τερζωςθ και αποκατάςταςθ ςε παραδοςιακό χάνι ςτον ιςτορικό οικιςμό του Μετςόβου

Transcript

1 Κυριακι, 28 Απριλίου 2013 τερζωςθ και αποκατάςταςθ ςε παραδοςιακό χάνι ςτον ιςτορικό οικιςμό του Μετςόβου ΕΣΕΠΑΜ - 3ο Πανελλινιο υνζδριο Αναςτθλϊςεων Διμασ Παναγιϊτθσ Αρχιτζκτων Μθχανικόσ Ε.Μ.Π. - Αναςτθλωτισ - Τποψιφιοσ Διδάκτορασ Ε.Μ.Π. Μουτςζλθσ Μάρκοσ Πολιτικόσ Μθχανικόσ Α.Π.Θ. - Αναςτθλωτισ - Τ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. / Ε.Ν.Μ. Κεντρικισ Μακεδονίασ Η παροφςα μελζτθ αποτελεί άςκθςθ που εκπονικθκε ςτο πλαίςιο του Διατμθματικοφ Προγράμματοσ Μεταπτυχιακϊν πουδϊν του Ε.Μ.Π.: "Προςταςία Μνθμείων". Μετά από πρόταςθ των διδαςκόντων επιλζχκθκε από τουσ ςπουδαςτζσ ζνα παραδοςιακό χάνι ςτον ιςτορικό οικιςμό του Μετςόβου, διότι κρίκθκε ότι τα χαρακτθριςτικά του κτθρίου ανταποκρίνονται ςτισ απαιτιςεισ του προγράμματοσ. ΤΦΙΣΑΜΕΝΗ ΚΑΣΑΣΑΗ Γενικι περιγραφι - Συπολογικά χαρακτθριςτικά - Καταςκευαςτικι δομι

2 Σο χάνι βρίςκεται ςτο ΒΔ τμιμα του οικιςμοφ, ςτθν περιοχι Άνω Μετςόβου. Χρονολογείται ςτα μζςα του 19ου αι. Είναι πλατυμζτωπο κτιριο, ςχιματοσ Γ, με τρεισ ςτάκμεσ, χτιςμζνο ςε οικόπεδο με ζντονθ κλίςθ. Ο κφριοσ όγκοσ του ζχει γενικζσ διαςτάςεισ 15,50m Χ 7,00m, ςυνολικό φψοσ περίπου 11,00m, και ςτεγάηεται με τετράριχτθ ςτζγθ, ενϊ ο προσ νότο δευτερεφων όγκοσ, ο οποίοσ αποτελεί νεϊτερθ προςκικθ ςτθ κζςθ μιασ αρχικισ καταςκευισ που ζχει κατεδαφιςκεί, ζχει διαςτάςεισ 7,50m Χ 3,80m και καλφπτεται με μονόριχτθ ςτζγθ. Σο κτιριο εμφανίηει τα βαςικά χαρακτθριςτικά τθσ παραδοςιακισ αρχιτεκτονικισ του τόπου. Η ςτάκμθ Α ζχει τρίχωρθ πλατυμζτωπθ κάτοψθ, θ Β ζχει πιο πολφπλοκθ κάτοψθ, κακϊσ διαιρείται ςε δφο ίςα μζρθ από ζνα διαμικθ τοίχο, και θ Γ ζχει τυπικι πεντάχωρθ κάτοψθ με κεπζγκι ςτο νότο. Οι όψεισ παρουςιάηουν ανάλογθ ανομοιογζνεια, με πολλά ανοίγματα. Η ζρευνα πεδίου εντόπιςε τουλάχιςτον 3 βαςικζσ οικοδομικζσ φάςεισ, κακϊσ και πολλζσ επιμζρουσ επεμβάςεισ. Οι εξωτερικοί τοίχοι είναι καταςκευαςμζνοι από τρίςτρωτθ αργολικοδομι ενιςχυμζνθ με ξυλοδεςιζσ, οι εςωτερικοί είναι ξυλόπθκτοι και θ προςκικθ ευτελισ καταςκευι. Σα πατϊματα, τα δάπεδα και οι ψευδοροφζσ είναι ξφλινα. Σα κουφϊματα εμφανίηουν διαφορζσ ςτθν τυπολογία και τθν οικοδομικι τουσ. Ο φ.ο. τθσ ςτζγθσ αποτελείται από 15 ξφλινα ηευκτά. Τπάρχουν ακόμθ 2 εςωτερικζσ ξφλινεσ κλίμακεσ, 2 τηάκια και φοφρνοσ. Πακολογία - Ερμθνεία τθσ πακολογίασ Σο χάνι παρουςιάηει ςθμαντικά δομοςτατικά, οικοδομικά, λειτουργικά και μορφολογικά προβλιματα, εξαιτίασ κακισ καταςκευισ, προχειρότθτασ παλαιϊν επεμβάςεων και τθσ δυςχερισ διάταξισ του ςε ςχζςθ με το ζδαφοσ. το δυτικό τοίχο υπάρχει ζντονθ εντόσ επιπζδου καταπόνθςθ και ςθμαντικζσ καμπτικζσ παραμορφϊςεισ, λόγω τθσ αςυμμετρίασ των ανοιγμάτων και ίςωσ εξαιτίασ

3 διαφορικισ κακιηιςθσ. Ο νότιοσ τοίχοσ ζχει μεγάλθ απόκλιςθ από τθν κατακόρυφο, ο ανατολικόσ και ο βόρειοσ βρίςκονται ςε καλφτερθ κατάςταςθ. Σο περίγραμμα τθσ προςκικθσ ζχει ςθμαντικά δομοςτατικά προβλιματα. Οι ξυλόπθκτοι τοίχοι τθσ ςτάκμθσ Β και τα πατϊματα παρουςιάηουν παραμορφϊςεισ ςτο φ.ο. Σα επιχρίςματα είναι ςυνολικά ςε κακι κατάςταςθ. τθ ςτζγθ δεν υπάρχουν βλάβεσ ςτο δομικό ςφςτθμα. Σα λοιπά ςτοιχεία (κουφϊματα, κλίμακεσ, κ.α.) είναι αδφνατο να ςυντθρθκοφν. Αξιολόγθςθ Σο κτιριο ζχει ιδιαίτερθ αξία ωσ δείγμα παραδοςιακισ αρχιτεκτονικισ και οικοδομικισ του τόπου, με αξιόλογθ τυπολογία και ςχζςθ με το φυςικό τοπίο, ενϊ είναι το μοναδικό διατθροφμενο χάνι ςτθν ευρφτερθ περιοχι. υνεκτιμϊντασ με τα παραπάνω τθν κακι κατάςταςθ διατιρθςθσ και τα προβλιματα λειτουργικότθτασ, προτείνουμε τθ ςτερζωςθ και αποκατάςταςι του. ΠΡΟΣΑΗ τόχοι και αρχζσ τθσ επζμβαςθσ

4 Βαςικοί ςτόχοι τθσ πρόταςθσ ςτερζωςθσ - αποκατάςταςθσ είναι θ αντιμετϊπιςθ των δομοςτατικϊν και οικοδομικϊν προβλθμάτων του κτθρίου, θ αιςκθτικι του αναβάκμιςθ και θ βελτίωςθ τθσ λειτουργικότθτασ. το πλαίςιο ςφγχρονων αρχϊν κρίκθκε αναγκαία θ διατιρθςθ τθσ αυκεντικότθτασ, ο ςεβαςμόσ του ςτατικοφ ςυςτιματοσ και των φάςεων, θ χριςθ κατά το δυνατό παραδοςιακϊν υλικϊν και μεκόδων, θ διάκριςθ των νζων καταςκευϊν και θ αναςτρεψιμότθτα των επεμβάςεων. τερζωςθ και αποκατάςταςθ το πλαίςιο ποςοτικισ διερεφνθςθσ των ςτατικϊν προβλθμάτων πραγματοποιικθκε προςομοίωςθ τθσ καταςκευισ με πεπεραςμζνα ςτοιχεία ςτο πρόγραμμα SAP Οι ςτερεωτικζσ προτεινόμενεσ επεμβάςεισ περιλαμβάνουν υποκεμελίωςθ με πεδιλοδοκό ο.ς., ςφςτθμα περιμετρικισ αποςτράγγιςθσ, ανακαταςκευι τμιματοσ δυτικοφ τοίχου, εφαρμογι ενεμάτων, λικοςυρραφϊν και αρμολογθμάτων κατά περίπτωςθ, εςωτερικι περίδεςθ ςτισ ςτάκμεσ πατωμάτων και ςτζγθσ με μεταλλικά ςτοιχεία και εγκάρςιουσ οπλιςμοφσ αγκφρωςθσ, ενίςχυςθ γωνιϊν με διαγϊνιεσ,

5 μεταλλικζσ ράβδουσ, επίτευξθ διαφραγματικισ λειτουργίασ ςτζγθσ, και ζνα εςωτερικό, μεταλλικό, ενιςχυτικό ςφςτθμα, που κα εξαςφαλίηει διαφραγματικι λειτουργία δαπζδων, ςφνδεςθ μακρϊν λίκινων τοίχων, ςυγκράτθςθ βαςικοφ ξυλόπθκτου τοίχου και ξφλινου ςυςτιματοσ υποςτιριξθσ ςτάκμθσ Β ςτο υπόγειο. Σα λοιπά οικοδομικά ςτοιχεία (δάπεδα, οροφζσ, κουφϊματα, επιχρίςματα, επικαλφψεισ, κλίμακεσ, τηάκια, κ.α.), κα ςυντθρθκοφν, όπου είναι δυνατό, ι κα ανακαταςκευαςτοφν βάςει δεδομζνων τθσ αποτφπωςθσ, ανταποκρινόμενα ςε ςφγχρονεσ προδιαγραφζσ λειτουργικότθτασ, καταςκευισ και αςφάλειασ. Αρχιτεκτονικζσ επεμβάςεισ - Πρόταςθ επανάχρθςθσ Η πρόταςθ υποςτθρίηει τθ διατιρθςθ τθσ αρχικισ διαρρφκμιςθσ με εξαίρεςθ κακαιρζςεισ νεότερων, πρόχειρων ςτοιχείων, κακϊσ και μικρομετατροπζσ. Η προςκικθ προτείνεται να κατεδαφιςτεί και να αντικαταςτακεί από μία ςφγχρονθ καταςκευι με παραδοςιακά υλικά, αναπαριςτϊντασ τθν αρχικι εκτιμϊμενθ μορφι τθσ. Οι προτεινόμενεσ χριςεισ είναι ςυμβατζσ με τισ αρχικζσ και με τισ δυνατότθτεσ του κτθρίου. Διατθρϊντασ ωσ βαςικι λειτουργία τον ξενϊνα με ότι απαιτείται για να τον υποςτθρίξει (κακιςτικό, τραπεηαρία, μαγειρείο, βοθκθτικά), αξιοποιείται θ τυπολογία του εςωτερικοφ και θ κζα. Σα παραπάνω εμπλουτίηονται με ζνα εργαςτιριο και μια ζκκεςθ παλαιϊν αντικειμζνων που βρζκθκαν ςτο χάνι, βοθκϊντασ το να λειτουργιςει εν μζρει και ςαν «μουςείο του εαυτοφ του». ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ Η ςυγκεκριμζνθ μελζτθ αποδεικνφει αφενόσ τθ ςπουδαιότθτα τθσ ζρευνασ πεδίου - αποτφπωςθσ για τθν εκπόνθςθ μελετϊν ςτερζωςθσ - αποκατάςταςθσ και αφετζρου το γεγονόσ ότι θ ςυνκετότθτα και βαρφτθτα των προβλθμάτων που εμφανίηουν πολλά κτιρια τθσ παραδοςιακισ μασ αρχιτεκτονικισ, απαιτεί αναλόγωσ ςφνκετεσ λφςεισ και πρωτίςτωσ ςυνολικι αντιμετϊπιςθ. Σζλοσ, εξαίρεται θ ανάγκθ τθσ ςυνεργαςίασ μεταξφ των επιςτθμόνων, ειδικά αρχιτεκτόνων και πολιτικϊν μθχανικϊν, για τθν παρουςίαςθ μιασ πρόταςθσ ολοκλθρωμζνθσ προςταςίασ παρόμοιων κτθρίων.