατότητες προκύπτουν από το συνδυασμό των εφοδιαστικών αλυσίδων διαφόρων προϊόντων, όπως π.χ. των κρασιών με τα αντίστοιχα ελαιόλαδα. Αναπροσανατολισμός σε φιλικότερα προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς. Bραχείες Εφοδιαστικές αλυσίδες τοπικές προμήθειες.

12 Μείωση δρομολογίων αποστάσεων Σχεδόν το 30% των φορτηγών κυκλοφορούν άδεια, το 56% μισογεμάτα και το 14% γεμάτα, χωρίς να είναι γνωστό ο αριθμός των φορτηγών που παραμένουν ανενεργά. Στη Βρετανία βελτίωση της οργάνωσης των μεταφορών επέφερε μείωση των άδειων δρομολογίων κατά 11% μέσα σε μία δεκαετία, με συνεπαγόμενη μείωση των εκπομπών CO2 κατά τόνους τον χρόνο! Η μείωση των δρομολογίων μπορεί να προκύψει από τη συνεργασία των μεταφορέων τόσο στην προς τα εμπρός εφοδιαστική αλυσίδα (forward chain), όσο και στην αλυσίδα των επιστρεφόμενων προϊόντων (backward chain) : σύνδεση με ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση, κλπ μεθόδους που συντελούν στη μείωση της επιβάρυνσης των χωματερών.

13 Μείωση δρομολογίων με Συνέργειες Μεταφορών Στα logistics είναι σημαντικές οι δυνατότητες που προσφέρονται στις μεταφορές από το συνδυασμό των εφοδιαστικών αλυσίδων κρασιών με τα αντίστοιχα ελαιόλαδα. Π.χ. Βασικότερη χώρα εισαγωγής κρασιού στη γερμανική αγορά είναι η Ιταλία, κυρίως λόγω του ότι είναι απλούστερη για τους εισαγωγείς η συν-φόρτωση κρασιού με ελαιόλαδο (βασικό «φυσικό» ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ιταλίας απέναντι στη Γαλλία, η οποία παράγει ελάχιστες ποσότητες ελαιολάδου) Αρκετές οίνο-βιομηχανίες «προσανατολίζονται» και στην εμφιάλωση ελαιολάδων - πολύ περισσότερο κάτω από τις έντονες συνθήκες ανταγωνισμού που επικρατούν σήμερα στο κρασί σε αντίθεση με το ελαιόλαδο, στο οποίο «επιτυγχάνονται» σημαντικά υψηλότερα κέρδη.

14 Επιλογή κοινωνικά υπεύθυνων προμηθευτών Procure sustainably: Προμήθεια προϊόντων που ειναι φιλικά προς το περιβάλλον (green), επαναχρησιμοποιούμενα ή αποτελούνται απο ανακυκλώσιμα υλικά ή ειναι πιστοποιημένα (Fairtrade, Rainforest Alliance) Eξάλειψη παιδικής εργασίας σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσιδας Διασφάλιση οτι πληρούνται οι συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας στο εργασιακό χώρο, αλλα και στο περιβάλλον των προμηθευτών Χρήση φιλικών μέσων μεταφοράς Packaging: Χρησιμοποίηση λιγότερου υλικού, που να είναι φιλικό προς το περιβάλλον (μη τοξικά, μη εύφλεκτα), ή και ανακυκλώσιμο

15 GREEN LOGISTICS ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ (CLOSED-LOOP LOOP SUPPLY CHAIN)

16 Reverse logistics (Αντίστροφη Εφοδιαστική Αλυσίδα) Η αντίστροφη εφοδιαστική αλυσίδα αφορά στον σχεδιασμό, εφαρμογή και έλεγχο της αποτελεσματικής και αποδοτικής ροής των πρώτων υλών, των ημιέτοιμων προϊόντων και τις σχετικές πληροφορίες που σχετίζονται από το σημείο της κατανάλωσης στο σημείο προέλευσης για να αποκτήσουν εκ νέου αξία ή να απορριφθούν (Chen H. et al, 2005). Mείωση και εξάλειψη των παραπροϊόντων μέσω χρήσης λιτών και ποιοτικών εφοδιαστικών αλυσίδων και διαδικασιών (π.χ. χρήση τροφής προς καταστροφή για την παραγωγή νέων αγαθών ή χρήση θερμότητας για τον αερισμό ενός χώρου Ανακύκλωση νερού, χρήση ανανεώσιμης ενέργειας, αξιοποίηση βρόχινου νερού

17 Reverse logistics : διαδικασίες Άμεση επαναχρησιμοποίηση (direct reuse): Τα επιστρεφόμενα προϊόντα δεν υπόκεινται σε διαδικασίες επιδιόρθωσης ή αναβάθμισης (παλέτες, δοχεία, κτλ) Ανακύκλωση υλικών: Η διαδικασία αυτή αναφέρεται σε επιστρεφόμενα προϊόντα των οποίων τα υλικά δύναται να χρησιμοποιηθούν στην αυθεντική παραγωγή του ίδιου προϊόντος, αλλά και σε άλλες βιομηχανίες ως πρώτες ύλες. Επανόρθωση: Τα επιστρεφόμενα προϊόντα μετά από ορισμένες επιδιορθώσεις, επανακτούν τη λειτουργικότητά τους σε βαθμό ικανοποιητικό. Ανακατασκευή (remanufacturing): Κατά τη διαδικασία αυτή, τα επιστρεφόμενα προϊόντα αποσυναρμολογούνται διεξοδικά και κάθε κομμάτι εξετάζεται λεπτομερώς ως προς την ακεραιότητά του Αναβάθμιση: Η διαδικασία αυτή αποσκοπεί στην αναβάθμιση της ποιότητας, αλλά και των λειτουργικών δυνατοτήτων των επιστρεφομένων προϊόντων

18 Re-process (επανόρθωση αναβάθμιση ανακατασκευή) Έλεγχος Διαχωρισμός Υλικών Recycling Σημεία Συλλογής Re duce = μείωση Re use = επανάχρηση Re cycle =ανακύκλωση Αποθήκευση για πώληση Re-use Προώθηση στην αγορά Αποθήκευση υλικών από ανακύκλωση Προμήθευση Βιομηχανιών Αποθήκευση υλικών για τη χωματερή Προώθηση στη χωματερή

19 Αξιοποίηση παραπροϊόντων Μεγάλη έμφαση έχει δοθεί τελευταία στον τομέα των οργανικών αποβλήτων αναζήτηση πράσινων διαδικασιών για να αντικατασταθούν οι συμβατικές μέθοδοι επεξεργασίας των οργανικών αποβλήτων, όπως εκχύλιση, τεχνολογία μεμβράνης, βιομετατροπές, μοριακή απόσταξη, χρήση των υποπροϊόντων του τομέα του ελαιολάδου για την επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων. Bιομάζα : από υπολείμματα καλλιεργειών, ανανεώσιμη πηγή ενέργειας --μηδενικό ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) -- μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για παραγωγή ενέργειας. Επιπλέον, μια άλλη πράσινη τεχνική που μπορεί να εφαρμοστεί είναι η διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης των οργανικών αποβλήτων, ως εναλλακτική λύση για την επεξεργασία των αποβλήτων και την πολύτιμη ανάκτηση ενέργειας (βιοαέριου).

20 KΛΙΜΑΤΙΚΑ ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αντιστάθμιση περιβαλλοντικού αποτυπώματος με επενδύσεις προς όφελος τους περιβάλλοντος αγορά δικαιωμάτων πιστοποίησης κλιματικά ουδέτερων προϊόντων. ΧΡΗΣΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Life Cycle Assessment ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ footprint (σε αέρια του θερμοκηπίου, νερό) από όλη την αλυσίδα ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΜΑΤΟΣ ( ) στον οργανισμό myclimate.org ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΣΩ ΑΓΟΡΑΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

21 ΑΝΘΡΑΚΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ (CO 2 footprint) Το ανθρακικό αποτύπωμα υπολογίζει το σύνολο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ως ισοδύναμη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα οι οποίες προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα από ένα άτομο, οργανισμό, μια διαδικασία ή ένα προϊόν. Το αποτύπωμα λαμβάνει υπόψη και τα 6 αέρια του θερμοκηπίου σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Κυότο: Διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ) Μεθάνιο (CH 4 ) Μονοξείδιο του Αζώτου (N 2 O) Υδροφθοράνθρακες (HFCs) Υπερφθοράνθρακες (PFCs) Εξαφθοριούχο θείο (SF 6 ) Μονάδα μέτρησης: kgr. CO 2 e (kgr. CO 2 / tn-km στις μεταφορές) Ζεϊμπέκης, 2013

22 ΛΟΓΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΣΤΑ LOGISTICS Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης του μεταφορικού έργου Αναγνώριση βασικών αδυναμιών και προβλημάτων σε κάθε διαδικασία Δυνατότητα μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος με αντίστοιχη μείωση του λειτουργικού κόστους Έλεγχος πωλητών/τεχνικών ή συνεργατών Δημιουργία πράσινων δεικτών (Green KPIs) και ενημέρωση των πελατών σχετικά με τις επιδόσεις τη εταιρείας ως προς το ανθρακικό αποτύπωμα Χρήση της μέτρησης του διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) ως εργαλείο μάρκετινγκ για προσέλκυση νέων πελατών Υλοποίηση και τεκμηρίωση δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) Ζεϊμπέκης, 2013

23 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ Ζεϊμπέκης, 2013

24 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ Βήμα 1 - Συλλογή πρωτογενών δεδομένων: σε αυτό το βήμα συλλέγονται στοιχεία (π.χ. διανυθέντα χιλιόμετρα ανά όχημα, καύσιμο που έχει καταναλωθεί, είδος οχήματος, τεχνολογία κινητήρα κτλ.), τα οποία είναι απαραίτητα για τον υπολογισμό του ανθρακικού αποτυπώματος. Βήμα 2 - Υπολογισμός ανθρακικού αποτυπώματος: με βάση τα πρωτογενή δεδομένα και χρησιμοποιώντας μία από τις μεθόδους/πρότυπα που αναφέρθηκαν νωρίτερα (π.χ. CEN 16258:2012), γίνεται ο υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος σε gr CO 2 και gr CO 2 /tn-km. Βήμα 3 - Λύσεις/προτάσεις για τη μείωση του αποτυπώματος: οι λύσεις περιλαμβάνουν χρήση συστημάτων δρομολόγησης σε τακτικό ή επιχειρησιακό επίπεδο, βελτίωση του δείκτη πληρότητας (loading factor) του οχήματος/φορτηγού, χρήση οχημάτων νεότερης τεχνολογίας (π.χ. EURO V, VI) κτλ.

25 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ Βήμα 4 - Επανυπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος: μετά την εφαρμογή των προτάσεων, το ανθρακικό αποτύπωμα επανυπολογίζεται έτσι ώστε να μετρηθεί το ποσοστό μείωσής του από τις παραπάνω δράσεις. Βήμα 5 - Αντιστάθμιση αποτυπώματος: όταν το ανθρακικό αποτύπωμα σταθεροποιηθεί σε μια εταιρεία και δεν μπορεί να μειωθεί περαιτέρω, τότε υλοποιούνται ενέργειες αντιστάθμισης (π.χ. δενδροφύτευση) ώστε το περιβαλλοντικό ισοζύγιο της εταιρείας να είναι ουδέτερο (carbon neutral).

26 LOGISTICS ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ Ανάλογα με τις ιδιότητες τους : 1. ΥΓΡΑ α) Εύφλεκτα (π.χ. ακετόνη, οινόπνευμα, βενζίνη, μεθανόλη) β) Δηλητηριώδη / Τοξικά (π.χ. ανιλίνη, τοξικά απόβλητα) γ) Διαβρωτικά (π.χ. υδραζίνη, υδροχλωρικό οξύ). Στις Βιομηχανίες συνηθίζεται πολλά τέτοια υγρά να λέγονται καυστικά (π.χ. θειικό οξύ, καυστική σόδα). 2. ΣΤΕΡΕΑ α) Εύφλεκτα (π.χ. θειάφι, πριονίδι) β) Ύλες που έχουν την τάση να καούν μόνες τους (π.χ. λευκός ή κίτρινος φωσφόρος, σκόνη / πούδρα αλουμινίου) γ) Ύλες που σε επαφή με το νερό βγάζουν εύφλεκτο αέριο (π.χ. άνθρακασβέστιο, το οποίο με την επίδραση νερού βγάζει ασετιλίνη που είναι πολύ εύφλεκτο αέριο). 3. ΑΕΡΙΑ α) Εύφλεκτα (π.χ. υδρογόνο, υγραέριο, φυσικό αέριο) β) Ασφυξιογόνα (π.χ. διοξείδιο του άνθρακα, άζωτο) γ) Τοξικά / Δηλητηριώδη (π.χ. Φωσγένιο, Παρασιτοκτόνα). Οι επικίνδυνες ύλες υποδιαιρούνται κι ανάλογα με την επικινδυνότητά τους επικινδυνότητά τους σε πολύ επικίνδυνες, μέτρια επικίνδυνες, εξαιρετικά εύφλεκτες, πολύ εύφλεκτες, κτλ.

27 LOGISTICS ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ Η οδική μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων διέπεται από τη διεθνή συμφωνία ADR (Accord Dangerous Routier) η οποία υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση με την οδηγία 94/55/ΕΚ. : Η επιχείρηση, η οποία αναλαμβάνει την μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων, έχει υποχρέωση, να αναγνωρίσει και να εκτιμήσει τον κίνδυνο, να διαθέτει κατάλληλα και ελεγμένα οχήματα μεταφοράς, εκπαιδευμένους και αδειούχους μεταφορείς, να σηματοδοτεί κατάλληλα τα εμπορεύματα και να εκδίδει κατάλληλα συνοδευτικά έγγραφα. Κάθε επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην οδική μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων πρέπει να εργοδοτεί ή να είναι συμβεβλημένη με Σύμβουλο Ασφαλούς Μεταφοράς Επικίνδυνων Εμπορευμάτων. Ο σύμβουλος αυτός έχει την εποπτεία του συνόλου των ενεργειών που απαιτούνται από μια μεταφορική εταιρεία για το ADR και είναι αρμόδιος να υποδεικνύει στους διοικούντες ποια μέτρα πρέπει να παρθούν, ποιες διαδικασίες πρέπει να ακολουθηθούν, ποιο δρομολόγιο είναι ασφαλέστερο, κ.λ.π.

28 Αποθήκευση και Μεταφορές IoT INTERNET OF THINGS Μέχρι το 2020 θα υπάρχουν δισεκατομμύρια συσκευές θα έχουν τη δική τους διεύθυνση IP Εnergy Management : Τα συστήματα τα οποία θα συμβάλλουν στην παρακολούθηση και αποτελεσματικότερη διαχείριση της ενέργειας (σε σχέση με τα καύσιμα, φωτισμό, θερμοκρασία) στα οχήματα αλλά και σε σχετικές υποδομές παραγωγής και Logistics. Παρακολούθηση ιδιαίτερων συνθηκών αποθήκευσης και μεταφοράς παρακολούθηση των μεταφορών σε πραγματικό χρόνο και αξιολόγηση τους απολογιστικά

29 PROJECT : Green Logistics e-training in Cereal/Rice Sector ( EL01-KA ) Xρήση ΙCT και ΙΟΤ Συντονισμός διαδικασιών με διασύνδεση διαφορετικών συστημάτων έγκαιρη και έγκυρη ροή πληροφορίας, βέλτιστη εκμετάλλευση Ιnformation Communication Technology οχημάτων/ υποδομών, δυνατότητα παρέμβασης σε έκτακτα συμβάντα, διασφάλισης ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών, κτλ. Iχνηλασιμότητα

30 IoT INTERNET OF THINGS Στις καλλιέργειες Με κατάλληλους αισθητήρες και αυτοματοποιημένο κεντρικό έλεγχο, εξασφαλίζεται η ασφάλεια, η βιωσιμότερη διαχείριση των πόρων Γεωργία Ακριβείας Αυτόματος Μετεωρολογικός Σταθμός (καιρικά φαινόμενα ασθένειες)

31 Γεωργία ακριβείας Γεωργία ακριβείας είναι η διαχείριση των αγροτεμαχίων, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις τις οποίες κάνουμε με σκοπό να εκμεταλλευτούμε την διαφοροποίηση των χαρακτηριστικών των χωραφιών. Βασικά οφέλη γεωργίας ακριβείας o o o Μείωση χρήσης χημικών Μείωση χρήσης γεωργικών μηχανημάτων Αύξηση κέρδους παραγωγού

32 Γεωργία ακριβείας Πηγή : Εφαρμογές Γεωργίας Ακριβείας: Εμπειρίες από εφαρμογές στην Ελλάδα, Λιάκος Βασίλειος, Φανάρι Καρδίτσας 2013

33 Γεωργία ακριβείας Πηγή : Εφαρμογές Γεωργίας Ακριβείας: Εμπειρίες από εφαρμογές στην Ελλάδα, Λιάκος Βασίλειος, Φανάρι Καρδίτσας 2013

34 ΝΕΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ

35 PROJECT : Green Logistics e-training in Cereal/Rice Sector ( EL01-KA ) Νέα Κανάλια Διανομής & Eμπορίου Flora Holland (20,000 διαφορετικά είδη συναλλάσσονται ημερησίως) παραγωγοί. LOGISTICS HUBS & ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΑ

36 PROJECT : Green Logistics e-training in Cereal/Rice Sector ( EL01-KA ) Τα Σύγχρονα Δημοπρατήρια ΑΓΟΡΑΣΤΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΙΣ / LOGISTICS ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ Λιανέμποπρος Συνεταιρισμοί ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΟ Έμποροι/ Μεταποιητές Χονδρέμπορος Αγρότες

37 Τα Σύγχρονα Δημοπρατήρια Στo Bέλγιο λειτουργούν 9 λαχαναγορές που έχουν δημοπρατήρια οπωροκηπευτικών προϊόντων. Το δημοπρατήριο Mechlin δύο χιλιάδων μελών είναι το μεγαλύτερο συνεταιριστικό δημοπρατήριο, ενώ η αγορά τροφοδοτεί την αγορά των Βρυξελών και άλλων πόλεων του Βελγίου ενώ μέσω αυτής εξάγονται και προϊόντα σε Γερμανία, Γαλλία και Ολλανδία. ΚΛΕΙΔΙ AΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΩΝ : LOGISTICS

38 PROJECT : Green Logistics e-training in Cereal/Rice Sector ( EL01-KA ) Νέα Κανάλια Διανομής & Eμπορίου HΛΕΚΤΡΟΝΙΚ ΕΣ ΛΑΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ 38 Στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη πρωτοβουλίες παράδοσης προϊόντων που παραγγέλνονται ηλεκτρονικά την ίδια ημέρα που διενεργείται η λαϊκή σε διάφορες περιοχές της Αττικής! (

39 PROJECT : Green Logistics e-training in Cereal/Rice Sector ( EL01-KA ) Online-λαϊκή αγορά Στην Μαγιόρκα οι αγρότες βρήκαν ένα νέο τρόπο προώθησης των προϊόντων τους, το διαδίκτυο. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αγοράσουν φρούτα, λαχανικά και άλλα προϊόντα μέσω ίντερνετ, κατευθείαν από τον παραγωγό. Η ιδέα της online-λαϊκής διαδίδεται γρήγορα και ήδη πολλοί αγρότες της Μαγιόρκα την εφαρμόζουν. Κάποιοι μάλιστα στέλνουν προϊόντα όπως πορτοκάλια, ή κρασί μέχρι τη Γερμανία (

40 Συνέργειες στην Αγροδιατροφική αλυσίδα Είδος συνέργειας Μεταξύ των μικρομεσαίων αγροτών Μεταξύ αγροτικών επιχειρήσεων, συνεταιρισμών με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς χρηματοδότησης (π.χ τράπεζες) Μεταξύ αγροτικών επιχειρήσεων, συνεταιρισμών και μεταποιητικών επιχειρήσεων (βιομηχανία τροφίμων) Μεταξύ αγροτικών επιχειρήσεων, συνεταιρισμών με εκπαιδευτικούς φορείς Μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών στην αγροδιατροφική εφοδιαστική αλυσίδα Μεταξύ αγροτικών, τουριστικών μονάδων και πολιτιστικών φορέων Αποτέλεσμα / Στόχος Δημιουργία Συνεταιρισμού Συμπράξεις διαφορετικών κλάδων (π.χ. κρασιού, ελαιολάδου) Χρηματοδότηση Τεχνογνωσία Συμβολαιακή γεωργία Πληροφόρηση - τεχνογνωσία στις αγροτικές επιχειρήσεις ή συνεταιρισμούς Διείσδυση στα κανάλια διανομής Πληροφόρηση και τεχνογνωσία Συνεχής κατάρτιση Αγροτικά clusters Τοπική ανάπτυξη Κοινή προώθηση Αλληλοσυμπλήρωση δεξιοτήτων/γνώσεων Πηγή : Μαλινδρέτος, Γ. (2015), «Εφοδιαστική Αλυσίδα, Logistics και Εξυπηρέτηση Πελατών», Κάλλιπος,

41 Κυρίαρχη στρατηγική ομάδα στον αγροτικό κλάδο της Ελλάδας Το μέσο μέγεθος μίας αγροτικής εκμετάλλευσης στην Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά από το αντίστοιχο της ΕΕ-27 (49 στρ. έναντι 126 στρ.). Η Ολλανδία για παράδειγμα, με μιάμιση φορά περισσότερο πληθυσμό, εμφανίζει 20% λιγότερες επιχειρήσεις.

42 Συνεργασία μεταξύ αγροτών : ΚΑΘΕΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ Συνεργασία παραγωγών μεταξύ τους (οριζόντια συμμαχία) και με άλλους κλάδους και στην συνέχεια Καθετοποίηση της αλυσίδας Στον τομέα των προμηθειών και γενικότερα στην παραγωγή π.χ. λιπάσματα εξοικονομήσεις σε αγορές μείωση κόστους παραγωγής Στον τομέα της συσκευασίας, αποθήκευσης και διανομής στα σημεία πώλησης - είτε με δημιουργία εγκαταστάσεων και ιδίων κοινών μέσων μεταφοράς, είτε με συνεργασία με εταιρίες παροχής υπηρεσιών Logistics - έλεγχος κόστους αποθήκευσης και διανομής, τα οποία θα είναι χαμηλότερα εξαιτίας οικονομιών κλίμακας ( μοίρασμα του κόστους ) Καθετοποίηση αλυσίδας Χρήση δικτύου πωλητών για την εύρεση καναλιών διανομής για την προώθηση των προϊόντων, ακόμα και με ιδιόκτητα καταστήματα Συνεργασία στο πλαίσιο του αγροτουρισμού με ενώσεις ξενοδόχων

43 Η περίπτωση της ΘΕΣγάλα Παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ αγροτών Ιδρύθηκε στα τέλη του 2010 από μια ομάδα αγελαδοτρόφων γαλακτοπαραγωγών της Θεσσαλίας και της Πιερίας με κεντρικό τους σύνθημα «Συνεταιριζόμαστε διαφορετικά» και ο οποίος έχει εξελιχθεί στον πρώτο πρότυπο παραγωγικό συνεταιρισμό αγελαδινού γάλακτος της χώρας μας. Ο Συνεταιρισμός σήμερα (2015) απαρτίζεται από 102 αγελαδοτρόφους παραγωγούς - μέλη, διαθέτει 57 μονάδες παραγωγής αγελαδινού γάλακτος, ενώ η συνολική παραγωγή γάλακτος ανέρχεται στους 130 τόνους ημερησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 10% της εγχώριας παραγωγής.

44 Συνεργασίες μεταξύ κλάδων Στα logistics είναι σημαντικές οι δυνατότητες που προσφέρονται στις μεταφορές από το συνδυασμό των εφοδιαστικών αλυσίδων κρασιών με τα αντίστοιχα ελαιόλαδα. Επίσης, στην προώθηση : οι διάφορες «ποιοτικές κατηγορίες» κρασιών μπορούν να τονισθούν ακόμη περισσότερο με τη βοήθεια των ελαιολάδων (τοπικά, ονομασίας προέλευσης ανωτέρας ποιότητας). Δεινοί ανταγωνιστές τους των κρασιών αποτελούν επίσης τα οινοπνευματώδη ποτά και η μπίρα, δύο κλάδοι που δαπανούν κολοσσιαία ποσά σε διαφήμιση και ταχύτατα δίκτυα διανομής.

45 Οριζόντια Συμμαχία 1 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕΣΩ ΣΥΝΕΡΓΕΙΩΝ καθετοποίηση ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ, ΔΙΑΝΟΜΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Συμμαχία 3 Οριζόντια Συμμαχία 2 ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ Πηγή : Μαλινδρέτος, Γ. (2015), «Εφοδιαστική Αλυσίδα Logistics και Εξυπηρέτηση Πελατών», Κάλλιπος,

46 Συνέργειες στην Αγροδιατροφική αλυσίδα Συμπράξεις με εστίαση-τουρισμό- εμπόριο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ «ΚΡΗΤΗ» Με τη χρήση του σήματος ποιότητας και εντοπιότητας προϊόντων και υπηρεσιών αναδεικνύεται ο δεσμός των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των κρητικών προϊόντων με την πολιτισμική παράδοση και την ευρύτερη κουλτούρα της Κρήτης Η δημιουργία προτύπων Πιστοποίησης με το Σήμα «ΚΡΗΤΗ», στο πλαίσιο της «Περιφερειακής Ετικέτας Κρήτης», λειτουργεί συνδυαστικά για την ανάπτυξη όλων των παραγωγικών τομέων της Κρήτης (προϊόντα, εστίαση, τουρισμός, εμπόριο).

47 Παράδειγμα: Συνέργειες τουρισμού και αγροτών Το «Ελληνικό πρωινό» : Συγκεκριμένα, μέσω του προγράμματος, οι επισκέπτες των ελληνικών ξενοδοχείων έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν στο πρωινό τους εδέσματα από τον γαστρονομικό πλούτο της χώρας. Τα ξενοδοχεία που είναι ενταγμένα στο πρόγραμμα του «Ελληνικού πρωινού» φέρουν χαρακτηριστικό σήμα, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας ο αριθμός τους το 2014 ήταν 450. Ανάλογη προσπάθεια έχει ξεκινήσει με την καθιέρωση του θεσμού της «Παλέτας ελληνικών τυριών».

48 Ολιστικό πλέγμα διάδρασης και διάχυσης τεχνογνωσίας: Αγροτικά clusters Συνεργική δράση μεταξύ όλων των φορέων που εμπλέκονται στον αγροτικό τομέα : αγρότες, βιομηχανίες και καταστήματα τροφίμων, πανεπιστήμια, καταναλωτικοί φορείς, κτλ. συνεργάζονται σε ένα ολιστικό πλέγμα διάδρασης και διάχυσης τεχνογνωσίας (αγροτικά clusters). Με απλά λόγια το cluster - σύμπραξη, συνέργεια, δικτύωση - είναι ένα είδος συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών ομάδων, ατόμων, φορέων ή ενώσεων, που αποτελούν τους κρίκους μιας αλυσίδας προστιθέμενης αξίας, αλληλοσυμπλήρωσης γνώσεων και δεξιοτήτων με ένα κοινό σκοπό. Σε αυτά, εκτός από τις επιχειρήσεις - εταίρους, περιλαμβάνονται και υποστηρικτικές επιχειρήσεις και φορείς, επαγγελματικά επιμελητήρια, εκπαιδευτικά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, κυβερνητικοί οργανισμοί, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κ.α., οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες οριζοντίου χαρακτήρα.

49

50 Αγροτικό Cluster "ελληνικό γκότζι" Το cluster «ελληνικό γκότζι» λειτουργεί ως Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία με πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο εκλέγεται από το γενική Συνέλευση κάθε πέντε χρόνια. Τα μέλη του διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: Τα τακτικά μέλη ή εταίροι και τα συνεργαζόμενα μέλη τα οποία απολαμβάνουν τις υπηρεσίες του cluster αλλά δεν μετέχουν στις αποφασιστικές διαδικασίες του. Το cluster «ελληνικό γκότζι» δημιουργήθηκε για να προωθήσει με ολοκληρωμένο τρόπο την καλλιέργεια του γκότζι μπέρρυ και να παράξει υψηλής ποιότητας καινοτόμα προϊόντα με εξαγωγικό προσανατολισμό. Τρεις είναι οι πυλώνες των μελών του: α) Οι καλλιεργητές β) οι μεταποιητικές εμπορικές επιχειρήσεις και γ) οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και τα ερευνητικά ιδρύματα

51 Αγροτικό Cluster "ελληνικό γκότζι" Οι καλλιεργητές ακολουθούν τις οδηγίες καλλιέργειας σύμφωνα με το καλλιεργητικό πλάνο και την σχετική ενημέρωση που έγινε πριν την έναρξη της καλλιέργειας. Αποκτούν κωδικό πρόσβασης στο σύστημα παρακολούθησης των καλλιεργειών το οποίο ενημερώνουν για τη δική τους καλλιέργεια. Τόσο η γραμματεία όσο και οι γεωπόνοι του cluster βρίσκονται σε συνεχή επαφή μαζί τους για πιθανά προβλήματα κατά την καλλιέργεια και συγκομιδή. Οι μεταποιητικές και εμπορικές επιχειρήσεις γίνονται μέλη του cluster εφόσον εξυπηρετούν το επιχειρηματικό σχέδιό του στην παρούσα φάση. Σε αυτές τις επιχειρήσεις παρέχεται τεχνογνωσία ανάπτυξης προϊόντων η οποία προκύπτει από τις κατά καιρούς έρευνες που διεξήγαγαν τα συνεργαζόμενα ερευνητικά ιδρύματα. Η εφαρμοσμένη αυτή έρευνα γίνεται τελικό προϊόν το οποίο διακινείται είτε μέσω του δικτύου των ιδίων των επιχειρήσεων είτε μέσω του εμπορικού δικτύου που σχεδιάστηκε από το cluster.

52 Αγροτικό Cluster "ελληνικό γκότζι" Ο τρίτος πυλώνας των μελών του cluster είναι τα ερευνητικά ιδρύματα τα οποία διεξάγουν έρευνα σύμφωνα με τις ανάγκες του cluster ώστε να επιλυθούν αντίστοιχα προβλήματα τόσο των καλλιεργητών όσο και των επιχειρήσεων. Ολοκληρώθηκε ήδη η ταυτοποίηση των ποικιλιών του γκότζι από το ΕΚΕΤΑ καθώς και η μέθοδος ξήρανσης των καρπών και παραγωγής σκόνης από τους καρπούς του γκότζι. Η ανάλυση των φυσικοχημικών ιδιοτήτων των καρπών, των φύλλων και των σπόρων του γκότζι βρίσκεται σε εξέλιξη και σε αυτή την προσπάθεια μετέχουν ερευνητικά το ΕΚΕΤΑ, το ΕΘΙΑΓΕ και το ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Το πιο εξελιγμένο όμως μέρος του cluster είναι το logistics του. Δηλ. η συνεργασία των καλλιεργητών με τις μεταποιητικές επιχειρήσεις και η διακίνηση της παραγωγής σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις με βάση το είδος της μεταποιητικής δραστηριότητες και της γεωγραφικής τους θέσης ώστε να μειωθούν όσο περισσότερο γίνεται τα κόστη μεταφοράς της πρώτης ύλης και συνακόλουθα της αντίστοιχης τιμής του τελικού προϊόντος.