Φυτοχθμικι Ανάλυςθ - 3 θ άςκθςθ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Φυτοχθμικι Ανάλυςθ - 3 θ άςκθςθ"

ÏΓάϊος Λειβαδάς
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 υνεχήσ εκχφλιςη κατά Soxhlet πρόκειται για εξαντλθτικι εκχφλιςθ. Λαμβάνει χϊρα ςε κλειςτό ςφςτθμα (ςυςκευι Soxhlet) όπου ο διαλφτθσ ανακυκλϊνεται ςυνεχϊσ. Ο όγκοσ του διαλφτθ που χρθςιμοποιείται είναι ο ελάχιςτοσ δυνατόσ. Δεν ενδείκνυται για διαλφτεσ με υψθλά ςθμεία ηζςεωσ και κερμοευαίςκθτα ςυςτατικά. Το κονιοποιθμζνο δείγμα, το οποίο βρίςκεται εντόσ διθκθτικοφ θκμοφ, τοποκετείται ςτον εκχυλιςτιρα, ο διαλφτθσ εκχυλίςεωσ κερμαίνεται, οι ατμοί του ςυμπυκνϊνονται με τθ βοικεια ψυκτιρα και κακϊσ επιςτρζφουν ςτον εκχυλιςτιρα παραλαμβάνουν μζροσ των ςυςτατικϊν του δείγματοσ. Με ςιφωνιςμό ο διαλφτθσ επανζρχεται ςτθ φιάλθ κζρμανςθσ και θ διαδικαςία επαναλαμβάνεται μζχρι πλιρουσ εκχυλίςεωσ των ςυςτατικϊν.

3 Aπόςταξη μεθ υδρατμών (steam distillation) χρθςιμοποιείται ςυνικωσ για τθ παραλαβι αικερίων ελαίων. Το δείγμα τοποκετείται ςε ςφαιρικι φιάλθ, ςτθν οποία διαβιβάηεται ατμόσ που παράγεται ςε ειδικό δοχείο. Με τθ μζκοδο αυτι είναι δυνατι θ απόςταξθ πτθτικϊν ςυςτατικϊν ςε κερμοκραςία χαμθλότερθ του ςθμείου ηζςεωσ του νεροφ (100 C).

4 Yδραπόςταξη (hydrodistillation) χρθςιμοποιείται ςυνικωσ για τθ παραλαβι αικερίων ελαίων. Το δείγμα τοποκετείται ςε ςφαιρικι φιάλθ, καλφπτεται με νερό και υποβάλλεται ςε βραςμό με απευκείασ κζρμανςθ. Σε εργαςτθριακι κλίμακα χρθςιμοποιείται ςυνικωσ θ ςυςκευι Clevenger. Το χαρακτθριςτικό τθσ μεκόδου είναι ότι το νερό και το φυτικό υλικό ζρχονται ςε άμεςθ επαφι. Για τον λόγο αυτόν πρζπει να αποφεφγεται θ υπερκζρμανςθ του φυτικοφ υλικοφ που μπορεί να οδθγιςει ςε κερμικι διάςπαςθ διαφόρων ςυςτατικϊν.

6 Aπόςταξη υπό ελαττωμζνη πίεςη (distillation under reduced pressure) χρθςιμοποιείται για τον διαχωριςμό υγρϊν ςυςτατικϊν με υψθλά ςθμεία ηζςεωσ (μεγαλφτερα των 150 C). Στθ φιάλθ απόςταξθσ προςαρμόηεται μία κεφαλι Claisen, ενϊ ο ψυκτιρασ ςυνδζεται με τθ φιάλθ ςυλλογισ μζςω ενόσ ςυνδετικοφ, το οποίο με τθ ςειρά του ςυνδζεται με αντλία κενοφ.

7 Tαυτόχρονη απόςταξη εκχφλιςη Likens Nickerson. Η ςυςκευι αποτελείται από ζναν ειδικά διαμορφωμζνο ψυκτιρα και δφο φιάλεσ, μια ςφαιρικι και μια απιοειδι. Το δείγμα τοποκετείται μαηί με νερό ςτθ ςφαιρικι φιάλθ, ενϊ ο οργανικόσ διαλφτθσ τοποκετείται ςτθν απιοειδι φιάλθ και ςτθ ςυνζχεια οι δφο φιάλεσ κερμαίνονται. Οι ςχθματιηόμενοι ατμοί από τθ ςφαιρικι φιάλθ, που περιζχουν τα πτθτικά ςυςτατικά του αικερίου ελαίου, φκάνουν ςτο ψυκτιρα, υγροποιοφνται και κυλοφν ςτον κφριο χϊρο τθσ ςυςκευισ, όπου υπάρχει ςε ιςορροπία θ οργανικι και θ υδατικι φάςθ. Εκεί τα πτθτικά ςυςτατικά εκχυλίηονται από τον οργανικό διαλφτθ. Στο τζλοσ τθσ διαδικαςίασ όλα τα ςυςτατικά του αικερίου ελαίου ζχουν ςυγκεντρωκεί ςτθν απιοειδι φιάλθ.

ΓΕΝΙΚΕ ΑΝΣΙΔΡΑΕΙ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΝΙΧΝΕΤΗ ΚΑΣΗΓΟΡΙΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΝΩΕΩΝ Ανίχνευςθ Αλκαλοειδών Τα εκχυλίςματα αφοφ αραιωκοφν με αραιό διάλυμα ΗCl διθκοφνται και μποροφν να ελεγχκοφν με τισ παρακάτω αντιδράςεισ:

8 ΓΕΝΙΚΕ ΑΝΣΙΔΡΑΕΙ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΝΙΧΝΕΤΗ ΚΑΣΗΓΟΡΙΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΝΩΕΩΝ Ανίχνευςθ Αλκαλοειδών Τα εκχυλίςματα αφοφ αραιωκοφν με αραιό διάλυμα ΗCl διθκοφνται και μποροφν να ελεγχκοφν με τισ παρακάτω αντιδράςεισ: Αντίδραςθ Mayer: Σε μζροσ του διθκιματοσ προςτίκεται το αντιδραςτιριο Mayer (διάλυμα HgCl 2 και ΚΙ). Η κακίηθςθ υπόλευκου - κίτρινου ιηιματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ αλκαλοειδϊν. Αντίδραςθ Wagner: Σε μζροσ του διθκιματοσ προςτίκεται το αντιδραςτιριο Wagner (διάλυμα I 2 και KI). Η κακίηθςθ καςτανζρυκρου ιηιματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ αλκαλοειδϊν. Αντίδραςθ Dragendorff: Σε μζροσ του διθκιματοσ προςτίκεται το αντιδραςτιριο Dragendorff (διάλυμα Bi(NO 3 ) 3, HNO 3 και KI). Η κακίηθςθ ερυκροφ ιηιματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ αλκαλοειδϊν. Δοκιμαςία ταννίνθσ: Σε μζροσ του διθκιματοσ προςτίκεται ποςότθτα υδατικοφ διαλφματοσ 5% ταννίνθσ. Η κακίηθςθ λευκοφ - υποκίτρινου ιηιματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ αλκαλοειδϊν. Αξίηει να αναφερκεί πωσ τα αντιδραςτιρια αυτά είναι δυνατόν να δϊςουν ψευδϊσ κετικά αποτελζςματα, κακϊσ δίνουν ιηιματα και με πρωτεΐνεσ.

Ανίχνευςθ Τδατανκράκων Τα εκχυλίςματα αφοφ αραιωκοφν με απεςταγμζνο Η 2 Ο διθκοφνται και μποροφν να ελεγχκοφν με τισ παρακάτω αντιδράςεισ: Αντίδραςθ Molisch: Ποςότθτα του διθκιματοσ ςε δοκιμαςτικό

9 Ανίχνευςθ Τδατανκράκων Τα εκχυλίςματα αφοφ αραιωκοφν με απεςταγμζνο Η 2 Ο διθκοφνται και μποροφν να ελεγχκοφν με τισ παρακάτω αντιδράςεισ: Αντίδραςθ Molisch: Ποςότθτα του διθκιματοσ ςε δοκιμαςτικό ςωλινα αναμιγνφεται με δφο ςταγόνεσ αλκοολικοφ διαλφματοσ α-ναφκόλθσ. Κρατϊντασ λοξά τον ςωλινα προςτίκεται πυκνό διάλυμα H 2 SO 4 ςταγόνα-ςταγόνα. Η δθμιουργία ιϊδουσ δακτυλίου μεταξφ των δφο ςτοιβάδων είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ υδατανκράκων. Αντίδραςθ Benedict: Ποςότθτα του διθκιματοσ ςε δοκιμαςτικό ςωλινα αναμιγνφεται με το αντιδραςτιριο Benedict (διάλυμα κιτρικοφ νατρίου που περιζχει Na 2 CO 3 και CuSO 4 ) και κερμαίνεται ςε χαμθλι κερμοκραςία. Η δθμιουργία πορτοκαλζρυκρου ιηιματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ αναγωγικϊν ςακχάρων. Αντίδραςθ Fehling: Ποςότθτα του διθκιματοσ ςε δοκιμαςτικό ςωλινα υδρολφεται με αραιό διάλυμα ΗCl και εξουδετερϊνεται με διάλυμα NaOH. Στθ ςυνζχεια προςτίκενται ςε ίςουσ όγκουσ τα αντιδραςτιρια Fehling Α (διάλυμα CuSO 4 ) και Β (διάλυμα τρυγικοφ καλιονατρίου που περιζχει NaOH) και το διάλυμα κερμαίνεται. Η δθμιουργία πραςινοκίτρινου ωσ βακυκόκκινου ιηιματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ αναγωγικϊν ςακχάρων.

10 Ανίχνευςθ Γλυκοςιδών Αντίδραςθ Bornträger: Ποςότθτα του εκχυλίςματοσ υδρολφεται με αραιό διάλυμα HCl. Στθ ςυνζχεια αναμιγνφεται ςε δοκιμαςτικό ςωλινα με διάλυμα FeCl 3 και κερμαίνεται ςε υδατόλουτρο για 5 min. Το διάλυμα ψφχεται και εκχυλίηεται με ίςο όγκο βενηολίου. Η οργανικι ςτοιβάδα παραλαμβάνεται και αλκαλοποιείται με διάλυμα ΚΟΗ. Η δθμιουργία χρϊματοσ ροη-τριανταφυλλί ςτθν υδατικι ςτοιβάδα είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ γλυκοςιδϊν ανκρακινονϊν. Αντίδραςθ Legal: Ποςότθτα του εκχυλίςματοσ υδρολφεται με αραιό διάλυμα HCl. Στθ ςυνζχεια αναμιγνφεται με διάλυμα νιτροπρωςςικοφ νάτριου (Na 2 [Fe(CN) 5 NO]) ςε πυριδίνθ και διάλυμα NaOH. Η δθμιουργία ροη ι αιματζρυκρου χρϊματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ καρδιοτονωτικϊν γλυκοςιδϊν. Δοκιμαςία αφριςμοφ: Ποςότθτα εκχυλίςματοσ αραιϊνεται με απεςταγμζνο Η 2 Ο και αναδεφεται ςε κωνικι φιάλθ επί 15 min. Η δθμιουργία αφριςμοφ και θ παραμονι του για 10 min είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ ςαπωνινϊν (τριτερπενικοί ι ςτεροειδικοί γλυκοςίδεσ).

11 Ανίχνευςθ Φλαβονοειδών Δοκιμαςία αλκαλοποίθςθσ: Στα εκχυλίςματα προςτίκενται λίγεσ ςταγόνεσ διαλφματοσ ΝaΟΗ. Η δθμιουργία ζντονου κίτρινου χρϊματοσ που με προςκικθ αραιοφ οξζοσ αποχρωματίηεται είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ φλαβονοειδϊν. Δοκιμαςία οξικοφ μολφβδου: Στα εκχυλίςματα προςτίκενται λίγεσ ςταγόνεσ διαλφματοσ οξικοφ μολφβδου. Η δθμιουργία κίτρινου ιηιματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ φλαβονοειδϊν.

12 Τα φλαβονοειδι είναι πολυφαινολικζσ ενϊςεισ, ςυνικωσ ζγχρωμεσ, πολλζσ από τισ οποίεσ είναι υπεφκυνεσ για το χρϊμα των καρπϊν και των ανκζων. Είναι παράγωγα του βενηοπυρανίου (χρωμανίου) με ζνα φαινολικό δακτφλιο ωσ υποκαταςτάτθ ςτθ κζςθ C-2 ι C-3. χρωμάνιο φλαβόνες φλαβονόλες (3-υδροξυφλαβόνες) φλαβανόνες (2,3- διυδροφλαβόνες) φλαβανονόλες (διυδροφλαβονόλες) φλαβαν-3-όλες φλαβαν-4-όλες ισοφλαβόνες ισοφλαβονόλες (2-υδροξυισοφλαβόνες) ανθοκυανιδίνες (άλατα φλαβυλίου) χαλκόνες αυρόνες

14 Συναντϊνται είτε με τθ μορφι άγλυκου ι με τθ μορφι γλυκοςιδϊν. Οι γλυκοςίδεσ ςυνικωσ είναι Ο-γλυκοςίδεσ και ςπανιότερα C-γλυκοςίδεσ. Διαφζρουν μεταξφ τουσ ωσ προσ τον αρικμό και τθ κζςθ των υποκαταςτατϊν τουσ (ςυνικωσ υδροξυ- και μεκοξυομάδεσ), κακϊσ και τθ φφςθ και τθ κζςθ ςφνδεςθσ των ςακχάρων. Περίπου ενϊςεισ είναι γνωςτζσ και απαντοφν ςυνικωσ ςτα ανϊτερα φυτά και ςτα πτεριδόφυτα. Στουσ λειχινεσ και ςτο ηωικό βαςίλειο δεν ζχουν αναφερκεί φλαβονοειδι μζχρι ςιμερα. Επίςθσ, ςπάνια απαντοφν ςε φφκθ, καλάςςια αγγειόςπερμα και μφκθτεσ.

Τα φλαβονοειδι είναι ευρζωσ διαδεδομζνα ςτθ φφςθ και ςυνιςτοφν ςθμαντικό μζροσ τθσ διατροφισ του ανκρϊπου. Υπολογίηεται ότι ο άνκρωποσ παίρνει με τθν τροφι του 1 g θμερθςίωσ.

15 Τα φλαβονοειδι είναι ευρζωσ διαδεδομζνα ςτθ φφςθ και ςυνιςτοφν ςθμαντικό μζροσ τθσ διατροφισ του ανκρϊπου. Υπολογίηεται ότι ο άνκρωποσ παίρνει με τθν τροφι του 1 g θμερθςίωσ. Αν και θ δράςθ τουσ δεν ζχει διευκρινιςτεί πλιρωσ, δρουν ποικιλοτρόπωσ, π.χ. ωσ διεγερτικά τθσ καρδιάσ, δυναμωτικά των αιμοφόρων αγγείων, διουρθτικά, αντιοξειδωτικά, αντιμικροβιακά, αντιφλεγμονϊδθ και κυτταροτοξικά. Τα φλαβονοειδι και οι γλυκοςίδεσ τουσ είναι ςτακερζσ ενϊςεισ οι οποίεσ απομονϊνονται από τα φυτά με εκχφλιςθ με διάφορουσ τφπουσ διαλυτϊν. Οι διαλφτεσ μπορεί να είναι νερό, οργανικοί διαλφτεσ (μεκανόλθ, αικανόλθ, οξικόσ αικυλεςτζρασ, βουτανόλθ, ακετόνθ) ι ςυνδυαςμόσ αυτϊν.

16 Ανίχνευςθ τερολών Αντίδραςθ Salkowski: Τα εκχυλίςματα αραιϊνονται με CHCl 3 και διθκοφνται. Στα διθκιματα προςτίκενται λίγεσ ςταγόνεσ πυκνοφ διαλφματοσ H 2 SO 4 και το διάλυμα μετά από ανατάραξθ αφινεται ςε θρεμία. Η δθμιουργία κόκκινου χρϊματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ ςτερολϊν. Αντίδραςθ Lieberman-Burchard: Τα εκχυλίςματα αραιϊνονται με CHCl 3 και διθκοφνται. Στα διθκιματα προςτίκενται λίγεσ ςταγόνεσ (CH 3 CO) 2 O και το διάλυμα κερμαίνεται μζχρι βραςμοφ και αφινεται να ψυχκεί. Στθ ςυνζχεια προςτίκεται λίγεσ ςταγόνεσ πυκνοφ διαλφματοσ H 2 SO 4. Η δθμιουργία καφζ-πράςινου δακτυλίου ςτο ςθμείο τθσ ανάμειξθσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ ςτερολϊν.

17 Ανίχνευςθ Σαννινών Δοκιμαςία ηελατίνθσ: Σε ποςότθτα του εκχυλίςματοσ προςτίκεται ποςότθτα διαλφματοσ 1% ηελατίνθσ και διαλφματοσ ΝaCl. Η δθμιουργία λευκοφ ιηιματοσ ι κολερότθτασ υποδθλϊνει τθν παρουςία ταννινϊν. Δοκιμαςία με FeCl 3 : Σε ποςότθτα του εκχυλίςματοσ προςτίκενται 3-4 ςταγόνεσ διαλφματοσ FeCl 3. Η δθμιουργία ςκοφρου πράςινου ι μπλζ χρϊματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ ταννινϊν. Χρθςιμοποιείται και για τθν ανίχνευςθ φαινολϊν.

Αντίδραςθ νινυδρίνθσ: Σε ποςότθτα του εκχυλίςματοσ προςτίκενται λίγεσ ςταγόνεσ διαλφματοσ 0.25% κ.ο. νινυδρίνθσ και το μίγμα κερμαίνεται μζχρι βραςμοφ για λίγα λεπτά.

18 Ανίχνευςθ Πρωτεϊνών και Αμινοξζων Δοκιμαςία ξανκοπρωτεϊκοφ οξζοσ: Σε ποςότθτα του εκχυλίςματοσ προςτίκενται λίγεσ ςταγόνεσ πυκνοφ διαλφματοσ HNO 3. Η δθμιουργία κίτρινου χρϊματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ πρωτεϊνϊν. Αντίδραςθ νινυδρίνθσ: Σε ποςότθτα του εκχυλίςματοσ προςτίκενται λίγεσ ςταγόνεσ διαλφματοσ 0.25% κ.ο. νινυδρίνθσ και το μίγμα κερμαίνεται μζχρι βραςμοφ για λίγα λεπτά. Η δθμιουργία μπλε χρϊματοσ είναι ενδεικτικι τθσ παρουςίασ αμινοξζων.

Σχετικά έγγραφα

Φυτοχημική Ανάλυση - 4 η άσκηση

Φυτοχημική Ανάλυση - 4 η άσκηση Ποςοτικόσ προςδιοριςμόσ αλκαλοειδών τροπανίου ςε βάμμα φφλλων ευθαλείασ (Atropa belladonna) Τα κφρια δραςτικά ςυςτατικά τθσ δρόγθσ είναι τα αλκαλοειδι του τροπανίου, με